ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်နဲ့ အမေးအဖြေများ

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သောတရှင်တွေရဲ့ မေးခွန်းတွေကို NHK ရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဖြေကြားပေးပါမယ်။

(558) နာတာရှည်ရောဂါခံစားရတဲ့ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၉ ဆေးကုသရေးစနစ်မှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုများ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပွားတဲ့ ကာလလတ်နဲ့ကာလရှည် နာတာရှည် COVID ရောဂါဝေဒနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ ဆေးကုသရေးစနစ်မှာ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေက ဘာတွေလဲ ဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက မိမိမှာ နာတာရှည်ကိုဗစ် ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ရှိနေတယ်လို့ သံသယရှိသူတွေကို နေထိုင်ရာ ဒေသတွင်းက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေဆီ သွားပြဖို့ ဒါမှမဟုတ် ပုံမှန်ပြနေကျ ဆရာဝန်တွေနဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်နည်းအဆင့်ဆင့်ကို လမ်းညွှန်ပြသထားတဲ့စာကို ထုတ်ပြန် ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့ ဒေသန္တရဆေးခန်းတွေဟာ အဲဒီလူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးဖို့ တွန့်ဆုတ်နေတာရှိပါတယ်။ တချို့ဆို “စိတ် အထင်နဲ့ ဝေဒနာခံစားနေရတာ မဟုတ်ဘူးလား” လို့ ပြောတဲ့ ဆေးခန်း တွေတောင် ရှိနေပါတယ်။
National Center for Global Health and Medicine ရဲ့ ဗဟိုဆေးရုံကြီးက ဆရာဝန် Morioka Shinichiro က ကာလရှည် ဝေဒနာတွေခံစားရတယ်လို့ ဆိုလာသူတွေကို ကုသပေးနိုင်တဲ့စနစ် တစ်ခု ထူထောင်ထားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါ တယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူ ၄ ဦးမှာ ၁ ဦးလောက်ဟာ ကိုဗစ်ရောဂါပျောက်သွားပြီး အချိန် ၁၈ လကြာတာတောင် ရောဂါဝေဒနာ တစ်မျိုးမျိုး ခံစားနေရဆဲဖြစ်တယ် ဆရာဝန် Morioka က သုတေသနလုပ်ထားတဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီလူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ ပိုမိုလိုအပ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။ အဲဒီလို လူနာတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ဒီရောဂါဖြစ်လာပုံစတဲ့ အသေးစိတ်အချက် အလက်တွေကို သေချာသိအောင် ဆွေးနွေး စကားပြောပြီးကုသရတာ ဖြစ်မှာကြောင့် ပုံမှန်ဆေးကုသချိန်ထက် အချိန်ပိုကြာနိုင်တယ်လို့ ဆရာဝန် Morioka က ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် တချို့ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ လူနာလက်ခံကြည့်ရှုပေးနိုင်တဲ့ အရေအတွက် နည်း သွားနိုင်ပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေကို ဆေးကုစရိတ် ဘယ်လောက်ပေးမလဲ ဆိုတဲ့အချက်နဲ့ တခြားအချက်တွေကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုတယ်လို့ သူ့ထင်မြင်ချက်ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
နာတာရှည် COVID လူနာတွေကို လက်ခံကုသနိုင်မယ့် ဆေးရုံဆေးခန်း စာရင်းကို ရေးဆွဲပြီး ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား ထုတ်ပြန်ပေးဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ခရိုင်အားလုံးကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(557) နာတာရှည် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ
အပိုင်း−၈ နာတာရှည်ကိုဗစ်လူနာတွေကို ဆရာဝန်တွေ ဘယ်လို ကုသပေးနေသလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပွားတဲ့ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် နာတာရှည်ကိုဗစ် ရောဂါရဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ နာတာရှည်ကိုဗစ်လူနာတွေကို ဆရာဝန်တွေကို ဘယ်လိုကုသ ပေးနေသလဲဆိုတာ ကြည့်ကြရအောင်။
Osaka ခရိုင်၊ Osaka မြို့မှာရှိတဲ့ Medical Research Institute Kitano Hospital နာတာရှည်ကိုဗစ်လူနာတွေကို အဓိကထား ကြည့်ရှုပေးတဲ့ ပြင်ပလူနာဌာန သီးသန့်ထားရှိတဲ့ ဆေးရုံဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာတွေထဲ က တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ပြင်ပလူနာဌာန မှာ ဆရာဝန်တွေဟာ လူနာတွေရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေကို အသေးစိတ် စစ်ဆေးပြီး COVIDရောဂါပိုး နဲ့ ဆက်စပ်မှုရှိသလား ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါ တွေနဲ့ ဆက်စပ်သလား ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။
အဲဒီဆေးရုံက ဆရာဝန် Marumo Satoshi က လူနာတွေဟာ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေကို ခံစားရတာလား ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဝေဒနာတွေလားဆိုတာကို အရင် ဆုံးဖြတ်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ articular rheumatism အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းကိုက်ခဲတဲ့ ရောဂါလိုမျိုး တချို့နာတာရှည် ရောဂါအခံရှိသူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတာကြောင့် ပိုပြီး ရောဂါ အခြေအနေဆိုးရွား လာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တိကျတဲ့ ရောဂါကိုသိမှသာ လူနာတွေကို သူတို့ရောဂါ အခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အထူးကုသဆောင်တွေမှာ ဘယ်လိုကုထုံးနဲ့ ကုသနိုင်မလဲ ဆိုတာ ရှာဖွေနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နာတာရှည်ကိုဗစ်ရဲ့ဝေဒနာတွေ ခံစားရတယ်လို့ ဆိုသူတချို့ဟာ ရောဂါက တာရှည်လာတာကြောင့် စိုးရိမ်ပူပန်စိတ်ပြင်းထန်လာပြီး စိတ်ကျရောဂါဖြစ်လာတာတွေ ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
တချို့သူတွေဟာ နာတာရှည်ကိုဗစ် ဖြစ်ကြတယ်ဆိုတာကြားပြီး ကိုယ်ရော ဖြစ်နေသလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်စိတ်ကြောင့် အလားတူ ဝေဒနာတွေ ခံစားလာရတယ်လို့ ဆရာ Marumo က ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကြောင့် ဆေးရုံမှာ ကုသမှုခံယူနေရတဲ့ အသက် ၄၀ ကနေ ၅၀ တန်းအရွယ် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူတွေရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ ကိုဗစ်ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပြီးနောက် အလုပ်ခွင် ကို ချက်ချင်း ပြန်မဝင်နိုင်ကြတော့တာမျိုးလည်း ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(556) နာတာရှည် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၇ နာတာရှည်ကိုဗစ်ဖြစ်ရင် ဘယ်လို ကုသမလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် ဖြစ်တတ်တဲ့ နာတာရှည်ကိုဗစ် ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေအကြောင်း လေ့လာ နေပါတယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးနောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ဘယ်လို ဆေးဝါးကုသမှု ခံယူမလဲ ကြည့်ကြ ရအောင်။

Osaka တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Kutsuna Satoshi က ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပွားတဲ့ နာတာရှည်ဝေဒနာ ခံစားရတာကို ထိထိရောက်ရောက်ကုသ‌ပေးနိုင်တဲ့ နည်းလမ်း အခုအချိန်အထိ မရှိသေးတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကြောင့်နာတာရှည် ရောဂါဝေဒနာဖြစ်တာတွေ မရှိချင် ဘူးဆိုရင် ရောဂါမကူးစက်အောင် နေထိုင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံဖို့က အဓိကအရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
National Center for Global Health and Medicine (ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ဆေးပညာစင်တာ)က ဒေါက်တာ Morioka Shinichiro က ကုသနည်းများစွာကို လက်တွေ့ လေ့လာ စမ်းသပ်ကုသ နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လေ့လာမှုရလဒ် တွေအရ အာရုံကြောဆိုင်ရာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ အတွက် ထိရောက်တဲ့ hyperbaric အောက်စီဂျင်ကုထုံးနဲ့ Pfizer ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးရဲ့ Paxlovid သောက်ဆေးတွေဟာ အလားအလာ ကောင်းတွေရှိနေတယ် လို့ ပြသနေကြောင်းသိရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi က သူ့ရဲ့ Xocova သောက်ဆေးဟာ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာ တချို့ကို သက်သာစေနိုင်သလားဆိုတာကို လေ့လာနေပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသန ရလဒ်တွေအရ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် မောပန်းနွမ်းနယ်တာလိုမျိုး ကိုဗစ်နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ၁၄ ခုထဲကတစ်ခုခု ကို Xocova ဆေး သောက်သုံးခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်လူနာ တွေရဲ့ ၁၄.၅ ရာခိုင်နှုန်းက ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးနောက် ၆ လ အကြာမှာ ခံစားခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အာနိသင်မဲ့ကိုဗစ်ဆေး တိုက်ခဲ့တဲ့ လူနာတွေမှာကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေကို ခံစားခဲ့ရသူ ၂၆.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိတာကြောင့် နာတာရှည်ကိုဗစ်ဖြစ်သူ ပိုများပါတယ်။ Xocova သောက်ဆေးနဲ့ ကုသခဲ့တဲ့လူနာတွေက နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာ ခံစားရနိုင်ခြေ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း နည်းပါးသွားတယ်လို့ Shionogi ဆေးဝါးကုမ္ပဏီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်က တခြားကုထုံးအနေနဲ့ နှာခေါင်းအတွင်းပိုင်းကို ဂွမ်းတို့ဖတ်နဲ့ ခပ်ပြင်းပြင်းပွတ်ပြီး ကုသတဲ့ Epipharyngeal Abrasive Therapy ကုထုံးက ကိုဗစ်ရဲ့နာတာရှည်ရောဂါဝေဒနာတွေကို သက်သာ ပျောက်ကင်းစေတယ်ဆိုတဲ့ တင်ပြချက်တွေ အတော်များများ ရှိပါတယ်။ ဒီကုထုံးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ အတည်ပြုချက် ယူနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့ဆေးဘက် ဆိုင်ရာဌာနတွေမှာ နာတာရှည်ကိုဗစ် လူနာတွေကို ဒီကုထုံးနဲ့ ကုသနေကြပါတယ်။
ဒီကုထုံးတွေအားလုံးဟာ တိတိပပ သတ်မှတ်အတည်ပြုထားတဲ့ ကုထုံးမျိုး မဟုတ်ဘဲ သုတေသနပြုဆဲအဆင့်မှာပဲ ရှိသေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့ကုထုံးတွေက ကိုဗစ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နာတာရှည်ရောဂါတွေကို အနာဂတ်မှာ ကုသပေးနိုင်မယ့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၂ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(555) နာတာရှည် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၆ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာလား၊မဟုတ်ဘူးလား ဘယ်လိုစစ်ဆေးအတည်ပြုမလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် နာတာရှည်ကိုဗစ် ရောဂါရဲ့ ဆိုးကျိုး သက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဟုတ်မဟုတ် ဘယ်လို စစ်ဆေးအတည်ပြုနိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ကြရအောင်။

ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အထူးပြုလေ့လာနေသူဖြစ်တဲ့ Yale တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Iwasaki Akiko ဟာ နာတာရှည်ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း သုတေသန ပြုနေသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ပါမောက္ခ Iwasaki နဲ့အဖွဲ့ဟာ လူနာကိုဆေးစစ်ပြီး နာတာရှည်ကိုဗစ် ဖြစ်နေသလား ဆိုတာကို အတည်ပြုနိုင်ဖို့ စမ်းသပ် သုတေသနပြုလုပ်နေပါတယ်။
နာတာရှည်ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ သွေးထဲမှာ ထူးခြားတဲ့ ပစ္စည်း အပိုင်းအစတွေ ပါဝင်နေမှုရှိမရှိ ဒါမှမဟုတ် လူနာရဲ့ ဟော်မုန်းအဆင့် မြင့်မားနေတာ ရှိမရှိဆိုတာ ရှာဖွေပြီးသွေးစစ်ရုံနဲ့ ရောဂါရှာဖွေတွေ့ ရှိနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုကို သုတေသနပြုနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့အဖွဲ့ဟာ အခုအခါ cortisol လို့ခေါ်တဲ့ စတီးရွိုက်ဟော်မုန်း နဲ့ပတ်သက်ပြီး အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ အဲဒီဟော်မုန်းဟာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ထိန်းချုပ်ပေးပြီး ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချပေး ပါတယ်။ လူတစ်ဦးဟာ မနက်အိပ်ရာနိုးတဲ့အခါ သွေးထဲက cortisol ဟော်မုန်းပမာဏ မြင့်တက်နေလေ့ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီ cortisol ဟော်မုန်းပမာဏကြောင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်နဲ့ သွေးပေါင်ချိန်ပမာဏကို မြင့်တက်လာစေပြီး လူကိုလည်း တက်ကြွလာစေ ပါတယ်။
ပါမောက္ခ Iwasaki နဲ့အဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုအရ အိပ်ရာထချိန်မှာ နာတာရှည်ကိုဗစ်ရောဂါလူနာတွေရဲ့ cortisol ဟော်မုန်းပမာဏဟာ အဲဒီရောဂါမရှိတဲ့ သူတွေထက် အများကြီး နိမ့်နေတယ်ဆိုတာကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
နာတာရှည်ကိုဗစ်ရဲ့လက္ခဏာရပ်တွေကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် ဖော်ပြခဲ့ပေမဲ့ ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေ ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာသလဲ ဆိုတာ ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရဖို့ နောက်ထပ်အများကြီး လေ့လာရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(554) နာတာရှည် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၅ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ ရဲ့ ခန့်မှန်းသုံးသပ်ချက်။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် နာတာရှည်ကိုဗစ် ရောဂါရဲ့ ဆိုးကျိုး သက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာ သလဲဆိုတာကို သုံးသပ်ထားတဲ့ အယူအဆတွေကို ကြည့်ကြ ရအောင်။
နာတာရှည်ကိုဗစ် ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာတယ်ဆိုတာ အထောက် အထားနဲ့ အတည်မပြုနိုင်သေးပါဘူး။ Yale တက္ကသိုလ်က COVID-19 ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို လေ့လာနေတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်သုတေသနပညာရှင် ပါမောက္ခ Akiko Iwasaki က နာတာရှည်ကိုဗစ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံနဲ့ပတ်သက်ပြီးသူ့ရဲ့ အယူအဆတွေကို အခုလို ပြောပြခဲ့ပါတယ်။
၁) ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် ဖျားနာတာလိုမျိုး ကနဦး ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပျောက်ကင်းသွားတဲ့တိုင်အောင် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ် ဒါမှမဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အပိုင်းအစတွေ ကြောင့် ကာလရှည်ကြာ ဖေါရောင်တာမျိုးတွေ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပါတယ်။
၂) ပုံမှန်အားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကိုဗစ်ရောဂါပိုးဝင်ပြီးနောက်ပိုင်း ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်တိုက်ခိုက်တာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
၃) ရောဂါပိုးကြောင့် ပျက်စီးသွားတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ ပြန်ကောင်းမွန်လာဖို့ အချိန်ရှည်ကြာတတ်ပါတယ်။
၄) ရေယုန်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ် ဒါမှမဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ နဂိုကတည်းက ရှိနေတဲ့ တခြားဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေက ကိုဗစ်ကူးစက်မှုကြောင့် အသက်ဝင် လှုပ်ရှားလာတတ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီးလို့ လအတော်ကြာတဲ့တိုင်အောင် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ antigens ပဋိပစ္စည်း (ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အစိတ်အပိုင်း) ဒါမှမဟုတ် RNA (ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇ) တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း နေရာအနှံ့အပြားမှာ ကျန်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို သိလာတာနဲ့အတူ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုက ကာလရှည်ကြာ ဆက်ပြီးဖြစ်နေတယ် ဆိုတဲ့အချက်ကို အထူးအာရုံ စိုက်ဖို့လိုတယ်လို့ ပါမောက္ခ Iwasaki ကပြောပါတယ်။ “ကျွန်မတို့ သုတေသနဌာန မှာ COVID ဆေးဝါးတွေကိုအသုံးပြုပြီး ကိုဗစ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေဖြစ်တာကို ကုသနိုင်ရေး အတွက် သုတေသနပြုလုပ်ဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။" လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၀ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(553) နာတာရှည် ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၄ ကိုဗစ်ကနေ ပြန်နေကောင်းလာပြီးနောက် အချိန်ဘယ်လောက်အကြာမှာ ဘယ်နှစ်ကြိမ်လောက် နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ ဖြစ်လဲ။

အဖြေ− နာတာရှည် COVID လို့သိကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ နာတာရှည်ကိုဗစ်ဝေဒနာ နဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ကနေ ပြန်လည် ကောင်းမွန်လာပြီးနောက် COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါဝေဒနာတွေ ဆက်ပြီး ဘယ်အချိန်တွေမှာ ခံစားကြရသလဲဆိုတာကို စစ်တမ်းကောက်ယူထားပါတယ်။
ဂျပန်မှာကောက်ယူခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုအရ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး ပြန် ကောင်းမွန်လာတဲ့ အချိန်ဘယ်လောက်ကြာမြင့်ပြီးပြီလဲ ဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာခံစားရသူတွေဟာ အချိုးအစားဟာ ကွဲပြားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီစစ်တမ်းကို Osaka တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Kutsuna Satoshi နဲ့ Osaka ခရိုင် Toyonaka မြို့က ပူးပေါင်းကောက်ယူပြီး သုတေသနပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီမြို့မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လကုန်အထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်သူပေါင်း ၂၆,၀၀၀ လောက်ဆီကို စာတိုက်တစ်ဆင့် ဒါမှမဟုတ် အပ်ပလီကေးရှင်းတွေက တစ်ဆင့် စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ တာမှာ လူပေါင်း ၄,၀၀၀ ကျော်က တုံ့ပြန်ဖြေကြား ခဲ့ပါတယ်။
သူတို့ထဲက ၄၇.၇ ရာခိုင်နှုန်းက ရောဂါကူးစက်ကြောင်းသိရပြီးနောက် သီးခြားခွဲနေထိုင်တာ ၁၀ ရက်ကြာပြီးတဲ့နောက်မှာ ရောဂါလက္ခဏာ ကျန်နေသေးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ ၅.၂ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာခဲ့ပြီးနောက် တစ်လအကြာမှာ နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာကို ခံစားနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၃.၇ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကူးစက်နေတာသိရပြီး နှစ်လအကြာမှာ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ စပြလာတာတွေ့ရတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။
စစ်တမ်းကို သုတေသနလုပ်ပြီး တွေ့ရှိခဲ့တာကတော့ ကိုဗစ်ကူးစက်လို့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ခဲ့သူတွေဟာ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ ခံစားရတဲ့ အချိုးအစားပိုများတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူတွေမှာတော့ အဲဒီလို ဖြစ်ပေါ်မှု နည်းပါးလေ့ ရှိတာကို လည်း စစ်တမ်းမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာခံစားရတဲ့ ကိုဗစ်လူနာ တွေက ဒီစစ်တမ်းကို တုံ့ပြန်ဖြေကြားတာ ပိုများနိုင်တာကြောင့် စစ်တမ်းရဲ့ရလဒ်ကို သုံးသပ်တဲ့နေရာမှာ ဒီအချက်ကိုတော့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Kutsuna က ဆိုပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေက နာတာရှည် ရောဂါပိုဖြစ်လွယ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူတွေက နာတာရှည် ရောဂါဖြစ်ပွားတာနည်းတယ်ဆိုတဲ့ Toyonaka မြို့က စစ်တမ်းကနေ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေက ပြည်ပမှာလုပ်တဲ့ အလားတူ သုတေသန ရလဒ်တွေနဲ့ တူညီနေတာကို ပြသနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တချို့သူ တွေမှာ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ခံစားရတဲ့ဝေဒနာတွေဟာ အချိန်ကြာ လာတာနဲ့အမျှ ပျောက်ကင်းသွားတတ်ပေမဲ့ တချို့သူတွေကတော့ ကာလရှည်ကြာ ခံစားနေရတယ်ဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(552) ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေ ဖြစ်တာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၃ နာတာရှည် COVID ဖြစ်ဖို့ အန္တရာယ်တွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− နာတာရှည် COVID ရောဂါလို့သိကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ပွားတဲ့ ကာလလတ်နဲ့ ကာလရှည် ဝေဒနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ နာတာရှည် COVID ဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ဘယ်လောက် ရှိသလဲဆိုတာ သိရအောင် ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့လူနာတွေ ဆေးကုသခဲ့ တုန်းက ကျသင့်ငွေကို ရေးထားတဲ့ ငွေလက်ခံ ဖြတ်ပိုင်းတွေကို အသေးစိတ်လေ့လာ ကြည့်ထားပါတယ်။ ဆေးကုသစရိတ် ကျသင့် ငွေကို ရေးထားတဲ့ လက်ခံဖြတ်ပိုင်းမှာ လူနာရဲ့ ရောဂါနာမည် နဲ့ ကုသခဲ့တဲ့ ကုထုံးတွေကို အသေးစိတ်ရေးထားတာကြောင့် Nagoya Institute of Technology တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa ဦးဆောင်တဲ့ သုတေသနအဖွဲ့ဟာ ဒီငွေလက်ခံဖြတ်ပိုင်းတွေကို ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာခဲ့ပါတယ်။
သုတေသနလုပ်ခဲ့တဲ့ လူနာတွေကတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မရှိတဲ့ သာမန်ဖျားနာသူတွေဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ်ဆေးဖိုး ကုန်ကျစရိတ် ယန်း ၂၀၀,၀၀၀ အောက် ပေးဆောင်နေရသူ ၁.၂၅ သန်း ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ခံခဲ့ရသူနဲ့ ကိုဗစ်ပိုး ကူးစက်ခြင်း မရှိသူတွေ အကြား နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာ ဖြစ်တာ ဘာကွာခြားမှုတွေရှိသလဲ ဆိုတာကို ဆန်းစစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါ လက္ခဏာတွေထဲက အဖြစ်များတဲ့ မောပန်းနွမ်းနယ်တာနဲ့ ခေါင်းကိုက် ဝေဒနာ အပါအဝင် နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာ ၁၀ မျိုးကို အဓိကထား သုတေသန လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ကိုဗစ်ဖြစ်ပွား ခဲ့တဲ့ ကူးစက်မှုပထမလှိုင်းကနေ တတိယလှိုင်းဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ခုနှစ် နွေဦးကာလအထိ တစ်နှစ်တာအတွင်းမှာ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါ လက္ခဏာ ၁၀မျိုးထဲက တစ်ခုခု ဖြစ်နေလို့ ဆေးရုံဆေးခန်းကို လာပြ သူတွေထဲမှာ ကိုဗစ် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မကူးစက်ဖူးသူတွေရဲ့ ၃ ရာခိုင်နှုန်း လောက်ရှိပြီး ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရသူတွေကတော့ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်း လောက်အထိ ရှိပါတယ်။ ဒီပမာဏဟာ ကိုဗစ်ပိုးမကူးဖူးသူ အရေအတွက်ထက် ၅ ဆ များပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကူးစက်မှု စတုတ္ထလှိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ချိန်နဲ့ ပဉ္စမလှိုင်းဖြစ်ပွားခဲ့ချိန် ကာလအတွင်း နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာခံစားရလို့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနမှာပြသခဲ့သူ လူနာအရေအတွက်ဟာ ၆ ဆ အထိ မြင့်မားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ပျံ့နှံ့ခဲ့ချိန် ကူးစက်မှုဆဋ္ဌမလှိုင်းဖြစ်ပွားခဲ့ချိန်ကနေ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လအထိမှာ အဲဒီကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲဖြစ်တဲ့လူနာက ၃ ဆပဲရှိတာကြောင့် အနည်းငယ်သာ ကွာခြားမှု ရှိတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ပါမောက္ခ Hirata က သူတို့ရဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုဟာ ဆေးကုသစရိတ် ပေးဆောင်တဲ့ ကျသင့်ငွေဖြတ်ပိုင်းပေါ်မှာရေးထားတဲ့ အချက်အလက် သာ ဖြစ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေအကြား ဆက်စပ်မှုကို ရှာဖွေဖို့ မလုံလောက်ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ COVID ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ဖြစ်ပွားဖူးသူတွေဟာ သူ့ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ တွေခံစားရတဲ့အတွက် ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းတွေကို မကြာခဏ သွားရောက်ပြသခဲ့ကြတယ်လို့ အခုတစ်ကြိမ်လေ့လာမှုအရသိရှိခဲ့ရပါ တယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲတွေ အဓိက ကူးစက်ခဲ့တဲ့ ဆဋ္ဌမလှိုင်းအတွင်း ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲရောဂါ လက္ခဏာရှိတဲ့သူနဲ့ ကွာခြားချက်အနည်းငယ်ပဲ ရှိခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်း က ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက် ပြန့်ပွားနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာတာတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hirata က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(551) ကိုဗစ်ရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၂ နာတာရှည် COVID-19 ဖြစ်ပွားမှုကာလ အကြိမ်အရေအတွက် ဘယ်လောက်ရှိလဲ။

အဖြေ− နာတာရှည် COVID ရောဂါလို့သိကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ အချိန်ကာလလတ်နဲ့ အချိန် ကာလရှည်ကြာအောင် ဝေဒနာတွေဖြစ်စေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ နာတာရှည်ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားတဲ့ ကာလ အကြိမ်အရေအတွက် ဘယ်လောက်ရှိလဲ ကြည့်ကြရအောင်။

National Center for Global Health and Medicine ရဲ့ ဗဟိုဆေးရုံကြီးက ဆရာဝန် Morioka Shinichiro ဦးဆောင်တဲ့အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ COVID ရောဂါဖြစ်ပွားပြီးမှ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါဝေဒနာတွေဖြစ်ပွားမှုကို သိရှိဖို့ စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေထဲမှာ ၂၀၂၀ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ကနေ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်း ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဆေးကုသမှုခံယူခဲ့ပြီး ရောဂါပျောက်ကင်းခဲ့သူ တွေထဲက အသက် ၂၀ ကနေ ၇၉ နှစ်အကြားရှိတဲ့သူ စုစုပေါင်း ၅၀၂ ယောက်ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
စစ်တမ်းမှာ ဖြေပေးခဲ့သူတွေရဲ့ ၃၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ကိုဗစ်ရောဂါကနေ ပြန်ကောင်းမွန်လာပြီးနောက် ၆ လကြာတဲ့အခါ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေ စတင်ခံစားရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြန်နာလန်ထူလာ ပြီးနောက် ၁၂ လအကြာမှာ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားရသူက ၃၀.၅ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ကိုဗစ်ကနေ နေပြန်ကောင်း လာပြီးနောက် ၁၈ လအကြာမှာ နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်လာ သူက ၂၅.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။
ကိုဗစ်ကနေ ပြန်ကောင်းလာပြီးနောက် တစ်နှစ်အကြာမှာ ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားခဲ့ရသလဲလို့မေးမြန်းခဲ့တဲ့အခါ မှတ်ဉာဏ် ချို့ယွင်းလာတဲ့သူက ၁၁.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ အာရုံစူးစိုက်ပြီး အလုပ်လုပ်ရ ခက်ခဲလာသူက ၁၁.၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ အနံ့မရဘဲ ဖြစ်လာသူ ၁၀.၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ brain fog လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောလေးလံ ထိုင်းမှိုင်းတဲ့ လက္ခဏာတွေ ၊ စဉ်းစားတွေးတောနိုင်စွမ်း မရှိဖြစ်လာ တာတွေ ခံစားရသူ ၉.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ စိတ်ကျဝေဒနာ ခံစားရသူ ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ လျှာက အရသာမရတော့တာ ၅.၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ အသက်ရှုရ ခက်ခဲသူ ၅.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်တာကို ခံစားရသူ ၃.၈ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆံပင်ကျွတ်သူက ၃.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။
အမျိုးသမီးတွေက လျှာက အရသာမခံစားရသူ၊ ဆံပင်ကျွတ်သူနဲ့ အာရုံစူးစိုက်ရခက်ခဲသူတွေများပြီး COVID ကြောင့် ရောဂါပြင်းထန်မှု အလယ်အလတ်ရှိသူနဲ့ ရောဂါပြင်းထန်မှု ရှိခဲ့သူ လူနာတွေကတော့ အသက်ရှုရခက်ခဲတာ၊ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ မောပန်းနွမ်းနယ်သလို ခံစားရ တာတွေ ကာလရှည်ကြာ ဖြစ်တတ်တာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(550) နာတာရှည်ရောဂါခံစားရတဲ့ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး တွေ့ရှိချက်များ။
အပိုင်း−၁ COVID-19 ဖြစ်ပြီးနောက်ဆက်တွဲ ခံစားရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများမှာ COVID-19 ကို သာမန်ကူးစက်ရောဂါ တစ်ခုအနေနဲ့ သဘောထားပြီး စတင်ကုသပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်ကြောင့်နောက်ဆက်တွဲ ကာလလတ် ဖြစ်တာနဲ့ ကာလရှည် ဖြစ်တဲ့ long covidလို့ ခေါ်ဝေါ်တဲ့ ကာလရှည်ကြာ ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကြိုးစား ကုသဖြေရှင်းနေကြရဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်မှာ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်တွေကို လေ့လာကြပါမယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က COVID-19 ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလို သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
နာတာရှည် COVID ရဲ့လက္ခဏာတွေဟာ
၁− အများအားဖြင့် COVID-19 စတင်ကူးစက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ၃ လအတွင်းမှာ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။
၂− အနည်းဆုံး နှစ်လကျော်လောက်အထိ ခံစားရတတ်ပါတယ်။
၃−ဘာရောဂါတွေရဲ့လက္ခဏာလဲဆိုတာရှင်းပြဖို့ခက်တဲ့ လက္ခဏာမျိုး
အဲဒီအချက် ၃ ချက်နဲ့ ကိုက်ညီတယ်ဆိုရင် နာတာရှည် COVID ရဲ့ လက္ခဏာတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် COVID ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာတွေထဲမှာ ပင်ပန်းပြီးနွမ်းနယ်နေတတ်တာ၊ အသက်ရှုကြပ်တာ၊ မှတ်ဉာဏ်အားနည်းလာတာ၊ အာရုံစူးစိုက်လို့မရ တာနဲ့ အနံ့၊ အရသာပျောက်သွားတာ စတဲ့လက္ခဏာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ သုတေသနစစ်တမ်းတစ်ခုမှာတော့ လူနာတွေခံစားရတဲ့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာအမျိုးပေါင်း ၅၀ လောက်ရှိတယ်ဆိုတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို နာတာရှည် COVID လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်တဲ့ အကြိမ် အရေအတွက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မသိရှိရသေးပါဘူး။ လူနာတစ်ဦးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာတချို့ ပြသလာတယ်ဆိုရင် ဒါဟာ ကိုဗစ်နဲ့ဆက်စပ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာလား ဒါမှမဟုတ် တခြား ရောဂါကြောင့် ဖြစ်တာလားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲပါတယ်။
National Center for Global Health and Medicine ရဲ့ ဗဟိုဆေးရုံက ဆရာဝန် Morioka Shinichiro က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ရောဂါ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဘာကြောင့် နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေ စွဲကျန်ခဲ့တယ်၊ ဘယ်လိုမျိုး အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပွားလာတယ်ဆိုတာကို လက်ရှိမှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ အမှန်တကယ် ဆက်စပ်မှုရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက် လူနာတွေကို အသေအချာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးကြည့်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(549) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၇ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးရဲ့ သုံးသပ်ချက်။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အပြောင်းအလဲကြောင့် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ သက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးရဲ့သုံးသပ်ချက်ကို လေ့လာကြည့် ကြရအောင်။

Toho တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Tateda Kazuhiro ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါအဆင့်လျှော့ချလိုက်ပြီးနောက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုးရှိမရှိ စစ်ဆေးတာနဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းမှာ ဆေးကုသတဲ့စရိတ်တွေကို လူနာက မိမိဖာသာ ပေးဆောင်ရမှာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပါမောက္ခ Tateda က အခုလို ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတယ်လို့ သံသယရှိတဲ့အခါ လူနာက ဆရာဝန်ဆီ သွားမပြဘဲနေကြမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သူ့အမြင်ကို ပြောပါတယ်။
ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ဖြစ်တယ်ထင်လို့ ဆရာဝန်ဆီ သွားပြလို့ ကျသင့်ငွေနဲ့ ကိုရိုနာဖြစ်တယ်ထင်လို့ စစ်ဆေးတဲ့အခါ လူနာတွေ ကိုယ့်ဘာသာပေးဆောင်ရမယ့် ဆေးကုစရိတ်က အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် အတူတူပဲ ဖြစ်တာကြောင့် လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်လို့ ကုသတဲ့ဆေးဖိုးနဲ့ ဆေးရုံတက် ကုသစရိတ်ကို မိမိဘာသာကျခံရမယ်ဆိုရင်တော့ အလွန်စရိတ်ကြီး နိုင်တာမို့ အစိုးရအနေနဲ့ လုံလောက်တဲ့ ပံ့ပိုးမှုပေးဖို့ လိုပြီး အပြောင်းအလဲတွေကို တစ်ဆင့်ချင်း အကောင်အထည် ဖော်သွားသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Tateda က ပြောပါတယ်။
အစိုးရအနေနဲ့ ကိုဗစ်ကို ရောဂါအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်ပြီးနောက်မှာ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းအရေအတွက် ပိုမိုတိုးမြှင့်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေတယ်ဆိုတဲ့အချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း သူ့အမြင်ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို အခုအထိ လက်ခံကုသပေးခြင်းမရှိခဲ့တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေကို ကိုဗစ်လူနာ လက်ခံကုပေးဖို့ ရုတ်တရက် တောင်းဆိုမယ်ဆိုရင် အခြေအနေရှုပ်ထွေးလာတာတွေ ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ ဝန်မပိစေမယ့် နည်းနဲ့ လုပ်နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာကပဲ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်စေ သင့်တယ် လို့ သူကပြောပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန ဆေးရုံဆေးခန်း အများစု ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနေတာကြောင့် တုပ်ကွေးလူနာတွေကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အတွက် လုပ်ဆောင်ထားတဲ့အစီအမံတွေကိုပဲ အနည်းငယ် ပိုပြီး တင်းကျပ်အောင် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ဖို့တောင်းဆိုပြီး ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနိုင်မယ့် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်း အရေအတွက်ကို တဖြည်းဖြည်းတိုးသွားအောင်လုပ်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ဆေးရုံဆေးခန်းလာပြတဲ့ လူနာတစ်ဦးနဲ့ဦး အကြား အကွာအဝေးတစ်ခုခြားပြီး နေစေဖို့နဲ့ လေအဝင်အထွက် ကောင်းမွန်အောင် အသေအချာ လုပ်ဆောင်ဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(548) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့ အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၆ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေက အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မလဲ ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအပြောင်းအလဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေက ကုသမှုပိုင်းမှာ ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ကြမလဲ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
အရင်က COVID-19 လူနာတွေကို လက်ခံပြီး မကုသပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတချို့က ကိုဗစ်ကို ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့်လျှော့ချလိုက်ပြီးနောက်မှာ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။ ဒေါက်တာ Kijima Fujio ဟာ Tokyo မြို့ Shinjuku မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ Kijima ဆေးခန်းကို အုပ်ချုပ်တဲ့ ဒါရိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ စတင်ပျံ့နှံ့လာခဲ့တုန်းက ဒေါက်တာ Kijima ဟာ COVID-19 ရောဂါပိုးတွေ့ရှိတဲ့ လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးဖို့ စဉ်းစားခဲ့ပေမဲ့ သူ့ဆေးခန်းမှာ ကိုဗစ်လူနာတွေကို သီးခြားခွဲထားဖို့ ကုသဆောင် မရှိတာကြောင့် တခြားရောဂါရှိသူ လူနာတွေ ဘေးကင်း စိတ်ချရအောင် ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသမှု မပြုလုပ်ခဲ့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အခုအခါ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချသတ်မှတ်မယ့် အစီအစဉ်ကြောင့် သူ့ ဆေးခန်းမှာ COVID-19 လူနာ အသစ်တွေကို လက်ခံဆေးစစ် ကုသပေးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။ လက်ခံကုသတဲ့အခါ ကိုဗစ်သံသယရှိလူနာကို ဖုန်းနဲ့ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းစေပြီး အခြား ရောဂါနဲ့ လူနာတွေကို မကြည့်တဲ့အချိန်မှာ လက်ခံကြည့်ရှု ကုသပေးတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးခန်းက ဝန်ထမ်းတွေ ကလည်း ကိုဗစ်သံသယလူနာကိုကုသပေးပြီး နောက်မှာ လူနာရှိခဲ့တဲ့ အခန်းတွေကို လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင်လုပ်တာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးဖြန်းတာတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
အဲဒီလို ကြိုတင်ကာကွယ်မှုအစီအမံတွေ ပြုလုပ်ပြီးနောက်မှာတောင် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေနဲ့ တခြားလူနာတွေက ဆေးခန်း တစ်နေရာတည်းကို အသုံးပြု ဆေးကုတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ခြေကတော့ ရှိပါသေးတယ်။ အပြည့်အဝတော့ ကာကွယ်ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဆေးခန်းမှာတာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေမဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ အနေနဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ထားပေမဲ့ ဆေးခန်းလာပြတဲ့ လူနာတွေကတော့ မကူးစက်နိုင်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တွေကို လုပ်ထားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အထူးသဖြင့် ရောဂါအခံရှိတဲ့ လူနာတွေက ကူးစက်မှုအန္တရာယ် မရှိအောင်နဲ့ အန္တရာယ် အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် အစီအမံတွေကို စေ့စေ့စပ်စပ်နဲ့ လုပ်ဆောင်ဖို့ ဆေးရုံဘက်က တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဒေါက်တာ Kijima က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(547) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၅ ကိုဗစ်လူနာတွေဆေးရုံတက်ရမယ်ဆိုရင် လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးရုံရှာဖွေဖို့ တာဝန်ယူမှာ ဘယ်သူတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတခါ COVID-19 လူနာတွေဆေးရုံတက်ရမယ်ဆိုရင် လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးရုံဆေးခန်းစတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတွေကို ရှာဖွေပေးဖို့ ဘယ်သူက တာဝန်ယူမှာလဲ ဆိုတဲ့အချက်ကို လေ့လာကြပါမယ်။
လက်ရှိမှာ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေ ဆေးရုံတက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာလိုမျိုး အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆေးရုံတက်ကုသခွင့်ရအောင် ဆေးရုံနဲ့ ကြားကနေ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက် ပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်ကို ရောဂါအဆင့် ၅ အထိ လျှော့ချလိုက် ပြီ ဆိုတာနဲ့ အဲဒီတာဝန်တွေကို မူအားဖြင့် ဆေးရုံတွေအချင်းချင်းကပဲ လူနာလွှဲပြောင်းပေးဖို့ နည်းလမ်းကို တစ်ဆင့်စီပြောင်းလဲ လုပ်ဆောင် သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ အချင်းချင်း ဆေးရုံတင်မဲ့လူနာကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးတဲ့အခါ ပထမဦးဆုံး ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်သူတွေအတွက် ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်တာကို စလုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆောင်းဦးပေါက်ရာသီ ရောက်မှ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေအတွက် ဆေးရုံအချင်းချင်းညှိနှိုင်း လုပ်ဆောင်တာကို စတင်တာဝန်ယူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆေးရုံအချင်းချင်း ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်တဲ့အခါ သတင်းအချက်အလက်ဖလှယ်ဖို့ နည်းပညာကို အားဖြည့်အသုံးချ သွားမှသာ ဆေးရုံကုတင်လွတ် ရှိမရှိစတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ကို လျင်လျင်မြန်မြန် မျှဝေနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဒီအပြောင်းအလဲကို ချောချောမွေ့မွေ့ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး ဆေးရုံတက်လူနာတွေအတွက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးဌာနကို ဆက်ထားပြီး လုပ်ဆောင်သွားဖို့ ရှိပါတယ်။
ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုတွေ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ ဆေးရုံတွေအချင်းချင်း ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ဒီလုပ်ဆောင်နည်းပြောင်းလဲတဲ့ စီမံကိန်းကို ဧပြီလကုန် နောက်ဆုံးထားပြီး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေကို တောင်းဆိုမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစီမံကိန်းဟာ ဆောင်းရာသီ အေးလာချိန်မှာ ဖြစ်လာမယ့် ကူးစက်မှုတွေ မစခင် စက်တင်ဘာလကုန်အထိ ဆက်ရှိနေမှာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီကာလနောက်ပိုင်းမှာတော့ ခရိုင်တစ်ခုစီမှာ စီမံကိန်း ဘယ်လို အကောင်အထည်ဖေါ် တိုးတက်လာသလဲ ဆိုတဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး လိုအပ်တဲ့ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက စီစဉ်ထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(546) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါ အမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၄ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန၊ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေရဲ့ အပြောင်းအလဲတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတခါ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေရဲ့ COVID-19 လူနာတွေကို လက်ခံကုသ ပေးတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေကို လေ့လာကြရပါမယ်။
အစိုးရဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ လက္ခဏာပြသနေသူတွေကို အခုထက်ပိုပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကုသမှုပေးနိုင်မယ့် စနစ်တစ်ခုထူထောင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလနောက်ဆုံးထား ပြီး အဲဒီစနစ်ကို တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆေးရုံပေါင်း ၄၂,၀၀၀ လောက်မှာ ကိုဗစ် ပြင်ပလူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ကို ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့်၅ အထိ လျှော့ချလိုက်ပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသ ပေးမယ့် ဆေးရုံဆေးခန်းတွေကို ၆၄,၀၀၀ အထိ တိုးမြှင့်ဖွင့်လှစ် သွားဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေက ပုံမှန်ပြနေကျ လူနာတွေပဲ လက်ခံတာမဟုတ်ဘဲ လူနာအသစ်တွေကိုလည်း လက်ခံ ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက စီစဉ်နေပါတယ်။ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတွေရဲ့ အမည်စာရင်းကို ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေကနေ ထုတ်ပြန်ပေးတာလည်း ဆက်လုပ်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနပေါင်း ၃၀၀၀ လောက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ ဆေးရုံတက် ကုသခွင့်ရအောင် အစိုးရက စီစဉ်ပေးနိုင်ခဲ့ ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကို ရောဂါအဆင့် ၅ အထိ လျှော့ချသတ်မှတ်လိုက်ပြီး တဲ့ နောက်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ ရှိတဲ့ ဆေးရုံပေါင်း ၈,၂၀၀ မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနိုင်မယ့် စနစ်တစ်ခု ထူထောင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အသက်အရွယ်ကြီး တဲ့လူနာတွေအတွက် ဆေးရုံကပြန်ဆင်းနိုင်အောင် ပြန်လည်ကြံ့ခိုင်ပြီး နာလန်ထူလာရေး အတွက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ rehabilitation ကုသဆောင်တွေကို ပံ့ပိုးကူညီပေးဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ အဲဒါမှ အဲဒီ ဆေးရုံတွေ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာ တွေကိုပါ လက်ခံကုသပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးမယ့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန အရေအတွက်ကို တိုးမြှင့်ဖို့အတွက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေအနေ နဲ့ ဆေးရုံတွင်း လူနာအမျိုးမျိုးကတစ်ဆင့် ထပ်ဆင့်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု မဖြစ်ပွားအောင် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပြန်လည် သုံးသပ်ဖို့ အပြင် ကူးစက်ပျံ့ပွားမှုကိုထိမ်းချုပ်ဖို့ နည်းလမ်းတွေကို ဆောင်ရွက်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေအတွက် ပစ္စည်းတွေ ထောက်ပံ့ပေးဖို့လည်း အစိုးရက စီစဉ်နေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(545) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၃ ဆေးရုံတက်တာ ဒါမှမဟုတ် သတ်မှတ်နေရာတစ်ခုခုမှာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ပြီး ကုသရတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ကုန်ကျစရိတ် ဘယ်လောက်ရှိနိုင်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတခါ COVID-19 လူနာတွေ ဆေးရုံတက်ကုသရတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့နေရာတွေမှာ နေထိုင်ပြီး ကုသရတဲ့အခါ ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ ငွေကြေး ဘယ်လို ပြောင်းလဲသွားမလဲ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
လက်ရှိမှာတော့ COVID-19 လူနာတွေအတွက် ဆေးရုံတက် ကုသစရိတ်တွေကို အစိုးရကပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေထဲကနေ အပြည့်အဝ ပေးဆောင်ပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ဆေးရုံတက် ကုသမှုစရိတ်နဲ့ ဆေးရုံကကျွေးမွေးတဲ့ အစားအစာအတွက် ကျသင့်ငွေတွေကို မိမိဘာသာ ပေးဆောင်ရမယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ COVID-19 ကြောင့် ဆေးရုံတက် ကုသရတဲ့စရိတ်ဟာ ကြီးမားပါတယ်။ ဒါကြောင့် COVID-19 အတွက် ဆေးကုသစရိတ်ဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်ကြီးမားရင် ရရှိမယ့်ခံစားခွင့်ထဲမှာ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ လူနာတွေ မိမိဘာသာကျခံရမယ့် ဆေးကုသစရိတ် ရုတ်တရက် မြင့်တက်လာတာမျိုး မဖြစ်အောင်လည်း အစိုးရက စဉ်းစားနေပြီး နွေရာသီမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု မြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိတာကြောင့် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အခုနှစ် စက်တင်ဘာလကုန်အထိ ယန်း ၂၀၀၀၀ ဆေးရုံတက် ကုသစရိတ်ပေးပါမယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅၀ လောက်အထိ ထပ်ဆောင်းအကျိုးခံစားခွင့် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အသက် ၇၅ နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူတွေ အတွက် ခန့်မှန်းထားတဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသစရိတ်ကို ထောက်ပံ့ပေး ပါတယ်။ နေထိုင်ခွန်ပေးဆောင်နေရတဲ့ တစ်နှစ်ဝင်ငွေ ယန်း ၃.၈၃ သန်း ဒါမှမဟုတ် ဒေါ်လာ ၂၉၀၀၀ လောက်ပဲရရှိသူတွေဟာ အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာကြောင့် ၁၀ ရက်ကြာ ဆေးရုံတက်ရတဲ့အခါ၊ ဆေးကုသမှုအတွက် ယန်း ၃၇၆၀၀ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၉၀ ခန့်နဲ့ ဆေးရုံက ကျွေးမွေးမှုအတွက် ယန်း ၁၃၈၀၀ တစ်နည်းအားဖြင့် အမေရိကန် ၁၀၅ ဒေါ်လာခန့် ကျသင့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာ ကိုဗစ်လူနာတွေ အိမ်မှာပဲနေပြီး ဆေးကုသဖို့ မဖြစ်နိုင်ရင် ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံကုတင်မလွတ်လို့ တက်ခွင့်မရရင် ဟိုတယ်တွေနဲ့ တခြားသတ်မှတ်နေရာတွေမှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ပြီး ကုသရတဲ့ စနစ်ကိုလည်း အဆုံးသတ်မှာ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်လူနာ တွေအတွက် အဲဒီသတ်မှတ်ထားတဲ့ တည်းခိုနေရာတွေမှာ နေထိုင် ကုသမှုစနစ်ကို ဒေသန္တရအစိုးရတွေက စက်တင်ဘာလကုန် အထိ ဆက်လက်ထားရှိပေးမှာ ဖြစ်ပြီး ကုန်ကျစရိတ်ကတော့ လူနာတွေ အနေနဲ့ မိမိဘာသာကျခံစေဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။
နွေရာသီမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်မှုတွေမြင့်တက်တာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အတွက် ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ COVID-19 ဆေးဝါးတွေနဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသစရိတ် သက်သာစေဖို့ ပံ့ပိုးမှုတွေ စက်တင်ဘာလ ကုန်အထိ ဆက်ပေးသွားမှာဖြစ်ပြီး အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာ တခြားရောဂါ တွေအတွက် ပေးတဲ့ခံစားခွင့်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် သင့်တင့်မျှတမှု ရှိမရှိ ကြည့်ပြီး ထောက်ပံ့ရေး အစီအမံတွေကို ဆက်လုပ်မလုပ် စဉ်းစားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(544) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၂ COVID-19 နဲ့ ပြင်ပလူနာအဖြစ် ဆေးကုသတဲ့အခါ၊ ဆေးစစ်တဲ့အခါ ကုန်ကျစရိတ် ဘယ်လောက်ရှိနိုင်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ COVID-19 ကြောင့် ပြင်ပလူနာအဖြစ် ဆေးစစ်တာနဲ့ကုသတာအတွက် စရိတ် ဘယ်လောက်ကုန်ကျနိုင်သလဲ ဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

လက်ရှိမှာ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရှိကြောင်း စစ်ဆေးသိရှိပြီးနောက် ပြင်ပလူနာအဖြစ် ကုသတဲ့အတွက် ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို အစိုးရက ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေကနေ အပြည့်အဝ ကျခံပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကိုဗစ်လူနာတွေဟာ ဆေးကုသမှု ကုန်ကျစရိတ်ကို မိမိဘာသာ ပေးဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အသက် ၇၀ မပြည့်သေးသူတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ပွားပြီးနောက်မှာ ပိုးသတ်ဆေးနဲ့ကိုဗစ်ဆေးတွေ သောက်ရမယ်ဆိုရင် စုစုပေါင်း ဆေးကုသမှု ကုန်ကျစရိတ်ရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်တဲ့ ယန်း ၄,၁၇၀ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၁ ဒေါ်လာကို ကိုယ့်အိတ်ထဲကနေ ပေးဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါဖြစ်ပွားလို့ ပိုးသတ်ဆေး Tamiflu သောက်ရတဲ့အခါ ပြင်ပလူနာတွေရဲ့ ဆေးကုသစရိတ် ကုန်ကျငွေ ဟာ ယန်း ၄၄၅၀ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ၃၃ ဒေါ်လာလောက် ကျသင့်တာကြောင့် ကိုဗစ်ဖြစ်လို့ကုသရတဲ့ ကုန်ကျစရိတ် အတူတူ လောက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အသက် ၇၅ နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူ ကိုဗစ်လူနာတွေကတော့ အလားတူ ဆေးညွှန်းနဲ့ ဆေးသောက်ရတယ်ဆိုရင် ကုန်ကျစရိတ်ရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်တဲ့ ယန်း ၁,၃၉၀ ဒါမှမဟုတ် ၁၀ ဒေါ်လာလောက်ပဲ ပေးဆောင် ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ရင် ကုန်ကျတဲ့ ဆေးကုသ စရိတ်ပေးဆောင်ငွေ ယန်း ၁,၄၈၀ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန် ၁၁ ဒေါ်လာနဲ့ အတူတူလောက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဂျပန်အစိုးရဟာ ဖျားနာတဲ့လူနာတွေကို ကိုဗစ်ပိုးရှိမရှိ မိမိဘာသာ စမ်းသပ်တဲ့ test−kit တွေ အခမဲ့ပေးတာနဲ့ အခမဲ့ ဆေးစစ်ပေးတာတွေကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေကနေ ကျခံပေးနေတာကို တခြားရောဂါများအတွက်ဆောင်ရွက်ပုံနဲ့ ဟန်ချက်ညီမှုရှိမရှိ သုံးသပ် ပြီးတဲ့နောက်မှာ အခမဲ့ပေးတာကို ရပ်ဆိုင်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(543) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အခါ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၁ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအတွက် ဆေးကုသမှု ကုန်ကျစရိတ် ကို လူနာတွေဘက်က ဘယ်လောက် ကျခံရမလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး သာမန် ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ် ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို အဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်တာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရရင် လူနာတွေအနေနဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းမှာ ဆေးကုသမှု ခံယူတဲ့အခါ ကုန်ကျစရိတ် ကျခံရမှု အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အစိုးရရဲ့ မူဝါဒနဲ့ ဆေးကုသမှုစရိတ်ကုန်ကျမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြရ အောင်။

ကိုရိုနာရောဂါအတွက် ဆေးကုသမှု စရိတ်တွေကို လူနာက ပိုပေးလာ ရပါလိမ့်မယ်။ မတ်လ ၁၀ရက်နေ့မှာ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အခြေခံအားဖြင့် ကိုရိုဗိုင်းရပ်စ် အခမဲ့ စစ်ဆေးပေးမှုနဲ့ ပြင်ပလူနာအနေနဲ့ လာရောက် ကုသမှုစရိတ်တွေကို လူနာက ကျခံရမယ့်စနစ် အဖြစ် အစိုးရရဲ့မူဝါဒကို ပြန်လည်သုံးသပ် ပြင်ဆင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ကိုဗစ်လူနာတွေဟာ အစိုးရက မူအားဖြင့် ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေထဲကနေ ဆေးကုသမှုစရိတ် ကျခံပေးနေပါတယ်။
COVID-19 ကို တခြားရာသီပေါ် တုပ်ကွေးနဲ့အလားတူ ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဆင့် ၅ အဖြစ် လျှော့ချသတ်မှတ်လိုက်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ဆေးကုသစရိတ် ထောက်ပံ့ကူညီမှုတွေကိုလည်း လျှော့ချမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူနာတွေအပေါ် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ရုတ်တရက် တိုးလာတာမျိုး မဖြစ်ရအောင် အစိုးရက ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာ ငွေတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ကာလအကန့်အသတ်နဲ့ ပေးဆောင်ဖို့ စီစဉ်နေ ပါတယ်။
နွေရာသီမှာ ကူးစက်မှုတွေပြန်တက်လာနိုင်တာကို ခန့်မှန်းထားတာကြောင့် စျေးကြီးတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသတဲ့ ဆေးဝါး ကုန်ကျစရိတ်ကို စက်တင်ဘာလကုန် အထိ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေထဲက ကျခံပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆောင်းရာသီမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ပြန်မြင့်တက်လာနိုင်ခြေ ရှိတာအတွက်ကိုတော့ တခြားကူးစက်ရောဂါတွေ ပျံ့နှံ့မှုအခြေအနေနဲ့ အစိုးရရဲ့ ဆေးဝါးသိုလှောင်ထားရှိမှု အခြေအနေတွေကို စိစစ် သုံးသပ်ပြီး စဉ်းစားသွားဖို့ ရှိပါ တယ်။
ဥပမာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆေးကုသမှုကုန်ကျစရိတ်ကို အစိုးရက ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေထဲကနေ ကျခံပေးတာမရှိတော့အခါ ပြင်ပလူနာ တစ်ဦးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် သောက်ဆေး Lagevrioကို ဝယ်ရမယ် ဆိုရင် ယန်းငွေ ၃၂၄၇၀၊ အမေရိကန်ဒေါ်လာအနေနဲ့ ၂၅၀ ဒေါ်လာ လောက်ကုန်ကျမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(542) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
အပိုင်း−၈ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဆောင်ရွက်မှု အပေါ်မူတည်။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး လိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားအဖြစ် မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး အဆင့် ၅ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ် ကူးစက်ရောဂါကို တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ကာကွယ်သွားမလဲ လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဇန်န၀ါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တင်ပြခဲ့ ပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီးအစီအမံတွေကို လူတွေက တစ်ပြေးညီ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်တာအစား "လူတစ်ဦးချင်းစီနဲ့ အစုအဖွဲ့တစ်ခုချင်းစီက ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေနဲ့ အန္တရာယ် ရှိနိုင်တဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး ဘယ်လိုစီမံမယ် ဆိုတာကို မိမိဘာသာ ရွေးချယ် သတ်မှတ် ဆောင်ရွက်ကြဖို့” ဆိုတဲ့ စဉ်းစားနည်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
" လွန်ကဲတယ်လို့ ပြောလို့ရတဲ့ ဒါမှမဟုတ် ထိရောက်မှုမရှိဘူး လို့ ထင်ရတဲ့ ကူးစက်မှုထိန်းချုပ်ရေး အစီအမံတွေကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေပုံ ရတဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိနေတာကို ဖြည့်စွက် ပြောကြားထားပါတယ်။ ဒီလို အစီအမံတွေထားတာဟာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ ပညာရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုတွေအပြင် ကလေးတွေရဲ့နေ့စဉ်ဘဝ နေထိုင်မှုအပေါ် အလွန်အမင်း ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်သလို ဖြစ်စေတဲ့အတွက် အဖြေရှာဖို့လိုအပ်နေတယ်" လို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လုပ်ငန်းခွင်တွေနဲ့ လူစုဝေးတဲ့အခါနဲ့အဖွဲ့တွေမှာ ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးကြဖို့နဲ့ အများသဘောတူညီမှုတစ်ခု ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်ကြဖို့ လိုလား တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို လုပ် ဆောင်စေတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်တားဆီးဖို့ မလုပ်ခိုင်း တာမျိုးကို အတင်းအကြပ် မပြုလုပ်ဘဲ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ရွေးချယ် မှုအပေါ် လေးလေးစားစားလုပ်ဖို့ စဉ်းစားရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"လူစုဝေးတဲ့ အများသုံးနေရာတွေမှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာ နိုင်ခြေရှိသူ၊ ရောဂါအခံရှိသူတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးကောင်းပေမဲ့ ကူးစက်မှုကို ရှောင်ရှားလိုတဲ့သူတွေ ရှိနိုင်တယ်ဆိုတာကို လူတိုင်းက သိထားရမှာဖြစ်တယ်။ လူတွေက ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိတ်ပူပန်မှုမရှိအောင် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမယ့် အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့တော့ လိုအပ်တယ်” လို့ ပြောကြားထားပါတယ်။ ဆေးရုံတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာတွေမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့လွယ်ပြီး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုး သက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်တာမို့ ရောဂါပိုးမကူးစက်အောင် အစီအမံတွေထားပြီး ကာကွယ် တားဆီးဖို့ အလွန်အရေးကြီးတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ အသေးစိတ် အစီအမံတွေကို မကြာခင်ထုတ်ပြန်မယ်လို့ အဲဒီဌာနက ပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(541) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
အပိုင်း−၇ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ သဘောထားက ဘယ်လိုရှိလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး လိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားအဖြစ် မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး အဆင့် ၅ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချမှုအပေါ် ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဘယ်လိုရှုမြင်သလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြ ပါမယ်။
Saitama ခရိုင်၊ Kasukabe မြို့က ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန တစ်ခုဟာ ဆီးချိုရောဂါနဲ့ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ စတဲ့ ပုံမှန်ဆေး ကုသမှု ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးသလို အဖျားရှိတဲ့ လူနာတွေကို စစ်ဆေးကြည့်ရှု ပေးဖို့ ဆေးရုံပြင်ပမှာ ယာယီမိုဘိုင်းဆေးခန်း တစ်ခုကို တည်ဆောက် ထားပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်မှာတော့ COVID-19 လူနာတွေ ဆေးရုံတက်ကုသဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေက ဆေးရုံတွေကို ရှာဖွေပေးပါတယ်။ COVID-19 မဟုတ်တဲ့ တခြားရောဂါနဲ့ လူနာတွေ ဆိုရင်တော့ ဆေးရုံတက်ကုသနိုင်ဖို့လက်ခံမယ့် ဆေးရုံရှာတာကို ဆရာဝန်တွေနဲ့ သူနာပြုတွေက ပြုလုပ်ရပါတယ်။ ဆေးရုံကုတင် မလွတ်တဲ့အခါမှာ လူနာတွေဆေးရုံတက်ဖို့ မကြာခဏ အခက်တွေ့ရ ပါတယ်။ ဒါကြောင့်တစ်ခါတစ်ရံမှာ လူနာတွေကို အသက်ရှူစက်တပ် ပြီးဖြစ်စေ၊ အကြောဆေး သွင်းထားပေးရင်းနဲ့ဖြစ်စေ လက်ခံပေးမယ့် ဆေးရုံရှာတွေ့သည်အထိ ကြည့်ပေးရတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။
COVID-19 ကို အမျိုးအစားအဆင့် ၅ ကိုလျှော့ချလိုက်ချိန်မှာ ဆရာဝန်နဲ့သူနာပြုတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေအတွက်ပါ ဆေးရုံတက်ကုသဖို့စီစဉ်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်ဝန်ပိလာနိုင် တယ်လို့ Kasukabe မြို့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတစ်ခုရဲ့ ဆရာဝန် တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စင်တာတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ် လူနာတွေ ဆေးရုံတက်နိုင်အောင် စီစဉ် ပေးတာကို ချက်ချင်းရပ်လိုက်တာမျိုး မလုပ်ဘဲ ဖြည်းဖြည်းချင်းနဲ့ အစီအစဉ်ကို လျှော့ချရပ်ဆိုင်းတာမျိုး လုပ်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ အဲဒီ ဆရာဝန်က ပြောပါတယ်။
အခုအချိန်အထိ ယာယီမိုဘိုင်းဖျားနာကုဆေးခန်း မထူထောင်ထားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတစ်ခုအနေနဲ့ COVID-19 ရောဂါပိုး ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးအစီအမံတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ပြီး ကုသဖို့အတွက် အချိန်လိုတာကြောင့် ကိုဗစ်လူနာတွေကို ချက်ချင်း ကုသပေးတာ မဖြစ်နိုင်သေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့်လျှော့ချပြီးရင် ကိုဗစ်လူနာတွေက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတိုင်း မှာ ဆေးကုသနိုင်မယ်လို့ ယူဆသွားရင် အခြေအနေရှုပ်ထွေးမှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေ မှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ လက်တွေ့အခြေအနေကို အသေအချာစဉ်းစား ပြီး ကိုဗစ်ရောဂါရဲ့ အဆင့်သတ်မှတ်မှုကို လုပ်ဆောင်သွားဖို့ မျှော်လင့် ကြောင်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနရဲ့ဝန်ထမ်းတွေက ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(540) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
အပိုင်း−၆ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်နေတဲ့အချက်တွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး လိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားအဖြစ် မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချတဲ့အတွက် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်စရာ အချက်တွေကို ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပြထားတာကို လေ့လာရပါမယ်။
ကိုဗစ်ကို ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့်လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် စိုးရိမ်စရာ ပထမအချက်က ကူးစက်မှု များပြားလာချိန်မှာ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးတာမျိုး လုပ်လို့မရတော့တဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုတွေမှာ အလွန်အကျွံ ဝန်ပိလာတွေကိုလည်း တားဆီးဖို့အတွက် ခက်ခဲလာနိုင်တယ်ဆိုပြီး ကျန်းမာရေးဌာနဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ဒေသန္တရအာဏာပိုင်တွေဟာ လူနာတွေ ဆေးရုံတက်ရဖို့အတွက် ခရိုင်ချင်းထိစပ်နေတဲ့ ဒေသအနှံ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နေတာကြောင့် လူနာတွေဟာ သူတို့လိုအပ်တဲ့ ဆေးကုသမှုကို ခံယူနိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယစိုးရိမ်စရာအချက်အနေနဲ့ ဆေးကုသစရိတ်အတွက် အစိုးရက ကျခံပေးမှု ရပ်လိုက်ရင် ကိုဗစ် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူတွေဟာ ဆေးလာမကုတော့မှာ ဒါမှမဟုတ် ငွေရေးကြေးရေးကြောင့် ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးမှုတွေကို ခံယူဖို့ ရှောင်ရှားလာကြတာတွေ ဖြစ်လာဖွယ်ရှိတယ် သူတို့က ထောက်ပြ ခဲ့ပါတယ်။
နောက်တစ်ချက်က ဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ တင်းကျပ်တဲ့ အစီအမံတွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်ခွင့်ပြုတဲ့ အထူး ဥပဒေကို ကျင့်သုံးလို့မရနိုင်တော့တာကြောင့် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ပြည်သူတွေကို ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ တရားဝင် မတောင်းဆိုနိုင်တော့ပါဘူး။ အဲဒီအခါ ကူးစက်မှုကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို လူတွေက မလုပ်တော့ရင် စိုးရိမ်စရာရှိတယ်လို့ အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လူတွေက ကပ်ရောဂါကလက်တွေ့မှာ ပြီးနေပြီလို့ ယူဆသွားမှာကိုလည်း သူတို့က စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
နောက်တစ်ချက်ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် အသစ်ထွက်လာပြီး ကူးစက်နိုင်စွမ်း မြင့်မားခဲ့ရင် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဖြစ်ပွားစေနိုင်စွမ်း ပိုမြင့်နေရင် အလျင်အမြန် တုံ့ပြန် လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းမှာကို စိုးရိမ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့် လျှော့ချလိုက်တာကြောင့် ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေမှာ COVID-19ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းအဖွဲ့တွေ ထားထားတာကို ဖျက်သိမ်းလိုက်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကူးစက်မှု ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်ကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် တုံ့ပြန်တားဆီးတဲ့နေရာမှာလည်း အဟန့်အတား ဖြစ်လာမှာကို ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ကြိုးပမ်းမှုတွေကို အစိုးရက အထောက်အပံ့ ပေးတာ လျှော့ချလိုက်မယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှုန်းလည်း ကျလာဖွယ်ရှိတာကြောင့် ပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(539) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
အပိုင်း−၅ COVID-19 ကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုပဲ ကုသလို့ရမလား။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး လိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအဖြစ် မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါနဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါကို ဆေးဝါးကုသတဲ့နေရာမှာ ခြားနားချက်တွေ ဘာရှိသလဲ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးဟာ ဆောင်းရာသီမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လေ့ရှိပြီး ရာသီမရွေးကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုဖြစ်နိုင်တဲ့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ မတူ ပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် COVID-19ရဲ့ ကူးစက်မှုပမာဏ ဘယ်လောက် ကြီးမလဲ ဆိုတာနဲ့ ကူးစက်မှုများနိုင်တဲ့အချိန်ကာလကို မှန်းဆဖို့ မလွယ်ကူတဲ့အတွက် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ခက်ခဲ တယ်လို့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် COVID-19ဟာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးထက် မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု ကလည်း ပိုမြန်ပါတယ်။ မျိုးကွဲအသစ်တွေ ထပ်ထွက်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့လည်း သူတို့ကဆိုပါတယ်။
COVID-19ကို ကုသဖို့အတွက် သောက်ဆေးတွေကို လက်ရှိအချိန်မှာ အသုံးပြုနေပေမဲ့လည်း ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါကိုကုသတဲ့ Tamiflu လိုမျိုး ပိုးသတ်ဆေးတွေကို အသုံးပြုတာထက် ခွင့်ပြုချက်ယူရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေဟာ ပိုပြီးရှုပ်ထွေးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါအခံရှိတဲ့ လူနာမျိုးဆိုရင် အဲဒီကိုဗစ်သောက်ဆေးကို ပေးလို့မရတာလည်း ရှိတတ်တာကြောင့် ဒီဆေးသုံးပြီး ကိုဗစ်ကို အလွယ်တကူ ကုသလို့ မရနိုင်ပါဘူး။
အခုအခါ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ လုံလောက်တဲ့ အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ထားတဲ့ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းအများအပြားက ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကုသပေးနိုင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးတဲ့ ဆေးကုသရေး အဖွဲ့အစည်းအရေအတွက်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ နည်းပါသေးတယ်။
ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးနဲ့အလားတူ အဆင့်မျိုးထားပြီး COVID-19 ကို ကိုင်တွယ်ကုသဖို့ကတော့ အချိန်ယူရဦးမယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် COVID-19 ကို ရောဂါပိုးအမျိုးအစား အဆင့် ၅ ကိုလျှော့ချလိုက်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာလည်း ရောဂါပိုးကူးစက် မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ဆက်ပြီးလုပ်ဆောင် သင့်တယ်လို့ သူတို့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(538) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၄ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုက ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုက ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေကို အခြေခံပြီး ဂျပန်အစိုးရဟာ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အခမဲ့ ထိုးနှံပေးနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံဖို့အခကြေးငွေ ပေးဆောင်ရမယ် ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေ နည်းလာမှာကို စိုးရိမ်နေကြပါ တယ်။ အဲဒီ့အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ အဖွဲ့က ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကုန်ကျစရိတ်ကို ဘယ်လိုလူမျိုးက ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ပေးဆောင်သင့်တယ်ဆိုတာ ဆွေးနွေးနေကြပါတယ်။ ဧပြီလကစပြီး လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေး အခမဲ့ထိုးပေးနေတဲ့ အစီအစဉ် ကိုပဲ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မလားဆိုတာကိုလည်း ဆွေးနွေးနေပြီး၊ တကယ်လို့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် ဘယ်သူတွေက အခမဲ့ ထိုးခွင့်ရှိမလဲ ဆိုတာကိုလည်း ဆုံးဖြတ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ဂျပန်အစိုးရကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့လိုအပ်တဲ့သူ မည်သူမဆို အခမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်ဖို့ အာမခံမှာဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါ တယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(537) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၃ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အပြောင်းအလဲရှိသလား။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့ကစပြီး COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး သာမန်ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဖြစ် အဆင့် ၅ ကို လျှော့ချဖို့ တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ ပါတယ်။ ရောဂါအဆင့်လျှော့ချပြီးရင် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်မှု ဆက်ရှိနေဦးမလား ကြည့်ကြရအောင်။
အဆောက်အအုံထဲမှာ လူတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် လုံလောက်တဲ့ အကွာအဝေးခြားပြီး နေလို့မရဘူးဆိုရင် နှာခေါင်းစည်း Mask တပ်ထားဖို့ နဲ့ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အကွာအဝေး တစ်ခု ခြားနေရင်တောင် စကားပြောမယ်ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။
ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်က ပြုလုပ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်း အဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆောက်အအုံအတွင်းမှာဖြစ်စေ အပြင်မှာဖြစ်စေ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာကို မိမိဆန္ဒ နဲ့ ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ မူဝါဒကို ပြန်သုံးသပ်မယ်လို့ဆိုခဲ့ပြီး ဘယ်အချိန်မှာ သုံးသပ်ချက် လုပ်မယ်ဆိုတာ အသေးစိတ်လေ့လာသွားမယ်လို့ အစိုးရက ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့် လျှော့ချ လိုက်တယ်ဆိုပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုများလာ နိုင်ခြေ ရှိတာ ကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ကူးစက်နိုင်ခြေများတဲ့ နေရာတွေမှာဆိုရင် နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ထားသင့်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ ကြပါတယ်။
COVID-19 ရောဂါကူးစက်ထားသူ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ ပြနေတဲ့သူအပြင် ပိုးကူးစက်ခံထားသူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဒါမှမဟုတ် ကိုဗစ်ကူးစက်ရင် ရောဂါပြင်းထန်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားသင့်ပြီး တခြားသူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး အိမ်မှာပဲနေသင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေချိန်နဲ့ ရောက်ရှိတဲ့ အဆောက်အအုံပေါ် မူတည်ပြီး လုံလောက်တဲ့ လေဝင်လေထွက် ရှိအောင် ပြုလုပ်ထားဖို့ လိုပါတယ်။ မိမိကတစ်ဆင့် တခြားသူတွေဆီကို ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ ပြုလုပ်သင့်တယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေလိုမျိုး ဘိုးဘွားရိပ်သာ စတဲ့ နေရာတွေမှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်သင့်တယ်လို့ သူတို့က အကြံပေးထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(536) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
အပိုင်း−၂ အသွားအလာကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ပြည်ဝင်ခွင့် ထိန်းချုပ်မှုတွေ ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့မှာ COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး သာမန် ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့် ၅ သတ်မှတ်ဖို့ ကို တရားဝင် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို ရောဂါအဆင့်ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်မှုကြောင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှုကို ကန့်သတ်ချက်တွေ ဘယ်လို ပြောင်းလဲလာမလဲ ဆိုတာကို လေ့လာ ကြည့်ကြရအောင်။
ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့် ၅အဖြစ် လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဗဟိုနဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုအပေါ် ကန့်သတ်မှုတွေ အရင်ကလို လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။
ရောဂါပိုးအမျိုးအစားအဆင့် လျှော့ချလိုက်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာတာ၊ ဆေးရုံတက်ကုသဖို့ အကြံပြုတာ ဒါမှမဟုတ် ညွှန်ကြားတာ၊ ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေကို အိမ်မှာပဲ သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့ တောင်းဆိုတာ စတာတွေကို လုပ်ဆောင်လို့ မရနိုင် တော့ပါဘူး။
ပြည်ပက ဝင်ရောက်လာသူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးကို အနည်းဆုံး ၃ ကြိမ် ထိုးနှံထားတဲ့ အထောက်အထားပြဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတဲ့ အစိုးရ က ကျင့်သုံးနေတဲ့ ပြည်ဝင်ခွင့်ကန့်သတ်မှုကိုလည်း ရောဂါအဆင့် လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းအနေနဲ့ ကန့်သတ်လို့ မရ တော့ပါဘူး။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ ဆရာဝန်ပြချင်ရင် ကိုဗစ်ရောဂါ အတွက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆေးရုံတွေနဲ့ ဆေးခန်းတွေဟာ အကန့်အသတ်နဲ့ ရှိပေမဲ့ ရောဂါအဆင့်လျှော့ချပြီးတဲ့ နောက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တဲ့ လူနာတွေကို ကုသပေးမယ့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတွေ များလာအောင် တစ်ဆင့်ပြီး တစ်ဆင့် တိုးချဲ့သွားဖို့ အစိုးရက စီစဉ် ထားပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုစစ်ဆေးတာ၊ ကိုဗစ်ကြောင့် ဆေး ကုသစရိတ်စတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစိုးရက ကုန်ကျစရိတ် အားလုံးကို တာဝန်ယူထားပေမယ့် ကိုဗစ်ရောဂါ ကို အဆင့်လျှော့ချပြီးနောက်မှာတော့ ဆေးကုသစရိတ်ရဲ့ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်းကို မူအားဖြင့် လူနာက မိမိဘာသာ ပေးဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးကုသစရိတ်ကို ကိုယ်တိုင်ပေးရမယ် ဆိုရင် ကိုဗစ်လူနာတချို့က ဆရာဝန်သွားမပြတော့တာမျိုး ဖြစ်လာ နိုင်တဲ့အတွက် လောလောဆယ်တော့ ဆေးကုသမှုစရိတ် အစိုးရ ထောက်ပံ့မှု ဆက်ထားထားပြီး တဖြည်းဖြည်း မူဝါဒကို ပြောင်းလဲဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
လက်ရှိမှာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေနဲ့ ဒေသန္တရကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု စင်တာတွေဟာ ကိုဗစ်လူနာအရေအတွက်အားလုံးကို အစီရင်ခံဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချပြီး နောက်မှာတော့ အဓိကဆေးရုံကြီးတွေက အစီရင်ခံတဲ့ လူနာအရေအတွက်ကိုပဲ ရောဂါစစ်တမ်းအဖြစ် ပြောင်းလဲ သတ်မှတ် သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(535) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ။
အပိုင်း−၁ ဘာကြောင့် မေလ ၈ ရက်နေ့မှာ ရောဂါပိုးကို အဆင့် လျှော့ချသတ်မှတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာလဲ ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ မေလ ၈ရက်နေ့မှာ COVID-19 ရောဂါပိုးကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး သာမန်ကူးစက်ရောဂါ ပိုးအမျိုးအစားအဖြစ် အဆင့်ချသတ်မှတ်ဖို့ကို တရားဝင် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ အဆင့် ၅မှာရှိတဲ့ ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားအဖြစ် သတ်မှတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဆင့်လျှော့ချ သတ်မှတ်တာကို ဘာကြောင့် မေလ ၈ ရက်နေ့မှာ စတင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
အစိုးရက ဧပြီလအနှောင်းပိုင်း ဒါမှမဟုတ် မေလအစောပိုင်း မှာ ကိုရိုနာရောဂါပိုးကို အဆင့်လျှော့ချသတ်မှတ်ဖို့ မျှော်မှန်းထား ခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သတင်းရင်းမြစ်တွေအရ ကိုရိုနာရောဂါကို အဆင့်လျှော့ချမယ်ဆိုရင် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ဌာနတွေအနေနဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေပြုလုပ်ဖို့ အချိန်ကာလတစ်ခု လိုအပ်တယ်လို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က အဲဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ သဘောထားမှတ်ချက်မှာ “အစိုးရရဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒ ပြောင်းလဲမှုဟာ လူတွေရဲ့နေထိုင်မှုဘဝပုံစံ အပေါ်မှာ သက်ရောက်မှု ရှိတဲ့အပြင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ဆေးကုသမှု ဆိုင်ရာ ဌာနတွေအပေါ်မှာလည်း ကြီးမားတဲ့သက်ရောက်မှုတွေ ရှိမယ်လို့ ရေးသားထားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီအပြောင်းအလဲမလုပ်ခင် သူတို့ကို ပြင်ဆင်ချိန် ၃ လလောက် ပေးသင့်တယ်။” လို့ ဆိုထားပါတယ်။
ဂျပန်ရဲ့ နွေဦးကာလအားလပ်ရက်ဟာ ဧပြီလအနှောင်းပိုင်းကနေ မေလအစောပိုင်းအထိဖြစ်တဲ့အတွက် အားလပ်ရက် မတိုင်ခင် အချိန်ကို သတ်မှတ်မလား ဒါမှမဟုတ် အားလပ်ရက်ပြီးမှ ရောဂါ အဆင့်လျှော့ချသတ်မှတ်မလားဆိုတဲ့အပေါ် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
အားလပ်ရက်တွေမတိုင်ခင် အဆင့်လျှော့ချလိုက်ရင် လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှု ပိုများလာပြီး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ မြင့်တက်လာစေနိုင်တာကြောင့် အားလပ်ရက်တွေအတွင်းမှာ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ နေရာတွေမှာ အလုပ်ဝန်ပိမှု အလွန်ဖြစ်စေလိမ့်မယ်လို့ စိုးရိမ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီဆွေးနွေးပွဲ တွေအပြီးမှာ အစိုးရက မေလ ၈ ရက်ရောက်မှ ရောဂါအဆင့်ကို လျှော့ချသတ်မှတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(534) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း နောက်ဆုံးသိလာရတဲ့အချက်များ။
အပိုင်း−၅ ကူးစက်မှုတွေ ပြန်မြင့်တက်လာနိုင်ခြေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့အမြင်။

အဖြေ− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားက မတွေ့အောင် ရှောင်ရှား ပြီး ကူးစက်နိုင်စွမ်း အရှိဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဖြစ်တယ်လို့ သတ်မှတ်ထားပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရဲ့ ဒီထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်မှုတွေ တစ်ဖန်ပြန် မြင့်တက်လာအောင် လုပ်နိုင်သလားဆိုတာ သိရအောင် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက သုံးသပ်ထားတာကို လေ့လာကြည့် ပါမယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ ပိုဖြစ်လာနိုင်သလား ဆိုတာကို ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က ရှင်းလင်းပြောကြားထားပါတယ်။ XBB.I.5 မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်း မြင့်မားပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် သတိထားသင့်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုအသစ်တွေ ကျဆင်းနေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် XBB.I.5 ကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ ပြန်မြင့်တက်လာမယ့် အန္တရာယ်တွေရှိနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေကို သုတေသနပြုနေတဲ့ တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ဆေးရုံ က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က တော့ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်က များလာပြီး ကူးစက်မှုတွေ တကယ်ဖြစ်ပြီဆိုရင် လက်ရှိ ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်းကို ပိုရှည်ကြာစေနိုင်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ် လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် နောက်ထပ် ကူးစက်မှု နဝမလှိုင်း ဆိုတာမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာစေတာနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ ကျဆင်းနေပြီးမှ တစ်ဖန် ပြန်မြင့်တက်လာ တာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ စဉ်းစားပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ဟာလည်း လုံးဝမထိရောက်ဘူးဆိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ကာကွယ်နိုင်တဲ့အတွက် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကိုထိုးပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားမြှင့်တင်ထားဖို့ လည်း အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန် ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) ရဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် XBB.I.5 ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်မလာအောင် လည်း ကာကွယ်ရာမှာ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ ‌ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(533) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း နောက်ဆုံးသိလာရတဲ့အချက်များ။
အပိုင်း−၄ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခြေအနေများ။

အဖြေ− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲတွေထဲမှာမှ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားက မတွေ့အောင် ရှောင်ရှားနိုင်စွမ်း အရှိဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အဲဒီထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ကူးစက်မှုအသစ် အခြေအနေတွေကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
XBB.I.5 ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကလွဲလို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု မရှိသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံအများစုက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက်ထဲမှာ အဲဒီ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်မှု အဓိက ဖြစ်ပွားနေတာ မရှိ သေးပါဘူး။
ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့အထိ တိုကျိုမှာတော့ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအသစ် ၂၂ ခုရှိတာ စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်နေ့အထိ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်း ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ ဖြစ်တဲ့ ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ ကူးစက်ခံရသူ စုစုပေါင်းရဲ့ ၀.၃ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အကြီးအကျယ် ကူးစက်မှုလည်း မတိုးလာခဲ့ပါဘူး။
ဒီအတောအတွင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့တဲ့ ကူးစက်မှုတွေ အားလုံးဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲတွေဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် နွေရာသီကစပြီး ပျံ့နှံ့လာခဲ့တဲ့ BA.5 မျိုးကွဲကူးစက်မှုက အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူအသစ် စုစုပေါင်းရဲ့ ၅၀.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ BQ.I.I မျိုးကွဲကူးစက်မှုက ၁၆.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ BF.7 မျိုးကွဲကူးစက်မှု ၁၄.၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ BN.I ကူးစက်မှု ၁၀.၄ ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီး ရှိပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲတွေရဲ့DNAမျိုးဗီဇကို သုတေသနပြုလုပ် နေတဲ့ တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ သွားဘက်ဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်က လက်ထောက်ပါမောက္ခ Takeuchi Hiroaki က ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဟာ ချက်ချင်းလက်ငင်း ကူးစက်ပြန့်ပွားလာနိုင်ဖွယ် မရှိဘူးဆိုပါတယ်။ ဂျပန်မှာ နောက်ထပ်ကူးစက်လှိုင်းတွေ ဖြစ်ပွားလာတဲ့ ကာလအတွင်း ဘယ်မျိုးကွဲက အဓိက ကူးစက်မလဲဆိုတာ မသိနိုင်သေးဘူးလို့ လည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲအမျိုးမျိုးရဲ့ ကူးစက်မှုတွေဟာ အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိ ဆက်ရှိနေဦးမယ်လို့ ပါမောက္ခ Takeuchi Hiroaki က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(532) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း နောက်ဆုံးသိလာရတဲ့အချက်များ။
အပိုင်း−၃ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်း။

အဖြေ− ဒီတစ်ကြိမ်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်းကို လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲတွေအကြား လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားက မတွေ့အောင် ရှောင်ရှားနိုင်စွမ်း အရှိဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ လူ့ကိုယ်ခံ စွမ်းအားကနေ ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်းကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးမှ အိုမီခရွန်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲ BA.5 ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့သွေးကို တိုကျိုတက္ကသိုလ် ဆေးသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ Sato Kei ဦးဆောင်တဲ့ G2P-Japan သုတေသနအဖွဲ့က လေ့လာခဲ့ပြီး ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 အပေါ် လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားရဲ့ တုံ့ပြန်တိုက်ဖျက်ပုံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပဏာမအစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီပဏာမအစီရင်ခံစာကို တရားဝင် ပြန်လည် သုံးသပ်မှုတွေတော့ မပြုလုပ်ရသေးပါဘူး။
အဲဒီအစီရင်ခံစာအရ BA.5 မျိုးကွဲထက်စာရင် ဒီထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 အပေါ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ ခုခံတိုက်ဖျက်နိုင်စွမ်းဟာ ဆယ်ပုံတစ်ပုံပဲ ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သိသိသာသာ ပြသနေပါတယ်။
ဒါ့အပြင် XBB.I.5 မျိုးကွဲရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတိန်းမှာအသစ်ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် လူသားရဲ့ဆဲလ်မျက်နှာပြင်မှာ တွယ်ကပ်ပြီး ထိုးဖောက်ဝင်ရောက် ကူးစက်နိုင်စွမ်းဟာ တခြားမျိုးကွဲတွေထက် ၄.၃ ဆ မြင့်မားပါတယ်။
အရင် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့မတူဘဲ၊ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.1.5 ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်းနဲ့ လူသားဆဲလ်ရဲ့မျက်နှာပြင်က ပရိုတင်းတွေမှာ မြဲမြံစွာ တွယ်ကပ်နိုင်စွမ်းတွေ ပေါင်းစပ်ထားတာကြောင့် ကူးစက်နိုင်စွမ်း ပိုမြင့်နေတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ရောဂါဖြစ်စေနိုင်တဲ့အန္တရာယ်မြင့်မားမှု ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်စွမ်း စတာတွေကိုတော့ ကွဲကွဲပြားပြား မသိရသေးပါဘူး။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(531) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း နောက်ဆုံးသိလာရတဲ့အချက်များ။
အပိုင်း−၂ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ရဲ့ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်အပေါ် အကဲဖြတ်ချက်။

အဖြေ− ဒီတစ်ကြိမ်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်းကို လေ့လာပါမယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲတွေအထဲမှာမှ လူ့ကိုယ်ခံ စွမ်းအားက မတွေ့အောင် ရှောင်ရှားနိုင်စွမ်း အရှိဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်တာကြောင့် ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်မှုအန္တရာယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပညာရှင်တွေရဲ့ အကဲဖြတ်ချက်ကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO)က XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အန္တရာယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အကဲဖြတ်ချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဟာ တခြားနိုင်ငံတွေထက်စာရင် အမေရိကန်မှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လွယ်နေတာကို မြင်နေရပေမဲ့လည်း နောက်ထပ် လေ့လာဆန်းစစ်မှုတွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ အကဲဖြတ် ထားပါတယ်။
ပဏာမစမ်းသပ်မှုဒေတာအရ အရင်က ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရတာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာတွေကြောင့် ထွက်လာတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကပဋိပစ္စည်းတွေကို XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်က တခြားမျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်း ပိုမိုမြင့်မားတယ်လို့ ပြသနေပါတယ်။ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်သလားဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်တွေ့ဆေးကုသ ထားတဲ့ အချက်အလက် တစ်စုံတစ်ရာမရှိသေးဘူးလို့ဖေါ်ပြ ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ XBB.1.5 ဟာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်မှုပတ်သက်ပြီး မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ် ဆိုတာမျိုးတော့ အတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ (WHO)က ဖြည့်စွက် ပြောဆိုထားပါတယ်။
XBB.I.5 ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်မှု အချက်အလက် တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုအချိန်အထိ အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိနေသေးပေမဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအနေနဲ့ ကိုရိုနာ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း တိုးလာအောင်တော့ လုပ်ကောင်းလုပ်နိုင်မယ်လို့ WHO က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(530) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်း နောက်ဆုံးသိလာရတဲ့အချက်များ။
အပိုင်း−၁ အမေရိကားမှာ လျင်မြန်စွာ ကူးစက်ပြန့်ပွားလာမှု။

အဖြေ− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ XBB.I.5 ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဒီဇင်ဘာလအနှောင်းပိုင်းကစပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံအနှံ့မှာ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့လာနေပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲတွေအကြား လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားက မတွေ့အောင် ရှောင်ရှားနိုင်စွမ်း အရှိဆုံး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အဲဒီ XBB.I.5 မျိုးကွဲ ဘယ်လိုပျံ့နှံ့နေသလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် နွေဦးရာသီနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ BA.2 ကနေ ထပ်ဆင့်ကွဲထွက်တဲ့အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်၂ခုပေါင်းစပ် ထားတာကို XBB ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ XBB.I.5ကတော့ XBBကနေ ထပ်ဆင့် မျိုးကွဲလာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကားမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလနှောင်ပိုင်း New York မြို့နဲ့ အရှေ့ပိုင်းကပြည်နယ်တွေမှာ XBB.I.5 ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ တစ်ဟုန်ထိုး များပြားလာခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ကာကွယ်ရေးစင်တာက နိုင်ငံတွင်းမှာ စာရင်းကောက်ခဲ့တာအရဆိုရင် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်အထိ တစ်ပတ်တာအတွင်း XBB.I.5 ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအရေအတွက်ဟာ ခန့်မှန်းခြေ အားဖြင့် COVID-19 ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ၄၉.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံပေါင်း ၃၈ နိုင်ငံမှာ XBB.I.5 ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲကူးစက်တဲ့ အစီရင်ခံမှုတွေ ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း(WHO)က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း အဲဒီပိုးကူးစက်မှုရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံထား ပါတယ်။ XBB.I.5 ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကတော့ အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိသေးပေမဲ့ WHO ရဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်က ထုတ်ပြန်တဲ့အစီရင်ခံစာမှာ XBBကနေ မျိုးကွဲလာတဲ့ ကိုရိုဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ရဲ့ နောက်ဆုံးသီတင်းပတ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကCOVID ရောဂါဖြစ်ပွားမှု တွေရဲ့ ၈.၃၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(529) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့အပြီး ၃ နှစ်အကြာ။
အပိုင်း−၅ ရှေ့ဆက်ပြီး ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကာကွယ်တားဆီးရေး ကို ဘယ်လို စီမံ လုပ်ဆောင်သင့်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက်ခံရမှု အတည်ပြုခဲ့တာကနေ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားတွေ ပြောင်းလဲလာခဲ့တာ၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို အနာဂတ်မှာ ဘယ်လိုစီမံပြီး ရင်ဆိုင် သွားကြမယ် ဆိုတာတွေကို အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Omi Shigeru ကိုမေးမြန်းထားပါတယ်။ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
"COVID-19 ဟာ နှစ်ပေါင်း၁၀၀မှာ တစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားတတ်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှာ SARS လို့ခေါ်တဲ့ “ကူးစက်မြန်ပြင်းထန်အဆုတ်ရောင်ရောဂါ”ဟာ ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ကူးစက် ပြန့်ပွားခဲ့ပါတယ်။ SARS ရောဂါကို ၂၁ ရာစုရဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို အန္တရာယ်ပေးတဲ့ ပထမဆုံးကူးစက်ရောဂါလို့ ခေါ်ဆိုပြီး ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်ခဲ့တဲ့ရောဂါတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေကိုတော့ ၆လအတွင်း ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ဖြစ်တဲ့ COVID19 ကတော့ ပေါ်လာပြီးနောက် ၃နှစ်ကြာတဲ့အထိ အသက်ဝင် လှုပ်ရှားနေဆဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတင်မက လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားကိုတောင် ရှောင်တိမ်းနိုင်တဲ့ မျိုးကွဲအသစ်တွေ ထပ်ဆင့်ထပ်ဆင့် ပေါ်ထွက်လာနေခဲ့ပါတယ်။ လူငယ်တွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပွားတာက အဆိုးထဲက အကောင်းလို့ ဆိုနိုင်ပေမဲ့ တချို့လူတွေမှာ နောက်ဆက်တွဲ ကိုဗစ်နာတာရှည်ဝေဒနာတွေကိုဖြစ်စေပါတယ်။ ကိုဗစ်ထပ်ဆင့် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ အဆုတ်ရောဂါ တိုက်ရိုက် ဖြစ်ပွားမှုကတော့ နည်းသွားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်က နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ အင်္ဂါတွေကို ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ ပိုပြီးထွက်ပေါ်လာနေတယ်။" မစ္စတာ Omi က ပြောပြပါတယ်။
မစ္စတာ Omi က ဆက်ပြီး "ကျွန်တော်တို့အားလုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေကို အပြည့်အဝ နားလည်အောင်လုပ်ပြီး အဲဒီ အသိပညာတွေအပေါ်အခြေခံတဲ့ အစီအမံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်မလဲဆိုတာ စဉ်းစားသင့်ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အရေးကြီးတာက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုကို ဆက်တိုက် ပေးနိုင်အောင်စနစ်ကို ထိန်းထားရင်းနဲ့ စီးပွားရေးနဲ့လူမှုရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ရပ်တန့်မသွားအောင် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ နှစ်ခုစလုံး ဟန်ချက်ညီညီနဲ့အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကို လက်တွေ့ ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ အသေးစိတ်ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်” လို့ ပြောပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(528) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့အပြီး ၃ နှစ်အကြာ။
အပိုင်း−၄ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေရဲ့ ၂၄ နာရီ တုံ့ပြန်အလုပ်လုပ်ပုံ များ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက်ခံရမှု အတည်ပြုခဲ့တာ ကနေ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကပ်ရောဂါစတင် ဖြစ်ပွားလာကတည်းက အခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် တုံ့ပြန်လှုပ်ရှားအလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဌာနတွေဟာ တစ်ချိန်လုံး အလုပ်တာဝန်တွေနဲ့ အကြီးအကျယ် ဝန်ပိနေခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနတွေဟာ ရောဂါကူး စက်ခံရသူ စုစုပေါင်းအရေအတွက်ကို စာရင်းကောက်တာ၊ လူနာတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေကို စောင့်ကြည့် စစ်ဆေးရတာနဲ့ လူနာတွေဆေးရုံတက် ကုသခွင့်ရအောင် ညှိနှိုင်း စီစဉ်ပေးရတာ စတဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို ယူလာခဲ့ပါတယ်။
တိုကျိုမြို့၊ Kita မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာက ကပ်ရောဂါအစပိုင်းတုန်းက ဖျားနာတဲ့သူတွေကို ဝန်ထမ်းတွေဟာ တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆွေးနွေးအကြံပြုတာနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတယ်လို့ ယူဆရသူတွေဆီက ပိုးစစ်ဖို့ရယူထားတဲ့ နမူနာပုံစံတွေကို ရောဂါပိုးစစ်တဲ့ဌာနတွေဆီ ပေးပို့တာတွေ လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့ပြီး အလုပ်တွေ ဝန်ပိလာခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်အစိုးရဟာ ၂၀၂၂ခုစက်တင်ဘာလကစပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအရေအတွက် ကောက်ယူတာကို ရိုးရှင်းတဲ့ပုံစံနဲ့ပဲ အစီရင်ခံဖို့စနစ်ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးလိုက်တာကြောင့် ကျန်းမာရေးစင်တာရဲ့ အလုပ်ဝန်ပိမှုက ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် လျော့ကျ သွားခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်တဲ့အခါမှာတော့ ဆေးရုံတက် ကုသနိုင်ဖို့နဲ့ ဖုန်းနဲ့အကြံဉာဏ် ပေးရတာ၊ အိမ်မှာပဲနေရတဲ့လူနာတွေရဲ့အိမ်ကို သွားရောက်ကြည့်ရှုရတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုတွေနဲ့ တာဝန်တွေ တိုးလာခဲ့ပြီးဝန်ထမ်းတွေဟာ စနေ၊တနင်္ဂနွေလို ပိတ်ရက်တွေမှာတောင် အနားမရဘဲ အလုပ်လုပ်ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကူးစက်သူဦးရေ အလွန်အမင်း များပြားလာခဲ့တာက Kita မြို့နယ်က ကျန်းမာရေးစင်တာကို အင်မတန်အလုပ်ဝန်ပိစေခဲ့တာကြောင့် ဝန်ဆောင်မှုစနစ် ပြိုလဲသွားနိုင်သလောက်တောင် ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို အနေအထားတွေကြောင့် ပုဂ္ဂလိက အဖွဲ့အစည်းတွေဆီ လုပ်ငန်းတချို့ကို စာချုပ်စနစ်နဲ့လွှဲပြောင်း တာဝန်ပေးပြီး ဝန်ထမ်းသစ်တွေ ခန့်အပ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာကဝန်ထမ်းတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ၃နှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ၂၄နာရီပတ်လုံး အလုပ်လုပ်နေခဲ့ရပြီး အလွန်အမင်း ခက်ခဲပင်ပန်းခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(527) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့အပြီး ၃ နှစ်အကြာ။
အပိုင်း−၃ ဆေးရုံတွေရဲ့ဆေးကုသမှုစနစ်အပေါ် ဝန်ပိနေမှုများ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက်ခံရမှု အတည်ပြုခဲ့တာ ကနေ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကြီး စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနေတဲ့ ဆေးရုံတွေမှာ ကူးစက်မှု လှိုင်းအသစ်တွေ ဖြစ်ပေါ်တိုင်း ဆေးကုသမှုစနစ်အပေါ် ဝန်ပိမှုတွေ ဖြစ်ကြရပါတယ်။
ယိုကိုဟားမားဆိပ်ကမ်းမှာ ဆိုက်ကပ်ခဲ့တဲ့ အပျော်စီးသင်္ဘော တစ်စင်းပေါ်မှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကိုရိုနာကူးစက်မှုတွေ တွေ့ရှိခဲ့ချိန် ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကစပြီး တိုကျိုမြို့ Hachioji မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ Minamitama ဆေးရုံဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးလာခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအချိန်ကစပြီး အဲဒီဆေးရုံမှာ လူနာကုတင် ၂၃ လုံးကို ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကုသဖို့ ထားပေးပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆေးရုံက လူနာကုတင် ၁၇၀ လုံးရဲ့ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကို ကိုဗစ်လူနာတွေအတွက် သီးသန့်ထားရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဆေးရုံဟာ အခုအထိ ကိုဗစ်လူနာ ၁၀၀၀ နီးပါးကို လက်ခံကုသပေး လာခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အစပိုင်းက ဆဋ္ဌမလှိုင်းစဖြစ်ပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုနဲ့အတူ အဆုတ် အအေးမိပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာတဲ့ လူနာအရေအတွက်က ကျဆင်းလာပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဆေးရုံတင်ကုသရတဲ့ ကိုဗစ်လူနာအရေအတွက်ဟာ ဆေးရုံကကန့်သတ်ထားတဲ့ လူနာကုတင်အရေအတွက်ကို ကျော်လွန်သွားခဲ့ပြီး တခြားရောဂါရှိတဲ့ လူနာတွေကို ဆေးကုသပေးတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုအပေါ် ဝန်ပိစေခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းကာလအတွင်း COVID လူနာတွေအတွက် ထားရှိတဲ့ကုတင်အားလုံးဟာ ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းကတည်းက ပြည့်သွားခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေအတွက် ဆေးရုံကုတင်တွေ ဖြည့်စည်းပေးဖို့အတွက် တခြား ရောဂါကုဆောင်တွေကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် ပိတ်ခဲ့ရ ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဆေးရုံဟာ ကိုဗစ်မဟုတ်တဲ့ အရေးပေါ်လူနာတွေကို လက်ခံဖို့ အခက်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ပုံမှန်အားဖြင့် အဲဒီဆေးရုံဟာ အရေးပေါ်ကုသဖို့ လိုအပ်တဲ့လူနာတွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို လက်ခံကုသပေးခဲ့ပေမဲ့ အခုနှစ်စပိုင်းကစပြီး ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုပဲ လက်ခံနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှုလှိုင်းသစ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်း ဆေးကုသမှုစနစ် အပေါ် ဝန်ပိတာတွေ ဖြစ်နေတာကြောင့် ခက်ခဲတဲ့အခြေအနေတစ်ရပ် ဆက်ရှိနေဆဲပဲလို့ ဆေးရုံအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှုထိန်းချုပ်ရေး အစီအမံတွေကို ဆက်ပြီးလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပေမဲ့ထိန်းချုပ်မှုအစီအမံတွေကို အမြင့်ဆုံး ထားနိုင်အောင် ပြန်သုံးသပ်ပြီး လူနာတွေပိုမိုလက်ခံနိုင်မယ့် ဆေးရုံစနစ်ကို ပြောင်းလဲဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(526) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့အပြီး ၃ နှစ်အကြာ။
အပိုင်း−၂ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်သစ်တွေနဲ့ ထပ်ဆင့် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ အဆုံးမဲ့ ထွက်ပေါ်နေခြင်း။

အဖြေ− မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်သစ်တွေနဲ့ ထပ်ဆင့် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ အကြိမ်ကြိမ် ဆက်တိုက် ထွက်ပေါ်လာနေ ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာဗိုင်းရပ်စ် ပထမဆုံး ကူးစက်တယ်လို့အတည်ပြုခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားဟာ ကပ်ရောဂါအစပိုင်းက တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မှာ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား နဲ့တူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နွေဦးရာသီက စပြီးတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က မျိုးဗီဇ စပြောင်းလာပါတယ်။ အဲဒီနောက် မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေက ဥရောပကနိုင်ငံတွေမှာ အဓိက ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး ဂျပန်မှာလည်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် အစောပိုင်းကစပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဂျပန်မှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်နိုင်စွမ်းမြင့်မားတာကြောင့် အရင်ကထက် ကူးစက်မှုပိုမိုများပြားခဲ့ပြီး သေဆုံးသူဦးရေလည်း များပြားလာခဲ့ပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ထပ်ဆင့် မျိုးကွဲတွေထွက်လာပြီး လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းကိုတောင် ရှောင်ရှားနိုင်တဲ့အထိ ဗီဇပြောင်းလဲ လာခဲ့ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်းမှာဆိုရင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲ BQ.I အမျိုးအစားကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ များပြားလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကူးစက်နိုင်စွမ်း ပိုမြင့်မားတဲ့ ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် XBB. 1.5 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ထွက်ပေါ်လာပြီး အမေရိကားမှာလည်း ကူးစက် ပြန့်ပွားနေပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း ကူးစက်မှုတွေတွေ့ရှိထားပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူ တိုကျိုတက္ကသိုလ် ဆေးသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ Sato Kei က ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကနေ ခန္ဓာကိုယ်ကရရှိတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ရှောင်ရှားဖို့အတွက် မျိုးကွဲသစ်တွေဟာ တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုး မရပ်တန်း ပြောင်းလဲ ထွက်ပေါ်နေပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့အာနိသင်ကို ပျက်ပြယ်စေတဲ့ပဋိပစ္စည်း (neutralizing antibodies)ရဲ့ ထိရောက်မှု အစွမ်းဟာလည်း ထပ်ဆင့်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် XBB တွေမှာတော့ ထိရောက်မှု နည်းပါး တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲတွေကို တိုက်ဖျက်မှုမှာ အဆင့်အသစ်ကို ထပ်ရောက်သွားပြီလို့ ခံစားရကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒီကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်ပစ်ဖို့ မျှော်လင့်မယ့်အစား ကပ်ရောဂါကို ရှင်သန်ခွင့်ပြုလိုက်ပြီး ယှဉ်တွဲနေထိုင်မယ့်နည်းလမ်းကို အကျေအလည် ဆွေးနွေးကြဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(525) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့အပြီး ၃ နှစ်အကြာ။
အပိုင်း−၁ ယနေ့အထိကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုနှုန်းနဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်း ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက်ခံရမှု ကိုတွေ့ရှိပြီး အတည်ပြုခဲ့တာကနေ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ ၃နှစ်တာ ကာလအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေ ဘယ်လို ပြောင်းလဲလာသလဲဆိုတာ ဒီ၃နှစ်တာကို ပြန်လည်သုံးသပ် လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု Johns Hopkins တက္ကသိုလ်က ထုတ်ပြန်တဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ အတွင်းမှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း COVID-19 ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ၆၆၈ သန်း ရှိခဲ့ပြီး ကိုဗစ်ကြောင့်သေဆုံးသူ ၆.၇ သန်းလောက် ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့က ပထမဆုံး COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပွားမှု တွေ့ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ ၃နှစ်တာကာလ အတွင်းမှာ COVID-19 ကူးစက်ခံရသူ ၃၂ သန်းဝန်းကျင်ရှိခဲ့ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း သေဆုံးသူပေါင်း ၆၄၀၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့လာချိန် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကစပြီး အခုအထိ တစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်း COVID-19 ကူးစက်ဖြစ်ပွားမှု အရေအတွက်ဟာ ၂၀၂၀ကစတဲ့ ၃ နှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာ COVID-19 ကူးစက်မှု စုစုပေါင်း အရေအတွက်ရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလောက်အထိ အိုမီခရွန်ရဲ့ ကူးစက်မှုက များပြားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကုသမှုတွေ ပိုကောင်းလာတာနဲ့အမျှ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှုတွေ တိုးတက်လာတာကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ သုံးနှစ်အတွင်း သိသိသာသာ လျော့ကျ လာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလက စတင်ခဲ့တဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု ပထမလှိုင်းအတွင်း သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ၅.၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလက စတင်ခဲ့တဲ့ Omicron ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ကနေ လက်ရှိ အဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်နေတဲ့အထိ သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိတာကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်း သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(524) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၇ ‌လာမယ့်ဆွေးနွေးပွဲတွေရဲ့ အလားအလာများ။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ်အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေကို ဂျပန်မှာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ လာမယ့်အနာဂတ်မှာ ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်တဲ့အခါ ဖြစ်လာမယ့်ရလဒ်တွေကို လေ့လာ ကြည့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးမှုတွေ ဘယ်တော့မှအပြီးသတ်မယ်ဆိုတာ တိတိကျကျ အချိန် သတ်မှတ်လို့မရသေးဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။

ပညာရှင်တွေက ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်စွမ်းကို သုတေသနလုပ်ထားတဲ့ ရလဒ်အပေါ်အခြေခံပြီး ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ဆေးကုသစရိတ်တွေကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေကနေပဲ ဆက်ပြီး ကျခံမလားစတဲ့ အချက်တွေကို  တိတိကျကျ ဆွေးနွေးလာမယ် လို့ ယူဆရပါတယ်။ လက်ရှိမှာ COVID-19 ရောဂါကို ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့် ၂ အဖြစ်သတ်မှတ်ထားတဲ့အတွက် လူနာတွေရဲ့ ဆေးဖိုး ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာကနေပဲ ကျခံပေးနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို အခမဲ့ ဆက်လက် ထိုးနှံပေးမလားဆိုတဲ့အချက်လည်း ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ ပါဝင်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါကို ရောဂါအမျိုးအစားအဆင့် ၅ အဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ဖို့ ကိစ္စအတွက်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လွှဲပေးရမှာဖြစ်ပြီး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့အမိန့်ကိုလည်း ပြန်လည် ပြင်ဆင်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

COVID-19 ကို ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဆင့် ၅ သတ်မှတ်လိုက် တယ် ဆိုရင်တောင် ကိုဗစ်လူနာအတွက် ဆေးကုသစရိတ်ကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေကနေ အပြည့်အဝ ဆက်ပေးဖို့ အစိုးရက စီမံချက် ချမှတ်နိုင်ပါတယ်။

COVID-19 ကို ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဆင့်တစ်ခု အသစ်သတ်မှတ်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးဥပဒေကိုပါ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရမှာဖြစ်တာကြောင့် လွှတ်တော်အထိ တက်ပြီး ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(523) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၆ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှု။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ်အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဂျပန်မှာ စတင်နေ ပါပြီ။ ဂျပန်မှာ လက်ရှိရရှိနိုင်တဲ့ COVID-19 ဆေးဝါးတွေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှုတွေ အကြောင်းနဲ့အတူ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ စိုးရိမ်နေတဲ့ အကြောင်း အချက်တွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကုသရာမှာ Lagevrio နဲ့ Paxlovid လို့ခေါ်တဲ့ COVID-19 ဆေးနှစ်မျိုးကို အသုံးပြုနေပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနဟာ နိုဝင်ဘာလမှာ ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်မှု အနေအထားကို ရောဂါအပြင်းအပျော့ မခွဲခြားဘဲ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ Xocova ကိုဗစ်သောက်ဆေးကို အရေးပေါ်အသုံးပြုဖို့ အတည်ပြုခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီ Xocova ဆေးဟာ ပထမဆုံး ဂျပန်နိုင်ငံထုတ် ကိုဗစ်ဆေးဖြစ်ပြီး ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi ကထုတ်လုပ် ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ဆေးဝါးကုသမှုမှာလည်း အထွေထွေ ရောဂါကု  ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ် တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို လုံလုံလောက်လောက် ဆောင်ရွက်ပြီး ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနိုင်နေတဲ့ ဆေးရုံ၊ဆေးခန်း အရေအတွက်လည်း တိုးလာနေပါတယ်။

ဒီလို အနေအထားတွေရှိတဲ့ကြားမှာဘဲ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တချို့က စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

၂၀၂၂ အောက်တိုဘာလက၊ Tohoku တက္ကသိုလ်ကပါမောက္ခ Oshitani Hitoshi ၊ ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi နဲ့ သုတေသီအဖွဲ့ဟာ ရှေ့လျှောက်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအလားအလာဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာကို ဂျပန် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေဆီ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အစီရင်ခံစာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲသစ်တွေကြောင့် ရုတ်တရက် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ များပြားစွာ ဖြစ်ပွားလာမှာကို သတိထားကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှု အရေအတွက် ကလည်း မျှော်လင့်ထားသလောက် တိုးတက်မှု မရှိလာဘူးဆိုရင် လူနာတွေ သေဆုံးမှုနှုန်း ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းတွေ ပြန်မြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Wakita Takaji က နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကြောင့် ရောဂါဖြစ်တဲ့အခါ အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ ပိုမိုဆိုးရွားလာစေတာကို လက်ရှိအချိန်အထိ တွေ့ခဲ့ရပေမဲ့ မကြာသေးခင်ကတော့ ရောဂါလက္ခဏာအသစ်အနေနဲ့ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါ လက္ခဏာတွေကိုပါ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာအဖြစ် တွေ့ရှိလာရတယ် လို့ အကြီးအကဲ Wakita က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်ရောဂါပိုးကြောင့် သွေးလည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ ရောဂါတစ်ခုခု  ဖြစ်လာဖွယ်ရှိတယ်လို့ ယူဆနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(522) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၅ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှုနှုန်း။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ် အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဂျပန်မှာ စတင်နေပါပြီ။ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားထဲက အဆင့်ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ရာမှာ ထည့်သွင်း စဉ်းစားစရာ အချက်တစ်ချက်ဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှုနှုန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံများဆိုင်ရာ အစိုးရ ဆပ်ကော်မတီရဲ့ အကြီးအကဲ Omi Shigeru က လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုတွေကို မထိခိုက်စေတဲ့ ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေ ထားထားတဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု အနေအထားရှိမှသာ  COVID-19 ကို အမျိုးအစားခွဲပြီး အဆင့် ပြန်သတ်မှတ်သင့်တယ်လို့ အကြံပြု ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

သူက ဇူလိုင်လက NHK နဲ့ပြုလုပ်တဲ့ အင်တာဗျူးတစ်ခုမှာ ပြောကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထိုးနှံလာကြတာ၊ ဈေးသက်သာတဲ့ဆေးတွေ အလွယ်တကူ လက်လှမ်းမီနိုင်မယ့်နေရာမှာ ရရှိလာတာ၊ ကိုဗစ်လူနာတွေ ဆေးကုလို့ ရမယ့် ဆေးရုံဆေးခန်းတွေ ပိုများလာတာ စတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေ လည်းရှိနေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အဲဒီလို သတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ လက်ရှိအခြေအနေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် မယ်ဆိုရင် ပထမဆုံး ကာကွယ်ဆေးထိုးနှုန်းကို ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ရုံး ရဲ့အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဖေါ်ပြထားတဲ့ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်အထိ ထုတ်ပြန်ချက်အရ နိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၈၁.၄ ရာခိုင်နှုန်းက COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးနှံပြီးဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးနှံပြီးသူက ၈၀.၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ တတိယအကြိမ် ထိုးနှံပြီးသူက ၆၇.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစိုးရက ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှစ်ကုန်အထိ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးနှံဖို့ ဆန္ဒရှိသူတွေကိုပဲ ထိုးပေးဖို့ စီစဉ်ထားခဲ့ပြီး ထိုးနှံပြီးသူကတော့ ၃၀.၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပါသေးတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(521) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၄ သေဆုံးနှုန်း ပြောင်းလဲလာခြင်းက ဘာတွေဖြစ်မလဲ။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ် အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုကို ပြန်လည်သုံးသပ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဂျပန်မှာ စတင်နေပါပြီ။ ကိုဗစ်ရောဂါအမျိုးအစားကို အဆင့်ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ရာမှာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့် အဓိကအကြောင်းအရာက ရောဂါပိုးကူးစက်မှုလှိုင်းတွေအတွင်းမှာ သေဆုံးမှုနှုန်း ပြောင်းလဲ လာတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။  အဲဒီအချက်ကို လေ့လာ ကြည့်ကြရအောင်။

ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး  ကူးစက်မှုပထမလှိုင်း အတွင်းမှာ သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ၅.၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်တဲ့ လူနာတွေကို ဆေးကုသနည်း တိုးတက်လာတာကြောင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နွေရာသီရောက်တဲ့အခါ ကူးစက်မှု ဒုတိယလှိုင်းဖြစ်ပေမဲ့ သေဆုံးနှုန်းဟာ ၀.၉၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီနောက်  ၂၀၂၁ ခုနှစ် နှစ်သစ်ကူးနောက်ပိုင်း တတိယလှိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်မှုတွေလည်း အလျင်အမြန် ပြန့်ပွားလာခဲ့ တာကြောင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်မှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး သေဆုံးမှုနှုန်းဟာလည်း ၁.၈၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြန်မြင့်တက် လာခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က Alpha ဖြစ်ပြီး ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာပြန်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နွေဦးရာသီမှာ ကူးစက်မှုစတုတ္ထလှိုင်း ဖြစ်ပွားတာကြောင့် သေဆုံးနှုန်း ၁.၈၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်နွေရာသီမှာတော့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားလာပြီး ပဉ္စမလှိုင်း ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ ပဉ္စမလှိုင်း မှာတော့ အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာပဲ ပြသသူတွေ၊ ရောဂါလက္ခဏာ လုံးဝမပြသတဲ့ ကူးစက်ခံရသူတွေပဲ များပြားခဲ့တာကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ၀.၃၂ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီနောက် ကူးစက်နိုင်စွမ်းမြင့်မားတဲ့ အိုမီခရွန် မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားလာပြီးနောက် ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ သေဆုံးသူဦးရေ များပြားလာခဲ့ပေမဲ့လည်း ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် ပိုမိုတိုးပွားလာတာနဲ့အမျှ သေဆုံးမှုနှုန်းလည်း ပြန်ကျဆင်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဆဋ္ဌမလှိုင်းမှာ သေဆုံးနှုန်းဟာ ၀.၁၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် နွေရာသီမှာ ကူးစက်မှုသတ္တမလှိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြန်ပါတယ်။ အဲဒီမှာတော့ သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ ၀.၁၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့ ပါတယ်။

အဲဒီနောက် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်က အရင်ကထက် အများကြီး အကြီးအကျယ်တိုးလာတဲ့အတွက် အိုမီခရွန်အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကြောင့် အခုနှစ်မှာ သေဆုံးသူဦးရေဟာ ၃၁၀၀၀ အထိ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ကိုဗစ် စပေါ်လာပြီးနောက်ပိုင်း ၃ နှစ်တာကာလအတွင်း   ဂျပန်မှာ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးခဲ့သူ အားလုံးရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိခဲ့တာကို ပြပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(520) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၃ COVlD-19 ကို အဆင့် ၅ အမျိုးအစားအဖြစ် ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်မယ်ဆိုရင် ဘာအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်သွားမလဲ။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ် အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဂျပန်မှာ စတင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါအမျိုးအစားကို အဆင့် ၅ အဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာ ကြည့်ပါမယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူတွေကို ဆေးရုံတက်ကုသဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါကုသရေးဆိုင်ရာ ဆေးဘက်ဌာနတွေမှာပဲ အခုအချိန်မှာ လူနာလက်ခံပိုင်ခွင့် ပြုထားပါတယ်။ တကယ်လို့ COVID-19 ရောဂါအမျိုးအစားကို အဆင့် ၅ အဖြစ် လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်မယ် ဆိုရင် သာမန်ဆေးရုံတွေမှာလဲ  ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်ခံကုသလို့ ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေ ပြောင်းလာရင် ကိုဗစ်လူနာတွေအတွက် ဆေးရုံကုတင်လွတ်နေရာတွေ ပိုထွက်လာမှာဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ ထပ်ဖြစ်ပွား လာတဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံ့ကျန်းမာရေးစနစ်အပေါ် မှာလည်း ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး လျော့ကျသွားမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ တချို့ဆေးရုံတွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အတွက် အစီအမံတွေ လုံလုံလောက်လောက်မရှိတာ စတဲ့ ဆေးကုသ ပေးဖို့လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတာကြောင့် COVID-19 လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဆေးကုသစရိတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိပါ တယ်။ လက်ရှိမှာ ကိုဗစ်ဆေးစစ်တာ၊ ဆေးရုံတက်တာ စတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို အစိုးရက တာဝန်ယူထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့် ၅ ကို သတ်မှတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် လူနာတွေမှာရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအာမခံငွေကနေ ကိုဗစ် ဆေးကုသစရိတ်ကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပေးနိုင်ပြီး ကျန်ရှိတဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ကို လူနာတွေဟာမိမိဖာသာ ပေးဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် တချို့လူနာတွေဟာ ငွေကုန်မှာစိုးလို့ ဆရာဝန်ဆီလာပြရမယ့် အချိန်ရွှေ့တာမျိုးတွေ ရှိလာမှာကြောင့် ရောဂါရှိနေတဲ့သူတွေ သိလာဖို့ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာတာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အစိုးရအနေနဲ့ လူတွေရဲ့သွားလာလှုပ်ရှားမှုကို ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်နိုင်မှာ မဟုတ်တော့တဲ့အတွက် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် မိမိဘာသာ တာဝန်သိသိနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရောဂါမပြန့်ပွားအောင် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ပဲ  တောင်းဆိုနိုင်ပါမယ်။ ဂျပန် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအသင်းရဲ့အမှုဆောင် ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သူ Kamayachi Satoshi က “ကူးစက်မှုက ရှေ့ ဘာဖြစ်လာမလဲ မသေချာမရေရာသေးချိန်မှာ ပြည်သူအတွက် ဆေးကုသမှု အသုံးစရိတ်ကို လျှော့ချမယ့် အစီအစဉ်ကို ကန့်ကွက်ပါတယ်” လို့  ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါကို အဆင့် ၅ အမျိုးအစားကို ပြောင်းလဲသတ်မှတ်တာထက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခြေအနေ ပေါ်လိုက်ပြီး တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် အစီအမံသစ်တွေ ချမှတ်ရေးဆွဲတာကို ပိုလိုလားတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့တယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(519) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၂ ဘာကြောင့် အခုအချိန်မှာ ရောဂါပိုးအမျိုးအစားခွဲခြားဖို့ ထပ်မံ လုပ်ဆောင်နေရတာလဲ။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ်အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ ဂျပန်မှာ စတင် ဆွေးနွေးနေပါတယ်။ လူမှုရေးလှုပ်ရှားသွားလာခြင်းကို ကန့်သတ်တာ နဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါအတွက် ဆေးကုသစရိတ် စတာတွေကို ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ပေါ့အောင် ဘယ်လိုပြောင်းလဲသတ်မှတ်မလဲဆိုတာကို ဆက်လက် လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

ဂျပန်အစိုးရဟာ COVID-19 ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ဥပဒေအရ "novel influenza ဒါမှမဟုတ် re-emerging influenza တစ်ဖန်ပြန် ဖြစ်ပေါ်တတ်တဲ့ တုပ်ကွေးရောဂါ " ဆိုပြီး နာမည်ပေးသတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေစတဲ့ အခြေခံသတ်မှတ်ချက်တွေအရ ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအောက်မှာ အမျိုးအစား ၂ နဲ့ အဆင့်တူတယ်လို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အမျိုးအစားအဆင့် ၂ ထက်ပိုပြီး မလိုအပ်ဘဲ အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ တောင်းဆိုတာအပြင် အရေးပေါ်အခြေအနေ  ထုတ်ပြန်တာမျိုးလို ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ ပိုမိုတင်းကျပ်တဲ့ အစီအမံတွေကို အစိုးရက ချမှတ်နိုင်ပါတယ်။

အဲဒီလို သတ်မှတ်ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၂၂ခုနှစ်အစောပိုင်းက ဂျပန်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းနဲ့ သတ္တမလှိုင်းတွေ ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်ခံရသူတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေ နည်းတဲ့အတွက်ရော ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံမှုတွေကိုပါ လုပ်ခဲ့တာကြောင့် ကူးစက်ခံရသူတွေ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမယ့်ကာလကို တိုလိုက်တဲ့အပြင်၊ ကိုဗစ်ကူးစက်သူစာရင်း ကိုလည်း ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အလွယ်တကူပဲ အစီရင်ခံဖို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံထဲကို ပြည်ဝင်ခွင့် ကန့်သတ်ထားတာတွေ ဖြေလျှော့ခဲ့ပါ တယ်။

ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်လွှတ်တော်က ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာဥပဒေကို နောက်ထပ် ပြင်ဆင်ဖို့ အတည်ပြုခဲ့ပါ တယ်။

ပြင်ဆင်လိုက်တဲ့ ဥပဒေအရ ထပ်တိုးစာပိုဒ်က COVID-19 အမျိုးအစားကို ထပ်မံ အဆင့်ခွဲ သတ်မှတ်ဖို့အမြန်ဆွေးနွေးကြဖို့ အစိုးရကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ရောဂါကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးလိုမျိုး အမျိုးအစား ၅ ကို အဆင့်လျှော့ချသတ်မှတ်ဖို့ စဉ်းစားနေတယ်လို့ အရိပ်အမြွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(518) ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ COVID-19 ရောဂါပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ဆွေးနွေးမှုများ။
အပိုင်း− ၁ COVlD-19 ရောဂါပိုး အမျိုးအစားခွဲခြင်း အကြောင်း။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအရ ကိုဗစ် အမျိုးအစား ခွဲခြားမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်မှာ ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်နေပါတယ်။ လူမှုရေး လှုပ်ရှားသွားလာမှုကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ ဆေးကုသစရိတ် စတဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေအပေါ် ဘယ်လိုပြောင်းလဲသတ်မှတ်မလဲ စတာတွေ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ဂျပန်မှာ ဥပဒေအရ ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားကို ၅မျိုး ခွဲခြားထားပါတယ်။ ရောဂါပိုးတွေရဲ့ကူးစက်နိုင်စွမ်းနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေပေါ် မူတည်ပြီး ခွဲခြားထားတဲ့ အမျိုးအစားအလိုက် အစိုးရနဲ့ဒေသန္တရအာဏာပိုင်တွေက လုပ်ဆောင် ရမယ့် အကြောင်းအရာတွေကို သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား ၁ ဟာ အကူးခံရရင် အသက်အန္တရာယ် ရှိတဲ့အထိ အလွန်အန္တရာယ်များတဲ့ ပလိပ်ရောဂါ ဒါမှမဟုတ် အီဘိုလာ လို ရောဂါမျိုးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား ၂ ကတော့ ကူးစက်နိုင်စွမ်းမြင့်မားပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်တဲ့အထိ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ တီဘီရောဂါနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ SARSလိုမျိုး ရောဂါတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါ ကိုလည်း ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား ၂ မှာ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။
ဒီအဆင့်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် စုစုပေါင်းကို ဒေသန္တရကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေဆီ အစီရင်ခံ ရပါတယ်။ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့က ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူကို အလုပ်သွားခွင့် ကန့်သတ်ထားနိုင်ပြီး ဆေးရုံတက်ဖို့ အကြံပြုတာမျိုးလည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီအဆင့် ၂ ကူးစက်ရောဂါကြောင့် ကုန်ကျတဲ့ ဆေးကုသစရိတ်အားလုံးကို ဂျပန်အစိုးရက ပြည်သူ့အခွန်ဘဏ္ဍာငွေထဲကနေ ပေးဆောင်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစား အဆင့် ၅ ဆိုတာကတော့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးနှင့် ဆစ်ဖလစ် လိုမျိုး ရောဂါတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီအဆင့်က ရောဂါဖြစ်ရင်တော့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအာဏာပိုင် အဖွဲ့က ရောဂါပိုးရှိသူတွေကို အလုပ်သွားလာတာ ကန့်သတ်လို့ မရသလို ဆေးရုံတက်ဖို့ အကြံပြုခွင့်လည်းမရှိပါဘူး။ အဆင့် ၅က ရောဂါပိုးကူးသူတွေဟာ ဆေးကုသစရိတ်ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို မိမိဖာသာ ပေးဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေက ကူးစက်ရောဂါ အမျိုးအစားအဆင့် ၅ ဖြစ်သူတွေကို ပုံမှန်အတိုင်း လက်ခံကုသပေးနိုင်ပါတယ်။ အဆင့် ၅ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာအရေအတွက်စုစုပေါင်းကို ဆေးရုံဆေးခန်းတွေက အစိုးရကို တင်ပြဖို့ မလိုအပ်ဘူးဆိုပေမဲ့ ရောဂါအလိုက် အစီရင်ခံဖို့ လိုတာ တွေလည်း ရှိပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(517) Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၇ အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်ပေးတဲ့စနစ်သစ်ရဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးသစ်ကို အသုံးပြုဖို့ အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အခုတစ်ခါ ဒီအရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်ပေးတဲ့စနစ်သစ် အကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဆေးဝါး ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးအသစ် တစ်မျိုးကို အသုံးပြုခွင့်ရအောင် အစိုးရရဲ့အတည်ပြုချက်ကျဖို့အတွက် လျှောက်လွှာတင်ချိန်ကနေ ခွင့်ပြုချက်ပေးတဲ့အထိ စစ်ဆေးနေတာ ပုံမှန်အားဖြင့် အချိန်တစ်နှစ် ကြာမြင့်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးအသုံးပြုတာ တခြားပြည်ပနိုင်ငံတွေထက် နောက်ကျ ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းက အခုလို အချိန်အကြာကြီး စိစစ်နေတာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြကြပါတယ်။
ဒီလိုထောက်ပြပြောဆိုခဲ့တာကြောင့် ကူးစက်ရောဂါတစ်မျိုးမျိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုဖြစ်ပွားနေချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေး ဒါမှမဟုတ် ကုသနိုင်တဲ့ ဆေးလည်းမရှိဘဲ တခြားရွေးချယ်စရာ နည်းလမ်းမရှိတဲ့ အခြေအနေမှာ ဆေးအသုံးပြုဖို့အတွက် အရေးပေါ်အတည်ပြုမှု စနစ်သစ်ကို ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မေလမှာ စပြီး အသုံးပြုခဲ့ ပါတယ်။
Xocova သောက်ဆေးကိုလည်း အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့် စနစ်သစ်နဲ့ စစ်ဆေးသင့်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က အဲဒီသောက်ဆေးသစ်ကို စိစစ်သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုအစွမ်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သေသေချာချာ စိစစ်ဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက အတည်ပြုမပြု ဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ ၂ ကြိမ်တိုင်တိုင် ရက်ရွေ့ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေဟာ နိုဝင်ဘာလမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ တတိယအကြိမ် ဆွေးနွေးပွဲမှာ အဲဒီသောက်ဆေးကို အတည်ပြု ခဲ့ပါတယ်။
ဆေးဝါးအသုံးပြုခွင့်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အတည်ပြုမှုစနစ်သစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တတ်သိနားလည်သူ တိုကျိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Ono Shunsuke က အခု Xocova သောက်ဆေးကို အတည်ပြုမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလိုပြောခဲ့ပါတယ်။ ဆေးအသုံးပြုခွင့် ကို အရေးပေါ်အတည်ပြုပေးတဲ့စနစ်ရဲ့အောက်မှာ ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု နဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု အချက်အလက်တွေကို ဘယ်လောက်ထိ ဖေါ်ပြနိုင်သလဲဆိုတာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေနဲ့ အာဏာပိုင်တွေ ကြားမှာ သဘောတူညီမှု မရရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
အချေအတင်စကားပြောရတာတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တွေရဲ့ သဘောထားအမြင်တွေကရှေးယခင်က ပုံစံအတိုင်း အသေးစိတ်ကျကျ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ ဆေးကို စိစစ်သုံးသပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်ဟာ အရင်စနစ်ဟောင်းက လုပ်ထုံး လုပ်နည်းတွေနဲ့ လုံးဝနီးပါး တူညီနေခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ “အတည်ပြုမှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဘယ်လိုမြန်မြန်လုပ်ဆောင်မလဲဆိုတာနဲ့ ဆေးဝါး ဒါမှမဟုတ် ကုထုံးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုကို ဘယ်လိုအတည်ပြုမလဲ” ဆိုတဲ့ လုပ်ဆောင်ရမယ့်အချက် ၂ ခု ကို ဟန်ချက်ညီညီဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ လိုအပ်နေတယ်လို့ သူက ထောက်ပြ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(516) Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၆ COVlD-19 ရောဂါကုသတဲ့ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ရဲ့ အမြင်

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးသစ်ကို အသုံးပြုဖို့ အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ Xocova ကို အသုံးပြုကုသဖို့ အတည်ပြုပြီးနောက်မှာ ဘာတွေမျှော်လင့်နိုင်သလဲ ဆိုတာ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တစ်ဦးရဲ့ အမြင်ကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
COVID-19 ရောဂါကုသတဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Aichi ဆေးဘက်ဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Morishima Tsuneo က "ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာနည်းနည်းပဲ ဖြစ်မလား ဒါမှမဟုတ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာလာမလားဆိုတာ ခန့်မှန်းရ ခက်တာကြောင့် ရှေ့တန်းကနေ ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးနေရတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ လူနာတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေကို လျော့ကျသွားအောင် ကုနိုင်မယ့် ဆေးမျိုးကို ဆေးရုံတွေမှာရှိစေချင်ခဲ့ကြပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
Xocova သောက်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပါမောက္ခ Morishima Tsuneo က "လက်တွေ့စမ်းသပ်သောက်သုံးစေတဲ့ ရလဒ်တွေမှာ Xocova သောက်ဆေးဟာ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ပူတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်တဲ့အချိန်ကို တစ်ရက် လျော့နည်းသွားစေတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကုသဆေးတွေနဲ့ ထိရောက်ပုံတူညီပြီး ကောင်းမွန်တဲ့ ဆေးဖြစ်တယ်လို့ စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။ Xocova ဆေးဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာပွားနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပမာဏကို လျှော့ချပေးနိုင်တာကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပေါ်လာအောင် တားဆီးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ကိုဗစ်ပိုးကူးပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖျားနာနိုင်ခြေများတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံတွေမှာ Xocova သောက်ဆေးကို အသုံးပြုမယ်ဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပိုဆိုးမလာအောင်တားဆီးပေးနိုင်ပြီး ရောဂါပိုးကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်မှာ ဖြစ်တာကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်မှာလည်း ဝန်မပိအောင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေလိမ့်မယ်" လို့ ပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။
ကျော်လွှားရမယ့် ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပါမောက္ခ Morishima Tsuneo က "Xocova ဆေးဟာ ရောဂါလက္ခဏာပေါ်ပြီး သုံးရက်အတွင်းမှာသောက်ရင် အထိရောက်ဆုံးဖြစ်တာကြောင့် လူနာတွေကို လျင်လျင်မြန်မြန် ရောဂါရှာဖွေဖော်ထုတ်ပြီး ဆေးကိုအလျင်အမြန်တိုက်နိုင်တဲ့ စနစ်တစ်ခုကို ဗဟိုနဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အနေနဲ့ ထူထောင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီဆေးဝါးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုလာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ မျှော်လင့်မထားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရှိလာတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် ဒီဆေးကို ခံနိုင်စွမ်းရှိတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်ပိုးအသစ် ပေါ်လာတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိမရှိ ဆိုတာတွေကိုလည်း ဆက်ပြီး စောင့်ကြည့်လေ့လာဖို့ လိုအပ်တယ်" လို့ အဲဒီပညာရှင်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(515) Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၅ Xocova သောက်ဆေးအတည်ပြုပြီးနောက်ပိုင်း ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေး စီမံချက် ဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲတွေက ဘာလဲ ။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးသစ်ကို အသုံးပြုဖို့ အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒါဟာ ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတစ်ခုက ထုတ်လုပ်တဲ့ ပထမဆုံး ကိုဗစ်သောက်ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ Xocova ဆေးဟာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေမရှိတဲ့ အပျော့စား ရောဂါလက္ခဏာရှိတဲ့ လူနာတွေမှာပါ အသုံးပြုနိုင်တာဟာ တခြားဆေးတွေနဲ့မတူတဲ့ ထူးခြားချက် ဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီ Xocova သောက်ဆေးကို အတည်ပြုပြီးတဲ့နောက် ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ စီမံချက်တွေမှာ ဘယ်လို ပြောင်းလဲသွားသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားလာတာဟာ ၃နှစ်နီးပါးရှိပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အစောပိုင်းကာလတွေကတည်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့နဲ့ ကိုဗစ်ကုသတဲ့ဆေးဝါးတွေ ဟာ အဓိကကျတယ်လို့ စဉ်းစားခဲ့ပါတယ်။ လူအများအပြား ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခဲ့ကြပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ကူးစက်ခံရရင်တောင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်ပေါ်စေဖို့က အရေးကြီးတဲ့ အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီး အစောပိုင်းအဆင့်မှာ ကတည်းက သောက်သုံးဖို့လွယ်ကူတဲ့ ဆေးဝါးရှိမယ်ဆိုရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာသူ အရေအတွက်ကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။
လူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့အတူဆက်ပြီး ယှဉ်တွဲနေထိုင် နေရတာဖြစ်တာကြောင့် အသုံးပြုဖို့ လွယ်ကူတယ်ဆိုတဲ့ သောက်ဆေးတစ်မျိုး မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပြီး အခုလို သောက်ဆေး အသစ်ထုတ်လုပ်နိုင်လာတာ အင်မတန်အရေးပါ ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ အသုံးပြုဖို့လွယ်ကူတဲ့ ကုသဆေး ၂ မျိုးလုံး ရှိနေတာတောင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာတဲ့လူနာမျိုး ရှိနေနိုင်သေးတာကြောင့် လိုအပ်ရင် နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်တာ၊ လူစုလူဝေး နဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေမှာ နေတာကို ရှောင်ကြဉ်တာတွေ လိုမျိုး ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ပညာရှင်တွေက အလေးထား ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(514) Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၄ Xocova ဆေးကို ဘယ်အချိန်မှာ စတင်ဖြန့်ချိမလဲ ။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးကို အသုံးပြုဖို့အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ Xocova သောက်ဆေးကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေဆီ ဖြန့်ချိပေးမယ့် အချိန်ကာလနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနက ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi ဆီကနေ Xocova သောက်ဆေးကို ကိုဗစ်လူနာ ၁ သန်းစာ ဝယ်ယူသွားမယ်လို့ စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဆီ ကိုတော့ ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းမှာ စဖြန့်ပေးဖို့ စီစဉ်ထားခဲ့ပေမဲ့ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်ကနေစောပြီး ဖြန့်ချိပေးခဲ့ ပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေ ရှိသူတွေမှာ ဒီဆေးမသောက်ဖို့ တားမြစ်ထားပြီး တခြားရောဂါတွေအတွက် ဆေးဝါးသောက်သုံးနေရတဲ့ လူနာတွေလည်း ဒီဆေးနဲ့တွဲသောက်လို့ မရဘူးလို့ တားမြစ်ထားပါတယ်။
အဲဒီလို ကန့်သတ်ချက်၊ တားမြစ်ချင်တွေရှိတာကြောင့် Xocova ဆေးလိုမျိုး အလားတူဆေးဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်ကုမ္ပဏီ Pfizer ထုတ် Paxlovid သောက်ဆေး အသုံးပြုဖူးတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေနဲ့ ဆေးဆိုင်တွေကိုပဲ ပထမ ရက်သတ္တပတ်၂ပတ်ကို အကန့်အသတ်နဲ့ ဖြန့်ချိပေးဖို့ အစိုးရက စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ နောက်ပိုင်းမှာတော့ Xocova သောက်ဆေး ဖြန့်ချိတာကို သီးခြားကန့်သတ်ချက်မထားဘဲ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကသတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ အသုံးပြုဖို့နဲ့ ဆေးဆိုင်တွေကနေ သောက်ဆေးအနေနဲ့ ပေးနိုင်ဖို့ စီစဉ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ Xocova သောက်ဆေး အသုံးပြုဖို့ ခွင့်ပြုချက်ရရှိထားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့အမည်စာရင်းကို ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေး ဆိုင်ရာ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေမှာ တင်ထားပေးတာကြောင့် သိရှိလိုပါက ကြည့်ရှုနိုင်ကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(513) Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၃ Xocova ဆေးရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံ ။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးကို အသုံးပြုဖို့အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အခု Xocova သောက်ဆေးရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံကို လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်တဲ့အခါ၊ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးရိုးဗီဇ RNA ပုံတူ တွေကို ကော်ပီပွားရင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ပိုများလာအောင် လုပ်ပါတယ်။ သောက်ဆေးအသစ် Xocova ဟာ မျိုးရိုးဗီဇ RNAပုံတူပွားဖို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ဇီဝဓာတ်ကူ ပစ္စည်း ပရိုတိန်း တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ အင်ဇိုင်း (Enzyme)တွေ အလုပ်မလုပ် နိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေး အလုပ်လုပ်ပုံဟာ အမေရိကန်ကုမ္ပဏီ Pfizer က ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ Paxlovid သောက်ဆေးရဲ့ အလုပ်လုပ်ဆောင်ပုံနဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုမှာ ပါဝင်တဲ့ လူနာတွေကို Xocova သောက်ဆေး တစ်နေ့တစ်ကြိမ်နှုန်းနဲ့ ၅ရက်သောက်စေခဲ့ပါတယ်။ ၄ ရက်မြောက်နေ့ မှာပဲ ဗိုင်းရပ်စ်အကောင်ရေဟာ ကနဦးခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေတာရဲ့ အပုံ၃၀ ပုံ ၁ ပုံ လောက်အထိ လျော့နည်းသွားခဲ့တာတွေ့ရပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေလည်း မပြခဲ့ဘူးလို့ သိရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အခုအချိန်မှာ အဓိကကူးစက်နေတဲ့ အိုမီခရွန်ရဲ့ မျိုးကွဲ BA.5 အပါအဝင် တခြားမျိုးကွဲတွေ ကူးစက်လို့ဖြစ်တဲ့ ရောဂါကိုလည်း Xocova ဆေးဟာ ထိထိ ရောက်ရောက် ကုသနိုင်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
အဲဒီ Xocova ဆေးကို တိရစ္ဆာန်တွေမှာလည်း စမ်းသပ်သုတေသန လုပ်ခဲ့ရာမှာတော့ သန္ဓေသားအပေါ် ထိခိုက်မှုရှိတယ်ဆိုတာ တွေ့ရှိခဲ့တာကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေနဲ့ ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေရှိတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ ဒီဆေးကို သောက်လို့မရပါဘူး။
ရောဂါအခံရှိလို့ ဆေးစွဲသောက်နေရတဲ့ နာတာရှည်ရောဂါရှင်တွေ အနေနဲ့ တခြားဆေးဝါးတွေနဲ့တွဲပြီး Xocova ဆေးကို သောက်သုံးတဲ့အခါ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိနိုင်တာကြောင့် သတိထားကြဖို့လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။


ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(512) Xocova ကိုဗစ်ကုသဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၂ Xocova ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုအစွမ်း။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကုသတဲ့ Xocova သောက်ဆေးကို အသုံးပြုဖို့ အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ ‌ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန် လာနိုင်ခြေ နည်းပါးတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကိုပါ ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မရှိခင်ကတည်းက စသောက်နိုင်တဲ့ဆေးပါ။ ဂျပန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီကနေ ပထမဆုံးတီထွင်ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ ကိုဗစ် သောက်ဆေးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတစ်ခါ Xocova သောက်ဆေးဟာ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi က Xocova ဆေးကို ကိုဗစ်လူနာတွေမှာနောက်ဆုံးအဆင့် စမ်းသပ်ကြည့်ပြီး ကိုယ်အပူချိန် တက်တာလိုမျိုး COVIDကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို အချိန်တိုတိုနဲ့ ပျောက်ကင်းစေနိုင်တဲ့ ထိရောက်မှုရှိတာ တွေ့ခဲ့တယ် လို့ ၂၀၂၂ စက်တင်ဘာလနှောင်းပိုင်းမှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီကုမ္ပဏီဟာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေကို ၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီလ ကနေ ဇူလိုင်လလယ်အထိ ဂျပန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံ ၂ ခုမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေ နည်းပါးသူတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူတွေ အပါအဝင် အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ အသက် ၆၀အထိ လူပေါင်း ၁၈၂၁ ဦးကို စမ်းသပ်ကုသခဲ့ပါတယ်။
လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုမှာ ကိုဗစ်ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာစပြပြီး ၃ ရက်အတွင်းမှာ Xocova ဆေးကို စသောက်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီလူနာအုပ်စုမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ လည်ချောင်းနာတာ၊ နှာရည်ယိုတာနဲ့ နှာပိတ်တာ၊ မောပန်းနွမ်းနယ်ပြီး မအီမသာဖြစ်တာ၊ ကိုယ်ပူတာနဲ့၊ ဖျားချင်သလိုဖြစ်တာ စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ၇ ရက်ဝန်းကျင် အတွင်းမှာ ပျောက်ကင်းသွားစေခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဆေးကြောင့် ၂၄ နာရီ လောက် အချိန်တိုတိုနဲ့ ရောဂါပျောက် သွားခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(511) Xocova ကိုဗစ်ပျောက် ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနှင့် လက္ခဏာများ
အပိုင်း− ၁ Xocova ဆေးဆိုတာ ဘာလဲ ။

အဖြေ− နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ပျောက်ကင်းစေတဲ့ ဆေးဝါး Xocova သောက်ဆေးကို အရေးပေါ် ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ Xocova သောက်ဆေး ဆိုတာ ဘယ်လို ဆေးအမျိုးအစားလဲ? ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
Xocova ဟာ ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi က ထုတ်လုပ်တဲ့ COVID-19 သောက်ဆေးအသစ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေးကို ရောဂါလက္ခဏာနည်းနည်းပဲ ပြတဲ့ လူနာတွေကအစ သောက် နိုင်ပါတယ်။
COVID-19 ကိုကုသတဲ့ အရင်ဆေးဝါးတွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်တဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေပဲ အသုံးပြုလို့ရခဲ့ပေမဲ့ Xocova သောက်ဆေးကတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မဖြစ်နိုင်လည်းဘဲ သောက်လို့ရတဲ့ဆေး ဖြစ်တာကြောင့် ထူးခြားပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ သောက်ဆေးပြားတွေနဲ့ သွေးကြောအတွင်း ထည့်သွင်းရတဲ့ ဆေးရည်အပါအဝင် COVID-19 ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါး ၉ မျိုး အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဆီးချိုရောဂါ၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေနဲ့ အဝလွန်ရောဂါလိုမျိုး ရောဂါအခံရှိနေတဲ့ လူနာတွေဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားတာကြောင့် အဲဒီလို လူနာတွေထဲကမှ ရောဂါလက္ခဏာအပျော့စားနဲ့ အလယ်အလတ် ရောဂါလက္ခဏာရှိနေ တဲ့ လူနာတွေကို အရင်ကရှိတဲ့ ကိုဗစ်ဆေးတချို့က ကုသရာမှာ သုံးလို့ရပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်မယ့်အန္တရာယ် မရှိတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသတာမျိုး အရင်က မလုပ်ခဲ့တဲ့အပြင် အသုံးပြုနိုင်တဲ့ဆေးဝါးလည်း အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။
Xocova ဆေးဟာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါကုသရာမှာ သုံးတဲ့ Tamiflu ဆေးလိုမျိုးပဲ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပြီး ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မရှိသူတွေလည်းဘဲ အသက် ၁၂နှစ်နဲ့ အထက်ရှိတဲ့သူဆိုရင် ဒီဆေးကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ဂျပန်ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ Xocova သောက်ဆေး အသုံးပြုခွင့်ကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်အပူချိန်တက်လာတာနဲ့ အခြား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ပြန်ကောင်းလာ အောင် ဒီဆေးက ကုသပျောက်ကင်းစေခဲ့တဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက် တွေကိုအတည်ပြုပြီး ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီက ပထမဆုံးထုတ်လိုက်တဲ့ Xocova ဆေးကို အတည်ပြု လိုက်တာဖြစ်တာကြောင့် ဒီ Xocova သောက်ဆေးကို ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းက ဆေးရုံဆေးခန်းစတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေ လိုအပ်ရင်လိုအပ်သလို တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ထောက်ပံ့ပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(510) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်းအမြင့်ဆုံးရောက်ချိန်
အပိုင်း− ၇ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မပြန့်ပွားအောင် ကာကွယ်ခြင်း။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်လာ နေတာကြောင့် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလားလို့ မေးခွန်းထုတ်စရာရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနာဂတ်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုအလားအလာဘယ်လောက်ရှိသလဲ? ဘယ်လိုရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင် ရမလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။။
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဆေးဖက်ဆိုင်ရာဌာနတွေ မနိုင်မနင်း အနေအထားမျိုး မဖြစ်ရအောင် ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုးပြီးသား အသက် ၁၂နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေကို Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထား ကာကွယ်ပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ၂၀၂၂ နှစ်ကုန် နောက်ဆုံးထားပြီး ထိုးနှံကြဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
နို့စို့အရွယ် ကလေးငယ်လေးတွေနဲ့ မူလတန်းကျောင်းနေအရွယ် ကလေးတွေကိုလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးကြဖို့ တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။
တိုကျိုဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က အိုမီခရွန်ရဲ့မျိုးကွဲအသစ်တွေဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ရှောင်ရှားပြီး ကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ဆိုတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှု မရှိဘူးလို့ လူတချို့က ထင်ကောင်းထင်နိုင်ပေမဲ့ အဲဒီလို ယူဆတာဟာ မမှန်ကန်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ပါမောက္ခ Hamada ရဲ့ပြောကြားချက်အရ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲအသစ်တွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ် ဆေးတွေဟာ နောက်ပိုင်းမှာ အဓိက ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာနိုင်တဲ့ BQ.1 မျိုးကွဲနဲ့ XBB မျိုးကွဲတွေအပေါ်မှာတောင် ထိရောက်အောင် ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ စဉ်းစားလို့ရကြောင်း သိရပါတယ်။
ဆောင်းရာသီမှာ ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ ၂၀၂၂နှစ်ကုန်နောက်ဆုံးထားပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေကို ထိုးနှံကြဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်းလိုကြောင်း သူက ဆိုပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်တာ၊ လက်ဆေးတာနဲ့ လူစုဝေးမှုများတဲ့ နေရာတွေကို ရှောင်ကြဉ်တာလိုမျိုး ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က အကြံပြုထားပါတယ်။
နှစ်ဟောင်းကုန်လို့ နှစ်သစ်ကူးတဲ့အချိန်မှာ လူတွေမွေးရပ်ပြန်တာ ပွဲတွေလုပ်တာများလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်မှုအနေအထားတွေပေါ် မူတည်ပြီး အစီအစဉ်တွေကို ဖျက်သိမ်းဖို့ လိုအပ်ရင် ဖျက်သိမ်းရမယ့်အပြင် အခြေအနေတွေကို စောင့်ကြည့်ပြီး လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင် သွားလာလုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(509) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း
အပိုင်း− ၆ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပေါ်တာနဲ့ အတူ ကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့လာနိုင်ခြေရှိ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်နေတာကြောင့် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီ လားလို့ မေးစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနာဂတ်မှာ ဘယ်လို ရောဂါပိုးကူးစက်တွေရှိနိုင်သလဲ? မကူးစက်အောင်ဘယ်လိုမျိုး ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေးအစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။။
ဆောင်းရာသီမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ရောဂါနှစ်မျိုးလုံးတစ်ပြိုင်နက် ကူးစက်ဖြစ်ပွားလာမှာတွေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်သင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတချို့က ပြောပါတယ်။
လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးဖြစ်ပွားသူ ကပ်ရောဂါ မဖြစ်ခင်ကထက် အရေအတွက် နည်းပါးနေပါသေးတယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတစ်ခုရဲ့ တစ်ပတ်တာ အတွင်း ပျမ်းမျှအားဖြင့် သတင်းပေးပို့လာတဲ့ တုပ်ကွေးဖြစ်တဲ့ လူနာအရေအတွက်ဟာ နိုဝင်ဘာလ ၂၀ရက်နေ့အထိ ၀.၁၁ ဦး ပဲ ရှိပါတယ်။ ကူးစက်သူ ၁ ဦးထက်ပိုပြီး သတင်းပို့လာတဲ့အချိန်ဆိုရင် တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်မှု စတင်ပျံ့နှံနေပြီ လို့ ကောက်ချက်ချနိုင်ပါတယ်။
ဂျပန်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ရာသီဥတုရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း ဩစတေးလျနိုင်ငံမှာဆိုရင်တော့ အခုနှစ် ဆောင်းရာသီ ကာလတွေဖြစ်တဲ့ မေလနဲ့ဇွန်လတွေမှာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက် ဖြစ်ပွားသူတွေ ရုတ်တရက် များလာခဲ့ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေအတွင်း အမေရိကနဲ့ ကနေဒါတို့မှာလည်း ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ များလာတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပမှာ လတ်တလော တုပ်ကွေးဖြစ်ပွားမှုအရေအတွက် နည်းနေသေးပေမဲ့ များပြားလာမယ့် လမ်းကြောင်းရှိနေပါတယ်။
ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က အခုအခါ ဂျပန်မှာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုနှုန်းဟာ အလွန်နှေးကွေးနေသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အစောဆုံး အခုဆောင်းရာသီ အားလပ်ရက်ကုန်လို့ ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ချိန်မှာ ရောဂါကူးစက်သူတွေ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်သွားနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်ပွားချိန်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံးရောက်တဲ့ အချိန်တွေဟာ တစ်ထပ်တည်း မကျနိုင်ဘူးလို့ ယူဆရကြောင်း သူကပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(508) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း အမြင့်ဆုံးအချိန်
အပိုင်း− ၅ နှစ်ကုန်နဲ့ နှစ်သစ်ကူး အားလပ်ရက်တွေမှာ ကူးစက်မှု မြင့်တက်လာနိုင်ခြေ။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက် နေတာကြောင့် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလားလို့ မေးစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနာဂတ်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု အလားအလာအပြင် ဘယ်လိုရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။။
နှစ်ကုန်နဲ့ နှစ်သစ်ကူးအားလပ်ရက်တွေမှာ လူတွေအချင်းချင်း တွေ့ဆုံမှု ပိုများလာမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။
တိုကျိုဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က အခုအချိန်မှာ ဂျပန်ဟာ ပြည်ဝင်ခွင့်ကန့်သတ်ချက်တွေကို ဖြေလျှော့လိုက်တာကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံတွေရဲ့ ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေကိုလည်း သတိထားစောင့်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်လို့ အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလလယ်မှာ ဂျပန်မှာသာမက တောင်ကိုရီးယား၊ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့မလေးရှားအပါအဝင် အရှေ့နဲ့အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့လာခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကမှာ မိသားစုတွေ တွေ့ဆုံပြီး အတူညစာစားသောက်ကြတဲ့ ကျေးဇူးတော်နေ့ဝန်းကျင်မှာ အရင်ကလည်း ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ များလာခဲ့ဖူးတယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းကနေ ကမ္ဘာ့ဖလားဘောလုံးပွဲကိုကြည့်ဖို့ ကာတာကို လူပေါင်း ၁.၂ သန်းလောက်လာခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ဖလားဘောလုံးပွဲကို တိုကျို နဲ့ ပေကျင်းမှာ ကျင်းပခဲ့ကြတဲ့ အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပြိုင်ပွဲတွေထက် ကန့်သတ်ချက်တွေပိုမို ဖြေလျှော့ပြီး ကျင်းပခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲအတွင်း ပွဲကြည့်ပရိသတ်တွေကြားမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ခြေရှိတယ်ဆိုတာ ယုံမှားဖွယ် မရှိဘူးဆိုတာနဲ့ အဲဒီ ကူးစက်ထားတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေက သူတို့နိုင်ငံတွေကို ပြန်ပါလာတဲ့အခါ နိုင်ငံတွင်းမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(507) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း အမြင့်ဆုံးရောက်ချိန်
အပိုင်း− ၄ AI လူလုပ်အသိဉာဏ်နဲ့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်များ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်လာတာကြောင့် ဂျပန်ဟာ ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလားလို့ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ အနာဂတ်မှာ ရောဂါပိုး ဘယ်လောက်ကူးစက်နိုင်သလဲ? ဘယ်လိုရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို လေ့လာနေပါတယ်။။
Nagoya Institute of Technology က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa ဦးဆောင်တဲ့ သုတေသနအဖွဲ့ဟာ လူလုပ်အသိဉာဏ် AI နည်းပညာနဲ့ BQ.I မျိုးကွဲနဲ့ တခြားမျိုးကွဲသစ်တချို့ ကူးစက်ပျံ့နှံလာပုံကို သရုပ်ဖေါ်ကြည့်ပြီး ခန့်မှန်းချက်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။
BQ.I နဲ့ တခြားမျိုးကွဲအသစ်တွေဟာ BA.5 ထက်ကူးစက်နိုင်စွမ်း ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုအားကောင်းပြီး အရင်ကိုဗစ် ကူးစက်ခံထားရလို့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားရှိနေလည်း ဒီမျိုးကွဲရောဂါပိုးအသစ်တွေကို တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်း မရှိဘူးလို့ အချက်အလက်ထည့်သွင်းပြီး တွက်ချက်ပါတယ်။
ဒီလို တွက်ချက်ထားတာအရ တိုကျိုမှာ တစ်ပတ်တာပျမ်းမျှ နေ့စဉ်ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက်ဟာ ဒီဇင်ဘာလလယ်မှာ ၃၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလယ်မှာတော့ သတ္တမလှိုင်းတုန်းက ကူးစက်မှုပမာဏရဲ့ အမြင့်ဆုံးအခြေအနေကိုတောင် ကျော်လွန်ပြီး ကူးစက်မှုအသစ်အရေအတွက်ဟာ ၃၆,၀၀၀ လောက် ဖြစ်သွားမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေ ဖြစ်လာရင် ဇန်နဝါရီလလယ်ကနေ ဖေဖော်ဝါရီလ အစောပိုင်းအထိ ကာလအတွင်း တိုကျိုမှာ ကိုရိုနာကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေ တစ်ရက်မှာ ၂၀ ဦးထက် ပိုများလာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
BQ.I နဲ့ တခြားမျိုးကွဲအသစ်တွေဟာ “အရင်မျိုးဗီဇပြောင်း မျိုးကွဲတွေလို ကူးစက်နိုင်စွမ်းမြင့်မားပေမယ့် လူတွေရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ရောဂါ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်နေမယ်“ လို့ သရုပ်ဖော် တွက်ချက် ကြည့်တဲ့အခါမှာတော့ ဇန်နဝါရီလလယ်မှာ တစ်နေ့တာ ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက်ဟာ တိုကျိုမှာ အမြင့်ဆုံး ၂၅,၀၀၀ ဝန်းကျင်ပဲရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
BQ.Iနဲ့တခြားမျိုးကွဲအသစ်တွေရဲ့ ကူးစက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေ ဘယ်လိုရှိနိုင်မလဲ ခန့်မှန်းကြည့်တဲ့အခါ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက်ဟာ မကြာခင်မှာ ရုတ်တရက် မြင့်တက်လာနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hirata က ဆိုပါတယ်။ “အခုအချိန်မှာ လူတွေ လှုပ်ရှားသွားလာတာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်လာနေပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေလည်း ပုံမှန် ပြန်လည်ပတ်နေကြပါပြီ။ ဒါ့အပြင် ရာသီဥတုရဲ့ အပူချိန်ကလည်း ကျလာတာကြောင့် ကူးစက်မှုအရေအတွက် လျော့ကျလာနိုင်စရာ မရှိသလောက်ပဲ” လို့ သူက ပြောပါတယ်။ မျိုးဗီဇကွဲပြီး ထွက်လာတဲ့ ပိုးအသစ်တွေက ကူးစက်နိုင်စွမ်းမြင့်မားပြီး ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ရှောင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်နိုင်စွမ်း မြင့်လာတယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေ များလာဖို့ပဲ ရှိပါတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(506) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း။
အပိုင်း− ၃ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲသစ်များ။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်လာတာကြောင့် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလားလို့ မေးစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အနာဂတ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ အလားအလာအပြင် ဘယ်လိုရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
အနာဂတ်မှာအဓိက စိုးရိမ်ရမှာက BQ.1 လို Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကနေ ထပ်ဆင့်ပြောင်းလဲလာတဲ့ မျိုးကွဲတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ မျိုးကွဲတွေဟာ အရင်ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေက တစ်ဆင့် ရရှိတဲ့ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားကနေ လွတ်အောင်ရှောင်နိုင်စွမ်း မြင့်မားနိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
အမေရိကားမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲသစ်တွေဟာ BA.5 မျိုးကွဲနေရာမှာ အစားထိုးဝင်ရောက် ကူးစက်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
တိုကျိုမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က နိုဝင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့အထိ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေမှာ BA.5 မျိုးကွဲဟာ ဂျပန်မှာ တစ်လတာအတွင်း အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့မျိုးကွဲဖြစ်ပြီး ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၈၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်ဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိုမီခရွန်ရဲ့ တခြားမျိုးကွဲတွေဖြစ်တဲ့ ကူးစက်မှုကလည်း တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာနေပြီး BQ.1.1 မျိုးကွဲကူးစက်မှုက ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၆.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ BN.1 က ၄.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ BF.7၊ BA.2.75၊ BQ.I မျိုးကွဲတွေက ၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ BA.2 နဲ့ XBB မျိုးကွဲ ကူးစက်မှုက ၁ ရာခိုင်နှုန်းစီနဲ့ ၊ BQ.4.6 မျိုးကွဲကူးစက်မှုက ၀.၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တိုကျိုဆေးပညာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က လတ်တလောမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ XBB နဲ့ BQ.1 တွေကို အာရုံစိုက်နေကြပါတယ်။ XBB မျိုးကွဲ ကူးစက်မှုကတော့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မရှိဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကားနဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာတော့ BQ.1 မျိုးကွဲကူးစက်မှုများလာပြီး အရင် BA.5 မျိုးကွဲ ကူးစက်တဲ့နေရာမှာ အစားထိုးဝင်ရောက်လာနေပြီ လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကားနဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာတော့ နိုဝင်ဘာလလယ်အထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အရေအတွက် သိသိသာသာ မြင့်တက် လာတာ မရှိဘူးလို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခြား ကိုဗစ် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်တွေ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ဝင်လာခဲ့ရင် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့အမြင့်ဆုံး ကူးစက်မှုပမာဏ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလမှာ အဲဒီလိုအခြေအနေမျိုး ကြုံတွေ့ရနိုင်တာကြောင့် ကူးစက်မှု အခြေအနေကို ဆက်ပြီးစောင့်ကြည့်ကြဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက သတိပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(505) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း။
အပိုင်း− ၂ ကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့လာတဲ့ လက္ခဏာများ အကြောင်း။

အဖြေ− ဂျပန်ပြည်တွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်လာတာကြောင့် ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းအတွက် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ အနာဂတ်မှာ ဖြစ်နိုင်မယ့်အလားအလာတွေကို ကြည့်ရှုပြီး ရောဂါပိုးမကူးအောင် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
ဥရောပမှာ BA.5 မျိုးကွဲ ကူးစက်မှုတွေ အောက်တိုဘာလက ပြန်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
ဗြိတိန်၊ Oxford တက္ကသိုလ် အခြေစိုက် သုတေသနအဖွဲ့က ဦးစီးတဲ့ Our World in Data အွန်လိုင်း စာမျက်နှာမှာအောက်တိုဘာလလယ် အတွင်း ဂျာမနီနိုင်ငံမှာ လူဦးရေတစ်သန်းမှာ လူ၁၃၀၀ နီးပါး တစ်နေ့တာကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက် ရှိခဲ့ပြီး အဲဒီကိန်းဂဏန်းက ဇူလိုင်လမှာရှိခဲ့တဲ့ ကူးစက်မှုရဲ့ အမြင့်ဆုံးပမာဏကို ကျော်လွန်သွားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အလားတူအချိန်အတွင်း ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာတော့ တစ်နေ့ကို ကူးစက်သူ ၈၄၀ လောက်ရှိခဲ့တယ်ဆိုပါတယ်။ ဒီအရေအတွက်ဟာလည်း ဇူလိုင်လနောက်ပိုင်း အများဆုံးပမာဏ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်များ အဖွဲ့ကို ဦးဆောင်တဲ့ပါမောက္ခ Wakita Takaji က BA.5 မျိုးကွဲကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ ဒီနှစ်မကုန်ခင်မှာ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်နိုင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်များ အဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အချက်အလက်တွေကို သင်္ချာနည်းအရ လေ့လာသုံးသပ်နေတဲ့ ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က “ရောဂါပိုးတွေဟာ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ ကူးစက်သလိုမျိုး ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံးအဆင့် ရောက်ပြီးရင် တဖြည်းဖြည်း ပြန်ကျလာနိုင်တယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(504) ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်း။
အပိုင်း− ၁ ကူးစက်မှုတွေ အခု ဘာကြောင့် များလာသလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်ပြည်တွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ မြင့်တက်လာနေပါတယ်။ နှစ်လတာအတွင်းမှာ တစ်ရက်တာ အသစ်ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဂျပန်ဟာ ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်းထဲ ရောက်နေပြီလား။ ရောဂါကူးစက်မှု မြင့်တက်လာတာ မြို့ကြီးတွေမဟုတ်ဘူး ဆိုတဲ့ အချက်ဟာ အဲဒီမေးခွန်းအတွက် သဲလွန်စတစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။ အရင်က ကူးစက်မှုတွေမှာ လူနေထူထပ်တဲ့ တိုကျိုမြို့တော်ဧရိယာကနေစပြီး နိုင်ငံတစ်ဝန်း အကြီးအကျယ် ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ နယ်ဘက်တွေဖြစ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးနဲ့ တိုးဟိုကုဒေသတွေမျိုးကနေ ကူးစက်မှုအရေအတွက် စပြီး များလာတာဖြစ်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်က ပြုလုပ်တဲ့ အစည်းအဝေးမှာ အဲဒီကူးစက်မှု လမ်းကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ရဲ့အမြင်ကို ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်မှုသတ္တမလှိုင်းမှာ BA.5 ကူးစက်ခံရသူများတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ခုခံကာကွယ်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားရသူတွေ အချိုးအစားမြင့်မားလာပြီး ရောဂါပိုးကူးစက်မှုအနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ဒေသတွေမှာတော့ ကိုယ်ခံအားရှိသူနည်းတာကြောင့် အခုအခါမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်သူ အရေအတွက် တိုးလာတာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
တိုကျိုဆေးပညာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က လတ်တလော ကူးစက်မှုမြင့်တက်လာတာဟာ သတ္တမလှိုင်းရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ သက်ရောက်မှုတစ်ခုလို့ ယူဆနိုင်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ မြို့ကြီးတွေမှာ ကူးစက်မှုတွေမြင့်တက်လာတာ မြင်ရပေမဲ့လည်း နယ်မြို့တွေလောက်တော့ သိသိသာသာ ကူးစက်မှု မဖြစ်ဘူးလို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်းရဲ့ အကြွင်းအကျန်မီးက ပြန်ထလောင်တာမျိုးလို့ ဆိုပါတယ်။ အရင်က လူနည်းနည်းပဲကူးစက်ခဲ့ရင် ခုခံနိုင်စွမ်းအားနည်းတဲ့ ဒေသတွေမှာ အခုအချိန်ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(503) မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ။
အပိုင်း− ၅ ကူးစက်မှုတွေ အဆမတန်ဆက်ပြီး ပြန့်ပွားဖို့ ရှိနိုင်သလား။

အဖြေ− XBB နဲ့ BQ.1.1 ဆိုတဲ့ မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ် အသစ်တွေ ထွက်လာနေတာကြောင့် ဂျပန်မှာ နောက်ထပ် ကူးစက်မှုတွေ တစ်ဖန်ပြန်မြင့်တက် လာနိုင်သလား ဆိုတာကို ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးရင်း လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာနက သုတေသီတွေက XBB နဲ့ BQ.1.1 ကူးစက်လို့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပိုပြီး ဆိုးရွားလာတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား အခုထိ မတွေ့ရှိသေးဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လေ့လာမှုတချို့မှာတော့ အဲဒီမျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် အသစ်တွေဟာ လူ့ရဲ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားကနေ မသိအောင် ရှောင်နိုင်တဲ့အစွမ်း ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တွေကို ဆက်ပြီးစောင့်ကြည့်သွားမယ်လို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ ဒီမျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ၇ရက်တာ−ပျမ်းမျှကူးစက်မှု ၂၆,၀၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ တစ်ပတ်အတွင်းမှာ ကူးစက်သူ ၈၈,၀၀၀ လောက်အထိ များလာခဲ့ပါတယ်။
တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ဆေးရုံက ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က BQ.1. မျိုးကွဲကနေ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာတဲ့ မျိုးဗီဇကွဲတွေဟာ BA.5 ထက်ပိုပြီး လူရဲ့ကိုယ်ခံအားကနေ ရှာမတွေ့အောင် ရှောင်တိမ်းနိုင်စွမ်းရှိတယ် ဆိုပါတယ်။ မျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးမျိုး ကူးစက်ခဲ့ဖူးပြီးသားသူ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသားသူ ဖြစ်ရင်တောင် ထပ်ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အခုဆောင်းရာသီမှာ အဲဒီမျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာမယ်ဆိုရင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်း မြင့်တက်လာနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အခုအခါ ထိုးနှံနိုင်ပြီဖြစ်တာမို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးကြစေချင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။ BA.5, BQ.1 နဲ့ XBB မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဖြစ်တာကြောင့် Omicron ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားရင် ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်တဲ့အပြင် ဒီဆောင်းရာသီမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားမှုတွေကိုလည်း လျှော့ချနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(502) မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ။
အပိုင်း− ၄ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ မျိုးဗီဇ ဆက်ပြောင်းနေမှာလား?

အဖြေ− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲသစ် BQ.I ၊ BQ.II နဲ့ XBB တွေ တွေ့ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုးဗီဇတွေ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆက်ပြောင်းနေမှာလား။ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးရဲ့ အယူအဆနဲ့အတူ အချက်အလက်တချို့ကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO)က အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက် နေ့မှာ မျိုးကွဲသစ်တွေမှာ တွေ့မြင်ရတဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ကို ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ Omicron ရဲ့မျိုးဗီဇကွဲတွေဟာ မတူညီတဲ့ နေရာဒေသ၊ အချိန်ကာလအမျိုးမျိုးနဲ့ ပေါက်ဖွားလာခဲ့ကြပေမဲ့ တူညီတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုပုံစံ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါကတော့ သူတို့တွေဟာ မတူညီတဲ့မျိုးရိုးတွေကနေ ဆင်းသက်လာကြတာဖြစ်ပေမဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် မျိုးဗီဇကို ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာရင်းကနေ တဖြည်းဖြည်းခြင်း တူညီတဲ့ လက္ခဏာတွေရှိလာတဲ့ မျိုးစိတ်အဖြစ် "ပေါင်းစပ်ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်"နဲ့ ပြောင်းလာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဖြစ်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
မျိုးရိုးမတူတဲ့ မျိုးဗီဇကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တွေဟာ အဆင့်ဆင့်ပြောင်းလဲလာရင်း လူတွေနဲ့လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ယူဆရတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို သူ့မျိုးရိုးနဲ့သူ ပြောင်းလဲကြည့်ရင်းနဲ့ တူညီတဲ့မျိုးဗီဇအစိတ်အပိုင်းရှိတဲ့ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုတွေ ထပ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံရတယ်လို့ WHO က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါပိုးမွှားဗေဒဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Nagasaki တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Furuse Yuki က ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်လောက်ဟာ အခုအခါ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်ခံထားရပြီးတဲ့ လူအများစုမှာရရှိထားတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းတွေကနေ လွတ်အောင်ရှောင်ဖို့အတွက် တခြားဗိုင်းရပ်စ်မျိုးက Omicron ပုံစံမျိုး ဆင့်ကဲမျိုးကွဲလာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ်က ဆင့်ကဲမျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေ လိုအပ်တာထက်ကို ပိုလုပ်ထားပြီးဖြစ်ပေမယ့် လက်ရှိအနေအထားအတိုင်းပဲ လူသားတွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေ နေမလား ဆက်ပြီး မျိုးဗီဇဆင့်ကဲပြောင်းလဲဦးမလား ဆိုတာ မသိနိုင်သေးဘူးလို့ ပါမောက္ခ Furuse Yuki က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(501) မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ။
အပိုင်း− ၃ Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ် XBB

အဖြေ− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲတွေဟာ အခုအခါ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း စတင်ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ စင်္ကာပူနဲ့ တခြားနေရာဒေသတွေမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲသစ် XBB အကြောင်း လေ့လာကြည့်ရအောင်။
စင်ကာပူနဲ့အိန္ဒိယနိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်မှုအရေအတွက် မြင့်မားလာနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲက XBB ဖြစ်ပါတယ်။
စင်္ကာပူကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပြောကြားချက်အရ XBB မျိုးကွဲ အဓိက ကူးစက်မှုဖြစ်လာပြီး အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်အထိ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်းမှာ ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပြီး အဲဒီမတိုင်ခင်အပတ်က ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့တာထက် မြင့်တက်သွားတာကို တွေ့ရကြောင်း သိရပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကတော့ အိုမီခရွန်ရဲ့မျိုးကွဲ XBB ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုက အောက်တိုဘာလ အနှောင်းပိုင်းအထိ နိုင်ငံပေါင်း ၃၅ နိုင်ငံရှိ နေပြီဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
WHO ရဲ့ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က XBB မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်နိုင်စွမ်း မြင့်မားပေမဲ့လည်း Omicron ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားနိုင်စွမ်းမရှိသလို ကိုယ်ခံအားကနေ လွတ်မြောက်အောင် ရှောင်နိုင်တဲ့ စွမ်းအားမြင့် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်လို့တော့ မဆိုနိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
နောက်တစ်ကြိမ် ကူးစက်မှုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့သူတွေဟာလည်း Omicron ကူးစက်ခံရဖူးတဲ့သူတွေမဟုတ်ဘဲ အရင်က မူလ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ Omicron မျိုးကွဲတွေအတွက်ရှိတဲ့ ကိုယ်ခံအားရဲ့အစွမ်းကနေ လွတ်အောင်ရှောင်ရှားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက် အထောက်အထား မရှိသေးဘူးလို့လည်း အဲဒီ အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
စင်္ကာပူမှာ XBB ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အောက်တိုဘာလလယ်မှာ အမြင့်ဆုံးအဆင့် ရောက်ရှိသွားခဲ့ပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာကူးစက်မှု ပြန်ကျလာခဲ့ပါတယ်။
စင်ကာပူကနေ သူ့ရဲ့အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေဆီ XBB မျိုးကွဲကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု မရှိသေးဘူးလို့ တိုကျို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က ပြောပါတယ်။ အဲဒီမျိုးကွဲကူးစက်ခံရသူ ဂျပန်မှာလည်း တွေ့ရှိထားပေမဲ့ အရေအတွက် နည်းပါးပါသေးတယ်။ ကူးစက်ပြန့်ပွား နိုင်ခြေနဲ့ပတ်သက်လို့ အရင်က စိုးရိမ်ခဲ့ရသလောက် မမြင့်မားဘူးလို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(500) မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ။
အပိုင်း− ၂ မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲ အသစ် BQ.I နဲ့ BQ.I.I

အဖြေ−Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးကွဲအသစ်တွေ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း စတင်ပျံ့နှံ့နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတခါ အမေရိကားနဲ့ တခြားနေရာဒေသတွေမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲသစ် BQ.I နဲ့ BQ.I .I တွေကို လေ့လာကြပါမယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ နွေရာသီတုန်းက ဂျပန်မှာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA.5 အဓိက ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် COVID ကူးစက်မှုလှိုင်းဒဏ်ကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ BA.5ကနေ ထပ်ပြီးမျိုးကွဲသွားတာက BQ.I ဖြစ်ပါတယ်။ BQ.I ကနေ ထပ်ပြီး မျိုးဗီဇပြောင်းသွားတာကတော့ BQ.I.I ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်အထိ သီတင်းပတ်တစ်ပတ်အတွင်းမှာ အမေရိကားမှာ BQ.I မျိုးကွဲက ကူးစက်မှုအသစ်အားလုံးရဲ့ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိခဲ့ပြီး BQ.I.I မျိုးကွဲက ကူးစက်မှုအသစ်တွေရဲ့ ၁၃.၁ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ ပြောကြားချက်အရ BQ.I နဲ့ သူ့ရဲ့ မျိုးကွဲ BQ.I.I ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားတာ အောက်တိုဘာလ အစောပိုင်းမှာ နိုင်ငံပေါင်း ၆၅ နိုင်ငံအထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီမျိုးကွဲသစ်တွေဟာ Omicronနဲ့ အရင်မျိုးကွဲတွေနဲ့ယှဉ်ရင် ကိုယ်ခံစွမ်းအားကနေ လွတ်အောင် ရှောင်နိုင်စွမ်း မြင့်မားလာတယ်လို့ ထင်ရကြောင်း WHO က ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်ထိ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်လာတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကနေ လွတ်မြောက်နိုင်စွမ်း တိုးလာတာကိုပြတဲ့ ဒေတာအချက်အလက်တွေ မရှိသေးဘူးလို့ ပညာရှင်အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ယေဘုယျအားဖြင့် အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကို လွတ်အောင်ရှောင်နိုင်စွမ်း မြင့်မားလာတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက်မှာလည်း မျိုးကွဲရောဂါပိုးတွေ ကူးစက်နိုင်ခြေရှိပြီး ၊တစ်ခါကိုဗစ်ကူးဖူးလည်း နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်ကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုများလာတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ထပ် သုတေသနပြု လေ့လာမှုတွေလုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
မူလ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တွေကိုပစ်မှတ်ထား တီထွင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးထားလည်း အဲဒီမျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်းက နည်းသွားနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်နိုင်စွမ်းကတော့ ဆက်ရှိနေမယ်လို့ မြင်ရကြောင်း သူတို့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(499) မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ။
အပိုင်း− ၁ မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ်များ ပြန့်ပွား ။

အဖြေ− အခုအခါ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲသစ်တွေ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ စတင် ပျံ့နှံ့လာနေပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ အခု အသစ်ပေါ်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ်ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေနဲ့ အဲဒီမျိုးကွဲသစ်တွေအပေါ် လက်ရှိကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကို လေ့လာကြပါမယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ နွေရာသီက ဂျပန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ BA.5 မျိုးကွဲကြောင့် COVID-19 ကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ BA.5 ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အချိန်အတော်ကြာ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံခဲ့ပေမဲ့ အခုအချိန်မှာ အချိုးအစား အားဖြင့် တဖြည်းဖြည်းကူးစက်မှု လျော့ကျလာပါတယ်။ BA.5 ကူးစက်မှုလျော့ကျနေတဲ့ အတောအတွင်းမှာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ အသစ်တွေဖြစ်တဲ့ BQ.I ၊ BQ.I .I နဲ့ XBB အမျိုးအစားတွေ ပေါ်လာပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားတဲ့ အရေအတွက် တဖြည်းဖြည်း များလာပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်၊ တိုကျိုဆေးတက္ကသိုလ် က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က “နောက်ပိုင်းမှာ ဘယ်မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က အဓိက ကူးစက်ပြန့်ပွားမယ်ဆိုတာ အခုအချိန်မှာတော့ တိတိကျကျ ခန့်မှန်းလို့ မရနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တွေဟာ လူသားဆဲလ်တွေနဲ့ပေါင်းလိုက်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်က အတူတူပါပဲ။ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကနေ လွတ်မြောက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကတော့ ပိုကောင်း လာတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။ အရေးကြီးတဲ့အချက်တွေကတော့ “ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ်တွေ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ရင် သူတို့ဟာ လူ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကနေ လွတ်အောင်ရုန်းနိုင်စွမ်း ရှိသလား။ ကူးစက်နိုင်စွမ်း အားကောင်းသလား။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်စွမ်းရှိသလား ဆိုတာတွေပဲ ဖြစ် ပါတယ်။ ဒီ၃ချက်ကို အသေအချာ စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးဖို့ အရေးကြီးတယ်” လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(498) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၈ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး ပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်းအကြောင်းကို နောက်ဆုံးအပိုင်းအနေနဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်ကို လေ့လာကြပါမယ်။
ကလေးငယ်လေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမလား? ဘာတွေ လိုက်နာလုပ်ဆောင်သင့်သလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် နှစ်ဦးကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
Niigata တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Saito Akihiko က အသက် ၆လကနေ ၄နှစ်အရွယ်ကလေးငယ်တွေကို နှာခေါင်းစည်းတပ်ပေးဖို့၊ လက်ဆေးဖို့ စတဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဖို့ခက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါ့ကြောင့် ဒီအသက်အရွယ်အုပ်စုအတွက် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံတာဟာ COVID-19 ကူးစက်ခြင်းနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပေါ်လာခြင်းကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့နည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ် ကူးစက်လာရင်လည်း ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပေါ်အောင် ကာကွယ်ဆေးက လုပ်ပေးလို့ တစ်ခုတည်းသော ကာကွယ်နည်းဖြစ်တယ်လို့လည်း ပြောနိုင်ကြောင်း သူကပြောပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo ကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းရဲ့ မကောင်းတဲ့အချက်ထဲက တစ်ခုက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရှိတာပဲလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေး မထိုးထားရင် ကိုဗစ်ကူးပြီး ရောဂါဖြစ်ရာကနေ အသက်ဆုံးပါးနိုင်တဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေလည်းဖြစ်နိုင်ပြီး ဥပမာအနေနဲ့ ဦးနှောက်က မှန်မှန်ကန်ကန် အလုပ်မလုပ်တဲ့ brain disorder ဦးနှောက်ချို့ယွင်းမှုနဲ့ myocarditis နှလုံးကြွက်သား ရောင်ရမ်းတာတွေဖြစ်ပြီး သေဆုံးနိုင်တာလည်းရှိကြောင်း ပြောပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က လူတွေအနေနဲ့ ကောင်းကျိုးနဲ့ ဆိုးကျိုးကို နှိုင်းယှဉ်ချိန်ဆဖို့နဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ အချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံ ပြီး ကလေးငယ်လေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးမထိုး ဆုံးဖြတ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ အသက် ၆ လ ကနေ ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ ဂျပန့် ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်များအဖွဲ့အစည်းကလည်း အကြံပြုထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာကြောင့် COVID-19 ကူးရင်တောင် ရောဂါလက္ခဏာပေါ်မလာအောင် ကာကွယ်တားဆီးပေးတဲ့ ကောင်းကျိုးက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးထက် များပါတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့အစည်း က ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(497) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၇ ကိုဗစ်ကူးဖူးတဲ့ ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းနဲ့ တခြားကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးနှံခြင်း။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး ပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးဖူးတဲ့ ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းနဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးမျိုးတွဲပြီး ထိုးနှံခြင်း တို့နဲ့ပတ်သက်လို့ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
ကလေးတွေ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရဖူးပေမယ့်လည်း COVID ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။
Niigata တက္ကသိုလ်ကပါမောက္ခ Saito Akihiko က “ ကလေးကို ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီး အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာပဲ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် လုံလောက်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ထွက်လာမှာ မဟုတ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ် ပိုးအသစ်ကို တိုက်ဖျက်ပေးတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပဋိပစ္စည်းတွေဟာ အချိန်ကြာ လာတာနဲ့အမျှ ပမာဏလျော့နည်းလာတတ်ကြတာကို သိရှိထားပြီး ဖြစ်တာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှသာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ လုံလောက်တဲ့ကိုယ်ခံစွမ်းအားပဋိပစ္စည်းတွေ လုံလောက်တဲ့အဆင့် ရောက်အောင် ထွက်မှာမို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာက အာမခံချက် ပေးနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Saito က ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးချိန်ကတော့ ကလေးတွေ ပိုးကူးခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေ သက်သာသွားပြီး ကျန်းမာရေး ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ကောင်းသွားတဲ့အချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပါလို့ ပါမောက္ခ Saito က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကလေးတွေဟာ COVID ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး တခြား ကာကွယ်ဆေးတွေကိုလည်း တွဲထိုးနှံနိုင်တယ်ဆိုပါတယ်။ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးနဲ့အတူ တစ်နေ့တည်းမှာ ၂မျိုးလုံးထိုးနှံလို့ ရပါတယ်။ ကလေးတွေကို တခြား ကာကွယ်ဆေးတွေထိုးဖို့ အချိန်ကာလက သတ်မှတ်ထားပြီးသား ဖြစ်တဲ့အတွက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ကာလမှာ သက်ဆိုင်ရာ ကာကွယ်ဆေးကိုထိုးပြီး COVID ကာကွယ်ဆေးကိုတော့ အနည်းဆုံး သီတင်းနှစ်ပတ်ခွာပြီးမှ ထိုးနှံရပါမယ်လို့ ပါမောက္ခ Saito က အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(496) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၆ ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်တဲ့ ကလေးငယ်တွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားခြင်း။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး နေပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုမလို ဆုံးဖြတ်ရာမှာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့် အချက်အလက် အဖြစ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးခံရပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပေါ်တဲ့ကလေးတွေရဲ့ အနေအထားတွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ဂျပန် ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်များအသင်းရဲ့ အဆိုအရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးခံရတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာတွေသာ ဖြစ်ပေါ်တတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးအရေအတွက် များပြားလာပြီး၊ သေဆုံးတာနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားတဲ့ ကလေးဦးရေလည်း တိုးလာခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာန က Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ အများဆုံးဖြစ်ပွားတဲ့ ၂၀၂၂ဇန်နဝါရီလ ကနေ သြဂုတ်လအတွင်း Omicron ကူးစက်ခံရပြီးနောက် သေဆုံးခဲ့တဲ့ အသက် ၂၀ နှစ်အောက် လူငယ် ၄၁ ဦးရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သေဆုံးသူ ၂၉ ဦးကို အသေးစိတ် သုတေသနပြုလေ့လာနိုင်ခဲ့ပြီး ဆုံးပါးသွားတဲ့ အသက် ၄ နှစ်နဲ့အောက် ကလေးငယ် ၁၄ ဦးမှာ ၆ ဦးဟာ နဂိုရောဂါအခံ မရှိဘူးဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ် အရွယ် ကလေးငယ်တွေအကြား ဖြစ်ပွားတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သီးသန့်လေ့လာထား တဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန် အထူးကြပ်မတ် ကုသမှုဆိုင်ရာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအသင်းက အခုနှစ် မတ်လကနေ သြဂုတ်လအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆေးရုံတွေမှာ ဆေးရုံတက်ကုသမှုခံယူခဲ့တဲ့ အသက် ၂၀ အောက် အလယ်တန်းကျောင်းသား အရွယ်အထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေရဲ့ အသက်၊ ရောဂါလက္ခဏာ အပါအဝင် အချက်အလက်တွေကို စုစည်း သုတေသနပြုခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ သုတေသနအရ အောက်ဆီဂျင်ပေးဖို့လိုတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူစက်တပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အသင့်အတင့်ရောဂါပြင်းထန်သူနဲ့ အပြင်းအထန် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်တဲ့ လူနာ စုစုပေါင်း ၂၂၀ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို ရောဂါ လက္ခဏာတွေဖြစ်ပွားသူတွေရဲ့ ၅၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းက အသက် ၆နှစ်နဲ့အောက် မူကြိုကလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားသူ တွေကို သုတေသန လုပ်ကြည့်တဲ့အခါအများစုဟာ ဦးနှောက် ရောင်ရမ်းပြီး မှတ်ဉာဏ် အားနည်းလာတာတွေ့ရသလို ရုတ်တရက် ဦးနှောက် မှန်မှန်ကန်ကန် အလုပ်မလုပ်တော့တာ၊ အဆုတ်အအေးမိ တာနဲ့ မျက်ဖြူလန်ပြီးတက်သွားတဲ့ ကလေးလူနာတွေလည်း များပြားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(495) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၅ ကာကွယ်ဆေးဟာ မျိုးပွားတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက အစိတ်အပိုင်းတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိသလား။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး နေပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးရင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့ ကလေးခန္ဓာကိုယ်ထဲက မျိုးပွားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်နိုင်သလား? ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ဂျပန်မှာ ကလေးငယ်တွေကို အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို သုံးပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးဟာ mRNA မော်လီကျူး ပါဝင်တဲ့ "messenger RNA(m-RNA)" ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားသစ် ဖြစ်ပါတယ်။ mRNA ဟာ ကိုဗစ်ရော အိုမီခရွန်ရောရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းထဲက အချက်အလက်တွေကို ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေဆီ သတင်းပို့တဲ့ အလုပ်လုပ်အောင် ဖန်တီးထားတဲ့ မော်လီကျူးတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ လူတစ်ဦးကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးလိုက်တဲ့အခါ mRNA မော်လီကျူးတွေဟာ ယာယီအားဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ spike proteins ကို ထုတ်လွှတ်ပြီး သူ့အစီအစဉ်အတိုင်း လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကဆဲလ်တွေက သိလာအောင် လုပ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ခန္ဓာကိုယ်က သဘာဝအတိုင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကိုတိုက်ခိုက်တဲ့ "antibodies" ပဋိပစ္စည်းတွေနဲ့ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေကို ထုတ်ပေး ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကိုချေမှုန်းဖို့ရော ကိုဗစ်ကို မကူးအောင်ကာကွယ်ဖို့ပါ လုပ်ဆောင်ပါတယ်။
အဲဒီ mRNA မော်လီကျူးတွေဟာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်ရောက်ပြီး မိနစ်ပိုင်းကနေ ရက်အနည်းငယ် အကြာအတွင်းမှာ အစိတ်စိတ် အမွှာမွှာ ပြိုကွဲသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အဆိုအရ ကာကွယ်ဆေးထဲက mRNA ဟာ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို သယ်ဆောင်တဲ့ DNA နဲ့ ပေါင်းစပ်တာမျိုး မရှိပါဘူး။ လူသား ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ DNA ကနေ ကိုယ်ပိုင် mRNA ကို ဖန်တီးပေးတဲ့ စနစ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေ ဖန်တီးတာဟာ DNA ကနေပဲ တစ်လမ်းသွား စနစ်နဲ့ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ mRNA ကနေ DNA ကို မထုတ်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် mRNA ကို ထိုးလိုက်ပေမဲ့လည်း သူ့ရဲ့အချက်အလက်တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ အချိန်အကြာကြီး ကျန်နေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်နည်းအားဖြင့် မျိုးပွားရာမှာ လိုအပ်တဲ့ သုက်ပိုး နဲ့ မျိုးဥတွေရဲ့ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထဲက mRNA က ပေါင်းစပ်သွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ စဉ်းစားထားနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(494) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၄ ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အန္တရာယ်တွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး နေပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကနေ ကလေးတွေမှာ ဘယ်လို ပြင်းထန်တဲ့ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ? ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့ပြီး ရှားရှားပါးပါး ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဖြစ်ခဲ့တာ ဆယ်ကျော်သက်နဲ့နှစ်ဆယ်တန်းအရွယ် ယောကျ်ားလေး ဖြစ်ပါတယ်။ နှလုံးကြွက်သား နဲ့ နှလုံးကို ဖုံးအုပ်ထားတဲ့အမြှေးပါး ရောင်ရမ်းတာတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆရာဝန် အစီရင်ခံစာ ရှိပါတယ်။
အသက် ၆လကနေ ၄ နှစ်အကြား ကလေးငယ်လေးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် နှလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက်တွေ သူတို့မှာ မရှိသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ သြဂုတ်လ အနှောင်းပိုင်းအထိ အမေရိကားမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးခဲ့တဲ့ အသက် ၆ လကနေ ၄နှစ် အရွယ် ကလေးငယ် ၆၀၀,၀၀၀ လောက် ရှိပြီး အဲဒီလိုဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ခံစားရတယ်ဆိုတာ မရှိဘူးလို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့သူ အသက် ၅နှစ်ကနေ ၁၁ အကြား ကလေးငယ်တစ်သန်းမှာ နှလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လက္ခဏာတွေရှိခဲ့တယ်လို့ သံသယရှိတဲ့ကလေး ၂ ဦး ဒါမှမဟုတ် ၃ ဦး ပဲရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ဆယ်ကျော်သက်နဲ့ နှစ်ဆယ်တန်းအရွယ် ယောက်ကျားလေးတွေနဲ့စာရင် ကလေးငယ်တွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး နှလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လက္ခဏာတွေဖြစ်တာ အလွန်ရှားပါးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေမှာ အဲဒီလို ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရင်တောင် အပျော့စားပဲဖြစ်ပြီး အပြည့်အဝ ပြန်နေကောင်းလာတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တကယ်လို့ ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ရက်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ အသက်ရှုရခက်ခဲတယ် ဒါမှမဟုတ် ရင်ဘတ်အောင့်တယ်လို့ ပြောလာရင် နှလုံးကြွက်သား ဒါမှမဟုတ် နှလုံးအမြှေးပါးရောင်တယ်လို့ သံသယ ရှိနိုင်တာကြောင့် ဆရာဝန် ချက်ချင်းပြသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(493) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၃ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး နေပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေကို ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဘာတွေရှိသလဲ? ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ကလေးငယ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အများစုက အပျော့စား ကနေ အလတ်စား လက္ခဏာတွေပဲရှိပါတယ်။ ခဏပဲ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဝေဒနာခံစားရတာရှိနိုင်တာကြောင့် သိပ်ပြီး စိုးရိမ်စရာ မလိုဘူး လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
Pfizer ဆေးဝါးကုမ္ပဏီက ကလေးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဘာတွေဖြစ်ပေါ်သလဲဆိုတာကို သီတင်းတစ်ပတ် ကျော်ကြာ စောင့်ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂နှစ်ကနေ ၄ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေဟာ ၃ကြိမ်အထိကာကွယ်ဆေးထိုးတာမှာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကိုယ်အပူချိန် ၃၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နဲ့ အထက် ဖြစ်လာသူ ၅.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်မှုဖြစ်သူ ၂၆.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ အော့အန်သူ ၂.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောသူ ၆.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အသက် ၆ လကနေ တစ်နှစ်အထိ ကလေးငယ်လေးတွေမှာတော့ ၃ကြိမ်အထိ ကာကွယ် ဆေးထိုးတာမှာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၇.၁ ရာခိုင်နှုန်းက အဖျား ၃၈ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်နဲ့ အထက် ဖြစ်ပေါ်တာ တွေ့ရပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးချိန်မှာပဲ အစာစားချင်စိတ် လျော့နည်းလာတာ ၂၁.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ စိတ်တိုတဲ့လက္ခဏာ ပြသတဲ့ ကလေးငယ် ၄၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Niigata တက္ကသိုလ် က ပါမောက္ခ Saito Akihiko က တိတိကျကျ နှိုင်းယှဉ်ပြောဖို့ခဲယဉ်းပေမဲ့ အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ် ကျော်ရှိတဲ့ ကလေးငယ်တွေမှာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လက္ခဏာတွေ ခံစားရတာဟာ လူကြီးတွေထက် အကြိမ်ရေနည်းပါးတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ရှိသူ ကလေးငယ်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၅ နှစ်အထိ ကလေးတွေနဲ့ ၄နှစ်ကျော်အထိ ကလေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါ အသက်အငယ်ဆုံး အုပ်စုမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဖြစ်ပွားတဲ့ အကြိမ်ရေ နည်းပါးတာ ဒါမှမဟုတ် တူညီတာကိုတွေ့ရတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(492) အသက် ၄ နှစ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၂ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုများ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး နေပါတယ်။ ၄နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှုရှိရဲ့လား? ဆိုတာကို အသေးစိတ် လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာဟာ ရောဂါပိုး ကူးပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပွားလာအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ Pfizer ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးက အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို လက်တွေ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးစမ်းသပ်ခဲ့တာမှာ ကာကွယ်ဆေး ၃ ကြိမ်ထိုးပြီးတဲ့အခါ ကလေးငယ်တွေရဲ့ ကိုယ်ထဲမှာ ထွက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းအဆင့်ဟာ အသက် ၄နှစ်အထက် ကလေးတွေနဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေ လက်တွေ့ ဆေးစမ်းသပ်မှုလုပ်အပြီးမှာ ထွက်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ရလဒ်နဲ့ အဆင့်နဲ့ တူညီတာကို တွေ့ရပါတယ်။
Pfizer ကုမ္ပဏီဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေ အဓိကကူးစက်နေတဲ့ အချိန်အတွင်း အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပမှာရှိတဲ့ အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အကြား ကလေးငယ်ပေါင်း ၁,၁၀၀ ကျော်ကို သုတေသန လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးတဲ့ အုပ်စုနဲ့ အန္တရာယ်မရှိတဲ့ ဆားပျော်ရည်ပါတဲ့ ဆေးနဲ့အသွင်တူ အာနိသင်မရှိတဲ့ placebo ဆေးတွေ ထိုးပေးတဲ့ အုပ်စု ဆိုပြီးရှိပါတယ်။
ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့အထိ အချက်အလက်တွေအရ ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် ၇၉၄ ဦးမှာ ၁၃ ဦးရောဂါကူးစက်ခံရပြီး အသွင်တူ အာနိသင်မရှိတဲ့ placebo ဆေး ထိုးပေးခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် ၃၅၁ ဦးမှာ ၂၁ ဦး ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ၃ ကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာ ပိုးကူးခံရလည်း ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပေါ်အောင် ၇၃.၂ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်နိုင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။
ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖျားနာအောင် ကာကွယ်ပေးသလားဆိုတာကို သုတေသနလုပ်ဖို့ ကူးစက်ခံရတဲ့ကလေးငယ် အရေအတွက်နည်း တာကြောင့် ဒေတာအချက်အလက် အလုံအလောက် မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ရောဂါ လက္ခဏာတွေ မပေါ်လာအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တာကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖျားနာအောင် ကာကွယ်ရာမှာလည်း ထိရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သုတေသနအလိုက် ရရှိတဲ့ အချက်အလက် ကွဲပြားပေမဲ့လည်း ကာကွယ်ဆေးဟာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြားရှိတဲ့ ကလေးတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖျားနာအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(491) အသက် ၄ နှစ်နဲ့ အောက်ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်း။
အပိုင်း− ၁ ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိထားသင့်တဲ့ အချက်များ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလကစပြီး အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ်အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှုရှိရဲ့လား? ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ရှိလားစတဲ့ အချက်တွေကို လေ့လာသွားပါမယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့အကြောင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အချိန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကြည့်ရအောင်။
လသားအရွယ်ကနေ စတဲ့ ကလေးသေးသေးလေးတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေး ကတော့ အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizerရဲ့ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတစ်ကြိမ်စာဟာ အရွယ် ရောက်ပြီးသူတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးပမာဏရဲ့ ဆယ်ပုံတစ်ပုံ ဖြစ်ပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ဆေးပမာဏရဲ့ သုံးပုံ ပုံ တစ်ပုံပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးလေးတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးဟာ မူလကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းပဲ ပါဝင်တဲ့ အခြေခံကာကွယ်ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ ဒြပ်ပစ္စည်း အစိတ်အပိုင်းတွေ မပါဝင်ပါဘူး။
ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေနဲ့ အသုံးပြုတာ ဖြစ်တာကြောင့် အခမဲ့ထိုးနှံပေးပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို ၃ ကြိမ် ထိုးနှံရပါမယ်။ ပထမအကြိမ် ထိုးပြီး သီတင်းပတ် ၃ ပတ်ခြားမှာ ဒုတိယအကြိမ်ထိုးပါ။ အဲဒီနောက် အနည်းဆုံး သီတင်း ၈ ပတ်အကြာမှာ တတိယအကြိမ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မူအားဖြင့် ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကနေ “ဆက်ရှုကဲန်”(接種券) လို့ခေါ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးရန်လက်မှတ်နဲ့ အသိပေးစာ ရောက်လာ ပါမယ်။ ဒီလက်မှတ်ကိုယူပြီး ကိုယ်နေထိုင်ရာမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ကလေးအထူးကုဆေးခန်းလိုမျိုး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတစ်ခုခုမှာ ရက်ချိန်း ယူပြီးတော့ ကလေးကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အလိုက် လူအများကို တစ်နေရာတည်းမှာ ကာကွယ်ဆေး စုထိုးပေးနိုင်အောင် စီစဉ်တာမျိုးလည်း ရှိတတ်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေး၊ အလုပ်သမားနှင့် လူမှုဖူလုံရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကလေးငယ်တွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် တိုးလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်တဲ့လူနာလည်း များပြီး Omicron ရဲ့မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့တာလည်း ရှိတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးက ထိရောက်ပြီး ဘေးကင်းကြောင်း အတည်ပြုထားပါတယ်။ အသက် ၆ လကနေ ၄ နှစ် အရွယ် ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး ကြိုးစားပြီးထိုးပေးကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကလေးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးမထိုး ဆိုတာ မိဘအုပ်ထိန်းသူတွေက မိမိဘာသာ ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(490) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၇ ကူးစက်ရောဂါ ၂ မျိုး တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာချိန်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘယ်လို ကာကွယ်ကြမလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်နက်တည်းဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာရှိလို့ စိုးရိမ် ရကြောင်း ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်လာချိန်မှာ ဘယ်လို ကာကွယ်နိုင်မလဲ။ လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး influenza ရောဂါ ၂ မျိုးလုံးဟာ အဓိကအားဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ပုံ လမ်းကြောင်းတွေ ကလည်း ဆင်တူပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီရောဂါမကူးစက်အောင် ကာကွယ်တားဆီးနည်းတွေကလည်း သိပ်ပြီးမကွာခြားပါဘူး။
ပထမဆုံးအချက်က လက်နဲ့ လက်ချောင်းတွေကို ပိုးမွှားသန့်စင်အောင် ဆေးကြောပါ။ မိမိဟာ နေအိမ်၊ အဆောက်အအုံ ဒါမှမဟုတ် တခြားသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိစေမယ့် နေရာမျိုးမှာနေရင် နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ဖို့မမေ့ပါနဲ့။ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ ဘားတွေလိုမျိုး သောက်စားနေကြတဲ့ နေရာတွေမှာ လေ၀င်လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
ဒုတိယအချက်ကတော့ ကိုယ်အပူချိန် မြင့်တက်ပြီး ဖျားတာနဲ့ ၊ ကျောင်းသွား ဒါမှမဟုတ် အလုပ်သွားတာကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ကိုဗစ်ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ တခြားသူတွေနဲ့ မထိတွေ့မိအောင် ရှောင်ရှားသင့်ပါတယ်။ အပြည့်အဝ အနားယူဖို့လည်း အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါကူးစက်မှုတွေ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားလာချိန်မှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု နည်းအောင် ကာကွယ်တားဆီးတဲ့ အခြေခံ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို မပျက်မကွက် ဆက်လုပ်ကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(489) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၆ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ တိုက်တွန်းခြင်း။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်နက်တည်းဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာ ရှိတာကြောင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံထားခြင်းဟာ မိမိကိုယ်ကိုယ်ဘယ်လောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်သလဲဆိုတာ ပညာရှင်တွေ ရဲ့ သုံးသပ်ချက်ကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးဖြစ်တဲ့ influenza ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ရောဂါပိုးမကူးအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်တဲ့အစွမ်း ရှိပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့သူဟာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရရင်တောင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို အများကြီး လျော့ပါးသွား စေပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ Tohoku University က ပါမောက္ခ Osaka Ken က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးတွေကို တစ်ပြိုင်တည်း ထိုးလဲ ဘာပြဿနာမှ မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ တချို့ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေမှာ အဲဒီကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးလုံးကို ထိုးပေးနေပါတယ်။ ဒီဆောင်းရာသီမတိုင်ခင် ကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးလုံး ထိုးနှံထားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် ဒါမှမဟုတ် စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံဖို့နဲ့ ကာကွယ်ဆေးလည်း ထိုးနှံထားကြဖို့ ပါမောက္ခက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Wakita Takaji က Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေကို မြှင့်တင်လုပ်ဆောင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါမှ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု နည်းအောင် လျှော့ချနိုင်ပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(488) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၅ ကိုယ်အပူချိန် တက်လာပြီဆိုရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကူးစက်မှု ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ တိုးလာနေပါတယ်။ ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုတွေ တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားတဲ့ ကာလအတွင်း ကိုယ်ပူလာတာကို သိလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ဘာလုပ်သင့်သလဲ ကြည့်ကြရအောင်။
ဂျပန်အစိုးရက ပြည်သူတွေ ကိုယ်ပူလာရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲဆိုတဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်မှာ ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၁၂နှစ်အောက် ကလေးတွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်တွေ၊ ရောဂါအခံရှိသူတွေနဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေလိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသူတွေ ဆိုရင် fever clinic ကိုသွားပြဖို့ Fever Consultation Centerတွေကို မိမိနိုင်ငံကဘာသာစကားနဲ့ ဖုန်းနဲ့ဆက်သွယ်ပြီး သွားပြပါ။ ဒါမှမဟုတ် မိသားစု ဆရာဝန်ဆီ ချက်ချင်းဆက်သွယ်ပြီး ဆေးစစ်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ကိုဗစ် ဖြစ်နေတာလား ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ဖြစ်နေတာလား ဆိုတာကို စစ်ဆေးကြည့်ပြီး လိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးတွေ သောက်သုံးကြပါလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးတဲ့ လူငယ်တွေအနေနဲ့ ဖျားပြီးနေထိုင်မကောင်း ဖြစ်လာပြီဆိုရင် ကိုဗစ်ရောဂါပိုးကူးစက်နေခြင်း ရှိ၊ မရှိ သိရအောင် စစ်ဆေးဖို့လိုပါတယ်။ မိမိအိမ်မှာဖြစ်စေ အစိုးရကခွင့်ပြုထားတဲ့ ကိုဗစ်ပိုးစစ်တဲ့ antigen test kit ကိုသုံးပြီး စစ်ဆေးကြည့်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ စစ်ဆေးကြည့်လို့ ကိုဗစ်ပိုးမရှိကြောင်း အဖြေထွက်တယ်ဆိုရင် ဖုန်း ဒါမှမဟုတ် အွန်လိုင်းကနေ ဆရာဝန်နဲ့ဆက်သွယ်ပြီး ဆေးကုသမှုခံယူရပါမယ်။ မိသားစု ဆရာဝန်ရှိရင်လည်း ဆက်သွယ်ပြီး သာမန်အအေးမိတာလား တုပ်ကွေးလား သိရအောင်လုပ်ပါ။ ရောဂါနဲ့သင့်လျော်တဲ့ ဆေးကို ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း သောက်ပါလို့ ဆိုပါတယ်။
တကယ်လို့ ကိုဗစ်ပိုးရှိနေတယ်လို့ Test kit ကနေ အဖြေထွက်တယ်ဆိုရင် (けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့စင်တာကို အွန်လိုင်းကနေ သတင်းပို့ရပါမယ်။ အိမ်မှာပဲနေပြီး ဖျားနာနေတာ ပျောက်ကင်းတဲ့အထိ အနားယူဆေးကုသဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ပိုပြီးပြင်းထန်လာပြီး ဆရာဝန်ပြချင်တယ် ဆိုရင် ဖျားနေတဲ့လူနာကို လက်ခံကုသပေးတဲ့ fever clinic တွေကို သွားဖို့လိုပါတယ်။ မိသားစုဆရာဝန်နဲ့ ပြနိုင်ရင်လည်း ရပါတယ်။
မိမိဖျားနာတဲ့အခါ ကုသနိုင်အောင် PCR test kit တွေနဲ့ အဖျားကျဆေးတွေကို အမြဲ အသင့်ဆောင်ထားဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(487) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၄ ဘယ်လောက်အထိ အခြေအနေဆိုးနိုင်တယ်လို့ တွက်ဆထားသင့်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ တိုးလာနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်လောက်အထိ အခြေအနေဆိုးနိုင်သလဲဆိုတာကို ကြိုတင်တွက်ဆထားသင့်ပါတယ်။ လေ့လာကြည့်လိုက် ကြရအောင်။
ဂျပန်မှာ အခုနှစ်ဇူလိုင်လကနေ စက်တင်ဘာလအထိ ကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလှိုင်းဟာ အခုအထိ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ကူးစက်မှုတွေထဲမှာ အကြီးမားဆုံးဖြစ်ပြီး ကိုဗစ်ကူးစက်သူ ၁၂ သန်းနီးပါးရှိပါတယ်။ သေဆုံးသူကတော့ ၁၃,၅၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ၂၀၁၈−ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီကနေ ၂၀၁၉ နွေဦးရာသီအထိ ရာသီပေါ် တုပ်တွေး ဖြစ်ပွားခဲ့သူ ၁၂ သန်းလောက် ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာနက ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်နေတဲ့အတွင်းမှာ ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းတွေက ပြင်ပလူနာဌာနကိုလာတဲ့ ဖျားနာသူတွေ ပြည့်လျှံနေခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ပူလို့ဆရာဝန်ပြချင်တဲ့သူတွေဟာ ကျန်းမာရေးဌာနတွေနဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေကို ဆက်သွယ် ပေမယ့် အဆင်မပြေတာတွေတောင် ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ နေရာဒေသအတော်များများမှာ လူနာတွေ ဆေးရုံတက်ဖို့ ခက်တဲ့အပြင် ‌ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ လူတွေတောင် အရေးပေါ် ဆေးရုံတက်ချင်ရင် တက်ခွင့်ရဖို့ ခက်ခဲတဲ့အထိဖြစ် ခဲ့ပါတယ်။
တကယ်လို့ ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်မှု နှစ်ခု တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားလာမယ်ဆိုရင် အလားတူ ဒါမှမဟုတ် အဲဒါထက် ပိုဆိုးတဲ့ အခြေအနေမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တာကြောင့် ဆေးပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
COVID-19 နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ရောဂါတွေမှာ ကိုယ်အပူချိန် ကြီးတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ လည်ချောင်းနာတာနဲ့ အဆစ်အမြစ် ကိုက်ခဲတာ စတဲ့ ဆင်တူရောဂါ လက္ခဏာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လူနာတွေကို သေချာ မစစ်ဆေးဘဲ ဘယ်ရောဂါပိုးကူးနေတာလဲဆိုတာ ခွဲခြားပြောဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုယ်ပူလို့ ပြင်ပလူနာဌာနမှာ ရောဂါရှာဖွေဖို့လာတဲ့ ဖျားနာနေတဲ့လူနာတွေနဲ့ စုပြုံလာပြီး ကုသပေးဖို့ မနိုင်မနင်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ် တဲ့ Toho တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Tateda Kazuhiro က သတ္တမလှိုင်းတုန်းကထက် ပြင်ပလူနာဌာနတွေမှာ ဆေးကုသနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွား လာနိုင်တယ်ဆိုတာကို အစိုးရ အနေနဲ့ ကြိုတင် စဉ်းစားပြီး တွက်ဆ ပြင်ဆင်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(486) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၃ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဘာကြောင့် ဖြစ်ပွားလာနိုင်တာလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာနိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ တိုးလာနေပါတယ်။ ဘာကြောင့် အဲဒီလို ဖြစ်လာနိုင်ခြေ ရှိတာပါလဲ။ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ဂျပန်မှာ ၃နှစ်တာ ကာလအတွင်း ပထမဆုံးအဖြစ် ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်မယ်လို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့ပြောတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကို လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ပထမအချက်က အမေရိကန်၊ ဥရောပနဲ့ တခြားနိုင်ငံ အများအပြားက ၂၀၂၂ ခုနှစ် နွေဦးကနေစပြီး နွေရာသီကာလနောက်ပိုင်း ပြည်ဝင်ခွင့်တွေကို ပြန်ဖွင့်ခဲ့ပြီး COVID-19 ဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေကိုလည်း ဖြေလျှော့လိုက်တာကြောင့် နိုင်ငံတကာ ခရီးသွားလာမှုတွေ များလာခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံကလည်း အောက်တိုဘာလမှာ ပြည်ဝင်ခွင့်ဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေကို သိသိသာသာ ဖြေလျှော့လိုက်တာမို့ လူအဝင်အထွက် များလာပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတင်မကဘဲ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုပါ ပျံ့နှံ့လွယ်လာဖွယ် ရှိပါတယ်။
ဒုတိယအချက်ကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့၂နှစ် ဆောင်းရာသီမှာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး အကြီးအကျယ် ကူးစက်ပျံနှံ့မှုမရှိတာကြောင့် လူအများစုမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံနိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအားမရှိဘူးဖြစ်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါပိုးကို တန်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း လူတွေမှာ နည်းလာတယ်ဆိုရင် ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါက အရင်နှစ်ကထက်ပိုပြီး ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာလိမ့်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက စာတမ်းထဲမှာ သတိပေးထားပါတယ်။
အဲဒီ အကြောင်းအချက်တွေကြောင့် ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုနဲ့ COVID-19 ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်းပူးတွဲပြီး အခုဆောင်းရာသီမှာ အကြီးအကျယ် ကူးစက်ပြန့်ပွားလာနိုင်တယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(485) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၂ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်က အခြေအနေ။

အဖြေ− ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေဟာ ၂၀၂၂ ဆောင်းရာသီမှာ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေးရောဂါကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ရှိလို့ စိုးရိမ်ပူပန်နေပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြီး စတင်ဖြစ်ပွားပြီး ၂နှစ်အတွင်း ဆောင်းရာသီတွေ မှာ COVID19 နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ရောဂါ ၂မျိုး တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားမှုမရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီနှစ်မှာ အဲဒီလို စိုးရိမ်မှုတွေ ဖြစ်လာရပါလဲ။ ဆန်းစစ်ကြည့်ကြရအောင်။
ကိုရိုနာကပ်ရောဂါမဖြစ်ခင်က ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဆောင်းရာသီရောက်တိုင်း ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိပါတယ်။ နှစ်စဉ် လူပေါင်း ၁၀ သန်း ကူးစက်လေ့ရှိပြီး ကူးစက်မှုများတဲ့အခါ သန်း ၂၀အထိ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု ဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးတာဝန်ခံတွေက ခန့်မှန်းပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ COVID19 စပေါ်လာပြီး ကူးစက်ပြန့်ပွားတဲ့နောက်ပိုင်း ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးတဲ့အရေအတွက် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန ၅,၀၀၀ လောက်ကနေ ရရှိတဲ့ အချက်အလက်ကို ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက ခန့်မှန်းတွက်ချက်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ကနေ ၂၀၂၁ အထိကူးစက်သူ ၁၄,၀၀၀ လောက်ရှိပြီး မနှစ်က ဆောင်းရာသီမှာတော့ ကူးစက်သူ ၃,၀၀၀ လောက်ပဲ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးက ဆောင်းရာသီမှာပဲ အဖြစ်များပေမဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ အာဖရိက နိုင်ငံတွေလို အပူပိုင်း ဒါမှမဟုတ် အာရှကအပူပိုင်းဒေသတွေက လူဦးရေများတဲ့ နေရာတွေမှာတော့ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဒီရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့တာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒီတုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူတွေတစ်နိုင်ငံကနေ တခြားတစ်နိုင်ငံကို ကူးသန်းသွားလာရာကနေ တစ်နိုင်ငံပြီး တစ်နိုင်ငံ ပျံ့နှံ့လာတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဂျပန်မှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်လွယ်တဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ အဖြစ်များပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂−နှစ်က ကိုရိုနာကြောင့် ပြည်ဝင်ခွင့်တွေ ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ပြီး တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး အကွာအဝေးတစ်ခုခြားပြီး နေထိုင်ရမယ် ဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားခဲ့တဲ့အတွက် ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျသွားတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(484) ကိုဗစ်နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပွားလာနိုင်။
အပိုင်း− ၁ ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားလာတဲ့ ကူးစက်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သတိပေးချက်။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၂ခုနှစ် နွေရာသီကစပြီး တစ်နေ့တာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် ကျဆင်းလာခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်နေ့ကစပြီး ပြည်ဝင်ခွင့် ကန့်သတ်ချက်တွေကို သိသိသာသာ ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ခရီးသွားလာမှု တွန်းအားပေးတဲ့အနေနဲ့ ဂျပန်အစိုးရက ခရီးသွားလာခြင်းကို ထောက်ပံ့မှုပေးတဲ့ အစီအစဉ်ကိုလည်း စတင်ခဲ့ပါတယ်။ တစ်ဘက်မှာလည်း ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေ စိုးရိမ်နေကြတာကတော့ အခုဆောင်းရာသီမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။
အခုတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကူးစက်မှုတွေ ဘယ်လိုအနေအထားနဲ့ ဖြစ်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားလဲဆိုတာအပြင် ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက် ကြမလဲ၊ အစိုးရရဲ့ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေက ဘယ်လိုရှိသလဲ စတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း၂နှစ်ရဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ COVID နဲ့ ရာသီပေါ် တုပ်ကွေး နှစ်မျိုးလုံး ကူးစက်မှု တစ်ပြိုင်နက် ဖြစ်ပွားတာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါဆိုရင် ၂၀၂၂ ဆောင်းရာသီက အရင်နှစ်တွေနဲ့ဘာတွေ ကွာခြားနေပါသလဲ။
ကိုဗစ်ရောဂါကို တုံ့ပြန်ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်လာတဲ့ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တွေက အောက်တိုဘာလ ၅ ရက်နေ့မှာ ရှေ့လျှောက် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ကူးစက်မှုအလားအလာနဲ့ပတ်သက်ပြီး စာတမ်း တစ်စောင်ကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ အဖွဲ့ဆီ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာတမ်းမှာ ၂၀၂၂ အောက်တိုဘာလ ကနေ ၂၀၂၃ မတ်လအထိ ၆ လတာကာလအတွင်း ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုနဲ့အတူ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေဟာ မြင့်မားလာနိုင်တယ်လို့ ရေးသားထားပါတယ်။
အဲဒီစာတမ်းမှာတင်ပြမှုအရ တစ်ပြိုင်နက် ဖြစ်ပွားလာနိုင်တဲ့ ကူးစက်မှုတွေကို ကြိုတင်စဉ်းစားပြီး ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနည်း အစီအမံတွေ ပြင်ဆင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့က အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးရောဂါနဲ့ ကိုဗစ် ကူးစက်ရောဂါ နှစ်မျိုး တစ်ပြိုင်နက်တည်းဖြစ်ပွားရင် ဆောင်ရွက်ရမယ့် လုပ်ငန်းအစီအစဉ်တွေကို ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကတော့ တစ်နေ့တာအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ် ၄၅၀,၀၀၀ ရှိပြီး၊ တစ်နေ့တာ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ၃၀၀,၀၀၀ အထိရှိတဲ့အခါနဲ့၊ ကူးစက်မှု အမြင့်ဆုံး အနေနဲ့ တစ်နေ့တာကို ၇၅၀,၀၀၀ အထိ ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ဘယ်လိုမျိုး စီမံဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာကို ကြိုတင်တွက်ချက် ပြင်ဆင် ထားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(483) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား ၂ မျိုးအကြောင်း ။
အပိုင်း− ၃ ကာကွယ်ဆေးထိုး ဖို့အချိန်ကာလ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျိုးဗီဇပြောင်း Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA. 5 အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို အောက်တိုဘာလက စပြီးထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ BA.1 မျိုးကွဲကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေကိုလည်း ဆက်လက် ထိုးနှံပေးနေပါတယ်။
အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား ၂-မျိုးကိုထိုးရမယ့် အချိန် ကာလနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
မူလကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကို ဒုတိယအကြိမ်အထိ ထိုးပြီးသွားတဲ့ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက်ရှိပြီးသူ အားလုံး နောက်ဆုံးကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့တာ ၃လပြည့်ပြီးရင် အခုပေါ်လာတဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးနိုင်ပါတယ်။ အခု ၂၀၂၂−ခုနှစ်ထဲမှာ လူပေါင်း သန်းတစ်ရာလောက်ကို ဒီကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားသစ်တွေ ထိုးပေးနိုင်မယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
Pfizerရဲ့ BA.1ကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး နဲ့ BA.5 မျိုးကွဲကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ Modernaရဲ့ BA.1 ကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး စုစုပေါင်း အကြိမ်ရေ ၉၉ သန်း ၈ သောင်းကို နိုဝင်ဘာလကုန်အထိအတွင်းမှာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းကို ဖြန့်ပေးဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ကုမ္ပဏီတွေက လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးဖို့ BA.1 မျိုးကွဲကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေး ၅ သန်း သီးခြားအနေနဲ့ လုံလုံလောက်လောက် ရှိနေပါတယ်။ ၂၀၂၂ နှစ်ကုန်နဲ့ ၂၀၂၃ နှစ်သစ်ကူးအားလပ်ရက်တွေမှာ ကူးစက်မှုအဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဆန္ဒရှိသူအားလုံး ဆေးထိုးနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(482) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား ၂ မျိုး
အပိုင်း− ၂ ဘယ်ကာကွယ်ဆေးက ပိုထိရောက်မှု ရှိသလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျိုးဗီဇပြောင်း Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA. 5 အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို အောက်တိုဘာ လက စပြီးထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ BA.1 မျိုးကွဲကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေကိုလည်း ထိုးနှံပေးနေပါတယ်။
အဲဒီ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၂မျိုးကို ဂျပန်မှာ ဘယ်လို ထိုးနှံနိုင်မလဲ လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ်ဆိုရင် BA.5 ကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးလား။ BA.1 ကာကွယ်ဆေးလား။ ဘယ်တစ်ခုကို ထိုးသင့်ပါသလဲ။
ကာကွယ်ဆေးနှစ်မျိုးလုံးမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေကို အရင်ကာကွယ်ဆေးတွေထက် ပိုပြီးထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်နိုင်တဲ့အပြင် နောက်ထပ် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ ထွက်လာရင်လည်း ထိရောက်စွာ ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ရှိနိုင်တယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဒီ ကာကွယ်ဆေး နှစ်မျိုးရဲ့ ထိရောက်မှုအစွမ်းကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ထားတဲ့ ဒေတာအချက်အလက်တွေ လောလောဆယ်မှာ မရနိုင်သေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ကိုယ်နေထိုင်ရာဒေသအလိုက် ရရှိနိုင်တဲ့ ဒီကာကွယ်ဆေး နှစ်မျိုးထဲက တစ်မျိုးကို အမြန်ဆုံး ထိုးပါလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က " လက်ရှိကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ အိုမီခရွန်ရဲ့မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် BA.5 ကူးစက်တာ၊ ရောဂါဖြစ်တာကို ကာကွယ်ရာမှာ လတ်တလော ထိုးပေးနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ပိုပြီး ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မူလက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ယခင်မျိုးဗီဇကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် BA.5 နဲ့ BA.1 မျိုးကွဲရဲ့ ကွဲပြား ခြားနားမှုက သိပ်မများပါဘူး။ BA.1 ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးဟာလည်း ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်မလာအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်ပါတယ်။
BA.1 ကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကြိုတင်စာရင်းသွင်း ထားပြီးသားဆိုရင် အဲဒီကာကွယ်ဆေးကိုပဲ သွားထိုးသင့်တယ်" လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(481) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား ၂ မျိုးအကြောင်း။
အပိုင်း− ၁ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ရွေးချယ်ပြီး ထိုးနိုင်သလား။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျိုးဗီဇပြောင်း Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA. 5 အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို အောက်တိုဘာလမှာ စပြီးထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာဘဲ BA. 1 မျိုးကွဲကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေကို လည်း ထိုးနှံပေးနေပါတယ်။
အခုတစ်ကြိမ်မှာ အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးတွေထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်း အချက်အလက်တွေကို မျှဝေပေးပါမယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၂ခုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်တမ်းကုန်ရက်စောတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အရင်အသုံးပြုဖို့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကို တိုက်တွန်းထား ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ နေရာတွေဆီကို အိုမီခရွန်ရဲ့ မျိုးကွဲ BA.5 ကိုပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေရောက်ရှိချိန်မှာ BA.1 မျိုးကွဲကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး လက်ကျန်ရှိနေဦးမယ်ဆိုရင် အရင်ကာကွယ်ဆေးတွေ အလဟဿ မဖြစ်အောင် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးရက်စောတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အရင်သုံးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် BA.1 မျိုးကွဲ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာကနေ BA.5 မျိုးကွဲ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးပေးဖို့ စလုပ်ချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေး၂မျိုးလုံးကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း သုံးတာမျိုးလည်း လုပ်နိုင်တယ် ဆိုပါတယ်။
ဒါဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးခံမယ့်သူတွေအနေနဲ့ မိမိထိုးလိုတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်နိုင်ခွင့်ရှိသလား ။
ဘယ်ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားကို အသုံးပြုမယ်ဆိုတဲ့ သတင်း အချက်အလက်ကို လူတွေကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကြိုတင်စာရင်း ပေးချိန်မှာ ပြောမယ်၊မပြောဘူးဆိုတာ ဒေသအလိုက် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တိုင်းဟာ ဒေသတွင်း နေထိုင်သူတွေအတွက် BA.1 မျိုးကွဲ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ BA.5 မျိုးကွဲ ကာကွယ်ဆေးတွေ ၂မျိုးပေါင်းပြီး ဒေသအလိုက် ကာကွယ်ဆေး အလုံအလောက် ရရှိအောင် ခွဲဝေပေးမယ်ဆိုတာကို သိရှိထားဖို့ လိုကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(480) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၇ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ရပ်တည်ချက်။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်က စတင် အသက်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားသလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်အပေါ် ဂျပန်အစိုးရရဲ့သဘောထားကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့အစီရင်ခံခြင်းစနစ်ရဲ့ အားနည်းချက်၊ အားသာချက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး Kato Katsunobu ကသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလိုပြောခဲ့ပါတယ်။ " ဒီစနစ်ကို တခြားနေရာတွေထက်စောပြီး လက်ခံကျင့်သုံးတဲ့ ခရိုင်ဒေသန္တရတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်မှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ပိုမိုနည်းလာတယ်လို့ အစီရင်ခံခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်မှာ အဲဒီစနစ်သစ်က ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့လိပ်စာ စတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ရေးသွင်းဖို့မလိုတာကြောင့် အဲဒီ အချက်အလက်တွေမရှိရင် ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတစ်ယောက် ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ဆိုးရွားလာတဲ့အခါ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ဆေးကုသမှုခံယူဖို့နဲ့ ဆေးရုံတက်နိုင်ဖို့ အမြန်လုပ်ချင်လည်း မရနိုင်တဲ့အခြေအနေ ရှိနေတယ်လို့ တင်ပြလာတာရှိပါတယ်” ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ချောချောမွေ့မွေ့ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့အတွက် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး လိုအပ်မယ်ဆိုရင် စနစ်ကို ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက် သွားမယ်လို့ ဝန်ကြီး Kato က ဆက်ပြီးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အစီအမံဆိုင်ရာ တာဝန်ခံဝန်ကြီး Yamagiwa Daishiro ကတော့ ဂျပန်မှာ ဆောင်းဦးနဲ့ဆောင်းရာသီမှာ ကူးစက်မှု အဋ္ဌမလှိုင်းဒဏ် ခံရနိုင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ကာလတွေအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရာသီပေါ်တုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်ကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကူးစက်ခံရတာမျိုးလည်း ရှိလာနိုင်တယ်လို့ သူက သတိပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေတွေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ အသေအချာ လုပ်ဆောင်ထားကြဖို့ သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ “ဘာတွေလုပ်သင့်တယ်ဆိုတာကို ပညာရှင်တွေနဲ့ စေ့စေ့စပ်စပ် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပြီး ခိုင်မာအားကောင်းတဲ့ အစီအစဉ်တွေ ချမှတ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်းနဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ သဘောထားအမြင်တွေနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေအပါအဝင် စကားပြောဆိုပြီး လုပ်စရာရှိတာတွေကို ရှေ့ဆက်လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(479) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၆ ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေး စနစ်သစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပညာရှင်တွေက ဘာ စိုးရိမ်နေလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်က စတင်အသက်ဝင်ခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားသလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ လေ့လာနေပါတယ်။ ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့ စနစ်သစ်ဟာ ကူးစက်မှုအခြေအနေ အသေးစိတ်ကို သုတေသနပြုလေ့လာတဲ့နေရာမှာ ခက်ခဲစေမယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက စိုးရိမ်စကားပြောကြားခဲ့တာကို ကြည့်ကြရအောင်။
အရင်စနစ်ဟောင်းတုန်းက ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးစစ်ဆေးတွေ့ရှိသူ အားလုံးရဲ့ နေရပ်လိပ်စာ၊ ပေါ်လာတဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ကူးစက်မှုလမ်းကြောင်း အပါအဝင် သူတို့ရဲ့ အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ HER-SYS ဟားစ(စ်)လို့ခေါ်တဲ့ COVID-19ဆိုင်ရာ ကွန်ပြူတာကွန်ရက်စနစ် ထဲမှာ စာရင်းသွင်းရပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေဟာ စာရင်းသွင်းထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို အခြေခံပြီး ရောဂါကူးစက်မှုအရေအတွက် အများဆုံးနေရာ၊ အဓိကကူးစက်မှုလမ်းကြောင်းနဲ့ ဒေသတစ်ခုစီမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ဘယ်လောက်မြန်သလဲ စတာတွေကို အသေးစိတ် သုတေသနလုပ် လေ့လာပါတယ်။ အစိုးရက အဲဒီလေ့လာသုံးသပ်မှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီး ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ရေးဆွဲ ချမှတ်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အခုရိုးရှင်းတဲ့ပုံစံနဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်ကို အရင်ဆုံးကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ ခရိုင်တွေမှာတော့ အစိုးရရဲ့ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ကွန်ပြူတာကွန်ရက်စနစ်ထဲကို ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ထည့်သွင်းတဲ့အခါ အမှန်တကယ် ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ထက် စာရင်းက အများကြီးနည်းသွားပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာသုံးသပ်လာခဲ့တဲ့ ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က ကိုဗစ် ကူးစက်ခံရသူတစ်ဦးကနေ နောက်ထပ်လူဘယ်လောက်ကို ထပ်ပြီး ကူးစက်သလဲဆိုတာကိုပြတဲ့ ဆင့်ပွားကူးစက်မှုနှုန်းကို အမြန်သိနိုင်ဖို့ တွက်ချက်တာ လုပ်လို့မရတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေးအစီအမံတွေရဲ့ ထိရောက်မှုရှိမရှိနဲ့ လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှု အပြောင်းအလဲဟာ ကူးစက်မှု အခြေအနေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှု ရှိနေသလဲ ဆိုတာတွေကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရိုးရှင်းတဲ့စနစ်နဲ့ အစီရင်ခံခြင်းမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမှတ်တမ်းတွေကိုလည်း ရေးသွင်းစရာ မလိုတော့တာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံနိုင်စွမ်းရှိနေသူတွေ ဘယ်လောက်ရှိနေပြီလည်း ဆိုတာကို လေ့လာသုံးသပ်ဖို့ကလည်း မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလို့ ပါမောက္ခ Nishiura က ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံရမယ့် အချိန်ကာလကို ဆုံးဖြတ်တဲ့အပေါ်မှာလည်း သက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
အလွှာပေါင်းစုံကနေ သတင်းအချက်အလက်တွေကို စုဆောင်းပြီး ဘယ်လိုအန္တရာယ်တွေရှိသလဲဆိုတဲ့ အကဲဖြတ်မှုမျိုး လုပ်ဆောင်နိုင်မလားဆိုတာကို စဉ်းစားဖို့လိုတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nishiura က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(478) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၅ ကပ်ရောဂါအပေါ် အစိုးရရဲ့တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ပုံ အပြောင်းအလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်က စတင်အသက်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားသလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ လေ့လာနေပါတယ်။ အခုတစ်ခါ ကပ်ရောဂါအပေါ် ဂျပန်အစိုးရရဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ပုံ အချိန်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲလာတာက ဘာတွေလဲ ဆိုတာ လေ့လာကြပါမယ်။
ဂျပန်အစိုးရဟာ မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တွေရဲ့ အသွင်ပြောင်းပုံလက္ခဏာတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှု လုပ်ငန်း တိုးတက်လာတာတွေပေါ် မူတည်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ နဲ့ပတ်သက်တဲ့ မူဝါဒတွေကို ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။
ဥပမာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ကိုဗစ် ကူးစက်နေသူတွေကို မိမိအိမ်မှာပဲ နေကောင်းလာတဲ့အထိနေဖို့ဆိုတဲ့ မူဝါဒကို ပြောင်းလဲခဲ့တာရှိပါတယ်။ လူတွေ သွားလာလှုပ်ရှားမှုနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်တဲ့အချိန် စတာတွေအပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေ ကိုလည်း ပြန်သုံးသပ်ခဲ့ပြီး ပြောင်းလဲလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အခုလို အပြောင်းအလဲတွေလုပ်လာချိန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာခဲ့ချိန်မှာလည်း လူငယ်တွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့လက္ခဏာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးခဲ့တဲ့အပြင် ရောဂါပိုးဟာ ဘားတွေ၊စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ကူးတာကနေ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေကျောင်းတွေကနေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့တာ ဖြစ်လာပြီးနောက်မှာ အိမ်တွေမှာ ကူးစက်တာအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတာကို ပညာရှင်တွေက လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့တဲ့အတွက် အစိုးရက ကန့်သတ်ချက်အသစ်တွေ ထပ်မချဘဲ လူမှုရေးလှုပ်ရှားမှုနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို ဆက်ထိန်းထားရင်းနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ထပ်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်တားဆီးတဲ့ နည်းလမ်းကို ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက် ဂျပန်ဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ စတင်ထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နိုင်ငံအများအပြားဟာလည်း လူမှုရေးနဲ့စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို ကပ်ရောဂါကြီး မဖြစ်ခင်ကအဆင့်ကို ပြန်ရောက်အောင် ဆောင်ရွက်လာကြတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဂျပန်အစိုးရဟာ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်ခြေ များတဲ့သူတွေကိုပဲ အဓိကထား အာရုံစိုက် ဆေးကုသပေးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ကိုဗစ်ကူးစက်သူနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်ကို ရိုးရှင်းတဲ့ပုံစံကို ပြောင်းလဲလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုဗစ်လူနာတွေ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမယ့်ကာလ တိုလိုက်ပါတယ်။ ပြည်ပခရီးသွားတွေ ဂျပန်ဝင်ခွင့် ကန့်သတ်ချက်တွေကိုလည်း ဖြေလျှော့ပေးလိုက်ပါတယ်။
နောက်ထပ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထပ်ဖြစ်လာခဲ့ ရင်တောင် ဂျပန်အစိုးရက နိုင်ငံ့ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတွေ ပုံမှန်ဆက်လက် လည်ပတ်နေအောင် လုပ်ရင်းနဲ့ လက်ရှိအနေအထားအတိုင်း လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ဆက်လက်လည်ပတ်နိုင်အောင် ထိန်းထားဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ သဘောထားအမြင်တွေနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံတွေရဲ့ ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေကို စောင့်ကြည့်သွားရင်းနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်တဲ့ခေတ်မှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်တဲ့ မူဝါဒကို သုံးသပ်ရင်း ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(477) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၄ ဒီစနစ်သစ်က ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေရဲ့ အလုပ်ဝန်ကို လျှော့ချပေးနိုင်မလား။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့ နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်က စတင်အသက်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွား သလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ လေ့လာနေပါတယ်။ ဒီစနစ်သစ်ဟာ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေနဲ့ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးဌာနတွေရဲ့ အလုပ်ဝန်ကို လျှော့ချပေးနိုင်မလား ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုကျိုက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာ တစ်ခုရဲ့ အကြီးအကဲ ပြောတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
တိုကျို၊ Kita မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာအကြီးအကဲ Maeda Hideo ဟာ ကိုဗစ်ရောဂါဆိုင်ရာ အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များအဖွဲ့ဝင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ရိုးရှင်းတဲ့အစီရင်ခံခြင်းစနစ်ရဲ့အကျိုးကျေးဇူးတစ်ခုကတော့ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်းတုန်းကလို ဆရာဝန်နဲ့ အလွယ်တကူ မပြနိုင်တာမျိုး မရှိတော့ဘဲ သက်ကြီး ရွယ်အိုတွေနဲ့ ရောဂါအခံရှိသူ တွေဟာ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာ ပိုပြီး အလွယ်တကူ ကုသနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနတွေရဲ့ အလုပ်ဝန်နဲ့ပတ်သက်ပြီး မစ္စတာ Maeda က အခုလုပ်ရတဲ့ ရိုးရှင်းလွယ်ကူတဲ့အလုပ်ကတော့ သိသိသာ သာ လျော့သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အပျော့စားရောဂါ လက္ခဏာရှိသူတွေရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကို စာရင်းသွင်း တာမလုပ်တော့တာကြောင့် အဲဒီသူတွေထဲကတစ်ဦးဦး ရောဂါ အခြေအနေ ဆိုးရွားလာတဲ့အခါ ကျန်းမာရေးစင်တာတွေအနေနဲ့ ဘယ်လို ကူညီရမလဲဆိုတာ အသေးစိတ် စစ်ဆေးဖို့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ရှုပ်ထွေးလာမယ်။ တကယ်တမ်း အလုပ်ဝန်ပေါ့သွားတယ် လို့တောင် ပြောရတာခက်ပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ရိုးရှင်းတဲ့စနစ်နဲ့ပဲ အစီရင်ခံဖို့လိုတာကြောင့် အသေးစိတ် စာရင်းသွင်းထားဖို့မလိုတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေဟာ (けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့စင်တာတွေမှာ စာရင်းပေးသွင်းထားနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို စာရင်းသွင်းထားပြီး အိမ်မှာပဲ နေထိုင်ကုသနေစဉ် ရောဂါအခြေအနေ ပိုဆိုးလာရင် အဲဒီကျန်းမာရေး စင်တာတစ်ခုခုနဲ့ ဆက်သွယ် တိုင်ပင်ပါ။ အဲဒီစင်တာတွေက လူနာကုသဖို့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း တစ်ခုခုကို လမ်းညွှန်ပါလိမ့်မယ်။
တိုကျိုမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့ အသက် ၆၄ နှစ် ဒါမှမဟုတ် အဲဒါထက်ငယ်ရွယ်သူတွေအနေနဲ့ အကူအညီရဖို့ အွန်လိုင်း ကနေ စာရင်းပေးသွင်းထားနိုင်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အွန်လိုင်းကနေ စာရင်းပေး ဆက်သွယ်ဖို့ အခက်အခဲ ရှိသူတွေအနေနဲ့ ဆေးရုံဒါမှမဟုတ် fever clinic (ဖျားနာကုအခမဲ့ ဆေးခန်း)တွေကို ချက်ချင်း ဆက်သွယ် ကုသကြပါလို့ Kita ခရိုင်က မစ္စတာ Maeda က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(476) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၃ ရောဂါလက္ခဏာအနည်းငယ်ပဲ ပြတဲ့လူနာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက်ပုံနည်းလမ်း။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်က စတင် အသက်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေပြောင်းလဲသွား သလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ လေ့လာနေပါတယ်။ တော့ ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီးအပျော့စား ရောဂါလက္ခဏာပဲ ပြသသူ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝရောဂါလက္ခဏာမရှိသူ တွေရဲ့ ကူးစက်မှု ကို ဘယ်လို ခြေရာခံလိုက်ဖို့ အာဏာပိုင်တွေက စီစဉ်ထားသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့ ဒီစနစ်သစ်မှာ မိမိဖာသာ ကိုဗစ်ရှိမရှိ စစ်ဆေးကြည့်ပြီး အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာရှိသူ ဒါမှမဟုတ် လက္ခဏာမပြတဲ့ ကိုဗစ်ပိုးရှိသူတွေဟာ (けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့ စင်တာတွေမှာ စာရင်းပေးသွင်းပြီးရင် ဆေးရုံမှာ သွားပြစရာမလိုဘဲ အိမ်မှာပဲ နေကောင်းတဲ့အထိ အနားယူ နိုင်အောင်လုပ်ထားပါတယ်။
မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့ နေရာမရှိရင်ပေးဖို့ အကူအညီ တောင်းခံ နိုင်သလို စားဖို့သောက်ဖို့ အိမ်ကို ပို့ပေးစေချင်တယ်ဆိုရင်လည်း အကူအညီတောင်းခံနိုင်ပါတယ်။ မိမိအိမ်မှာ ပြန်နာလန်ထူလာအောင် အနားယူနေစဉ်အတွင်း ရောဂါလက္ခဏာ အခြေအနေဆိုးရွားလာတယ် ဆိုရင် (けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့စင်တာတွေကို ဆက်သွယ် ပြီး တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ စင်တာက ဆေးကုသဖို့ ဆေးဘက် ဆိုင်ရာ ဌာနတစ်ခုခုကို ဆက်သွယ်ညွှန်ကြားပေးပါမယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေဟာ အရင်ကလို ကိုဗစ်ကူးစက်ထားသူတွေ ရဲ့အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်တော့မှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် ရုတ်တရက် ရောဂါအခြေအနေဆိုးရွားလာတဲ့အခါ လူနာတွေကို ဆေးကုသဖို့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေနဲ့ အမြန်ချိတ် ဆက်နိုင် အောင် (けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့စင်တာတွေရဲ့လိပ်စာ စတဲ့ ဆက်သွယ်နည်းတွေကို အများသိအောင် ဖြန့်ဝေဖို့နဲ့ လူတွေက မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ကြဖို့ တောင်းဆိုတာလိုမျိုး ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ် တားဆီးရေး အစီအမံတွေကိုဘယ်လို ဆက်လုပ်သွားမလဲဆိုတာလည်း စဉ်းစားရပါဦးမယ်။
အသေးစိတ်အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ကို ဖြေလျှော့လိုက် တာကြောင့် အုပ်စုလိုက် ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီဆိုရင် သတင်း အချက်အလက်တွေ စုဆောင်း ရရှိဖို့ ခက်ခဲသွားတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာ တွေနဲ့ ကူးစက်နိုင်မယ့်အန္တရာယ်များတဲ့ ဆေးကုသရေးနေရာတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့မှု မကြီးထွားလာအောင် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံ တွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ကြဖို့ ခရိုင်တွေကို တိုက်တွန်းနေပါ တယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(475) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၂ ကူးစက်ခံရသူတွေ ကို ဘယ်လို ခြေရာခံရှာဖွေမလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ဟာ စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်က စတင်အသက်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစနစ်သစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲ သွားသလဲ။ စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ လေ့လာနေပါတယ်။ အခု အာဏာပိုင်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံ ရသူ အသစ် ရှိရင် ဘယ်လို ခြေရာခံလိုက်ပြီးသိအောင် စီစဉ်ထား သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
ဂျပန်အစိုးရဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေအကြား ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အလုပ်ဝန်ကို လျှော့ချဖို့နဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ ရောဂါပြင်းထန် လာနိုင်ခြေမြင့်မားသူတွေကို ပိုမိုအာရုံစိုက် ကုသမှုပေးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ် ပြီး ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့အစီရင်ခံ စနစ် တစ်ခုကို စတင် ကျင့်သုံး ခဲ့ပါတယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အရင်ကဆိုရင် ကိုဗစ်လူနာ အားလုံးရဲ့ နာမည်အပြင် အခြားအသေးစိတ် အချက်အလက်တွေ ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ စပြီးဖြစ်ပေါ်တဲ့အချိန်၊ ကူးစက်ခံရသူတွေကို ဆက်သွယ်ဖို့ လိပ်စာဖုန်းနံပါတ် စတာတွေကို HER-SYS (ဟားစ(စ်) လို့ခေါ်တဲ့ အစိုးရကချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ COVID-19 ဆိုင်ရာ ကွန်ပြူတာကွန်ရက်စနစ်ထဲကို ထည့်ပြီး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာ တွေဆီ သတင်းပို့ရပါတယ်။ အခုစနစ်သစ်မှာတော့ အသက် ၆၅နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေ၊ ဆေးရုံတက်ဖို့ လိုအပ်သူတွေလိုမျိုး ရောဂါပြင်းထန် လာမယ့်အန္တရာယ် မြင့်မားသူတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ပဲ အစီရင်ခံ တင်ပြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်သူတွေအပါအဝင် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အသက်အရွယ်အုပ်စု တစ်ခုစီတိုင်းရဲ့ အရေအတွက် စုစုပေါင်း ကို "HER-SYS"(ဟားစ(စ်) စနစ်က ဆက်ပြီးခြေရာခံ နိုင်ဖို့လုပ်ထားပါ တယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကူးစက်ခံရသူတစ်ဦးချင်းစီက ပြန်ပြီး နာလန်ထူ သက်သာလာတဲ့အထိ မိမိနေအိမ်မှာပဲ စိတ်ချလက်ချ နေနိုင်အောင် အထောက်အကူပြုမယ့် နည်းလမ်းတွေကိုလည်း စတင်လုပ်ဆောင်နေ ပါတယ်။ ဥပမာ antigen ကို စစ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် test kitတွေ အွန်လိုင်းမှာရောင်းချခွင့် ပိတ်ထားတာကို ဖွင့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ခရိုင်တွေအလိုက်(けんこうフォローアップセンター )လို့ခေါ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့စင်တာတွေ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့အပြင် Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာကို လည်း စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်ချက်တွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ် နောက်ထပ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ အရမ်းဖြစ်ပွားလာတာကို ကာကွယ် တားဆီးနိုင်မယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေက မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(474) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ရိုးရှင်းတဲ့ အစီရင်ခံခြင်းစနစ်။
အပိုင်း− ၁ ရိုးရှင်းတဲ့နည်းနဲ့ အစီရင်ခံတဲ့စနစ် ဆိုတာဘာလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရိုးရှင်းတဲ့ နည်းနဲ့ပဲ အစီရင်ခံတဲ့စနစ်ကို စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်က စတင်ခဲ့ တာကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ လူနာတွေရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကိုပဲ ဂျပန်အစိုးရဆီကို အစီရင်ခံဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
အစီရင်ခံတဲ့စနစ်မှာ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားသလဲ။ အဲဒီလို စနစ် ပြောင်းလဲလိုက်တာကြောင့် စိုးရိမ်စရာ ဘာတွေရှိသလဲ။ အဲဒီအစီရင်ခံ စနစ်ကို ဘယ်လို ရှင်းလင်းလွယ်ကူအောင် ပြုလုပ်ထားလဲ ဆိုတာကို အခုတစ်ခါ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေအလုပ် ဝန်ပိနေတာကို လျှော့ချဖို့ အတွက် ဗဟိုအစိုးရဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစီရင်ခံတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ရိုးရှင်းအောင် လုပ်လိုက်ပါတယ်။
အသေးစိတ် အချက်အလက် ကို အစီရင်ခံရမယ့်သူတွေက
■အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူတွေ၊
■ဆေးရုံတက်ဖို့ လိုအပ်သူတွေ၊
■ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ရောဂါ ပြင်းထန်နိုင်ခြေ မြင့်မားသူတွေဖြစ်ပါတယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အဲဒီလို ကန့်သတ်ချက်ထဲ မပါတဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေကိုစုစုပေါင်းဦးရေနဲ့ အသက်အရွယ် အုပ်စုကိုပဲ အစီရင်ခံ တင်ပြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
အရင်အစီရင်ခံတဲ့စနစ်တုန်းက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ သူတို့စစ်ဆေးတွေ့ရှိတဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူ အားလုံးရဲ့မှတ်တမ်းကို အစိုးရရဲ့ ကွန်ပြူတာအွန်လိုင်းကွန်ရက်စနစ်ထဲမှာ အသေးစိတ် ထည့်သွင်းရပါတယ်။ အခုစနစ်သစ်ကို စတင်ကျင့်သုံးနေတဲ့ ခရိုင်တွေ က သက်ဆိုင်ရာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အလုပ်ဝန် ပေါ့သွားတယ် ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာပဲ ပြလို့ အစီရင်ခံတဲ့ အထဲမှာ မပါတဲ့ ကူးစက်ခံရသူတွေ ရောဂါအခြေအနေဆိုးလာတဲ့အခါ ဆရာဝန်အမြန်ပြလို့ ရအောင် ပေါင်းကူးဆက်သွယ်ပေးမယ့် စနစ်တစ်ခု ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆရာဝန်တွေနဲ့ တခြားပညာရှင်တွေက ထောက်ပြ ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။
ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ သင့်တော်တဲ့ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ပြင်ဆင်လုပ်ဆောင်ကြဖို့နဲ့ အပျော့စား ရောဂါလက္ခဏာပဲ ပြတဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်သူတွေဟာ အရင်လိုပဲ သတ်မှတ်ကာလတစ်ခုအထိ သီးခြားခွဲနေထိုင်စေဖို့ ဗဟိုအစိုးရက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(473) ကာလတို သီးခြားခွဲနေထိုင်ခြင်း− အန္တရာယ်တွေနဲ့ သတိထားရမယ့်အချက်များ။
အပိုင်း− ၅ ဆင့်ပွားကူးစက်နိုင်ခြေ အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ဘာတွေကို လုပ်ဆောင်သင့်သလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်က စတင်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ကာလတိုအဖြစ် ပြောင်းလဲပြီး ၁၀ ရက်ကနေ ၇ ရက်ကို ရက်လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ‌စိစစ်ထား တဲ့ အခြေခံ အချက်အလက်တွေနဲ့ အဲဒီစည်းမျဉ်းသစ် သတ်မှတ်ချက် ဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုရှိသလား ဆိုတာကို တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
မိမိကနေ သူတပါးကို ဆင့်ပွားကူးဆက်နိုင်ခြေ အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ဘာတွေကိုလုပ်ဆောင်သင့်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Wakita Takaji က မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ ကာလကို လျှော့ချလိုက်ပြီးနောက် ဆင့်ပွားကူးစက်နိုင်မှု အန္တရာယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေကို သတိပေးဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဆင့်ပွားကူးစက်တဲ့အန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်ဖို့ လူတစ်ယောက်ချင်းစီ က ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို သေချာလုပ်ဆောင်ရမယ် လို့ ပြောပါတယ်။
ဆွေးနွေးပွဲမှာ တက်ရောက်လာတဲ့ ပညာရှင်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်လို့ ရောဂါဖြစ်ထားသူတွေဟာ ၁၀ ရက်မြောက်နေ့အထိ တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ဆင့်ပွားကူးစက်နိုင်လို့ အလေးထားဖို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အပြင်ကိုသွားတဲ့အခါ ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာက ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အပါအဝင် ကူးစက်နိုင်ခြေများတဲ့သူတွေ နဲ့ အနီးကပ် နေ့စဉ်ထိတွေ့နေသူတွေဟာ ပိုပြီး သတိထားနေထိုင်သင့် တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီသူတွေအနေနဲ့ လုပ်ငန်းခွင် မဝင်ခင်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရမှုရှိမရှိ စစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူတွေကို ကူးစက်လို့ရောဂါဖြစ်ပြီး ၁၀ ရက် ပြည့် သည်အထိ သတိမပေါ့ကြဖို့ နှိုးဆော်သတိပေးပါလို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနကလည်း နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေ ကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
၁၀ရက်ပြည့်သည်အထိ မိမိဖာသာလုပ်သင့်တဲ့အစီအမံတွေကတော့ ဥပမာ − အပူချိန်တိုင်းတာဖို့၊ ကူးစက်နိုင်ခြေမြင့်မားတဲ့ အသက်အရွယ် ကြီးသူတွေဆီ မလိုအပ်ဘဲ မသွားဖို့နဲ့ ကူးစက်ခံထားရသူနဲ့ မထိ တွေ့မိအောင် ရှောင်ကြဉ်ဖို့၊ ကူးစက်မှုဖြစ်ဖို့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ နေရာတွေ မသွားဖို့၊ အတူဝိုင်းဖွဲ့ စားသောက်တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ဖို့ စတဲ့ အသေးစိတ်ကျတဲ့ အချက်အလက်တွေ ကို လုပ်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်ကာလကို လျှော့ချလိုက်တာဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ သဘာဝလက္ခဏာရပ်တွေက ပြောင်းလဲသွား လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီး ၇ ရက်ပြည့်တဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတောင် ဗိုင်းရပ်စ်ဆင့်ပွားကူးစက်နိုင်ခြေ ရှိနေသေးတယ် ဆိုတာကို သတိပြုစေလိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(472) ကာလတို သီးခြားခွဲနေထိုင်ခြင်း− အန္တရာယ်တွေနဲ့ သတိထားရမယ့်အချက်များ။
အပိုင်း− ၄ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေရဲ့ သဘောထားအမြင်တွေက ဘယ်လိုရှိသလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်က စတင်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ကာလတိုအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး ၁၀ ရက်ကနေ ၇ ရက်ကို လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီလို ရက်လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ‌‌သုတေသန လုပ်ထားတဲ့ အခြေခံအချက်အလက်တွေနဲ့ အဲဒီစည်းမျဉ်းသစ် သတ်မှတ်ချက်ဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရရဲ့လား ဆိုတာကို တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။
အဲဒီစည်းမျဉ်းသစ်သတ်မှတ်ချက်အပေါ် ပညာရှင်တွေရဲ့ အမြင်ကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
စက်တင်ဘာ ၇ ရက်နေ့က ကျင်းပတဲ့ ကျန်းမာရေး၊ အလုပ်သမားနှင့် လူမှုဖူလုံရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ အစည်းအဝေးမှာ အစိုးရက သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ကာလတိုသတ်မှတ် လိုက်တဲ့အပေါ် ထောက်ခံသူရော ကန့်ကွက်သူပါရှိတာကို တွေ့ရပါ တယ်။
လူနာတစ်ဦးမှာ ရောဂါပိုးကြောင့် လက္ခဏာတွေ စပြလာချိန်က စပြီး ၇ ရက်အတွင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ်အကူးစက်နိုင်ဆုံးအချိန် ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို နားလည်တယ်လို့ လက်ခံသူတွေက ဆိုကြပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်မရှိအောင် ပြင်ဆင်ထားဖို့နဲ့ လူတွေသွားလာလှုပ်ရှားမှု အပေါ် ထိန်းချုပ်တဲ့အစီအမံတွေ ဆက်လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ် ဆိုတဲ့ အကြံပေးကြသူတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ကန့်ကွက်တဲ့သူတွေကတော့ “ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ဘယ်လောက်ရှိ သလဲ ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ် အကဲဖြတ်ထားတဲ့ အခြေခံ လေ့လာ ဆွေးနွေးမှုတွေ မလုပ်ထားသေးဘူး”လို့ ပြောကြပါတယ်။ “ကူးစက်နိုင်မှုအန္တရာယ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိနေသေးတဲ့အဆင့်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်မှုကာလကို အဆုံးသတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တာဟာ သိပ္ပံနည်းကျ ခွင့်ပြုနိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာကို ကျော်ပြီးလုပ်တာ ဖြစ်တယ်”လို့လည်း ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနေထိုင်တဲ့ ဂေဟာတွေနဲ့ ဆေးရုံ တွေမှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့အချိန်ကို ကာလတိုမသတ်မှတ်သင့်ဘူးလို့ တချို့ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။ ကျိုတို တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က "ကူးစက်ထားတဲ့ လက္ခဏာပြတာ ၈ ရက်မြောက်နေ့ကနေစပြီး ရောဂါပိုး ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ထားသလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး အခြေအနေ ကွာခြားမှု ကြီးမားသွားမယ်” လို့ဆိုပါတယ်။ “ကူးစက်မှုအခြေအနေအပေါ် သက်ရောက်မှုကို တိုင်းတာဖို့ ခက်ပေမဲ့ လူတစ်ယောက်ကနေ ဘယ်နှစ်ယောက်ကို ထပ်ပြီးကူးစက်သလဲ ဆိုတာကို ဖော်ပြနိုင်တဲ့ ပိုးတွေထပ်ဆင့် မျိုးပွားမှုကတော့ များနေမှာလို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒီအချက်အလက် သုံးသပ်ချက်တွေကို အခြေခံပြီး နောက်ထပ် ကူးစက်မှုလှိုင်း ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် လျင်လျင်မြန်မြန် တိုးလာမယ်။ အဲဒီလိုဆိုရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုအပေါ် ဝန်ပိလာမယ်။ လူနာတင်ယာဉ်ခေါ်ဖို့ ဖုန်းဆက်မရနိုင်တဲ့ အခြေအနေ မျိုးတွေ ပိုဖြစ်လာဖို့များတယ်“ လို့ သူ့ရဲ့ စိုးရိမ်မှုကို ထုတ်ဖေါ် ပြောပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(471) ကာလတို သီးခြားခွဲနေထိုင်ခြင်း− အန္တရာယ်တွေနဲ့ သတိထားရမယ့်အချက်များ။
အပိုင်း− ၃ ရောဂါဖြစ်တာ ၈ ရက်ကျော်ရင် ကိုယ်ကတစ်ဆင့် တခြားသူကို ကူးစေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိသေးသလား။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်က စတင်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ၁၀ ရက်ကနေ ၇ ရက်ကို လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ပြောင်းလဲ လိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ အခြေခံအချက်အလက်တွေနဲ့ အန္တရာယ်ရှိမရှိ ဆိုတာကို တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။
အခုတစ်ခါ ရောဂါလက္ခဏာစပြတာ ၈ ရက်ပြည့်ပြီးတဲ့နောက် ကိုယ်ကတစ်ဆင့် တခြားသူကို ပြန်ကူးစက်စေနိုင်တဲ့အန္တရာယ်ရှိနိုင်သေး သလား ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလကနေ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဌာန Japan's National Institute of Infectious Diseases က ကိုဗစ် ရောဂါပိုးကူးစက်ပြီး လက္ခဏာတွေ ပြနေတဲ့ ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ ဘယ်လောက်ကြာကြာ ရှိနေနိုင်သလဲဆိုတာကို ဆန်းစစ်လေ့လာမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာတွေ စပေါ်လာတဲ့နေ့ကို နေ့ သုည Day 0 လို့ သတ်မှတ်ပြီး လေ့လာကြည့်ခဲ့ရာမှာ ပထမနေ့ Day 1 မှာ ရောဂါပိုးဟာ ၉၆.၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ စတုတ္ထမြောက်နေ့ Day 4 မှာ ၆၀.၃ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၇ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့ Day 7 မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ၂၃.၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ၈ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့ Day 8 မှာတော့ ရောဂါပိုး ၁၆.၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျသွားတာ တွေ့ရပြီး ၉ ရက်မြောက်နေ့မှာ ၁၀.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၀ ရက်မြောက်မှာ ၆.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၁ ရက်ပြည့်မှာ ၃.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၂ ရက်မှာ ၂.၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၃ ရက်မှာ ၁.၁ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၁၄ ရက်မြောက်နေ့မှာတော့ ၀.၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဆက်ပြီး ကျဆင်းသွား တာကို တွေ့ရပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် စည်းမျဉ်းသစ်အရ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ကာလ ပြီးဆုံးတဲ့ ၈ရက်မြောက်နေ့မှာ ကူးစက်ခံထားရသူ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိသေးတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရဲ့ သုတေသန ရလဒ်တွေကို စက်တင်ဘာ ၇ ရက်က လုပ်တဲ့ ပညာရှင်များ အဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သုတေသန ရလဒ်အရ ၅ မြောက်နေ့မှာ လူနာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ရှိနေသေးပြီး ၈ရက်မြောက် မှာတော့ လူနာ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ရှိနေသေး တာကို တွေ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပါမောက္ခ Nishiura က ရောဂါလက္ခဏာတွေ စပေါ်ပြီး သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်အတိုင်း အတာတစ်ခု ကျော်လွန်သွားတဲ့တိုင်အောင် မိမိကနေ တခြားသူကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ပျံ့နှံ့စေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိနေသေးတယ်လို့ သတိပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(470) ကာလတို သီးခြားခွဲနေထိုင်ခြင်း− အန္တရာယ်တွေနဲ့ သတိထားရမယ့်အချက်များ။
အပိုင်း− ၂ သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာထားတဲ့ အခြေခံအချက်အလက်တွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်က စတင်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ကာလတိုအဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လိုက်ပါတယ်။
အဲဒီလို ရက်လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ‌‌သုံးသပ်ထားတဲ့ အခြေခံအချက်အလက်တွေကို ကြည့်ပြီး အဲဒီ စည်းမျဉ်းသစ် သတ်မှတ်ချက်ဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုရှိသလား ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
ကိုဗစ်ပိုးရဲ့ရောဂါလက္ခဏာရှိနေသူတွေအတွက် သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမယ့်ကာလကို ၁၀ ရက်ကနေ ၇ ရက်ကို လျှော့ချလိုက်တာ ဘယ်လို အချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး စည်းကမ်းကို ပြောင်းလဲလိုက်တာလဲဆိုတာ ကြည့်ကြရအောင်။
စက်တင်ဘာ ၇ ရက်က ပြုလုပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပညာရှင်အဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ကိုဗစ်ပိုးကူးပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြသသူ လူနာ ၅၉ ဦးရဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဘယ်လောက် ရှိသလဲဆိုတဲ့ အချက်တွေကို တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာစတွေ့တဲ့နေ့ကို သုည Day 0 အဖြစ်သတ်မှတ်ပြီး ၇ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့ Day 7 ကနေ Day 13 ၁၃ ရက်ပြည့်တဲ့ အချိန်အတွင်းမှာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပမာဏဟာ ၃ ရက် မြောက်နေ့ Day 3 မှာရှိတဲ့ ပမာဏရဲ့ခြောက်ပုံတစ်ပုံလောက် နည်းသွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီအချက်အလက်တွေဟာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA.I ကူးစက်ပြန့်ပွားနေချိန် ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလကနေ စပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာန Japan's National Institute of Infectious Diseases က ပြုလုပ်တဲ့ ဆန်းစစ်လေ့လာမှုအပေါ် အခြေခံထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လူနာတွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာပြပြီး ၇ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့ Day 7 ကျော်တဲ့အထိ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပွားနေပေမဲ့လည်း တခြားသူတွေကို ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ခြေ လျော့ကျသွားပြီလို့ စဉ်းစားနိုင်ကြောင်း သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(469) ကာလတို သီးခြားခွဲနေထိုင်ခြင်း− အန္တရာယ်တွေနဲ့ သတိထားရမယ့်အချက်များ။
အပိုင်း− ၁ ပြောင်းလဲပြင်ဆင်လိုက်တဲ့ စည်းမျည်းစည်းကမ်းတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်က စတင်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေ မိမိဖာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အချိန်ကို ကာလတိုအဖြစ် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်လိုက်ပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေ ကိုလည်း ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ပိုးရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိနေသူတွေဟာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်ရက်ကို ၁၀ ရက်ကနေ ၇ ရက် ကို လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။
အခုလို ရက်ကို လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ သိပ္ပံနည်းကျ‌‌ဝေဖန်ပိုင်းခြားထားတဲ့ အခြေခံအချက်အလက်တွေနဲ့ အခုလို စည်းမျဉ်းသစ်သတ်မှတ်ချက်အပေါ် ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဘယ်လိုမြင်သလဲ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုရှိသလား ဆိုတာကို လေ့လာ ကြည့်ပါမယ်။
စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့ကစတင်ပြီး သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းသစ်တွေကို ပြောင်းလဲလိုက်တာကို ပထမပိုင်း အနေနဲ့ ကြည့်ကြရအောင်။
ကိုဗစ်ရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြနေသူတွေဟာ
ရောဂါလက္ခဏာတွေ စတင်ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက်တစ်နေ့ကနေ စရေတွက်ရင် ၇ရက်ပြည့်ပြီးတဲ့သူ၊ ရောဂါလည်း သက်သာပြီး ၂၄ နာရီကြာပြီးသွားတဲ့သူဟာ ၈ ရက်ပြည့်မြောက်တဲ့နေ့မှာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမယ့် ကာလပြီးဆုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုဗစ်ပိုးရဲ့ရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့သူတွေကတော့
ကိုဗစ်ပိုးတစ်ကြိမ် စစ်ပြီး ၅ ရက်မြောက်နေ့မှာ test kit နဲ့ ကိုယ့်ဖာသာ စစ်ပြီး ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မတွေ့ရှိကြောင်း အထောက်အထား ထွက် တယ်ဆိုရင် ၆ ရက်မြောက်နေ့မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်မှုကာလကို အဆုံးသတ်နိုင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ သီးခြားခွဲနေထိုင်မှုကာလပြီးပြီဆိုပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတာ ဒါမှမဟုတ် လူအများနဲ့အတူ စားသောက်တာတွေ ပြုလုပ်ရင် ရောဂါကူးစက်နိုင်သေးတဲ့ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ရောဂါ လက္ခဏာပြသူတွေအနေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စတင်ပေါ်လာပြီး ၁၀ ရက် အကြာအထိ တခြားသူတွေဆီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နိုင်ပါ တယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့သူတွေကတော့ ၇ ရက်ကြာတဲ့အထိ ကိုယ့်ဆီကနေ တခြားသူတွေဆီ ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို အသေအချာ လုပ်ဆောင်ပြီးမှ လူတွေနဲ့တွေ့ဆုံသင့်ပါတယ်။
ဆေးရုံတင်ရမယ့် လူနာတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာမှာ အဆောက်အဦတွေမှာ ဝင်ရောက်ရမယ့်သူတွေလည်း အထက်ပါ ကန့်သတ်ချက်အတိုင်းပဲ အပြောင်းအလဲမရှိပါဘူး။ ရောဂါ လက္ခဏာ စဖြစ်ပြီးနောက်နောက်နေ့ကနေ စရေတွက်ပြီး ၁၀ရက်မြောက်နေ့မှာ၊ ရောဂါသက်သာလာပြီး အနည်းဆုံး ၇၂ နာရီကြာပြီ ဆိုရင် သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့် ကာလကို ၁၁ ရက်မြောက် နေ့မှာ အဆုံးသတ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(468) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များ။
အပိုင်း− ၅ အခြားရောဂါ ကုသ ဆေးများ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဆေးတွေ နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေကို တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီတခါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသရာမှာလည်း ထိရောက်တဲ့ တခြားရောဂါတွေကုသဖို့ အရင်ကတည်းက တီထွင်ထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေး remdesivir ကို အီဘိုလာရောဂါကိုကုသဖို့ ပထမဆုံးတီထွင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဆေးဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလမှာ ဂျပန်က ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကုသရာမှာ အရေးပေါ်အသုံးပြုဖို့အတွက် ပထမဆုံး ခွင့်ပြုချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆေးကို ကနဦးမှာ ကိုဗစ်ကြောင့်ရောဂါလက္ခဏာ အသင့်အတင့် ဖြစ်နေသူကနေ ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ လူနာတွေကိုကုသဖို့ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လမှာတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်ခြေရှိပြီး  လက္ခဏာအပျော့စား ခံစားနေရသူကနေ အသင့်အတင့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြသသူ လူနာတွေမှာပါ သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇူလိုင်လမှာ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို ကုသဖို့အတွက် စတီးရွိုက် steroid ဆေး တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ dexamethasone ကို ထောက်ခံချက် ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆေးဟာ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ပြင်းထန်တဲ့သူတွေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရောင်ရမ်းနာကျင်ပြီး ဓာတ်မတည့်တဲ့ ဝေဒနာ ခံစားနေရသူတွေကို ကုသတဲ့ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အဆုတ်ရောင်ပြီး အောက်စီဂျင်ပေးဖို့ အသက်ရှူစက်တပ်ရတဲ့ လူနာတွေမှာ COVIDရဲ့လက္ခဏာ အသင့်အတင့်ကနေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြသလာရင် အဲဒီဆေးကို အသုံးပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်လူနာတွေမှာ သုံးဖို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ဂျပန်အစိုးရက အတည်ပြုပေးလိုက်တဲ့ Baricitinib က အရောင်ကျဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ အသင့်အတင့်ဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကုသရာမှာ သုံးပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ လေးဘက်နာလို အဆစ်အမြစ်ရောင် ရောဂါခံစားနေရသူတွေအတွက် တီထွင်ထားတဲ့ သောက်ဆေးတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ဒီဆေး Remdesivir ဆေးနဲ့သာ တွဲသောက်ရမယ်လို့ ကန့်သတ်ထားပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ အတည်ပြုခဲ့တဲ့ Actemra ဆေးကတော့ Tocilizumab ဆေးလို့ လူတွေသိထားတဲ့ ရောင်ရမ်းနာကျင်မှု သက်သာစေတဲ့ဆေးပါ။ အဲဒီ ဆေးကို COVID ရောဂါလက္ခဏာ အသင့်အတင့် ခံစားနေရသူအပြင် ပြင်းထန်တဲ့ဝေဒနာခံစားနေရတဲ့ လူနာတွေ မှာ steroid ဆေးနဲ့ တွဲပေးပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(467) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များ။
အပိုင်း− ၄ ပဋိပစ္စည်း ကုထုံး

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု အပါအဝင် ဂျပန်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြရပါမယ်။ အခုတခါ ပဋိပစ္စည်းကုထုံးအကြောင်း ကြည့်ကြရအောင်။

ဖန်တီးထားတဲ့ လူလုပ်ပဋိပစ္စည်းတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်က ဆူးချွန်ပရိုတိန်းတွေမှာ သွားကပ်လိုက်ပြီး လူသားဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ထိုးဖေါက် မဝင်ရောက်နိုင်အောင် တားဆီးပေးပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက COVID-19 ကို ကုသဖို့အတွက် "antibody cocktail treatment" “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်း ကုထုံး” ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ Ronapreve ပေါင်းစပ် ပဋိပစ္စည်း ကုထုံးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာရှိတဲ့ COVID-19 လူနာတွေမှာ အသုံးပြုဖို့အတွက် ဂျပန်မှာ ပထမဆုံး ခွင့်ပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကုထုံးဟာ Casirivimab နဲ့ Imdevimab လို့ခေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ၂မျိုးကို ပေါင်းစပ်ပြီး အကြောဆေးအနေနဲ့ ထိုးပြီး ကုသတာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာ အဲဒီ ဝန်ကြီးဌာနက ယေဘုံယျအားဖြင့် Sotrovimab ကို အသုံးပြုဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ စျေးကွက်ထဲမှာ Xevudy ဆိုတဲ့နာမည်နဲ့ ရောင်းတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဒရစ်ပ်ပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွင်းရတဲ့ အကြောဆေး ဖြစ်ပါတယ်။

သက်ကြီးရွယ်အို လူနာတွေ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါအခံ ရှိသူတွေ၊ ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ အဆုတ်ရောင်တဲ့လက္ခဏာ ရှိတဲ့လူနာတွေကို ဒီဆေးပေးလို့ ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါလက္ခဏာ အပျော့စားကနေ အလယ်အလတ် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြနေတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ဒီဆေးနဲ့ ကုသပေး လို့ရပါတယ်။

ဒီဆေးကတော့ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာပြီး ၇ ရက်အတွင်း မှာ ဆေးတစ်ကြိမ် ပေးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ခုခံအားစနစ် အားနည်းတာကြောင့် ရောဂါကူးစက်ခံရရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေအတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ဒီဆေးကို ပေးနိုင်တယ်လို့လည်း ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အတည်ပြုထားပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုရလဒ်တွေအရ Ronapreve ပေါင်းစပ် ပဋိပစ္စည်း ကုထုံးနဲ့ ကုသမှုခံယူထားတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေဟာ ဆေးရုံတက် ကုသရလောက်အောင် ရောဂါ မပြင်းထန်တော့တာ တွေ့ရပြီး သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်ကနေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ကာကွယ်ပေးတာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ Xevudy ဆေးနဲ့ စမ်းသပ်ကုသမှုမှာတော့ အဲဒီလို ရောဂါဆိုးလာနိုင်ခြေ ကို ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် လျှော့ချပေးတာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အဲဒီ ပဋိပစ္စည်းဆေးဝါးတွေနဲ့ ကုထုံးမှာ ချို့ယွင်းချက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်းနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန် ပရိုတင်း ကွဲသွားရင် ထိရောက်မှု နည်းတာ တွေ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အခု နောက်ဆုံး ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံး ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ်  သိသိသာသာ ထိရောက်မှု နည်းပါးတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။

ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့  COVID-19 ကုထုံးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်မှာတော့ ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ တခြားနည်းလမ်းနဲ့ ကုသဖို့ ရွေးချယ်စရာ မရှိတဲ့အခါမှာမှ ဒီ ပဋိပစ္စည်း ကုထုံးကို အသုံးပြုဖို့ စဉ်းစားကြပါလို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

၂၀၂၂ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က ဗြိတိန်ဆေးကုမ္ပဏီ AstraZeneca ကထုတ်လုပ်တဲ့ Evusheld လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်ခံအား မြှင့်တင်ပေးတဲ့ ထိုးဆေး တစ်မျိုးကို ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထိုးဆေးကို အဓိကအားဖြင့် ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးထားလည်းပဲ ကာကွယ်ဆေးမတိုးတဲ့သူတွေမှာ သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(466) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များ။
အပိုင်း− ၃ Xocova ဆေး

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ရင် ကုသနိုင်တဲ့ဆေး တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြရပါမယ်။ အခုတစ်ကြိမ်မှာ Xocova ဆေးအကြောင်း ကြည့်ကြရအောင်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ နည်းတဲ့သူတွေလည်း သောက်နိုင်တဲ့ Xocova ဆေးကို ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Shionogi က ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။
Xocova ဆေးဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်က လူရဲ့ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ပြီး မျိုးပွားဖို့ အတွက် RNA တွေကို ကော်ပီကူးဖို့လုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဇီဝဓာတ်ကူပစ္စည်းပရိုတိန်း တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ အင်ဇိုင်း (Enzyme)က အလုပ်မလုပ်နိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။

ဇန်န၀ါရီကနေ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း အဲဒီကုမ္ပဏီက လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီး ရလဒ်တွေကို အခုနှစ် ဧပြီလမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ရှိသူကနေ အလယ်အလတ် ရောဂါလက္ခဏာရှိတဲ့ အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ အသက် ၇၀ အောက် ကိုဗစ်လူနာ ၄၂၈ ဦး ကို တစ်နေ့မှာ Xocova တစ်လုံး တိုက်ခဲ့ပြီး ၃ ရက် ပြည့်ပြီးနောက်မှာ ချောင်းဆိုးတာ၊ လည်ချောင်းနာတာ၊ နှာရည်ယိုတာ၊ အဖျားတက်တာ စတဲ့ လက္ခဏာ ၅မျိုး သက်သာလာတာကို တွေ့ရတယ်လို့ Shionogi ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ အာနိသင်မဲ့ဆေး တိုက်ထားတဲ့ အုပ်စုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ရောဂါလက္ခဏာ သက်သာတာတွေ့ရပါတယ်။
ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရှိတဲ့ လူနာ အချိုးအစားဟာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျသွားပြီး ဗိုင်းရပ်စ်မရှိတော့တဲ့အထိ ကြာရှည်ချိန်ကလည်း ၁ရက်ကနေ ၂ရက် အချိန်ပိုတိုသွားတယ်လို့လည်း Shionogi ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဝမ်းလျှောတာ၊ အော့အန်တာစတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ၁၂ မျိုး ပျောက်ကင်းမှုကို အာနိသင်မဲ့ဆေး သောက်ထားတဲ့ လူနာအုပ်စုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ သိသိသာသာ ကွာခြားမှု မရှိတာတွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချမှုကို အကဲဖြတ်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကဲဖြတ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ဇွန်လနဲ့ ဇူလိုင်လမှာ ပြုလုပ်တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ဒီဆေးဟာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖျားနာအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ယူဆကြောင်း အဖွဲ့ဝင်တချို့က ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ လက္ခဏာတွေအပေါ် အမှန်တကယ် ထိရောက်မှုရှိရဲ့လားလို့ မေးခဲ့ကြပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် ဒီဆေးကို အတည်ပြုမပြု ကော်မတီက ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးဖို့ ရွေ့ဆိုင်းလိုက်ပြီး ဆက်လက် အကဲဖြတ်ဖို့ သဘောတူခဲ့ကြပါတယ်။ Shionogi ဆေးဝါးကုမ္ပဏီက နောက်ဆုံးအဆင့် လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုကရတဲ့ အချက်အလက်တွေကို စက်တင်ဘာလကုန်မှာ ထုတ်ပြန်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(465) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များ။
အပိုင်း− ၂ Paxlovid ဆေး

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါတွေကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်နေပါတယ်။ ဂျပန်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ဂျပန်အစိုးရက အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေ အပါအဝင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေကို ကုသဖို့အတွက် အခုအထိ သောက်ဆေး ၂ မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ အဲဒီဆေးဝါးတွေထဲက တစ်မျိုးက အမေရိကန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီကြီး Merck က ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ Lagevrio ဖြစ်ပြီး ကျန်တစ်မျိုးကတော့ အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer က ထုတ်လုပ်တဲ့ Paxlovid ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ဆေးဝါး ၂ မျိုးလုံးကို ပြင်းထန်တဲ့လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေအတွက် အသုံးပြုနေပြီး လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲမှာရောက်နေတဲ့ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီးမျိုးပွားလို့ မရအောင် ထိထိရောက်ရောက် တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။

Paxlovid ဆေး နဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေအရ ရောဂါလက္ခဏာ စပေါ်ပြီး ၃ရက်အတွင်းမှာ ဒီဆေးနဲ့ကုသရင် ဆေးရုံတက် မကုသရပါဘူး။ သေဆုံးနိုင်ခြေကိုလည်း ၈၉ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးပါတယ်။ ရောဂါ လက္ခဏာစပေါ်ပြီး ၅ရက်အတွင်းမှာ ဒီဆေးနဲ့ ကုသပေးရင်တော့ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သေဆုံးနိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်တယ်လို့ Pfizer က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဆေးသောက်ပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ တကယ့်ဆေးတိုက်တဲ့သူနဲ့ အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေး ပေးပြီးကုသတဲ့ သူကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာမှာ  အများစုမှာ အပျော့စားလက္ခဏာတွေပဲဖြစ်ပေါ်ပြီး ကွာခြားမှု သိပ်မရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဆေးပေးလို့ရတဲ့ သူတွေကတော့ အသက် ၁၂ နှစ် နဲ့အထက် COVID-19လက္ခဏာ အလယ်အလတ် ပြသနေပြီဖြစ်တဲ့ လူနာတွေနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေ မြင့်မားတဲ့လူနာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆေးညွှန်းမှာ ရေးသားထားပါတယ်။ တစ်ရက်ကို ဒီဆေး ၂ ကြိမ်သောက်ရမှာ ဖြစ်ပြီး ၅ ရက်ဆက်တိုက် သောက်ရပါမယ်။

Paxlovid ဆေးနဲ့ တွဲသောက်လို့မရတဲ့ ဆေးအမျိုးပေါင်း ၄၀ လောက် ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီဆေးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုတာ မရှိသေးပါဘူး။ ကျောက်ကပ်ချို့ယွင်းနေတဲ့ လူနာကို တိုက်ရင်လည်း ဆေးပမာဏကို ချိန်ညှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန မှာ လူပေါင်း ၂ သန်းစာအတွက် ဒီဆေးကို လုံလုံလောက်လောက် စုဆောင်းထားရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်အထိ လူပေါင်း ၁၇,၆၀၀ လောက်ကိုပဲ ဒီဆေးဝါးနဲ့ ကုသပေးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ Lagevrio လိုမျိုးပဲ Paxlovid ဆေးကိုလည်း မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် ဆက်ပြီး အသုံးပြုလို့ရပါတယ်။ တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် တိုက်ဖျက်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

(464) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များ။
အပိုင်း− ၁ Lagevrio ဆေး

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါကို ကုသတဲ့ဆေးဝါး တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။ ဂျပန်မှာ အတည်ပြုထားတဲ့ ကိုဗစ်ကုသတဲ့ဆေးဝါးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ဂျပန်အစိုးရက အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အပျော့စားရောဂါလက္ခဏာ ရှိသူတွေကနေစပြီး သောက်သုံးနိုင်တဲ့ ဆေး ၂မျိုး ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ အမေရိကန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီကြီး Merck က ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ Lagevrio နဲ့ အမေရိကန် က Pfizer ဆေးဝါးကုမ္ပဏီထုတ် Paxlovid တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ဆေး ၂ မျိုးလုံးကို ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေအတွက် အသုံးပြုနေပါတယ်။

 Molnupiravir လို့ လူသိများတဲ့ Lagevrio ဆေးဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်အစိုးရက အထူး ခွင့်ပြုချက်ကို အရေးပေါ်ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။

လူသားခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်က ထိုးဖောက်ဝင်ပြီး လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဆဲလ်တွေထဲက RNA ကို ကူးယူမျိုးပွားဖို့လုပ်တဲ့ အခါမှာ အထောက်အကူပြုတဲ့ ဇီဝဓာတ်ကူပစ္စည်း အင်ဇိုင်း(Enzyme)ကို ဆေးကထိန်းချုပ်လိုက်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျိုးဗီဇကို လွဲချော်အောင် လုပ်လိုက်တဲ့အတွက် ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ထပ်မပွားနိုင်တော့ပါဘူး။

အဲဒီဆေးတွေဟာ သက်ကြီး ရွယ်အိုတွေ၊ အဝလွန်သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေအပါအဝင် အပြင်းဖျားနိုင်ခြေရှိတဲ့ အသက် ၁၈ နှစ်နဲ့အထက် ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာ အတော်အသင့်ရှိတဲ့ လူနာတွေအတွက် ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာစပြပြီး ၅ ရက်အတွင်း တစ်နေ့မှာ နှစ်ကြိမ်သောက်ရင် ထိရောက်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ရှိနေသူ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရနိုင်ခြေ ရှိသူတွေအနေနဲ့ သန္ဓေသားအပေါ် သက်ရောက် နိုင်ခြေ ရှိတဲ့အတွက် အဲဒီဆေးကို မသောက်သင့်ပါဘူး။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့ လူနာတွေကို Lagevrio ဆေးတိုက်တဲ့အခါ ဆေးရုံတက် မကုသရအောင် ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးနိုင်ခြေကို ၃၀ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးပါတယ်။ ဆေးအစစ်နဲ့အသွင်တူပေမဲ့ အာနိသင် မရှိတဲ့ဆေးပေးပြီး အုပ်စု ၂ စုကို လက်တွေ့စမ်းသပ်ကြည့်တဲ့အခါ ဆေးသောက်ပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကတော့ ကွာခြားမှု သိသိသာသာ မရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။

အခုအချိန်အထိ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Lagevrio ဆေးနဲ့ လူပေါင်း ၃၈၀,၀၀၀ ကျော်ကို ကုသပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆေးထုတ်တဲ့ ကုမ္ပဏီက ဒီကုသဆေးတွေကို တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ထုတ်နိုင်ပြီလို့  ပြောပါ တယ်။ ဂျပန်အစိုးရက ဒီဆေးနဲ့ကုသဖို့ ကုန်ကျစရိတ်ကို အပြည့်အဝ တာဝန်ယူ ကျခံပေးနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

463. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအသစ်။
အပိုင်း− ၅ လက်ရှိကာကွယ်ဆေးကိုပဲ စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံခြင်းက ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိလဲ။

အဖြေ− လက်ရှိ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံတာက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိသလဲ?
ဂျပန်မှာ စုစည်းထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြပါမယ်။
တိုကျိုမြို့တော် ဆေးပညာသိပ္ပံဌာနက စတုတ္ထအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံထားကြတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ သွေးနမူနာတွေ ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာကို ဇူလိုင်လမှာ အချက်အလက်တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၆၀နဲ့ ၇၀တန်း အသက်အရွယ်ရှိသူတွေဟာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံအပြီး လေးလအကြာမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ပဋိပစ္စည်း အဆင့်ဟာ ၈၅၅ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စတုတ္ထမြောက်အကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံအပြီးမှာ ၃၉၄၂ အထိ ပဋိပစ္စည်း ပမာဏမြင့်တက်လာပါတယ်။
ပျမ်းမျှအားဖြင့် အဲဒီလူတွေဟာ တတိယအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း အဆင့်ဟာ မြင့်မားနေသေးတာကိုတွေ့ရပေမဲ့ ပဋိပစ္စည်း ပမာဏအနည်းအများကတော့ လူတစ်ဦးချင်းစီကိုလိုက်ပြီး ကွာခြားမှု ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသူတိုင်းကတော့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ မြင့်မားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
Omicronက နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေမြင့်တက်လာအောင် လုပ်မယ့် ကိုဗစ်ပိုးမဟုတ်ဘူးလို့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင် Toho တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Tateda Kazuhiro က ဆိုပါတယ်။
တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်မထိုးနှံရသေးသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို အမြန်ထိုးနှံဖို့လိုကြောင်း၊ စတုတ္ထအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကူပွန်လက်မှတ် ရရှိထားသူတွေအနေနဲ့လည်း အမြန်ဆုံး ကာကွယ်ဆေးသွားရောက် ထိုးနှံဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို အမြန်ထိုးနှံကြမှ ကူးစက်မှု မမြင့်တက်အောင် ထိန်းထားနိုင်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မိမိနေထိုင်ရာနေရာမှာ ရရှိနိုင်တဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ အကြိမ်ရေများများ ထိုးနှံထားနိုင်ရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါ ပြင်းထန်မလာအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု မများအောင်လည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထိထိရောက်ရောက် ထိန်းနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ ခုခံစွမ်းအား ဆိုင်ရာ၊ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ကူးစက်ရောဂါဗေဒ ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ကာကွယ်ဆေးကို သတ်မှတ်စံနှုန်းအတိုင်း အကြိမ်ရေပြည့်အောင်ပဲ အမြန်အားဖြည့်ထိုးနှံကြဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဘယ်ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို ထိုးနှံရမလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက် ပြီးလည်း အလွန်အမင်း ရွေးချယ်ပြီး စိုးရိမ်မနေကြဖို့ အကြံပြုထားပါ တယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

462. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအသစ်။
အပိုင်း− ၄ စတုတ္ထအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံခြင်းက ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိလဲ။

အဖြေ− စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံတွေမှာ သုတေသန လုပ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြပါမယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အစီရင်ခံစာတွေမှာတော့ စတုတ္ထမြောက် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ ဆေးရုံတက် ကုသရတဲ့အထိ ရောဂါပြင်းထန်မှု မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပြီး ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးနိုင်တာကို ရာခိုင်နှုန်းလျော့ကျသွားအောင် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အစ္စရေးနိုင်ငံက သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၂၉,၀၀၀ ကျော်ကို စတုတ္ထမြောက်ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးနှံပေးပြီး သုတေသနလုပ်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို ဆေးပညာဂျာနယ် JAMA Network Open မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဩဂုတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အဲဒီအစီရင်ခံစာအရ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်န၀ါရီလတုန်းက Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ အရမ်းဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်း ၅၃၀၀ ကျော်ကို စတုတ္ထအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လူတွေထဲက ၃၆၈ ဦး ပဲ ကိုဗစ်ကူးစက်တာ ခံခဲ့ရပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံထားသူ ၂၄,၀၀၀ ကျော်ထဲက ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူကတော့ ၄,၈၀၂ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။ အလွယ်ပြောရရင် ကာကွယ်ဆေး ၃ကြိမ်ထိုးထားသူ တွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်းက ၁၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေး ၄ ကြိမ် ထိုးထားသူတွေမှာ ၆.၉ ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ၄ကြိမ်မြောက်ထိုးထားရင် ကူးစက်ခံရဖို့ ရာခိုင်နှုန်း နည်းပါးတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။
အမေရိကန်မှာလည်း BA.2 အပါအဝင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေချိန်မှာ ပြည်နယ် ၁၀ ခုမှာရှိတဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေအကြား mRNA COVID-19 ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကို ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ CDC က သုတေသနပြုပြီး ဇူလိုင်လမှာ အကဲဖြတ်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ အသက် ၅၀နဲ့အထက် ရှိသူတွေ တတိယအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးထိုး ပြီးနောက် ၄ လကျော် ကြာတဲ့အချိန်မှာ ဆေးရုံတက် မကုသရအောင် ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ၅၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိလာတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ သီတင်း တစ်ပတ်ကျော်မှာတင် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုအစွမ်းက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တက်လာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကြံပြုထားပြီး အချိန်ဆွဲပြီး နှောင့်နှေးနေတာမျိုးမလုပ်ဘဲ အားဖြည့်ထိုးနှံကြဖို့ CDC က ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

461. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအသစ်။
အပိုင်း− ၃ ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို ဘယ်တော့ထိုးနှံနိုင်မလဲ။

အဖြေ− အရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် အချိန် ဘယ်လောက်အကြာမှာ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး အသစ်ကို ထိုးနှံ ရမလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
ဂျပန်အစိုးရဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို အစောဆုံး အောက်တိုဘာလလယ်မှာ စတင်ထိုးပေးနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် တတိယအကြိမ်နဲ့ စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးသူတွေဟာ ဒီကာကွယ်ဆေးသစ်ကို စောင့်သင့်သလား?
ဒါမှမဟုတ် အရင်ကတည်းက ရှိတဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကိုပဲ ထိုးနှံသင့်ပါသလား?
ဂျပန်မှာတော့ သြဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့အထိ စာရင်းပြုစုထားတာ အရဆိုရင် လူဦးရေရဲ့ ၆၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကိန်းဂဏန်းနဲ့ဆိုရင် လူပေါင်း ၈၁.၀၁ သန်းဟာ ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် အားဖြည့် ထိုးနှံပြီးပါပြီ။ ဒီကိန်းဂဏန်းတွေကို ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သူတွေလိုမျိုး ကာကွယ်ဆေး ဦးစားပေး ထိုးနှံ ပေးသင့်သူတွေ အုပ်စုထဲက လူပေါင်း ၂၁.၅၄ သန်းလည်း ကာကွယ်ဆေး စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့် ထိုးနှံပြီးသွားပြီလို့ သိရပါ တယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင် သူများအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲလည်းဖြစ် ဂျပန်နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါ ဆိုင်ရာဌာနရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်လည်း ဖြစ်တဲ့ Wakita Takaji က ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို အောက်တိုဘာလလယ်မှာ ထိုးနှံလို့ ရပြီဆို ရင်တောင် လူတိုင်း ချက်ခြင်းထိုးနှံနိုင်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ ပမာဏ ရနိုင်မလား ဆိုတာတော့ မသိသေးဘူးလို့ သတင်းထောက်တွေကို သြဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေး တွေကလည်း Omicron ကူးစက်မှုကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်အောင် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ရင် တတိယအကြိမ် ဒါမှမဟုတ် စတုတ္ထအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထိုးနှံရာမှာ လက်ရှိကာကွယ်ဆေးတွေကိုပဲ အမြန်ဆုံး ထိုးနှံဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

460. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအသစ်။
အပိုင်း− ၂ ကာကွယ်ဆေး အသစ်က ဘယ်လောက်ထိရောက် သလဲ။

အဖြေ− ကာကွယ်ဆေးသစ်က ထိရောက်မှု ဘယ်လောက် ရှိသလဲဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
Pfizer ဆေးကုမ္ပဏီကြီးက အခုကာကွယ်ဆေးသစ်ကို အသက် ၅၆ နှစ်နဲ့အထက် ရှိသူ ၁,၂၀၀ ကျော်နဲ့ စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ရာမှာ Omicronရဲ့မျိုးကွဲ BA.I အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ထွက်ရှိမှုဟာ လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထက် ၁.၅၆ ဆ တိုးလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးအသစ်ဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရပြီး အန္တရာယ်မရှိဘူးလို့ Pfizer က ပြောပါတယ်။
Moderna ဆေးကုမ္ပဏီက သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေးသစ်ကို တခြားပညာရှင်တွေရဲ့ စံသုံးသပ်ချက်တွေ မပြုလုပ်ခင် ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ Omicron ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှု တွေအရ စတုတ္ထအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံတဲ့ သူတို့ရဲ့ လက်ရှိကာကွယ်ဆေးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ကာကွယ်ဆေးအသစ်က BA.I ရဲ့ အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ၁.၇၅ ဆ ပိုထွက်စေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီကာကွယ်ဆေးသစ် ရဲ့ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအဖြစ် ထိုးနှံပြီးတဲ့အခါ အပျော့စားလက္ခဏာတွေကနေ အလတ်စားရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ လက်မောင်းတစ်ဝိုက် နာကျင်မှု ၇၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာက ၅၅ ရာခိုင်နှုန်း နဲ့ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ဖြစ်တာ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့တယ်လို့ Moderna က ပြောပါတယ်။
အဲဒီကာကွယ်ဆေးသစ်တွေဟာ လက်ရှိ ကူးစက်မှုမြင့်မားနေတဲ့ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA.5 ကို တိုက်ဖျက်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေကိုလည်း တိုးလာစေမယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

459. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အသစ်။
အပိုင်း− ၁ ကာကွယ်ဆေး အသစ်က ဘယ်လို အလုပ်လုပ်သလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ အိုမီခရွန်အမျိုးအစားကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို ထိုးနှံဖို့ အစောဆုံး အောက်တိုဘာလလယ်မှာ စတင်မယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနက ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်မှာ အဲဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးသစ်ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံ၊ ထိရောက်မှုနဲ့ အရင်ကာကွယ် ဆေးထိုးပြီးနောက် အချိန်ဘယ်လောက်အကြာမှာ ထိုးနှံနိုင်တယ် ဆိုတာတွေကို တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ အခု ကာကွယ်ဆေးသစ်က ဘယ်လို အလုပ်လုပ်သလဲ ဆိုတာ လေ့လာ ကြည့်ကြရအောင်။
အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို Pfizer နဲ့ Moderna ဆေးကုမ္ပဏီကြီး တွေက တီထွင်နေပါတယ်။ bivalent vaccine လို့ခေါ်တဲ့ နှစ်မျိုးစပ် ကာကွယ်ဆေးဟာ လက်ရှိထိုးပေးနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ အသုံးပြုထားတဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေနဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ BA.I က ဒြပ်ပစ္စည်းတွေကို ပေါင်းစပ် ဆေးဖေါ်ထားပါတယ်။
Pfizer နဲ့ Moderna က ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ spike protein လို့ခေါ်တဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေကို ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပေးပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ “ခုခံအားစနစ်”က အဲဒီ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေကို တန်ပြန် တိုက်ဖျက်ဖို့ ပဋိပစ္စည်း အများအပြားကို ထုတ်ပေးရာကနေ တကယ့် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အစစ်တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်လာတဲ့အခါ ပြန်လည်တိုက်ထုတ် နိုင်စွမ်း တိုးလာစေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဆူးချွန်ပရိုတင်းရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်ကလည်း ပြောင်းလဲ သွားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရဲ့မျိုးကွဲတွေ ကူးစက်ရင် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု ကျဆင်းလာ ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲတွေရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းအချက်အလက်တွေကို အသုံးပြုပြီး ကာကွယ်ဆေး ထုတ်ရင် ပိုမိုထိရောက်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပြီး တီထွင်နေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

458. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၉ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထပ်မံဖြစ်ပွားချိန်မှာ ဘာတွေသတိထားရမလဲ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေ အနေနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထပ်ဖြစ်လာချိန်မှာ သတိထားရမယ့်အချက်တွေ ကို  လေ့လာကြပါမယ်။

Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြား မျိုးဗီဇပြောင်း  ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲတွေလိုပဲ လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့ နေရာတွေမှာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ထွက်တဲ့ အမှုန်အမွှားတွေ၊ တံတွေး၊ အရည်အစက်တွေက တစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို အသေအချာ လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မိသားစုဝင် တွေကြားမှာ ကူးစက်မှုတွေ ပိုပြီးဖြစ်ပွားနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အိမ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ​ ကြိုတင် ကာကွယ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ကို  စေ့စေ့စပ်စပ် သေသေချာချာ လုပ်ကြဖို့ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ကူးစက်မှု ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း ရောဂါပိုး ရှိသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေအပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေကို ဂျပန်အစိုးရက ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ မပေါ့ဆဘဲ ရောဂါပိုးတားဆီးကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ ကို တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီက ဆက်ပြီးလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ NHK နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတစ်ခုမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အစိုးရအကြံပေး အဖွဲ့ရဲ့အကြီးအကဲ Omi Shigeru က ရောဂါပိုး ကူးစက်လွယ်တဲ့ နေရာတွေနဲ့ ကူးစက်မှု လမ်းကြောင်းတွေဟာ အရင်အတိုင်းဘဲ ဘာမှမပြောင်းလဲသေးဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။  မစ္စတာ Omi က လူစုလူဝေးရှိတဲ့နေရာ၊ လူများတဲ့နေရာတွေဟာ ကူးစက်လွယ်လို့ ရှောင်ရှားဖို့နဲ့ လူတွေ အသံကျယ်ကျယ်နဲ့ စကားပြောကြတဲ့ နေရာတွေကို မသွားဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့တွေ့ဖို့ရှိရင် သွားမတွေ့ခင်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရှိမရှိ စစ်ဆေးဖို့လည်း သူက ဆက်ပြီး အကြံပြုထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း မိမိတို့ သင်ယူရရှိထားတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ၊ ဗဟုသုတတွေကိုထိထိရောက်ရောက် အသုံးချပြီး ကိုဗစ်ကူးစက်မှုကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို တစ်ဦးချင်းစီ က ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

457. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၈ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများ ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသူတွေနဲ့ သွားပြီး အနီးကပ်နေမိရင် ဘာတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

တကယ်လို့ မိမိရဲ့ မိသားစုဝင်တစ်ဦးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာနဲ့ "အနီးကပ်ထိတွေ့သူ" ဖြစ်လာတယ်ဆိုရင် ဘာတွေ ဖြစ်လာနိုင် ပါသလဲ။ တိုကျိုမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေး အစီအမံမှာ “အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့သူနဲ့ပတ်သက်ပြီး စည်းမျဉ်း  စည်းကမ်း သတ်မှတ်ထားတာ မရှိဘူး” လို့အရာရှိက ပြောပါတယ်။  “ကိုဗစ်ကူးစက်ခံထားရသူ နဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူကလွဲပြီး ကျန်တဲ့ မိသားစုဝင်တွေကို သွားလာလှုပ်ရှား ကန့်သတ်တာ တစ်စုံတစ်ရာ မရှိဘူးလို့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေ က ဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အလုပ်တွေ၊ ကျောင်းတွေမှာ "အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေ" နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဖွဲ့အစည်းအလိုက် သတ်မှတ်ထား တဲ့ စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းတွေ ရှိတာကြောင့်   သူ့စည်းမျဉ်းအတိုင်း လိုက်နာသင့်တယ်လို့ အရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။

အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူက ရောဂါကူးစက်ခံလိုက်ရတာမျိုး ရှိနိုင်တာ ကြောင့် သူရဲ့မိသားစုဝင်တွေအနေနဲ့ သတိထားရမယ့် အချက်တွေကို အခုလိုအကြံပြုထားပါတယ်။

(၁) အိမ်က မိသားစုဝင်တွေ မျက်နှာသုတ်ပုဝါ တစ်ထည်တည်း အတူအသုံးမပြုပါနဲ့၊ အစားအစာတွေကို သီးခြားခွဲ စားပါ။ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူက တခြားမိသားစုဝင်တွေနဲ့ အတတ်နိုင်ဆုံး သီးခြားခွဲ နေထိုင်ပါ။

(၂) အိမ်မှာလည်း နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားပါ။ လက်ကို ပိုးသတ်ဆေးနဲ့ ဆပ်ပြာနဲ့ ဂရုတစိုက် ဆေးကြောသန့်စင်ပါ။

(၃) တံခါးလက်ကိုင်တွေ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းရဲ့ခလုတ်တွေ လိုမျိုး မကြာခဏ လက်နဲ့ထိတွေ့ရတဲ့အရာတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်တွေကို ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ သုတ်ပါ။

(၄) အခန်းတွင်း လေ၀င်လေထွက် ကောင်းအောင် ပုံမှန် လုပ်ဆောင်ပါ။

Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေ နည်းပါးတာကြောင့် လူတွေက ပေါ့ပေါ့ဆဆနေတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မိမိရဲ့ မိသားစုဝင်တွေက အသက်အရွယ်ကြီး သူတွေနဲ့ အခြားရောဂါအခံ ရှိသူတွေ ဆိုရင် မကူးစက်အောင် သတိ ထားနေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

456. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၇ မိမိဘာသာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်တဲ့ ကာလအတွင်း ဆောင်ရန် ရှောင်ရန်အချက်များ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေအနေနဲ့ မိမိဘာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့် ကာလအတွင်း လိုက်နာရမယ့် အချက်တွေကို ကြည့်ကြရအောင်။

သီးခြားခွဲ နေထိုင်စဉ်အတွင်း အတတ်နိုင်ဆုံး မလိုအပ်ဘဲ အပြင်ထွက်တာကို ရှောင်ကြဉ်ရပါမယ်။ မဖြစ်မနေ အပြင်ထွက်ဖို့ လိုအပ်လာတယ် ဆိုရင်  နှာခေါင်းစည်းတပ်တာ၊ လက်ဆေးတာ နဲ့ တခြားသူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့တာ စတဲ့ ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို လုပ်ဆောင်ထားရပါမယ်။ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ ကာလအတွင်း အလုပ် ဒါမှမဟုတ် ကျောင်း မသွားသင့်ပါဘူး။

တိုကျိုမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကတော့ အောက်ပါ အတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။

(၁) မလိုအပ်ဘဲ အပြင်ထွက်တာ၊ အလုပ်သွားတာ၊ ကျောင်းသွား တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး အိမ်မှာနေပါ။

(၂) နေ့စဉ် မနက်တစ်ခါ ညနေမှာတစ်ခါ မိမိရဲ့ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ပုံမှန် ဟုတ်မဟုတ် တိုင်းတာ စစ်ဆေးပေးပါ။

(၃) ဖျားတာ၊ ချောင်းဆိုးတာလိုမျိုး လက္ခဏာတွေ ရှိလာတယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးပါ။ မိသားစု ဆရာဝန်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံဆေးခန်းသွားပြီး ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။

(၄) အများနဲ့စီးရတဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွေကို အသုံးပြုတာ အတတ်နိုင်ဆုံး ရှောင်ကြဉ်ပါ။

တိုကျိုမှာရှိတဲ့ St Luke's International Hospital က ကူးစက်ရောဂါ ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Sakamoto Fumie က ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ များပြားလာချိန်မှာ ဆရာဝန်နဲ့ချက်ခြင်းတွေ့ဖို့ ခက်ခဲနိုင်တာကြောင့် ဆောင်ထားသင့်တဲ့ အသုံးဝင်မယ့် ပစ္စည်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလို အကြံပြုထားပါတယ်။

(၁)   ဆေးဆိုင်တွေမှာ ဆေးစာမပါဘဲလဲ ရရှိနိုင်တဲ့ Antipyretics နဲ့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေ။

(၂)  ရေဓါတ်ဖြည့်ဖို့အတွက် Isotonic အချိုရည်တွေ။

(၃) ဂျယ်လီအချိုရည်တွေလိုမျိုး အလွယ်တကူ စားသုံးနိုင်တဲ့ အစားအစာတွေ။

(၄)  နေ့စဥ်အသုံးပြုရတဲ့ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေကို ခပ်များများလေး စုထားပါ။

(၆)   ရောဂါအခံရှိသူတွေကတော့ ပုံမှန်သောက်နေရတဲ့ ဆေးဝါးတွေ ကို အပို ဆောင်ထားပါ။

ကာကွယ်ဆေးထိုးထားဖို့လည်း လိုအပ်သလို၊ သီးခြားခွဲနေထိုင်စဉ် ကာလအတွင်း တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့ ဒေသန္တရကျန်းမာရေး အာဏာပိုင် တွေနဲ့ ဆက်သွယ်နိုင်မယ့်လိပ်စာ၊ ဖုန်းနံပါတ် စတာတွေကို မှတ်သား ထားကြဖို့လည်း Sakamoto Fumie က အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၇ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

455. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၆ အလုပ်ခွင်အတွင်း ကူးစက်မှုတွေ ရှိလာရင် ဘယ်လို လုပ်ဆောင်ရမလဲ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ ကိုရိုနာကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်လာရင် ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ ဆိုတာကို ပြောပြပါမယ်။

လုပ်ငန်းခွင်က တစ်ဦးဦး  ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် ရောဂါပိုးတွေ့ရှိသူရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေဟာ မူအားဖြင့် အိမ် ဒါမှမဟုတ် တခြားနေရာတွေမှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ်လို့ သတ်မှတ် ထားတာမရှိကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါ တယ်။

ဒါပေမဲ့ ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့သူတွေဟာ ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ နောက်ဆုံးထိတွေ့ခဲ့တဲ့နေ့ကနေ ၇ ရက်ကြာတဲ့အထိ သက်ကြီးရွယ်အို တွေဆီသွားတွေ့တာ ဒါမှမဟုတ် သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေကို သွားတာ၊ လူအများနဲ့ ဝိုင်းဖွဲ့စားသောက်တာနဲ့ လူ အများအပြားနဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ပွဲတွေ သွားတာလိုမျိုး ကူးစက်မှုအန္တရာယ် မြင့်မားစေမယ့် သွားလာ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ တောင်းဆို ထားပါတယ်။

နှာခေါင်းစည်းတပ်တာလိုမျိုး ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ် တားဆီးရေးအစီအမံတွေ မလုပ်ဆောင်ဘဲ အလုပ်ခွင်ထမင်း တူတူ စားတာမျိုး ကူးစက်ခံရသူနဲ့ လုပ်ခဲ့ရင် ၅ ရက်ကြာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်တာကို လုပ်ပြီး မိမိဘာသာ ကိုဗစ်ရှိမရှိ သွားစစ်တာမျိုး လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဆေးရုံဆေးခန်း ဒါမှမဟုတ် သက်ကြီးရွယ်အို  စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေလိုမျိုး လူတွေကို ကူးစက်ခံရရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေများတဲ့ သူတွေ ရှိတဲ့နေရာတွေမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်သူ ရှိကြောင်း အတည်ပြုတဲ့အခါ အထူးသတိထားဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။ အဲဒီလိုနေရာတွေမှာ ကိုဗစ် ကူးစက်သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ခဲ့သူ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် ၅ ရက်ကြာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ရောဂါပိုး ရှိမရှိ Antigen စစ်ဆေးမှုလုပ် ပြီး ဒုတိယနေ့ Day 2 နဲ့ တတိယနေ့ Day 3 တွေမှာ ပိုးမရှိကြောင်း ပြနေတယ်ဆိုရင် Day 3 ကစပြီး သီးခြားခွဲနေထိုင်စရာ မလိုတော့ပါ ဘူး။ ဒီလမ်းညွှန်ချက်အတိုင်း လုပ်ဆောင်ရမယ့်သူတွေဟာ လူမှု အသိုင်းအဝန်းမှာ မရှိမဖြစ်တဲ့ အလုပ်သမား၊ ဝန်ထမ်းတွေ တင်မကဘဲ ဝန်ထမ်းအားလုံးလိုက်နာ လုပ်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါပိုးရှိသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေ ၊ လူမမာပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးသူတွေဟာ နေ့စဉ် ပိုးရှိ မရှိ စစ်ဆေးမှုခံယူရပါမယ်။ ပိုးမရှိကြောင်း ရလဒ်ထွက်တယ်ဆိုရင် လုပ်ငန်းခွင်ကို သွားနိုင်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

454. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၅ သီးသန့်ခွဲခြား နေထိုင်ပြီးနောက်ပိုင်း ဘယ်လို ပြုမူနေထိုင်ရမလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ကာလရှည်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အတောအတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့  အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို မကြာသေးခင်က ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ပါတယ်။

အခု အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူက မိမိဘာသာ  သီးခြားခွဲနေထိုင်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဘယ်လိုပြုမူနေထိုင်ရမလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့် ကြရအောင်။

ကိုဗစ်ဖြစ်သူတွေနဲ့ "အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ" အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်း ခံရသူတွေဟာ မိမိဘာသာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်ကာလ ပြီးဆုံးသွားပြီ ဆိုရင်တော့ မိမိတို့ လုပ်ငန်းခွင်ကိုသွားတာ ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းတက် ခွင့်ရှိပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာနက ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာအရ လူတွေမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် ၃ရက်အတွင်း ရောဂါလက္ခဏာ ပြသနိုင်ခြေမှာ ၅၃.၀၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၅ရက်အတွင်း ရောဂါလက္ခဏာပြသူ ၈၂.၆၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၇ရက်အတွင်းမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားလာရသူ ၉၄.၅၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီကိန်းဂဏန်းတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် မိမိအိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ချိန် ၅ရက်ဟာ မိမိကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်တာ ရှိမရှိ သေချာအောင် စောင့်ကြည့်ဖို့ မလုံလောက်ဘူးဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ရှိသူနဲ့“အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ” အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသူတွေဟာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ကာလ ပြီးသွားတာတောင် ၇ ရက်ပြည့်တဲ့နေ့အထိ ကိုယ်အပူချိန် ပုံမှန်တိုင်းပြီး စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုသလို၊ တခြားကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေကိုလည်း ဂရုတစိုက် စောင့်ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်နိုင်ခြေများတဲ့ နေရာတွေသွားတာနဲ့ အုပ်စုလိုက် စားသောက်တာမျိုးကိုလည်း ရှောင်ကြဉ်ရပါမယ်။ ရောဂါပိုးမကူး စက်ရအောင် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို လည်း အသေအချာလုပ်ဆောင်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ၇ရက်ကျော်သွား လည်းပဲ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားတာမျိုး မဖြစ်အောင် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ပုံမှန်ဆက်လုပ်သွားဖို့ လိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

453. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၄ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူအဖြစ်နဲ့ အိမ်မှာပဲသီးခြားခွဲ နေထိုင်နေစဉ်မှာ တခြားမိသားစုဝင်ထဲက တစ်ဦးမှာ ရောဂါကူးစက်ခံ ရရင် ဘာတွေ လုပ်ဆောင်ရမလဲ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ဖြစ်သူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိသင့်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။

အခုစတုတ္ထပိုင်းမှာတော့ မိသားစုဝင်ထဲက နောက်တစ်ဦးမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် ဘာတွေလုပ်ဆောင်ရမလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
မိသားစုအတွင်းမှာ တစ်ဦးက အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့သူဖြစ်နေပြီး ဒုတိယတစ်ယောက်မှာလည်း ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရပြီ ဆိုရင် တခြားမိသားစုဝင်တွေဟာလည်း သီးခြားခွဲ နေထိုင်တဲ့ကာလကို တစ်ကနေပြန်စပြီး အသစ်ပြန်တွက်ဖို့ ဂျပန်အစိုးရက လမ်းညွှန်ထားပါတယ်။ ဥပမာ ကလေးတစ်ဦးမှာ ကိုဗစ်ကူးနေတာ တွေ့ရှိပြီး ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြရာကနေ ပြန်နေကောင်း သက်သာလာတယ် ဆိုပါစို့။ လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဘာတွေ ပြောထားသလဲ ကြည့်ကြရအောင်။

(၁) အိမ်သူအိမ်သားတွေဟာ ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံ တွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်ဆောင်ထားတယ်ဆိုရင် ကိုဗစ်ရှိမရှိ စမ်းသပ်မှုရလဒ်တွေ မထွက်သေးရင်တောင်၊ ကလေးမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စပေါ်လာတဲ့နေ့ကို Day 0 အဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ မိသားစုဝင်တွေဟာ ၅ ရက် သီးခြားခွဲ နေထိုင်ရပါမယ်။ Day 6 ပြည့်မှ ပုံမှန်အတိုင်း နေလို့ရပါမယ်။

(၂) ကလေးက ရောဂါလက္ခဏာပြပြီး ရောဂါပိုးရှိမရှိစစ်ဆေး နေချိန်ကနေ ကိုဗစ်ရှိကြောင်း အတည်ပြုတဲ့အချိန်အထိ ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို အိမ်မှာ မလုပ်ဆောင်ခဲ့ဘူးဆိုရင် ပိုးရှိကြောင်း အတည်ပြုတဲ့နေ့ကို Day 0 အဖြစ်သတ်မှတ်ပါ။ ကျန်ရှိတဲ့ အိမ်သူအိမ်သားတွေက အဲဒီနေ့ကနေနောက်ထပ် ၅ ရက်ကြာ သီးခြားခွဲပြီး အကန့်အသတ်နဲ့နေထိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

(၃) ကလေးမှာ ရောဂါလက္ခဏာ စပေါ်တဲ့နေ့ကို Day 0 အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး နောက်တစ်နေ့ကနေ ၁၀ ရက်အတွင်း ဆေးမစစ်ခင် နေကောင်းသက်သာသွားတယ် ဆိုပါစို့။ အဲဒီနောက် အနည်းဆုံး ၇၂ နာရီအကြာအထိ ရောဂါလက္ခဏာပြန်မပေါ်ဘူးဆိုရင် ကူးစက်မှု လုံးလုံးပျောက်ကင်းပြီလို့ ယူဆလို့ရပါတယ်။ ဒီအတောအတွင်း ရောဂါလက္ခဏာပြန်ပေါ်ပြီး အခြေအနေ ပိုဆိုးလာတယ်ဆိုရင်တော့ မိဘတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေကို ချက်ချင်းဆက်သွယ် အကြံဉာဏ်ရယူပါ။

(၄) ကလေးမှာ ရောဂါပိုးရှိနေပေမယ့် လက္ခဏာမပြဘူးဆိုရင် ရောဂါပိုး စစ်ဖို့ နမူနာစယူတဲ့နေ့ကို Day 0 အဖြစ်ရေတွက်ပြီး အဲဒီနေ့ကနေနောက်ပိုင်း ၇ရက်ပြည့်တဲ့နေ့ရောက်မှသာ ကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး၊ ပြန်ကောင်းမွန်ပြီလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်ထားကြောင်း ဆေးစစ်ထားတဲ့ အတည်ပြုချက် ထွက်တဲ့နေ့အထိ အိမ်မှာ ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ အစီအမံတွေ မလုပ်ဆောင်ထားဘူး ဆိုရင်တော့ ကျန်မိသားစုဝင်တွေဟာ ပိုးရှိကြောင်းအတည်ပြုတဲ့နေ့ကို Day 0 အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး သီးသန့်ခွဲနေထိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၂ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

452. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၃ မိသားစုဝင်တစ်ဦး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် ကာလ ဘယ်လောက်ကြာ အသွားအလာ ကန့်သတ်ပြီး အိမ်မှာသီးသန့်ခွဲ နေထိုင်သင့်သလဲ။

အဖြေ− ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခု တတိယပိုင်းမှာတော့ မိသားစုဝင်တစ်ဦးဦး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူက အချိန်ကာလ ဘယ်လောက်ကြာအထိ အိမ်မှာ သီးသန့်ခွဲ နေထိုင်သင့်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြရအောင်။

အိမ်ထောင်စုတစ်ခုမှာ မိသားစုဝင်တစ်ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ထားတာ တွေ့ရှိပြီး တခြားမိသားစုဝင်တွေကို အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပြီဆိုရင် အဲဒီသူတွေဟာ အသွားအလာကန့်သတ်ခံရပြီး အိမ်မှာပဲ  သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့ တောင်းဆိုခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အရင်ကတော့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေဟာ မူအားဖြင့် အိမ်ထဲမှာပဲ ၇ ရက်ကြာနေရမှာဖြစ်ပြီး အသွားအလာ ကန့်သတ်ခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဇူလိုင် ၂၂ ရက်က စပြီး လူတွေရဲ့ လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာအလုပ်တွေ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ ကန့်သတ်နေထိုင်ရမယ့် ကာလကို ၅ ရက်အထိ လျှော့ချခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်ရက်ကနေစပြီး အသွားအလာ ကန့်သတ်နေထိုင်ရမလဲဆိုတာကို  Day Zero တွက်ချက်နည်းလို့ခေါ်တဲ့ ရက်တွက်နည်း ၃မျိုးနဲ့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့

−   ၁ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးရှိသူမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စပြတဲ့နေ့

− ၂ ရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့ ကိုဗစ်ပိုးရှိသူမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရှိမရှိ  စမ်းသပ် စစ်ဆေးတဲ့နေ့

−   ၃ ကိုဗစ်ပိုးရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိပြီးနောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ စတင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေ့ တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေဟာ အဲဒီ ရက် ၃မျိုးထဲက တစ်ရက်ရက်ကို  Day Zero လို့ သတ်မှတ်ပြီး ၅ ရက်ကြာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ၆ ရက်မြောက်နေ့ကစပြီး  သီးခြားခွဲနေထိုင်တာ ပြီးဆုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့သူတွေဟာ Day 2 နဲ့ Day 3 နှစ်ခုစလုံးမှာ အစိုးရက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ရောဂါပိုး စစ်ဆေးတဲ့ ပစ္စည်းတွေနဲ့ စစ်ဆေးကြည့်ပြီး ၂ရက်စလုံး ရောဂါပိုးမရှိဘူး Negative ပြနေတယ်ဆိုရင် သီးခြားခွဲနေထိုင်တာကို Day 3 အထိ ပဲ သတ်မှတ်ပါတယ်။

အိမ်မှာလုပ်ရမယ့် ရောဂါပိုးမကူးစက်အောင် ကာကွယ်တားဆီးတဲ့ အစီအမံတွေကတော့ နှာခေါင်းစည်းတပ်တာ၊ လက်ဆေးတာ၊ လက်ကို ပိုးသတ်ဆေးနဲ့ပိုးသတ်တာ၊ အခန်းတွင်း လေအဝင်အထွက် ကောင်းအောင် မကြာခဏ လုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိသားစုဝင်တွေဟာ ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ သီးခြားအခန်းတွေ ခွဲနေရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။

နှာခေါင်းစည်းတပ်ပေးဖို့ ခက်ခဲတဲ့ ကလေးငယ်တွေရှိမယ်ဆိုရင်လည်း လက်ကို သေချာသန့်စင်အောင် ဆေးကြောပေးတာ၊ မျက်နှာသုတ်ပဝါတစ်ခုစီ ခွဲပြီးသုံးတာ စတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေကို စဉ်းစားလုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခန်းတွေကို လေဝင်လေထွက် ကောင်းမွန်အောင် ထားတာနဲ့ အတတ်နိုင်ဆုံး ရောဂါပိုးရှိသူနဲ့ အနီးကပ် မထိတွေ့အောင် ရှောင်ကြဉ်နေတာ စတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တားဆီးဖို့ မဖြစ်မနေလုပ်ဆောင်ရမယ့် အခြေခံ အချက်တွေကိုတော့ စီမံလုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

451. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၂ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ အဖြစ် ဘယ်လိုသတ်မှတ်မလဲ။

အဖြေ-  ဂျပန်အစိုးရဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ကာလရှည် ဖြစ်ပွားနေတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူအဖြစ် သတ်မှတ်တဲ့ သူတို့ရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို မကြာခင်ကမှ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ပါတယ်။

အခုဒုတိယပိုင်းမှာလည်း အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူအဖြစ် ဘယ်လို သတ်မှတ်သလဲ ဆိုတာကို ဆက်လေ့လာကြရအောင်။

ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာတဲ့အချိန်တွေမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူနဲ့  အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဟုတ်၊ မဟုတ်ဆိုတာကို ဒေသအလိုက် အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ က ဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ခွင့်ပြုထား ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါပိုးကူးစက်သူက ဘယ်နေရာမှာ ကူးစက်ခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ပြီး တုံ့ပြန်လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေက ကွဲပြားမှာဖြစ်တယ်လို့  ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။

ရောဂါပိုးရှိသူဟာ အိမ်မှာမိသားစုနဲ့နေထိုင်ရင်း ကူးစက်ခဲ့တာဆိုရင် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက မိသားစုဝင်တွေထဲက အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူကို သတ်မှတ်ပြီး သူတို့ကနေတစ်ဆင့် ထပ်ပြီး ကူးစက်နိုင်ခြေ မြင့်မားတာကြောင့် အပြင်သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက အိမ်သားတစ်ဦးချင်းစီကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းတာမျိုးတော့ ပြုလုပ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ရောဂါပိုးကူးစက်သူ ရှိလာပြီဆိုရင် အချင်းချင်း ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေဟာ အိမ်ထောင်စုအတွင်းမှာထက် နည်းပါးတယ်လို့ ယူဆထားပြီး၊ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အနီးကပ် ထိတွေ့သူတွေကို ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေဟာ လာရောက် သတ်မှတ်ပေးမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ လုပ်ငန်းခွင်မှာ COVID-19 ကူးစက်သူတစ်ဦးဦး ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် အဲဒီသူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဟုတ်မဟုတ်ကို မိမိဘာသာ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါကူးစက်ခံရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ဖို့ အန္တရာယ်များတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာတွေနဲ့ မသန်စွမ်းသူဂေဟာတွေအပြင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန အမျိုးမျိုးမှာတော့ COVID-19 ကူးစက်သူတစ်ဦးဦး ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေဟာ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူတွေကို လျင်လျင်မြန်မြန် ရှာဖွေဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နေ့ကလေးထိန်း၊ မူကြို၊ မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းတွေ မှာတော့ ရောဂါပိုးကူးစက်သူ ရှိလာရင် ဘယ်လိုဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာကို ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်း နဲ့ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဘုတ်အဖွဲ့တွေက ကြိုတင်ပြီး စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းတွေကို ဆုံးဖြတ်ထားသင့်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ မူကြိုတက်တဲ့ကလေးတွေ၊ မူလတန်းကျောင်းတက်နေတဲ့ ကလေးတွေနဲ့ အလယ်တန်းတက်တဲ့ ကျောင်းသူ၊ကျောင်းသားတွေကြားမှာ  နှာခေါင်းစည်းတပ်တဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း စတာတွေကလည်း ကွာခြားတာမျိုး ရှိနိုင် ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

450. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူများနဲ့ ပတ်သက်၍။
အပိုင်း− ၁ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုသလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေချိန်မှာ ဘယ်လိုပဲ ဂရုစိုက်စိုက် မည်သူကိုမဆို ကူးစက်နိုင်တဲ့အနေအထားကို ရောက်နေတဲ့အတွက် သတိထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေက လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေဖြစ်ရင် သက်ရောက်မှုအနည်းဆုံး  ဖြစ်အောင် ရောဂါဖြစ်သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူဖြစ်ရင် လုပ်ဆောင်ရမယ့်အချက် စံနှုန်းတွေကို အရင်ကလို မဟုတ်ဘဲ ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။

ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်သူနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့သူတွေအနေနဲ့ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။

ပထမအပိုင်းအနေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူ တစ်ဦးဦးရဲ့အနီးမှာ ရှိခဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီသူနဲ့ အချိန်အတော်ကြာ အတူရှိနေခဲ့သူတွေဟာ ကိုဗစ်ကူးနေနိုင်တာကြောင့် အနီးကပ်ထိတွေ့သူတွေအဖြစ် သတ်မှတ် ပါတယ်။ အဲဒီသူတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ထိတွေ့ခဲ့တယ်လို့ ယူဆတာ ကြောင့် ရောဂါကူးစက်နိုင်တဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့သူဖြစ်ပါတယ်။

၁− ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရသူမှာ  ကိုဗစ်ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာစ မပြခင် (၂)ရက်အလို ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာစပြပြီး ၁၀ ရက်အတွင်းမှာ  အဲဒီ သူနဲ့တွေ့ဆုံခဲ့ရင် အနီးကပ်ထိတွေ့သူလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာသက်သာပြီး ၇၂-နာရီအတွင်းမှာ တွေ့ထားရင်လည်း အနီးကပ်ထိတွေ့သူလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့ ကိုဗစ်လူနာမျိုးဆိုရင် သူတို့ ဆေးမစစ်ခင် ၂  ရက်အလိုကနေ ၇ ရက်အတွင်းကို အနီးကပ်ထိတွေ့မှု ကာလအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။

၂− ကိုဗစ်လူနာနဲ့ နှာခေါင်းစည်းမတပ်ထားဘဲ ထိတွေ့တာ ဒါမှမဟုတ် လူနာရဲ့ အရည်အစက်ကပ်နေတဲ့ အရာရာ တစ်ခုခုကို ကိုင်မိ၊ ထိတွေ့မိတာ ဆိုရင်လည်း အနီးကပ်ထိတွေ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ လူနာနဲ့ လက်တစ်ကမ်း အကွာအဝေးမှာ ၁၅ မိနစ်ကျော် အတူရှိနေရင်လည်း အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ လို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။

၃− ဒါပေမဲ့ မိမိရဲ့ မိသားစုအတွင်း ကိုဗစ်လူနာရှိရင် ဒါမှမဟုတ် လူနာကို ပြုစုစောင့်ရှောက်နေရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဘိုးဘွားရိပ်သာတွေမှာ ပြုလုပ်သလို ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကို စေ့စေ့စပ်စပ် သေသေချာချာ လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် အနီးကပ်ထိတွေ့သူအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။

၄− ရောဂါပိုးရှိသူရဲ့ အနီးဝန်းကျင်မှာ ၁၅ မိနစ်ကျော်ကြာ ရှိနေခဲ့တယ် ဆိုရင်လည်း စကားပြောသလား၊မပြောဘူးလား။ အတူရှိနေတဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် အခန်းက လေဝင်လေထွက် ကောင်းသလား၊  အားလုံး mask တပ်ထားသလား စတဲ့ အချက်တွေကို ကြည့်ပြီး အနီးကပ်ထိတွေ့မိသူ ဟုတ်မဟုတ် စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ဖို့ လိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

449. Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ။ အပိုင်း(၆) မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ တခြား စိုးရိမ်စရာ မျိုးကွဲတွေရှိသလား။

အဖြေ- Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 နဲ့ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတစ်ခါ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ တခြား စိုးရိမ်စရာ မျိုးကွဲတွေရှိသလားဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့က ဂျပန်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း ကိုဘေးမြို့မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲအသစ် BA.2.75  ကူးစက်မှုကို ပထမဆုံး တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ Quarantine Centre ကကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဇွန်လက အိန္ဒိယမှာ အဲဒီမျိုးကွဲသစ် ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ဗြိတိန်၊  ဂျာမနီနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံတွေ မှာလည်း အဲဒီ မျိုးကွဲကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။

အဲဒီမျိုးကွဲဟာ BA.5 မျိုးကွဲလိုမျိုးပဲ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ကိုယ်ခံအားကနေရှာမတွေ့ဘဲ ဗိုင်းရပ်စ်လွတ်မြောက်သွားအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီမျိုးကွဲဟာ အိန္ဒိယမှာ BA.5 မျိုးကွဲထက် ပိုပြီးလျင်လျင်မြန်မြန် ပျံ့နှံ့နေတယ်လို့ အစီရင်ခံစာတွေမှာ ပြသနေပါတယ်။

တိုကျို ဆေးပညာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က BA.2.75 မျိုးကွဲဟာ ကိုယ်ခံအားစနစ် ကနေ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ရှာမတွေ့ဘဲ လွတ်သွားအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ပိုရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။  BA.2 မျိုးကွဲထက် ကူးစက်နိုင်စွမ်းပိုရှိတာကြောင့် ကိုယ်ခံအား ရှိထားပြီးသူတွေမှာလည်း ကူးစက်ခံရနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်မြင့်မားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO)က အဲဒီ မျိုးကွဲကို သတိထား စောင့်ကြည့်ရမယ့် စိုးရိမ်ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ် (VOC-LUM) အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန် ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ လည်း ဒီ BA.2.75 မျိုးကွဲသစ်ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သတိထား စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

448.  Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ။ အပိုင်း(၅) BA.5 အပေါ် ကာကွယ်ဆေး ရဲ့ ထိရောက်မှု

အဖြေ- Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 အပေါ် ကာကွယ်ဆေး ရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပါမယ်။

ဗြိတိန် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ မေလကုန်အထိ တစ်လတာ အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့  သုတေသနအချက်အလက် တွေအရ BA.5 ကူးစက်ခံရသူနဲ့ BA.2 မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံရသူတွေအကြား ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုဟာ သိသိသာသာ ကွာခြားမှုမရှိခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီအတောအတွင်း အမေရိကန်အစားအစာနဲ့ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဌာန FDA က ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေကို သူတို့ရဲ့ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး တွေမှာ BA.4 မျိုးကွဲသစ် နဲ့ BA.5 မျိုးကွဲသစ်တွေကို တိုက်ခိုက်ဖို့ လိုအပ်ချက်နဲ့အံဝင်အောင် စီမံဖို့ နောက်ထပ် spike protein ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေ ထည့်သွင်းဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ FDA က လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့လူနာတွေကို ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်ပေါ်အောင် တားဆီး ပေးနိုင်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ အခု ထိုးနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ပြောင်းလဲထိုးဖို့  တောင်းဆိုတာမျိုး လည်း မရှိပါဘူး။

တိုကျို ဆေးပညာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က ဂျပန်မှာ အခုဆောင်းဦးရာသီကို  စဝင်နေပြီ ဖြစ်တာကြောင့် ကူးစက်မှုလှိုင်း ပိုမိုကြီးမားနိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ ဆောင်းဦးရာသီနောက်ပိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အစီအစဉ်နဲ့   ကာကွယ်ဆေး အလုံအလောက် ရရှိနိုင်ရေး အစီအမံတွေကိုလည်း အစိုးရ အနေနဲ့ ကြိုတင်ဆွေးနွေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

447. Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ။ အပိုင်း(၄) BA.5 မှာ ကူးစက်ပြီးနောက် ရောဂါဖြစ်ပွားစေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားပိုများသလား။

အဖြေ- Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 မှာ ကူးစက်ပြီးနောက်ရောဂါဖြစ်ပွားစေနိုင်တဲ့ စွမ်းအားပိုများသလား ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

တိုကျိုတက္ကသိုလ်၊ ဆေးပညာသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ Sato Kei ဦးဆောင်တဲ့ G2P-Japan အဖွဲ့က သူတို့ရဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို တရားဝင် စာတမ်းမထုတ်ခင် အွန်လိုင်းမှာ တင်ခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်ပါမယ်။

သုတေသီတွေဟာ BA.5 နဲ့ BA.2 မျိုးစိတ်တွေနဲ့လက္ခဏာတူတဲ့ လူလုပ် ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။

အဲဒီနောက် သူတို့ မွေးမြူထားတဲ့ဆဲလ်တွေထဲကို အဲဒီ ဗိုင်းရပ်စ်အတု တစ်ခုစီ ထည့်သွင်းကူးစက်စေပြီး ဆဲလ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ဘယ်လောက် ပွားနိုင်သလဲဆိုတာကို စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

၂၄ နာရီအတွင်းမှာ BA.5 ဟာ BA.2 ထက် ဗိုင်းရပ်စ်အကောင်ရေ တိုးပွားမှု ၃၄ ဆ ပိုမြင့်တာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။

Hamster လို့ခေါ်တဲ့ ကြွက်တစ်မျိုးကို အသုံးပြုပြီး စမ်းသပ် ကြည့်ရာမှာတော့ BA.2 မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံရတဲ့ Hamster တွေက ကိုယ်အလေးချိန် လျော့ကျတာမရှိခဲ့ပေမဲ့ BA.5 မျိုးစိတ် ကူးစက် ခံရတဲ့ Hamster တွေမှာတော့ ကိုယ်အလေးချိန် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ကျသွားခဲ့တယ်လို့လည်း အဲဒီအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။

BA.5 ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ BA.2 ကူးစက်ခံရတာထက် အဆုတ် ယောင်ယမ်းမှု အဆင့်က သိသိသာသာ ပိုမြင့်မားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

လူတွေမှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာမှုတွေ ပိုမို လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်နေပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ စမ်းသပ်ချက်တွေအရ BA.5 ဟာ BA.2 ထက် ရောဂါ ပိုမိုဖြစ်ပွားစေနိုင်တာကို ညွှန်ပြနေတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါ တယ်။

ပါမောက္ခ Sato က ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အာနိသင်အစွမ်းဟာ အမြဲတမ်းတော့ အားနည်းနေမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေ ဆက်ဖြစ်နေတာကြောင့် သတိရှိနေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

446. Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ။ အပိုင်း(၃) BA.5 ကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ

အဖြေ- Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 နဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုတစ်ကြိမ်မှာ မျိုးကွဲသစ် BA.5 ကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြ ရအောင်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO က ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အပတ်စဉ်ထုတ် အစီရင်ခံစာမှာ BA.5 ဟာ BA.2 နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်ခြေမှာ အပြောင်းအလဲရှိတယ် ဆိုတဲ့ သက်သေ အထောက်အထား မရှိဘူးလို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံအများအပြားမှာ ကူးစက်မှုအရေအတွက် မြင့်မားလာနေတဲ့ အတွက် ဆေးရုံတက်ရသူ ဒါမှမဟုတ် အထူးကြပ်မတ် ကုသဆောင်မှာ ဆေးရုံတက်နေရသူ အရေအတွက်လည်း တိုးလာနေပြီး သေဆုံးသူ အရေအတွက်လည်း များလာနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဥရောပ ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ ထိန်းချုပ်ရေးစင်တာက ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာလည်း သုတေသန အချက်အလက်က အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိပြီး ရောဂါပြင်းထန်စေတယ် ဆိုတဲ့ အထောက်အထားလည်း မရှိသေးဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအရေအတွက် တိုးလာရင် သေဆုံးသူ အရေအတွက်နဲ့ ဆေးရုံတင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အရေအတွက် လည်း ပိုများလာနိုင်ခြေရှိတယ်လို့  အဲဒီအစီရင်ခံစာမှာ ရေးသားထား ပါတယ်။

နိုင်ငံတကာ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ၊ တိုကျိုဆေး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က BA.5 မျိုးကွဲသစ်ဟာ ယခင်မျိုးကွဲတွေထက် ကူးစက်နိုင်စွမ်း အနည်းငယ် ပိုရှိနိုင်ပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားရှိသူတွေကိုတောင် ကူးစက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီမျိုးကွဲသစ်ဟာ BA.2 မျိုးကွဲနေရာကို အစားထိုး ဝင်ရောက်လာရုံ သာမက ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် တိုးလာမှာကိုလည်း ရှောင်ရှားလို့မရဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူတွေ ပိုများလာမယ်ဆိုရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြတဲ့ လူနာလည်း တိုးလာမှာကို သတိထားသင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

445. Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ အပိုင်း(၂)  BA.5 ရဲ့ လက္ခဏာ

အဖြေ- မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲသစ် BA.5 နဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုဒုတိယအပိုင်းမှာ BA.5 ရဲ့ လက္ခဏာတွေအကြောင်း လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

BA.5 မျိုးကွဲသစ်မှာ လူသားဆဲလ်တွေထဲ ဝင်ရောက်ရာမှာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကပါဝင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျက်နှာပြင် ပေါ်မှာရှိတဲ့ Spike protein လို့ ခေါ်တဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတိန်းတွေမှာ L452R မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု စတာတွေရှိနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ L452R မျိုးဗီဇ ပြောင်းလဲမှုဟာ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုစနစ်က ဗိုင်းရပ်စ်ကို ရှာမတွေ့ဘဲ လွတ်ထွက်သွားအောင် ကူညီပေးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ဇူလိုင်လအစောပိုင်းမှာ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ချက်အရ BA.5 မျိုးကွဲသစ်ဟာ BA.1 နဲ့ယှဉ်ရင် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ပဋိပစ္စည်းရဲ့ ထိရောက်မှုကို ၇ ဆကျော် လျော့နည်းသွားအောင် လုပ်နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတာကြောင့်ဖြစ်စေ၊ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ဖူးလို့ ဖြစ်စေ ရရှိထားတဲ့ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းက အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ အာနိသင်တွေ လျော့နည်းသွားတာဟာ လတ်တလော ရောဂါပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုများနေတာလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုကြပါတယ်။

ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပညာရှင် အစည်းအဝေးမှာ  ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ကျိုတို တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က တင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်ထဲမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံနိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားရှိသူတွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းလာနေတယ်လို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဇွန်လအနှောင်းပိုင်း အထိ စုစည်းထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ  ၄၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ  ကိုယ်ခံစွမ်းအားရှိသူတွေ ရှိပြီး၊ အသက် ၇၀တန်း မှာတော့ ၃၇.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိတော့တာ တွေ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့ အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

444. Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 ဆိုတာ ဘာလဲ။ အပိုင်း(၁) Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5

အဖြေ- Omicron ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲသစ် BA.5 နဲ့ပတ်သက်ပြီး သိသင့်သိထိုက်တာတွေကို ဒီတစ်ကြိမ်မှာ လေ့လာသွားပါမယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေအပြင် ဂျပန်မှာလည်း အဓိကကူးစက် ပျံ့နှံ့လာနေတဲ့ ဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ အကြောင်း အခု ပထမပိုင်းမှာ တင်ဆက်ပါမယ်။

BA.5 ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ Omicron မျိုးဗီပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလက ပထမဆုံး တောင်အာဖရိကမှာ စတွေ့ခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ မေလကစပြီး အဲဒီမျိုးကွဲ ဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ကူးစက်ပျံ့နှံ့ လာပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO ရဲ့ အဆိုအရ ဇွန်လလယ်လောက်အထိ အချိန်အတောအတွင်းမှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုက နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိတယ်လို့  တွက်ဆထားပါတယ်။

အမေရိကန်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဗဟိုဌာနရဲ့ အပတ်စဉ် အစီရင်ခံစာမှာတော့ ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့အထိ BA.5 ကူးစက်မှုဟာ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အသစ်ကူးစက်ခံရမှုရဲ့ ၅၃.၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

လတ်တလောအချိန်မှာ ကိုရိုနာကူးစက်မှုအရေအတွက် မြင့်တက်လာ နေပြီး အဲဒီအကြောင်းရင်း တစ်ခုက  ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။

ဗြိတိန်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက BA.5 အမျိုးအစားဟာ BA.2 မျိုးကွဲထက် ၃၅.၁ ရာခိုင်နှုန်း ပိုပြီးမြန်မြန်ဆန်ဆန် ကူးစက် နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

တိုကျိုမြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အခြေအနေ အကဲဖြတ်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က ဇွန်လ ၂၇ ရက်အထိ သီတင်းပတ်အတွင်း မြို့တော်တွင်း ကူးစက်မှုရဲ့ ၃၃.၄ ရာခိုင်နှုန်းဟာ BA.5 မျိုးကွဲအမျိုးအစား ကူးစက်မှုဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

443. နာတာရှည် COVID ။ အပိုင်း(၈) လူနာတွေကို သင့်လျော်တဲ့ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှု ပေးခြင်းဟာ ဘယ်လောက် အရေးပါသလဲ

အဖြေ- COVID-19 ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ နာတာရှည်ဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြပါမယ်။ COVIDဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စွဲကျန်နေတဲ့လူနာတွေကို သင့်လျော်တဲ့ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှု ပေးခြင်းဟာ ဘယ်လောက် အရေးပါသလဲ- ဆိုတာကို ကြည့်ကြပါမယ်။

လက်ရှိအချိန်မှာ COVIDနောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာကို ဘယ်အတိုင်းအတာထိသတ်မှတ်နိုင်သလဲ?၊ ဘယ်လိုမျိုး အခြေအနေ တွေက ဒီလိုရောဂါတွေကို ဖြစ်ပွားစေသလဲ? စတဲ့ မသိနားမလည် နိုင်သေးတဲ့ အချက်တွေ အများအပြား ကျန်နေပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီနောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေကို အထူးကုသပေးနေတဲ့ ပညာရှင် ၂ ဦးကတော့ အဲဒီလို ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါ ခံစားနေရတဲ့လူနာတွေကို ဂရုတစိုက် ပြုစုကုသပေးဖို့ အင်မတန် အရေးကြီးတယ်လို့ အလေးပေးပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။

Kochi တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Yokoyama Akihito က “ဘယ်လို အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်စေ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရလို့ ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်မှာ ဝေဒနာစွဲကျန်ခံစားနေရသူတွေ ရှိနေတာတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဒီလူနာတွေအတွက် သင့်လျော်တဲ့ ပြုစုကုသမှုတွေ ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” လို့ အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Gifu တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Shimohata Takayoshi က ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေ ရောင်ရမ်းနေတဲ့ လူနာတချို့လည်းရှိသလို၊ နာတာရှည်ရောဂါတွေ ခံစားနေရတာကြောင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပိုဆိုးလာစေတဲ့ လူနာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခ Shimohata က ဘာအကြောင်းကြောင့်ပဲ ဒီလို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပါစေ ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ အဲဒီလူနာတွေကို သက်သာရာရအောင် ကူညီပံ့ပိုးကုသမှုတွေ သေသေချာချာ လုပ်ပေးရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အစိုးရအနေနဲ့ အခုလို အသစ်ပေါ်ထွက်လာတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာအတွက် သုတေသနလုပ်ငန်းတွေမှာ ငွေကြေးပံ့ပိုးပြီး သေချာလေ့လာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ COVID နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို အထူးကုသပေးတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စင်တာ ထူထောင်ပေးတာမျိုးအပြင် ဒီလိုမျိုးလူနာတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သက်တောင့်သက်သာ ရှိစေဖို့ ပတ်ဝန်းကျင် လူမှုအသိုက်အဝန်းကလည်း ဒီအခြေအနေတွေကို နားလည်လာဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

442. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း(၇) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ COVIDရဲ့ နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာများ။

အဖြေ- COVID-19 ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ နာတာရှည်ဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ COVIDရဲ့ နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာတွေကို လေ့လာကြပါမယ်။

 ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလကနေ ၄လတာ ကာလအတွင်း Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာ ၂,၀၀၀ ကျော်ရဲ့ နာတာရှည် COVID ရောဂါလက္ခဏာတွေကို တိုကျိုမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က စာရင်းပြုစုခဲ့ပါတယ်။

Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေထဲမှာ ချောင်းဆိုးသူ ၃၈.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်မှု ခံစားရသူ ၃၄.၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ လျှာကအရသာပုံမှန်မရတဲ့သူ ၁၀.၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အနံ့ခံအာရုံမှာ ပြဿနာရှိသူ ၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အနံ့၊ အရသာ အာရုံခံစားမှု ကျဆင်းသွားတာနဲ့ ဆံပင်ကျွတ်တာလိုမျိုး လက္ခဏာတွေကတော့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း နဲ့ တခြားမျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတွေ ကူးစက်တာကြောင့် ဖြစ်ပွားသလောက် မဖြစ်ကြဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးစင်တာက သုတေသီ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့သူတွေနဲ့ တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေကို အသက်အရွယ်၊ ကျား၊ မ နဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမှု အခြေအနေတို့ကို နှိုင်းယှဉ်ပြီး သုတေသနရလဒ်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီရလဒ်အရ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေဟာ တခြားမျိုးကွဲကိုဗစ် ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ကိုဗစ် နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါတွေ ဖြစ်တာ ဆယ်ပုံတစ်ပုံ ပဲရှိပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ Omicron အမျိုးအစား ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်က တခြားမျိုးကွဲတွေထက် သိသိသာသာ များတာကြောင့် COVIDကြောင့် နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားရသူ လူနာအရေအတွက်လည်း များလာဖွယ်ရှိနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူ တွေက သတိပေးထားပါတယ်။

ဗြိတိန်အစိုးရက ထုတ်ပြန်တဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် ထိုးထားတယ်ဆိုရင် Delta မျိုးကွဲကူးစက်ခံရသူ ထက် Omicron မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံရပြီးနောက် COVIDရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်သူက ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် လျော့နည်းပါတယ်။ အခုအထိရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ Omicron မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါဖြစ်တာ ကာလပိုရှည်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းပို့မှုမျိုး မရှိပါဘူး။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

441. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း(၆) "brain fog" လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာဆိုတာဘာလဲ။

အဖြေ- COVID-19 ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီနေ့မှာတော့ "brain fog"  လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေအကြောင်း လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

"Brain fog" ဆိုတာက COVID ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်တဲ့ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်သူ အများစုဟာ အာရုံစူးစိုက်နိုင်မှု လျော့ပါးလာပြီး ဦးနှောက်က ကောင်းကောင်းအလုပ်မလုပ်မှု ခံစားရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။ COVID ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ကုသရေး လမ်းညွှန်စာအုပ် ပြုစုခဲ့သူတွေထဲက တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ Gifu တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဦးနှောက်အာရုံကြောပါရဂူ Shimohata Takayoshi က "brain fog" ရောဂါဟာ MRI ရိုက်တဲ့အခါမှာရော၊ သွေးစစ်တာကနေပါ တစ်စုံတစ်ရာ အဖြေမထွက်တတ်တာကြောင့် ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ဖြစ်ပွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသန ဆက်လုပ်နေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ပြည်ပမှာ တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေအရ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကြောင့် ခန္ဓာကိုယ် တစ်ခုလုံး ရောင်ရမ်းမှု ဖြစ်စေပါတယ်။   ကိုယ်ခံအားပဋိပစ္စည်းတွေက ခန္ဓာကိုယ်ကို ရောင်ရမ်းအောင် လုပ်တဲ့ သေးငယ်တဲ့ cytokines မော်လီကျူး တွေ ထုတ်လွှတ်တာကြောင့်လည်း ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Shimohata က ပြောပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားစနစ်က မိမိခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်တိုက်ခိုက်တာတွေလည်း ဖြစ်စေပါတယ်။ cytokines မော်လီကျူးလေးတွေက သွေးကြောကနေတစ်ဆင့် ဦးနှောက်ထဲအထိ ရောက်သွားရင် ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းမှုကိုလည်း ဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆထားကြောင်း ပါမောက္ခ Shimohata က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လတ်တလောမှာ ကုသနည်းမရှိသေးပါဘူး။ ဒီ့ အတွက် ဆရာဝန်တွေ အနေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်လာပုံ အကြောင်းရင်းကိုပဲ နားလည်အောင် လုပ်ပြီး ကုသနေရတာ ဖြစ်တာကြောင့် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ကုသမှုနည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

440. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း(၅) COVID-19 နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်က ဘာလဲ။

အဖြေ- COVID-19 နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်က ဘာလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ Yale တက္ကသိုလ်က ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အထူးပြုလေ့လာနေသူ ပါမောက္ခ Iwasaki Akiko က ကိုဗစ်ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားခဲ့ရသူတွေပဲ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာ အမျိုးမျိုး ဖြစ်တာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကားမှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုစစ်တမ်းတစ်ခုအရ ကိုဗစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာခံစားရသူ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ သူတို့မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်ခဲ့တုန်းက ဆေးရုံတက်ဖို့ မလိုအပ်ခဲ့ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ ကိုဗစ်ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် အနည်းငယ်ပဲ ရောဂါလက္ခဏာ ပေါ်ခဲ့သူတွေတောင် ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ယူဆကြပါတယ်။

ပါမောက္ခ Iwasaki က “ ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာတဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ အရှိဆုံး အချက်ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း တစ်နေရာရာမှာ ခိုအောင်းနေတာ၊ အဲဒီနောက် ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတွေကို ရောင်ရမ်းစေပြီးတဲ့နောက် ရောဂါလက္ခဏာ အမျိုးမျိုး ပေါ်လာတာ”  ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာမခံစားခဲ့ရဘဲ ၂လ ဒါမှမဟုတ် ၃လ အကြာမှာမှ နာတာရှည်ကိုဗစ်လိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စပြတဲ့ လူနာတွေရှိတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူတွေမှာတော့ COVID ရဲ့ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားမှုရာခိုင်နှုန်း နည်းပါးကြောင်း ပြထားတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစီရင်ခံစာအလိုက် ရာခိုင်နှုန်း ကွဲပြားပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရုံနဲ့ အဲဒီနောက်ဆက်တွဲ ရောဂါတွေ မဖြစ်ဘူး လို့တော့ မဆိုနိုင်ဘူးလို့ လည်းပါမောက္ခ Iwasaki က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

439. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း(၄) COVID-19 နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဘယ်လို ဖြစ်ပေါ်လာသလဲ။

အဖြေ- "COVID-19 နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဘယ်လိုဖြစ်ပေါ်လာတယ်" ဆိုတာကို ပြောပြပါမယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ Yale တက္ကသိုလ်က ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အထူးပြုလေ့လာနေသူ ပါမောက္ခ Iwasaki Akiko က ယူဆချက် ၄ ခုကို ပြောပြပါတယ်။

၁) ချောင်းဆိုးတာနဲ့ ဖျားနာတာလိုမျိုး ကနဦးမှာဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ သက်သာသွားပေမဲ့လည်း ကျန်နေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အပိုင်းအစတွေကြောင့် ကာလရှည်ကြာ ရောင်ရမ်းနေတာမျိုး။

(၂) ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်က ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်တိုက်ခိုက်တာမျိုး။

(၃) ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကြောင့် ပျက်စီးနေတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ ပြန်ကောင်းမွန်လာဖို့ အချိန်ကြာနေတာမျိုး။

(၄) ရေယုန်ဗိုင်းရပ်စ် လိုမျိုး  COVID-19 မဖြစ်ခင်ကတည်းက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပြန်အသက်ဝင် ထကြွလာတာမျိုး။

တွေဟာ ပေါင်းစပ်ပြီး နာတာရှည် COVID နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ အမျိုးမျိုး  ဖြစ်ပေါ်လာတတ်တယ်လို့ ယူဆရကြောင်း ပါမောက္ခ  Iwasaki က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

438. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း(၃) ဘယ်လိုအခြေအနေကို COVID-19ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေလို့ သတ်မှတ်နိုင်မလဲ?

အဖြေ- "ဘယ်လိုအခြေအနေကို COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေလို့ သတ်မှတ်နိုင်မလဲ"?  ဆိုတာကို ပြောပြပါမယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHOက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ခံထားရနိုင်ခြေရှိတယ် ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်မှု အတည်ပြုခံခဲ့ရဖူးတဲ့ သူတွေမှာ ၃လအတွင်း ဖြစ်ပွားတဲ့ နေမကောင်းတဲ့ ဝေဒနာ တစ်ခုခုကို COVID-19 ရဲ့နောက်ဆက်တွဲရောဂါ လို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ အဲဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ COVID-19 စဖြစ်ပြီး သုံးလအတွင်းမှာ ဖြစ်လေ့ရှိပြီး  အနည်းဆုံး ၂လ လောက် ကြာတတ်ပါတယ်။  တခြားရောဂါ လက္ခဏာ တစ်မျိုးမျိုး ဖြစ်တာလို့  ပြောဖို့ခက်တဲ့ ဝေဒနာတွေကို ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါဝေဒနာလို့ ခေါ် ကြောင်း WHO က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ နာတာရှည် ဖြစ်တဲ့အတွက် အင်္ဂလိပ်လိုတော့ Long COVID လို့ခေါ် ပါတယ်။  ဒါပေမဲ့ WHO သတ်မှတ်ထားတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အမျိုးမျိုးရှိပြီး နိုင်ငံ အသီးသီးက ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေကြားမှာ ဒီရောဂါ တွေ အားလုံးဟာ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါ ဟုတ်တယ် မဟုတ်ဘူး ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး  မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ကသုတေသနအဖွဲ့တစ်ခုကို ဦးဆောင်နေသူ Kochi တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Yokoyama Akihito ကတော့  "ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စစ်တမ်းမှာ ကိုရိုနာ ကူးစက်မခံရသူတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသနလုပ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိတာကြောင့် ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ  ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုရဲ့  နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါဟုတ်မဟုတ်ဆိုတာ ဆုံးဖြတ်ဖို့ အလွန်ခက်တယ်” ပြောပါတယ်။ “လူနာရဲ့ အဆုတ်ဟာ ပုံသဏ္ဍာန် မမှန် ဖြစ်နေပြီး အသက်ရှုရခက်ခဲတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါဟာ ကိုဗစ် နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိပ်လို့မရတာနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးထိခိုက်တာတွေ ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကြောင့် ဖြစ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာ အဖြစ် ပြောရခက်ပါတယ်”လို့  သူက ဆိုပါတယ်။ “အဲဒီလို ဝေဒနာတွေဟာ တခြားရောဂါတွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပြီး သေသေချာချာ ရောဂါစစ်ဆေးမှု မလုပ်ဘူးဆိုရင် လူနာအတွက်လည်း အကျိုးယုတ်နိုင်ပါတယ်။ COVID-19 နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါ လို့ ပြောနေပေမယ့် တခြား ရောဂါလည်း ရှိနေတတ်တာကြောင့်  ကုသပျောက်ကင်းနိုင်တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။ နောင် အနာဂတ်မှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူတွေ၊ ကျန်းမာတဲ့လူတွေ နဲ့ တခြား အဆုတ်ရောင်ရောဂါရှိသူတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ခြင်းအားဖြင့်  နာတာရှည် COVID နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါဟုတ်မဟုတ် သေချာ အောင် လုပ်ဖို့လိုမယ်လို့ ယူဆကြောင်း ပါမောက္ခ Yokoyama Akihito က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

437. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း (၂) နာတာရှည် COVIDရောဂါ လက္ခဏာတွေက ဘယ်လိုလဲ။

အဖြေ- ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနစစ်တမ်း အပိုင်း ၂ အဖြစ် COVID ရဲ့ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘယ်လို လက္ခဏာတွေလည်း ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။

Keio တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Fukunaga Koichi ဦးဆောင်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့ဟာ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်တဲ့သူကနေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရောဂါဖြစ်တဲ့သူတွေအထိ လူနာပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော်ကို စစ်တမ်းကောက်ယူ သုတေသနပြုခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါလို့ သိရပြီးနောက် တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ဘယ်လိုလက္ခဏာတွေ ခံစားခဲ့ရသလဲ လို့ လူနာတွေကို မေးမြန်းခဲ့ကြပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်အကြာမှာ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာအနေနဲ့  မောပန်းနွမ်းနယ်တာကို ခံစားရတဲ့လူနာက ၁၂.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊  အသက်ရှူရ ခက်ခဲသူက  ၈.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကြွက်သားတွေရဲ့ ကြံ့ခိုင်မှု လျော့ကျလာပြီး အာရုံစုစည်းလို့မရ ဖြစ်သူက ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ မှတ်ဉာဏ်အား နည်းလာသူက ၇.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊  အိပ်လို့မရသူက ၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ အဆစ်အမြစ် နာကျင်ကိုက်ခဲသူက ၆.၄ ရာခိုင်နှုန်း၊  ကြွက်သားနာကျင်သူက ၅.၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ အနံ့ခံမရသူက ၅.၄ ရာခိုင်နှုန်း ၊ သလိပ်ထွက်နေသူက ၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဆံပင်ကျွတ်သူက ၅.၁ ရာခိုင်နှုန်း ၊ ခေါင်းကိုက်သူက ၅.၀ ရာခိုင်နှုန်း ၊ လျှာက အရသာခံစားရတာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မဖြစ်သူက ၄.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ချောင်းဆိုးနေသူက ၄.၆ ရာခိုင်နှုန်း ၊ ခြေလက်တွေ ထုံကျဉ်နေသူက ၃.၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ အမြင်အာရုံကျလာသူက ၃.၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ လူနာစုစုပေါင်းရဲ့  ၃၃ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ရောဂါလက္ခဏာတစ်ခု မဟုတ် တစ်ခု ရှိနေတတ်ပါတယ်။

ယခင် သုတေသန အဖွဲ့လိုပဲ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မခံရတဲ့သူတွေနဲ့  နှိုင်းယှဉ်ပြီး စစ်တမ်းကောက်ထားတာ မရှိတဲ့အတွက် အခု ပြောပြခဲ့တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ COVID 19 ဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ဖြစ်တဲ့ နာတာရှည်လက္ခဏာတွေ ဟုတ်တယ်လို့တော့ အတည်ပြုလို့ မရပါဘူး။ လူနာတွေဟာ ရောဂါဝေဒနာအလိုက် ကုထုံးအမျိုးမျိုးနဲ့ စမ်းသပ်ကုသမှု ခံယူကြပါတယ်။ အထူးဆေးဝါးတွေ သုံးစွဲတာမျိုး မရှိပါဘူး။  

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

436. နာတာရှည် COVID။ အပိုင်း (၁) နာတာရှည် COVIDရောဂါ လက္ခဏာတွေက ဘယ်လိုလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လအနှောင်းပိုင်းအထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၉.၃ သန်းကျော်ရှိပါတယ်။ ကိုဗစ်လူနာ အများအပြားဟာ ပြန်နေကောင်းလာပြီး နောက်ပိုင်းမှာလည်း ကိုဗစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာအမျိုးမျိုးကို ခံစားနေရပါတယ်။ အဲဒီလို ရောဂါ လက္ခဏာ အခြေအနေတွေထဲကမှ  နာတာရှည် COVIDရောဂါ လက္ခဏာတွေက ဘယ်လိုလဲ ဆိုတာ သိရအောင် အသေးစိတ် တင်ဆက်ပေးပါမယ်။

Kochi တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Yokoyama Akihito ဦးဆောင်တဲ့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း အလယ်အလတ် ပြင်းထန်တာ ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆေးရုံတွေမှာ တက်ရတဲ့ လူနာ ၁,၀၀၀ ကျော်ကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။

ဆရာဝန်တွေရဲ့ မေးမြန်းချက် မှတ်တမ်းတွေနဲ့ လူနာတွေရဲ့ ဖြေကြားမှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီး ဘယ်လိုရောဂါလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာသလဲဆိုတာ သုံးလမှာတစ်ကြိမ် ရှာဖွေလေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီး ၃လအကြာမှာ လူနာတွေရဲ့ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းက ကြွက်သားတွေ အားနည်းလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။   အသက်ရှုရခက်တဲ့ ဝေဒနာခံစားရသူက ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ မောပန်းနွမ်းနယ်တာကို ခံစားရသူက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း၊  အိပ်မပျော် တဲ့သူက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိပြီး  ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အာရုံစုစည်းရ ခက်ခဲတာ ၊ ကြွက်သားနာကျင်တာနဲ့ ချောင်းဆိုးတာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တချို့ကတော့ ရောဂါလက္ခဏာ အမျိုးမျိုးကို ခံစားရတယ်လို့ ပြောပြကြပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီး နောက်ပိုင်း ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားရသူတွေဟာ အချိန်ကြာလာတဲ့အခါမှာ တဖြည်းဖြည်း သက်သာလာကြတာကိုတွေ့ရပါတယ်။

ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီး တစ်နှစ်ကြာတဲ့အခါမှာတော့ အိပ်မပျော်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာရှိသူက ၁၀.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊  ကြွက်သားတွေ အားနည်းလာတဲ့သူက ၉.၃ ရာခိုင်နှုန်း၊  အသက်ရှူရ ခက်တဲ့သူက ၆.၀ ရာခိုင်နှုန်း ပဲရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အာရုံစိုက်လို့မရ သူက ၅.၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ချောင်းဆိုးဝေဒနာ စွဲကျန်တာ၅.၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်မှု ဝေဒနာခံစားရသူက ၄.၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကြွက်သားနာကျင်မှုခံစားရသူ  ၄.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ တစ်မျိုးမျိုးခံစားရတယ် လို့ ပြောတဲ့လူနာက ၁၃.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။

COVID19 ရောဂါဖြစ်ချိန်မှာ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ခဲ့သူတွေဟာ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားရနိုင်ခြေများတယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

435. နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းနဲ့ အပူဒဏ်ကာကွယ်ခြင်း။
အပိုင်း (၃) အပူလျှပ်ခြင်း မဖြစ်အောင် ဘာတွေကို သတိထားရမလဲ။

အဖြေ- COVID-19 ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက်  နှာခေါင်းစည်းကို အခြေခံအားဖြင့် တပ်ရမှာဖြစ်ပေမယ့် ပူပြင်းတဲ့ရာသီမှာတော့ ဆိုးကျိုး သက်ရောက်စေနိုင်တဲ့ အချက် တချို့ ရှိပါတယ်။ 

ပူပြင်းတဲ့ရာသီမှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ပြီး အပူလျှပ်ခြင်းမဖြစ်စေမယ့် နည်းလမ်းတွေထဲမှာ ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့် အချက်တွေကို လေ့လာကြပါမယ်။

အပူလျှပ်တဲ့ အန္တရာယ် နဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေတဲ့ WHO ရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ပြီး  Nagoya Institute of Technology က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa ကို မေးမြန်းကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခ Hirata က အပူချိန်နဲ့ စိုထိုင်းဆ မြင့်မားတဲ့ ရာသီမှာ  အပူလျှပ်တဲ့အန္တရာယ်ကို ပုံမှန်သတိထားနေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လူတွေဟာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားချိန်မှာ ရေငတ်လာတာကို သတိမထားမိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို အရည်ဓာတ်ဖြည့်တင်းဖို့ အတွက် ရေသောက်တဲ့ အကြိမ် အရေအတွက် နည်းသွားတတ်တာကို သတိထားဖို့ လိုတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ရေသောက်နည်းရင် ခန္ဓာကိုယ်ဟာ အရည်ဓာတ်ဆုံးရှုံးပြီး ကိုယ်တွင်းအပူချိန် မြင့်တက်လာတဲ့အခါ အပူလျှပ်တဲ့အန္တရာယ် ဖြစ်တတ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hirata က ရှင်းပြပါတယ်။ သတိထားပြီး ရေများများသောက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ Mask တပ်ဆင်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေများတဲ့ နေရာတွေမှာ ဆိုရင် Mask ကို တပ်ထားသင့်ပြီး  တခြားသူတွေနဲ့ လုံလောက်တဲ့ အကွာအဝေးခြားပြီး နေလို့ရရင် Mask မတပ်လဲ ရပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ နေရာနဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး Mask ကိုတပ်မယ် မတပ်ဘူး ဆုံးဖြတ်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

434. နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းနဲ့ အပူဒဏ်ကာကွယ်ခြင်း။
အပိုင်း (၂) နှာခေါင်းစည်း mask တပ်ထားရင် အပူလျှပ်မှု အန္တရာယ် ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ- COVID-19 ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက် နှာခေါင်းစည်းတပ်တာဟာ အခြေခံလုပ်ရမယ့်အချက် ဖြစ်ပေမယ့် ပူပြင်းတဲ့ရာသီမှာတော့ တခြား ဆိုးကျိုး သက်ရောက်စေနိုင်တဲ့ အချက် တချို့ ရှိပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်း mask တပ်ထားရင် အပူလျှပ်မှု အန္တရာယ် ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာနေတဲ့ WHO နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အဖွဲ့ဝင် Nagoya Institute of Technology က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa နဲ့ မေးမြန်းထားတာကို လေ့လာကြည့်ပါ။
အရင်ကတည်းက လုပ်လာတဲ့ သုတေသနတွေမှာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားသူနဲ့ မတပ်ထားသူ နှိုင်းယှဉ်ပြီး ကိုယ်တွင်းအပူချိန် အပြောင်းအလဲကို တိုင်းတာကြည့်တဲ့အခါ mask တပ်ထားတဲ့သူက ကိုယ်တွင်းအပူချိန် ၀.၀၆ ကနေ ၀.၀၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် အထိ အပူချိန် တက်လာတာကို တွေ့ရပြီး အပူလျှပ်အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ တစ်ဒီဂရီအထိ အပူချိန် တက်မလာဘူးလို့ ပါမောက္ခ Hirata က ပြောပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းတပ်တာ တစ်ခုထဲကြောင့် ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်တက်လာပြီး အပူလျှပ်တဲ့အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေ မရှိဘူးလို့ ပါမောက္ခ Hirata က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ပြီး လေ့ကျင့်ခန်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်တက်ပြီး အပူလျှပ်အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေ များနိုင်တယ်လို့ သူက ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
မွေးကင်းစ ကလေးငယ်တွေနဲ့ လမ်းလျှောက်တတ်ခါစ ကလေးတွေကို နှာခေါင်းစည်းတပ်တာကြောင့် အပူလျှပ်တဲ့ အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်သလား ဆိုတာကိုတော့ လေ့လာထားတဲ့ အချက်နည်းသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးငယ်တွေ အပူလျှပ်အန္တရာယ် ဖြစ်မှာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ အစိုးရရဲ့လမ်းညွှန်ချက်တွေကို အထူးဂရုပြု လိုက်နာကြဖို့ သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

433. နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းနဲ့ အပူဒဏ်ကာကွယ်ခြင်း။
အပိုင်း (၁) ပူပြင်းတဲ့ရာသီဥတုမှာနှာခေါင်းစည်းကို ဘယ်လို ထိထိရောက်ရောက် တပ်ဆင်မလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပူအိုက်တဲ့ ရာသီမှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားရင် ခန္ဓာကိုယ်က ပိုပူလာပြီး၊ အသက်ရှူကြပ်တာနဲ့ စိတ်လည်း မွန်းကြပ်လာနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့ကြောင့် ရာသီဥတု ပူနေချိန်မှာ အပူဒဏ်မခံစားရအောင် နှာခေါင်းစည်းကို ဘယ်လိုထိထိရောက်ရောက် တပ်ဆင်မလဲဆိုတာကို ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ပြောပြပေးပါမယ်။
ဂျပန်မှာတော့ အစိုးရဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်လို့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ အခြေခံမူဝါဒတွေကို မေလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ စပြောင်းလိုက်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတစ်ခု အနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ဆောင်မှု တစ်ခုအဖြစ် ဆက်ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုအခါ တချို့အနေအထားမျိုးတွေမှာတော့ နှာခေါင်းစည်းကို ချွတ်ထားလည်း ရတယ်လို့ ပြောင်းလဲ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ပြင်ပမှာရှိနေချိန် လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးအကြား ၂ မီတာနဲ့အထက် အကွာအဝေး ရှိနေမယ်ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ထားလို့ ရပါတယ်။ ကိုယ့်အနီးနားမှာ လူတွေရှိနေပေမဲ့လည်း စကားစမြည် ပြောဆိုတာမျိုး မလုပ်ဘူးဆိုရင်လည်း နှာခေါင်းစည်းမတပ်ထား လို့ ရပါတယ်။
ရာသီဥတု အလွန်ပူပြင်းတာကြောင့် အပူလျှပ်တဲ့အန္တရာယ်မျိုးကို ကာကွယ်ဖို့ အထူးသဖြင့် နွေရာသီမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေကို မတပ်ထားဖို့ အစိုးရက အကြံပြုထားပါတယ်။
အဆောက်အအုံတွင်းမှာ ရှိနေစဉ်မှာလည်း လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးအကြား ၂ မီတာနဲ့အထက် အကွာအဝေး ရှိနေမယ်၊ စကားလဲ မပြောဖြစ်ကြဘူး ဆိုရင်တော့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို မတပ်ထားလဲ ရပါတယ်။
ကျောင်းတွေမှာ အားကစားလုပ်တဲ့ အချိန်တွေအတွင်း နှာခေါင်းစည်းတွေ ချွတ်ထားနိုင်ပါတယ်။ ကျောင်းဆင်းသွားချိန်မှာ ကျောင်းတွင်းအသင်းအဖွဲ့အလိုက် လှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ရင်လည်း အလားတူ နှာခေါင်းစည်းချွတ်ထားဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးအကြား ထိတွေ့ကစားရတဲ့ အားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဆိုရင်တော့ အားကစားအသင်းအလိုက် ချမှတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
အသက် ၂နှစ်အောက် ကလေးတွေကို နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ဖို့ အကြံပြုထားတာမျိုး မရှိပါဘူး။ အသက် ၂ နှစ်နဲ့အထက် နေ့ကလေးထိန်းကျောင်းတွေ တက်နေတဲ့ ကလေးတွေလည်း ကျောင်းတွေမှာ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ဘယ်လို အကွာအဝေးမှာ နေသည်ဖြစ်စေ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ဖို့ တောင်းဆိုထားခြင်း မရှိပါဘူး။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

432. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၉) ကလေးသူငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလား။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဖေဖေါ်ဝါရီလကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ကလေးတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်သစ်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးနေပြီး နဝမပိုင်း က နောက်ဆုံးအပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဘယ်လိုစဉ်းစားသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
Kitasato University က ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က သူ့ရဲ့ အမြင်တွေကို အခုလို မျှဝေထားပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ လိုမျိုး ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ သူက အကြံပြုပေမဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာ ထွေထွေထူးထူးမရှိတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ မိသားစုတွေအနေနဲ့ ကလေးရဲ့နေထိုင်မှုပုံစံနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ မိသားစု အနေအထားပေါ်မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်ကြဖို့ ပါမောက္ခ Nakayama က အကြံပေးထားပါတယ်။ ကျောင်းပြင်ပလှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ကျောင်းကလပ်အသင်း လှုပ်ရှားမှု ဒါမှမဟုတ် အားကစားလုပ်ဆောင်မှု တွေ အပါအဝင် လူစုလူဝေးနေရာတွေကို မကြာခဏ သွားလေ့ရှိတဲ့ ကလေးတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ ပါမောက္ခ Nakayama က အကြံပြုထားပါတယ်။ အဘိုးအဘွားတွေနဲ့ အတူနေထိုင်တဲ့ ကလေးငယ် တွေကိုလည်း အဘိုးအဘွားတွေကို ကလေးကနေ တစ်ဆင့် ရောဂါ မကူးစေဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ အကြံပြု ထားပါတယ်။
ယေဘုံယျအားဖြင့် ကလေးတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးတွေအမျိုးမျိုး ထိုးကြရတာကြောင့် ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ နေထိုင်နိုင်ပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။ ဝက်သက်ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြီး ဝက်သက်ပေါက်ပေမယ့် ဦးနှောက်အမြှေးရောင်တဲ့အထိ ဆိုးရွားတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာအပါအဝင် တခြား ဆိုးရွားပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပွားသူဟာ လူတစ်ထောင်မှာ တစ်ဦးသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးကိုထိုးကြပြီး ဝက်သက် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူမရှိသလောက် ဖြစ်လာပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကိုလည်း တခြားကာကွယ်ဆေး တွေလိုပဲ စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။ လူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေအကြောင်းကို ပိုသိလာ‌အောင်မိမိဘာသာ လေ့လာဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

431. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း။
အပိုင်း(၈) ကာကွယ်ဆေးနည်းပညာအသစ်ကို သုံးထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဖြစ်တာကြောင့် စိုးရိမ်စရာရှိမရှိ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ဖေဖေါ်ဝါရီလကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံ ပေးခဲ့ပါတယ်။
ကလေးတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်သစ်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးနေပြီး အဋ္ဌမပိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး နည်းပညာအသစ်ကို သုံးထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဖြစ်တာကြောင့် စိုးရိမ်စရာရှိမရှိ လေ့လာကြည့် ကြပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဟာ ကမ္ဘာမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် "messenger RNA" နည်းပညာကို အသုံးပြုထားပါတယ်။ အဲဒီ "messenger RNA"ဆိုတာ DNAအတွက် ပရိုတင်းတည်ဆောက်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်ပေးတဲ့ မော်လီကျူးလေးတွေ ဖြစ်ပြီး ရောဂါတွေကို ကုသရာမှာ အသုံးချဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်ဆိုပြီး သုတေသန ပြုလာကြ တာ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ကြာ ရှိပါပြီ။ Messenger RNA ဟာ အလွယ်တကူ ပြိုကွဲ ပျက်စီး သွားနိုင်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး တာနဲ့ ရက်အနည်းအတွင်းမှာ ဒီမော်လီကျူးလေးတွေ ပျက်စီးသွားပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာလည်း ကျန်ရှိနေမှာမဟုတ်သလို ဆိုးကျိုး သက်ရောက်မှုလည်း ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် နှစ်အတော်ကြာလာတဲ့အချိန်ကျမှ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် နေမကောင်းဖြစ်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်ဖွယ် မရှိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။


ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

430. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း။
အပိုင်း(၇) ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်လကျော်ကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ကလေးတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်သစ်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီ သတ္တမပိုင်းမှာတော့ ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် နှလုံးကြွက်သား ရောင်ရမ်းမှုကြောင့် လှုပ်ရှားရခက်ခဲတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဝေဒနာ ခံစားရသူ ရှားရှားပါးပါး ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ဧပြီလ ၁ရက်နေ့အထိ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁နှစ်အကြား ကလေးငယ် ၅၃၄,၀၀၀ ကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခဲ့ တာမှာ ကလေးတစ်ဦးသာ အဲဒီလိုလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်ဟာ ဂျပန်ထက်စောပြီး ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေး စထိုးခဲ့ပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သုတေသနပြု စမ်းသပ်မှုတွေ အများကြီးလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး စင်တာရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး နှလုံး ထိခိုက်နိုင်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဖြစ်သူ ယောက်ျားလေး အယောက် တစ်သန်းမှာ တစ်ယောက်မှ မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ၄.၃ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။ မိန်းကလေးတွေကို ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် အချက်အလက် လုံလုံလောက်လောက် မရှိခဲ့တဲ့အတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဖြစ်သူ ရှိမရှိ မပြောနိုင်ပါဘူး။ မိန်းကလေးတွေ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ကြီးကြီးမားမားဖြစ်သူ တစ်သန်းမှာ ၂ ဦးရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီလိုဘေးထွက် ဆိုးကျိုးဖြစ်ပွားခဲ့သူအားလုံးဟာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်ဘဲ အဲဒီနောက် ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ကလေးငယ် ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်က သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ ကလေးနှစ်ဦးစလုံးမှာ ရောဂါအခံရှိပြီး ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် ကတည်းက နေမကောင်းဖြစ်နေခဲ့တာပါ။ သူတို့သေဆုံးမှုနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ဆက်စပ်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

429. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၆) ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်တတ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး တွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ဖေဖေါ်ဝါရီကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးစထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။
ကလေးတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်သစ်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးလာခဲ့တာ ဆဋ္ဌမပိုင်းမှာ ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်တတ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး တွေအကြောင်းကို လေ့လာပါမယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ ထိုးပြီးရင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ထွက်တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ကိုယ်ခံအား စနစ်က ခန္ဓာကိုယ်ထဲဝင်လာတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို မှတ်သားတဲ့ အခါမျိုးမှာ အဖျားတက်တာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးထိုးထားတဲ့ နေရာက နာကျင်တာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လို လက္ခဏာတွေလဲ ဆိုတာ အသေးစိတ်လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer ရဲ့ သုတေသနတစ်ခုအရ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ကလေးသူငယ်တွေမှာ ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာ တစ်ဝိုက် နာကျင်မှုဖြစ်သူ ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာ ၇၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ၇၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ် ။ မောပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နှုံးနေသလိုခံစားရသူ က ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယဆေး ထိုးပြီးနောက် ၃၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုယ်အပူချိန် ၃၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နဲ့ အထက်ရှိသူ ၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ၇ ရာခိုင်နှုန်း အပူချိန် တက်ခဲ့ပါတယ်။
လေ့လာမှုရလဒ်တွေအရ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ် ကြား ကလေးတွေဟာ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေထက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး နည်းပါးတယ်ဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။ ကြွက်သားနာကျင်တာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးထိုးထားတဲ့ လက်မောင်း လှုပ်ရှားရခက်တာ လိုမျိုး လက္ခဏာအပျော့စား ကလေးတိုင်းလို ဖြစ်ပေမဲ့ အဲဒီလို ကိုယ်လက် မသက်မသာဖြစ်တာက တစ်ရက်၊နှစ်ရက်အတွင်း သက်သာသွားနိုင် ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

428. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၅) ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၂ ဖေဖေါ်ဝါရီလကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ပဉ္စမပိုင်းမှာတော့ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer က အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြားကလေးတွေကို သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေး လက်တွေ့စမ်းသပ် ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၇ရက် ဒါမှမဟုတ် အဲဒါထက်ပိုကြာပြီးချိန်မှာ ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုရဲ့ လက္ခဏာမပေါ်အောင် ၉၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ အဲဒီ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးဟာ ဂျပန်နဲ့ ကမ္ဘာ့တခြားနေရာတွေမှာ လတ်တလော ပျံ့နှံ့နေတဲ့ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲအသစ် မကူးစက်အောင်ကာကွယ်ဖို့မှာတော့ ထိရောက်မှု နည်းတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။
အမေရိကန်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့်ကာကွယ်တားဆီးရေးဗဟို (CDC) က ၂၀၂၂ခုနှစ် မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်ခုမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေကို Pfizer ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးပြီး သုတေသနပြုစစ်ဆေးခဲ့တဲ့အခါ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်ခြေကို ရဲ့ ၃၁ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။
မတ်လ၃၀ ရက်နေ့က အမေရိကန် သုတေသီတွေထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုမှာတော့ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေကို Omicron အမျိုးအစား ကူးစက်ရင် ဆေးရုံတက် မကုသရအောင် ကာကွယ်ဆေးက ၆၈ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလေ့လာမှုအရ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ကလေးတွေ အားလုံးနီးပါးဟာ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဟာ ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် အပြည့်အဝ မတားဆီးပေးနိုင်ပေမဲ့ ဆေးရုံတက်ရသည်အထိ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်မလာအောင် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို သုတေသန ရလဒ်တွေက ပြသနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

427. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၄) ကလေးတွေ COVID-19 ဖြစ်တဲ့အခါ ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်သလဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဖေဖေါ်ဝါရီလကျော်ကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေး ခဲ့ပါတယ်။
ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကလေးတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးပါမယ်။ အခု စတုတ္ထပိုင်းမှာ ကလေးတွေ COVID-19 ဖြစ်တဲ့အခါ ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာတွေဖြစ်သလဲ လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့အထိ သီတင်းပတ်အတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူအသစ် ၃၁၄,၃၇၀ ဦး ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူအသစ် ရဲ့ ၁၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၄၇,၆၅၉ ဦးက အသက် ၁၀ နှစ်အောက်ကလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အသက်အရွယ် အုပ်စုအားလုံးမှာ ကူးစက်မှုအများဆုံးကတော့ ကလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကြီး စတင်ဖြစ်ပွားချိန်ကစပြီး ၂နှစ်အတွင်းမှာ အသက် ၁၀ နှစ်အောက် ကလေးသူငယ် ၉၅၉,၆၆၂ ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရပါတယ်။
ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့အထိ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်းမှာ ကလေးငယ် ၄ ဦး ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ကလေးလူနာအများစုဟာ အပျော့စား ရောဂါလက္ခဏာတွေသာ ဖြစ်ပေမဲ့ တခါတရံမှာတော့ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တာ၊ အော့အန်တာနဲ့ လည်ချောင်းအတွင်းမှာ ရောင်ရမ်းတာကြောင့် အသက်ရှူရခက်ခဲတဲ့ လက္ခဏာတွေရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။
နှလုံး ဒါမှမဟုတ် အဆုတ်ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ ဂျပန်ကလေး အထူးကုဆရာဝန်အဖွဲ့ က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါလက္ခဏာ မပြဘဲ ကူးစက်ခံရရင် ပျောက်သွားတာတောင်မှ ဒီလိုကလေးမျိုး တွေဟာ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရရင် ချောင်းဆိုးတာနဲ့ အသက်ရှုကြပ်တာ လိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ စွဲကျန်ခဲ့နိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

426. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၃) ကလေးသူငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလား။

အဖြေ - ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကလေးတွေ ကိုယ်တိုင်ရော သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေပါ ကာကွယ်ဆေးထိုး သင့်မသင့် အတူတကွ ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးပါမယ်။ တတိယပိုင်းမှာ ကလေးသူငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလား ဆိုတဲ့အချက်ကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
မိသားစုတစ်စုနဲ့တစ်စု အနေအထားတွေ မတူကြသလို စဉ်းစား တွေးခေါ်ပုံနည်းလမ်းတွေဟာလည်း မတူညီတာကြောင့် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါ ဘယ်အချက်ကို စဉ်းစားပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ်မထိုးဘူး ဆုံးဖြတ်ကြမလဲဆိုတာ ရှိပါတယ်။ အရေးကြီးတဲ့အချက်ကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုး တာကြောင့် ရရှိမယ့် အကျိုးကျေးဇူးနဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဘယ်အရာက အလေးသာသလဲ ဆိုတာကို ချိန်ဆဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကြောင့် ရရှိမယ့် အကျိုးကျေးဇူးတွေကတော့ ကူးစက်ခံရရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖျားနာအောင် ကာကွယ်ပေးတာ၊ တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးပြီးပြန့်ပွားသွားတာမျိုး မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးတာနဲ့ ကျောင်းနဲ့ တခြားနေရာတွေကို စိတ်ချလက်ချ သွားလာနိုင်တာတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် မလိုလားအပ်တဲ့ ပုံစံနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က တုံ့ပြန်မှုတွေရှိတာ၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်လာတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်အချက်တွေကတော့ ဂျပန်မှာ ကလေးငယ်တွေ အကြား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပေါ်နေပေမယ့် ကူးစက်ခံထားရပေမယ့် ကလေးတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားမှု ဂျပန်မှာ အတော်ရှားပါးပါတယ်။
ဂျပန်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အဓိကကူးစက် ပျံ့နှံ့လာနေတဲ့ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇ ပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနည်းပါးလာတာကလည်း စဉ်းစားရမယ့် အချက်ဖြစ်ပါတယ်။
တခြားအသက်အရွယ် အုပ်စုတွေလိုမျိုးပဲ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး အခမဲ့ ထိုးနှံပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဝက်သက်၊ ရေကျောက်နဲ့ ဂျပန်ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံတာလိုမျိုး
အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကြိုးပမ်းဖို့လိုအပ်တယ် ဆိုတဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်မျိုးမရှိဘဲ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မထိုးဖို့ကို မိမိကလေးနဲ့အတူ အသေအချာ စဉ်းစား ဆုံးဖြတ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

425. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၂) ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ဖေဖေါ်ဝါရီလကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒီအသက်အရွယ်အုပ်စု ကလေးတွေရဲ့ ၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးပြီးသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကလေးသူငယ်တွေအကြား ရောဂါကူးစက်မှု အရေအတွက်ကတော့ မကျဆင်းသေးတာကတော့ စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကလေးတွေရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုး ပေးသင့်မသင့် ဆုံးဖြတ်ရာမှာ အထောက်အကူပြုမယ့် အချက်အလက်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးပါမယ်။ အခုဒုတိယပိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ရအောင်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုတာဟာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေလိုမျိုး ပြင်ပက ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်ရောက်လာတဲ့ ရောဂါပိုးတွေကို တိုက်ခိုက်ပေးတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ "ခုခံအားစနစ်" ရဲ့လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အသေးစိတ်လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာ ထိုးထွက်နေတဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်း "spike proteins"ဆိုတာတွေ ပါရှိပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေမှာတော့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို သတင်းပို့တဲ့ အလုပ်လုပ်ဖို့စီစဉ်ထားတဲ့ "messenger RNA(m-RNA)"လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတင်း ထွက်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ မော်လီကျူးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးလိုက်ရင်(m-RNA)ရဲ့အစီအစဉ်အတိုင်း ဆူးချွန်ပရိုတင်းကို ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပါတယ်။
ဆူးချွန်ပရိုတင်းဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ "ခုခံအားစနစ်"က ဒီပရိုတင်းတွေကို လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ မရှိသင့်တဲ့အရာတွေအဖြစ် မှတ်သားထားတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ "antibodies" ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်ပေးပါတယ်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အမှန်တကယ် ဝင်ရောက်လာချိန်မှာ ဒီ"antibodies" ပဋိပစ္စည်းတွေက ရောဂါပိုးကို ဘယ်လို တိုက်ထုတ်ရမယ်ဆိုတာကို မှတ်သားထားတာကြောင့် တိုက်ခိုက်နိုင် ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးချိန် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ဝင်ရောက်လာတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ ကိုက်ညီမယ့် ပဋိပစ္စည်း"antibodies" ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ထုတ်ပေးပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ကိုယ်ခံအားစနစ်ကနေ လုံလောက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း ကို လျင်လျင်မြန်မြန် မထုတ်နိုင်တာမျိုး ဒါမဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ်အရေအတွက် များလွန်းတာကြောင့် တိုက်ထုတ်ဖို့ မစွမ်းတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်လာတဲ့အချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့လူတွေဟာ ချောင်းဆိုးတာ၊ အလွန်အမင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာတွေလိုမျိုး ရောဂါတွေခံစားလာရပြီး တစ်ခါတစ်ရံမှာ အပြင်းဖျားနာတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားမယ်ဆိုရင်တော့ လူ့ခန္ဓာကိုယ်က ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း "antibodies"တွေ ကို ကြိုပြီး ထုတ်ပေးထားပါတယ်။ မိမိ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ထုတ်နိုင်အောင် အသင့်ပြင်ထားတာ ကြောင့် ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင်နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာတွေမပေါ်လာအောင်၊ ဝေဒနာ ပြင်းထန်မလာအောင်၊ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

424. ကလေးသူငယ်များ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း။
အပိုင်း(၁) ကာကွယ်ဆေးထိုးမှု ခံယူပြီးတဲ့ ကလေးသူငယ် ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ - ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့၂လပိုင်းကစပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁ နှစ်အကြား ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒီအသက်အရွယ်အုပ်စု ကလေးတွေရဲ့ ၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးပြီးသွားပါပြီ။ ကလေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်လို့ ရောဂါဖြစ်ပွားလည်း ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကလေးသူငယ်တွေအကြား ရောဂါ ကူးစက်မှု အရေအတွက်ကတော့ ကျဆင်းသွားတာမရှိပါဘူး။
ကလေးတွေကို အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizer က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို အသုံးပြု ထိုးပေးတာ ဖြစ်ပြီး သီတင်း ၃ပတ်ခြားပြီး နှစ်ကြိမ်ထိုးပေးနေပါတယ်။ ထိုးပေးတဲ့ ဆေးပမာဏကတော့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ပမာဏရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက်နေ့အထိ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေး ၉၉၈,၀၀၀ ကျော်ဟာ အနည်းဆုံး ကာကွယ်ဆေး တစ်ကြိမ် ထိုးပြီးပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဂျပန်မှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးဦးရေ ၇,၄၁၀,၀၀၀ ရှိပြီး ၁၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ဆေး တစ်ကြိမ်ထိုးပြီးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့ ကလေးက ၆၆၀,၀၀၀ နီးပါး ရှိပြီး ကလေးအားလုံးရဲ့ ၈.၉ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတချို့မှာတော့ ဂျပန်ထက်စောပြီး အဲဒီအသက်အရွယ် အုပ်စုက ကလေးသူငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး စထိုးပေးခဲ့ကြပါတယ်။ အမေရိကားမှာ ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ အဲဒီအသက်အရွယ်အုပ်စု ကလေးအားလုံးရဲ့ ၂၈.၃ ရာခိုင်နှုန်းကို ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုး ပေးခဲ့ပြီး၊ ကနေဒါမှာတော့ ဧပြီလ ၁၀ ရက်နေ့အထိ အဲဒီ အသက်အရွယ် အုပ်စုက ကလေးငယ်ပေါင်း ၄၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း ကို နှစ်ကြိမ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

423. မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။
အပိုင်း (၆) ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်ရမယ့် အစီအမံများ။

မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေနဲ့ အဲဒီမျိုးကွဲတွေ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီနောက်ဆုံးအပိုင်းမှာတော့ ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်ရမယ့် အစီအမံတွေကိုလေ့လာပါမယ်။
မျိုးကွဲပေါင်းစပ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်တွေဟာ အရင်အပိုင်းတွေမှာ လေ့လာခဲ့တဲ့ မျိုးကွဲတွေအပြင်၊ တောင်အာဖရိကနဲ့ တခြားဒေသ တွေမှာတွေ့တဲ့ Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.4" နဲ့ "BA.5" အမျိုးအစား မျိုးကွဲကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေက ဘယ်လောက်ထိ ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိလဲ၊ ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ သေဆုံးနှုန်း ဘယ်လောက်ရှိလဲ ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်သူတွေက မတွက်ချက်ရသေးပါဘူး။ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ မျိုးစုံ ပေါင်းစပ်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲအသစ်တွေ ထွက်လာနိုင်ခြေ မြင့်မားနေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က သတိပေးထားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာ သုတေသနပြုမှုတွေကို ဆက်လုပ်ဆောင်ပြီး အချက်အလက်တွေကို အားလုံးကို မျှဝေသင့်တယ်လို့ WHO ရဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာတက္ကသိုလ် ဆေးရုံက ပါမောက္ခ Hamada Atsuro က "BA.4" နဲ့ "BA.5 ဆိုတာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.2" လိုမျိုး အမျိုးအစား ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"BA.4" နဲ့"BA.5မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်ခြင်းနဲ့ မျိုးပွားခြင်းတွေ ဆက်တိုက် ပြုလုပ်နေစဉ်အတွင်းမှာ မျိုးဗီဇတွေ ပြောင်းသွားတဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ဒီမျိုးကွဲတွေဟာ ကူးစက်မှုတွေကြီးမားပြီး ကြောက်စရာ ကောင်းတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်လာနိုင်သလား၊ သိပ်ပြီးကူးစက်နိုင်စွမ်းမရှိတဲ့ဗိုင်းရပ်စ် လားဆိုတာကို မသိသေးခင်မှာ စောင့်ကြည့်လေ့လာနေဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မျိုးကွဲ ၂ခုပေါင်းစပ် ထားတဲ့ "XE" အမျိုးအစားဟာ ကူးစက်နိုင်စွမ်းကြီးတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် လို့ ဆိုပေမဲ့ အဲဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ကနေ နောက်ထပ် ကြီးမားတဲ့ကူးစက်မှုလှိုင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေမလား ဆိုတာ သေချာမပြောနိုင်သေးဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ လုံးဝ မတူကွဲပြားတဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် အသစ် ထွက်ပေါ်လာနိုင်ခြေကိုလည်း သတိထား စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် နေ့စဉ် လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးစနစ်ကို ဆက်လက်ထားရှိဖို့ လိုအပ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာ သုတေသနပြုလေ့လာမှုတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့လူမှုဖူလုံရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Wada Koji က ကျွန်တော်တို့ အခုအထိ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ မှန်းဆထားတာ ကိုကျော်လွန်ပြီး မျိုးဗီဇပြောင်းလဲတာမျိုး မရှိဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဆက်ပြီး စောင့်ကြည့်လေ့လာနေရမှာဖြစ်ပေမယ့် ကူးစက်မှု ကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ဖို့ နေ့စဉ် လုပ်ရမယ့်အစီအမံတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ ကြီးကြီးမားမား အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ မလိုဘူးလို့ ထင်ကြောင်းသူက ပြောပါတယ်။
ပါမောက္ခ Wada ကတော့ လက်ရှိမှာ "BA.2" အမျိုးအစား မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အဓိကကူးစက်နေတဲ့ ရောဂါပိုးဖြစ်နေပေမယ့် အဲဒီနောက် "XE" မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်က အဓိက ကူးစက်တဲ့ ပိုးအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားရင်လည်း နေ့စဥ်ကာကွယ်ဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့ အစီအမံတွေက ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်စရာ မလိုသလို COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံဖို့ ကိုလည်း ဆက်ပြီးလုပ်ဆောင်သွားရမယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

422. မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။
အပိုင်း (၅) COVID-19 ရဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲတွေ ပေါင်းစပ်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်များ။

မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေနဲ့ အဲဒီမျိုးကွဲတွေ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုတစ်ခါ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် အသစ်တွေအကြောင်း လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.I" နဲ့"BA.2" တို့ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ "XE" ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်လိုပဲ တခြား ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲတွေရှိပါတယ်။ "XD" နဲ့ "XF" ပေါင်းစပ် မျိုးကွဲ ဆိုတာကတော့ကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းမှာ အဓိက ကူးစက်ခဲ့တဲ့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ "BA.I" အမျိုးအစားက ပေါင်းစပ်သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ XD ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲမှာတော့ အစိတ်အပိုင်းအများစုက Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပြီးတော့ မျက်နှာပြင်ပေါ်က ဆူးချွန် ပရိုတင်းတွေကတော့ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA.I ဖြစ်ပါတယ်။
ဗြိတိန်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေရဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ အဲဒီပေါင်းစပ် မျိုးကွဲ XD အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့အထိ ပြင်သစ်မှာ XD ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲ ကူးစက်မှု ၆၆ ခု၊ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ မှာတော့ ကူးစက်မှု ၈ ခုနဲ့ ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံမှာတော့ ကူးစက်မှု ၁ မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO က XD ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲရဲ့ ဗီဇပြောင်းပုံက အန္တရာယ်ရှိပြီး သတိထား စောင့်ကြည့်ရမယ့် မျိုးကွဲတစ်ခုအဖြစ် (VUM) စာရင်းသွင်းထားပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်စေနိုင်မှု ရှိမရှိနဲ့ လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေက အဲဒီပိုးအပေါ် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်း ရှိမရှိ ဆိုတာတွေကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း COVID-19 ပိုးတွေကို သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ့် ပိုးတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။
XF ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲကတော့ ဆူးချွန်ပရိုတင်း အပါအဝင် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအများစုက BA.I မျိုးကွဲဖြစ်ပါတယ်။ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းက တချို့ နေရာတွေမှာပဲ ပေါင်းစပ်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်နောက်ပိုင်း ဗြိတိန်မှာ ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲ XF ကူးစက်ခံရသူ ၃၉ ဦး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဗြိတိန်ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်နောက်ပိုင်းမှာတော့ ကူးစက်မှုသတင်း တစ်စုံတစ်ရာ မရှိဘူးလို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

421. မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။
အပိုင်း (၄) မျိုးကွဲအသစ် "XE" အကြောင်း။

အဖြေ− မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေနဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲအသစ် "XE" အကြောင်း လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် "XE"ဟာ ဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားပေါင်းစုံပါဝင်တဲ့ ပေါင်းစပ်မျိုးဗီဇပြောင်းအမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။ ဗြိတိန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ တွေ့ရှိနေရပြီလို့ အစီရင်ခံစာ ထွက်ထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံ လေဆိပ်က ဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးရေး ဌာနမှာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ XE ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ထားသူကို ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂျပန့်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဧပြီ ၁၁ ရက်မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ သေးငယ်တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေကို အကြိမ်ကြိမ် ပြုလုပ်ပြီး အစွမ်းသတ္တိအသစ်တွေထွက်ပေါ်လာရာကနေ ပေါင်းစပ် မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ဖြစ်ပေါ် လာတာမျိုးရှိသလို လူတစ်ဦးကို အမျိုးအစားမတူတဲ့ မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေကူးစက်တာခံရပြီး မျိုးဗီဇမှာပါတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းတွေကပြောင်းလဲ ပေါင်းစပ်သွားရာကနေ ပေါင်းစပ်မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပေါ်လာတာလည်း ရှိပါတယ်။
"XE" ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲတွေဖြစ်တဲ့ "BA. 1" နဲ့ "BA.2" တို့ ပေါင်းစပ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ လူသားဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ဝင်ရောက်ဖို့ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကနေ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့မျက်နှာပြင်ပေါ်က ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေ အပါအဝင် "XE" ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း အများစုဟာ "BA.2” ဖြစ်နေပြီး ကျန်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကတော့ “BA.1”ဖြစ်နေပါတယ်။
“XE” ဟာ Omicronရဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ ဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဗြိတိန်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်မှာ မျိုးကွဲသစ် “XE” ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့အထိ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစား ကူးစက်ခံရမှု ၁,၁၇၉ ခုရှိခဲ့တယ်လို့ အစီရင်ခံထားပါတယ်။ အစုလိုက်အပြုံလိုက် အသေးစားကူးစက်မှု ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဂျပန် နိုင်ငံတွင်း ကူးစက်မှုတွေရဲ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းအောက်မှာသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဗြိတိန်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး သင်္ချာပုံစံနဲ့ တွက်ချက်မှုအရ XE ပေါင်းစပ်ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်နိုင်စွမ်းဟာ BA.2 အမျိုးအစားထက် ၁၂.၆ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမြန်တယ်လို့ ခန့်မှန်း တွက်ချက် ထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

420. မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။
အပိုင်း (၃) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.2" ရဲ့ ပြန့်ပွားလာနိုင်ခြေ

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေနဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီး ရေးဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တတိယပိုင်း အဖြစ် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.2" ရဲ့ ပြန့်ပွားလာနိုင်ခြေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

ဂျပန် ကူးစက်ရောဂါများ ဌာနက ကူးစက်ရောဂါ စောင့်ကြည့်ခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ သုတေသနပြုခြင်းဆိုင်ရာ စင်တာက အကြီးအကဲ မစ္စတာ Suzuki Motoi က ပြောပြပါမယ်။
Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.2" အမျိုးအစားဟာ ကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်းမှာ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့မယ့် ရောဂါပိုးဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ တွက်ဆထားပါတယ်။
"BA.2" အမျိုးအစားဟာ BA.I အမျိုးအစားထက် ကူးစက်နိင်စွမ်း အနည်းငယ်ပိုနိုင်တယ်လို့ ယူဆထားတာကြောင့် ဆဋ္ဌမလှိုင်းထက် သတ္တမလှိုင်းဟာ ကူးစက်မှု ပိုမိုမြင့်မားလာနိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှုစနစ် တွေ အားကောင်းဖို့နဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေကို လုပ်ထားဖို့လိုပါတယ်။
ကူးစက်မှုဆဋ္ဌမလှိုင်းမှာ Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ "BA. 1" အမျိုးအစား စတင်ပျံ့နှံ့လာတုန်းက Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်လောက် ရောဂါပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုပြီး လူတွေဟာ ဂရုစိုက်မှု နည်းလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ ဆဋ္ဌမလှိုင်းမှာ ကူးစက်မှု အရေအတွက်ဟာ ရှေ့အရင် ကူးစက်မှု လှိုင်းတွေထက် သိသိသာသာ များခဲ့ပြီး သေဆုံးသူအရေအတွက်လည်း ပိုပြီး များပြားခဲ့ပါတယ်။
"BA.2" အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် မှာလည်း အလားတူ အဖြစ်မျိုး ဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်နေပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နိုင်ငံအများစုမှာ "BA.2" မျိုးကွဲဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြားမျိုးကွဲတွေရဲ့ နေရာကို အစားထိုးဝင်လာခဲ့ပြီး ရောဂါကူးစက်မှု အများဆုံးအဓိကဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်ရကြောင်း တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ဆေးရုံက ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပနိုင်ငံတချို့မှာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ "BA.2" ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲလို့ သူက မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို မြှင့်တင် လုပ်ဆောင်တာအပြင် လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့မှု လျှော့ချပြီး ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ အစီအမံတွေကို အားကောင်းကောင်းနဲ့ ပိုမိုလုပ်ဆောင်ဖို့ဟာ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် အသက်၂၀ တန်းအရွယ် လူငယ်တွေအကြား ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေ တိုးလာတာကြောင့် အဲဒီအသက်အုပ်စုကို ဗဟိုပြုပြီး ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေလုပ်တာဟာ တစ်ဖန် ကူးစက်မှုတွေ မြင့်မားလာမှာကို လျှော့ချဖို့အတွက် အဓိကအရေးပါတဲ့ သော့ချက် ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

419. မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။ အပိုင်း (၂) ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ပျံ့နှံနေတဲ့ "BA.2" မျိုးကွဲ

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲ "BA.2"ရဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
"BA.2" မျိုးကွဲဟာ "BA.I" မျိုးကွဲထက် ပိုပြီးကူးစက်နိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ က ပြောပါတယ်။ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံက အချက်အလက်တွေကို လေ့လာမှု တစ်ခုအရ ရောဂါပိုးရှိတဲ့ လူတစ်ဦးကနေ အခြားတစ်ဦးကို ကူးစက်ဖို့အချိန်မှာ "BA.2" ဟာ "BA.1" ထက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အချိန်ပိုတိုတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ လူတစ်ဦးဆီကနေ လူဘယ်နှစ်ဦးအထိကို ကူးစက်ပြန့်ပွားအောင် မျိုးပွားနိုင်သလဲ ဆိုတဲ့ အချက်မှာလည်း "BA.I" ထက် ၂၆ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ တစ်ဘက်မှာတော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာမှု ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ နည်းပါးပုံရပါတယ်။
ဗြိတိန်က လုပ်တဲ့ သုတေသနကို WHOက ကိုးကားဖော်ပြထား တာမှာ"BA. 1" နဲ့ BA.2 ကူးစက်ခံရသူတွေအကြား ဆေးရုံတက် ကုသရတဲ့နှုန်းထားက ကွာခြားမှုမရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ "BA.1" ကူးစက်ခံဖူးသူတွေလည်း "BA.2" မျိုးကွဲ ပြန်ကူးစက်နိုင်တာကိုလည်း သတိထားရပါမယ်။

အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး၃ ကြိမ်ထိုးနှံအပြီး အနည်းဆုံး တစ်ပတ်အကြာမှာ "BA.I" မျိုးကွဲကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ၇၁.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး "BA.2"မျိုးကွဲကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ၇၂.၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဗြိတိန် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု သုတေသနဌာနက ဆိုပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် အနည်းဆုံး သီတင်းပတ် ၁၅ ပတ်အကြာမှာ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုဟာ ကျဆင်းသွားပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ "BA. 1" ကို ၄၅.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ကာကွယ်ပေးပြီး "BA.2" ကိုတော့ ၄၈.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

418.  မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့  "BA.2" နဲ့ "XE" မျိုးကွဲများ။ အပိုင်း (၁) ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ပျံ့နှံနေတဲ့  "BA.2" မျိုးကွဲ

အဖြေ− မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတွေနဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာရပါမယ်။
Omicron အမျိုးအစား ပိုမိုကူးစက်နိုင်တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ "BA.2"နဲ့ တခြား မျိုးကွဲတစ်ခုဖြစ်တဲ့ XE အကြောင်းကို ပထမဆုံး ကြည့်ကြရအောင်။

XE မျိုးကွဲကို ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့ ဂျပန်ကို အမေရိက ကနေလာတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးမှာ ပထမဆုံးတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုထား ပါတယ်။
ကမ္ဘာမှာ အဓိကကူးစက်နေတာကတော့ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA.2" အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အဲဒီပိုးက "BA.1(one)" ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးစိတ် ကနေ ထပ်ပြောင်းလဲသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေရဲ့ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာပစ္စည်းတွေမှာ ဗီဇပြောင်းလဲမှု တွေ အများကြီးရှိနေတာကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးကွဲလို့ ခေါ် တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေဟာ လူသားရဲ့ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်ဝင်ရောက်ရာမှာ အဓိကအသုံးပြု ပါတယ်။
"BA.2" မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံရသူအရေအတွက် ရာခိုင်နှုန်းအင်မတန် များပြားပါတယ်။ ဗြိတိန် ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက မတ်လ ၂၇ ရက်အထိ တစ်ပတ်ကို ၉၃.၉ ရာခိုင်နှုန်း ဒီမျိုးကွဲ ကူးစက်ခံတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်မှာတော့ ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့အထိ တစ်ပတ်အတွင်း "BA.2" မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူအားလုံးရဲ့ ၇၂.၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိမယ်လို့ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
"BA.2" မျိုးကွဲကူးစက်မှုဟာ မေလမှာ ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ၉၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဇွန်လပထမပတ်မှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဖြစ်လာမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်မှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးကွဲ "BA. 1" ကူးစက်မှုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကုန်က ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ "BA.2" မျိုးကွဲ ကူးစက်မှုကို ဖေဖော်ဝါရီလလယ်က တိုကျိုမှာ ပထမဆုံးအတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

417. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေများ ။ အပိုင်း (၅)

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက် စွဲကျန်ခဲ့တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်ပိုင်းကုသမှုတွေမှာ အသုံးပြုနိုင်ဖို့ သုတေသနပြု ထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။

Saitama ခရိုင် အာဏာပိုင်တွေနဲ့ Saitama ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေရှိတဲ့ လူနာတွေကို လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ အများစုက Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ မများလာခင်က ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
Saitamaခရိုင် က အရာရှိတွေဟာ ခရိုင်တွင်းမှာ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ပြသတဲ့ လူနာတွေအတွက် ဆေးကုသရေးဌာန ၁၄၀ ကျော်အထိ နေရာအနှံ့ ထားရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ Saitama ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Maruki Yuichi က နောက်တစ်ကြိမ် ကူးစက်မှုလှိုင်းမှာ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာစွဲကျန်ခဲ့တဲ့ လူနာအရေအတွက်ဟာ ပဉ္စမလှိုင်းမှာ ကူးစက်ခံရသူထက် ၂ ဆ ကျော်များလိမ့်မယ်လို့ တွက်ဆထားပါတယ်။
အဲဒီ လူနာတွေကို စမ်းသပ်ကုသပေးတာကနေ သိရှိလာတဲ့ တွေ့ရှိချက်အသစ်တွေက ဆရာဝန်တွေကို အထောက်အကူပြုနိုင်မယ် လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

416. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေများ ။ အပိုင်း (၄)

အဖြေ− နာတာရှည်လက္ခဏာတွေ သက်သာပြီး ပြန်ကောင်းမွန်လာတဲ့ လူနာတစ်ဦးရဲ့အကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။
စိုင်းတာမ ခရိုင်က အသက် ၁၆ နှစ်အရွယ် အထက်တန်းကျောင်းသူတစ်ဦး ဟာ အထက်တန်းကျောင်းစတက်ပြီး မကြာမီ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ သူဟာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခေါင်းကိုက်တာ၊ အသက်ရှုရခက်တာနဲ့ ၃၉ ဒီဂရီနီးပါးအထိ အဖျားတက်တာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဟိုတယ်မှာ သီးသန့်ခွဲခြားနေထိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ကျောင်းပြန်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ပြန်တက်ပြီး သိပ်မကြာခင်မှာဘဲ ခေါင်းမူးဝေတာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ၊ အလွန်အမင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာနဲ့ အနံ့နဲ့ အရသာ ခံစားမှု အာရုံချို့ယွင်းလာတာ ကို စတင် ခံစားလာရပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီအထိ ကိုယ်လက်မအီမသာ ဖြစ်တာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး မူးဝေနေတာကြောင့် ကျောင်း ဆက်မတက်နိုင်တော့ဘဲ အိပ်ယာထဲမှာဘဲ နေရတဲ့ အချိန်အတော်များလာခဲ့ရပါတယ်။ ဆေးခန်း ၄ ခုလောက် သွားပြပြီး ကုသမှုခံယူခဲ့ပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပျောက်ကင်းခဲ့ပါဘူး။
အဲဒီနောက် ကိုဗစ်ရောဂါ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေကို အထူးကုသပေးနေတဲ့ နား၊ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်း ဆေးခန်းတစ်ခုကို သွားပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဆေးခန်းက ဆရာဝန်က မူးဝေနေတာ လျော့ပါးစေဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်နည်းကို သင်ပေးပြီး အနံ့ခံအာရုံ ကောင်းဖို့အတွက် လည်း လေ့ကျင့်နည်းနဲ့ ကုသခဲ့ပါတယ်။
မူးဝေတဲ့ ဝေဒနာ သက်သာအောင် လူနာကို နံရံပေါ်မှာရှိတဲ့ အမှတ်တစ်ခုကို စိုက်ကြည့်စေတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းကို လုပ်ခိုင်းပါတယ်။ ဦးခေါင်း ရော ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တခြားအစိတ်အပိုင်းတွေကို ရော မလှုပ်ဘဲ မျက်လုံးကိုပဲ အပေါ်၊ အောက်၊ ဘယ်ညာ ရွှေ့ကြည့်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းကိုလည်း လုပ်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလေ့ကျင့်ခန်းက အမြင်အာရုံ ဟန်ချက်ပြန်ညီလာစေဖို့ ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အနံ့ခံအာရုံ ပြန်ကောင်းလာဖို့အတွက်ကတော့ လာဗင်ဒါ ဒါမှမဟုတ် သံပုရာသီးလိုမျိုး ရနံ့တွေပါတဲ့ အဆီတွေကို ရှုရှိုက်ရင်း လာဗင်ဒါ ပန်းပင်ပုံ နဲ့ သံပုရာသီး ပုံတွေကို ကြည့်စေတာမျိုး လေ့ကျင့်ခိုင်းပါတယ်။ အနံ့ခံအာရုံနဲ့ မှတ်ဉာဏ်ကို ပြန် ချိတ်ဆက်မိအောင် ပြုလုပ်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလေ့ကျင့်ခန်းတွေကို နေ့စဉ် အိမ်မှာ အကြိမ်ကြိမ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် သူ့ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ တဖြည်းဖြည်း သက်သာခဲ့လာပါတယ်။
သူသွားရောက် ကုသခဲ့တဲ့ ဆေးခန်းကဆေးရုံအုပ် Sakata Hideaki က “ဖြစ်ဖြစ်ချင်း ဆရာဝန်နဲ့ အမြန်ပြပြီး သင့်လျော်တဲ့ ကုသမှု ခံယူလိုက်တဲ့ လူနာတွေက အတော်လေး ပြန်ကောင်းလာတာ တွေ့ရပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဝေဒနာခံစားရတာ ၃ လကနေ ၆ လကြာပြီးမှ ဆေးခန်းလာပြတဲ့ လူနာကတော့ တိုးတက်မှု အနည်းငယ်ပဲရှိတာကို တွေ့ရတယ်” လို့ ပြောပြပါတယ်။ “ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့ လူနာတွေ ထပ်ထွက်လာဦးမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် စိတ်အေးလက်အေးနဲ့နေလို့တော့ မရနိုင်သေးဘူး”လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

415. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေများ ။ အပိုင်း (၃)

အဖြေ− ကိုရိုနာရောဂါကနေ ပြန်ကောင်းလာပြီး ၆ လကျော် ကြာတဲ့အထိ နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားနေရတဲ့ လူနာတစ်ဦးကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
အဲဒီ လူနာကတော့ စိုင်းတာမ ခရိုင်မှာနေထိုင်တဲ့ အသက် ၆၀ အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရပြီး ကိုယ်အပူချိန် ၃၉ ဒီဂရီနီးပါးအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး မောပန်းနွမ်းနယ်တာ၊ အဆုတ်ယောင် တာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အိမ်မှာပဲ ဆေးကုသရင်း ပြန်သက်သာလာ ပေမဲ့လည်း အနံ့ခံအာရုံနဲ့ အရသာခံစားမှုအာရုံတွေ ချို့ယွင်းသွားပြီး အစားများများ မစားနိုင်တော့ပါဘူး။ အဲဒီ အမျိုးသားဟာ ကိုယ်အလေးချိန် ၁၀ ကီလိုဂရမ်ကျော် ကျသွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ပြန်ကျန်းမာလာပြီး ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်မှာ အလုပ် ပြန်ဝင်နိုင်ခဲ့ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူဟာ မောပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာနဲ့ အိပ်မပျော်တာတွေ ဆက်ဖြစ်နေခဲ့ပြီး အဲဒီနှစ် ဒီဇင်ဘာလကစပြီး အလုပ်ဆက်မလုပ် နိုင်တော့ပါဘူး။
“ညကို တစ်နာရီလောက်ပဲ အိပ်ပျော်ပြီး မနက်လင်းတဲ့အထိ ဆက်အိပ်လို့မရဘူး။ အလုပ်မှာလည်း ခံနိုင်ရည် မရှိပါဘူး။ ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို သိနေတာတောင် စိတ်သွားတိုင်း ကိုယ်မပါဘဲ တွေဝေနေပြီး ခြေတွေလက်တွေက တုံ့ဆိုင်းသလို ဖြစ်လာပါတယ်၊ ဒီလို အခြေအနေနဲ့ အလုပ်သွားလုပ်လို့ မရနိုင်ဘူး” လို့ သူက ပြောပြပါတယ်။
ကိုဗစ်အလွန် နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါဆိုင်ရာ ဆရာဝန်က အဲဒီအမျိုးသားမှာ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်း လျော့ပါးလာတာနဲ့ သတိမေ့တာစတဲ့ Brain Fog လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။ သူဟာ ဆေးကုသပြီး နေ့စဉ် လူနေမှုဘဝနေထိုင်ပုံတွေကို ဆရာဝန်ရဲ့ လမ်းညွှန်မှုတွေ ခံယူခဲ့ပေမဲ့ ၇လလောက်အထိ အခြေအနေက တိုးတက် မလာပါဘူး။ ခေါင်းမူးတာ၊ နုံးချိနေတာမျိုး ဖြစ်နေတုန်းပဲလို့ ဆိုပြီး အဲဒီလောက် အချိန်ကြာကြာ ကုသနေရမယ်လို့ သူမမျှော်လင့်ထားကြောင်းနဲ့ သူ့ရှေ့ အနာဂတ်အတွက် စိုးရိမ်နေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
သူ့ကို ကုသပေးနေတဲ့ ဆရာဝန် Kodaira Makoto က မောပန်းနွမ်းနယ်တာနဲ့ Brain Fog လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာလက္ခဏာတွေဟာ ၆လ ဒါမှမဟုတ် ဒါ့ထက်ပိုကြာတတ်တဲ့ ကိုဗစ်အလွန် အဓိကရောဂါလက္ခဏာ ၂ မျိုး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို လူနာတွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် ပံ့ပိုးကူညီပြီး ကုသပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

414. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်လူနာတွေကို လက်တွေ့ ကုသပေးနေတဲ့ ဆရာဝန်တွေက နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွှန်ချက်တွေ ပေးထားတာ ရှိပါသလား ။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်လူနာတွေကို လက်တွေ့ကုသပေးနေတဲ့ ဆရာဝန်တွေ ရဲ့လမ်းညွှန်ချက်တွေ ပေးထားတာရှိပါတယ်။ လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။

စိုင်းတာမ ခရိုင်နဲ့ စိုင်းတာမ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလကနေ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားနေရသူ လူနာ ၄၂၂ ဦးကို စစ်ဆေးထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလေ့လာမှုမှာ ကိုဗစ်အလွန် နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေအပြင် ဆရာဝန်တွေက လူနာ ရဲ့ ရောဂါသက်သာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကိုပါ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

အခုပထမဆုံး Internal Medicine Center က ဆရာဝန်တွေရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
၁) လူနာတွေဟာ မောပန်းနွမ်းနယ်လွယ်တာအပြင် မူးဝေတာ၊ သတိမေ့တာနဲ့ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်း လျော့ပါးလာတာ စတဲ့ Brain Fog လို့ခေါ်တဲ့ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောဆိုင်ရာလက္ခဏာ အမျိုးမျိုး ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။
၂) အဲဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာဖို့ အချိန် ၆လ ဒါမှမဟုတ် အဲဒါထက်ပိုပြီး ကြာမြင့်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေ‌ကြောင့် လူနာတွေ နေ့စဉ် ပုံမှန်လုပ်ဆောင် ရမယ့်အလုပ်တွေကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။
၃) နေ့စဉ်အလုပ်တွေ လုပ်ချိန်နဲ့ အနားယူချိန်ကို ဟန်ချက်ညီညီ ဖြစ်စေဖို့ ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ လူနာတွေကို ညွှန်ကြား ပေးသင့်ပါတယ်။
၄) လူနာကိုယ်တိုင် က အဲဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို နေ့စဉ် ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသွားနိုင်သလဲဆိုတာ သိလာအောင် ဆရာဝန်က ပံ့ပိုးကူညီပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

နား၊ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်း အထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတွေကတော့ အခုလို လမ်းညွှန်ချက်တွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။

၁) ကိုဗစ်အလွန် နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ဆယ်ကျော်သက်တွေအကြားမှာ ပိုပြီး အဖြစ်များပါတယ်။
၂) လူနာတွေဟာ အနံ့ခံ အာရုံ ဒါမှမဟုတ် အရသာခံစားမှု အာရုံတွေ ကျဆင်းသွားတာကြောင့် နေ့စဉ်ဘဝမှာ နေထိုင်ရတာ စိတ်အလိုမကျ တာတွေကို ခံစားကြရပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပံ့ပိုးမှုဟာ အရေးကြီးပါတယ်။
၃) အနံ့ခံအာရုံလေ့ကျင့်ခန်းကို ကုသမှုနည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်တဲ့ အနံ့မျိုးစုံကို ရှူရှိုက်စေတာမျိုး ကိုညွှန်ကြားပြီး အနံ့ခံအာရုံကို ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို ဆရာဝန်တွေက လမ်းညွှန်ဖို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

413. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပြီးတဲ့ အခါ ဖြစ်တတ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေက ဘာပါလဲ။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပြီးတဲ့ အခါ ဖြစ်တတ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြပါမယ်။
စိုင်းတာမ ခရိုင်နဲ့ စိုင်းတာမ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလကနေ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာ ခံစားနေရသူပြင်ပလူနာ ၄၂၂ ဦးကို ခရိုင်အတွင်းက ဆေးရုံ ၇ ခု မှာ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။
လေ့လာမှုအရ လူနာတွေရဲ့ ၂၅.၆ ရာခိုင်နှုန်းဟာ အနံ့ခံအာရုံဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး အဲဒီလူနာတွေရဲ့ ၁၆.၆ ရာခိုင်နှုန်းက အသက်ရှုကြပ်တာအပါအဝင် အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေရှိနေတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ လူနာတွေရဲ့ ၁၅.၆ ရာခိုင်နှုန်းက ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု ခံစားနေရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပြီး ၁၄.၇ ရာခိုင်နှုန်းက ချောင်းဆိုး၊ သလိပ်ကပ်တာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။
အဲဒီနောက် ဆံပင်ကျွတ်တယ်လို့ ဆိုသူက ၉.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဖျားနာတာနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ဦးခေါင်းအနောက်ဘက်က နာနေ၊အောင့်နေတယ်လို့ ဆိုသူက ၉.၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ လျှာက အရသာပုံမှန်ပြန်မခံစားရဘူးလို့ ဆိုသူက ၇.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
လေ့လာမှုအရ တချို့လူနာတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ဖြစ်တယ်လို့ သိရှိရပြီးတဲ့နောက် တစ်နှစ်လောက်ကြာနေတာတောင် နာတာရှည် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဆက်ပြီးခံစားနေရတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

412. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ဘာ့ကြောင့် လျင်လျင်မြန်မြန် မကျဆင်းသွားတာ ပါလဲ။ အပိုင်း (၅)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းတာ နှေးကွေးနေပြီး အသစ်ကူးစက်မှုတွေလည်း မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေ ထပ် မြင့်မားလာပြီး သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ အသံတွေလည်း ကြား နေပါတယ်။ ကူးစက်မှု ဘာ့ကြောင့် မကျဆင်းသွားတာ ပါလဲ။ နောက်ထပ် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တာတွေအတွက် ဘာတွေ ပြင်ဆင်ထားနိုင်မလဲ ? လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် Omi Shigeru က တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ ထားတာကို ရုပ်သိမ်းပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက် တိုးလာနိုင်တယ်လို့ မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်တဲ့ လူနာအရေ အတွက်ကို နည်းအောင် ထိန်းထားဖို့နဲ့ ဆေးဝါးကုသမှု စနစ်အပေါ် ဝန်မပိစေအောင် ရှောင်ကြဉ်ဖို့ဟာ အရေးအကြီးဆုံး လို့လည်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုပေမဲ့လည်း ဒါတစ်ခုထဲနဲ့တင် မလုံလောက်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ် တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို မလိုက်နာဘူးဆိုရင် ဥရောပနိုင်ငံတချို့မှာလို ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူ အရေအတွက် တိုးလာမယ်လို့ မစ္စတာ Omi က ပြောပါတယ်။ သေးငယ်တဲ့ အရည်အစက်တွေက လေထဲမှာ ပျံ့နှံ့နေတာကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်မှုတွေ များလာနေတာကြောင့် မိမိကိုယ်တိုင်ရော တခြားသူတွေကိုပါ ရောဂါပိုးကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် နှာခေါင်းစည်းတွေ ဆက်ပြီးဝတ်ဆင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Wada Koji က မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်ရော၊ မိသားစုနဲ့ သူငယ်ချင်းတွေကိုပါ ကိုဗစ်ရောဂါ ကနေ ကာကွယ်ဖို့ အမြန်ဆုံး ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ နဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ဖြေလျှော့လိုက်ရင် ကူးစက်မှုတွေ ပိုများ လာနိုင်တာကြောင့် လူငယ်တွေပါ ကာကွယ်ဆေး ကို အပြည့်အဝ ၃ကြိမ် ထိုးနှံကြဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အရေးပေါ်အခြေအနေဆိုင်ရာ အစီအမံတွေ ရုတ်သိမ်းလိုက်ပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ပြည်သူတွေကို ဘယ်လို နေစေချင်လဲ ဆိုတာနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ဘယ်လို ဆက်လုပ်ဆောင်ရမလဲ ဆိုတာကို အစိုးရက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ကြိုပြောထားသင့်တယ် လို့လည်း သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Okinawa Chubu ဆေးရုံက မစ္စတာ Takayama Yoshihiro က ၂၀၂၀ နဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွေတုန်းက နွေဦးရာသီ ကျောင်းပိတ်ရက်တွေ အပြီးမှာ ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာခဲ့တာကြောင့် ဒီနှစ် အဲဒီအချိန် မှာလဲ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေမှာလည်း ရောဂါကူးစက်ခံရသူ တွေ့ရှိတာနဲ့ အစီအမံတွေကို ချက်ခြင်း မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်ဆောင်တာနဲ့ ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံတာတွေကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် လူထုအတွင်းမှာ ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်တာမျိုး မလုပ်ဆောင်ဘဲနဲ့ လည်း သတ္တမလှိုင်းကို ကျော်လွှားနိုင်မယ် မျှော်လင့်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

411. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ဘာ့ကြောင့် လျင်လျင်မြန်မြန် မကျဆင်းသွားတာ ပါလဲ။ အပိုင်း (၄)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းတာ နှေးကွေးနေပြီး အသစ်ကူးစက်မှုတွေလည်း မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေ ထပ် မြင့်မားလာပြီး သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ အသံတွေလည်း ကြား နေပါတယ်။
ဒီစတုတ္ထပိုင်းမှာတော့ Omicron ရဲ့ မျိုးကွဲ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် BA.2 Omicron အမျိုးအစားဟာ အစားထိုး ကူးစက် ပြန့်ပွား လာနိုင်ခြေ ရှိသလားဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Omicron ရဲ့မျိုးကွဲ BA.2 Omicron အမျိုးအစားဟာ အခုနောက်ဆုံး ဂျပန်မှာ ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်နေတဲ့ အကြား စိုးရိမ်စရာအချက်တစ်ခု လို့သိရပါတယ်။ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း BA.2 Omicron ကူးစက်ပျံ့နှံ့ လာနိုင်တဲ့ ခန့်မှန်းချက်တွေကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nishiura Hiroshi က တိုကျိုမှာ ကူးစက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အချက်အလက်တွေကို လေ့လာတွက်ချက်ခဲ့ပြီး BA.2 Omicron အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်မှုဟာ မူရင်း Omicron ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၈၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိလာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဌာန၊ ကြပ်မတ်ကုသခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း၊ ကူးစက်ရောဂါ ပြန့်ပွားခြင်းနဲ့ ကာကွယ်ခြင်း ဆိုင်ရာစင်တာရဲ့ အကြီးအကဲ မစ္စတာ Suzuki Motoi က ပုဂ္ဂလိကစမ်းသပ်စစ်ဆေးရေး အဖွဲ့အစည်း ၂ခုက စစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်နမူနာတွေကို သုံးသပ်လေ့လာကြည့်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်း BA.2 ကူးစက်မှုဟာ ဧပြီလ ပထမပတ်မှာ ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိလာမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ မေလ ပထမပတ်မှာတော့ ကူးစက်မှုအားလုံးရဲ့ ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်လာမယ်လို့ တွက်ချက်ထားပါတယ်။
BA.2 Omicron ဟာ လတ်တလောမှာ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ BA.1 Omicron ရောဂါပိုးထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပိုမိုကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ ယူဆထားပါတယ်။ BA.2 ဟာ BA.1 နေရာမှာ စတင် အစားထိုးဝင်ရောက်လာမယ်ဆိုရင် လက်ရှိဆောင်ရွက်နေတဲ့ အစီအမံတွေနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ထိန်းချုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

410. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းမှု နှေးကွေးနေတာ ဘာကြောင့်လဲ။ အပိုင်း (၃)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းတာ နှေးကွေးနေပြီး အသစ်ကူးစက်မှုတွေလည်း မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေ ထပ် မြင့်မားလာပြီး သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ အသံတွေလည်း ကြား နေပါတယ်။ ကူးစက်မှု ဘာ့ကြောင့် လျင်လျင်မြန်မြန် မကျဆင်းသွားတာ ပါလဲ။ ဒီအခြေအနေကနေ ရှေ့ဆက် ဘာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
ဒီတတိယပိုင်းမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဟာ သိသိသာသာ ကျဆင်းလာတာကို မမြင်ရဘဲ ပြန်မြင့်တက်လာနိုင်ခြေ ရှိသလားဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
Nagoya Institute က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa ဦးဆောင်တဲ့ သုတေသနအဖွဲ့ဟာ လူလုပ်အသိဉာဏ် AI ထဲကို လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှု၊ ယခင်ရောဂါ ကူးစက်မှုလမ်းကြောင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုစတဲ့ အချက်အလက် တွေကို ထည့်သွင်း မှတ်သားစေပြီး တိုကျိုမှာ ရှေ့ ဆက် ဘာဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတာကို အစမ်းပုံဖေါ် တွက်ချက် ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။
တွက်ချက်လို့ရတာ တစ်ခုကတော့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အရေးပေါ်အခြေအနေဆိုင်ရာ အစီအမံတွေ ရုတ်သိမ်းလိုက်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အလားတူကာလက အဆင့်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်လာမယ်လို့ မှတ်ယူ တွက်ချက်ထားပါတယ်။ တိုကျိုမှာ နေ့စဉ်ကူးစက်မှု အသစ် ပမာဏဟာ ဧပြီလအစောပိုင်းမှာ ၅,၄၀၀ လောက်အထိ ကျဆင်းသွားလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပြီး အဲဒီနောက် ကူးစက်မှု အနည်းငယ် ပြန်တက်လာမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဧပြီလအနှောင်းပိုင်းမှာ တစ်နေ့ကို ၅,၆၀၀ ကျော်လောက် ကူးစက်မှုရှိ လာမယ်လို့ က AI က ခန့်မှန်း တွက်ချက်ထားပါတယ်။
လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုဟာ အရင်နှစ်ကထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး တွက်ချက်ကြည့်ရာမှာတော့ နေ့စဉ် ကူးစက်မှုအသစ် ပမာဏဟာ ဧပြီလဆန်းပိုင်းကနေ တဖြည်းဖြည်း တိုးလာပြီး ဧပြီလလယ်မှာ တစ်ရက်ကို ၇၇၀၀ ကျော်အထိ ကူးမယ်လို့ AI ကခန့်မှန်းထားပေးပါတယ်။
နှစ်သစ်ကူး အားလပ်ရက်တွေအတွင်းကလို လူတွေ သွားလာ လှုပ်ရှားမှု နဲ့ လူအစုအဝေးနဲ့ စားသောက်ကြတာတွေ တိုးလာမယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး AI နဲ့ တွက်ချက်ကြည့်ရာမှာတော့ တစ်နေ့တာ ကူးစက်မှုအသစ်ပမာဏဟာ မတ်လကုန်မှာ စတင်တိုးလာပြီး ဧပြီလလယ်မှာ တစ်ရက်ကို ၁၃,၀၀၀ ကျော် ကူးစက်မှုရှိလာမယ်လို့ အဖြေထွက်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံတာရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမယ်ဆိုရင်တော့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်တဲ့ လူနာ အရေအတွက် သိသိသာသာ မတိုးလာနိုင်ဘူးလို့ သုတေသီတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကူးစက်မှုတွေ ပြန်မမြင့်တက်လာအောင် တားဆီးဖို့ တစ်စားပွဲတည်း အတူဝိုင်းဖွဲ့စားသောက်မှုကို ရှောင်ကြဉ်တာ၊ လူဦးရေကို ကန့်သတ်တာ စတဲ့ အစီအမံတွေကို လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူတို့ကပြောပါတယ်။
လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုများတာနဲ့ လူအုပ်စုကြီးလိုက် ဝိုင်းဖွဲ့ စားသောက်ကြတာတွေ တိုးလာရင် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုတွေကို လျှော့ချဖို့ အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်လို့ မစ္စတာ Hirata က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

409. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းမှု နှေးကွေးနေတာ ဘာကြောင့်လဲ။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းတာ နှေးကွေးနေပြီး အသစ်ကူးစက်မှုတွေလည်း မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေ ထပ် မြင့်မားလာပြီး သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ အသံတွေလည်း ကြား နေပါတယ်။ ကူးစက်မှု ဘာ့ကြောင့် လျင်လျင်မြန်မြန် မကျဆင်းသွားတာ ပါလဲ။ ဒီအခြေအနေကနေ ရှေ့ဆက် ဘာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။
ဒီဒုတိယပိုင်းမှာတော့ ကလေးတွေအကြား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအခြေအနေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ရောဂါကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းဟာ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကနေ ပြန်ကျလာနေပြီ ဖြစ်ပေမဲ့လည်း အသက် ၁၀ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေ ကူးစက်ခံရတဲ့ ပမာဏဟာ မတ်လ ၁၅ ရက်အထိ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်းမှာ ၆၅၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၃၁ ရက်အထိ ကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းအတွင်းမှာ သီတင်းတစ်ပတ်အတွင်း ကူးစက်ခံရသူအသစ် ၁၀,၃၈၀ ဦး ရှိခဲ့တာထက် ကူးစက်မှုပမာဏက ပိုပြီး မြင့်မားလာခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေအကြား ကလေးငယ်တွေရဲ့ ကူးစက်မှုနှုန်းလည်း မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းမှာ ကလေးသူငယ်ကြား ကူးစက်မှုဟာ ၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိခဲ့ပေမဲ့ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့အထိ တစ်ပတ်တာအတွင်း ကူးစက်မှုနှုန်းဟာ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း အထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီ လလယ်မှာ ရောဂါကူးစက်မှု အရေအတွက် စတင်ကျဆင်းလာခဲ့ပေမဲ့ ဒီပြင် အသက်အပိုင်းအခြားနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ကလေးတွေကြား ကူးစက်မှုပမာဏဟာ အလွန်များပြားခဲ့ပါတယ်။
မူကြိုနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းကျောင်းတွေလိုမျိုး ကလေးသူငယ် ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဌာနတွေမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုပမာဏဟာ မတ်လ ၁၄ ရက်ကနေ တစ်ပတ်တာအတွင်း ၂၂၉ ဦးအထိ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး အရင်သီတင်းပတ်ကထက် ၅၆ ဦး ပိုများခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းတွေမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုဟာ အလားတူကာလမှာပဲ ၅၉ ဦးကနေ ၃၁၈ ဦးအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။
ကျောင်းတွေနဲ့ မူကြို၊ နေ့ကလေးထိန်းကျောင်းတွေလိုမျိုး ကလေးငယ်တွေ အတူစုဝေးရှိနေတဲ့နေရာတွေမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ Delta အမျိုးအစားထက် ပိုပြီး ကူးစက်ပျံ့နှံ့လွယ်တာ တွေ့ရတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
အဲဒီ အသက်အရွယ်အုပ်စု ကလေးတွေအကြား ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နှုန်းကလည်း တခြားအသက်အရွယ်အုပ်စု တွေထက် နည်းနေတယ်လို့လည်း သူတို့က မှတ်ချက်ပြု ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

408. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပေမဲ့ ကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းမှု နှေးကွေးနေတာ ဘာကြောင့်လဲ။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း ကျဆင်းတာ နှေးကွေးနေပြီး အသစ်ကူးစက်မှုတွေလည်း မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ထပ်ကူးစက်မှုတွေ ထပ် မြင့်မားလာပြီး သတ္တမလှိုင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်တဲ့ အသံတွေလည်း ကြား နေပါတယ်။ ကူးစက်မှု ဘာ့ကြောင့် လျင်လျင်မြန်မြန် မကျဆင်းသွားတာပါလဲ။ ဒီအခြေအနေကနေ ဘာတွေနောက်ထပ်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သလဲ။ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
ရောဂါကူးစက်မှု နှေးကွေးနေတာရဲ့ နောက်ကွယ်က အဓိကအကြောင်းရင်းတွေကို ကျွမ်းကျင်သူတွေက အခုလို ထောက်ပြထားပါတယ်။ ပထမအချက်ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံမှုတွေ နှောင့်နှေးနေ တာကြောင့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ အကြား ကူးစက်မှုတွေ ဆက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်နေတာကြောင့်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ ဒီတစ်ခေါက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကလေးတွေအကြား ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု အကြီးမားဆုံး ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့်လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၁ခုနှစ် ဇူလိုင်လအနှောင်းပိုင်း ကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းတုန်းက အခြေအနေကို ပြန်လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေချိန်မှာ အသက် ၆၅နဲ့အထက်ရှိသူတွေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးပြီ ဖြစ်တာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူငယ်တွေအကြား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပေမဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို ကူးစက်မှုမရှိခဲ့တာကို တွေ့ရပြီး ကူးစက်သူ အရေအတွက် အလျင်အမြန် ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအစောပိုင်း ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာချိန်မှာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးအချိန် ကြာလာလို့ COVID-19 အပေါ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကလည်း အားနည်းလာချိန် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဲဒီအချိန်မှာတတိယအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပြီးခဲ့သူ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေကလည်း ဂျပန်နိုင်ငံက သက်ကြီး ရွယ်အို အားလုံး ရဲ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းအောက်မှာပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုအရေအတွက် အမြင့်ဆုံး စံချိန်တင်ခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့အထိ အချိန်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပြီးတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေဟာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အနေအထားတွေအောက်မှာ ငယ်ရွယ်သူတွေအကြား ကူးစက်မှုတွေ ပြန့်လာခဲ့ပြီးနောက် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ဆီကို ကူးစက်ပျံ့နှံလာ တာတွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေဟာ အသက်ကြီးသူတွေအကြား ကူးစက်ပြန့်ပွားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လ ၁၄ ရက်အထိ သီတင်းပတ် တစ်ပတ်အတွင်း နိုင်ငံတစ်ဝန်း သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာတွေမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုပေါင်း ၃၄၁ ခုအထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

407. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ မိမိမှာ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်ဖြစ်နေတယ်လို့ သံသယရှိတယ်ဆိုရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ။ အပိုင်း (၈)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွား နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပန်း ဝတ်မှုန်တွေလည်း ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါ တစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များ နေကြပါတယ်။
ဒီအဋ္ဌမပိုင်းမှာတော့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်ဖြစ်နေတယ်လို့ သံသယရှိတယ်ဆိုရင် စောစောစီးစီး ဆရာဝန်နဲ့ ပြသဖို့ အရေးကြီးတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
အရင်တုန်းက မဖြစ်ခဲ့ဘူးပေမဲ့ တကယ်လို့ အခုနှစ်မှာ ရုတ်တရက် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တာလို့ ထင်ရတဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ရှိလာတယ်ဆိုရင် သတိထားသင့်ပါတယ်။ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တဲ့လက္ခဏာတွေ လို့ တစ်ထစ်ချ မယူဆသင့်ပါဘူး။
အာရဇ်ထင်းရှူးပင် ကပန်းတွေပွင့်လို့ ဝတ်မှုန်တွေဟာ ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ စပြီး ပျံ့နှံ့နေပြီလို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်ဆိုင်ရာ အင်တာနက်သတင်းစာမျက်နှာမှာ ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
ဂျပန် မိုးလေဝသ အေဂျင်စီရဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်ဆိုင်ရာ သတင်း ခန့်မှန်းချက်တွေမှာ တွေ့ရတာကတော့ ၊ ဂျပန်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းက နေရာအများအပြားမှာ ပန်းဝတ်မှုန်ပျံ့လွင့်မှုတွေဟာ မနှစ်က အလားတူရာသီချိန်ထက် အနည်းငယ်ပို များတာ ဒါမဟုတ် အများအပြား လေထဲမှာ လွင့်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မိမိ အပြင်ထွက်တဲ့အခါမှာ မကြာခဏ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့လား ဒါမှမဟုတ် COVID-19 ရဲ့ လက္ခဏာတွေလား ဆိုတာ ခွဲခြားပြီး မပြောနိုင်တာကြောင့် မိမိ ပတ်ဝန်းကျင်ကသူတွေကို စိတ်ပူပန် စေနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် အမြန်ဆုံး ဆေးကုသမှု ခံယူသင့်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

406. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ ဝေခွဲမရ ဖြစ်နေတဲ့အခါ ဘာလုပ်သင့်သလဲ။ အပိုင်း (၇)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန် တွေ ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များနေကြပါတယ်။
ဒီသတ္တမပိုင်းမှာတော့ မိမိမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ COVID-19 ကြောင့်ဖြစ်တာလား ဒါမှမဟုတ် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တာလားဆိုတာကို ဝေခွဲမရ ဖြစ်နေတဲ့အခါ ဘာလုပ်သင့်သလဲဆိုတာ လေ့လာပါမယ်။
Japan Society of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery လို့ခေါ်တဲ့ ဦးခေါင်းပိုင်းနဲ့ နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ခွဲစိတ်အထူးကု ဂျပန်နိုင်ငံပိုင် အဖွဲ့အစည်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲရေးဌာနကို ဦးဆောင်နေသူ ဒေါက်တာ Kimura Yurika က ဒီလို ပြောပြပေးထားပါတယ်။
မိမိမှာ ကိုယ်အပူချိန်တက်လာတာလိုမျိုး ထူးခြားတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မရှိရင်၊ မိမိနဲ့နီးစပ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ COVID-19 ကူးစက်ခံထားရသူ မရှိဘူးဆိုရင် ပုံမှန်အတိုင်း ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ရောဂါ ဝေဒနာ ဖြစ်နေတာလို့ ဆရာဝန်က ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ အရင်ကတည်းကပန်းဝတ်မှုန် ဓာတ်မတည့်တဲ့ လက္ခဏာတွေအတိုင်း နှာချေတာ၊ နှာရည်ယိုတာ လိုမျိုးခံစားရတာအပြင် ကိုယ်အပူချိန်တက်တာ၊ လည်ချောင်းနာတာ ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းကိုက်တာ စတဲ့ လက္ခဏာတွေပါ ဖြစ်လာတယ် ဆိုရင်တော့ ဆေးခန်းကို သွားမပြခင် မိမိအတွက်ရော၊ မိမိ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ မကူးအောင် အတွက်ပါ ရောဂါဖြစ်စဉ် နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ဆေးခန်း၊ဆေးရုံကို ကြိုတင် အကြောင်းကြားသင့်တယ်လို့ ဒေါက်တာ Kimura Yurika က ပြောပါတယ်။
ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့် ဖြစ်တတ်သူတွေ ကို အခုလို အချိန်အခါ မှာ စောစီးစွာ ဆေးကုသမှု ခံယူစေချင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

405. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ စဖြစ်လာရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ ။ အပိုင်း (၆)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန် တွေ ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များနေကြပါတယ်။
ဒီဆဋ္ဌမပိုင်းမှာတော့ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ စဖြစ်လာရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာရပါမယ်။
Japan Society of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery လို့ခေါ်တဲ့ ဦးခေါင်းပိုင်းနဲ့ နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ခွဲစိတ်အထူးကု ဂျပန်နိုင်ငံပိုင် အဖွဲ့အစည်းက ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်ဖြစ်တတ်သူတွေကို ပုံမှန်ဆရာဝန် ပြတာထက် ကြိုတင်ပြီး ဆရာဝန်နဲ့ ပြသကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ရောဂါကို စောစီးစွာ ကြိုတင် ကုသမှုခံယူတာဟာ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်မှု လက္ခဏာဖြစ်နေရင်လည်း ဝေဒနာကို လျှော့ချနိုင်ပါမယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ဆိုပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပေါ်လာခင် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြတဲ့အချိန်မှာ ကြိုတင်ကုသမှု ခံယူတာဟာ နောက်ပိုင်းမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာမှာကိုလည်း ကြိုတင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ အကြောင်း လေ့လာမှုတွေမှာ ပြသနေပါတယ်။

ဂျပန်မှာ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်တာကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးအများအပြား ရှိပါတယ်။ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ဝေဒနာ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် နား-နှာခေါင်း-လည်ချောင်း ဆရာဝန်ဆီမှာ သွားရောက်ပြသပါ။ ဒါမှသာ ခံစားနေရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ကိုက်ညီမယ့် ဆေးဝါးကိုရမှာ ဖြစ်ပြီး သင့်တော်တဲ့ဆေးကုသမှုကို ခံယူနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
အဲဒီလို ကုသမှုခံယူလိုက်ပြီးတဲ့နောက် ပန်းဝတ်မှုန်ကြောင့် ဓာတ်မတည့်ဖြစ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ သက်သာသွားပေမဲ့ လည်ချောင်းနာတာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် အလွန်အမင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာ စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ဆက်ဖြစ်လာ မယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသလားဆိုတာ သတိထား ကြည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်မှုအတွက် ဆေးကုသမှု ခံယူပြီးနောက်မှာလည်း အဲဒီရောဂါလက္ခဏာတွေ သက်သာ မလာဘူးဆိုရင်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတာ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ သိထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

404. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတာကို မသိတာကြောင့် တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ဘယ်လိုကူးစက်ပြန့်ပွားစေနိုင်လဲ။ အပိုင်း (၅)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန် တွေ ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များနေကြပါတယ်။
ဒီပဉ္စမပိုင်းမှာတော့ လူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတာကို မသိတာကြောင့် တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားစေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာရပါမယ်။

Japan Society of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery လို့ခေါ်တဲ့ ဦးခေါင်းပိုင်းနဲ့ နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ခွဲစိတ်အထူးကု ဂျပန်နိုင်ငံပိုင် အဖွဲ့အစည်းက Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွင်းမှာ ပန်းဝတ်မှုန် နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တဲ့ ရာသီပေါ် ပန်းဝတ်မှုန် ဓာတ်မတည့်မှု ရောဂါတွေဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ တွေ့ရတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရင်းပြုစုထားတာကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
လူတွေက သူတို့ ဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရလို့ ဖြစ်နေတယ် ဆိုတာကို မသိဘဲ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တယ်လို့ထင်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အတွက် လုပ်ရမယ့်အစီအမံတွေကို မလုပ်မိကြတာကြောင့် တခြားလူတွေကိုပါ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ပျံ့နှံ့ သွားနိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့ အကြံပြုချက်ထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။
ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်သူတွေမှာ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရရင် အထူးသဖြင့် သူတို့ နှာချေတဲ့အခါမှာ သတိထားသင့်ပါတယ်။
နှာချေတာဟာ ချောင်းဆိုးတာထက် တံတွေးအရည်အစက် ၁၀ ဆ ပိုထွက်စေလို့ ရောဂါပိုးကို ပျံ့နှံ့စေတယ်လို့ အဲဒီ အဖွဲ့အစည်းက ပြောပါတယ်။
ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်တာကို မကုသဘူးဆိုရင် Covid 19 ပိုး ပျံ့နှံ့ကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့အစည်းက သတိပေးထားပါတယ်။ လူတွေဟာ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာကြောင့် ယားယံတဲ့ဝေဒနာ ဖြစ်တဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ကျတဲ့အခါမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရှိနေတဲ့ လက်နဲ့ သူတို့ရဲ့ မျက်လုံးကို ပွတ်မိတာ ဒါမှမဟုတ် နှာခေါင်းကို လက်နဲ့ သုတ်မိတာတွေကြောင့် ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်သလို နှာခေါင်းကထွက်တဲ့ အရည်အစက် အကျိအချွဲတွေကနေ တစ်ဆင့်လည်း ရောဂါပိုး ကူးစက်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

403. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ ဘာရောဂါ ဖြစ်နေတာလည်းဆိုတာ ဝေခွဲမရခြင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုအပေါ် ဘယ်လို အကြံပြုချက်တွေ ရှိသလဲ။ အပိုင်း (၄)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန် တွေ ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များနေကြပါတယ်။
ဒီစတုတ္ထပိုင်းမှာတော့ ရောဂါဝေဒနာဖြစ်လာရင် ဘာရောဂါ ဖြစ်နေတာလည်းဆိုတာ ဝေခွဲမရခြင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကြံပြုချက်တွေကို ပြောပြပါမယ်။
Japan Society of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery လို့ခေါ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံ့ ဦးခေါင်းပိုင်းနဲ့ နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ခွဲစိတ်အထူးကု အဖွဲ့အစည်းက Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွင်းမှာ ပန်းဝတ်မှုန် နဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်တဲ့ ရာသီပေါ် ရောဂါတွေဖြစ်လာတဲ့အတွက် ကြုံတွေ့ရတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရင်းပြုစုထားတာကို အကြံပြုချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ပထမအချက် အနေနဲ့ လေထဲကပန်းဝတ်မှုန်တွေနဲ့ ထိပြီး ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်နေတာလား ဒါမှမဟုတ် COVID-19 ဖြစ်နေတာလားဆိုတာ ဝေခွဲမရတာကြောင့် လူတွေ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ခံစားနေရတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်တတ်သူတွေဟာ ဒီအချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရ ရင်လည်း သိဖို့ ခက်ခဲလိမ့်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
လူနာရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာဟာ ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် ဖြစ်တာလား ဒါမှမဟုတ် Omicron အမျိုးအစား ကူးစက်ခံရလို့ ဖြစ်တာလား ဆိုတာ ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်တစ်ဦးတောင် ဝေခွဲဖို့ ခက်ခဲပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် လူနာအနေနဲ့ မိမိမှာ ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေ ဘာကြောင့်ခံစားနေရမှန်း မသိနိုင်တာ အံ့သြစရာကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
ပန်းဝတ်မှုန် ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် နှာချေတာ၊ နှာရည်ယိုတာတွေ ဖြစ်တဲ့အခါ ကျောင်းသွား၊ အလုပ်သွား လုပ်လို့ရပေမဲ့ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရလို့ အလားတူ ဝေဒနာဖြစ်တယ်လို့ သံသယရှိမယ်ဆိုရင် အိမ်မှာပဲနေ သီးခြားခွဲနေပြီး ဆရာဝန်နဲ့ ပြသသင့်ပါတယ်။
ဘာရောဂါ ဖြစ်နေမှန်း မသိလို့ ဘာလုပ်ရမှန်း ဝေခွဲမရနိုင်ဘဲ လူတွေ စိတ်ပူပန်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

402. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာတွေ ဖြစ်လာရင် ဘာတွေကို သတိပြုသင့်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်သလဲ။ အပိုင်း (၃)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန်တွေ ပျံ့လွင့်နေတာကြောင့် ရာသီပေါ် ရောဂါ တစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလည်း အဖြစ်များနေကြပါတယ်။
တတိယပိုင်းမှာတော့ နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ဆရာဝန်များ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ အကြံပြုချက် တစ်ခုကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
Japan Society of Immunology and Allergology in Otolaryngology ဂျပန်နိုင်ငံ နား-နှာခေါင်း-လည်ချောင်းဆိုင်ရာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနဲ့ ဓာတ်မတည့်မှု ရောဂါဗေဒ အဖွဲ့အစည်းထဲက အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံး စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၄၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းက ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ရောဂါမျိုး ရှိတယ်လို့ ဖြေဆိုပြီး ၃၈.၈ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ထင်းရှူးပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရလဒ်တွေအရ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လူ ၃ဦးမှာ လူတစ်ဦးထက်ပိုပြီး ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ဓာတ်မတည့်တဲ့ရောဂါ ခံစားနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီလောက် လူတွေအများကြီး နှာချေတာနဲ့ နှာရည်ယိုတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်တဲ့အခါ COVID-19 ရှိမရှိ စမ်းသပ်ကြည့်ဖို့ မလွယ်ကူတော့ပါဘူး။
အဲဒါကြောင့် ဒီရောဂါကို ခန့်မှန်းတွက်ဆနိုင်အောင် Japan နား−နှာခေါင်း−လည်ချောင်း ဆေးပညာရှင်အဖွဲ့က ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်တဲ့ ရာသီမတိုင်ခင် ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက်နေ့မှာ သူတို့ရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာမှာ အကြံပေးချက်တစ်ခု တင်ခဲ့ပါတယ်။
ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်သူတွေမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ နှာရည်ယိုတာ၊ နှာချေတာ၊ နှာခေါင်းပိတ်တာ၊ အနံ့ပျောက်တာနဲ့ မောပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာ စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ အထူးသဖြင့် Omicron အမျိုးအစား COVID-19 ကူးစက်ခံရသူတွေမှာလည်း အဖြစ်များတဲ့ လက္ခဏာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါရှိသူတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရခြင်း ရှိမရှိ သိဖို့ ခက်ခဲစေတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

401. နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ တွေဖြစ်လာရင် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ နောက်ရာသီပေါ်ရောဂါ တစ်မျိုးက Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန်တွေ ပျံ့လွှင့်နေတာကြောင့် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာဖြစ်တတ် ကြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လေထဲကပန်းဝတ်မှုန်တွေနဲ့ ထိပြီးနှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာတွေ ဖြစ်တဲ့အခါ ဒါဟာ ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်နေတာလား ဒါမှမဟုတ် COVID-19 ဖြစ်နေတာလားဆိုတာ တွေးစရာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။
အဲဒီလို လက္ခဏာတွေ ဘယ်အကြောင်းရင်းကြောင့် ဖြစ်လာသလဲဆိုတာ ဝေခွဲနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေကို လေ့လာပါမယ်။ အဲဒီလို လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ လူနာတွေကို စစ်ဆေးကြည့်ရှုပေးနေတဲ့ ဆရာဝန်တစ်ဦးနဲ့ မေးမြန်းတာတွေကို သိရပါမယ်။

Japan Society of Otorhinolaryngology-Head and Neck Surgery ဂျပန်နိုင်ငံ့ ဦးခေါင်းပိုင်းနဲ့ နားနှာခေါင်းလည်ချောင်း ခွဲစိတ်အထူးကု အဖွဲ့အစည်းကို ဦးဆောင်တဲ့ ဒေါက်တာ Kimura Yurika က ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေတောင် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်တာလား Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာလားဆိုတာကို ခွဲခြားဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တစ်ခါက ဆေးခန်းကို နှာချေတာနဲ့ နှာရည်ယိုတာတွေဖြစ်လို့ လာပြတဲ့ လူနာတစ်ဦးကို ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်ရင် ပေးတဲ့ဆေးနဲ့ ပုံမှန်ကုသပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်ရက်အကြာမှာ အဲဒီလူနာဟာ လည်ချောင်းနာလာပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ပိုး ကူးစက်ခံရတယ်ဆိုတာ စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ ဒေါက်တာ Kimura က ပြောပြပါတယ်။
ဒီလူနာရဲ့ ဖြစ်ရပ်ကြောင့် ကိုဗစ်ရောဂါအစောပိုင်းအဆင့်မှာ ဖြစ်တဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ခွဲခြားပြီး သိဖို့ ခက်ခဲတယ်ဆိုတာ သူ သိလာရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်လာရင် နှာခေါင်းကထွက်တဲ့ အကျိအချွဲတွေက ဖြူလာတဲ့ လက္ခဏာ ပြသတယ်လို့ ဆေးပညာအရဆိုပေမဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အစောပိုင်းအဆင့်မှာ အဲဒီလို လက္ခဏာမပြတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ အများကြီးရှိနေတယ်လို့ ဒေါက်တာ Kimura က ဆိုပါတယ်။ လူနာကို ကိုဗစ်စစ်မကြည့်ဘဲနဲ့ ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်တာလား၊ COVID-19 ကူးစက်ခံရတာလားဆိုတာ ခွဲခြားဖို့ ဆရာဝန်တွေအတွက်တောင် ခက်ခဲတယ်လို့ ဒေါက်တာ Kimura က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

400. ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာလား။ COVID-19 လား။ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ တွေဖြစ်လာရင် ဘာတွေကို သတိပြုသင့်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်သလဲ။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ− အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ နောက်ရာသီပေါ်ရောဂါ တစ်မျိုးက Hinoki လို့ခေါ်တဲ့ ထင်းရှူးပင်က ပန်းဝတ်မှုန်တွေ ပျံ့လွှင့်နေတာကြောင့် ပန်းဝတ်မှုန်နဲ့ ဓာတ်မတည့်တာဖြစ်တတ် ကြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လေထဲကပန်းဝတ်မှုန်တွေနဲ့ ထိပြီးနှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ တွေ ဖြစ်တဲ့အခါ ဒါဟာ ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်လို့ ဖြစ်နေတာလား ဒါမှမဟုတ် COVID-19 ဖြစ်နေတာလားဆိုတာ တွေးစရာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။
အဲဒီလို လက္ခဏာတွေ ဘယ်အကြောင်းရင်းကြောင့် ဖြစ်လာသလဲဆိုတာ ဝေခွဲရအောင် လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေကို လေ့လာပါမယ်။ ပထမပိုင်းမှာတော့ ဘာတွေကို သတိပြုသင့်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြရအောင်။

ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်ခြင်းရဲ့ အဓိကလက္ခဏာတွေက နှာချေတာ၊ နှာရည်ယိုတာ၊ နှာခေါင်းပိတ်တာ၊ မျက်လုံးယားယံတာ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာ၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တာ၊ လည်ချောင်းနာတာ၊ လည်ချောင်းယားယံတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ ခေါင်းကိုက်တာနဲ့ နားရွက်ယားယံတာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ နား၊နှာခေါင်းနဲ့ လည်ချောင်းဆရာဝန်တွေက ဆိုပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဌာနက Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ အဖျားရှိသူက ၆၆.၆ ရာခိုင်နှုန်း ၊ ချောင်းဆိုးသူ ၄၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေသူ ၂၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ခေါင်းကိုက်သူ ၂၁ .၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ၁၂.၉ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ချောင်းဆိုးတာအပြင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေ ပါပြသပြီး၊ ၂.၇ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ မအီမသာဖြစ်တာ ဒါမှမဟုတ် ပျို့အန်တာ၊ ၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းက ဝမ်းလျှောတာနဲ့ ၀.၈ ရာခိုင်နှုန်းက အနံ့ ဒါမှမဟုတ် လျှာက အရသာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ဌာနရဲ့ နောက်ထပ် စစ်တမ်းတစ်ခုမှာတော့ လူနာတွေရဲ့ ၄၅.၁ ရာခိုင်နှုန်းက ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ၃၂.၈ ရာခိုင်နှုန်းက ကိုယ်အပူချိန် မြင့်ခြင်း၊ ၃၂.၈ ရာခိုင်နှုန်းက လည်ချောင်းနာခြင်း၊ ၂၀.၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ နှာရည်ယိုခြင်း၊ ၁.၆ ရာခိုင်နှုန်းက အနံ့ပျောက်ခြင်းနဲ့ လျှာက အရသာမရတာကို ၀.၈ ရာခိုင်နှုန်းက ခံစားရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဗြိတိန် သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုမှာတော့ Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာတွေရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ နှာချေတဲ့ ဝေဒနာ ဖြစ်ပေါ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးမှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ကွဲပြားပေမဲ့လည်း ပန်းဝတ်မှုန်ဓာတ်မတည့်သူတွေနဲ့ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူတွေမှာ နှာချေတာနဲ့ နှာရည်ယိုတာမျိုး အဓိက ဖြစ်ကြတာကြောင့် တူညီတဲ့ လက္ခဏာတွေ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

399. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေအတွက် ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ရဲ့ သဘောထားအမြင်။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေကို COVID ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ Kitasato တက္ကသိုလ်က ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ကလေးအထူးကု ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ကလေးတွေကို ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာရဲ့ ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးတွေအပြင် ကလေးကို ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ဘာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ ဆိုတာကိုပါ နားလည်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့် အချက်အလက် များစွာကို ကိုးကားပြီး ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာအနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်ရင်တောင် အိမ်ထဲမှာပဲ ကြာကြာ နေထိုင်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကလေးရဲ့ စိတ်ပိုင်း ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာမှာ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကို အပြည့်အဝ မကာကွယ်နိုင်ပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ထိန်းထားပေးနိုင်ပုံရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ကလေးတွေကတစ်ဆင့် သူတို့နဲ့အတူ နေထိုင်တဲ့ မိဘ ဒါမှမဟုတ် အဘိုးအဘွားတွေကို မကူးစက်အောင် လည်း တားဆီး ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
နဂို ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေကိုတော့ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်တဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama ကအလေးပေး အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကလေးတိုင်းကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်ကြောင်း အကြံပြုဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပညာရှင်တွေကြားမှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကလေးတွေအကြား ကူးစက်မှုတွေ များလာပေမဲ့လည်း အများစုက အပြင်းအထန် ဖျားနာတာမျိုး မဟုတ်တဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ လူတွေက ထင်ကောင်းထင်နိုင်ပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်လာ မလာ ဆိုတာ ကိုတော့ ကြိုတင် မသိနိုင်ဘူးလို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို အတင်းအကြပ် ထိုးခိုင်းတာမျိုး မလုပ်သင့်ဘဲ လူတိုင်း ဆေးပညာအရ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် သိနားလည်အောင် လုပ်ပြီး ဆုံးဖြတ်တတ်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ တိကျမှန်ကန်တဲ့ သတင်း အချက်အလက်တွေ ရယူဖို့နဲ့ သိပ္ပံနည်းကျရှုထောင့်ကနေ ကြည့်ပြီး မိမိတို့ဘာသာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီး လုပ်ကြစေချင်ကြောင်း ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

398. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေအတွက် ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မိဘ ဒါမှမဟုတ် အုပ်ထိန်းသူတွေမှာ ဘယ်လိုသဘောထားမျိုးရှိသလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေကို COVID ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ တိုကျိုမြို့ Koto မြို့နယ်မှာ နေထိုင်သူတွေထဲက အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တွေရဲ့ အိမ်ကို LINE အက်ပလီကေးရှင်း နဲ့ အွန်လိုင်းကနေတစ်ဆင့် ဆက်သွယ်ပြီး စစ်တမ်းတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့ကနေ ၁၃ ရက်အတွင်းမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီ စစ်တမ်းကို လူ ၂,၀၀၀ ကျော်က တုံ့ပြန်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
စစ်တမ်းမှာ မိမိရဲ့ရင်သွေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးစေချင်သလားလို့ မေးမြန်းခဲ့ရာမှာ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၃၁.၃ ရာခိုင်နှုန်းက “ဟုတ်ကဲ့ အမြန်ဆုံးထိုးပေးချင်ပါတယ်” လို့ ဖြေကြပြီး ၄၈.၇ ရာခိုင်နှုန်းက “ခဏစောင့်ကြည့်ပြီး ပြဿနာမရှိဘူးဆိုရင် ထိုးပေးမယ်” လို့ ဖြေခဲ့ပါတယ်။ တုံ့ပြန်ဖြေကြားသူတွေရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ သူတို့ရဲ့ ရင်သွေးတွေကို “ကာကွယ်ဆေးမထိုးစေချင်ဘူး” လို့ ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။
ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်မှု ရှိမရှိ မေးမြန်းရာမှာတော့ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၃၉.၆ ရာခိုင်နှုန်းက “အလွန်စိုးရိမ်တယ်”လို့ ဖြေခဲ့ကြပြီး ၄၉.၇ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ “အနည်းငယ် စိုးရိမ်ပူပန်တယ်” လို့ ပြန်ဖြေခဲ့ကြတဲ့အတွက် မိဘ အုပ်ထိန်းသူ တော်တော်များများဟာ သူတို့ရဲ့ ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ စဉ်းစားရာမှာ စိုးရိမ်ပူပန်မှု ရှိတယ် ဆိုတာကို သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

397. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေအတွက် ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးက ဆေးရုံတက်ကုသရမှုကနေ ဘယ်လောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်သလဲ။

အဖြေ− အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြားက ကလေးတွေအပေါ် Pfizer-BioNTech ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာထားတဲ့ သုတေသနတစ်ခုရဲ့ ရလဒ်တွေကို အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ CDC က မတ်လ ၁ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သုတေသနကို ၂၀၂၁ခုနှစ် ဧပြီလအစောပိုင်းကနေ ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းအတွင်း အထိလေ့လာထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီသုတေသနမှာ COVID-19 ကူးစက်ခံထားရပြီး အမေရိကန်တစ်ဝန်းက ဆေးရုံတွေမှာ အရေးပေါ်ကုသမှု ခံယူနေရသူ ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံတက်ကုသခဲ့ရသူ ကလေးတွေနဲ့ ဆယ်ကျော်သက် ကလေးငယ် ၄၀,၀၀၀ လောက်ပါဝင်ပါတယ်။
လေ့လာမှုအရ ကာကွယ်ဆေး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့ အသက် ၅နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေဟာ ဆေးရုံတက် ကုသရမှုကနေ ၇၄ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတာတွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၇ နှစ်ကြား ဆယ်ကျော်သက်ကလေး တွေမှာတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ အချိန်ကာလအလိုက် ဆေးရုံတက် မကုသရအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်း ၇၃ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၉၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကွာခြားမှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု အစွမ်းဟာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ကျဆင်းလာပေမဲ့လည်း ဆေးရုံတက် မကုသရအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်း မြင့်မားနေသေးတာကြောင့် ဒီအသက်အရွယ်အုပ်စုကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ CDC က အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

396. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေအတွက် ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက် အရေးပါသလဲ။

အဖြေ− အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်ပြည်နယ်က ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေဟာ Omicronအမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ကူးစက်ပြန့်ပွားနေချိန်မှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြားက ကလေးတွေမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ကာကွယ်နိုင်စွမ်း သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတာကို တွေ့ရှိရကြောင်း သုတေသန ရလဒ် ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ကလေးအထူးကု ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က အသက်၅နှစ်ကနေ ၁၁နှစ် အရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက် ကလေးတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ပမာဏရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံကိုပဲ ထိုးပေးခဲ့ ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အသက် ၁၁ နှစ်ကနေ ၁၂ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစားက ပုံမှန်အားဖြင့် သိပ်ပြီး ကွာခြားမှုမရှိတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးပမာဏ လျှော့ထိုးတဲ့အခါ ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုက နည်းပါးသွားတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေကို ထိုးတဲ့ဆေးပမာဏနည်းရင် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု သက်တမ်းလည်း တိုမယ်ဆိုတာကို အလွယ်တကူ ခန့်မှန်းနိုင်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ မူလ ရည်ရွယ်ချက်က ရောဂါပိုးရှိနေသူတွေ ရောဂါပြင်းထန်မလာအောင် ကာကွယ်ဖို့ ဖြစ်တာကြောင့် Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားမယ်ဆိုရင် ဆေးရုံတက်ကုသရမှုကို အနည်းဆုံး ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဝန်းကျင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့အပြင် တခြား ကောင်းကျိုးတွေလည်း ရှိတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဘာမှ ကာကွယ်ထားတာ မလုပ်ဘဲ ရောဂါကူးစက်ခံရတာထက် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာက ပိုကောင်းတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ သင့်တော်တဲ့ ဆေးပမာဏကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ပြဿနာ ကတော့ ရှိသေးတယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေကိုထိုးပေးတဲ့ ဆေးပမာဏကနေ ဘယ်အချက်ကို အခြေခံပြီး ဘယ်လောက် လျှော့ပြီး ကလေးတွေကို ထိုးပေးသင့်သလဲ ဆိုတာကို သေချာ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ဖို့ လိုတယ်လို့ သူပြောပါတယ်။
အသက်အရွယ်အလိုက်သာမကဘဲ ကလေးရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစားကိုပါ ထည့်သွင်းတွက်ချက် မလား ?
ဆေးပမာဏအနည်းငယ်ပဲ ထိုးပေးမယ့် အသက်အရွယ်ကို အခု သတ်မှတ်ထားတာထက် ပိုငယ်တဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေ ကိုပဲ ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်မလား ဆိုတာ ဂရုတစိုက် စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

395. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ရောဂါပိုးကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ဘယ်လို ပြောင်းလဲလာသလဲ။

အဖြေ− အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်ပြည်နယ်က ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေဟာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးတဲ့ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၇ နှစ်ကြားက ကလေးတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ၊ ဆေးရုံတက်ကုသရမှုတွေကို ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာထားတာ တွေကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားတာအရ အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၇ နှစ်ကြား ကလေးတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားပြီး Omicron အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်လာနေတဲ့အချိန် ဒီဇင်ဘာလလယ်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုအပေါ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုဟာ ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ အနှောင်းပိုင်းရောက်တဲ့အခါမှာ တော့ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းက ၅၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းသွားခဲ့ပါ တယ်။
ဒါပေမဲ့ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား အသက်အရွယ် အုပ်စုကို အလားတူ အချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ၆၈ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိခဲ့ပြီး အဲဒီနောက် ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းသွားတယ်လို့ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
သုတေသီတွေက ပြောကြားချက် အရ အသက်၅နှစ်ကနေ ၁၁နှစ် အရွယ် ကလေးလေးတွေကို အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက် ကလေးတွေကို ထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ပမာဏရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံကိုပဲ ထိုးပေးခဲ့တာကြောင့် အခုလို ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ကျသွားတာ ဖြစ်တယ်လို့ ပါတယ်။
Pfizer ကာကွယ်ဆေးက ဆေးရုံတက်ကုသတာမျိုးမဖြစ်အောင် ဘယ်လောက်ကာကွယ်ပေးနိုင်သလဲ ဆိုတာ ဇန်နဝါရီလ အနှောင်းပိုင်းအထိ သုတေသနပြု လေ့လာထားချက်အရ အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၇နှစ် နှစ်ကြားကလေးတွေမှာ ၇၃ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ရှိပြီး အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေမှာတော့ ၄၈ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
ကလေးအများစုမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေ မဖြစ်ပေါ်တာကြောင့် တိတိကျကျ ဆန်းစစ်လေ့လာဖို့ အတွက် သုတေသနအချက်အလက် လုံလုံလောက်လောက် မရှိဘူးလို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
CDC ရဲ့ ဒီထုတ်ပြန်ချက်ကို တခြား အဖွဲ့အစည်းတွေက လေ့လာစစ်ဆေးကြည့်ဖို့ လိုအပ်နေသေးပေမဲ့ ကလေးငယ်တွေကိုထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားအလိုက် ဆေးပမာဏကို ပြောင်းလဲဖို့အပြင် ကာကွယ်ဆေးကို ထပ်မံပြီး အားဖြည့်ထိုးနှံဖို့ စဉ်းစားသင့်ကြောင်း နားလည်တတ်ကျွမ်းသူတွေက အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

394. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အမေရိကန်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ အကဲဖြတ်ချက်။

အဖြေ− ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကြောင့် ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေထက် ကောင်းကျိုး တွေ ပိုများတယ်လို့ အမေရိကန်ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက အကြံပြုထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု၊ ထိရောက်မှုရှိပြီး ဆိုးကျိုးထက် ကောင်းကျိုးပိုများတာကြောင့် အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ CDC က အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ် အသက်အရွယ်အုပ်စုက ကလေးတွေကို COVID ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ကနေဒါနဲ့ ပြင်သစ် နိုင်ငံတွေက ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တွေကလဲ အလားတူ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဗြိတိန်နဲ့ ဂျာမဏီ အာဏာပိုင်တွေ ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ခြေ မြင့်မားတဲ့ ကလေးတွေနဲ့ ခုခံအားစနစ်ကျဆင်းတတ်တဲ့ မိသားစုက မွေးဖွားလာတဲ့ ကလေးတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်းဆိုင်ရာ CDC ရဲ့ အကြံပေးကော်မတီက ကလေးငယ်တွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ကောင်းကျိုး၊ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်ထားတာကို ဖော်ပြပါမယ် ။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ကလေးငယ်တွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါမှာ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် တားဆီးပေးပြီး၊ ကလေးတွေကနေတစ်ဆင့် ရောဂါပိုးတွေ တခြားသူတွေဆီ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ကလေးကို စိတ်ချလက်ချ ကျောင်းလွှတ်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ကောင်းကျိုးတွေ ရှိတာကို ကော်မတီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့တော့ မိုင်ယိုကာဒိုင်းတစ် myocarditis လို့ခေါ်တဲ့ နှလုံးကြွက်သား ရောင်ရမ်းမှုရှိတာမျိုးဖြစ်နိုင်တာမျိုး ရှားရှားပါးပါးရှိပြီး အခြား ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဝေဒနာကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ကလေးက ကာလတိုခံစားရနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ အဲဒီ ကော်မတီက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

393. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အစီရင်ခံစာ။

အဖြေ− အမေရိကန်မှာ အသက် ၅နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အောက် ကလေးတွေကို နိုဝင်ဘာလက စပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့အထိ ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် ပေါင်း ၈.၇ သန်းလောက်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဖြစ်ရပ်ပေါင်း ၄,၂၄၉ ခုကို လေ့လာထားတဲ့ သုတေသနတစ်စောင်ကို အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်တားဆီးရေး စင်တာ CDC က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်ဝေဒနာ တစ်မျိုးမျိုး ခံစားရရင် CDC ကို သတင်းပေးပို့နိုင်တဲ့ စနစ်ရှိပါတယ်။
အဲဒီလို သတင်းပေးပို့လာတဲ့ အချက်တွေကို လေ့လာမှုအရ သတင်းပေးပို့ လာတာတွေရဲ့ ၉၇.၆ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ကလေး ၄,၁၄၉ ဦးဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါဝေဒနာ ခံစားရခြင်း မရှိဘူးလို့ CDC က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာတွေရဲ့ လက္ခဏာတွေကို အသေးစိတ်ကို လေ့လာကြည့်ရာမှာ အော့အန်ခြင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သူ ၇.၆ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၃၁၆ ဦးရှိပါတယ်။ သတင်းပို့လာသူတွေရဲ့ ၇ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၂၉၁ ဦးမှာ အဖျားရှိခဲ့ပါတယ်။ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားရသူကတော့ ၆.၂ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၂၀၁ ဦး ရှိပြီး မူးမေ့လဲတဲ့သူ အရေအတွက် အလားတူပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မူးဝေတဲ့ ဝေဒနာခံစားရတာ ၅.၉ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၂၄၄ ဦးရှိပြီး ပင်ပန်းနွယ်နယ်ပြီး နုံးသလို ခံစားရတာက ၄.၈ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၂၀၁ ဦးရှိခဲ့ပါတယ်။
ပြင်းထန်တဲ့ ဝေဒနာတွေခံစားခဲ့ရတယ်လို့ CDC ကနေ သတင်းထုတ်တဲ့ ၁၀၀ ဦးမှာ ဖျားနာတဲ့သူ ၂၉ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် ၂၉ ဦး၊ အော့အန်တဲ့သူ ၂၁ ဦး ဒါမှမဟုတ် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ရုတ်တရက် နှလုံးအောင့်တာ ၁၂ ဦး ဒါမှမဟုတ် ၁၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် ၁၁ ဦးမှာ မိုင်ရိုကာဒဲတသ်စ် myocarditis လို့ခေါ်တဲ့ နှလုံးကြွက်သား ရောင်ရမ်းမှုရှိတယ်လို့ စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့ပေမဲ့ အဲဒီကလေးငယ်တွေ အားလုံး နေပြန်ကောင်း သွားပြီ လို့ သိရပါတယ်။ လေ့လာမှုအရ myocarditis ဖြစ်ပွားသူ အချိုးဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အသက်၁၂ နှစ်နဲ့အထက် အသက်အရွယ်အုပ်စုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ဒီအသက်ငယ်တဲ့ အုပ်စုမှာ ဖြစ်တာ အလွန်နည်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် သေဆုံးသွားခဲ့တဲ့ ကလေးငယ် ၂ဦး လည်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ ကလေးငယ် ၂ ဦးမှာ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ရောဂါ ဆေးမှတ်တမ်းရာဇဝင် ရှိခဲ့ပြီး ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်အချိန်မှာ ကျန်းမာရေး အခြေအနေသိပ်မကောင်းဘူးလို့ CDC က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးမှုနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ဆက်စပ် ပတ်သက်နေတယ်ဆိုတဲ့ လေ့လာထားချက် မှတ်တမ်းတစ်စုံတစ်ရာ မရှိဘူး လို့သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

392. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ်ထိုးနှံမှုတွေမှာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု ဘယ်လောက်တွေ့ရှိခဲ့ရသလဲ။

အဖြေ− Pfizer နဲ့ BioNTech ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက အမေရိက၊ စပိန်နဲ့ တခြား နိုင်ငံတွေမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အထိ ကလေး ၂,၂၀၀ ကို ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ် ထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ နေရာက နာကျင်နေတာနဲ့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာလိုမျိုး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတချို့ ရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံကြပေမဲ့ အဲဒီလို ဖြစ်ပွားမှု အများစုဟာ နာကျင်မှု အနည်းငယ်နဲ့ အလယ်အလတ် ဝေဒနာ ခံစားရမှုပဲဖြစ်ပြီး ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်း ပြန်နေကောင်းတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လက္ခဏာခံစားရမှုတွေကို ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသေးစိတ် လေ့လာကြည့်ကြမယ်ဆိုရင်
− ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာ နာကျင်တာက ပထမအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးချိန်မှာ ၇၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး၊ ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် နာကျင်တဲ့ဝေဒနာရှိသူ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိ ပါတယ်။
− ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း ခံစားရသူကတော့ ပထမအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၃၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
− ပထမအကြိမ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးချိန်မှာ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားရသူ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ်မြောက်မှာ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။
− ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာ နီမြန်းခြင်း ဖြစ်ခဲ့သူကတော့ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီးနောက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း ပါတယ်။
−ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာ ရောင်ရမ်းတဲ့သူကတော့ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီးနောက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။
− ကြွက်သားနာကျင်ခြင်း ဖြစ်ခဲ့ သူက ပထမအကြိမ်ထိုးပြီးနောက် ၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ဖြစ်ခဲ့သူ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။
− ချမ်းတုန်ခြင်း ဝေဒနာခံစားရသူက ပထမ အကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံထားပါတယ်။
− ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် အပူချိန် ၃၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နဲ့အထက် အဖျားတက်ခဲ့သူ ၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယ အကြိမ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ၇ ရာခိုင်နှုန်းက အဖျားရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံထားပါတယ်။
− အဖျားကျဆေးသောက်မှ အဖျားကျတဲ့သူက ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် အဖျားကျဆေးသောက်ရသူ ၂၀ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

391. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံတဲ့အခါ ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုပေးစွမ်းသလဲ။

အဖြေ− အမေရိက နဲ့ စပိန် စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အထိ ကလေး ၂,၂၀၀ ကို Pfizer ကာကွယ်ဆေး စမ်းသပ် ထိုးနှံပေးခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားတာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တာ ၉၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့တယ်ဆိုရင်တောင် ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပေါ်တာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ အသင့်အတင့်ပဲ ဖြစ်တာမျိုးကို တွေ့ရပြီး စိတ်ချရတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။
ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့အခါမှာ လူကြီးတွေကို ထိုးတဲ့ Pfizer ကာကွယ်ဆေး ပမာဏရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံ ဖြစ်တဲ့ ၁၀ မိုက်ခရိုဂရမ်ပဲ ထိုးခဲ့ပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ထိုးပြီး သီတင်းပတ် ၃ ပတ်အကြာမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးခဲ့သူ ၁၅၀၀ ဖြစ်ပြီး ကျန် ၇၅၀ ကိုတော့ Placebo လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးနဲ့ အသွင်တူတဲ့ အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒီဆေး ၂မျိုးကို ထိုးပြီး ထိရောက်မှုနဲ့ စိတ်ချရမှုကို လေ့လာစစ်ဆေးကြည့်တဲ့အခါ ကလေးတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကို ပြယ်ဆေးတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ထွက်တဲ့ပမာဏက အသက် ၁၆ နှစ်ကနေ ၂၅ နှစ်အရွယ်တွေမှာ ထွက်တဲ့ ပမာဏအတိုင်း အလားတူ ထွက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ၇ ရက်ကျော်ကြာတဲ့အခါ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကလေး ၃ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။ Placebo လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးနဲ့ အသွင်တူတဲ့ အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့ ကလေး ၁၆ဦး ရှိခဲ့တာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးက ကိုဗစ်ရောဂါမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ၉၀.၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

390. အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးငယ်တွေ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်အစိုးရက ဘယ်လို မူဝါဒ ချမှတ်ထားသလဲ။

အဖြေ−  ဂျပန်အစိုးရက အသက် ၅ နှစ် ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက်နေ့မှာ တရားဝင် လုပ်ဆောင်လိုက်ပါတယ်။ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက် ကလေးတွေမှာ ထိုးပေးတဲ့ ဆေးပမာဏရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံကိုပဲ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား အသက်အရွယ်အုပ်စုကိုထိုးရပါမယ်။

ကလေးငယ်တွေဟာ ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် သီတင်းပတ် သုံးပတ်အကြာမှာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ကလေး အများအပြားကို အုပ်စုလိုက် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးတာမျိုး အစိုးရက မတိုက်တွန်းထားပါဘူး။ ကလေးတွေဟာ တစ်ဦးချင်းစီ မိမိတို့နေထိုင်တဲ့ ဒေသန္တရမြို့၊ နယ်မှာရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် ကလေးအထူးကု ဆေးခန်းတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်ပါတယ်။

လက်ရှိ အချိန်မှာတော့ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ  Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာ လေ့လာဆန်းစစ်ထားတဲ့ အချက်အလက် လုံလုံလောက်လောက် မရှိသေးတာကြောင့် အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်အတွင်းမှာ ရှိတဲ့ ကလေးငယ်တွေကို မဖြစ်မနေ COVID ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ မတိုက်တွန်းထားပါဘူး။ ဒီအသက်အရွယ်အုပ်စုက ကလေးတွေကို ကာကွယ် ဆေးထိုးတဲ့ အခါမှာ သူတို့ရဲ့ မိဘ ဒါမှမဟုတ် အုပ်ထိန်းသူ တွေရဲ့ သဘောတူညီ ချက် လိုအပ်ပါတယ်။

မိဘတွေအနေနဲ့ ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု နဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင်မှာ ကလေးငယ်တွေကို အပြည့်အဝ ရှင်းလင်း ပြောပြကြဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးမလား မထိုးဘူးလား မဆုံးဖြတ်ခင် အုပ်ထိန်းသူတွေ အနေနဲ့ မိသားစု ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။

အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါနဲ့ အခြားရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးငယ်တွေဟာ COVID ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားတဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

 

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

389. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ကြိမ်နဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို အားဖြည့်ထိုးနှံခြင်းအပေါ် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ဘယ်လို သုံးသပ်ထားသလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ကို တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ ကြိမ်တုန်းကထိုးတဲ့ဆေးနဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးတဲ့အခါ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိလဲ။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဘယ်လောက်ရှိသလဲ စတဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက် တွေကို ဂျပန်အစိုးရရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အစိုးရရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့မှာ အကြီးအကဲတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Juntendo University ဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Ito Suminobu က တတိယအကြိမ်မှာ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထိုးတာ ကနေ ထွက်လာတဲ့ antibody ပမာဏက ပိုမိုမြင့်မားတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ၃ကြိမ်စလုံး Pfizer ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကနေ ထွက်လာတဲ့ antibody ပမာဏက ၃ကြိမ်မြောက် ထိုးတဲ့အခါ အမျိုးအစား မတူတာကို ထိုးတာလောက် antibody ပမာဏက မများဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
တတိယအကြိမ်ကို မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ခံစားရတဲ့သူ များတယ် ဆိုပေမဲ့လို့ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ နေမကောင်းဖြစ်ပြီး ခွင့်ယူရတဲ့သူ အရေအတွက်က အမျိုးတူ ကာကွယ်ဆေးပဲထိုးထိုး အမျိုးကွဲ ကာကွယ်ဆေးပဲထိုးထိုး အရေအတွက်က နည်းနည်းလောက်ပဲ ကွာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကို ဘယ်အမျိုးအစား ထိုးရင်ကောင်းမလဲလို့ ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာနဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတဲ့ အချက်နှစ်ခုစလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ဆေးရုံက ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပက နိုင်ငံတွေဟာ ကပ်ရောဂါမဖြစ်ပွားခင် ကာလမှာရှိခဲ့တဲ့ လူနေမှုဘဝနဲ့ လူမှုစီးပွားရေး အခြေအနေတွေကို ပြန်ထူထောင်ဖို့ အလျင်အမြန် ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်နေကြတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လတ်တလော ဂျပန်မှာက ကိုရိုနာ ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက် အများဆုံးအချိန်ဖြစ်နေပြီး တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံပြီးတာ နိုင်ငံ့လူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သာ ရှိသေးတယ်လို့လည်း သူက မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုအသစ် အများအပြားရှိတယ်လို့ အစီရင်ခံခြင်းမရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာ လူမှုရေး စီးပွားအခြေအနေတွေ ပုံမှန် ပြန်လည်ပတ်လာအောင် လုပ်ဖို့ အဆင်ပြေပေမဲ့ တိုကျိုနဲ့ အိုဆာကာ ခရိုင်တွေလိုမျိုး ရောဂါကူးစက်မှု အသစ်တွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ဒေသတွေမှာတော့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အရေးပေါ်အခြေအနေကို ရုတ်သိမ်းဖို့ မဆုံးဖြတ်ခင် အထူးသဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသူ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက်ရှိပြီလဲ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ပြင်ဆင်ထားတာ ဘယ်လောက်ရှိလဲ စတဲ့အချက်တွေကို အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်တယ်လို့ သူကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

388. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ကြိမ်နဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို အားဖြည့်ထိုးနှံခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ ကြိမ်ကနဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို ထိုးခြင်းရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့
ပတ်သက်ပြီး လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေကို ဂျပန်အစိုးရရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
၃ကြိမ်စလုံးကို Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးခဲ့ကြသူတွေရဲ့ ၂၁.၄ရာခိုင်နှုန်းဟာ အပူချိန်၃၈ဒီဂရီကျော်တဲ့အထိ ဖျားပြီး၊ ၆၉.၁ ရာခိုင်နှုန်းက ခေါင်းမူးပြီး ၅၅ရာခိုင်နှုန်းက ခေါင်းကိုက်တာမျိုး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပထမနဲ့ဒုတိယ အကြိမ်ကို Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးခဲ့ကြပြီးတတိယအကြိမ်ကို Moderna ကာကွယ်ဆေး ထိုးသူတွေထဲက ၄၉.၂ ရာခိုင်နှုန်းက အဖျား ၃၈ဒီဂရီနဲ့ အထက် ကိုယ်ပူလာခဲ့ကြပြီး ၇၈ရာခိုင်နှုန်းက မူးဝေတာမျိုး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ၆၉.၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာကို ခံစားခဲ့ကြရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် ထိုးတဲ့ ပုံစံ၂မျိုးစလုံး ၊ ‌ဆေးထိုးနဲ့နေ့မှာ ပြင်းထန်တဲ့ဝေဒနာတွေ ခံစားရပြီးနောက် ၂ရက် ၃ရက်နေရင် သက်သာသွားကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Pfizer ကာကွယ်ဆေး သုံးကြိမ်စလုံး ထိုးသူတွေထဲမှာ နှလုံးကြွက်သားရောင်တာ ၂ယောက်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါ ပြင်းထန်ခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။ Pfizer ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ်ထိုးပြီး တတိယအကြိမ်မှာ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထိုးနှံသူတွေမှာတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဝေဒနာ ခံစားရတာမျိုး မတွေ့ခဲ့ရဘူးလို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

387. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ကြိမ်နဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို အားဖြည့်ထိုးနှံခြင်း ရဲ့ ထိရောက်မှုက ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ ကြိမ်နဲ့ မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားကို ထိုးခြင်းရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုဆိုင်ရာ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေကို ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးကို ပထမဆုံးအသုတ် ထိုးနှံခွင့်ရခဲ့တဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ ဆီက ရတဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီဝန်ထမ်းတွေဟာ ပထမနဲ့ ဒုတိယအကြိမ်တွေတုန်းက Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးခဲ့ကြသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု တတိယအကြိမ်မှာတော့ လူပေါင်း ၂၈၂၆ ဦးက Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးခဲ့ကြပြီး ၇၇၃ ဦးက Moderna ကာကွယ်ဆေးကို ဇန်နဝါရီလ ၂၈ နောက်ဆုံးထားပြီး ထိုးခဲ့ကြပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ ကာကွယ်ဆေး ကနေ ထွက်ရှိလာတဲ့ ပဋိပစ္စည်း ပမာဏနဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကို သုတေသီတွေက အဲဒီသူတွေမှာ စစ်ဆေးခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီ လို စစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို သုတေသနအဖွဲ့ဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရပြီး ပဋိပစ္စည်း ထွက်နေတာမျိုး လုံးဝမရှိတဲ့ သူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး အချိန်တစ်လ အကြာမှာ ထွက်ရှိတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏကို လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ Pfizer ကာကွယ်ဆေး သုံးကြိမ်စလုံး ထိုးသူတွေမှာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် အရင်ထက် ၅၄.၁ ဆ ပဋိပစ္စည်း ပိုထွက်တာ တွေ့ရပါတယ်။ တတိယအကြိမ်မှာ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထိုးနှံသူတွေမှာတော့ ပဋိပစ္စည်းထွက်ရှိမှု ပမာဏက ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၆၇.၉ ဆ များလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ပြည်ပက လေ့လာမှု ရလဒ်တွေအရ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို တတိယ အကြိမ် အားဖြည့်ထိုးတာက Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ရာမှာ ပိုပြီး ထိရောက်မှုရှိပုံရတယ်လို့ သုတေသီတွေက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

386. အပိုင်း (၄)− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မကြုံစဖူး လျင်မြန်တဲ့နှုန်းနဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးထားပေမဲ့လည်း ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း WHO က ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ နောက်ဆုံးထုတ် အပတ်စဉ်အစီရင်ခံစာမှာ တစ်ခါ ကူးစက်ဖူးထားလည်း ပြန်လည်ကူးစက်နိုင်ခြေ များတယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ Omicron အမျိုးအစား ရောဂါကူးစက်မှုနဲ့ ကူးစက်ပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာ ပြလာတာကို လျှော့ချပေးတဲ့အပြင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာမှာ ဆိုထားပါတယ်။
ဗြိတိန် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ Pfizer နဲ့ Moderna ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးတွေကနေ ထုတ်လုပ်တဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးထားရင် Omicron အမျိုးအစား ကူးစက်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပေါ်မှုကို ၆၅ ကနေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် သီတင်းပတ် ၂ပတ် ကနေ ၄ပတ် အကြာမှာ အဲဒီ ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ထိရောက်မှု ရှိလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက်သတ္တပတ်ပေါင်း ၂၀ ကြာပြီးတဲ့ နောက်မှာတော့ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ကျဆင်းသွားပါတယ်။
Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို ၂ကြိမ်ထိုးပြီးတဲ့နောက် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးကို Pfizer ဒါမှမဟုတ် Moderna ကာကွယ်ဆေး ထပ်မံအားဖြည့်ထိုးနှံ လို့ရပြီး အဲဒီနောက် သီတင်းပတ် ၂ ပတ်ကနေ ၄ ပတ်အကြာမှာ ရောဂါ မဖြစ်ပွားလာအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်းက ၆၅ ကနေ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိရောက်မှု ရှိလာတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးအားဖြည့်ထိုးအပြီး ရက်သတ္တပတ် ၅ပတ်ကနေ ၉ ပတ်အကြာမှာတော့ အဲဒီ ရောဂါဖြစ်နိုင်စွမ်းကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ထိရောက်မှုဟာ ၅၅ ကနေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းသွားပြီး ၁၀ ပတ်အကြာမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျသွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာဟာ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်မလာအောင်နဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသ စရာမလိုအောင် လုပ်နိုင်တဲ့ ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတာကို ဒီအတောအတွင်း တွေ့ရှိခဲ့ရတယ် လို့သိရပါတယ်။
Pfizer ၊ Moderna ဒါမှမဟုတ် AstraZeneca ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုးထားပြီးနောက် သီတင်းပတ် ၂ ပတ်ကနေ ၂၄ ပတ်အတွင်းမှာ ဆေးရုံတက်မကုရအောင် ကာကွယ်ရာမှာ ၇၂ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၂၅ ပတ်အကြာမှာ တော့ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုးတာနဲ့ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်တဲ့အနေနဲ့ သုံးကြိမ်မြောက်ထိုးတာဟာ ဆေးထိုးအပြီး ရက်သတ္တပတ် ၂ပတ် အကြာမှာ ဆေးရုံတက်ကုသ စရာမလိုအောင် ၈၈ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတယ်ဆိုတာ အချက်အလက်တွေကနေ ပြသနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

385. အပိုင်း (၃)− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ယှဉ်ရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်လာနိုင်ခြေ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မကြုံစဖူး လျင်မြန်တဲ့နှုန်းနဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ Omicron ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူတွေထဲမှာ ဆေးရုံတက်ပြီး ကုသရတာ Delta အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ၃ပုံ ၁ပုံလောက် ပဲရှိတယ်လို့ ဗြိတိန်က ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ရှင်းလင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတာ ၁၄ ရက် ဒါမှမဟုတ် ဒါ့ထက်ပိုကြာပြီး သူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးသူတွေထက် စာရင် ဆေးရုံတက်ရနိုင်ခြေ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းပြီး တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံပြီးနောက် ၁၄ ရက် ဒါမှမဟုတ် အဲဒါထက် ပို ကြာပြီးသူတွေက ဆေးရုံတက်ရနိုင်ခြေ ၈၁ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အချက်အလက် ဒေတာအပေါ် သတိထား ကြည့်ရှုသုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပေါ်တာကို ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဗြိတိန် အာဏာပိုင်တွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဗြိတိန်မှာ ဇန်န၀ါရီလ ၁ ရက်နေ့ အထိ နိုင်ငံ့လူဦးရေရဲ့ ၆၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးနှံပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီ ဂျပန်မှာ တော့ ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်အထိမှာ နိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၁.၁ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဆေးရုံတက် ကုသရနိုင်ခြေ နည်းပါးပေမဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ အရေအတွက် အလွန့်အလွန် များလွန်းပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်တာနဲ့ သေဆုံးသူ များပြားလာတာ ကြောင့် ဆေးရုံစတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနေရာတွေမှာ ဆေးကုသရေး စောင့်ရှောက်မှုမှာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်လာနိုင်စေတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

384. အပိုင်း (၂)− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်လာနိုင်ခြေ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မကြုံစဖူး လျင်မြန်တဲ့နှုန်းနဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားမှု နည်းနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ အများအပြား ရှိလာနေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO)ရဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့ထုတ် အပတ်စဉ်အစီရင်ခံစာမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဆေးရုံတက် ကုသရမှုနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း နည်းပါးပုံရတယ်လို့ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
Omicron အမျိုးအစားဟာ တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တွေထက် နှာခေါင်းနဲ့ လည်ချောင်းအပါအဝင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အပေါ်ပိုင်းကို ထိခိုက်နိုင်ခြေ ပိုများပေမဲ့ အဆုတ်ကိုတော့ ထိခိုက်နိုင်ခြေ နည်းပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်စေမှုလည်း နည်းပါးတယ်လို့ WHO ရဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေက ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အဲဒီထင်မြင်ချက်တွေကို သက်သေပြဖို့ နောက်ထပ် လေ့လာမှုတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးလို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် နာမကျန်းဖြစ်နိုင်သလား ဆိုတာကို ဂျပန်နိုင်ငံ အိုကီနာဝါကျွန်းမှာ ကနဦး သုတေသနပြု လေ့လာချက် အမျိုးမျိုး ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၆၅၀ အထိ ဖြစ်လာချိန်မှာ ကပ်ရောဂါရဲ့ တချို့အချက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အဲဒီခရိုင်အတွင်းမှာ COVID-19 လူနာတွေကို စစ်တမ်းတွေ ကောက်ယူဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
မူလအစ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အဓိက ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေချိန် ၂၀၂၁ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့အထိ အချိန်အတွင်းမှာ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ် ပြသူ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ လုံးဝမပြသူက လူနာတွေရဲ့ ၈၄.၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး၊ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာရှိသူက ၀.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတာကို တွေ့ရှိရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်နေ့အထိ အတွင်း Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နေချိန်မှာ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပြသူ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူက ၇၂.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပွားသူ ၀.၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၂ ဇန်န၀ါရီလ ၄ ရက်နေ့အထိ Omicron အမျိုးအစား အဓိက ကူးစက်ပျံ့ပွားနေချိန်မှာတော့ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူက လူနာတွေရဲ့ ၉၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားသူ တစ်ဦးမှ မရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လတ်တလော အိုကီနာဝါခရိုင်က ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူ လူနာအများစုဟာ လူငယ်တွေဖြစ်ကြပြီး တကယ်လို့ သက်ကြီးရွယ်အို တွေ ကြားမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မယ်ဆိုရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပွားသူ အရေအတွက် မြင့်တက်လာနိုင်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေ က သတိပေးထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

383. အပိုင်း (၁) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်နိုင်စွမ်းဘယ်လောက်ရှိသလဲ။

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မကြုံစဖူးနှုန်းနဲ့ လျင်မြန်စွာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးအစားဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်စွမ်း မြင့်မားတယ် ဆိုတာကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အစီရင်ခံစာတွေမှာ တွေ့နေရပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း Omicron ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနေပြီး ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့မှာ တစ်နေ့တာကူးစက်မှု ပမာဏ ၃၀,၀၀၀ ကျော်ခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ ထုတ်တဲ့ အပတ်စဉ် အစီရင်ခံစာမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရဲ့ “ကူးစက်နိုင်စွမ်းဟာ မြင့်လာတယ်" လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက ဒိန်းမတ်နိုင်ငံမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသနတစ်ခုကို ကိုးကားဖော်ပြထားပါတယ်။
အိမ်ထောင်စုအတွင်းမှာ ထပ်ဆင့်ကူးစက်မှုနှုန်းဟာ နှိုင်းယှဉ်ကြည့် မယ်ဆိုရင် Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး Omicron အမျိုးအစားက ထပ်ဆင့်ကူးစက်နိုင်စွမ်း ၃၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
Omicron ရဲ့ကူးစက်နိုင်စွမ်းဟာ Delta အမျိုးအစားထက် ၃ ဆ ပိုမို မြင့်မားတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ အမေရိကန်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေး စင်တာက ပြောပါတယ်။
အမေရိက နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ Omicron ဟာ Delta အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ နေရာကို အလျင်အမြန် အစားထိုး ဝင်ရောက် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပါပြီ။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ အင်္ဂလန်နိုင်ငံက ဒေသ အများစုမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ Omicron အမျိုးအစား ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံမှာတော့ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့အထိ အသစ် ကူးစက်မှုပမာဏရဲ့ ၉၈.၃ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ် Omicron ကူးစက်မှုကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ အဓိက ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ကိုဗစ်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး တခြား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အားလုံးနီးပါး မကူးတော့ဘဲ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်က အစားထိုးဝင်ရောက် ကူးစက်နေတယ် ဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

382. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေပြီလားဆိုတာ ဘယ်လို သိရှိနိုင်ပါသလဲ။ အပိုင်း (၄) ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ရှိမရှိ စစ်ဆေးတဲ့ antigen test kit ကို ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုသင့်သလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာနေပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ သာမန်အအေးမိ ဖျားနာမှု မြင့်မားတဲ့ ရာသီဖြစ်တာကြောင့် အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာ အနည်းငယ်လောက် ပြလာတဲ့အခါ COVID-19 ကူးစက်နေပြီလား လို့ စိုးရိမ်ပူပန်တတ် ကြပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါ ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ရှိမရှိ စစ်ဆေးတဲ့ antigen test kit ပစ္စည်းကို ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုသင့်သလဲ ဆိုတာကို လေ့လာကြရအောင်။
ညအချိန်မှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်ဆီ သွားသင့်မသွားသင့် ဆုံးဖြတ်ရခက်နေတဲ့ အခါမျိုးမှာ ဆေးဆိုင်တွေမှာရောင်းချနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရှိမရှိ စစ်ဆေးတဲ့ ပစ္စည်း Antigen test kit ကို ဝယ်ယူသုံးစွဲတာ အထောက်အကူ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ကူးစက်မှုမျိုးမှာတော့ Antigen test kit အဖြေဟာ တိကျမှု နည်းလိမ့်မယ်လို့ သူတို့က ဆိုပြီး၊ အဲဒီလို ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ အခါမျိုးမှာ antigen test kit တွေကို မသုံးဖို့ အကြံပြုထား ပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာ စပေါ်လာပြီး ၉ရက်အတွင်းမှာ antigen test kit နဲ့ စစ်ဆေးမယ်ဆိုရင် ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ရလဒ်ထွက်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်ဆေးပေးနိုင်တဲ့ပစ္စည်း antigen test kit မှာ "in vitro diagnostics" IVD လို့ တံဆိပ်တပ်ထားတာကို ရွေးသုံးဖို့ လိုပါတယ်။ အရေးပေါ်လိုအပ်လာရင် အသင့်သုံးနိုင်အောင် ကြိုတင်ဝယ်ယူထားဖို့ ပညာရှင်တွေက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် antigen test kit တွေမှာ မှားယွင်းပြီး negatives အဖြေထွက်နိုင်ခြေလည်း ရှိပါတယ်။ negatives ဖြစ်နေတယ် ဆိုရင်တောင် ဆရာဝန်ဆီ သွားရောက်ပြသဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဂျပန်အစိုးရက အတည်ပြုထားတဲ့ antigen test kit ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀နဲ့ ရောင်းချနေပြီး အလွယ်တကူနဲ့ ဝယ်ယူရရှိနိုင်လို့ အိမ်မှာ ဆောင်ထားသင့်တယ်လို့ Kameda ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနက မစ္စတာ Otsuka Yoshihito က ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဝင်ရောက်နေတာ မရှိဘူးဆိုရင်လည်း antigen test kit က မှားယွင်းပြီး negatives အဖြေ ထုတ်နိုင်တယ်လို့ သူက သတိပေးထားပါတယ်။ negatives အဖြေထွက်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေရှိတယ် ဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် စိုးရိမ်တယ်ဆိုရင် ဆေးရုံမှာ ဆရာဝန်ပြပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကို စစ်ဆေးဖို့ မစ္စတာ Otsuka က တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

381. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေပြီလားဆိုတာ ဘယ်လို သိရှိနိုင်ပါသလဲ။ အပိုင်း (၃) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြတာ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ မပြဘူးဆိုရင် ဘာလုပ်သင့်သလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာနေပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ သာမန်အအေးမိဖျား နာမှု မြင့်မားတဲ့ ရာသီဖြစ်တာကြောင့် လူတွေဟာ အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာအနည်းငယ်လောက် ပြလာတဲ့အခါ COVID-19 ကူးစက်နေပြီလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကြောင့် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေ အထူးလိုအပ်တဲ့ ဒေသတွေမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြတာ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ မပြဘူးဆိုရင်တောင် အခမဲ့ ကိုဗစ် ရှိမရှိစစ်ဆေးပေးဖို့ ဗဟိုအစိုးရက ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကို မှာကြားထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့မရသူတွေကို ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက အခမဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေသလား စစ်ဆေးပေးတာကို ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူတွေကိုပဲ အခမဲ့လုပ်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖျားနာတာ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နှံးနေတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်လက် မအီမသာဖြစ်တာစတဲ့ ဝေဒနာတွေ ခံစားရရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတွေကို သွားရောက်စစ်ဆေးကြည့်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက် တစ်ရပ်ကို ရေးဆွဲနေတဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Kameda Medical Center က Otsuka Yoshihito က လည်ချောင်းနာတာ၊ နှာရည်ယိုတာ၊ ကိုယ်အပူချိန်တက်တာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်လက် ထိုင်းမှိုင်းလေးလံတာလိုမျိုး အအေးမိဖျားနာတဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာရင် ကိုဗစ်ကူးစက်ခံထားရခြင်း ရှိမရှိ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာ သွားရောက် စစ်ဆေးသင့်ကြောင်း အကြံပေးထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

380. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေပြီလားဆိုတာ ဘယ်လို သိရှိနိုင်ပါသလဲ။ အပိုင်း (၂) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ သာမန်အအေးမိဖျားနာမှု မြင့်မားတဲ့ ရာသီဖြစ်တာကြောင့် လူတွေဟာ အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာအနည်းငယ်လောက် ပြလာတဲ့အခါ COVID-19 ကူးစက်နေပြီလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။
ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်နေ့အထိ အိုကီနာဝါခရိုင်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ၅၀ ဦးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံစာအပေါ် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန က ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
အဲဒီ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ တွေ့ရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေထဲမှာ ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နဲ့ အထက်ရှိသူက ၇၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ချောင်းဆိုးသူက ၅၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု ခံစားရသူက ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လည်ချောင်းနာသူက ၄၄ ရာခိုင်နှုန်း ၊ နှာစေးတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုသူက ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း ၊ ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားရသူက ၃၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အဆစ်အမြစ် ကိုက်ခဲတာ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ Omicron အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တွေ့ရှိသူတွေရဲ့ ၈ ရာခိုင်နှုန်းက ပျို့အန်တာ၊ ၆ ရာခိုင်နှုန်းက အသက်ရှူရခက်ခဲတာနဲ့ ၂ ရာခိုင်နှုန်း က အစားအသောက် အရသာ ခံစားမှု ပျောက်သွားတာ ဒါမှမဟုတ် အနံ့မရတာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီအစီရင်ခံစာအရဘာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြသူဟာ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ် ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်လည်း ဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ Wakita Takaji က အခုလိုပြောခဲ့ပါတယ်။ မူလ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်တဲ့ လူနာတွေမှာ တစ်ခါတစ်ရံ အစာခြေ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ တွေ့တာ ဒါမှမဟုတ် အရသာခံစားမှုနဲ့ အနံ့ ပျောက်တာတွေ ဖြစ်တတ်တယ် ဆိုပေမဲ့ အိုကီနာဝါ ခရိုင်က ကူးစက်မှုတွေရဲ့ အစီရင်ခံစာအရ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တာဆိုရင် သာမန် အအေးမိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ဆင်တူတဲ့ လက္ခဏာတွေပဲ တွေ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

379. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နေပြီလားဆိုတာ ဘယ်လို သိရှိနိုင်ပါသလဲ။ အပိုင်း (၁) COVID-19 ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ သာမန်အအေးမိဖျားနာမှု မြင့်မားတဲ့ ရာသီဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေဟာ အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာအနည်းငယ်လောက် ပြလာတဲ့အခါ COVID-19 ကူးစက်နေပြီလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် အအေးမိတဲ့လက္ခဏာတွေ ပြလာချိန်မှာ ဘာလုပ်သင့် ပါသလဲ။
COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပုံချင်း လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးမှာ ကွဲပြားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပြထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ အဖြစ်များတဲ့ လက္ခဏာတွေကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။ အဲဒီ လက္ခဏာတွေကတော့ အဖျားကြီးတာ၊ ချောင်းခြောက်ဆိုးတာ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာနဲ့ အနံ့မရတာ ဒါမှမဟုတ် လျှာကအရသာခံစားမှု ပျောက်သွားတာတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေမှာတော့ လည်ချောင်းနာတာ၊ ခေါင်းကိုက်တာ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောတာ၊ အရေပြားနီမြန်းလာတာ ဒါမှမဟုတ် လက်ချောင်းခြေချောင်းတွေ အရောင်ပြောင်းတာနဲ့ မျက်လုံးနီရဲလာ တာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာက ထုတ်ပြန် ထားတာမှာတော့ အသက်ရှုကြပ်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူရခက်ခဲတာ၊ ကြွက်သားနာကျင်တာ ဒါမှမဟုတ် ခန္ဓာကိုယ် ကိုက်ခဲတာ ၊ နှာခေါင်းပိတ်တာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာ၊ ပျို့အန်ချင်တာ ဒါမှမဟုတ် ပျို့အန်တာနဲ့ ချမ်းပြီးတုန်နေတာကို COVID-19 ကူးစက်တဲ့ လက္ခဏာတွေအဖြစ် ဖော်ပြထားပါတယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါမှာရော အခုပြောခဲ့တဲ့လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပါသလား ဆိုတာကိုလည်း ဆက်လေ့လာရအောင်။
သုတေသနပြု လေ့လာထားတာတွေအရ ဒီ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေလို အဆုတ်ကို ထိခိုက်ပြီး ပြင်းထန်တဲ့ အဆုတ်ရောင် ရောဂါဖြစ်ပေါ် စေတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အပေါ်ပိုင်း ရောင်ရမ်းတာမျိုး အဖြစ်ပိုများတာကြောင့် Omicron က အဓိကအားဖြင့် နှာခေါင်းနဲ့ လည်ချောင်းပိုင်းမှာ ရောင်ရမ်းစေတယ်လို့ သုံးသပ်ကြောင်း WHO က တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးနဲ့တစ်မျိုးမှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ မတူ ကွဲပြားနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

378. တိုကျိုမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူထုအကြား ကူးစက်မှုတွေ အပါအဝင် နှစ်ကုန်နဲ့ နှစ်သစ်အစပိုင်း ကာလမှာ ကိုရိုနာကူးစက်မှု များပြားလာခြင်း။ အပိုင်း(၂) Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူထုအကြား ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေမှုက ဘယ်လို အခြေအနေ ရှိပါလဲ။

အဖြေ−− တိုကျိုမှာ နှစ်ကုန်ပိုင်းနဲ့ နှစ်သစ်အစပိုင်း ကာလကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ များလာပါတယ်။ တိုကျိုမှာ Omicron အမျိုးအစားဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ပထမဆုံး အတည်ပြုနိုင်ခဲ့တာ ဒီဇင်ဘာလ ၆ရက်နေ့က ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက်ပိုင်း ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့အထိ သီတင်းပတ်နှစ်ပတ်အတွင်း Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ စုစုပေါင်း ၁၃ ဦးအထိ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ မှာတော့ တစ်ရက်တည်းမှာတင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူ ၉ ဦးရှိပြီး ဇန်နဝါရီလ ၃ရက်နေ့မှာ တစ်နေ့တာ ကူးစက်ခံရသူ ၂၅ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ Omicron အမျိုးအစား လူထုအကြားမှာ ကူးစက်မှု ၁ဦးပဲ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့နဲ့ ဇန်နဝါရီ ၃ ရက်နေ့ ၂ရက်ပေါင်း ၁၂ ဦးအထိ ကူးစက်ခဲ့ပါတယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှုစနစ်ကတော့ ကိုဗစ်လူနာတွေ အတွက် အများဆုံးဆေးရုံကုတင် ၆၉၁၉ ခုပြင်ဆင်ထားပြီး ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့အထိ ဆေးရုံတက်ကုသတဲ့ ကိုဗစ်လူနာ ၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ အခုအချိန်မှာတော့ ဆေးရုံတက်ရမယ့် ကိုဗစ်လူနာမဟုတ်တဲ့ တခြားရောဂါနဲ့ လူနာတွေအတွက် ကုတင်လိုအပ်ချက်တွေကို ဟန်ချက်ညီညီ ထိန်းထားနိုင်သေးတယ်လို့ မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ Omicron အမျိုးအစား ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုပေါ် မူတည်ပြီး ဆေးရုံကုတင် မလုံမလောက် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

377. တိုကျိုမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူထုအကြား ကူးစက်မှုတွေ အပါအဝင် နှစ်ကုန်နဲ့ နှစ်သစ်အစပိုင်းကာလမှာ ကိုရိုနာ ကူးစက်မှု များပြားလာခြင်း။ အပိုင်း(၁) ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုပမာဏ အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိပါလဲ။

အဖြေ−− တိုကျိုမှာ နှစ်ကုန်ပိုင်းနဲ့ နှစ်သစ်အစပိုင်း ကာလကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ များလာပါတယ်။ တိုကျိုမှာ ဒီဇင်ဘာလ ၂၉ ရက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရစ် ကူးစက်ခံရသူအသစ် ၇၆ ဦးရှိတယ်လို့ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှာတော့ ကူးစက်ခံရသူ အသစ် ၆၄ ဦးရှိပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ၇၈ ဦးနဲ့ ဒီဇင်ဘာလအတွက် စံချိန်တင်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ အရင်သီတင်းပတ်က ထက် ၂ဆနီးပါး များလာခဲ့ပါတယ်။
နှစ်ဦးကာလမှာ တစ်နေ့တာ ကူးစက်ခံရသူပမာဏဟာ မြင့်တက်လာခဲ့ ပါတယ်။ အတည်ပြုထားတဲ့ ကူးစက်ခံရသူအသစ် ဦးရေဟာ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ ၇၉ ဦးရှိပြီး ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်နေ့မှာ ၈၄ ဦးရှိခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့မှာ ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် ၁၀၃ ဦးအထိဖြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၈ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ကူးစက်သူဦးရေ ၁၀၀ကျော် လာခဲ့ပါတယ်။
(ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့မှာတော့ ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက်က ၃၉၀ အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။) တိုကျိုမြို့တော် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ကူးစက်မှုတွေဟာ အရှိန်အဟုန်နဲ့ မြင့်တက်လာနေတာကြောင့် အာဏာပိုင်တွေဟာ အန္တရာယ်နဲ့ ရင်ဆိုင်လာနေရပြီလို့ ခံစားနေရကြောင်း ပြောပါတယ်။
ဒီကာလအတွင်း မိသားစုဝင်တွေအကြား ကူးစက်မှုတွေလည်း သိသိသာသာ များပြားလာပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့အထိ ၆ရက်တာအတွင်း ကူးစက်ခံရသူ ၄၈၄ ဦးရှိတဲ့ အထဲမှာ ၃၆.၂ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်တဲ့ ၁၇၅ ဦးရဲ့ ကူးစက်မှုလမ်းကြောင်းကို သိရှိခဲ့ပါတယ်။ ၁၀၁ ဦးက မိသားစုအတွင်းမှာဘဲ ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီလို ကူးစက်ခံရတာက ၅၇.၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။
၁၂ ရာခိုင်နှုန်းက လုပ်ငန်းခွင်ကနေ ကူးစက်ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် အပြင်ထွက် စားသောက်ရာကနေ ကူးစက်သူက ၉.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး၊ စက်ရုံအမျိုးမျိုးမှာ ကူးစက်မှု ၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

376. ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အစီရင်ခံစာတွေထဲမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို ဖော်ပြထားသလဲ။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ရင် အရင် မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေလောက် ရောဂါပြင်းထန်မှု မရှိဘူးဆိုတဲ့ ယူဆချက်တွေ ရှိပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO ကတော့ Omicron အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာမှုရှိမရှိ ဆိုတာကို ဆက်ပြီး သတိထားဖို့ လိုကြောင်း သတိပေးထားပါတယ်။
ဥရောပ၊ အမေရိကန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံတွေက အစီရင်ခံစာတွေ မှာတော့ Omicron ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူတွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာ လုံးဝမပြတာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြတာတွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်တားဆီးရေးဗဟိုဌာန (CDC)ကနေ ကနဦး ထုတ်ပြန်တဲ့ အချက်အလက်တွေအရ Omicron အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုဟာ အရင်မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်မှု နည်းပါးနိုင်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု အချက်အလက်က အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ Omicron ကူးစက်မှုကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာမှု အချိုးအစားဟာ အရင်မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် နည်းတယ်ဆိုရင်တောင် ကူးစက်လွယ်တဲ့အတွက် ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် များတာကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်တဲ့သူ အရေအတွက်ကလည်း များလာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် “ကူးစက်ခံရသူအရေအတွက် တိုးလာတဲ့အချိန်၊ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်လာတဲ့ အချိန်နဲ့ သေဆုံးမှု အရေအတွက် တိုးလာတဲ့အချိန်တွေဟာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဖြစ်တဲ့အချိန် ကွာဟမှု ရှိတတ်တာကြောင့် Omicron အမျိုးအစားဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ လူနာတွေကို သုတေသနပြုထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဟာ အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ ရှိနေသေးတယ်”လို့ WHO က ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က သူ့ရဲ့ အပတ်စဉ် ကြေညာချက်မှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အဲဒီ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ "ဗြိတိန်နဲ့ တောင်အာဖရိက နိုင်ငံတွေမှာ ဆေးရုံတက်ကုသမှု ခံယူရသူတွေ ဆက်တိုက် တိုးလာနေပြီး ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာလည်း အလျင်အမြန် များလာနေတာကြောင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စနစ်တွေအပေါ် ဝန်ပိလာနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်" လို့ ဆိုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

375. Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်လွယ်သလား။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ−− နောက်ဆုံးထွက်ပေါ်လာတဲ့ စိုးရိမ်စရာ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်Omicron ဟာ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ အထူးသဖြင့် လူထုအကြား ကူးစက်ပျံ့နှံ့ မှုတွေ များနေပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း လူထုအကြား Omicron အမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ ရှိလာတာကို အတည်ပြုထား ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အစီရင်ခံစာတွေမှာတော့ Omicron အမျိုးအစားဟာ အရင်မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ပိုမိုကူးစက်လွယ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အများဆုံးဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဗြိတိန်နဲ့ အမေရိကန်လို နိုင်ငံတွေမှာ Omicron ဟာ အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံနှံ့လာနေပါတယ်။
Omicron အမျိုးအစားဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ၂ ဆ တိုးလာတာ ၁.၅ ရက်ကနေ ၃ ရက်အတွင်း မှာပဲ ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ WHO ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Tedros Adhanom Ghebreyesus က Omicron ဟာ Delta အမျိုးအစားဗိုင်းရပ်စ်ထက် သိသိသာသာ ကူးစက်မှု ပိုမြန်တယ်ဆိုတဲ့အထောက်အထားတွေ ရထားကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေ ဒါမှမဟုတ် COVID-19 ရောဂါဖြစ်ဖူးပြီး ပြန်နေကောင်းလာသူတွေလည်း နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်ပြီး ကူးစက် တာ ရှိတယ်လို့ သိထားကြောင်း သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

374. တတိယ အကြိမ် ကာကွယ်ဆေးအားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အသစ်ကို ကာကွယ်ရာမှာ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သလဲ။ အပိုင်း(၇)

အဖြေ−− အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Moderna က သူ့ရဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုအရ Moderna ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ထိရောက်မှုရှိပုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီကုမ္ပဏီကြီးကနေ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ ပဏာမ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုးပြီးသူတွေမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အာနိသင်ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း neutralizing antibody ပမာဏ နည်းပါးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်နဲ့ အမေရိကန် ၂နိုင်ငံလုံးမှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံတဲ့အခါ ဆေးပမာဏ ၅၀ မိုက်ခရိုဂရမ် ထိုးပေးမယ်ဆိုရင် neutralizing antibody ပဋိပစ္စည်းပမာဏ ၃၇ ဆလောက် တိုးလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို ပထမ ၂ကြိမ်မှာ ထိုးပေးတဲ့ ဆေးပမာဏ ၁၀၀ မိုက်ခရိုဂရမ် ထိုးပေးရင်တော့ neutralizing antibody ပဋိပစ္စည်းပမာဏဟာ ၈၃ ဆ ပိုများလာတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
လက်ရှိ အသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးပေးရင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ Moderna က ပြောပါတယ်။
Omicron အမျိုးအစားအတွက် သီးသန့် ကာကွယ်ဆေးကို ဆက်ပြီး တီထွင်နေပေမဲ့လည်း အခုအချိန်မှာ ဒီ Omicron အမျိုးအစားအတွက် ကာကွယ်ဆေးအသစ် မလိုအပ်သေးဘူးလို့ အဲဒီ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

373. တတိယ အကြိမ် ကာကွယ်ဆေးအားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သလဲ။ အပိုင်း(၆)

အဖြေ−− အမေရိကန်အိမ်ဖြူတော်က ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ အကြီးအကဲ Anthony Fauci က လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးမယ်ဆိုရင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အပြည့်အဝ ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ Pfizer ဒါမှမဟုတ် Moderna ကာကွယ်ဆေးကို ၂ကြိမ်အပြည့် ထိုးထားပေမယ့် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင်ရော ရောဂါဆိုးဆိုးရွားရွား မဖြစ်အောင်ပါ ကာကွယ်ရာမှာ အစွမ်းသိသိသာသာ နည်းတယ်လို့ မစ္စတာ Fauci က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း အခုနောက်ဆုံးလေ့လာမှုတွေအရ ၃ကြိမ်မြောက် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့အာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း neutralizing antibody ထွက်ရှိတဲ့အဆင့်ကို သိသိသာသာ တိုးလာစေပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်စွမ်းကို မြင့်တက်လာစေတယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်ကိုကြည့်ရင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်အတွက် သီးသန့် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထုတ်ဖို့ မလိုသေးဘူးဆိုတာ ပြနေတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ Pfizer နဲ့ Moderna ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးတွေက Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး အသစ်တွေ တီထွင်နေတယ်လို့ ကြေညာထားခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မစ္စတာ Fauci က ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို စောင့်ထိုးဖို့ မလိုသေးကြောင်းနဲ့ လက်ရှိ ၂ကြိမ်ထိုးပြီးသား ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံကြဖို့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

372. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးအားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ်ကို ကာကွယ်ရာမှာ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သလဲ။ အပိုင်း(၅)

အဖြေ−− အာဖရိကကျန်းမာရေးသုတေသနဌာနက ပါမောက္ခ Alex Sigal ဦးဆောင်ပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု အခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းသုတေသန တစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။  Pfizer ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ထွက်လာတဲ့ ကိုယ်ခံအားပဋိပစ္စည်း ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာကို လေ့လာဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထား သူ ၁၂ ဦးရဲ့ သွေးရည်ကြည်ကို စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အာနိသင်ပြယ်စေတဲ့ ကိုယ်ခံအားပဋိပစ္စည်းရဲ့ အစွမ်းဟာ အဆ ၄၀ လျော့နည်းသွားတယ်ဆိုတာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာမပေါ်လာအောင် ကာကွယ် ပေးနိုင်တာ ၂၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိနိုင်တယ်လို့ သုတေသနဌာနက ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားပါတယ်။

ကိုဗစ်ကူးစက်ခံခဲ့ရပြီး နောက်မှ ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ်ထိုးထားတဲ့ လူ ၆ဦးရဲ့ သွေးနမူနာတွေကို လေ့လာကြည့်ရာမှာတော့ လူ ၅ဦးမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အာနိသင်ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းထွက်ရှိမှုပမာဏ မြင့်မားတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးတဲ့သူဟာ ပဋိပစ္စည်းထွက်ရှိတဲ့ပမာဏ မြင့်တက်လာမှာဖြစ်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်လာအောင် ကာကွယ်နိုင်ကောင်းတယ်လို့ အဲဒီသုတေသနဌာနရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

 

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

371. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးအားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အစွမ်းအာနိသင်ကို ပြယ်စေတဲ့ပဋိပစ္စည်း neutralizing antibody ပမာဏ ဘယ်လောက် ထွက်ရှိသလဲ။ အပိုင်း(၄)

အဖြေ−− အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizer နဲ့ သူ့ရဲ့ မိတ်ဖက် ဂျာမန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီ BioNTech တို့က Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် သူတို့ရဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပဏာမလေ့လာမှုရလဒ်တွေကို ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ရလဒ်တွေအရ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံတာဟာ ပထမ ၂ကြိမ်ထက် ပဋိပစ္စည်းပမာဏ ၂၅ ဆ တိုးလာပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်အပေါ်မှာလဲ အခြားမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်တာနဲ့ အလားတူအဆင့်ရှိတာ ပြသနေပါတယ်။ အဲဒီ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အစွမ်း အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း neutralizing antibody ပမာဏ ဘယ်အတိုင်းအတာအထိရှိတယ်ဆိုတာ သိရှိနိုင်ဖို့ လေ့လာမှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၃ကြိမ်မြောက် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီး တစ်လပြည့်ပြီးသူရဲ့ သွေးနမူနာကို ယူပြီး စမ်းသပ်ကြည့်ခဲ့တဲ့အခါ အဲဒီသူရဲ့ သွေးထဲမှာ တွေ့ရတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏဟာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး သီတင်း၃ပတ်အကြာမှာ မူလကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ဖြစ်ပွားတာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏနဲ့ တူညီတာကို လေ့လာသိရှိခဲ့ရ ပါတယ်။
တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကနေ ခုခံကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ပမာဏ မြင့်မားစေမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြောင်း သူတို့က ပြောပါတယ်။
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေဟာ ဆူးချွန်ပရိုတင်း အစိတ်အပိုင်းတွေကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ကြပြီး Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ မျိုးဗီဇ မပြောင်းတာကြောင့် ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက သူတို့တိုက်ခိုက်ရမယ့် ရန်သူအဖြစ် ဆက်မှတ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့ကြောင့် ဒုတိယအကြိမ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားရင်လည်း ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားရင်တော့ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်တဲ့အဆင့်ကို မြှင့်တင်ပေး ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် COVID-19 ဖြစ်ရင် လူနာတွေ ရောဂါပြင်းထန်လာမှာကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကနေ ကာကွယ်ပေးမယ်လို့ ယုံကြည်ရကြောင်း သူတို့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

370. ကာကွယ်ဆေးတတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံပြီးနောက် စွမ်းရည်မြင့်လာတဲ့ Immune cellsတွေ ဘယ်လိုအလုပ် လုပ်ဆောင်သလဲ။ အပိုင်း(၃)

အဖြေ−− ကာကွယ်ဆေးတတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံတာဟာ အသစ်ထွက်ပေါ်လာတဲ့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Kitasato University က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ဖြေကြားပေးထားပါတယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ spike protein လို့ခေါ်တဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေမှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု ၃၀ လောက် ပါဝင်တယ်လို့ သိထားပါတယ်။ အဲဒီ ဆူးချွန်ပရိုတင်းက လူသားရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖေါက်ဝင်ပြီး ခြေကုပ်ယူပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းမှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု ဖြစ်တာဟာ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေအားလုံးရဲ့ ၃ရာခိုင်နှုန်းလောက်မှာသာ ဖြစ်ပေါ်နေတာပါ။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားရင်လည်း Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ထိရောက်မှုက အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ကျဆင်းသွားနိုင်တယ် ဆိုပေမဲ့လည်း ရောဂါကူးစက်ခံရသူတွေ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် တားဆီးနိုင်စွမ်းကတော့ မကျသွားဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ antibodies လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့အပြင် လူသားဆဲလ်တွေထဲ ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကိုပြန်လည် ခုခံတိုက်ခိုက်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားဆဲလ်တွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်လည်း မြင့်တက်လာစေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေများတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ရှောင်ပြီး လွတ်သွားနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ခံအားဆဲလ် Immune cells တွေက ဘယ်လို မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုမျိုးကိုမဆို တန်ပြန် ခုခံကာကွယ် တိုက်ခိုက်ပေးနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ ဒ့ါကြောင့် တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို အမြင့်ဆုံးအဆင့်မှာ ဆက်ထိန်းပေးထားနိုင်တာကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်တာကို လျော့ကျစေနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

369. “Prime-Boost” လို့ခေါ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ရေ ပြည့်အောင်ထိုးနှံတာဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်လာရင် ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိနိုင်သလဲ ? အပိုင်း(၂)

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ထွက်ပေါ်လာပြီး တဲ့နောက်မှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံမှုတွေကို နိုင်ငံအများအပြားမှာ လုပ်ဆောင်လာ နေကြပါတယ်။
တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဘာကြောင့် လိုအပ်ပါသလဲ။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်ပြီး National Mie ဆေးရုံရဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက အကြီးအကဲ မစ္စတာ Taniguchi Kiyosu က ဖြေကြားပေးထားပါတယ်။
တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ပဋိပစ္စည်းပမာဏကို တိုးစေရုံသာမက ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်မှာရှိတဲ့ မှတ်ဉာဏ်ကို ခိုင်မာလာအောင် တည်ဆောက်ရာမှာလည်း အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ လုပ်ဆောင်ပေးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို "prime" ပင်မအရင်းအမြစ် လို့ ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုပြီး ကာကွယ်ဆေးတစ်ကြိမ်ထိုးလိုက်ရင် ခန္ဓာကိုယ်က နဂိုရှိပြီးသား ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်က ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို သူတို့ရဲ့ ရန်သူလို့ စပြီးသိအောင် မှတ်ထားလိုက်ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုယ်ခံအားစနစ်က တိုက်ခိုက်ရမယ့် ပစ်မှတ်ဆိုတာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပဲ ဆိုတာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ထဲမှာ မှတ်ဉာဏ်ကို တည်ဆောက်ပါတယ်။
“Boost-အားဖြည့်မှု”လို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကတော့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ထဲမှာ တည်ဆောက်ထားတဲ့ မှတ်ဉာဏ်ကို ပိုပြီးကြာကြာ မှတ်ထားနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရန်သူက ဘယ်သူလဲဆိုတာ သိအောင်နဲ့ ရန်သူကို ကြာကြာမှတ်ထားနိုင်အောင် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ နည်းဗျူဟာကို "prime and boost" နည်းစနစ်လို့ ခေါ် ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကတစ်ဆင့် လုံလောက်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ရယူတဲ့ ဒီနည်းဗျူဟာက ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်မလာအောင် ကာကွယ်ပေးဖို့ ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းဗျူဟာက Omicron အပါအဝင် အသစ်ပေါ်ထွက်လာတဲ့ ဘယ်မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်နဲ့ ဖြစ်ဖြစ် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်နိုင်မယ်လို့လည်း ယူဆပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံပေးဖို့ အစီအမံတွေ မြှင့်တင်လုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

368. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဘာကြောင့် လိုအပ်သလဲ။ အားဖြည့်ထိုးနှံတဲ့ ကာကွယ်ဆေးဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။ အပိုင်း(၁)

အဖြေ−− Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေက ထိရောက်မှု နည်းပါးသလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာနေ ပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေလည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ များပြားလာနေတာကြောင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် ထိုးပြီးသားသူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထပ်ထိုးပေးနေပါတယ်။
အားဖြည့်ထိုးပေးနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေက ပထမ ၂ကြိမ်မှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားတွေပဲ ဖြစ်ပြီး အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေက အရင်က ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားအတွက် တီထွင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေမှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီး ပါဝင်နေပါတယ်။ လူသားရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ဗိုင်းရပ်စ်က ဝင်တဲ့အခါ အဲဒီ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေက ခြေကုပ်ယူတဲ့ အရေးကြီးတဲ့အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလို ဆူးချွန်ပရိုတင်းမှာ မျိုးဗီဇတွေ အများကြီး ပြောင်းလဲနေ တာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း Neutralizing Antibodies (NAb)တွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမှာ တွဲကပ် တိုက်ခိုက်ဖို့နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေလူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ မဝင်ရောက်အောင် ကာကွယ် တားဆီးဖို့အတွက် ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ထဲက အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ National Mie ဆေးရုံရဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက အကြီးအကဲ မစ္စတာ Taniguchi Kiyosu က
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု နည်းမယ်ဆိုရင်တောင် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးတာက အကျိုးပိုရှိပါလိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် Omicron မှာ ပါဝင်နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေက Neutralizing Antibodies (NAb)ရဲ့ ထိရောက်မှုတွေကို လေးပုံတစ်ပုံ လျော့ပါးစေမယ် ဆိုရင်တောင် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အားကောင်းလာစေတာကြောင့် ပမာဏ ၄ဆတိုးလာတဲ့ပဋိပစ္စည်းက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ရောဂါ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ မစ္စတာ Taniguchi က ပြောပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပဋိပစ္စည်းရဲ့ပမာဏ မြင့်တက်သွားရင် Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မှာ သွားကပ်ပြီး ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ Neutralizing Antibodies (NAb)တွေလည်း ပိုပြီး တိုးပွားလာမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

367. လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိပါသလား။ အပိုင်း(၄)

အဖြေ−− ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ တွေ့ရှိနေချိန်မှာ လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိသလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ Dexamethasone နဲ့ baricitinib ဆေးတွေဟာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် တိုက်ဖျက်ပေးနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ရ ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံ Aichi Medical University က ပါမောက္ခ Morishima Tsuneo က ပဋိဇီဝဆေးဝါးတွေဟာ အဲဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်အပေါ် လုံးဝအာနိသင်မရှိဘူးဆိုတာမျိုးတော့ မဟုတ် ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူနာတွေကို ဆေးကုသကြည့်ပြီး အတည်ပြုမှသာ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ဆေးဝါးရဲ့ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိလဲ မရှိဘူးလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိနိုင်မယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါအတွက် တီထွင်နေဆဲဖြစ်တဲ့ သောက်ဆေး ကတော့ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ဝင်ရောက်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပွားလာမှာကို တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးတွေ ဖြစ်တာကြောင့် အရင် မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေအပေါ် ထိရောက်မှုရှိသလိုမျိုးပဲ Omicron အပေါ်မှာလဲ ထိရောက်မှုရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
မစ္စတာ Morishima က အတည်ပြုချက်ကျလာတဲ့ သောက်ဆေးတွေ၊ ပဋိပစ္စည်းဆေးဝါးတွေနဲ့ ရောဂါဖြစ်ခါစ အချိန်စောစောမှာ ကုသပေးတဲ့ နည်းဗျူဟာကို ကျင့်သုံးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လက်ရှိဆေးဝါးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု ပြောင်းလဲသွားမယ်ဆိုရင်တောင် ဒီကုသတဲ့ နည်းဗျူဟာကတော့ ပြောင်းလဲမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

366. လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိပါသလား။ အပိုင်း(၃)

အဖြေ−− ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ တွေ့ရှိနေချိန်မှာ လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိသလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ရောဂါ လူနာတွေကို ကုသဖို့ တီထွင်ထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲမှာ လူသားခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပွားမလာအောင် ဗိုင်းရပ်စ်တွေပွားဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ဇီဝဓာတ်ကူပစ္စည်း (Enzymes)တွေ ထုတ်တာကို တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးတွေရှိပါတယ်။ အဲဒီဆေး တစ်မျိုးကတော့ဂျပန်ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက အတည်ပြုထားတဲ့ Remdesivir ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ဒီ Remdesivir ဆေးဟာ ရောဂါလက္ခဏာ အသင့်အတင့်ကနေ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်ရှိ လူနာတွေကို ကုသရာမှာ သွေးကြောအတွင်း ဒရစ်ပ်ပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွင်းရတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲပြတဲ့ လူနာတွေကို နေအိမ်တွေမှာပဲ နေစေပြီး ကုသတဲ့အခါ အသုံးပြုတဲ့ သောက်ဆေးတွေလည်း စမ်းသပ်တီထွင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီသောက်ဆေးတွေထဲမှာ အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Merck မာ့ခ် က တီထွင်တဲ့ Molnupiravir မိုလ်နျူပီးရဗီးယား ဆေးကို ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်ပြုလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizer က ထုတ်လုပ်တဲ့ Paxlovid ပက်ခ်ဆ်လိုဗစ် ဆေးကို အမေရိကားမှာ အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့် ပေးလိုက်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Shionogi ရှီအိုနိုဂိ က တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ သောက်ဆေးဟာလည်း အလားတူ အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
Aichi Medical University က မစ္စတာ Morishima Tsuneo က ဒီဆေးတွေနဲ့ ကုသရင် လူ့ဆဲလ်အတွင်းကို ဝင်ရောက်ပြီးဖြစ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို အဓိကပစ်မှတ်ထား နှိမ်နင်းတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်‌ကြောင့် ရောဂါ ဖြစ်ရင်လည်း ထိရောက်မှုရှိမယ် ထင်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

365. လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိပါသလား။ အပိုင်း(၂)

အဖြေ−− ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ တွေ့ရှိနေချိန်မှာ လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိသလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဂျပန်မှာ antibody cocktail ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံးနဲ့ sotrovimab ဆေးတွေကို ကိုဗစ်ရောဂါကိုကုသဖို့ အတည်ပြုထားတဲ့ ပဋိပစ္စည်းဆေးဝါးတွေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူသားရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ သူ့မျက်နှာပေါ်က spike protein လို့ခေါ်တဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေကို ခြေကုပ်လက်နက်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုပါတယ်။ ပဋိပစ္စည်း ဆေးဝါးတွေက အဲဒီဆူးချွန်ပရိုတင်းကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ လူသားဆဲလ်တွေအတွင်းထဲကို ထိုးဖေါက်ဝင်ရောက်တာ မလုပ်နိုင်အောင် တားဆီးပေးပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ပြတဲ့လူနာတွေ ရောဂါ ပြင်းထန်မလာအောင် အဲဒီပဋိပစ္စည်းဆေးတွေကို ဒရစ်ပ်ပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွေးကြောအတွင်း သွင်းပေးပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းတွေမှာ ဗီဇပြောင်းလဲမှု ၃၀ လောက်တောင်ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်တွေ လူသား ဆဲလ်တွေအတွင်း ဝင်ရောက်တာကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ ကုသမှုလုပ်ရင် ထိရောက်မှုကို လျော့ပါးစေနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက မှတ်ချက်ပြုကြပါတယ်။
Aichi Medical University က မစ္စတာ Morishima Tsuneo က ပဋိပစ္စည်း ဆေးဝါးတွေဟာ ဆူးချွန်ပရိုတင်းကိုသာ ပစ်မှတ်ထား နှိမ်နင်းတာ ဖြစ်တာကြောင့် အခုနောက်ဆုံးတွေ့ရှိတဲ့ ဗီဇပြောင်းလဲမှု တွေများတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ရင် ကုသမှုရဲ့ ထိရောက်မှု အပေါ် ကြီးမားတဲ့သက်ရောက်မှု ရှိလာလိမ့်မယ်လို့ သူက ယုံကြည် ထားပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ပစ်မှတ်ထား နှိမ်နင်းတဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းနဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုဖြစ်တာ ထပ်တူကျသွားတာမျိုး မရှိဘူးဆိုရင်တော့ ကုသမှုဟာ ထိရောက်မှု ဆက်ရှိနေမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
Omicron နဲ့အလားတူ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးကို ဗြိတိန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး GlaxoSmithKline က ဖန်တီးပြီး သူတီထွင်ထားတဲ့ Sotrovimab ဆေးနဲ့ စမ်းသပ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရတာကြောင့် Sotrovimab ဆေးဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ်မှာ ထိရောက်မှုရှိမယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

364. လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိပါသလား။ အပိုင်း(၁)

အဖြေ−− ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ တွေ့ရှိနေချိန်မှာ လက်ရှိ ကိုဗစ်ရောဂါကို ကုသနေတဲ့ဆေးဝါးတွေဟာ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှု ရှိသလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူတွေကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးအမျိုးအစား ၃မျိုးရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ် မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး၊ လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါးနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါး ဆိုပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Aichi Medical University က မစ္စတာ Morishima Tsuneo က သွေးကြောအတွင်း ဒရစ်ပ်ပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွင်းရတဲ့ ဆေးက ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာရှိတဲ့ "spike protein" လို့ ခေါ်တဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းကို ပစ်မှတ်ထား နှိမ်နင်းတာလို့ ပြောပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုဖြစ်နေတဲ့ ဆူးချွန်ပရိုတင်းရဲ့ အနေအထားပေါ် မူတည်ပြီး ဒီဆေးရဲ့ထိရောက်မှု ကွာခြားနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲပြတဲ့ လူနာတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ဆက်ပြီးမပွားနိုင်အောင် သောက်ရတဲ့ ဆေးပြားတွေကတော့ Omicron မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အပေါ် ထိရောက်အောင် ကုသနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

363. ဂျပန်က တတိယအကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးခြင်း။ အပိုင်း(၃)
(တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးဖို့အတွက် ဂျပန်မှာ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ဘယ်လိုပြင်ဆင်သလဲ)

အဖြေ−− နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ကိုယ့်မြို့ရွာအလိုက် ဒေသတွင်း နေထိုင်သူတွေကို ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးနိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့လုပ်တုန်းက ကြိုတင်စာရင်းပေးဖို့အတွက် ဖုန်းခေါ်မရတာ၊ အွန်လိုင်းကနေ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းသူတွေ များလွန်းတာကြောင့် အင်တာနက်လိုင်း ဝင်မရတာတွေလည်း ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် အခက်အခဲဖြစ်ခဲ့သူ အများအပြားရှိခဲ့ပါတယ်။
တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးတဲ့အခါ အဲဒီလိုမျိုး ပြဿနာတွေဖြစ်လာရင် ဖြေရှင်းဖို့ ဘယ်လိုစီစဉ်ထားသလဲလို့ NHK က တိုကျိုမြို့မှာရှိတဲ့ မြို့နယ် ၂၃ ခုကို နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့မှာ ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ အလားတူ ပြဿနာတွေ ဖြစ်မလာအောင် စီမံဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ မြို့နယ် ၁၉ ခုက ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲက မြို့နယ် ၆ခုကတော့ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံရမယ့် နေ့ရက်၊ အချိန်နဲ့ နေရာတွေကို ကြိုတင်တွက်ချက် သတ်မှတ်ပြီးမှ ဘယ်နေ့ဆေးထိုးရမလဲဆိုတာ နေထိုင်သူတွေဆီ အကြောင်းကြားစာပေးပို့တယ်လို့ ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ မြို့နယ် ၈ခုကတော့ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းဖို့ ဖုန်းလိုင်းတွေ ပိုဖွင့်ပေးတာနဲ့ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းဖို့ ကူညီပေးတဲ့သူရှိတဲ့ နေရာတွေကိုလည်း တိုးချဲ့မယ်လို့ ဖြေပါတယ်။
အဲဒီထဲက Edogawa မြို့နယ်ကတော့ အသက်အရွယ်ကြီးသူ တွေကိုတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအပြီး ၈လတိတိပြည့်တဲ့နေ့မှာ မြို့နယ်တွင်းက ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတုန်းက နေရာနဲ့ အချိန်အတိုင်းပဲ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒုတိယတစ်ခေါက်နဲ့ အလားတူ နေရာ ဒါမှမဟုတ် အနီးအနားမှာ ရှိတဲ့နေရာမှာပဲ ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံနိုင်မှာ ဖြစ်လို့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ အဆင်ပြေနိုင်ပါတယ်။
မြို့နယ်က သတ်မှတ်ပေးတဲ့ တတိယအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့် နေ့ရက်နဲ့အချိန်ကို ပြောင်းချင်သူတွေကတော့ မြို့နယ်ရုံးကို ဖုန်းခေါ်ဆိုတာ ဒါမှမဟုတ် မြို့နယ်ရုံးရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာကနေ တစ်ဆင့် နေ့ရက်၊အချိန်ကို ပြောင်းလို့ရပါတယ်။ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ အဆင်ပြေအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားနေတာ အောင်မြင်တယ်ဆိုရင် တခြားအသက်အရွယ် အုပ်စုတွေလည်း အလားတူပဲ နေရာနဲ့ အချိန် သတ်မှတ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အဆင်ပြေအောင် စီမံပေးနိုင်ဖို့ စဉ်းစားနေတယ်လို့ မြို့နယ်ရုံးက အရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

362. ဂျပန်က တတိယအကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးခြင်း။ အပိုင်း(၂)
(တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ကြိမ်အထိ ထိုးခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားကို ထိုးရင်ရသလား)

အဖြေ−− အရင် ၂ကြိမ် ထိုးခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ မတူညီတဲ့ အမျိုးအစားကို ထိုးခွင့်ပြုဖို့ ဂျပန်အစိုးရကတော့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ အရင် ၂ကြိမ် ထိုးထားတဲ့ Pfizer ကာကွယ်ဆေး က အခု တတိယအကြိမ်ထိုးဖို့အတွက် မကြာမီ အချိန်အတွင်း မှာအရေအတွက် လုံလုံလောက်လောက် ရဖို့မသေချာတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလနဲ့ ဇန်နဝါရီလတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးတတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးဖို့ လိုတဲ့သူပေါင်း ၄ သန်းလောက် ဂျပန်မှာ ရှိပါတယ်။ သူတို့အတွက် Pfizer ကာကွယ်ဆေး အလုံအလောက်ရရှိထားပြီး ပြီလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလနဲ့ မတ်လမှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံဖို့အတွက် ဂျပန်အစိုးရဟာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို လူသန်းပေါင်း ၂၀ အတွက် ပြင်ဆင်ထားပေမဲ့ထိုးရမယ့်လူပေါင်းက ၃၄ သန်းလောက် ရှိနေပါ တယ်။
ဒါ့ကြောင့် တတိယအကြိမ် ကို Moderna ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပဲ အားဖြည့်ထိုး ပေးသွားမယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆုံးဖြတ်အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၈ လအကြာမှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံဖို့ လိုလာပါမယ်။ Pfizer ကာကွယ်ဆေး လုံလုံလောက်လောက် ရမရဆိုတာက မသေချာတဲ့အတွက် အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေး မလုံလောက်တဲ့ အခြေအနေမျိုးဖြစ်လာရင် Moderna ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် ထိုးဖို့ စဉ်းစားတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

361. ဂျပန်က တတိယအကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးခြင်း။ အပိုင်း(၁)
(ဘယ်အချိန်မှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ရနိုင်မလဲ)

အဖြေ−− ဂျပန်တစ်ဝန်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေကို ဒီဇင်ဘာလ ၁ရက်နေ့ကစပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးနှံမှုတွေ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၆၅နှစ်နဲ့အထက် ရှိသူတွေလည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးဖို့ အကျုံးဝင်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မူအားဖြင့် အနည်းဆုံး လွန်ခဲ့တဲ့ ၈လက ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံဖို့ အကျုံးဝင်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အစောပိုင်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစိုးရက လတ်တလောမှာတော့ ဒုတိယနဲ့တတိယအကြိမ်အကြား ကာလကို ၈လအထိ ကြာရှည်အောင် မထားစေဖို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ အရိပ်အယောင်တွေ ပြောလာနေပါတယ်။ ဆေးထိုးနှံမှုအတွက် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေ စီမံကွပ်ကဲဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်တဲ့ အချိန်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးပမာဏ ဘယ်လောက်ရရှိမလဲ ဆိုတဲ့ အချက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး အသက်အရွယ် အုပ်စုတစ်စုစီကို ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးပေးမယ့် အချိန်ကာလကို ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် လက်မှတ်တွေကို ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကနေ ပြည်သူတွေဆီ စာတိုက်ကနေ ပို့ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလမှာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန ဝန်ထမ်း ၁.၀၄ သန်းကို ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံဖို့ အကျုံးဝင်ပြီလို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီလကစပြီး အသက် ၆၅နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် အစောပိုင်းမှာထိုးပြီးခဲ့တဲ့ အသက် ၆၅အောက်က သူတွေကိုလည်း တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လမှာတော့ လုပ်ငန်းခွင်တွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့်ထိုးနှံမှုတွေ စတင်မှာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
အနည်းဆုံး ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ကာကွယ်ဆေး အားဖြည့် ထိုးပေးတာတွေပြီးအောင် ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

360. သတိထားစောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးခရိုင် က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အခြေအနေ။ အပိုင်း (၄)
(ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ရဲ့ သုံးသပ်အကြံပြုချက်တွေက ဘာတွေပါလဲ)

အဖြေ−− လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ် အခြေအနေဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရဲ့မြောက်ဘက် အကျဆုံးမှာရှိတဲ့ခရိုင် ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်းဟာ အေးလာပြီဖြစ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ အရင်ဆုံး စတင် ပျံ့နှံ့လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျပန်မြောက်ပိုင်းက အဲဒီခရိုင်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
Toho တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Tateda Kazuhiro က ဂျပန်မှာ ဟော့ကိုင်းဒိုးဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလနဲ့ ဒီဇင်ဘာလမှာ ကိုဗစ် ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ပထမဆုံးမြင့်တက်ခဲ့တဲ့ ခရိုင်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လူတွေကနေတစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ရာသီဥတုအေးလာချိန်မှာ လေထဲမှာ ပိုပြီးကြာကြာ လွင့်မျောနေထိုင် နိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အေးပြီးခြောက်သွေ့တဲ့ ရာသီဥတုမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရဲ့အမြှေးပါးက ပေါက်ပြဲ ထိခိုက်ပျက်စီး လွယ်တတ်တာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်တွေက လည်ချောင်းထဲမှာ တွယ်ကပ်ပြီး ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေပိုများတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အေးတဲ့ရာသီဥတုအချိန်မှာ လူတွေဟာ အဆောက်အအုံအတွင်းမှာပဲ တံခါးအလုံပိတ်ပြီး အချိန်ကြာကြာ နေတတ်တာကြောင့် ကူးစက်လွယ်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေဟာ နေရာတိုင်းမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး မထင်ထားတဲ့အချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပွားများနိုင်တဲ့အပြင် နေရာတိုင်းကို ပျံ့နှံ့သွားနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Tateda က ပြောပါတယ်။ ဆောင်းရာသီဟာ ကိုဗစ်၁၉ အပါအဝင် ကူးစက်ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားမှု များတတ်တဲ့ ရာသီဖြစ်တာမို့ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်တာ၊ လေ၀င်လေထွက် ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ထားတဲ့ အခန်းတွေမှာနေတာနဲ့ “အ” သုံးလုံးလို့ ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူစုဝေးတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ စတဲ့ ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အခြေခံအစီအမံတွေကို အသေအချာ လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

359. သတိထားစောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးခရိုင်က ကိုဗစ်ကူးစက်မှု အခြေအနေတွေကနေ ဘာတွေ ဆက်စပ်ပြီး စဉ်းစားနိုင်သလဲ။ အပိုင်း (၃)

အဖြေ−− လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာနေပေမဲ့ နိုင်ငံရဲ့မြောက်ဘက် အကျဆုံးမှာရှိတဲ့ ခရိုင် ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်းဟာ အေးလာပြီဖြစ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ အရင်စောပြီး ပျံ့နှံ့လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျပန်မြောက်ပိုင်းက အဲဒီခရိုင်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
ဟော့ကိုင်းဒိုးရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ခရိုင်လုပ်ငန်းအဖွဲ့က တစ်နေရာထဲမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရမှုတွေ ရှိခဲ့တာကြောင့် ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် တိုးလာတာလို့ ရှင်းပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခရိုင်တွင်းက မြို့ရွာတွေမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတာမျိုး မရှိသေးဘူးဆိုတာနဲ့ ကူးစက်မှုတွေ အလျင်အမြန် ပြန့်ပွားလာမယ့် အရိပ်အယောင် အခုထက်ထိတော့ ရှိမနေသေးဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ခံရသူအသစ်တွေကို ကြည့်တဲ့အခါ အများစုက ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတာကို တွေ့ရတယ်လို့လည်း အဲဒီခရိုင်လုပ်ငန်းအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာရှိတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဌာနတွေရဲ့ အရာရှိတွေက ကူးစက်ခံရသူတွေ၊ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားပြီးသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သူတွေကို မေးမြန်းပြီး ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို သေသေချာချာ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေ မရှိအောင် ကူးစက်မှုလမ်းကြောင်းကို ဖော်ထုတ်ပြီး ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြတဲ့အပြင် ပြည်သူတွေကို ကိုဗစ်ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံတွေနဲ့ အခြေခံဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လိုက်နာလုပ်ဆောင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
တကယ်လို့ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူအသစ်တွေ ဆက်ပြီး များလာမယ်ဆိုရင် ဒါဟာ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းစတင်တာ ဖြစ်လာ နိုင်တာကြောင့် အခြေအနေကို ဆက်ပြီး အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သွားဖို့ လိုမယ်လို့ အဲဒီ ခရိုင်လုပ်ငန်းအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

358. သတိထားစောင့်ကြည့်ဖို့လိုအပ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးခရိုင်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုမရှိအောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးရေး အခြေခံ အစီအမံတွေကို လုပ်ဆောင်သင့်သလဲ။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ−− လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာနေပေမဲ့ နိုင်ငံရဲ့မြောက်ဘက် အကျဆုံးမှာရှိတဲ့ ခရိုင် ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်းဟာ အေးလာပြီဖြစ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ အရင် ပျံ့နှံ့လာတတ်တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျပန်မြောက်ပိုင်းက အဲဒီခရိုင်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လေအဝင်အထွက် မကောင်းတဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေမှာ ပိုပြီး ကူးစက်ပျံ့နှံ့လွယ်တယ်ဆိုတာကို သိထားပြီး ဖြစ်ကြပါလိမ့်မယ်။ အပူချိန်နိမ့်တဲ့အပြင် အေးလို့ တံခါးတွေပိတ်ထားတာကြောင့် လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုမြင့်မားတယ် ဆိုတာကိုလည်း မှတ်ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီလတုန်းက ဟော့ကိုင်းဒိုးက Sapporo နှင်းပွဲတော်မှာ အဆောက်အအုံတွင်းက နားနေခန်းနေရာတစ်ခုကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ စတင်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အလုံပိတ်နေရာတွေမှာ ပိုမိုကူးစက်လွယ်တယ် ဆိုတာကို ပထမဆုံး သိရှိလာခဲ့ကြပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပါ၀င်တဲ့ အလွန်သေးငယ်တဲ့ အရည်အစက် အမှုန်အမွှားလေးတွေဟာ လေထဲမှာ လွင့်မျောနေပြီး အလုံပိတ်ထားတဲ့ အခန်းတွေရဲ့ လေထုထဲမှာ အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ လေထဲက အမှုန်အစက်တွေကို ရှူရှိုက်မိရင် ရောဂါကူးစက်နိုင်တယ် ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ လေ့လာမှုတွေအရ သိရှိခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီတွေ့ရှိချက်တွေကို အခြေခံပြီး လူတွေကို လက်ဆေးကြဖို့၊ လက်သန့်ဆေးရည်နဲ့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ကြဖို့၊ နှာခေါင်းစည်း မပါဘဲ စကားပြောဆိုတာကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့နဲ့ “အ” သုံးလုံး လို့ ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူစုဝေးတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ လေဝင်လေထွက် နည်းပါးတဲ့နေရာမှာနေရင် ရောဂါကူးစက်ဖို့ အန္တရာယ်ရှိတယ် ဆိုတာလဲ သိရှိထား ကြဖို့လိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတုအေးနေတဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ လူတွေဟာ အဆောက်အအုံတွင်းက လေလုံတဲ့နေရာတွေမှာ အနေများ ကြပါတယ်။ နှစ်ကုန် ပိတ်ရက်တွေနဲ့ နှစ်သစ်ကူး အားလပ်ရက်တွေမှာလည်း လူတွေ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး တွေ့ဆုံကြတာတွေ ပိုများလာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရောဂါပိုး ကာကွယ်တားဆီးရေး အခြေခံအစီအမံတွေကို အသေအချာ လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြဖို့နဲ့ ကိုယ်နေထိုင်တဲ့နေရာမှာ လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် လုပ်ကြဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်း နေပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

357. သတိထားစောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးခရိုင်က ကိုဗစ် ရောဂါကူးစက်မှုတွေဟာ ဂျပန်မှာ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းဖြစ်ဖို့ အချက်ပေးခေါင်းလောင်းလား။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ−− လတ်တလော ဂျပန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိလာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရဲ့မြောက်ဘက် အကျဆုံးနေရာက ခရိုင်ဖြစ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်းမှာတော့ တစ်နေ့တာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက်ဟာ နိုဝင်ဘာလမှာ ပြန်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ ရာသီဥတု အပူချိန်ကျလာတာကြောင့် ဂျပန်ရဲ့ တခြားဒေသတွေထက်စောပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ ဖြစ်လာတာပါ။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းစတင်နေပြီလို့ အချက်ပြလိုက်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် အဲဒီခရိုင်ကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အနှောင်းပိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ ပထမဆုံး အများအပြားတွေ့ကြုံခဲ့တာဟာ ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် မတ်လလယ်မှာတော့ တိုကျိုမှာ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်တွေ အများကြီး စတင်ဖြစ်ပွား လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၂၀ ဆောင်းရာသီမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေများလာပြီး တတိယလှိုင်း ဖြစ်ချိန်တုန်းကလည်း တိုကျိုအပါအဝင် တခြားနေရာဒေသတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်ပွားခင် သီတင်းပတ် နှစ်ပတ်အလိုမှာ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ စပြီးကူးစက်မှုတွေ များခဲ့တာ သိသာထင်ရှား ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလ အနှောင်းပိုင်းကစပြီး ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ အပတ်စဉ်ပျမ်းမျှ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအသစ် ဦးရေဟာ အစောပိုင်း သီတင်းပတ်ကနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် မြင့်တက်လာတာကို စတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးမှာလည်း ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလလယ်အထိ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ မြင့်တက်ခဲ့တာမတွေ့ရပါဘူး။ တစ်နေ့တာ ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက်က ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ ၁၀၀၀ အောက်ပဲ ရှိခဲ့ပေမဲ့ နိုဝင်ဘာလအနှောင်းပိုင်းမှာ ၂၀၀၀ နားအထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလကုန်မှာတော့ ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် တစ်နေ့ကို ၄၀၀၀ အထိ ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ၈ရက်မှာတော့ ကူးစက်ခံရသူ အသစ်က တစ်ရက်ကို ၈၀၀၀ အထိ ဖြစ်သွား ခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေ တိုးတက်လာတဲ့အတွက် အခုနှစ် ဆောင်းရာသီမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေကို အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ ထိန်းထားနိုင်ခဲ့ပုံရတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့ အလုံပိတ် နေရာတွေမှာ အချိန်ကြာကြာနေထိုင်တာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်မြင့်မားစေတယ်လို့ သူတို့က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိသလားဆိုတာ သိနိုင်ဖို့ ဟော့ကိုင်းဒိုးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

356. “ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၉)

အဖြေ−− ကိုဗစ် ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းဟာ ဒီဆောင်းရာသီမှာ ဖြစ်ပေါ်လာဖွယ်ရှိတယ်လို့ ပညာရှင်အားလုံးက သတိပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဘယ်တော့ ပြန်လည် မြင့်တက်လာမလဲ ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပညာရှင်အများအပြားက လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေ များလာတာက ကူးစက်မှု တိုးလာမယ့် အဓိကသော့ချက် ဖြစ်တယ်လို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်း ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တားဆီးရေး အစီအမံဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲ Omi Shigeru နဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပါရဂူတွေရဲ့ တွဲဖက်အဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ Wakita Takaji တို့က ၂၀၂၁နှစ်ကုန်ပိုင်းနဲ့ ၂၀၂၂နှစ်သစ်ကူး ကာလ အားလပ်ရက်တွေမှာ လူတွေရဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေ တိုးလာဖွယ်ရှိတာကြောင့် အထူးသတိထားကြဖို့ သတိပေးနေပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်တာ၊ လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေမှာ အချိန်ကြာကြာ နေထိုင်တာ၊ လူစုလူဝေးနဲ့နေတာ၊ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး အနီးကပ် ထိတွေ့မှုများတာကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့၊ ရောဂါကူးစက်မှု ကိုကာကွယ်နိုင်တဲ့ အစီအမံတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ကြဖို့ လူတွေကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ International University of Health and Welfare နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Wada Koji က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေ၊ ပုံစံတွေက အမျိုးမျိုးရှိပြီး ရှုပ်ထွေးတဲ့အတွက် ဘာ့ကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ ပြန်ဖြစ်မယ်ဆိုပြီး တစ်ထစ်ချ ခန့်မှန်းပြီး ပြောဆိုဖို့ ခက်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသမှုနည်းသစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာတာက မျှော်လင့်ချက် ရောင်ခြည်ပဲလို့ ပါမောက္ခ Wada က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အခုဆောင်းရာသီမှာ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ကူးစက်မှုတွေ ပြန်မဖြစ်လာအောင် တားဆီးဖို့ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းအထိ တွေ့ကြုံခဲ့တာတွေကို သင်ခန်းစာယူပြီး ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အစီအမံတွေကို ဆက်လက် အကောင်အထည်ဖော် လိုက်နာလုပ်ဆောင်ကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

355. “ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ။ ဆဋ္ဌမလှိုင်းကို ရင်ဆိုင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ လူတွေအနေနဲ့ ဘာတွေ လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသလဲ။ အပိုင်း (၈)

အဖြေ−− မူဝါဒရေးရာ သုတေသနဌာနTokyo Foundation for Policy Researchက ဘွဲ့လွန်ပါရဂူ Chiba Asako က ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသူတွေမှာ ဆေးအာနိသင် လျော့နည်းလာချိန်နဲ့ လူတွေ အပြင်ထွက် သွားလာမှုတွေ များလာတဲ့အချိန်က တစ်ထပ်တည်းဖြစ်သွားရင် ရောဂါကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်လာဖွယ်ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် အဓိက သော့ချက်ကတော့ “ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ PCR စစ်ဆေးတဲ့ အစီအစဉ်တွေ လုပ်ထားတာပဲ” ဖြစ်တယ်လို့ မီးစ် Chiba က ဆိုပါတယ်။ အစိုးရဟာ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ဖြေလျှော့ဖို့အတွက် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတယ်ဆိုတဲ့ မှတ်တမ်းတွေနဲ့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ စစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်အထောက်အထားတွေကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုဖို့ ရည်ရွယ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မီးစ် Chiba က "mini Tokyo" သရုပ်ပြပုံစံငယ် တစ်ခုကို လုပ်ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားပြီးသူတွေ ဒါမှမဟုတ် ကိုရိုနာ ရောဂါပျောက်ကင်းပြီးသူတွေရဲ့ အပြင်ထွက်သွားလာတဲ့ ပမာဏက ကပ်ရောဂါ မဖြစ်ခင်တုန်းကအတိုင်း များပြီး၊ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့သူနဲ့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ မစစ်ဆေးရသေးသူတွေ အပြင်ထွက်တဲ့နှုန်းက ကပ်ရောဂါမဖြစ်ခင်ကထက် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့မယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် ကျဆင်းနိုင်တယ်ဆိုပြီး ပြသနေပါတယ်။
နိုင်ငံရှိတဲ့ လူဦးရေအားလုံးရဲ့ အချိုးအစားနဲ့လိုက်ပြီး လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက် ပျံ့နှံ့မှုကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် ထိန်းနိုင်ပါမယ်လို့ မီးစ် Chiba က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း စီးပွားရေးအတွက် လှုပ်ရှားသွားလာ ရတာတွေရှိတာကြောင့် ရောဂါပိုးကူးစက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းတစ်ခုကတော့ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးသူတွေလိုမျိုး ရောဂါကူးစက်ရင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်သူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ “ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ PCR ရောဂါပိုး စစ်ဆေးခြင်း” စတဲ့ အစီအမံတွေကို ဘယ်လို ထိထိရောက်ရောက် အကောင်အထည်ဖော်မလဲ ဆိုတာ ဆွေးနွေးမှုတွေ ထပ်ပြီး လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ မီးစ် Chiba က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

354. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ။ ကူးစက်မှုလှိုင်း တတ်နိုင်သမျှ အသေးဆုံးဖြစ်အောင် ဘယ်လို ထိန်းသိမ်းနိုင်မလဲ” အပိုင်း (၇)

အဖြေ−− မူဝါဒရေးရာ သုတေသနဌာနTokyo Foundation for Policy Researchက ဘွဲ့လွန်ပါရဂူ Chiba Asako က အခုဆောင်းရာသီမှာ ကူးစက်မှု ပြန်မြင့်တက်လာမယ့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာကြောင့် စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုး ထားပြီးသူတွေမှာ ဆေးအာနိသင် လျော့နည်းလာချိန်နဲ့ လူတွေ အပြင်ထွက်သွားလာမှုတွေ များလာတဲ့အချိန်က တစ်ထပ်တည်း ဖြစ်သွားရင် ရောဂါကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်လာဖွယ် ရှိတယ်လို့ မီးစ် Chiba က ပြောပါတယ်။
မီးစ် Chiba က Mini Tokyo လို့ခေါ်တဲ့ "တိုကျိုပုံစံငယ်" နမူနာ စမ်းသပ်မှုကို သုတေသနပြုလုပ်ပြီး နည်းလမ်းရှာဖွေနေပါတယ်။ သူက တိုကျိုမြို့တော်ကို လူဦးရေ ၇၀,၀၀၀ ကျော် အခြေခံထားပြီး နမူနာပုံစံတစ်ခု လုပ်လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ကိုဗစ်ရောဂါပိုးတွေ ဘယ်လိုပျံ့နှံ့နိုင်တယ်ဆိုတာကို ပုံဖော်ယူ ကြည့်ပေးထားပါတယ်။ နေထိုင်သူလာဦးရေစာရင်းပေါ် အခြေခံပြီး အဲဒီ Mini Tokyo “ကိုကျိုပုံစံငယ်”နဲ့ အသက်အရွယ် အုပ်စုတွေ၊ အလုပ်အကိုင်နဲ့ မိသားစုပုံစံတွေက တကယ့်တိုကျိုမြို့တော်မှာ နေထိုင်သူတွေအတိုင်း ပုံဖေါ် ထားပါတယ်။
မီးစ် Chiba ရဲ့ Mini Tokyo ပုံစံငယ်ကို ဘယ်လိုပုံဖေါ် ထားသလဲဆိုရင် ၂၀၂၁ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအနှောင်းပိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တစ်နေ့တာ ကူးစက်မှုအရေအတွက်ကို ၄ဦးရှိတယ်လို့ စိတ်ကူး တွက်ချက်ပါတယ်။ အဲဒီ ၄ ဦးဟာ လက်တွေ့ တိုကျိုမှာ လူပေါင်း ၈၀၀ ကူးစက်တာနဲ့ အချိုးကျပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေခံထား တွက်ချက်ရာမှာ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုက အရင်ကပ်ရောဂါ မဖြစ်တုန်းကထက် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းခဲ့မယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ အာနိသင်တွေ ပြယ်လာပေမယ့် ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက်က ဒီအတိုင်း အတက်အကျ မရှိဖြစ်မယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။ လူအများအပြား တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင်တော့ ကူးစက်မှုနှုန်း စတင်ကျဆင်းလာမယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူအချင်းချင်း ထိတွေ့မှုက အရင်ကပ်ရောဂါ မဖြစ်ခင်ကာလက အခြေအနေထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ လျော့မယ်ဆိုရင်တော့ လူတွေ တတိအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့တိုင်အောင် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက်က ဆက်ပြီးတိုးနေမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လူအချင်းချင်း သွားလာထိတွေ့မှု နည်းနည်းလောက်ပဲ ပြောင်းလဲမယ်ဆိုရင်တောင် ရောဂါကူးစက်မှု အခြေအနေကို သိသိသာသာ နည်းလာတာကို ဒီနမူနာပုံစံ တွက်ချက်မှုက ပြသနေတယ်လို့ မီးစ် Chiba က ပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နှစ်ကုန်နဲ့နှစ်သစ်ကူးကာလမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ စားပွဲသောက်ပွဲ ပါတီပွဲကျင်းပကြမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးရှုထောင့်က ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေကို လျှော့ချတာကို ဆက်ထိန်းထားနိုင်ဖို့ ခက်ခဲနိုင်တယ်လို့ မီးစ် Chiba က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

353. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၆)

အဖြေ−− Okinawa Chubu ဆေးရုံက မစ္စတာ Takayama Yoshihiro ဟာ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်သလို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များ အဖွဲ့မှာလည်း တာဝန်ယူထားသူ ဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် နှစ်ကုန်နဲ့နှစ်သစ်ကူး အားလပ်ရက်တွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ပြန်ဖြစ်ပွားနိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ Takayama က သတိပေးထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်နေပေမဲ့လည်း အားလပ်ရက်ရာသီတွေ အတွင်းမှာ နယ် ဒေသတွေဆီ ခရီးထွက်ကြတာကြောင့် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပျံ့နှံလာမှာကို ရှောင်လွှဲမရနိုင်ဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။
အသက်အရွယ်ကြီးသူ လူကြီးမိဘတွေကလည်း မတွေ့ရတာ ကြာပြီဖြစ်တဲ့ သားသမီး၊ မြေးတွေနဲ့အတူ နှစ်သစ်ချိန်ခါကို ဖြတ်သန်းကြဖို့ စောင့်မျှော်နေတတ်ကြပါတယ်။ လူကြီးတွေရောသားသမီးတွေပါ အသေအချာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားဖို့အရေးကြီးသလို တခြားကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်တဲ့ အစီအမံတွေကိုလည်း လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှ နှစ်သစ်ကူးအချိန်မှာ ကိုဗစ်ကူးမှာကို စိတ်ပူပန်စရာမလိုဘဲ မိသားစု အတူဖြတ်သန်းနိုင်မှာပါ။
ကူးစက်မှုဆဋ္ဌမလှိုင်းမလာခင် ကြိုတင်အစီအမံတွေကို ထပ်တိုးပြီး လုပ်ဆောင်ကြဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Takayama က အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
"ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ လတ်တလော ကူးစက်မှု အခြေအနေ ဖြစ်နေတာကိုကြည့်ပြီး၊ အလွန်ကြီးမားတဲ့ ကူးစက်မှုလှိုင်းက ဂျပန်မှာလည်း ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်သင့်တယ်”လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တခြားရောဂါ အမျိုးမျိုးနဲ့ လူနာတွေလည်း များတတ်တဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ နယ်တွေ၊ ကျေးလက်ဒေသတွေမှာဆိုရင် ဆေးရုံကုတင်တောင် မလောက်တာကြောင့် မလွယ်ဘူး သူက ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံက ဆင်းခွင့်ပြုလိုက်တဲ့ နာလန်ထလူနာတွေကိုထားနိုင်မယ့် အဆောက်အအုံ အရေအတွက်ကို တိုးချဲ့ဖို့လိုပါတယ်။ လူနာက ဆေးရုံတက်နေရချိန် မကြာအောင် စီစဉ်ဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ ဆေးရုံတက်ရချိန် ကာလကို ထက်ဝက်လျှော့ချနိုင်မယ်ဆိုရင် ဆေးရုံကုတင် ၂ဆတိုးသလိုမျိုး တူညီတဲ့အကျိုးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလို ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ငြိမ်နေချိန်မှာ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆေးရုံတွေအနေနဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ကူးစက်မှုလှိုင်း အသစ်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ အပြည့်အဝ ပြုလုပ်နိုင်အောင် ဆွေးနွေးမှုကြဖို့ မစ္စတာ Takayama က တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

352. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၅)

အဖြေ−− Okinawa Chubu ဆေးရုံက မစ္စတာ Takayama Yoshihiro ဟာ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်သလို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ မှာလည်း တာဝန်ယူထားသူ ဖြစ်ပါတယ်။
မြို့ပြနဲ့ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စဉ်းစားတွေးခေါ်ပုံက ကွဲပြားတယ်လို့ ထင်ကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။ မြို့ပြဒေသတွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေ ဆက်တိုက်ရှိနေတဲ့ နေရာတွေရှိပြီး အဲဒီနေရာမှာ လူအချင်းချင်း ထိတွေ့မှု များလာတာနဲ့တစ်ပြိုင်နက် ဝါယာကြိုးတစ်လျှောက် ရှော့ဖြစ်ရင် မီးကူးစက်သလို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ တဟုန်ထိုး များလာနိုင်တဲ့ အလားအလာရှိပါတယ်။ အိုကီနာဝါ အပါအဝင် နယ်ဘက်ဒေသတွေ အများစုမှာ ရောဂါကူးစက်မှု နည်းသွားပါပြီ။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်မှုကို အတည်မပြုနိုင်တဲ့ တချို့ဒေသလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို ဒေသက လူတွေအနေနဲ့ မြို့ပြဒေသတွေက ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူတွေ နယ်ထဲဝင်လာမှာကို သတိထား သင့်ပါတယ်။ ခရိုင်ပြင်ပက လူတွေလာရင် ခရီးသွားတွေကို "ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးကြောင်း အထောက်အထားနဲ့ ရောဂါပိုးရှိမရှိ PCR စမ်းသပ်တဲ့အစီအစဉ်" တွဲပြီး စည်းကမ်းချမှတ်ထားတာမျိုး ရှိမရှိဆိုတာ အဓိက အရေးကြီးပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အချိန်မှာ အပြင်ကလူတွေ ခရိုင်တွင်း ဖြတ်သန်းသွားလာမှု မပြုလုပ်ကြဖို့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက တောင်းဆိုခြင်းရှိမရှိ ဆိုတဲ့ အချက်လည်း အရေးကြီးပါတယ်။ နယ်ဘက်ခရိုင်တွေမှာ ပြည်သူတွေကို ရောဂါကူးစက်မှုတွေသတိထားပြီး ကြိုတင်ကာကွယ်ကြဖို့ နှိုးဆော်ကြပေမဲ့လည်း မြို့ပြမှာတော့ လူတွေကို အဲဒီလို လှုံ့ဆော်တာမျိုး မရှိရင် ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေးဟာ ထိရောက်မှု ရှိမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အခုထက်ထိ မြို့ပြမှာ ကူးစက်မှု အရေအတွက် နည်းနေသေးတဲ့အတွက် ကာကွယ်ရေးအစီအမံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စကားတွေကို အလေးအနက်ထားသူကလည်း နည်းပါးပါတယ်။ မြို့ပြ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ မြို့ပြနေပြည်သူတွေကို ကူးစက်မှုတွေအတွက် သတိရှိကြဖို့ ဆက်လက်တိုက်တွန်း နှိုးဆော်နေဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ Okinawa Chubu ဆေးရုံက မစ္စတာ Takayama Yoshihiro ပြောပြသွားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

351. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၄)
(ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ပညာရှင်ဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Wada Koji ရဲ့ ဖြေကြားမှု)

အဖြေ−− ပါမောက္ခ Wada Koji ဟာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပညာရှင်အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ တခြား ပညာရှင်တွေ ဖြေကြားသွားသလိုပဲ မစ္စတာ Wada ကလည်း ၂၀၂၁နှစ်ကုန်နဲ့၂၀၂၂ နှစ်သစ်ကူး ပိတ်ရက်ကာလအတွင်းမှာ လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ များပြားလာတာကို ဂရုစိုက်ကြဖို့ သတိပေးထားပါတယ်။
ရာသီဥတု အေးမြလာတာနဲ့စိုထိုင်းဆများတဲ့အချက်အပြင်၊ လူတွေ အပြင်ထွက် သွားလာလှုပ်ရှားမှုများတဲ့ နှစ်ကုန်နဲ့ နှစ်သစ်ကူးပွဲတွေ ကျင်းပတဲ့အချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ် အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ သူက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
ရာသီပေါ်တုပ်ကွေးနဲ့အလားတူတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာမျိုး ဖြစ်တာကြောင့် အထူးဂရုစိုက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့သူများလာတာကြောင့်လူတွေ သွားလာလှုပ်ရှားမှု အပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေ ဖြေလျှော့လိုက်တာနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတာကြာရင် ထိရောက်မှု လျော့ကျသွားမှာ စတဲ့ အချက်တွေ အပြင် အခြားမသိနိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေလည်း အများကြီး ရှိနေဆဲဖြစ်တာကြောင့် ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဖြစ်လာရင် ဘယ်လိုပုံစံမျိုး ဖြစ်မလဲဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေတောင် ခန့်မှန်းတွက်ဆဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ မစ္စတာ Wada က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးသူတွေ များပြားလာတာကြောင့် အရင် ကူးစက်မှုလှိုင်းတွေထက် အပြင်းအထန် ဖျားနာ သေဆုံးကြမယ့် အန္တရာယ်ကတော့ နည်းလာနိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ Wada က ယုံကြည်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာမှာ ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားမှုတွေကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ပျံ့နှံ့မှုများတာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးသူ တွေများတာကြောင့်ဖြစ်ပြီး ၊ ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ ကလည်း ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့သူတွေမှာဖြစ်ပွားတာ များတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သူတွေ့ကြောင်း ပြောပါတယ်။
တိုကျိုမှာ အသက် ၄၀ တန်းအရွယ် လူ ၅ ဦးမှာ ၁ ဦးဟာ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးပါဘူး။
လူတစ်ဦးချင်းစီအတွက်ရော ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်အတွက်ပါ ဘေးကင်းစိတ်ချ ရစေဖို့အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

350. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၃)
(Nagoya Institute က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa ရဲ့ ဖြေကြားမှု)

အဖြေ−− နောက်ထပ် ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ခန့်မှန်းတွက်ဆဖို့ လူလုပ်အသိဉာဏ် AI ကို သုံးပြီး ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။ Nagoya Institute က ပါမောက္ခ Hirata Akimasa က လူလုပ်အသိဉာဏ် AI လူလုပ်အသိဉာဏ်ထဲကို ယခင် ရောဂါကူးစက်မှု နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ထည့်သွင်း မှတ်သားစေပြီး တိုကျိုရဲ့အနာဂတ် အခြေအနေကို အစမ်းပုံဖေါ် တွက်ချက် ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ AI လူလုပ်အသိဉာဏ်ထဲမှာ ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်၊ ရာသီဥတုအပူချိန်၊ စိုထိုင်းဆ၊ လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေအပြင် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားခြင်း ရှိမရှိ စတဲ့ အချက်အလက်တွေ ထည့်သွင်း မှတ်သားခိုင်းထားပါတယ်။
Al က လူတွေရဲ့ သွားလာလှုပ်ရှားမှုဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်လာ လိမ့်မယ်လို့အဖြေထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ် ထိုးပြီးသူအချိုးအစားနဲ့ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး စထိုးမယ့်အချိန်စတဲ့ မတူညီတဲ့ အခြေအနေအမျိုးမျိုးကို ထည့်သွင်းပြီး ပုံစံ ၂၇ မျိုးနဲ့ AI ကိုတွက်ချက် ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို အမျိုးမျိုး စမ်းသပ်တွက်ချက်ကြည့်တာရဲ့ ရလဒ်အရ ကူးစက်မှုမြင့်တက်ပြီး ဆဋ္ဌမလှိုင်းဟာ ဇန်နဝါရီလ လဆန်းပိုင်းလောက် ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ပြသနေပါတယ်။
AI ရဲ့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းတွက်ချက်မှုအရ ဆဋ္ဌမလှိုင်းရဲ့ ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံး အချိန်ဟာ ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းမှာ ဖြစ်မယ်လို့ ဆိုတာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု အစပျိုးတာဟာ ဒီဇင်ဘာလ ခရစ္စမတ်ကနေ နှစ်သစ်ကူးတဲ့ ကာလအထိအတွင်း အားလပ်ရက်တွေမှာ လူတွေ ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ အပြင်ထွက် သွားလာကြမလဲ၊ မိသားစုနဲ့ ဆွေမျိုးသားချင်း၊ မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းတွေ တွေ့ဆုံမှု ပမာဏ ဘယ်လောက်ရှိမလဲ ဆိုတဲ့ အပေါ် မူတည်နေပါတယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် မြန်မြန်ဆန်ဆန် ထိုးပေးမယ်ဆိုရင်၊ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက်ဟာ ကျဆင်းမှုနှုန်းမြန်ပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာဖြစ်ပွားသူ အရေအတွက်လည်းနည်းမယ်လို့ AI ရဲ့ ကြိုတင် ခန့်မှန်းမှုမှာ ပြသနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့နဲ့ ပြည်သူအားလုံး ကာကွယ်ဆေး အစွမ်းထိရောက်အောင် ဆေးသေချာထိုးထားနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Hirata က ပြောပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို စောစော အကောင်အထည်ဖော် ခဲ့တာကြောင့် ထိုးထားတဲ့ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အစွမ်းထိရောက်မှုက လည်း ကျဆင်းတာ မြန်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားတာကနေ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းအား ဖြည့်တင်းတဲ့အနေနဲ့ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာကို စောစောမစတင်ရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ကူးစက်မှုနည်းအောင် အခြေအနေကို ဆက်ထိန်းထားတာ ခဲယဉ်းသွားနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

349. ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၂)
(ပညာရှင် မစ္စတာ Furuse Yuki ရဲ့ ပြန်လည်ဖြေကြားမှု)

အဖြေ−− ရောဂါတွေကို သင်္ချာပုံစံနဲ့တွက်ချက်သုတေသနပြု အဖြေထုတ်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါဗေဒ ပညာရှင် မစ္စတာ Furuse Yuki က လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို လျှော့ချမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း စတင်ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ နှေးကွေးသွားစေနိုင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ လက်တွေ့ စမ်းသပ်သုတေသနပြု တွက်ချက်ထားတာအရ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့မှုကို အရင်ကပ်ရောဂါ စဖြစ်တုန်းကအခြေအနေထက် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း နည်းသွားအောင် လျှော့လိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲရှိမယ် ဆိုရင်တောင် ၅လလောက်အတွင်းမှာ ကူးစက်မှုလှိုင်း မြင့်တက်လာတာကို ပြသနေပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်စမ်းသပ် လုပ်ဆောင်မှုမှာတော့ ထပ်မံ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယ အကြိမ်ထိုးလို့ရတဲ့ ရလဒ်ကနေ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို ထည့်သွင်း တွက်ချက်တာမျိုး မလုပ်ထားပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ရောဂါကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းလာနိုင်ခြေကို လျော့ကျသွားစေနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ လူတွေ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ဘယ်လောက် ရှိတယ်။ ဘယ်လောက်လျော့ကျသွားတယ် ဆိုတာကို အတိအကျသိနိုင်ဖို့က အလွန်ခက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်ကုန်နဲ့နှစ်သစ်ကူးရာသီ ပိတ်ရက်တွေမှာ လူတွေ အပြင်ထွက်တဲ့အတွက် အထူးသတိထားဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Furuse က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဆောင်းရာသီကာလရောက်ရင် အရင်ကတည်းက အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါတွေ ပျံ့နှံ့တတ်ပါတယ်။ ပိတ်ရက်တွေမှာ စားပွဲသောက်ပွဲတွေကျင်းပတာကြောင့် ကပ်ရောဂါ မဖြစ်ခင်တုန်းကလို လူတွေစုဝေးပြီး စားသောက်ကြတာ ဒါမှမဟုတ် ခရီးထွက်တာတွေ များမယ်ဆိုရင် နောက်တစ်ခါ ကူးစက်မှုတွေ များလာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိ အချိန်မှာ ကူးစက်မှုနည်းအောင် ကာကွယ်တဲ့ အစီအမံတွေကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဖြေလျော့လာတာကြောင့် စိုးရိမ်နေတဲ့ လူတစ်ချို့ရှိသလို ဂျပန်မှာ လူအများကတော့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားဆဲပါပဲ။ စားပွဲသောက်ပွဲ တွေလုပ်တာကိုလည်း လျှော့ချထားဆဲပဲ ဖြစ်ပြီး အွန်လိုင်းကနေပဲ လူချင်းတွေ့ဆုံတာတွေကိုလည်း ဆက်လုပ်နေဆဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်မှာ လူနေမှုဘဝပုံစံဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ကြောင့် လူအချင်းချင်း ထိတွေ့မှုကို လျှော့ချထားတဲ့ "လူနေမှု ပုံစံသစ်" ဖြစ်နေပါပြီ။ ဒီလိုမျိုး လူနေမှုပုံစံအသစ်နဲ့ ဆက်လက်ကျင့်သုံး နေထိုင်သွားမယ်ဆိုရင် နောက်တစ်ကြိမ် ကူးစက်မှုလှိုင်း မြင့်တက် လာတာကို လုံးဝရှောင်လွှဲလို့ မရရင်တောင် ကိုရိုနာ ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေကို လျှော့ချနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး ဆေးကုသရေးစနစ်အပေါ် အလွန်အကျွံ ဝန်ပိတာမျိုးလည်း မဖြစ်စေဖို့ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ မစ္စတာ Furuse က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

348. “ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း ဘယ်အချိန်မှာ လာနိုင်သလဲ” အပိုင်း (၁)
(ပညာရှင် မစ္စတာ Furuse Yuki ရဲ့ ပြန်လည်ဖြေကြားမှု)

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအရေအတွက်ဟာ ဒီနှစ်အတွင်းမှာ အနည်းဆုံးအဆင့်ကို အခု ရောက်ရှိလာပါပြီ ။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်း လာရင် လုပ်ရမယ့် အစီအမံတွေအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေး အစီအစဉ် တစ်ခုကို ဆုံးဖြတ်ပြီး နို၀င်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါတွေကို သင်္ချာပုံစံနဲ့တွက်ချက်သုတေသနပြု အဖြေထုတ်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါဗေဒ ပညာရှင် မစ္စတာ Furuse Yuki ကတော့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အစုအပြုံလိုက် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းအဖွဲ့ရဲ့ အကြံပေးတစ်ဦးလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မစ္စတာ Furuse Yuki က ကူးစက်မှု ဆဋ္ဌမလှိုင်းဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ရဲ့ အခုဆောင်းရာသီမှာ ဖြစ်ပွားလာနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများ အဖွဲ့ရဲ့ ကူးစက်မှုအခြေအနေ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ မစ္စတာ Furuse Yuki က ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့စေတဲ့ အကြောင်းရင်းအမျိုးမျိုးကို သင်္ချာပုံသေနည်းနဲ့ တွက်ချက်ပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို အစမ်းလုပ်ကြည့် လာခဲ့ပါတယ်။
တွက်ချက်ပြီး စမ်းသပ်တဲ့နေရာမှာ အဓိက အသုံးပြုတဲ့ အချက်တွေကို ကြည့်ရအောင်။
၁) ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့နှုန်းက အသက် ၆၀ နှစ်နဲ့အထက် ကြားမှာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်၊ အသက် ၄၀ နဲ့ ၅၀ကြားမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး အသက် ၂၀ နဲ့ ၃၀ ကြားမှာ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
၂) ကာကွယ်ဆေး အပြည့် နှစ်ကြိမ်ထိုးထားရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုးကနေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။
၃) လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုက ကပ်ရောဂါ မဖြစ်ခင်ကထက် စာရင် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပဲ ရှိပါတော့တယ်။ (ဆိုလိုတာက အရင်ကရှိတာထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်)။
ဒီလို တွက်ချက်ကြည့်တဲ့အခါ အစပိုင်းမှာ ကူးစက်ခံရသူအသစ် အရေအတွက် နည်းနေပေမယ့် တစ်လအကြာမှာတော့ ကူးစက်သူ စများလာလေ့ရှိပြီး နှစ်လအကြာမှာ တစ်ဟုန်ထိုး တက်လာမယ် ဆိုတာကို ပြသနေပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

347. ဂျပန်မှာ COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေ ခံစားရရင် အလုပ်သမားနစ်နာကြေး ခံစားခွင့် ရှိသလား။ အပိုင်း (၂)
(ဘယ်လိုလူတွေက အလုပ်သမားနစ်နာကြေးခံစားခွင့်ရမလဲ”)

အဖြေ−− လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ရရှိသူတွေ များလာနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျပန်မှာ အလုပ်သမားတွေ COVID-19 ကူးစက်ခံရတဲ့နောက် ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရရင်လည်း အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ခံစားခွင့် ရရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်မှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဘယ်နိုင်ငံခြားသား အလုပ်သမားမဆို အလုပ်သမား နစ်နာကြေးအာမခံမှာ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ အဲဒီလို နစ်နာကြေး အာမခံရမယ့်အထဲမှာ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရထားတဲ့ နေထိုင်ခွင့် ဗီဇာရှိသူတွေသာမက အချိန်ပိုင်းအလုပ်လုပ်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားသား ကျောင်းသားတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံကအလုပ်ခွင်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ဒါမှမဟုတ် ကိုဗစ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပြီး နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ စွဲကပ်ကျန်ခဲ့တဲ့သူတစ်ယောက် နေမကောင်းလို့ အလုပ်မလုပ်နိုင်ရင် အလုပ်သမား နစ်နာကြေးရဖို့ အကျုံးဝင်တယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရက ပြောပါတယ်။
အလုပ်ခွင်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရရင် ဒါမှမဟုတ် ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရရင် ကိုယ့်အနီးအနားမှာရှိတဲ့ အလုပ်သမားစံချိန်စံနှုန်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးရေး ဌာန (Roudou kijyun kantoku sho)労働基準監督署နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကြဖို့ ဂျပန်အစိုးရက တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။
ဂျပန်တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ လုပ်ငန်းခွင်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတာကြောင့် နစ်နာကြေး ခံစားခွင့်ရခဲ့တဲ့ ဝန်ထမ်းပေါင်း စက်တင်ဘာလကုန်အထိ ၁၄,၅၆၇ ဦးရှိတယ်လို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ ဆရာဝန် ၊ သူနာပြုနဲ့ လိုင်စင်ရ သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်သူ အပါအဝင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာန နဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဌာနတွေမှာလုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ စုစုပေါင်း ၁၁,၂၁၄ ဦး အလုပ်သမားအာမခံနဲ့ နစ်နာကြေးရပါတယ်။ အဲဒီပမာဏက နစ်နာကြေးခံစားခွင့်ရသူ စုစုပေါင်းရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းနဲ့ စာပို့လုပ်ငန်းတွေက အလုပ်သမား ၃၇၆ ဦး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းက အလုပ်သမား ၃၁၅ ဦး၊ ဟိုတယ်နဲ့ စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းတွေက ၂၄၅ ဦးလည်း အလုပ်ခွင်ကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အတွက် နစ်နာကြေးရခဲ့ပါတယ်။
Hyogo (ဟရောဂိုး) ခရိုင် အခြေစိုက် NGO အဖွဲ့အစည်းက COVID-19 ရဲ့ကူးစက်တဲ့ဒဏ်ခံရတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို အကူအညီပေးနေပြီး အလုပ်ခွင်က ရပိုင်ခွင့် အနေအထားတွေ တိုးတက်မှုရှိလာအောင် လုပ်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။ အလုပ်ခွင်မှာ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရလို့ ရောဂါဖြစ်ပြီးနောက် နာတာရှည် ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရသူတွေဟာ အလုပ်သမား နစ်နာကြေး နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်ခံစားခွင့်ရှိတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး Nishiyama Kazuhiro က ပြောပါတယ်။ ဂျပန်အစိုးရဟာ ဒီအလုပ်သမား နစ်နာကြေးစနစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေ ပိုသိလာအောင် လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

346. ဂျပန်မှာ COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေ ခံစားရရင် အလုပ်သမားနစ်နာကြေး ခံစားခွင့် ရှိသလား။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ−− လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ရရှိနိုင်ပါတယ်။ ရရှိပြီးသူတွေလည်း တိုးလာနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျပန်မှာ အလုပ်သမားတွေ COVID-19 ကူးစက်ခံရတာကနေ ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေခံစားရရင်လည်း အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ခံစားခွင့် ရရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟရောဂိုး ခရိုင်က သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာမှာ အသက် ၄၀ အရွယ် အရိုးအကြောအဆစ်ကု ဆရာဝန် အမျိုးသားတစ်ဦးဟာ COVID-19 ကူးစက်ခံရပြီးနောက် ရောဂါဖြစ်ရာကနေ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရပါတယ်။ အဲဒီလို သူဝေဒနာ ခံစားနေရတာ COVID-19 ကြောင့် ဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်သမားနစ်နာကြေး ခံစားခွင့် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးသားဟာ ဂေဟာမှာနေထိုင်တဲ့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ထားသူတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ PCR စစ်ဆေးခဲ့တာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးနေတာ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ခံစားခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် သူဟာ နှစ်လနီးပါး ဆေးကုသမှုခံယူပြီးနောက်မှာ အလုပ်ပြန်ဆင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အရမ်းပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေတတ်ပြီး အသက်ရှုကြပ်တာမျိုးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ လျှာက အရသာကို ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရတာမျိုးလည်း ဖြစ်တာတွေကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ အလုပ်ကနေ ထပ်နားခဲ့ရပြန်ပါတယ်။ ဆရာဝန်က စစ်ဆေးကြည့်တဲ့အခါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည် လက္ခဏာတွေလို့ သိခဲ့ရပါတယ်။
ဒါကြောင့် သူဟာ အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ထပ်မံလျှောက်ထားခဲ့ ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အလုပ်ခွင်ကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရတာကြောင့် နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ အလုပ်သမား စံချိန်စံနှုန်း စစ်ဆေးရေး အရာရှိတွေက အသိအမှတ်ပြုပြီး သြဂုတ်လမှာ နစ်နာကြေးထပ်ရ ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအမျိုးသားဟာ အခုထက်ထိ အလုပ်မဆင်းနိုင်သေးဘဲ ဇနီးသည်နဲ့ အသက် ၅ နှစ်အရွယ် သမီးငယ်က သူ့ကို အိမ်မှာ ကြည့်ရှု စောင့်ရှောက်ပေးရင်း ဆေးကုသမှုခံယူနေရပါတယ်။
“ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရာကနေ ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ခံစားရတဲ့အတွက် အလုပ်သမား နစ်နာကြေးရလို့ တကယ်စိတ်သက်သာခဲ့ပါတယ်” လို့ သူက ပြောပြပါတယ်။ သူ့သမီးလေးနဲ့အတူ ပြေးလွှားဆော့ကစား တာမျိုးလည်း ကောင်းကောင်းမလုပ်နိုင်သေးတဲ့အတွက် စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် အမြန်ဆုံး အလုပ်ပြန်ဆင်းချင်တယ်” လို့လည်း သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။
COVID-19 ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပြီး နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရရင် အလုပ်သမား နစ်နာကြေး ရနိုင်တာကြောင့် ဂျပန်က အလုပ်ခွင်မှာ အလားတူ အခြေအနေမျိုးဖြစ်တယ်ဆိုရင် အလုပ်သမားစံချိန်စံနှုန်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးရေးဌာန (Roudou kijyun kantoku sho)労働基準監督署နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ကြဖို့ ဂျပန်အစိုးရက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

345. ”အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ်ထိုးဖို့ ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၉)
(ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ပဉ္စလှိုင်းကနေ ဘယ်လိုသင်ခန်းစာတွေ ရရှိလိုက်သလဲ။)

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းတုန်းက လူနာအများစုဟာ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတာများသလို ကာကွယ်ဆေး တစ်ကြိမ်ပဲ ထိုးရသေးတဲ့သူတွေလည်း ရှိခဲ့တယ်လို့ Saitama ဆေးတက္ကသိုလ်ဆေးရုံက ပါမောက္ခ Oka Hideaki က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့သြဂုတ်လလယ်မှာ ဆေးရုံတက်နေတဲ့ အသက် ၈၀ အရွယ် လူနာတစ်ဦးဟာ ဇူလိုင်လမှာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် အပြည့် ထိုးထားပြီးသား ဖြစ်ပေမဲ့လည်း ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်လာပြီး ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ လူနာဟာ ကင်ဆာ ဖြစ်နေတာကြောင့် ကင်ဆာဆေးသွင်းနေရတဲ့အတွက် ကိုယ်ခံ စွမ်းအားစနစ် အားနည်းနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ပါမောက္ခ Oka က အခုလို ပြောပါတယ်။ လူနာဟာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်ထိုးထားပေမဲ့လည်း ကံမကောင်းစွာနဲ့ ရောဂါပြင်းထန် ပြီးသေသွားခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရပ်ခြားက သုတေသနတွေအရ ကိုယ်ခံအားစနစ် နည်းနေတဲ့ လူနာတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် ထိုးထားပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အကျိုးအာနိသင်ကို မရနိုင်ဘူး လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလိုလူတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးက ထိရောက်မှု မရှိတော့တာတွေ့ရတယ်လို့ သုတေသီတွေက ထောက်ပြကြပါ တယ်။
တခြားရောဂါတွေအတွက် ကိုယ်ခံအားစနစ် လျော့ကျစေတဲ့ ဆေးသုံးနေရတယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် ထိုးရုံနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ်ကြောင့် ရောဂါမဖြစ်ပွားရ‌အောင် ကာကွယ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း လုံလုံလောက်လောက် မထုတ်နိုင်ဘူးလို့ ပါမောက္ခ Oka က ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သုတေသန အချက်အလက်တွေကိုလည်း စုစည်းနေပြီး ခုခံအားစနစ်အားနည်းတဲ့ လူနာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးဟာ၂ကြိမ် ထိုးပေမယ့်လည်း လုံလောက်တဲ့ပဋိပစ္စည်း မထွက်တဲ့အတွက် ကာကွယ်မှု မပေးနိုင်ဘူးဆိုတာကို သိရှိလာရပါပြီ။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးရင်တော့ ပဋိပစ္စည်း တိုးပွားလာကြောင်း ပါမောက္ခ Oka က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထိုးလို့ရလာပြီ ဖြစ်တာကြောင့် နောက်တစ်ကြိမ် ကိုဗစ်လှိုင်းအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရမှာကတော့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာနိုင်ခြေများတဲ့ သူတွေက ဘယ်သူတွေလဲ။ ဘယ်လိုကာကွယ်ပေးနိုင်မလဲ၊ အားနည်းချက်တွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ စတာတွေကို စဉ်းစားထားသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Oka က ဆိုပါတယ်။
ဒီလိုကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားမှ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်တဲ့ လူနာ အရေအတွက် မြင့်တက်မလာအောင် ထိန်းထားနိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် မပြိုကွဲရ‌အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

344. ”အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ်ထိုးဖို့ ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၈)
(ဘယ်သူတွေက တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ မရနိုင်ပါသလဲ။)

အဖြေ−− ကာကွယ်ဆေးထိုးချင်ပေမဲ့ ထိုးလို့မရတဲ့သူတွေလည်း ရှိတာကြောင့် လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။ အသက် ၄၉ နှစ်အရွယ် Ikeda Masahiro ဟာ Tokyo က Minato မြို့နယ်က Roppongi ရပ်ကွက်မှာဖွင့်ထားတဲ့ အရက်ဘားတစ်ခုမှာ အလုပ်လုပ်နေသူဖြစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးပါဘူး။ ဓါတ်မတည့်လို့ အရေပြားနီပြီး ယားယံတာ၊ ရောင်ရမ်းနာကျင်တာစတဲ့ အလာဂျီဖြစ်တဲ့ လက္ခဏာတွေ သူ့မှာ ရှိပါတယ်။
သူဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၉ နှစ်လောက်က တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက်မှာ နေထိုင်မကောင်း ဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် ဆရာဝန်က ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဓာတ်မတည့် တာဖြစ်ပြီး သွေးလန့်တာလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
မစ္စတာ Ikeda က အဲဒီတုန်းက သူဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကြောက်စရာ အတွေ့အကြုံကို ပြန်ပြောပြခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးအပြီး အိမ်ပြန်ဖို့ ထလိုက်ချိန်မှာ လမ်းမလျှောက်နိုင်ဘဲ တယိမ်းတယိုင် ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ရင်တွေတလှပ်လှပ်တုန်ပြီး တစ်ခုခု မှားယွင်းနေပြီဆိုပြီး သူတော်တော်လန့်သွားတယ်လို့ ပြောပြပါ တယ်။
မစ္စတာ Ikeda က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့မိသားစုဆရာဝန်ကို မေးတဲ့အခါ ဆရာဝန်က ပြဿနာမရှိနိုင်ဘူးလို့ ပြောခဲ့ပေမယ့် အရင်က ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဓာတ်မတည့်တာကြောင့်သွေးလန့်ဖူးတဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုး မထိုး ကိုယ်တိုင်ပဲ ဆုံးဖြတ်ပါလို့ ဆရာဝန်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
မစ္စတာ Ikeda ဟာ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလည်း ရှိတာမို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါဖြစ်သွားရင် ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ သူဟာ သူကိုယ်တိုင်အတွက်ရော ဘားကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေအတွက်ပါ စဉ်းစားပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားချင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ စိတ်ကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် မဆုံးဖြတ် နိုင်ခဲ့ပါဘူး။
သူက အမှန်အတိုင်းဝန်ခံရရင် ကာကွယ်ဆေး ၃ ကြိမ် ဆေးထိုးမှု ခံယူနိုင်သူတွေကို အားကျမိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူသာ ကျန်းမာခဲ့ရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးလောက်ပါပြီ။ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေလည်း တစ်ခုပြီးတစ်ခု ရုတ်သိမ်းလာနေ ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ အထောက်အထား လက်မှတ်ပြနိုင်သူတွေ ခရီးသွားလာနိုင်တဲ့အချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသူတွေက အဲဒီလို လုပ်ဆောင်နိုင်တာမျိုးလည်းမရှိတဲ့အပြင် ရှေ့လျောက် ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ တွေးပြီး စိုးရိမ်နေတာကြောင့် အပယ်ခံ တစ်ယောက်လို ခံစားရတယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။
သူ့လို ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့မရနိုင်တဲ့ လူတွေအတွက် ဘာလုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ဆွေးနွေး တိုင်ပင်စေချင်တယ်လို့လည်း သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

343. ”အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ်ထိုးဖို့ ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၇)
(ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်ထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့ ဂေဟာတွေ၊ ဘိုးဘွားရိပ်သာတွေရဲ့ အခြေအနေကဘယ်လိုလဲ။)

အဖြေ−− ၂၀၂၁မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းတုန်းက ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် ထိုးထားပြီးသူတွေလည်း "breakthrough infections" လို့ခေါ်တဲ့ “ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် ကူးစက်မှု”တွေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေမှာလည်း အဲဒီလို “ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် ကူးစက်မှု” တွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖြစ်ခဲ့တာများခဲ့ပုံ ရပါတယ်။
တိုကျိုက Setagaya မြို့နယ်မှာ ရှိတဲ့ ဘိုးဘွားရိပ်သာမှာ သက်ကြီးရွယ်အို ၉၀ နေပြီး ဝန်ထမ်း ၁၀၀ ကျော် အလှည့်ကျ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလမှာ အဲဒီက လူ ၁၀ ဦးကျော်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြပေမယ့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးနေတာ စစ်ဆေးတွေ့ရှိ ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ ဂေဟာဟာ ၂၀၂၁ ဧပြီလနဲ့ မေလ ထဲမှာ ဂေဟာမှာနေထိုင်သူနဲ့ ဝန်ထမ်းအများစုကို ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး အပြည့်ထိုး ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါကူးစက်မှုမရှိအောင် လက်ဆေးတာ မက်စ်နှာခေါင်းစည်း တပ်တာ၊ သန့်ရှင်းရေးကို ဂရုစိုက်တာ၊ အစားအသောက်ကို အတူတူမစားတာ စတဲ့ ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကိုလည်း တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခဲ့တာကြောင့် နောက်ထပ် ကူးစက်မှုမရှိခဲ့ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ အောက်တိုဘာလကစပြီး အခုအချိန်အထိလည်း အဲဒီ ဘိုးဘွားရိပ်သာမှာ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ ဧည့်သည်တွေကို မှန်အကာအရံ ခြားထားတဲ့ နေရာမှာပဲတွေ့ခွင့်ပေးတာ ဒါမှမဟုတ် အွန်လိုင်းကနေဘဲ တွေ့ဆုံခွင့်ပြုတာတွေလုပ်ပြီး လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့မှုကို ကန့်သတ်ထားပါတယ်။
အပြင်းအထန် ဖျားနာနိုင်ခြေများတဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေအပေါ် တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထိရောက်မှုရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ချက်ထားကြောင်း ဘိုးဘွားရိပ်သာက ဆိုပါတယ်။ အရင်ကအတိုင်း ဧည့်သည်နဲ့ လူချင်း တွေ့ဆုံမှုမျိုးတွေ ပြုလုပ်နိုင်ဖို့အတွက် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
Hakusui-no Sato သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာရဲ့ အကြီးအကဲ Tanaka Misa က အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ယုံကြည်ရကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဒီဂေဟာမှာ နေထိုင်တဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ မိသားစုက ဆက်ပြီး တွေ့ဆုံနိုင်အောင် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးပေးဖို့ သူတို့ရဲ့ မိသားစုဝင်တွေ ကိုယ်တိုင် တောင်းဆိုနေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၂၀၂၂ဇန်နဝါရီလမှာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ၈ လရှိတော့မှာကြောင့် ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်ဖို့ကို အမြန် ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း မီးစ် Tanaka က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

342. ”အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ်ထိုးဖို့ ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၆)
(ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ညွှန်ကြားချက်တွေက ဘာလဲ။ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဘယ်သူတွေကို ဦးစားပေးလဲ? ဘယ်သူတွေက အကျုံးဝင်လဲ။)

အဖြေ−− ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ် အတွက် ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် ထိုးပြီးသူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။
ဂျပန်မှာ အခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကစပြီး ဆေးကုသရေး ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို ပထမဆုံးအသုတ်အနေနဲ့ ကာကွယ် ဆေးထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ဧပြီလမှာတော့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ထိုးပေးခဲ့ပြီး အဲဒီနောက် နဂိုကျန်းမာရေး မကောင်းတဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတွေကို ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အခု တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့မှာတော့ ဦးစားပေးအနေနဲ့ သတ်မှတ်ထားတာမျိုး မရှိပါဘူး။ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် အချိန် ၈လကြာသွားတဲ့ သူမှန်သမျှ ကာကွယ်ဆေးကို အားဖြည့်တဲ့အနေနဲ့ ထပ်ထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဆေးကုသရေးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာလကစပြီး တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်ပါပြီ။ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကတော့ ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီလရောက်မှ တတိယ အကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက် ကျန်တဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ဆေး၂ကြိမ်ထိုးထားတဲ့ အစဉ်အတိုင်း တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးရေး အတွက် ပြင်ဆင်ထားဖို့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကို ညွှန်ကြား နေပါတယ်။ ဆေးထိုးဖို့ကြိုတင်စာရင်း လက်ခံတာ၊ ဆေးထိုးပေးမယ့် နေရာကို ဘေးကင်းစိတ်ချရအောင် လုပ်ဖို့နဲ့ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး အချိန် ၈လ ပြည့်တော့မယ့်သူတွေကို တတိယ အကြိမ်အတွက် ဆေးထိုးခွင့်ကူပွန်လက်မှတ်တွေ အိမ်အ‌ရောက် ပို့ပေးဖို့ နည်းလမ်းတွေကို ကြိုတင် ဆွေးနွေး လုပ်ဆောင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၉ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

341. အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် ထိုးဖို့ “ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၅)

အဖြေ−− တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးရာမှာ ရောဂါအခံရှိသူတွေကို ပထမဦးစားပေးပြီး ထိုးပေးသင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တစ်ဦးက အကြံပြုထားပါတယ်။
Toho တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Tateda Kazuhiro ဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေရှိသူတွေကို အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Tateda က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ငယ်ရွယ်သူတွေအပါအဝင် ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေနည်းတဲ့ အုပ်စုတွေကိုတော့ နောက်ထပ် လေ့လာမှုရလဒ်တွေ ထွက်လာမှ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးသင့်သလား ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး အချိန်ကြာလာတဲ့အခါ “breakthrough infections” လို့ခေါ်တဲ့ “ထိုးဖောက်ကူးစက်မှု” တွေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေလည်းရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အချိန်ကြာနေရင်တောင် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာတာနဲ့ သေဆုံးမှာကနေ ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနည်းတဲ့သူတွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေများပြီး သေဆုံးတဲ့အထိလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပါမောက္ခ Tateda က ဆေးကုသရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ ရောဂါပြင်းထန် လာနိုင်ခြေများတဲ့ အုပ်စုထဲမှာမပါပေမဲ့ လူနာတွေဆီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ် ကူးစက်ပြန့်ပွားတာမျိုး မဖြစ်အောင် တတိယအကြိမ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အစိုးရအနေနဲ့ သူတို့ကိုဦးစားပေး စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးရေးမူဝါဒကို ဆုံးဖြတ်ရာမှာ “ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဘယ်လိုကာကွယ်ဆေးထိုးနေသလဲ။ သုတေသန ပြုလေ့လာမှုတွေ လုပ်တဲ့ ရလဒ်တွေကဘာလဲ ” ဆိုတာ ကြည့်ပြီးမှ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို လုပ်ကိုင်သင့်တယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

340. အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် ထိုးဖို့ “ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၄)
("တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးတဲ့နေရာမှာ ဘယ်လို ကာကွယ်ဆေးမျိုးကို ထိုးသင့်ပါသလဲ”)

အဖြေ−− တတိယအကြိမ်အဖြစ် ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးတဲ့အခါ အရင် ၂ ကြိမ် ထိုးထားတာနဲ့တူတဲ့ ကာကွယ်ဆေးပဲထိုးမလား မတူတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးရင်ရော ရသလားဆိုတာကို ပညာရှင်တွေက အသေအချာ မဆုံးဖြတ်ရသေးပါဘူး။
အမေရိကန်နဲ့ဗြိတိန်မှာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်အပြည့် ထိုးထားသူတွေဟာ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ ဘယ်ကာကွယ်ဆေးက ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းကို မြှင့်တင်ပေးတယ်ဆိုတာကို သိရှိနိုင်ဖို့ မတူညီတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးမျိုး ထိုးထားတဲ့သူတွေကို မတူအောင် တွဲပေးပြီး ကာကွယ်ဆေးအမျိုးမျိုး ထိုးကြည့်တာ လက်တွေ့စမ်းသပ်နေပါတယ်။
US National Institutes of Health အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနက Pfizer-BioNTech နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေး ဒါမှမဟုတ် Johnson & Johnson ကာကွယ်ဆေးတွေ အကြိမ်အပြည့်ထိုးထားတဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ၄၅၈ ဦး ကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုလုပ်ပြီး ကာလဝက်အတွင်းမှာ ထွက်လာတဲ့ ရလဒ်တွေကို အောက်တိုဘာလ အစောပိုင်းမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရာမှာ အရင် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ တူညီတဲ့ဆေး ဒါမှမဟုတ် ကွဲပြားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ထိုးပေးပြီး ပဋိပစ္စည်းပမာဏ ကွာခြားမှုကို လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။
ကနဦးမှာထိုးခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးက ဘာဆေးဘဲဖြစ်ဖြစ် တတိယအကြိမ်အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို Pfizer ဒါမှမဟုတ် Moderna ကို ထိုးသူတွေဟာ သီတင်းပတ် ၂ပတ်အတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ်ကို အာနိသင်ပြယ်အောင်လုပ်ပေးတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏက ၁၀ ဆကနေ အဆ ၃၀ အထိ တိုးလာတာ တွေ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု လူအုပ်စုနည်းနည်းကိုပဲ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပေမဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရပြီး အန္တရာယ်ဖြစ်မှာ စိုးရိမ်စရာမရှိဘူးလို့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အာနိသင်ပြယ်အောင် တိုက်ခိုက်ပေးတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏနဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း ပြောကြား သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

339. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ “ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၃)
("ကာကွယ်ဆေးဟာ ထိုးထားတာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ထိရောက်မှု ကျသွားသလား? ဒါမှမဟုတ် ထိရောက်မှု ဆက်ရှိနေသေးလား။”)

အဖြေ−− "ကာကွယ်ဆေးဟာ ထိုးထားတာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ထိရောက်မှု ကျသွားသလား? ဒါမှမဟုတ် ထိရောက်မှု ဆက်ရှိနေသေးလား။”
တချို့အစီရင်ခံစာတွေမှာတော့ ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီး အချိန်ကြာလာတဲ့အခါ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုအစွမ်းဟာ လျော့ကျသွားတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တခြားသုတေသနပြု လေ့လာထားချက်တွေအရ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးသစ်ရဲ့ အာနိသင်ပြယ် သွားအောင် လုပ်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းအရေအတွက် ကျဆင်းသွားပေမယ့် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရလည်း ဆေးရုံတက်ရတဲ့အထိ ရောဂါမဆိုးလာအောင် ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်သေးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။
ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) ရဲ့ အပတ်စဉ်ထုတ် သတင်းလွှာမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသနပြုထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက တက္ကသိုလ်တွေမှာ သုတေသနလုပ်တဲ့ သုတေသီများအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က စက်တင်ဘာလက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိက ကပြည်နယ် ၁၈ ခုမှာရှိတဲ့ ဆေးရုံ ၂၁ ရုံမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တာ သုတေသနလုပ်ငန်းက ရလဒ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
Pfizer-BioNTech ကာကွယ်ဆေးဟာ ဒုတိယအကြိမ်ထိုးပြီးနောက် သီတင်းပတ် ၂ပတ်ကနေ ရက်ပေါင်း ၁၂၀ အတွင်းမှာ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထိရောက်မှုရှိနေပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၁၂၁ ရက်ကြာတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ၇၇ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ထိရောက်မှု ရှိတော့တာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
Moderna ကာကွယ်ဆေးကတော့ ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် သီတင်းပတ် ၂ပတ်ကနေ ရက်ပေါင်း ၁၂၀ အတွင်းမှာ ၉၃ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိပြီး ၁၂၁ ရက်ကျော်သွားတဲ့နောက်ပိုင်း ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိသေးကြောင်း ပြသခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်နဲ့နိုင်ငံတကာမှာ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် အပြည့်ထိုးပြီး သီတင်းပတ် ၂ ပတ်ကြာပြီး နောက်ပိုင်းကာလမှာလည်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ်က breakthrough infection လို့ခေါ်တဲ့ “ထိုးဖောက်ကူးစက်ခြင်း” ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သိခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်တဲ့အထိ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကတော့ နည်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာကလည်း နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆေးရုံပေါင်း ၆၀၀ ကျော်မှာ COVID-19 ရောဂါပိုးသစ်ကူးပြီး ဆေးရုံတက်ခဲ့ရသူ ၃၄၀၀ ကျော်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို ဆန်းစစ်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ လေ့လာမှုအရ ကာကွယ်ဆေးအကြိမ်အပြည့် ထိုးထားသူတွေဟာ အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ လူနာတွေတောင်မှ အထူးကြပ်မတ် ကုသဆောင်တွေမှာ ဆေးကုသဖို့ လိုအပ်တာက ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့သူတွေရဲ့ ၈ ပုံ ၁ ပုံပဲ ရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်အပြည့်ထိုးထားတဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်းက ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးသူတွေရဲ့ ၃ပုံတစ်ပုံပဲ ရှိတာကိုလည်း လေ့လာမှုတွေမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်တယ်ဆိုတာ လေ့လာမှုတွေအရ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

338. တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ “ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၂)
(အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးက ကိုဗစ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း (Neutralizing antibody) ပမာဏကို ပြန်တိုးလာစေသလား)

အဖြေ−− ကာကွယ်ဆေးကို အစောဆုံးထိုးပေးခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အပြည့်ထိုးထားသူတွေဟာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်း အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်း (Neutralizing antibody)တွေရဲ့ ပမာဏ နည်းပါးပြီး မကူးစက်နိုင်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့စွမ်းရည် ကျလာတယ်ဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တတိယအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ဒါမှမဟုတ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးဖို့လည်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
Pfizer ၊ Moderna နဲ့ AstraZeneca ကုမ္ပဏီတို့က လူတွေကို ဖြည့်စွက်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ တိုးမြင့်လာပြီး ကာကွယ်ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု ပိုအားကောင်းလာစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူ ၅၅ နှစ်နဲ့ အောက် အသက်အရွယ်အုပ်စုမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ အာနိသင်ကိုပြယ်စေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏဟာ ၅ဆကျော် တိုးလာပြီး အသက် ၆၅ နှစ်ကနေ ၈၅ နှစ်ကြားရှိသူတွေမှာတော့ ၁၁ ဆကျော် တိုးလာတာကို တွေ့ရတယ်လို့ Pfizer က ပြောပါတယ်။
အဲဒီ အသက်အရွယ်အုပ်စု ၂ခုလုံးကို အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး တစ်လအကြာ ပဋိပစ္စည်း စမ်းသပ်မှု ပြုလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
Moderna ကုမ္ပဏီကတော့ ကာကွယ်ဆေးအပြည့်ထိုးပြီး ၆လကနေ ၈လ ကြာသူတွေကို နောက်ထပ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးပေးလိုက်ပြီးနောက် သီတင်းပတ် ၂ပတ်အကြာမှာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အာနိသင်ပြယ်စေနိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ ၄၂ ဆလောက် တိုးလာတာ တွေ့ရတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။။
AstraZeneca ကုမ္ပဏီကလည်း အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပြီးတဲ့နောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အာနိသင်ပြယ်စေနိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ တိုးလာတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

337. တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို “ဂျပန်နဲ့တခြားနိုင်ငံတွေ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်နေကြသလဲ” အပိုင်း (၁)

အဖြေ−− အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်မှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း WHOက Pfizer-BioNTech၊ Moderna နဲ့ AstraZeneca ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေကို ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ် မကောင်းတဲ့သူနဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနည်းသူတွေကို တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ထိုးပေးဖို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။
ကိုယ်ခံစွမ်းအား နည်းတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် ဆိုးဆိုးရွားရွား ကိုယ်ခံစွမ်းအား ကျနေသူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် အပြည့်ထိုးထားတာတောင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ မြင့်မားတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ် အပြည့်ထိုးထားသူတွေဟာ အချိန် အတိုင်းအတာတစ်ခု ကြာပြီးတဲ့အခါ ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာနိင်တဲ့အတွက် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အစီအစဉ်ကို အမေရိကန်အစိုးရက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
စက်တင်ဘာလက၊ အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန (FDA) က Pfizer-BioNTech ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို တတိယအကြိမ် ထပ်ထိုးဖို့ ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၆၅နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေ၊ ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ခြေများတဲ့ အသက် ၁၈နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်နိုင်ခြေများတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေကို တတိယအကြိမ် ဆေးထိုးခွင့်ပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ဒုတိယအကြိမ်ထိုးပြီး အနည်းဆုံး ခြောက်လအကြာမှာ တတိယအကြိမ် အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်မယ်လို့ FDA က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာတတိယအကြိမ် အားဖြည့် ကာကွယ်ဆေးကို စထိုးပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ FDA ရဲ့အကြံပေးအဖွဲ့က Moderna ကာကွယ်ဆေးကိုလည်း အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူတွေ၊ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေများတဲ့ ၁၈နှစ်နဲ့အထက် ရှိသူတွေကို ထိုးပေးနိုင်တယ်လို့ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁ရက်နေ့ က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

336. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေအကြောင်း ဂျပန်စစ်တမ်းတစ်ခုက ရလဒ်များ။ အပိုင်း (၄)

အဖြေ−− ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာ အပြင် တခြားသုတေသနဌာနတွေက ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကစပြီး COVID-19 ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပြီး နေပြန်ကောင်းလာသူ တွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂၀ ကနေ ၇၀ ကြား လူ ၄၅၇ ဦးကတုံ့ပြန်ဖြေကြားပေးခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ပါဝင်သုတေသန လုပ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာက သုတေသီ Morioka Shinichiro က နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာ ခံစားရတာ အမျိုးသမီးတွေမှာ ပိုဖြစ်တယ်လို့ ယူဆရကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သုတေသနပြုချက်တွေအရ အမျိုးသမီးတွေဟာ ဆံပင်ကျွတ်များလာတာနဲ့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လွယ်ပြီး နုံးချိနေတာအပြင် အနံ့ခံအာရုံပုံမှန် မဖြစ်တာလည်း များပါတယ်။ လျှာက အရသာကို ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရတာတွေ ဖြစ်တာလည်း ပိုများပုံရတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါစိုးရိမ်ရတဲ့အဆင့်ကို ရောက်တဲ့ အဝလွန်တဲ့ အသက်ကြီးသူ အမျိုးသားတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာနိုင်တဲ့အန္တရာယ် ပိုမြင့်မားပေမယ့် အနံ့ပျောက်တာနဲ့ အရသာပျက်တာလိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ ခံစားရတာ ဘာကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ ပိုအဖြစ်များသလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိသေးဘူးလို့ မစ္စတာ Morioka က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အသက်ငယ်ရွယ်သူတွေမှာတောင် ပိန်တဲ့အမျိုးသမီးတွေက ကိုဗစ် နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာ ဖြစ်နိုင်ခြေများတာကြောင့် ပေါ့ပေါ့တန်တန် မနေသင့်ဘူးလို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အသက်ငယ်ပြီး ပိန်သူတွေဟာ အနံ့ခံအာရုံပျက်သွားတာနဲ့ လျှာကအရသာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရတော့တာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများတယ်ဆိုတဲ့ ရလဒ်ကို အလေးအနက် ထားသင့်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို အရသာပျက်တာ၊ အနံ့ခံအာရုံမရတာစတဲ့ ဝေဒနာတွေဟာ လူငယ်တွေအကြားမှာ ဖြစ်တာများတယ်လို့ မစ္စတာ Morioka က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် COVID-19 ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်လို့ အပျော့စား ရောဂါလက္ခဏာပဲခံစားရသူတွေဟာ အသက်ငယ်နေစေဦးတော့ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရတာက ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးသူတွေထက်စာရင် ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ်အပြည့် ထိုးထားသူတွေက ကိုဗစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ ဖြစ်တာ ၂၈ ရက်ကျော် နည်းပုံရပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးဟာ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေ မဖြစ်အောင် လုပ်ပေးနိုင်ပုံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့တိုင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေ ရှိပြီး၊ ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်လာရင် နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ ဖြစ်ကျန်ခဲ့နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်တွေ ရှိတာကြောင့် ကိုဗစ်မကူးအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကို ဆက်ပြီးလုပ်ဆောင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

335. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေအကြောင်း ဂျပန်စစ်တမ်းတစ်ခုက ရလဒ်များ။ အပိုင်း (၃)

အဖြေ−− နာတာရှည် COVID ရောဂါလို့ သိကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်မှာ ကောက်ယူခဲ့တဲ့ စစ်တမ်းရဲ့ရလဒ် တတိယပိုင်းမှာ အမျိုးသားꩻနဲ့ အမျိုးသမီး အကြားမှာ ကိုဗစ်ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု ဘယ်လိုကွာခြားသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာရပါမယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာနဲ့ တခြားသုတေသနဌာနတွေက ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကစပြီး COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် နေပြန်ကောင်းလာသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂၀ ကနေ ၇၀ ကြား လူ ၄၅၇ ဦးက တုံ့ပြန်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါဖြစ်လာချိန်မှာ ကုသတဲ့ ပိုးသတ်ဆေး ဒါမှမဟုတ် ဓာတုဒြပ်ပေါင်း steroid ဆေးတွေနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်တဲ့ဝေဒနာတွေ ဆက်စပ်မှုရှိမရှိဆိုတာကို သုတေသီတွေက လေ့လာကြည့်ခဲ့တဲ့အခါ သိသာတဲ့ ဆက်စပ်မှု မရှိတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့ရင် နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ မခံစားရအောင် အကောင်းဆုံးက ရောဂါကူးမခံရအောင် လုပ်ဆောင်ရမယ့် အစီအမံတွေကို သေချာလုပ်ဖို့နဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့က အရေးကြီးဆုံးပဲလို့ သုတေသီတွေက အကြံပေးထားပါတယ်။
စစ်တမ်း အချက်အလက်တွေအရ အမျိုးသမီးတွေဟာ အမျိုးသားတွေထက် အနံ့ခံအာရုံ ပုံမှန်မဖြစ်တာ ၁.၉ ဆ ပိုများပြီး၊ လျှာက အရသာပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရတာ ၁.၆ ဆ လောက် ပိုများပါတယ်။ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးချိနေတတ်တာလည်း အမျိုးသမီးက ၂ ဆပိုများပါတယ်။ ဆံပင်ကျွတ်များလာတာကတော့ ၃ ဆ ပိုများပါတယ်။
စစ်တမ်းအရ အမျိုးသားဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးဖြစ်ဖြစ် အနံ့ပျောက်တာ ဒါမှမဟုတ် လျှာက အရသာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရတာ အသက်ငယ်ပြီး ပိန်တဲ့သူတွေမှာ အဖြစ်များတာ တွေ့ရပါတယ်။
အမျိုးသားပဲဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးပဲဖြစ်ဖြစ် COVID-19ကူးစက်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲ ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင်တောင် နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ ခံစားရတာ များတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

334. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေအကြောင်း ဂျပန်စစ်တမ်းတစ်ခုက ရလဒ်များ။ အပိုင်း (၂)

အဖြေ−− ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာနဲ့ တခြားသုတေသနဌာနတွေက ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလက စပြီး COVID-19 ကနေ နေပြန်ကောင်းလာသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂၀ နှစ်ကနေ အသက်၇၀ကြားရှိသူ ၄၅၇ ဦးရဲ့ တုံ့ပြန်ဖြေကြားမှုတွေကို ဆန်းစစ်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။
စစ်တမ်းရဲ့ရလဒ်တွေအရ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် ဆက်လက် ခံစားနေရတဲ့ ဝေဒနာလက္ခဏာတချို့ကို အခုလို ခွဲခြားပြသထားပါတယ်
(၄) အသက်ရှူမဝဖြစ်ခြင်း။
စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး တစ်လအတွင်းမှာ အသက်ရှူကျပ်တာ ခံစားလာရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။။ ၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကတော့ ရောဂါစတင်ဖြစ်ပွားပြီး ရက်ပေါင်း ၁၀၀ ကြာတဲ့အထိ အသက်ရှူမဝ ဖြစ်နေပြီး၊ ၃.၉ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ၆လကြာတဲ့တိုင်အောင်နဲ့ ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ တစ်နှစ်ကြာတဲ့အထိ အသက်ရှူကျပ်တာမျိုး ခံစားရပါတယ်လို့ ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။
(၅) ဆံပင်ကျွတ်များခြင်း။
စစ်တမ်းအရ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ဖြစ်ခြင်းမှာ ဆံပင်မကျွတ်ဘဲ နောက်ပိုင်းမှ ဆံပင်တွေကျွတ်လာတာ တွေ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းက လအနည်းငယ်ကြာတဲ့အထိ ဆံပင်တွေ ကျွတ်နေကြောင်း၊ ၈ ရာခိုင်နှုန်းက ရက်ပေါင်း ၁၀၀ တိုင်အောင်၊ ၃.၁ ရာခိုင်နှုန်းက ၆လကြာအထိ၊ ၀.၄ရာခိုင်နှုန်းက တစ်နှစ်ကြာတဲ့အထိ ဆံပင်အကျွတ်များနေတယ်လို့ ဖြေခဲ့ပါတယ်။
(၆) မေ့တတ်လာတာနဲ့ မှတ်ဉာဏ်အားနည်းလာခြင်း။
စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေရဲ့ မေ့တတ်လာတာနဲ့ မှတ်နိုင်စွမ်း လျော့ကျလာတာက ရောဂါဖြစ်ပြီး ၆ လကြာတဲ့အထိ ဖြစ်နေတာ ၁၁.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ တစ်နှစ်အကြာအထိ အဲဒီလို ဖြစ်နေသူက ၅.၅ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာတဲ့ သူတွေကတော့ ၆ လကြာတိုင်ဖြစ်နေတာက ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ တစ်နှစ်အကြာအထိ ဖြစ်နေသူ ၄.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ၆ လအကြာအထိ စိတ်ကျဝေဒနာ ခံစားခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုသူတွေမှာ ၈.၁ ရာခိုင်နှုန်း ၊ တစ်နှစ်ကြာတဲ့ တိုင်အောင် စိတ်ကျဝေဒနာဖြစ်နေသူ ၃.၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

333. နာတာရှည် COVID ရောဂါလို့ သိကြတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး နောက်ဆက်တွဲဖြစ်နေတဲ့ နာတာရှည်ဝေဒနာများ။ အပိုင်း (၁)

အဖြေ−− ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးပညာစင်တာနဲ့ တခြားသုတေသနဌာနတွေက ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကစပြီး COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားရာကနေ နေပြန်ကောင်းလာသူ တွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၂၀ နှစ်ကနေ အသက် ၇၀ အကြား လူ ၄၅၇ ဦးရဲ့ တုံ့ပြန်ဖြေကြားမှု ရလဒ်တွေကို လေ့လာကြရပါမယ်။
စစ်တမ်းရဲ့ရလဒ်တွေအရ ၂၆.၃ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ရောဂါဖြစ်ပြီး ၆ လကြာတဲ့အထိ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာလက္ခဏာတစ်ချို့ ကျန်နေသေးပြီး ၈.၈ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ၁နှစ်ကြာတဲ့အထိ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာတွေ ဆက်လက် ခံစားနေရသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကိုဗစ် ဖြစ်ပြီးနောက်ဆက်တွဲခံစားရတဲ့ နာတာရှည် ဝေဒနာတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။
(၁) အနံ့ခံအာရုံပုံမှန် မဖြစ်ခြင်း။
စစ်တမ်းမှာ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ ရောဂါစဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဖြစ်ကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိပြီးတဲ့နောက် ရက်ပေါင်း ၁၀၀ တိုင်အောင် အနံ့ခံအာရုံမကောင်းတဲ့ ဝေဒနာခံစားနေရပြီး ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၇.၇ ရာခိုင်နှုန်းက ခြောက်လတိုင်တိုင် ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲအဖြစ် အနံ့မရတာ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဖြေဆိုသူရဲ့ ၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က ရက် ၂၀၀ အထိ ၊ ၁.၁ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ တစ်နှစ်ကြာတဲ့အထိ အနံ့ခံအာရုံ ပုံမှန်ပြန်မဖြစ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။
(၂) လျှာက ပုံမှန်အတိုင်း အရသာပြန်မရခြင်း။
စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၅ ရာခိုင်နှုန်းက ရက်ပေါင်း ၁၀၀ တိုင်အောင် အရသာ မရတဲ့ဝေဒနာ ခံစားရပြီး၊ ၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းက ၆လအထိ၊ ၀.၄ ရာခိုင်နှုန်းက တစ်နှစ်ကြာတဲ့တိုင်အောင် လျှာက အရသာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရဘူးလို့ သိရပါတယ်။
(၃) ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးချိနေခြင်း။
ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ရောဂါစဖြစ်ဖြစ်ချင်းမှာပဲ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာမျိုး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ရက်ပေါင်း ၁၀၀ ကြာတဲ့အထိ ပင်ပန်းလွယ်တယ်လို့ဆိုပြီး၊ ၆.၆ ရာခိုင်နှုန်းက ၆လတိုင်အောင်၊ ၃.၁ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ တစ်နှစ်ကြာတဲ့အထိ ပင်ပန်းသလိုနုံးချိတာမျိုး ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

332. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၆)
(ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးရှိတဲ့ အပိုင်းနဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အပိုင်း။)

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးရှိတဲ့ အပိုင်းနဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အပိုင်းကို သေသေချာချာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး လေ့လာကြည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
US ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမဏီက BioNTech တို့က အသက် ၅ နှစ်ကနေ အသက် ၁၁ နှစ်အကြားရှိတဲ့ ကလေးတွေကို သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ဘေးအန္တရာယ်ကင်းတယ်လို့ဆိုထားပြီး ထိရောက်မှုလည်းရှိတယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။ ဒီဆေးကို ကလေးတွေမှာ ထိုးခွင့်ပေးဖို့ အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာန(FDA)ကို လျှောက်ထားခဲ့ပြီး ခွင့်ပြုချက်လည်း ရရှိသွားပါပြီ။ အဲဒီလို အမေရိကမှာ လုပ်ဆောင်လာတာကြောင့် ဂျပန်မှာလည်း အဲဒီအသက်အရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမလားဆိုတာကို ဆန်းစစ်လေ့လာသွားဖို့ လုပ်နေပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်နဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံက မတူညီတဲ့အခြေအနေတွေကို နောက်ပိုင်း ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပြုလုပ်ရင်း သေသေချာချာ စဉ်းစားပြီးမှ လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။
ပါမောက္ခ Nakayama က အမေရိကန်မှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးကြတဲ့နှုန်းက နှေးကွေးနေပြီး ကျောင်းတွေမှာ အစုအပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေ များလာနေတာကြောင့် အာဏာပိုင်တွေက မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်လာပြီဆိုပြီး လုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်မယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်မှာတော့ အသက် ၂၀တန်း၊ ၃၀တန်း အရွယ်တွေနဲ့ မူလတန်းကလေးတွေရဲ့ မိဘတွေအကြား ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နှုန်း မြင့်တက်လာဖွယ်ရှိတာကြောင့် အခြေအနေကိုထပ်စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေကလည်း ဆက်ဖြစ်နေပြီး ဘယ်တော့ပြီးမယ်မှန်း မသိတဲ့အခြေအနေမှာ ကာကွယ်ဆေးဟာ လူတွေရဲ့အသက်အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ အရေးပါတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေအကြား ကူးစက်မှုတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်တဲ့ အသက်အရွယ်တန်းကို ပိုတိုးမလားဆိုတာကို စဉ်းစားလာကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ချမှတ်ရာမှာ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု ဒါမှမဟုတ် ကောင်းကျိုးနဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို ဟန်ချက်ညီညီ စဉ်းစားနိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကလေးကိုယ်တိုင် ကာကွယ်ဆေးထိုးချင်သလား။ မိဘတွေကရော သူတို့ကလေးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ဆန္ဒရှိသလားဆိုတဲ့ အချက်တွေကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီးမှ ဆုံးဖြတ်ချက်ချ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောကြားသွားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

331. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၅)
(ကလေးကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ။)

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။
အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer က စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေအရ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဟာ ပုံမှန် ကာကွယ်ဆေးပမာဏကို ထိုးထားတဲ့ အသက် ၁၆ နှစ်ကနေ ၂၅ နှစ်ကြား ရှိသူတွေမှာ ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနဲ့ တူတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
ကလေးအထူးကုဆရာဝန် Kitasato University က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ကာကွယ်ဆေးဟာ ကလေးတွေအတွက် အန္တရာယ်မရှိပေမဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အနည်းငယ်တော့ ဖြစ်စေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကိုယ်အပူချိန်တက်ပြီး အဲဒီအပူရှိန်ကြောင့် တက်သွားတဲ့ ကလေးတချို့လည်း ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးကို ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် ဒီအချက်ကို အပြည့်အဝ နားလည်ထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကလေးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေကို ကောင်းကောင်း သိထားပြီးဖြစ်တဲ့ မိသားစုဆရာဝန်ဆီမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန် ကာကွယ်ဆေးပညာအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Fukuoka သူနာပြုကောလိပ်က ပါမောက္ခ Okada Kenji က ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေ၊ ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲဖြေဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးချင်တဲ့ ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူတွေကိုတော့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးသင့်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသက် ၁၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ဟာ ထိပ်တန်းဦးစားပေးအဆင့်တော့ မဟုတ်ဘူးလို့ သူက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကလေးငယ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးမှ ဆိုးရွားတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်လာရင် ပြဿနာတွေ ဖြစ်လာမှာရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခ Okada က ပြောပါတယ်။ ကျန်းမာတဲ့ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်၊ မထိုးဘူးဆိုတာမှာ ကလေးကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါဖြစ်နိုင်လား။ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ဘယ်လောက်ရှိနိုင်လဲ။ ကာကွယ်ဆေးကရော ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု ဘယ်လောက်ရှိမလဲ။ စတဲ့အချက်တွေကို ဟန်ချက်ညီညီ စဉ်းစားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

330. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၄)
(ကလေးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ဘယ်လို ကောင်းကျိုးတွေရမလဲ ။)

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်
COVID-19 ကာကွယ်ဆေးဟာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ ရှိပါတယ်။ ကလေးတွေဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာတာမျိုး မရှိသလောက် နည်းပါးတဲ့အတွက် ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင်လည်း လူကြီးတွေလောက် အကျိုးကျေးဇူး ရှိမှာမဟုတ်ဘူးလို့ စဉ်းစားလို့ ရပါတယ်။
ဒါဆိုရင် ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ကောင်းကျိုးတွေက ဘာတွေပါလဲ။

၁။ ရောဂါပိုးကူးစက်လည်း ရောဂါမဖြစ်နိုင်ဘူး။ ‌ရောဂါဖြစ်လည်းပဲ လက္ခဏာ ပြင်းထန်တာမျိုး မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဖြစ်ရင် ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်လာအောင် ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးတာကို တွေ့ရပါတယ်။

၂။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ကျောင်းနဲ့ ကျူရှင်တွေမှာ လူတွေအများစုကို တစ်ပြိုင်နက်ထဲ ကူးစက်ပြန့်ပွားတာမျိုး မဖြစ်အောင် လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှု ပဉ္စမလှိုင်းဖြစ်ခဲ့တုန်းက ကျောင်းတွေ၊ အနီးကပ် သင်တန်းတွေ ကျူရှင်တွေမှာ ကလေးတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အများအပြား ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ အစုအပြုံလိုက် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ထိထိရောက်ရောက် လျှော့ချပေးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။

၃။ မိသားစုအချင်းချင်းကူးစက်မှုကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။
ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာဟာ မိသားစုထဲမှာ ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးသူတွေ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့မရသူတွေ ရှိတဲ့အခါ မိသားစုအချင်းချင်း ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့သွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

329. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၃)
(ကလေးတွေမှာကိုဗစ် ကူးစက်ပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာတာ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ။)

အဖြေ−− ကလေးတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရင်တောင်မှ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်တာ နည်းနည်းပါးပါးပဲရှိပြီး အများစုက နည်းနည်းပါးပါးပဲ နေမကောင်းဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြုစုထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁−ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ(၁၅)ရက်နေ့အထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ၁,၆၂၅,၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ၁၄,၂၂၉ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သေဆုံးမှုနှုန်းက ၀.၉ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အသက် ၁၀ နှစ်အောက် ကလေးငယ်က ၈၄,၀၀၀ ဦးဝန်းကျင် ရောဂါကူးစက်ပြီး ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်က ၁၆၃,၀၀၀ လောက် ကူးစက်ခံရပါတယ်။ ကလေးတွေကူးစက်ခံရတဲ့အထဲက အသက် ၁၁ နှစ်ကနေ ၁၉ နှစ် ကြားမှာရှိတဲ့ ကလေးလူနာတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ တခြားစစ်တမ်းမှာတော့ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ဇွန်လ ကနေ သြဂုတ်လအတွင်း COVID-19 ရောဂါကူးစက်နေတာ စစ်ဆေးတွေ့ရှိသူ အသက် ၁၀နှစ်အောက် ကလေးတွေမှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပွားမှု ၀.၀၉ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဆယ်ကျော်သက်တွေမှာတော့ ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါ ဖြစ်ပွားတာ လုံးဝမရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဆီးချို၊ နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်၊ ကင်ဆာစတဲ့ ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေ ကိုဗစ်ဖြစ်ရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်အထိတော့ ကလေးတွေမှာ ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားတာ အနည်းငယ်ပဲ ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။။
ရောဂါကူးစက်မှု အများစုဟာ အိမ်မှာပဲ လူကြီးတွေကနေ ကလေးတွေဆီ ပျံ့နှံ့ကူးစက်သွားတာ များပါတယ်။ ကလေးတွေကနေ လူကြီးတွေဆီကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်တာ နည်းနည်းပဲ ရှိတယ်လို့ ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က တုပ်ကွေးရောဂါလို ကလေးငယ်တွေ ကျောင်းမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် အဲဒီကလေးတွေကတစ်ဆင့် အိမ်မှာ မိသားစုဝင်တွေဆီ ကူးစက်တာမျိုး မတွေ့ရကြောင်း အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၀ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

328. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၂)
(ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားနေခြင်း။)

အဖြေ−− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မူလတန်းအရွယ် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။
အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမန်ကုမ္ပဏီ BioNTech တို့က နိုင်ငံခြားမှာလုပ်ထားတဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေကို မေလ ၂၈ တင်ပြလာတာကြောင့် ဂျပန်မှာလည်း အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ အသက် ၁၅ နှစ်ကြား ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် အုပ်စုကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ မေလ ၃၁ ရက်နေ့က ဂျပန်အစိုးရဟာ အဲဒီအသက်အရွယ် အုပ်စုကို ကာကွယ်ဆေး စထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။
Pfizer နဲ့ BioNTech ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြားကလေးတွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ပြုလုပ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးဟာ ဘေးကင်းမှုနဲ့ ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ရလဒ်ကြောင့် အမေရိကမှာ ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် လျောက်ထားခဲ့ပြီး ခွင့်ပြုချက်ရရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဂျပန်ဟာလည်း အဲဒီ အသက်အရွယ်အုပ်စုက ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမလား ဆန်းစစ်လေ့လာသွားဖို့ ရှိပါတယ်။
မူလတန်းအရွယ်ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့အပေါ် ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲလို့ ကလေးအထူးကုဆရာဝန် Kitasato University က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ ကလေးတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးဆိုပြီး မရှိသေးပါဘူး၊ ကျောင်းတွေ၊ ကျောင်းဆင်းချိန်နောက်ပိုင်းမှာသွားတဲ့ ကလေးထိန်း စင်တာတွေနဲ့ ကျူရှင်တွေမှာ ကလေးတွေ ကိုဗစ်ကူးတာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်လို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခNakayama က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

327. ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား။ အပိုင်း−(၁)
(အမေရိကမှာ အသက် ၅နှစ်အောက် ကလေးများ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း။)

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်ရအောင် မူလတန်းကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ စတင်စဉ်းစားနေပြီဖြစ်ပါတယ်။
"အမေရိကမှာ ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနေတာ"နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာကြည့်ပါမယ်။
အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမဏီက BioNTech တို့က အမေရိကန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ အသက် ၅ နှစ်ကနေ ၁၁ နှစ်ကြား ကလေး ၂,၂၆၈ ဦးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး လက်တွေ့စမ်းသပ် ထိုးကြည့်ခဲ့ပြီး ရတဲ့ရလဒ်တွေကို စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေကို လူကြီးတွေကို ထိုးပေးတဲ့ကာကွယ်ဆေး ပမာဏရဲ့ ၃ပုံ ၁ပုံကိုပဲ နှစ်ကြိမ်ခွဲ ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက တစ်လအကြာမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို အားနည်းသွားအောင်လုပ်နိုင်တဲ့ Neutralizing Antibody ကလေးတွေမှာ ဘယ်လောက်ရှိနေပြီလဲဆိုတာ စစ်ဆေးကြည့်တဲ့အခါ အားကောင်းတဲ့ ခုခံစွမ်းအား တုံ့ပြန်မှုရှိနေတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို ကိုယ်ခံစွမ်းအားတုံ့ပြန်မှု ကောင်းတာနဲ့ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေဟာ ပုံမှန် ကာကွယ်ဆေးပမာဏကို ထိုးထားတဲ့ အသက် ၁၆ နှစ်ကနေ ၂၅ နှစ်ကြား ရှိသူတွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာဖြစ်တာနဲ့ အလားတူတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့မှာတော့ အဲဒီ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက အသက် ၅ နှစ်ကနေ အသက် ၁၁ နှစ်အကြားရှိတဲ့ ကလေးတွေမှာ သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေးကို အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်ပေးဖို့ အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာန (FDA) ကို လျှောက်ထားခဲ့ပြီး ခွင့်ပြုချက်ရရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
Pfizer ရဲ့ ကာကွယ်ဆေးကိုတော့ အစပိုင်းမှာ အသက် ၁၆ နှစ်နဲ့အထက်တွေကို ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ မေလမှာတော့ အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၅ နှစ်အကြား ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တွေကိုပါ ထိုးပေးလာပါတယ်။ Pfizer က မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ သူတို့လုပ်ထားတဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုက အသက် ၁၂ နှစ်ကနေ ၁၅ နှစ်ကြားအသက်အုပ်စုမှာ လုပ်ခဲ့ပြီး ကာကွယ်ဆေးက ဘေးကင်းတဲ့အပြင် ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့မှာ အဲဒီအသက်အုပ်စုအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့်ကို FDAမှာ လျှောက်ခဲ့ပြီး မေလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့် ရရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက် မေလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူတွေကို အမေရိကမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးတွေ စထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

326. ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်− အပိုင်း(၅)

အဖြေ−− ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က အဖွဲ့၀င်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ Wakita က ညပိုင်းမှာ ဖျော်ဖြေရေး အမျိုးမျိုးရှိတဲ့ နေရာတွေကိုသွားတဲ့သူ အရေအတွက်နည်းသွားရင် ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာများလာရင်လည်း ကူးစက်မှုတွေ လျော့နည်းလာမယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ကိုးကားကြကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါတွေက လုံလောက်တဲ့ အချက်တွေတော့ မဟုတ်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
အခုနောက်ဆုံး ကူးစက်မှုလှိုင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားကြတာကြောင့် ကိုဗစ်ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူငယ်တွေကနေတစ်ဆင့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေဆီ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တာမျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ လူငယ်တွေအကြားမှာပဲ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး လူငယ်တွေကြားမှာပဲ ကူးစက်မှုကျဆင်းသွားတာ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါကိုကြည့်ရင် နောက်ပိုင်းကူးစက်မှုတွေက လူငယ်တွေကြားမှာပဲ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိတဲ့ ကူးစက်မှုလှိုင်း ပုံစံကို ဖော်ပြနေတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဒီအကြောင်းအချက်တွေက အသစ်ကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ကျဆင်းသွားတာနဲ့ ဘယ်လောက် ပတ်သက်မှုရှိသလဲ ဆိုတာကိုတော့ အတိအကျ မပြောနိုင်သေးတဲ့အတွက် နောက်ထပ် ဆန်းစစ်သုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ နောက်ထပ် မျိုးဗီဇပြောင်းနေတယ်လို့ ထင်ပါသလား ဆိုတဲ့မေးခွန်းကို မစ္စတာ Wakita က အဲဒီလို မထင်ပါဘူးလို့ ပြန်ဖြေခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ genome ဂျီနုမ်းလို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး သုတေသန လုပ်နေပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုတွေ ကျဆင်းလာတဲ့ အခုအချိန်နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ အလျင်အမြန် ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့အချိန်ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကွာခြားမှု အနည်းငယ်ပဲ မြင်ရလို့ မျိုးဗီဇပြောင်းနေတယ်လို့ မထင်ဘူးလို့ပြောပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်က အားနည်းသွားတာမျိုးလည်း မမြင်ရဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။
အခုကစပြီး ဘယ်လို ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လုပ်ဖို့လိုအပ်သလဲ လို့ မေးတဲ့အခါ မစ္စတာ Wakita က ဂျပန်က တချို့ဒေသတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နှုန်း နည်းနေသေးတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေအကြား မှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု အားနည်းတဲ့နေရာတွေမှာ၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ လုပ်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် အစီအမံတွေ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Wakita က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

325. ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်− အပိုင်း(၄)

အဖြေ−− ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က အဖွဲ့၀င်တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ ပါမောက္ခ Nishiura က ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ဘာကြောင့် ကျဆင်းသွားလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်းကို အခု ဆန်းစစ်လေ့လာမှုတွေ ပြုလုပ်နေပြီး ရလဒ်တွေထွက်လာတာနဲ့ သေချာရှင်းပြမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အခု ပြောနိုင်တာကတော့ အားလပ်ရက်ရှည် ဒါမှမဟုတ် စနေတနင်္ဂနွေနဲ့ ပိတ်ရက်ရှည်တွေ အပြီးမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရသူ တစ်ဦးကနေ လူအများအပြားဆီ ပြန့်ပွားသွားတာကို ပြသနေတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nishiura က ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ အချိန်တွေမှာလည်း အဲဒီလို အားလပ်ရက်တွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်လာတာကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ပုံမှန်မတွေ့ဆုံတဲ့လူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခရီးသွားတာနဲ့ တူတူ အပြင်ထွက် စားသောက်တာလိုမျိုး အမူအကျင့်တွေကနေ အဆင့်ဆင့် ကူးစက်မှုတွေကို ပိုပြီးတိုးလာစေတာ သေချာတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nishiura က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ များလာတာတောင် လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့ ဆက်ဆံမှုတွေကို မထိန်းသိမ်းနိုင်ဘူးဆိုရင် နောက်ထပ် ကြီးမားတဲ့ ကူးစက်မှုလှိုင်းတွေ သေချာပေါက် ထပ်ဖြစ်လာမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဆောင်းရာသီရောက်ရင် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု များမလာ အောင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ထားဖို့ လိုတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nishiura က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

324. ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်− အပိုင်း(၃)

အဖြေ−− အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက နေ့စဉ် ကြေညာနေတဲ့ ကူးစက်မှုအသစ် ကိန်းဂဏန်းတွေဟာ တကယ့်လက်တွေ့မြေပြင်မှာ ဖြစ်နေတာတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင်လည်း ကိုက်ညီမှုရှိမှသာ ကူးစက်မှုကျဆင်းသွားတာရဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းတွေက ဘာလဲဆိုတာ မှန်မှန်ကန်ကန် ဆုံးဖြတ်ချက် ပေးနိုင်ပါမယ်လို့ ပါမောက္ခ Yamamoto က ဆိုပါတယ်။
တစ်ဖက်မှာလည်း လူအများအပြား ကာကွယ်ဆေးထိုးလာတာနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံပြီးသူတွေ များလာတာကနေ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းထွက်နေတာ လူအစုအဝေးလိုက် ရှိနေပြီလို့ထင်ကြောင်း မစ္စတာ Yamamoto က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်နေထိုင်မှုထဲမှာ ပုံမှန်တွေ့နေရပြီဆိုရင် လူမှုဘဝ၊ လူ့ဘောင်အဖွဲ့အစည်းထဲမှာနဲ့ စီးပွားရေး ရှုထောင့်ကနေလည်း ကြည့်ပြီး ကူးစက်ရောဂါဖြစ်တာကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းတစ်ခု ဖြစ်လာအောင် လုပ်သင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ နေ့စဉ်ကူးစက်မှု အသစ်အရေအတွက်ကို ကြည့်ပြီး အခြေအနေကို အကဲဖြတ်တာ ကနေ စိုးရိမ်ရတဲ့လူနာအရေအတွက် ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးသူ အရေအတွက်ပြောင်းလဲလာတာကို ကြည့်ပြီး ကူးစက်ရောဂါ အခြေအနေကို အကဲဖြတ်တဲ့ပုံစံအသစ်ကို ရောက်နေပြီလို့ သူက ပြောပါတယ်။
ရှေ့ဆက် ကူးစက်မှု လုံးဝမရှိအောင် လုပ်ဆောင်လို့ရမလားလို့ မေးတဲ့အခါ မစ္စတာ Yamamoto က ဗိုင်းရပ်စ်က မျိုးဗီဇ အသစ်ထပ်ပြောင်းသွားမယ်ဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ဆက်လုပ်နေတဲ့ကြားမှာ ကူးစက်မှုတွေ ပြန်ပြီး ပိုများလာမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေရောက်သွားရင် လူတွေဟာ အခုထက် ပိုခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို ရင်ဆိုင်လာရနိုင်တယ်လို့ ‌ပြောပါတယ်။ ခြုံကြည့်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘယ်လို အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မလဲ ဆိုတာကို စဉ်းစားထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီအနေနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကိုယ်တိုင်ရော၊ ကိုယ့်မိသားစုမှာပါ ကိုရိုနာကူးစက်ပြီး ရောဂါ ပြင်းထန်လာနိုင်တာမျိုးလည်းရှိနိုင်သလို၊ တစ်ဦးဦး သေဆုံးသွားနိုင်တာမျိုးလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘေးကင်းစိတ်ချရတဲ့ ကွန်ယက်တစ်ခု တည်ဆောက်ထားရပါမယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမယ်ဆိုရင်တောင် သေဆုံးမှု မရှိအောင် ပြုစုကုသနိုင်မယ့် ဆေးဝါးတွေ၊ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးပြုစုစောင့်ရှောက်မှု စနစ်တွေ တည်ဆောက်ထားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Yamamoto က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

323. ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်− အပိုင်း(၂)

အဖြေ−− ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးလည်းဖြစ်တဲ့ International University of Health and Welfare တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Wada Kojiက ပြောပြပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကျဆင်းသွားတဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုက ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသွားတဲ့သူ များလာတာဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုအပူချိန်လည်း လျော့လာတာကြောင့် လေအေးပေးစက် ဖွင့်ထားတဲ့ အခန်းထဲမှာ နေကြတာ နည်းသွားတဲ့အတွက် အပြင်မှာဆိုရင် လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အကွာအဝေးတစ်ခုခြားပြီး နေလို့လဲရတာကြောင့် အခုလို ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲက ကူးစက်မှု နည်းလာစေတဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုလို့ ထင်ကြောင်း သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာကူးစက်မှုကျဆင်းတာဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်း တစ်ခုချင်းစီ တွက်ချက်ဖို့ အတော်ခက်ခဲတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
လာမယ့်လတွေကို ဘယ်လိုတွက်ဆထားသလဲလို့ မေးကြည့်တဲ့အခါ မစ္စတာ Wada က ဆောင်းရာသီမှာ ရာသီဥတု အေးလာတာနဲ့အမျှ ကူးစက်မှု ပြန်ပြီး ဖြစ်ပွားလွယ်လာနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာ ဒါမှမဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ဖူးလို့ ခုခံစွမ်းအားထွက်နေတဲ့သူက ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်နဲ့ အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ်တွေမှာ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် နည်းပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အဲဒီအသက်အရွယ်တွေကြားမှာ ကိုဗစ်ရောဂါပိုး အဓိက ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ခြေများတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးတွေလူငယ်တွေကတစ်ဆင့် ကာကွယ်ဆေး မထိုးရသေးတဲ့ သက်လတ်ပိုင်းနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေဆီ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးထားရင်လည်းပဲ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ခန္ဓာကိုယ်က ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းလာနိုင်တာကြောင့် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ အကြားမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားလာမှာလည်း စိုးရိမ်ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မစ္စတာ Wada က ဆောင်းရာသီထဲဝင်လာတာနဲ့အမျှ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နှုန်း များလာအောင် လုပ်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒါမှ ကူးစက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး ဆေးကုသရေးစနစ်အပေါ်လည်း ဝန်ပိတာနည်းမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးသူတွေအနေနဲ့ အောက်တိုဘာလကုန် နောက်ဆုံးထားပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးထားကြဖို့ သူက တိုက်တွန်း ခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့သူတွေ များလာအောင် လုပ်ထားရင် ကူးစက်မှုအသစ်တွေ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ တိုးလာမယ် ဆိုရင်တောင် အရင်ကလို ဆေးကုသရေး စနစ်အပေါ် ဝန်ပိတာမျိုး မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ဘယ်လို သဘောထားရမလဲ။ ကာကွယ် တားဆီးရေး အစီအမံတွေကို ဘယ်လောက်အထိ ဆက်လုပ်သင့်သလဲ ဆိုတာကိုတော့ ဆက်ဆွေးနွေးဖို့ လိုတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

322. ကူးစက်မှုတွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်− အပိုင်း(၁)

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေကို စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်အစိုးရက ရုတ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် မစ္စတာ Omi Shigeru က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အဲဒီလို ရုတ်သိမ်းခဲ့တဲ့ဆုံးဖြတ်ချက် ချနိုင်ခဲ့တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလို ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပထမအချက်က လူလှုပ်ရှားသွားလာမှုများပြီး ကူးစက်မှုတွေ များလာနိုင်တဲ့ ပိတ်ရက်ရှည် ဒါမှမဟုတ် နွေရာသီ အားလပ်ရက် ရှည်လိုမျိုး ကာလတွေပြီးဆုံးသွားတာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးလည်း နည်းသွားပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ ။
ဒုတိယအချက်က ရောဂါကူးစက်သူတွေ အလွန်အမင်း များပြားလာတဲ့အချိန်မှာ ဆေးရုံတွေမှာ ဝန်ပိလာပြီး လူနာတွေ ဆေးရုံတက်ခွင့်မရဘဲ အိမ်မှာပဲ ကုသဖို့ ဖြစ်လာနေပြီဆိုတာကို လူတွေသိလာခဲ့တာကြောင့် ကူးစက်ရင် အန္တရာယ်ရှိတယ်ဆိုတာ လက်ခံပြီး ဂရုတစိုက်နေလာတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
တတိယအချက်က ရောဂါကူးစက်လွယ်တဲ့ ဖျော်ဖြေရေး ဆိုင်တွေရှိတဲ့ ရပ်ကွက်တွေကို ညအချိန် သွားတဲ့သူနည်းလာတာကြောင့် ဖြစ် ပါတယ်။
စတုတ္ထအချက်က ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ အစီအစဉ်တွေ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လာတာကြောင့် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေသာမကဘဲ လူငယ်တွေမှာလည်း ကူးစက်မှုအသစ်တွေ လျော့ကျလာတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ဆုံးအချက်က ရာသီဥတုအပူချိန်နဲ့ မိုးရွာသွန်းမှုအခြေအနေ ပြောင်းလဲလာတာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မစ္စတာ Omi က “ သိပ္ပံနည်းကျ အတည်ပြုထားတာတော့ မရှိပေမဲ့ ရာသီဥတု အေးလာတော့ လူတွေက ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားလွယ်တဲ့ အလုံပိတ် အဆောက်အအုံတွေ အိမ်တွေထဲမှာပဲ နေနေကြတာထက် အပြင်ထွက်တာများလာပြီး ကူးစက်မှုလည်း နည်းလာတယ်ထင်တယ်”လို့ ပြောပါတယ်။ ဘယ်လိုအကြောင်းတွေက ကူးစက်မှုကို နည်းစေသလဲ ဆိုတာကို ဆက်လေ့လာသွားမယ်လို့ မစ္စတာ Omi က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

321. ရောဂါပြင်းထန်နိုင်တဲ့ လူနာတွေကို barometer နဲ့တိုင်းတာပြီး အသက်အုပ်စုအလိုက် ဘယ်လို အမှတ်ပေးပြီး စစ်ဆေးသလဲ။

အဖြေ−− barometer နဲ့ တိုင်းတာတဲ့အခါ အသက် ၁၈ ကနေ ၃၉နှစ် ကြားအုပ်စု၊ ၄၀ ကနေ ၆၄နှစ် ကြားအုပ်စု၊ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက် အုပ်စု ဆိုပြီး အသက်အုပ်စု သုံးစုခွဲခြားထားပါတယ်။
barometer နဲ့ အမှတ်ပေးတဲ့အခါ အသက် ၁၈ ကနေ ၃၉ နှစ် အုပ်စုထဲက အမျိုးသားဆိုရင် ၁ မှတ် ပေးပါတယ်။ အသက် ၃၀ ကျော်ပြီဆိုရင် အမျိုးသားဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးဖြစ်ဖြစ် နောက်ထပ် ၁မှတ် ထပ်ပေါင်းပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ အဆီ ဘယ်လောက်များလဲ ဖေါ်ပြတဲ့ အညွှန်းကိန်း (BMI)က ၂၃ ကနေ ၂၉.၉ ရှိသူတွေကို တစ်မှတ် ထပ်ဖြည့်ပါတယ်။ BMI အညွှန်းကိန်းက ၃၀ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီထက် ကျော်တယ်ဆိုရင်တော့ အမှတ် ၂မှတ် ထပ်ပေါင်းပါတယ်။ အဲဒီ BMI အညွှန်းကိန်းတွက်တဲ့နည်းကတော့ လူတစ်ဦးရဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကို အရပ်အမြင့် မီတာ နှစ်ဆကိန်းနဲ့ စားပြီး ရလဒ်ကို ထုတ်တာဖြစ် ပါတယ်။ BMI ဟာ အဝလွန်ခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးတဲ့ အညွှန်းကိန်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါရှိသူတွေကို ၃ မှတ် ပေးပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါ လက္ခဏာဆိုးလာမလား ဆိုတာကို barometer နဲ့ ဆက်တိုင်းမယ်ဆိုရင် ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်ရှိတဲ့ ကိုဗစ်လူနာဆိုရင် ၂ မှတ် ထပ်ပေါင်းပါ။ တရှူးရှူးနဲ့ အသက်ရှူသံ ပြင်း‌နေတဲ့ လူနာဆိုရင် ၂မှတ်ထပ်ပေါင်းပါ။ အသက်ရှူကျပ်ပြီး ပန်းနာရင်ကြပ်လို ဝေဒနာဖြစ်နေသူဆိုရင် ၁မှတ် ထပ်ပေါင်းပါ။
ကူးစက်မှုအသစ်တွေ တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်မားနေတဲ့ ကိုဗစ်လှိုင်း ရိုက်ခတ်နေချိန်ဆိုရင် အသက် ၁၈ ကနေ ၃၉ နှစ်ရှိသူတွေမှာ barometer နဲ့တိုင်းတဲ့အခါ ၆ မှတ်နဲ့အထက် ရရှိတယ်ဆိုရင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေ မြင့်မားတယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး သင့်တော်တဲ့ ဆေးကုသမှုကို ခံယူသင့်ပါတယ်။
အသက် ၄၀ ကနေ ၆၄ ကြား ရှိသူတွေမှာတော့ barometerနဲ့ တိုင်းတဲ့အခါ အမျိုးသားတွေဆိုရင် ၁မှတ် ပေးပါတယ်။ အသက် ၅၀ ကနေ ၅၉ အရွယ်ရှိသူတွေဆိုရင် ၁မှတ်ထပ်ပေါင်းပါ။ အသက် ၆၀ ကနေ ၆၄ နှစ်ရှိသူဆိုရင်တော့ ၃မှတ်ပေးပါတယ်။ အဲဒီ အသက်အရွယ်အုပ်စုတွေမှာ BMI ၂၅ နဲ့ အဲဒီအထက် ရှိသူတွေကို အမှတ် ၂ မှတ်ပေးပါတယ်။ ဆီးချိုဖြစ်နေရင် ၁မှတ်ထပ်ရေးရပါတယ်။
ဒီအသက်အရွယ် အုပ်စုရှိသူ COVID-19 လူနာတွေဟာ ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီနဲ့အထက် ဖျားပြီဆိုရင် ၂ မှတ်ပေးပါတယ်။ အသက်ရှူရခက်ခဲပြီး မောနေရင် အမှတ် ၂ မှတ် ၊ မောပန်းနေတာ အပြင် ချောင်းပါဆိုးနေမယ်ဆိုရင် အဲဒီသူတွေကို ၁မှတ် ထပ်ပေါင်း ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မြင့်မားနေတဲ့ ကိုဗစ်လှိုင်း ရိုက်ခတ်နေချိန် အတွင်းမှာ barometer နဲ့တွက်ပြီး အမှတ်ပေါင်း၅ မှတ်နဲ့ အထက် ရနေပြီဆိုရင် စိုးရိမ်ရတဲ့လူနာလို့ သတ်မှတ်ပြီး သင့်တော်တဲ့ ဆေးကုသမှုကို ခံယူသင့်ပါတယ်။
အသက် ၆၅ နဲ့ အထက်ရှိသူတွေအပြင် အသက် ၇၅ နဲ့ အထက် ရှိသူတွေဆိုရင်တော့ ၂ မှတ်ပေးပါတယ်။ အဲဒီ အသက်အရွယ် အုပ်စုတွေမှာ BMI ၂၅ နဲ့အထက်ရှိသူတွေ ဆိုရင်တော့ ၂ မှတ် ထပ်ပေါင်းပါတယ်။
နှလုံးအားနည်းတဲ့ရောဂါ ရှိသူတွေဆိုရင် ဆီးချိုလူနာတွေလိုပဲ အမှတ် ၂ မှတ် ထပ်ပေါင်းပေးရပါတယ်။
သွေးတိုးရောဂါ ရှိရင်လည်း ၂မှတ်ပေးပါ။ ဦးနှောက် သွေးကြောပေါက်သူတွေဆိုရင် ၁မှတ်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ အသက်အုပ်စုက COVID-19 လူနာတွေမှာ အဖျား ၃၇.၅ ဒီဂရီနဲ့အထက် ရှိသူတွေကို ၄မှတ် သတ်မှတ်ပါတယ်။ အသက်ရှူကျပ် ပြီး မောနေရင် ၄မှတ်ဖြစ်ပြီး ချောင်းဆိုးနေရင် ၁မှတ် ပေးပါတယ်။
Barometer နဲ့တိုင်းထွာတဲ့အခါ အဲဒီလို အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ အုပ်စုမှာ ၃မှတ်နဲ့အထက် ရပြီဆိုရင်ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့အလားအလာ မြင့်မားနေတယ်လို့ သိဖို့လိုပါတယ်။ အဲဒီကြောင့် အဲဒီလို အမှတ်တွေများနေပြီဆိုရင် အချိန်မီသင့်တော်တဲ့ ဆေးကုသမှု ခံယူသင့်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကို တာဝန်ယူထားတဲ့ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့လည်း အဲဒီလို လူနာတွေကို ဂရုတစိုက် ကြည့်ရှုပေးသင့်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

320. ရောဂါပြင်းထန်နိုင်တဲ့ လူနာတွေကို ရှာဖွေပေးတဲ့ barometer နည်းစနစ်ဆိုတာဘာလဲ။ barometer နဲ့ ဘယ်လို တိုင်းတာသလဲ ။

အဖြေ−− ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လကနေ စက်တင်ဘာလအထိ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် ဆေးရုံတင်ရတဲ့ လူနာပေါင်း ဂျပန်တစ်ဝန်းမှာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၄၅၀၀ ရှိတယ်လို့ သုတေသနစင်တာက လေ့လာသိရှိခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီ လူနာတွေထဲကမှ ကိုဗစ် ရောဂါလက္ခဏာတွေ အသင့်အတင့် ပြင်းထန်နေပြီး အောက်ဆီဂျင်လိုအပ်တဲ့လူနာတွေကို အခြေခံ လေ့လာခဲ့ပြီး အမှတ်တွေပေး တိုင်းတာသတ်မှတ်တဲ့နည်းလမ်းနဲ့ barometer စနစ်ကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။
လူနာတွေကို Barometerနဲ့ တိုင်းထွာတဲ့စနစ်က အသက်အရွယ် အလိုက် အုပ်စုခွဲခြားထားပါတယ်။ ဥပမာ အသက် ၄၀ ကနေ ၆၄ နှစ်အကြား အုပ်စုမှာ အမျိုးသားလူနာဆိုရင် ၁မှတ်လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ကိုယ်အလေးချိန်နဲ့အရပ်အမြင့်ကို မူတည်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်မှာ အဆီဘယ်လောက်ရှိလဲတွက်တဲ့ BMI ကိန်းဂဏန်းက 25 ကျော်တဲ့ အဝလွန်နေတဲ့ အမျိုးသားကိုရော အမျိုးသမီးကိုပါ ၂မှတ် ပေးပါတယ်။ ဆီးချိုရောဂါရှိသူဆိုရင် ၁မှတ်ထပ်ပေါင်းပါတယ်။ ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယပ်ကျော် ဖျားရင် နောက်ထပ် ၂မှတ် ပေါင်းပါမယ်။ အသက်ရှူကြပ်တာ ဖြစ်နေရင် ၂မှတ် ပေါင်းပြီး၊ ချောင်းဆိုးနေရင် ၁ မှတ်ပေါင်းပါတယ်။ မောပန်းနွမ်းနယ်တာ ခံစားလာရရင်တော့ ၁မှတ် ထပ်ပေါင်းပါတယ်။
ကူးစက်မှု တတိယလှိုင်းဖြစ်တုန်းက လူနာတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အချက်အလက်တွေကိုအခြေခံပြီး barometerနဲ့ တိုင်းထွာကြည့်တဲ့အခါ အသက် ၄၀ ကနေ ၆၄ နှစ်အကြား စုစုပေါင်း ၅မှတ်ရရှိသူလူနာက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ၁၀ မှတ် ရရှိသူတွေဆိုရင်တော့ ၇၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အရမ်း ကူးစက်ပျံ့နှံနေချိန်ဆိုရင်တော့ barometer နဲ့တိုင်းတာ စုစုပေါင်း ၅မှတ်ကျော်နေတယ်ဆိုရင် ဒီလူနာကို အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်ဖို့ အလားအလာမြင့်မားတဲ့ အုပ်စုထဲ ထည့်ရမှာပါ။ ဒီလူနာမှာ အဲဒီလိုကိန်းဂဏန်းကို barometer က ညွှန်ပြနေပြီဆိုရင် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ကုသပေးသင့်ပြီး ဖြစ်နိုင်ရင် ဆေးရုံကို အမြန်ဆုံး တင်သင့်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာစင်တာက အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သူ မစ္စတာ Yamada က တကယ်လို့ ရောဂါကူးစက်မှုလှိုင်း ထပ်ဖြစ်လာပြီး ကိုဗစ်ကြောင့် အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရတဲ့လူနာတွေ ပြန်များလာတယ်ဆိုရင် ရောဂါပြင်းထန်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ လူနာတွေကို barometer နဲ့တိုင်းပြီး ရှာဖွေရပါမယ်။ barometer က ဆေးရုံတက် ကုသသင့်တဲ့သူကို ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာ အထောက်အကူ ဖြစ်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
barometer စနစ်ဟာ ကိုဗစ်လူနာတစ်ယောက်ရဲ့ အသက်အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေအားလုံးကို တိုင်းတာပေးနိုင်တာ မဟုတ်ပေမဲ့ အသက်အန္တရာယ်ရောက်အောင် စိုးရိမ်ရတဲ့လူနာလား ဆိုတာကို သိအောင် ဆုံးဖြတ်ရာမှာတော့ အသုံးဝင်နိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

319. အနာဂတ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရှိနေရင် ဘယ်လို လုပ်ဆောင် သွားသင့်သလဲ။

အဖြေ−− − ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လူတွေ ဘယ်လို သတိထားလဲ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပေါ်လာပြီးမှ လူတွေဘယ်လိုမျိုး ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲ။ ဂျပန်က လူတွေရဲ့ အခြေအနေကို သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒီ စစ်တမ်းမှာဂျပန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး က ဝင်ဖြေပေးခဲ့ပါတယ်။
လူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားသွားလာမှုတွေကို ကန့်သတ်ပြီး ကပ်ရောဂါ အဆုံးသတ်သွားအောင် ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ဖြေဆိုသူက ၆၃.၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အများဆုံးပါ။ ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ လူတွေအပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေ ဖြေလျှော့ရမယ်။ လူမှုရေးနဲ့စီးပွားရေး ပြန်လည်အားကောင်းလာအောင် ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် လူမှုရေးနဲ့စီးပွားရေးတွေမှာ ထိခိုက်နစ်နာမယ်ဆိုရင်တောင် ကပ်ရောဂါ အဆုံးသတ်ရေးကိုပဲ ဦးစားပေးသင့်တယ်လို့ ဖြေဆိုတဲ့သူက ကန့်သတ်ချက်တွေ ဖြေလျှော့သင့်တယ်လို့ ဖြေဆိုသူတွေထက် ၈ဆ ပိုများတာ တွေ့ရပါတယ်။
ယနေ့ကမ္ဘာမှာ ကပ်ရောဂါအသစ်ရဲ့ကူးစက်မှုကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ၊ နေ့စဉ်လူမှုဘဝအပေါ် ကန့်သတ်ချက် တွေရှိနေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူအများအပြားဟာ အနေအထားအလိုက်၊ အသက်အရွယ်အလိုက် အတွေးအမြင်မတူတာ တွေ့ရပါတယ်။ စိုးရိမ်ပူပန်မှုအမျိုးမျိုး ရှိနေကြတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အရင်က ပုံမှန်နေ့စဉ် ဘ၀တွေကို ပြန်လိုချင်ကြတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ဆန္ဒတွေကတော့ အတူတူပဲဆိုတာ ဒီစစ်တမ်းက ထင်ဟပ်ပြသနေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

318. ကပ်ရောဂါကြီးအတွင်းမှာ အမူအကျင့်တွေ ပြောင်းလဲနေထိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ဘာတွေ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သင့်သလဲ။

အဖြေ−− - ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လူတွေ ဘယ်လို သတိထားလဲ။ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ပေါ်လာပြီးမှ လူတွေဘယ်လိုမျိုး ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲ။ ဂျပန်က လူတွေရဲ့ အခြေအနေကို သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒီ စစ်တမ်းမှာဂျပန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး က ဝင်ဖြေပေးခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ လူတွေရဲ့ပြောင်းလဲဖို့လိုတဲ့ အပြုအမူတွေထဲက အဓိက သော့ချက် ဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေရဲ့အမူအကျင့်တွေ ပြောင်းလဲဖို့ဆိုရင် ဘယ်လို ပေါ်လစီတွေ ချမှတ်ရမလဲ? ဘယ်လို စနစ်တွေ ထူထောင်ဖို့ လိုအပ်သလဲ လို့ မေးမြန်းခဲ့ပြီး ရွေးချယ်စရာ အဖြေအမျိုးမျိုး ပေးထားခဲ့ပါတယ်။
ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ အများစုဖြစ်တဲ့ ၆၉.၂ ရာခိုင်နှုန်းက စီးပွားရေးအရ ထောက်ပံ့ကြေးပေးစေလိုတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေကို မဖြစ်မနေလိုက်နာ ဆောင်ရွက်ခိုင်းပြီး ချိုးဖောက်သူတွေကို ဒဏ်ရိုက်တာမျိုးလုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၄၃.၇ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အိမ်ကနေပြီး အလုပ်လုပ်တာကို ပိုမိုအားပေး ဖို့ လိုတယ်လို့တယ်လို့ ဖြေဆိုပါတယ်။ အစိုးရကရော ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေကပါ ခိုင်မာတိကျတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ထုတ်ပြန်တာ၊ ရှင်းပြတာတွေ ပိုလုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ ၄၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းက ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
၃၄.၉ ရာခိုင်နှုန်းက အွန်လိုင်းပညာရေးစနစ်ကို ပိုပြီး အားပေးဖို့လိုတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်တာမျိုး မရှိလို့ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်မယ်ဆိုရင် လိုက်နာလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေက ဘယ်ဟာလဲလို့ ရွေးချယ်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ ၆၆.၅ ရာခိုင်နှုန်းက နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာကို တာဝန်တစ်ခုအနေနဲ့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လုပ်ဆောင်ဖို့လိုတယ်လို့ ဖြေကြားခဲ့ပြီး ၅၄.၄ ရာခိုင်နှုန်းက ပွဲလမ်းသဘင်တွေနဲ့ အပန်းဖြေနေရာတွေမှာ ကန့်သတ်မှုတွေ တင်းကျပ်စွာ လုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ ဖြေခဲ့ပါတယ်။
၄၀.၃ ရာခိုင်နှုန်းက ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကို မဖြစ်မနေလုပ်ရမယ့် တာဝန်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့လို့ပြီး ၃၄.၈ ရာခိုင်နှုန်းက စားသောက်ဆိုင်ဖွင့်ချိန်တွေကို တင်းကျပ်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ထားဖို့လိုတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
၂၄.၁ ရာခိုင်နှုန်းက လူတွေအပြင်ထွက်ရင် ခွင့်ပြုချက်လက်မှတ်ရှိမှ ထွက်ခွင့်ပေးတာလုပ်ဖို့ လိုအပ်ပြီး ၆.၈ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ဘယ်လို ကန့်သတ်ချက် စည်းမျဉ်းတွေကိုမဆို မလိုက်နာဘူး။ လက်မခံဘူးလို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၅ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

317. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေဘယ်လိုစဉ်းစားလဲ။

အဖြေ−− - ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လူတွေ ဘယ်လို သတိထားသလဲ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပေါ်လာပြီးမှ လူတွေဘယ်လိုမျိုး ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲ။ ဂျပန်က လူတွေရဲ့ အခြေအနေကို သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒီ စစ်တမ်းမှာဂျပန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး က ဝင်ဖြေခဲ့ပါတယ်။
လူတစ်ယောက်စီက မိမိဘာသာ သီးခြားခွဲပြီး အကန့်အသတ်နဲ့ နေထိုင်ကြရတာနဲ့ တခြား ကိုရိုနာဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ပိတ်ပင်တားမြစ်နေတာတွေ အဆုံးသတ်ပေးမယ့် အဆုံးအဖြတ် တစ်ခုကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာပဲလို့ မျှော်လင့်ချက်ထားကြပါတယ်။
လူအများစုရော ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုထင်ပါသလဲ? လို့ လူတွေကို မေးကြည့်တဲ့အခါ ၇၈.၀ရာခိုင်နှုန်းက ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာ ကောင်းတယ်လို့ ဖြေကြပါတယ်။
၁၉.၄ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ကောင်းတယ်၊ မကောင်းဘူးလို့ မပြောနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ မကောင်းဘူးလို့ ထင်ကြပါတယ်။
အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ရှုထောင့်ကနေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကောင်းတယ် ပြောသူတွေကတော့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။ အသက်ကြီးလာလေ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ကောင်းတယ်လို့ ပြောကြတာ စစ်တမ်းအရ သိရပါတယ်။
အဆိုးမြင်တဲ့ဘက်က ကာကွယ်ဆေးမထိုးတာ ပိုကောင်းတယ်လို့ ဆိုသူတွေထဲမှာ ဆယ်ကျော်သက် ၇.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ် ၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက် ၃၀ အရွယ် ၄.၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် အသက်ငယ်သူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးချင်သူ ပိုများတယ်ဆိုတာ ပြနေပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ ဘာကြောင့်မကောင်းဘူးလို့ မြင်တာလဲလို့ မေးမြန်းရာမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ဘေးကင်း စိတ်ချရမှုနဲ့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်တယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။
အသက် ၂၀ အရွယ်လောက်ရှိတဲ့ ကော်ပိုရေးရှင်း ၀န်ထမ်းတစ်ဦးက ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး နှစ်အတော်ကြာရင် ဘာဖြစ်လာမလဲ? ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုရော၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရော အခုအထိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် ကျောင်းသားတစ်ဦးကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအပြင် ကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ပြင်ပကဒြပ်ပစ္စည်းတွေ ရောပါနေမှာကို ကြောက်တယ်လို့ ဖြေကြား ခဲ့ပါတယ်။
စစ်တမ်းအရ လူအတော်များများက ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလား၊ မထိုးသင့်ဘူးလားဆိုတာကို ပြတ်ပြတ်သားသား မစဉ်းစားနိုင်ကြဘူးလို့လည်း သိရပါတယ်။ အသက် ၂၀ အရွယ် ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းတစ်ဦးကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ် စခဲ့တာ မကြာသေးဘူး။ လုံလောက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်လည်း မရှိသေးဘူးလို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကတော့ ကာကွယ် ဆေးထိုးရမလားဆိုတာမှာ ချွင်းချက်တော့ရှိတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ခြုံငုံပြီး ဖြေရတာခက်တယ်လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

316. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကိုကာကွယ်တားဆီးဖို့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်ထားတဲ့ အခြေအနေအောက်မှာ ဘယ်လောက် ကြာကြာ ဆက်နေနိုင်မလဲ။

အဖြေ−− - ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေစိတ်ထဲ ဘယ်လိုရှိနေသလဲ။ နေ့စဉ်ဘယ်လို ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲ ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ဂျပန်တစ်ဝန်း အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး ပါဝင်ဖြေဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်လိုက်နိုင်တဲ့အထိ ဆက်နေနိုင်တယ်လို့ ဖြေကြားတဲ့သူက ၄၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး၊ ၁၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းက ဒီနှစ်ကုန်အထိ နေနိုင်တယ်လို့ဖြေပါတယ်။ ၁၈.၁ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ဘယ်လောက် ဆက်နေနိုင်လဲမသိသေးဘူးလို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ စစ်တမ်းအတွက် ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၁၀.၇ ရာခိုင်နှုန်းက ဆက်ပြီး သည်းမခံနိုင်တော့ဘူးလို့ ဖြေပါတယ်။ ၅.၉ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ နောက်ထပ် ၆လလောက် ဆက်နေနိုင်သေးတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ နောက်ထပ် ၁၂ လလောက် အကန့်အသတ်နဲ့ နေထိုင်တာ ဆက်လုပ်နိုင်သေးတယ်လို့ ဖြေသူကတော့ ၄.၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒီရလဒ်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ တစ်ဝက်နီးပါးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံမှုကို အပြည့်အဝထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့အထိ ကန့်သတ်ချက်တွေကို လိုက်နာပြီး နေထိုင်သွားမယ်လို့ ပြောတာတွေ့ရပါတယ်။ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၄ပုံ၁ပုံလောက်ကတော့ ဒီအနေအထားတွေအောက်မှာ ဆက်ပြီးမနေနိုင်တော့ဘူးလို့ ဖြေသလို အခုနှစ်ကုန်အထိဘဲ ဆက်ပြီးသည်းခံနိုင်မယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

315. အခုအချိန်မှာကိုဗစ် ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်ပြီး နေထိုင်ဖို့ လိုက်နာစောင့်ထိန်းနိုင်တာတွေ လျော့ကျလာတာ ဘာကြောင့်လဲ။

အဖြေ−− - ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူတွေရဲ့ စိတ်အနေအထား ဘယ်လိုရှိနေသလဲဆိုတာနဲ့ နေ့စဉ် ဘယ်လို ပြုမူဆောင်ရွက် နေထိုင်နေကြသလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ဂျပန်တစ်ဝန်းမှာနေထိုင်တဲ့ အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး ပါဝင်ဖြေဆိုခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုများတာကြောင့် ပထမအကြိမ် အရေးပေါ်အခြေအနေကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလတုန်းက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကလောက် အခုအချိန်မှာရော ရောဂါပိုးကူးစက်မှု မရှိအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စောင့်ထိန်း နေထိုင်တာတွေရှိသလားလို့ မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ စစ်တမ်းဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းက အရင်ကလောက် ကိုရိုနာကူးစက်မှု ကာကွယ်ဖို့ မလိုအပ်ဘဲ အပြင်မထွက်တာ၊ လူစုလူဝေးမလုပ်တာ စတဲ့ စည်းကမ်းတွေကို လိုက်နာတာ မရှိတော့ဘူးလို့ ဖြေပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို အဖြေအမျိုးမျိုး ရွေးချယ်ပြီး ဖြေဆိုစေခဲ့ပါတယ်။ အရေအတွက်အများဆုံးက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်ပြီး စည်းကမ်းဘောင်ထဲမှာ သွားလာနေရတဲ့အခြေအနေကို စိတ်ပျက်လာလို့ဆိုတဲ့အဖြေကို ရွေးကြပါတယ်။ ၄၂.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ၃၃.၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ လူအတော်များများ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီး ဖြစ်တာကြောင့် စည်းကမ်းလိုက်နာတာ လျော့လာတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ၃၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ မကူးစက်အောင် အကာအကွယ် သေသေချာချာ လုပ်ထားတာကြောင့်လို့ ဖြေကြပါတယ်။ ၃၁.၁ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ နေ့စဉ်ဘဝနေထိုင်စားသောက်ဖို့ အဆင်မပြေတော့တာကြောင့် အကန့်အသတ်တွေကို မလိုက်နာနိုင်တော့တာလို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

314. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ မကူးစက်အောင် ကိုယ်ကိုယ့်ကိုယ် ထိန်းချုပ်နေထိုင်ဖို့ လိုက်နာနိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာ ဘယ်လောက် ပြောင်းလဲသွားပြီလဲ။

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေဘယ်လို သဘောထား နေသလဲ၊ နေ့စဉ်ဘဝမှာ ဘယ်လို ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲဆိုတာ သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ဂျပန်တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး ပါဝင်ဖြေဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ အချိန်ရှည်ကြာ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် လူအတော်များများဟာ သူတို့ရဲ့ ဘဝနဲ့ ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုအမျိုးမျိုး ဖြစ်နေကြပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ့်ကိုယ် ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနဲ့ နေထိုင်နေရတဲ့ကာလလည်း ရှည်ကြာလာတာကြောင့် မကူးစက်ရ‌အောင် စည်းကမ်းတွေ လိုက်နာစောင့်ထိန်းတဲ့ အတိုင်းအတာရော ပြောင်းလဲသွားပြီလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းမှာ အခုလို ဖြေထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
ပထမဆုံးအကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလကနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ တင်းကျပ်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ဘယ်လောက် လိုက်နာနေသလဲလို့ မေးတဲ့အခါ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်းက လိုက်နာစောင့်ထိန်းမှုတွေကို အရင်အတိုင်း အပြောင်းအလဲမရှိ လုပ်နေတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ၂၆.၆ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ပိုပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေကို လိုက်နာတယ်လို့ ဖြေဆိုခဲ့ပါတယ်။ ၁၉.၄ ရာခိုင်နှုန်းက အရင်ကလို မလိုက်နာတော့ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အရင်နှစ်ကလောက် ရောဂါမကူးစက်ရေးအတွက် ကန့်သတ်ချက်တွေကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းတာမျိုး မလုပ်တော့ဘူးလို့ ဖြေသူတွေက လူငယ်တွေ ပိုများတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ကန့်သတ်ချက်တွေကို အရင်ကလောက် မလိုက်နာတော့ဘူးလို့ ဖြေဆိုသူတွေထဲမှာ အသက် ၆၀ တန်းအရွယ်က ၁၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။ မလိုက်နာဘူးလို့ ဖြေတဲ့ အသက် ၅၀ တန်းအရွယ်ကတော့ ၁၅.၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက် ၄၀ တန်းအရွယ်က ၁၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အသက် ၃၀ တန်းအရွယ် ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ အသက် ၂၀ အရွယ် ၂၈.၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် ၂၈.၉ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို မလိုက်နာဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

313. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလူတွေ အစိုးရိမ်ဆုံးအရာက ဘာလဲ။

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားနေတဲ့အပေါ် လူတွေ ဘယ်လို စိတ်မျိုး ဖြစ်နေသလဲ၊ ကိုရိုနာ ကူးစက်မှုတွေထဲမှာ ဘယ်လိုမျိုး ပြုမူ ဆောင်ရွက်နေ ထိုင်ကြသလဲဆိုတာ သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ဂျပန်တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦး ဖြေဆိုပေးခဲ့ကြပါတယ်။
စစ်တမ်းအတွက် ဖြေဆိုပေးသူတွေထဲမှာ ၆၁.၄ ရာခိုင်နှုန်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ကုသပေးတဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိတ်ပူတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ဆေးကုသရေးအတွက် စိတ်ပူတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းက အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ၄၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အိမ်သားတွေ ပိုးကူးစက်ခံရမှာ စိုးရိမ်ကြပြီး ကလေးတွေ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရမှာကို စိုးရိမ်တယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ ၃၃.၃ ရာခိုင်နှုန်းက ဗဟိုနဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု လျှော့ချဖို့အတွက် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားတာ အချိန်ရှည်ကြာမှာကို စိုးရိမ်ကြသလို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်ပြီး အပြင်မထွက်ဘဲ ထိန်းပြီး နေထိုင်နေရတဲ့ကာလတွေ ရှည်မှာကိုစိုးရိမ်ကြတယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ကြိုက်တာကို ဖြေပါဆိုတဲ့ မှတ်ချက်ရေးတဲ့နေရာမှာတော့ ကိုယ်တိုင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကူးစက်ခံရမှာကို အထူးစိုးရိမ်တယ်လို့ ဖြေကြတဲ့သူ များပါတယ်။
အသက် ၄၀အရွယ် ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်း အမျိုးသားတစ်ဦးကတော့ တကယ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါဖြစ်ခဲ့လို့ရှိရင် ဆေးရုံတက်ပြီး ကုသမှုခံရယူခွင့် ရပါမလားလို့ စိုးရိမ်တယ်လို့ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံထားရပေမဲ့ ဂျပန်မှာ ဆေးရုံတက်ခွင့် မရလို့ အိမ်မှာပဲ သပ်သပ်သီးခြားခွဲနေရသူတွေ အများအပြား ရှိတာကြောင့် အချိန်ပိုင်းအလုပ်လုပ်သူ အသက် ၅၀အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကလည်း အိမ်မှာနေရင်းနဲ့အိမ်သားတွေ ကြားမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှာလည်း စိုးရိမ်နေသလို အိမ်မှာနေရင်း ရောဂါအခြေအနေ စိုးလာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
တချို့ကတော့ သူတို့ရဲ့အလုပ်အကိုင် မရှိတော့မှာနဲ့ ၀င်ငွေ မလုံလောက်တော့မှာအတွက် စိတ်ပူတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ့်ကိုယ် စောင့်ထိန်းပြီး နေ့စဉ်ဘဝကို ဖြတ်သန်းနေရတာ ကာလရှည်လာနေတာကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှု ခံစားရတယ်လို့ ပြောခဲ့ကြသူလည်း ရှိပါတယ်။
အသက် ၄၀ အရွယ် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကြောင့် အလုပ်ရတဲ့ ပမာဏလည်း နည်းသွားပြီး သူ့ဝင်ငွေနဲ့ လစဉ်ကုန်ကျစရိတ်တွေ မျှတအောင် ရုန်းကန်နေရတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

312. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို လူတွေ ဘယ်လောက်ကြောက်သလဲ။

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် လူတွေ ဘယ်လို သဘောထားလဲ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပေါ်လာပြီးမှ လူတွေဘယ်လိုမျိုး ပြုမူဆောင်ရွက်နေသလဲ။ ဂျပန်က လူတွေရဲ့ အခြေအနေကို သိရအောင် NHK က စက်တင်ဘာလ အစောပိုင်းမှာ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းက အသက် ၁၅ နှစ်ကနေ ၆၉ နှစ်အထိရှိသူ ၁၂၀၀ဦးက အဲဒီ စစ်တမ်းမှာ ဝင်ဖြေပေးခဲ့ပါတယ်။
နေ့စဉ်နေထိုင်လှုပ်ရှားမှုတွေက ကာလရှည်ကြာအောင် အကန့်အသတ်နဲ့ ‌နေနေရတာ၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ကြုံတွေ့လာရမယ့် ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမျိုးမျိုး စဉ်းစားနေကြတာ ပူပန်နေကြတာ၊ အသက်အရွယ်အလိုက် ခံယူချက်တွေ စဉ်းစားပုံတွေ မတူညီကြတာကို အဲဒီ စစ်တမ်းရလဒ်တွေကနေ သိသိသာသာ တွေ့မြင်ကြရပါတယ်။
လူတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဘယ်လောက်ကြောက်သလဲလို့ မေးကြည့်တဲ့အခါ ၅၀.၄ ရာခိုင်နှုန်းက အရမ်းကြောက်တယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ၄၂.၄ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ နည်းနည်းပဲ ကြောက်တယ်လို့ ဖြေပြီး ၆.၁ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို သိပ်မကြောက်ဘူးလို့ ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။ အဖြေရလဒ်တွေကို စုပေါင်းကြည့်လိုက်တော့ ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကြောက်တယ်ဆိုတာ ပြသနေတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

311. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် ရောဂါဖြစ်သွားပြီးရင် နောက်ဆက်တွဲ ကြုံတွေ့ရတဲ့ လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ−− ကိုရိုနာရောဂါ ပျောက်ကင်းသွားတဲ့သူတွေရဲ့ တစ်ဝက်လောက်မှာ နောက်ဆက်တွဲ ခံစားရတဲ့ဝေဒနာတွေရှိတယ်လို့ စစ်တမ်းတွေအရ သိရှိရပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်ဧပြီလအထိ တိုကျိုရဲ့ Setagaya မြို့နယ်မှာနေထိုင်တဲ့ COVID-19 ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားပြီး ပြန်လည်သက်သာလာသူ တွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီသူတွေရဲ့ တစ်ဝက်နီးပါးက သူတို့မှာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာမျိုး ခံစားရတယ်လို့ ဖြေကြားခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ခံစားကြရတဲ့ဝေဒနာတွေကို အမျိုးအစားအလိုက် ခွဲပြီး ကြည့်မယ်ဆိုရင်- ဖြေဆိုသူတွေရဲ့ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်းက အနံ့ခံအာရုံ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မဖြစ်ဘူးလို့ ဖြေကြတာများပါတယ်။ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းက ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာမျိုး ခံစားရတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ လျှာကအရသာ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်မရဘူးလို့ ဖြေပါတယ်။ ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ချောင်းဆိုးတာ မပျောက်ဘူးလို့ ပြောခဲ့ကြပါတယ်။
နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာအမျိုးမျိုး စွဲကျန်ခဲ့တာမှာ အသက်အရွယ် အုပ်စုအလိုက် ကွဲပြားတယ်ဆိုတာလည်း စစ်တမ်းမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
ဆယ်ကျော်သက်တွေနဲ့ အသက် ၃၀ အကြား ရှိသူတွေမှာ အနံ့ပျောက်တာက အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပြီး အသက် ၄၀ ကျော်တွေ မှာတော့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ပြီး နုံးနေတာ အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
တချို့သူတွေကတော့ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးမှ မေ့တတ်လာပါတယ်။ ဆံပင်ကျွတ်များတာလည်း ကိုဗစ်ရောဂါပျောက်ပြီး ခြောက်လကျော် ကြာတဲ့တိုင်အောင် မပျောက်ကြဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
အခုလို သုတေသန စစ်တမ်းကောက်ကြည့်ပြီး ရောဂါနောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာဖြစ်သူတွေများတာကြောင့် Setagaya မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့က နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသေးစိတ် သုတေသန လုပ်သွားဖို့ရှိပါတယ်။ ဒီလို နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာ ခံစားနေရတာကို ဘယ်လိုကုသပေးရင် ကောင်းမလဲဆိုတာကိုလည်း ဆက် လေ့လာသွားမယ်လို့ပါတယ်။
ကိုရိုနာရောဂါပိုး ကူးစက်ဖြစ်ပွားပြီးတဲ့နောက်မှာ ရောဂါပျောက်သွား တာတောင် နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာတွေ ဆက်ခံစားနေရတာကြောင့် အလုပ်လုပ်တာစတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေမှာ အခက်အခဲတွေ တွေ့နေရသူတွေ အများကြီးရှိမယ်ထင်ပါတယ်။ အဲဒီလို လူမျိုးကို ကူညီထောက်ပံ့ရေးစနစ်က အလုံအလောက် မရှိသေးပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ဒီသုတေသနစစ်တမ်းရဲ့ ရလဒ်တွေကနေတစ်ဆင့် နောက်ပိုင်း ကိုရိုနာကူးစက်ရောဂါပိုးကြောင့် ရောဂါဖြစ်သူတွေကို လက်တွေ့ စမ်းသပ်ကုသတဲ့အခါ၊ နောက်ဆက်တွဲ နာတာရှည်ဝေဒနာ ခံစားနေရသူတွေကိုပါတွဲပြီး ကုသပေးသွားနိုင်တဲ့ စနစ်ကို ထူထောင်ဖို့ပါ စဉ်းစားဆောင်ရွက် သွားလို့ရအောင် Setagaya မြို့နယ်ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Hosaka Nobuto က ဗဟိုအစိုးရကိုလည်း တောင်းဆိုသွားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၄ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

310. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် ရောဂါဖြစ်သွားပြီးရင် နောက်ဆက်တွဲ ကြုံတွေ့ရတဲ့ လက္ခဏာတွေ ကျန်ခဲ့သလား။

အဖြေ−− ကိုရိုနာရောဂါ ပျောက်ကင်းသွားတဲ့သူတွေရဲ့ တစ်ဝက်လောက်မှာ နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာတွေ ကျန်ရစ်ခဲ့တယ်လို့ စစ်တမ်းတွေအရ သိရှိရပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်ဧပြီလအထိ တိုကျိုမြို့မှာရှိတဲ့ Setagaya မြို့နယ်က ဆေးရုံ တွေမှာကုခဲ့တဲ့ လူနာတွေ ဒါမှမဟုတ် အိမ်မှာပဲကုသပြီး ပျောက်ကင်းသွားတဲ့ COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပြီးသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။
ဖြေဆိုသူ ၃,၇၁၀ ဦးရှိပါတယ်။ လူ ၁၈၀၀ နီးပါးလောက်ကတော့ သူတို့မှာ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ကျန်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စစ်တမ်းအရ အထူးသဖြင့် အသက် ၃၀ ကနေ ၅၀ တန်းအရွယ်တွေက ကိုဗစ်ရောဂါ ပျောက်ပြီးလည်း နောက်ဆက်တွဲရောဂါဝေဒနာတွေ ခံစားနေရတာ ရာခိုင်နှုန်းပိုများတာကို သိရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေရှိတာဟာ ဖြေဆိုသူ အသက် ၃၀ကနေ ၅၀အရွယ် တစ်ဝက်ကျော်လောက် ရှိတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

309. COVID-19 ရောဂါကိုကုသဆေး အမျိုးမျိုးအကြောင်း။ တခြားရောဂါတွေကို ကုသရာမှာ အသုံးပြုဖို့ အတည်ပြုချက် ရရှိ ပြီးသား ဆေးတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ် ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါ‌တွေကို ကုသဖို့အတွက် ဆေးဝါး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထား ပါတယ်။ အဲဒါတွေအပြင် တခြားရောဂါတွေကို ကုသရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ရှိပြီးသား ဆေးဝါးတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသရာမှာ ထိရောက်မှု ရှိမရှိဆိုတာကိုလည်း သိရှိနိုင်အောင် လက်တွေ့ စမ်းသပ်ကုသမှုတွေ သုတေသနတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ လက်ရှိ ပြန်လည်သုံးသပ်နေတဲ့ ဆေးတွေကတော့ Actemra (အက်ခ်တယ်မရာ) ၊ Avigan ၊ Alvesco (အာလ်ဗဲစ်ကို) ၊ Futhan နဲ့ Ivermectin (အီဗာမက်ခ်တင်) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ Actemra က အဆစ်ရောင်ရောဂါ ကုသဆေးဖြစ်ပြီး Avigan ကတော့ တုပ်ကွေးရောဂါပိုးအသစ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ Alvesco က ပန်းနာရင်ကျပ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သက်သာစေပါတယ်။ Futhan ဆေးကိုတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ပန်ကရိယရောင်ရမ်းခြင်း ဒါမှမဟုတ် သွေးခဲစေတဲ့ ရောဂါတွေကို ကုသရာမှာ သုံးပါတယ်။ Ivermectin ဆေးကတော့ ကပ်ပါးကောင်ကြောင့် ဖြစ်ပွားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတဲ့ ဆေးအဖြစ် သိကြပါတယ်။ Ivermectin ဆေးကို အွန်လိုင်းကနေ ရောင်းချနေကြပြီး COVID-19 ကိုကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ လူတွေကမျှော်လင့်ပြီး ဝယ်ယူသုံးစွဲနေ ကြတာကြောင့် အာရုံစိုက်စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ဆေးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါကို ဒီဆေးက ထိရောက်အောင် ကုနိုင်စွမ်း ရှိသလားဆိုတာ အတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေနဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်းWHO အပြင် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီကြီးတွေကလည်း ပြောကြပါတယ်။ ဒ့ါကြောင့်လူနာတွေဟာ မိမိတို့သဘောနဲ့ ဒီဆေးကို မသောက်သင့်ဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက အကြံပေးထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

308. COVID-19 ရောဂါကိုကုသတဲ့ ဆေးအမျိုးမျိုးထဲက အခုလက်ရှိ တီထွင်နေဆဲ ဆေးအသစ်တွေက ဘာတွေပါလဲ။

အဖြေ−− ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံက ထိပ်တန်းဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Roche (ရိုရှူ) က C အမျိုးအစား - အသည်းရောင်အသားဝါရောဂါ ဝေဒနာရှင်တွေကို ကုသဖို့ တီထွင်ထားတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေး AT-527က COVID-19ကို တိုက်ခိုက်ဖို့ အစွမ်းထက်တဲ့ဆေးတစ်မျိုး ဖြစ်နိုင်လားဆိုတာကို သိရဖို့ ကြိုးပမ်း စမ်းသပ်မှုတွေလုပ်နေပါတယ်။ အခုလက်ရှိမှာ အဲဒီကုမ္ပဏီကြီးက ဂျပန်နဲ့အခြားနိုင်ငံက လူနာတွေကို လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေကို ပြုလုပ်နေတာ နောက်ဆုံးအဆင့် ရောက်ပါပြီ။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ ဆေးဝါး တီထွင်မှုလုပ်နေတဲ့ Chugai Seiyaku ကုမ္ပဏီက အခုဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးလုပ်နေတဲ့ လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှု ရလဒ်အပေါ် မူတည်ပြီး ၂၀၂၂နှစ်မှာ ဂျပန် ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနရဲ့ အတည်ပြုချက်ရအောင် လျှောက်ထားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Shionogi ကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသနိုင်မယ့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေးအသစ်တစ်မျိုးကို တီထွင် နေပါတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီကတီထွင်တဲ့ ဆေးရဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု ရှိမရှိသိရှိရအောင် ပထမအဆင့်စမ်းသပ်မှုကို ၂၀၂၁ဇူလိုင်လမှာ စတင်ပြုလုပ်နေပါပြီ။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

307. COVID-19 ကုသဆေး အမျိုးမျိုးထဲက အခု တီထွင်နေဆဲ ဆေးအသစ်တွေအကြောင်း။

အဖြေ−− ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး လူအများအပြားဟာ အိမ်မှာသီးခြားနေထိုင်နေကြပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပြချိန်မှာ ဆေးပေးပြီး ရောဂါမပြင်းထန်လာအောင် ကာကွယ်ဖို့ အိမ်မှာပဲ မိမိဘာသာ သောက်နိုင်မယ့် ဆေးဝါးတွေရဲ့ လိုအပ်ချက် မြင့်မားလာနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျပန်နဲ့ပြည်ပက ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေဟာ မိမိအိမ်မှာပဲ လွယ်လင့်တကူသောက်နိုင်တဲ့ ဆေးအမျိုးမျိုးကို တီထွင်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။
အမေရိကန် ထိပ်တန်းဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Merck & Co. က အခုအခါ molnupiravir (မိုလ်နူပီရာဘင်ရ်)လို့ခေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဆေးတစ်မျိုးကို တီထွင်နေပါတယ်။ အဲဒီဆေးကို ဂျပန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေက လူနာတွေမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသတာ နောက်ဆုံးအဆင့် ရောက်နေပါပြီ။
အစောဆုံး အောက်တိုဘာလမှာ အဲဒီ စမ်းသပ်မှုရဲ့ရလဒ်တွေ ထွက်လာ လိမ့်မယ်လို့ အဲဒီကုမ္ပဏီကြီးရဲ့ ဂျပန်ကကုမ္ပဏီခွဲကနေ သတင်းရရှိ ပါတယ်။
ရလဒ်တွေက အလားအလာကောင်းတယ်ဆိုရင် အမေရိကန် အစားအစာနဲ့ ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာန FDA ဆီမှာ ဒီနှစ်အတွင်း အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်တင်ဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
နောက်ထပ် အမေရိကန် ထိပ်တန်းဆေးဝါးထုတ်လုပ်တဲ့ Pfizer ကုမ္ပဏီကြီးကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေး၂မျိုးနဲ့ ပေါင်းစပ်ကုထုံး တစ်ခုကို ပြည်ပမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှု ပြုလုပ်နေတာ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလကနေ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာ စမ်းသပ်ကုထုံးရဲ့ ပဏာမရလဒ်တွေ ထွက်လာဖို့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အစောဆုံး အခုနှစ်ကုန်မှာ FDA အဖွဲ့ဆီမှာ အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်တင်ဖို့ စီစဉ်ထားတယ်လို့လည်း သူတို့က ပြောပါတယ်။ လောလောဆယ် လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေမှာ ဂျပန်က လူနာတွေလဲ ပါဝင်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်မှုတွေကို လုပ်ဆောင်နေတယ် လို့လည်း Pfizer ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

306. COVID-19 ကုသဆေး အမျိုးမျိုးထဲက နံပါတ်(၃) ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါး။

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက ခွင့်ပြုထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဆေးတွေမှာ အဓိကအားဖြင့် ဆေးအာနိသင်ရဲ့ ထိရောက်မှုကို ကြည့်ပြီး အမျိုးအစား ၃မျိုး ခွဲခြားထားပါတယ်။
(၁) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ် မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၂) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင် ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၃) ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါး ဆိုပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
Dexamethasone နဲ့ baricitinib ဆေးတွေဟာ နံပါတ် (၃) အမျိုးအစားထဲမှာ ပါပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဝင်ရောက်ပြီး ပွားနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပုံတူတွေ ပွားများလာတာနဲ့အမျှ ခန္ဓာကိုယ်ကို ရောင်ရမ်းစေတဲ့ဒြပ်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးကို ဆဲလ်တွေက အလွန်အကျွံ ထုတ်ပေးတာကြောင့် တစ်ခါတစ်လေမှာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ် အလုပ်လုပ်တာကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းမရှိ ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ရင် အဆုတ်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တခြားအစိတ်အပိုင်းတွေကို ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး လူနာဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာတတ်ပါတယ်။
အဲဒီလိုအဆင့်မှာ ဓာတုဒြပ်ပေါင်း steroid ဆေးတွေဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ပေးပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချပေးပါတယ်။
Dexamethasone နဲ့ baricitinib ဆေးဝါးတွေဟာ အဓိကအားဖြင့် ကိုဗစ်ရောဂါ ပြင်းထန်နေတဲ့လူနာတွေကို ကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ လူသိများပါတယ်။ ။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

305. COVID-19 ကုသဆေး အမျိုးမျိုးထဲက နံပါတ်(၂) အမျိုးအစား လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက ခွင့်ပြုထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကုသဆေးတွေမှာ အဓိကအားဖြင့် ဆေးအာနိသင်ရဲ့ ထိရောက်မှုကိုကြည့်ပြီး အမျိုးအစား ၃မျိုး ခွဲခြားထားပါတယ်။
(၁) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ် မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၂) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၃) ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါး ဆိုပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
Remdesivir ဆေးဟာ နံပါတ်(၂)အမျိုးအစား ဖြစ်ပြီး လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေအတွင်းကို ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီး ပုံတူပွားလာတာကို တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ ဆဲလ်တွေထဲ ဝင်သွားပြီးတဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ကပ်ပါးကောင်အနေနဲ့ ဆဲလ်တွေထဲက အာဟာရတွေ ယူသုံးပြီး ပုံတူတွေ မျိုးပွားပါတယ်။ Remdesivir အပါအဝင် နံပါတ်(၂) အမျိုးအစားဆေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးပွားရာမှာလိုအပ်တဲ့ enzyme အင်ဇိုင်းလို့ခေါ်တဲ့ ဓာတ်ပြောင်းအကူဒြပ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို လျှော့ချပေးပြီး ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပွားများလာတာကို တားဆီးပေးပါတယ်။ အခုအခါ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲပြတဲ့ COVID-19 လူနာတွေအတွက် ရောဂါသက်သာစေမယ့် တခြား သောက်ဆေးတွေလဲ ထွက်နေပါပြီ။ အဲဒီဆေးအများစုက ဆဲလ်တွေအတွင်းကို ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီး ပုံတူပွားလာတာကို တားဆီးပေးတဲ့ နံပါတ် (၂) အမျိုးအစားအုပ်စု ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဆဲလ်တွေထဲဝင်ပြီး ပုံတူပွားတယ်ဆိုတာ ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးဝါးထုတ်တဲ့ကုမ္ပဏီ အများအပြားဟာ တခြားဗိုင်းရပ်စ်တွေအတွက် တီထွင်ထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေကို အခြေခံပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသနိုင်မယ့်ဆေးတွေကို ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ အဲဒီဆေးတွေကို ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ရောဂါကူးစက်ခါစ အစောပိုင်းအဆင့်မှာသုံးစွဲဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

304. COVID-19 ကုသဆေး အမျိုးမျိုးထဲက နံပါတ်(၁) အမျိုးအစား လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ် မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။

အဖြေ−− ဂျပန်အစိုးရက ခွင့်ပြုထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဆေးတွေမှာ အဓိကအားဖြင့် ဆေးအာနိသင်ရဲ့ ထိရောက်မှုကိုကြည့်ပြီး အမျိုးအစား ၃မျိုး ခွဲခြားထားပါတယ်။
(၁) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဗိုင်းရပ်စ် မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၂) လူသားရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ ဆေးဝါး။
(၃) ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပွားနေပြီးသား ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ခုခံကာကွယ်ဖို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်း အလွန်အကျွံ ထုတ်လုပ်နေတာကို လျှော့ချပေးတဲ့ ဆေးဝါး ဆိုပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
"antibody cocktail treatment" “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး” ဟာ နံပါတ်(၁)အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ဆဲလ်တွေထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို မဝင်ရောက်အောင် တားဆီးပေးတဲ့ဆေးတွေ သုံးထားတဲ့ ကုထုံးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကဆဲလ်တွေထဲ ဝင်ရောက်တဲ့အခါ ပထမဆုံး ဗိုင်းရပ်စ် မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာရှိတဲ့ ဆူးချွန်ပုံသဏ္ဍာန် ပရိုတိန်းတွေက လူသားဆဲလ်ကို ထိုးဖောက်ပြီးဝင်ပါတယ်။ “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”မှာ ပါတဲ့ ပဋိပစ္စည်းဆိုတာက လူတွေကဖန်တီးထားတဲ့ ပဋိပစ္စည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ လူလုပ် ပဋိပစ္စည်းက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်က ဆူးချွန်ပရိုတိန်းတွေမှာ သွားကပ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ လူလုပ်ပဋိပစ္စည်းကပ်နေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ လူခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်နိုင်စွမ်း မရှိတော့ပါဘူး။ ဒီဆေးနဲ့ကုထုံးကို ရောဂါဖြစ်ပြီး လက္ခဏာစပြခါစလူနာတွေမှာ အသုံးပြုဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။ အဲဒီလူလုပ်ပဋိပစ္စည်းက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာဖြစ်လို့ အလွန်ထိရောက်မှု ရှိမယ်လို့ ယူဆရပြီး ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး နည်းပါးတယ်လို့ ရှုမြင်ရပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

303. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲက Sotrovimab ဆေးအသစ်။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါ‌ကို ကုသဖို့အတွက် ဆေးဝါး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံကဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး GlaxoSmithKline အပါအဝင် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက တီထွင်ထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါကိုကုသတဲ့ ဆေးဝါးအသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း ဂျပန်အစိုးရက သုံးသပ်နေပါတယ်။
Sotrovimab ဆေးအသစ်ဟာ Neutralizing Antibodies (NAb)လို့ခေါ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းနဲ့ ပြုလုပ်ထားတာဖြစ်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးကို လူခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ Cell ထဲကို မဝင်နိုင်အောင် တားဆီးရုံမကဘဲ ပိုးရဲ့ဇီဝစနစ်ကိုပါ ဖျက်စီးပစ်ပြီး ပိုးကိုအားမရှိအောင် လုပ်လိုက်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ သွေးကြောအတွင်းကို ဒရစ်ပ်ပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွင်းရတဲ့ အကြောဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်စက်တပ်ပြီး အသက်ရှူစရာမလိုတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်သူ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ အတော်အတန်ပြနေသူနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာဆိုးလာမှာ စိုးရိမ်ရတဲ့ လူနာတွေမှာ ဒီဆေးကိုပေးပါတယ်။ ပြည်ပမှာ ပြုလုပ်တဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေမှာ ဒီဆေးနဲ့ကုသမှုကြောင့် ဆေးရုံတင်ရနိုင်ခြေ ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးနိုင်ခြေကို ၇၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချပေးတယ်ဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။
GlaxoSmithKline ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးက ဂျပန်မှာ Sotrovimab ဆေးကို အသုံးပြုခွင့်ရဖို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာကို စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မှာ လျှောက်လွှာတင်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁ မေလမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာတော့ Sotrovimab ဆေးကို အရေးပေါ်သုံးဖို့ ခွင့်ပြုချက် ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
Sotrovimab အကြောဆေးအသုံးပြုပြီး ကုသဖို့အတွက် ဂျပန်ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရရင် ဂျပန်မှာ ဒုတိယမြောက် အတည်ပြုပြီးတဲ့ဆေး ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

302. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲက ပဋိပစ္စည်း ၂မျိုး ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ ကုထုံးအကြောင်း။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသဖို့အတွက် ဆေးဝါး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ အဲဒီဆေးတွေထဲမှာ "antibody cocktail treatment" “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ COVID-19 ရောဂါကို ကုသတဲ့ ကုထုံးတစ်မျိုးအဖြစ် အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။
Casirivimab နဲ့ imdevimab လို့ခေါ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း ၂မျိုးကို ပေါင်းစပ်ပြီး အကြောဆေးအနေနဲ့ လူနာကိုထိုးပေးပါတယ်။ လူနာတွေမှာ ရှိနေတဲ့ ရောဂါပိုးရဲ့တိုက်ခိုက်နိုင်စွမ်းကို ကျစေပြီး ရောဂါသိပ်မပြင်းတဲ့သူတွေမှာပဲ သုံးလို့ရပါတယ်။ ဒီကုထုံးကို သုံးမယ်ဆိုရင် ရောဂါဖြစ်ခါစမှာ ဒီဆေးသွင်းပေးဖို့လိုပါတယ်။ ပြည်ပမှာပြုလုပ်တဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေအရ လူနာကို နေမကောင်းဖြစ်ခါစ အစောပိုင်းအဆင့်မှာ “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”ကို ပေးခဲ့မယ်ဆိုရင် ဆေးရုံတက် ကုသရမှု ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးမှုကို ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ချပေးတာကို တွေ့ရပါတယ်။
အမေရိကန် အစားအစာနဲ့ ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနက ဒီကုထုံးကို ရောဂါပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖြစ်ပေါ်နေပြီး သေဆုံးဖို့ အန္တရာယ်များနေတဲ့ လူနာတွေမှာ အသုံးပြုကြည့်ရာမှာ အထိုက်အလျောက် သက်သာလာတာကို တွေ့ရတာကြောင့် ကုသနိုင်ဖို့အတွက် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှာ အရေးပေါ် အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာလမှာ အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပ် ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး ဆေးရုံတက်ရတုန်းက ဒီဆေးနဲ့ ကုသခဲ့ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အစောပိုင်းမှာ ဒီ“ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”ကို ဆေးရုံတက်လူနာတွေမှာပဲ အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပြီး အသုံးပြုနေစဉ်အတွင်းနဲ့ ကုသအပြီးမှာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ လူနာတွေကို သေသေချာချာ စောင့်ကြည့်နိုင်မှသာ အသုံးပြုရမယ်လို့ ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ကူးစက်မှုတွေ တစ်ဟုန်ထိုး တက်လာပြီး ဆေးရုံတက်ခွင့်မရတဲ့ လူနာတွေ များပြားလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ယခင်ညွှန်ကြားချက်ကို သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ဟိုတယ်တွေနဲ့ ယာယီဆေးရုံတွေမှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်နေရတဲ့ လူနာတွေကို အပြည့်အဝ စောင့်ကြည့်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် ဒီ“ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”ကို အသုံးပြုခွင့်ပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် Suga Yoshihide က ဆေးခန်းလာပြတဲ့ လူနာတွေကိုလည်း “ပေါင်းစပ်ပဋိပစ္စည်းကုထုံး”နဲ့ ကုသခွင့်ပြုမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက် နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

301. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲက Baricitinib (ဘာရီဆီတီနစ်ဘ်) ဆေး အကြောင်း။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ် ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်တာကို ကုသဖို့အတွက် ဆေးဝါး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ အဲဒီဆေးတွေထဲမှာ တစ်မျိုးကတော့ လေးဘက်နာလို အဆစ်ရောင်ရောဂါကြောင့် ရောင်ရမ်းမှုကို သက်သာစေတဲ့ baricitinib အရောင်ကျဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ကိုဗစ်ကုသဆေးအဖြစ် ဂျပန်မှာ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။
ဒီဆေးတွေက tablet ဆေးပြားပါ။ သောက်ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ အောက်စီဂျင်ရှူဖို့လိုအပ်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မပြင်းထန်သေးသူ ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြနေတဲ့ လူနာတွေမှာ remdesivir ဆေးနဲ့တွဲပြီး ပေးရမယ်လို့ ကုသနည်းကို သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာက လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသမှုတွေမှာလည်း လူနာတွေကို baricitinib ဆေးနဲ့ remdesivir ဆေးတွဲပေးပြီး ကုသတာက remdesivir ဆေးတစ်မျိုးတည်းနဲ့ ကုသပေးတာထက် ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်ရက်ပိုစောပြီး ရောဂါသက်သာလာတာ တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုထား ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

300. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲက dexamethasone ဆေး အကြောင်း။

အဖြေ− ဂျပန်အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအသစ်ကို ကုသဖို့အတွက် ဆေးဝါး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ အခု မိတ်ဆက်ပေးမယ့် Dexamethasone ဆေးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးဆက်ခံရရင် သုံးဖို့အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၀ ဇူလိုင်လမှာ ထောက်ခံချက် ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စတီးရွိုက်ဆေး တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Dexamethasone ဟာ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ အပြင်းအထန် ဖြစ်နေသူတွေနဲ့ ရောင်ရမ်းနာကျင်ပြီး ဓာတ်မတည့်တဲ့ ဝေဒနာ ခံစားနေရသူတွေကို သက်သာအောင် ကုသပေးပါတယ်။
ဒီဆေးကို ဗြိတိန်မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ပြုလုပ်ကုသတဲ့အခါ COVID-19 ရောဂါပြင်းထန်တဲ့လူနာတွေ သေဆုံးနှုန်း လျော့ကျသွားတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ဂျပန်မှာတော့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူတွေအတွက် Dexamethasone ကို ပိုးသတ်‌ဆေး remdesivir နဲ့ ပေါင်းစပ်ပြီးကုတဲ့ ဆေးကုထုံးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနေပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နွေဦးရာသီမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ပထမလှိုင်းဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကူးစက်မှုတွေ အရမ်းများလာပေမဲ့ သေဆုံးနှုန်း သိသိသာသာနည်းသွားစေခဲ့တာ ဒီဆေး ၂မျိုး စပ်ပြီးကုသခဲ့တဲ့ ကုထုံးကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

299. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသတဲ့ ဆေးဝါးတွေထဲက remdesivir ဆေး အကြောင်း။

အဖြေ− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အစိုးရက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ်ကို ကုသဖို့အတွက် ဆေး ၄မျိုးကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေး remdesivir ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလကတည်းက အရေးပေါ်ကုသဖို့အတွက် အထူးသတ်မှတ်ချက်နဲ့ အစိုးရက ပထမဆုံး အတည်ပြုပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
remdesivir ဆေးကို မူလက အီဘိုလာ တုပ်ကွေးရောဂါ ကုသဖို့ တီထွင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သွေးကြောအတွင်းကို ဒရစ်ပပိုက်နဲ့ချိတ်ပြီး သွင်းရတဲ့ ဆေးမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေး စတီထွင်စဉ်က အသုံးပြုတဲ့ လူနာတွေကတော့ ဥပမာ အသက်ရှူစက်တပ်ပြီး အသက်ရှုနေရသူတွေနဲ့ ECMO နှလုံးအဆုတ်ကိုယ်စား အလုပ်လုပ်တဲ့စက် တပ်ထားရတဲ့ ရောဂါသည်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ လက္ခဏာအဆင့် အသင့်အတင့်ပြနေတဲ့ လူနာတွေမှာပါ အသုံးပြုဖို့ ၂၀၂၁ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ အစိုးရက အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

298. ဂျပန်ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုကြောင့် ကျောင်းတွေပိတ်ရမယ့် အခြေခံစည်းမျဉ်း သတ်မှတ်ချက် များ။

အဖြေ− ကလေးတစ်ဦး ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းဝန်ထမ်းတစ်ဦးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီဆိုတာကို အတည်ပြုလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ကူးစက်မှု ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတန်းအလိုက် ပိတ်လိုက်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် တစ်ကျောင်းလုံး ပိတ်လိုက်ဖို့ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျောင်းတစ်ကျောင်းစီရဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမများကော်မတီက ကျောင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနဲ့ အကြံပေးချက်တွေကို ရယူရပါတယ်။ အခြေအနေတွေကို လေ့လာပြီး ရောဂါဖြစ်သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ထားသူတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် ကျောင်းပိတ်မပိတ် ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ ဧရိယာတွေမှာတော့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု စင်တာတွေမှာ အလုပ်များပြီး ဝန်ပိနေတာမျိုးရှိတတ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရာမှာ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှု ရှိမှာကို စိုးရိမ်ရတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက အဲဒီ အခြေအနေနဲ့ပတ်သက်လို့ တိကျတဲ့ စံနှုန်းသတ်မှတ်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ စံသတ်မှတ်ချက်တွေထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေ၊ စစ်ဆေးသင့်သူတွေရဲ့ စာရင်းကို ကျောင်းကပြုစုပြီး ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်သင့်တယ် ဆိုတာကို တိကျတဲ့ လမ်းညွှန်ချက် ပေးထားပါတယ်။
ဥပမာ-အတန်းထဲမှာ တစ်ဦးဦးက ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့သူတွေကို မရှာနိုင်ဘူးဆိုရင် တစ်တန်းလုံးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရှိမရှိ စစ်ဆေးဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကူးစက်မှုတွေရှိလာရင် ကျောင်းပိတ်လိုက်မလားဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အတန်းအတူတူတက်တဲ့ ကလေးအများစုမှာ ကူးစက်ခံရကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိတဲ့အခါ အဲဒီ စာသင်ခန်းကို ပိတ်သင့်တယ်လို့ လမ်းညွှန်ချက်မှာ ဆိုထားပါတယ်။
ကလေးတစ်ဦးသာ ကူးစက်ခံရကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပြီးတဲ့နောက် တခြား ကလေးတွေမှာလည်း သာမန်အအေးမိတာနဲ့ဆင်တူတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြတာ ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ခဲ့သူတွေများတယ်ဆိုရင် အဲဒီစာသင်ခန်းထဲ ဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့သွားမှာ အလွန်စိုးရိမ်ရတဲ့အတွက် ၅ရက် ဒါမှမဟုတ် တစ်ပတ်လောက် စာသင်ခန်း ပိတ်ထားသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အတန်းတူတဲ့ တန်းခွဲတွေအများစု ကူးလာရင် အဲဒီအတန်းရဲ့ တန်းခွဲအားလုံး ပိတ်ထားသင့်ပြီး ကျောင်းတစ်ကျောင်းလုံးမှာလဲ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ဖို့ အလားအလာ မြင့်မားတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေမှာ အတန်းအများစုမှာ ပိတ်ဖို့ဖြစ်လာခဲ့ပြီဆိုရင် တစ်ကျောင်းလုံး ခေတ္တပိတ်ထားသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

297. Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဂျပန်မှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ အမျိုးအစား တစ်ခုဖြစ်လာတာကြောင့် ကလေးတွေကို ကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုရှိလာနိုင်လား။

အဖြေ− နိုင်ငံ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက ပညာရှင်တွေဟာ ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ အသက်အရွယ် အုပ်စုအမျိုးမျိုးရှိသူ အားလုံးရဲ့ အချက်အလက်တွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလကစပြီး လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၁၈နှစ်နဲ့အောက် ကလေးတွေမှာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ ပိုများလာခဲ့တဲ့အချိန် ဇူလိုင်လအထိ ကူးစက်ခံရမှု အချိုးအစားဟာ အပြောင်းအလဲမရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလေ့လာမှု ရလဒ်ကို ကြည့်ပြီး မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကလေးတွေမှာ ပိုမို ကူးစက်လွယ်တယ်လို့တော့ မပြောနိုင်ဘူးလို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ ဒီလေ့လာမှုမှာ အသက်၆၅နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားပြီးတာကြောင့် ကူးစက်မှု လျော့နည်းလာတဲ့အတွက် ဒေတာထဲမှာ မထည့်သွင်းထားခဲ့ပါဘူး။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်၊ နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက အကြီးအကဲလည်းဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ Wakita Takaji က ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုလို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အပြင်ကနေ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံလာရတဲ့ လူကြီးတွေကနေတစ်ဆင့် ကလေးတွေကို အိမ်မှာ ပြန်ကူးတာတွေကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးဦးရေ ပိုများလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကလေးတွေအချင်းချင်း ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့ကူးစက်မှုတွေ မြင့်မားလာတတ်တဲ့ တုပ်ကွေးလိုမျိုး အနေအထားတော့ ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

296. ကျောင်းတွေမှာ အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ကလေးတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုပိုများပုံရခြင်း။

အဖြေ− ဂျပန် ကျန်းမာရေး ၀န်ကြီးဌာနက ကျောင်းတွေမှာ အသက် အရွယ်ကြီးတဲ့ ကလေးတွေကြား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကူးစက်မှုအချိုးက ပိုများတယ်လို့ အစီရင်ခံစာထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။
အဲဒီ ဝန်ကြီးဌာနကတာဝန်ရှိသူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းအချက်အလက် စုစည်းထားတဲ့စနစ်ကို အသုံးပြုပြီး ဧပြီလနဲ့ ဇူလိုင်လ အနှောင်းပိုင်းအတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စတင် ကူးစက်တဲ့နေရာကိုသိရှိခဲ့တဲ့ အသက် ၃ နှစ်ကနေ ၁၈ နှစ် အကြားက ကလေး ၆,၆၀၀ကို သုတေသန လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သုတေသနကို အခြေခံပြီး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ ရလဒ်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ အစီရင်ခံစာအရ အသက် ၃နှစ်ကနေ ၅နှစ်အကြား ကလေးတွေဟာ အိမ်မှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူ ၅၉.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ နေ့ကလေးထိန်းစင်တာနဲ့ ကလေးသူငယ် ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာမှာ ကူးစက်တာ ၁၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ကျောင်း ဒါမှမဟုတ် မူကြိုတွေမှာ ကူးစက်တာ ၁၅.၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အသက် ၆နှစ်ကနေ ၁၂ နှစ်အတွင်း ကလေးတွေကတော့ အိမ်မှာကူးစက်ခံရမှုနှုန်း ၇၆.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကျောင်းမှာ ကူးစက်ခံရမှုနှုန်း ၁၄.၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အသက် ၁၃နှစ်ကနေ ၁၅ နှစ်အကြား ကလေးတွေကတော့ ကျောင်းမှာ ကူးစက်ခံရမှု ၃၃ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အိမ်မှာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အသက် ၁၆နှစ်ကနေ ၁၈ နှစ်အကြား ကလေးကြီးတွေကတော့ ကျောင်းမှာ ကူးစက်ခံရမှု ၄၅.၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ကျောင်းမှာပဲ ကူးကြတာများတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ သူတို့ အိမ်မှာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတာ ၃၉.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲရှိပါတယ်။ ကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့ ကလေး စုစုပေါင်း ရဲ့ ၂၀ရာခိုင်နှုန်း အောက်ပဲ ကူးစက်ခဲ့တဲ့နေရာကို သိရတဲ့အတွက် အဲဒီအချက်ကိုတော့ သတိထားသင့်တယ်လို့ ပညာရှင်တွေက မှတ်ချက်ပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကလေးတွေ အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ ကျောင်းမှာ ကူးစက်ခံရတဲ့နှုန်း ပိုများလာတာကတော့ သိသာထင်ရှားတယ်လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

295. ကျောင်းတွေပိတ်မယ်ဆိုရင် မြို့နယ်တွင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေကိုလိုက်ပြီး စဉ်းစားဆောင်ရွက်ကြဖို့ ဆိုတဲ့ ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်တွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်များ။

အဖြေ−− ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ ပိုပြီးဖြစ်ပွားလာနေပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကလေးတွေအကြား COVID-19 ကူးစက်မှုတွေ တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာတဲ့အတွက် ဂျပန်ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်များ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ဂျပန်ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်များ အသင်းတို့ ပူးပေါင်းပြီး သြဂုတ်လ ၂၆ရက်နေ့မှာ အွန်လိုင်းအစည်းအဝေး ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အစည်းအဝေးမှာ ကျောင်းတွေရဲ့လုပ်ပုံလုပ်နည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ရဲ့ အမြင်တွေကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
အဓိကအားဖြင့် Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ကလေးတွေကြားမှာ ကူးစက်မှုနှုန်း ပိုမိုမြင့်မားလာနေတယ်လို့ သူတို့က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းတွေမှာ ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ပိုမိုများပြားလာနေတဲ့အပေါ် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်တယ်လို့ သူတို့က ပြောကြားခဲ့ပြီး ကျူရှင်တွေ အပါအဝင် အဲဒီ ကျောင်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အသေအချာ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ထောက်ပြ ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။
ကျောင်းဖွင့်ချိန်ရောက်လို့ ကျောင်းပြန်ဖွင့်ဖို့ စဉ်းစားတဲ့အခါ တစ်နိုင်ငံလုံးက ကျောင်းတွေကို ဖွင့်ချိန် ပိတ်ချိန် အတူတူ ဖြစ်စရာ မလိုဘူးလို့ ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒေသအလိုက် မြို့နယ်အလိုက် ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေပေါ် မူတည်ပြီး ကျောင်းဆက်ပိတ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းတက်ချိန် မတူအောင် ခွဲထားဖို့ကိုလည်း စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ သူတို့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ တိကျတဲ့ စံနှုန်းနဲ့ သတ်မှတ်ကာလကို ပြည်သူတွေဆီ အသိပေးဖို့ ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်တွေက တောင်းဆိုနေပါတယ်။
မူလတန်းကလေးတွေ ကျောင်းပိတ်တယ်ဆိုရင် တချို့မိဘတွေလဲ အလုပ်နားရမှာ ဖြစ်တာကြောင့် ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ကူညီပံ့ပိုးပေးဖို့နဲ့ နားလည်ပေးဖို့ လိုအပ်လိမ့်မယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၁၀နှစ်နဲ့အထက် ကလေးတွေဟာ လူကြီးတွေလိုပဲ ရောဂါကူးစက် နိုင်တာကြောင့် အထူးသဖြင့် အထက်တန်းကျောင်း တွေမှာ အဝေးသင် ပညာရေးကို အလေးပေး အသုံးပြုသင့်တယ်လို့ သူတို့က ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်မကူးစက်အောင် ကာကွယ်ရာမှာ ချည်ထည်မဟုတ်တဲ့ တစ်ခါသုံး နှာခေါင်းစည်းတွေက အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပမာဏအများကြီး အသုံးပြုဖို့ လိုတာကြောင့် အိမ်ထောင်စုတွေ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာအောင် ကလေးတွေ သုံးဖို့အတွက် တစ်ခါသုံးနှာခေါင်းစည်းတွေကို ကျောင်းကနေ အခမဲ့ ဖြန့်ဝေပေးဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ အဲဒီ ကလေးအထူးကုဆရာဝန်တွေက ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန် ကလေးအထူးကုဆရာဝန်များ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ဥက္ကဋ္ဌ Oka Akira က ကလေးတွေရဲ့ ကျောင်းနေဘဝ ဘေးကင်းလုံခြုံဖို့ဟာ အလွန် အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းပိတ်တာလိုမျိုး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမယ်ဆိုရင် မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်း ကျောင်းတွေအတွက် မတူညီတဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှု တွေလိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီတစ်ကျောင်းချင်းစီက မိမိတို့ကျောင်းနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သီးခြားစံနှုန်းတွေ သတ်မှတ်သင့်တယ် လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၃၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

294. ကလေးတွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုများလာခြင်း အကြောင်းရင်းတွေထဲက ကျောင်းတွေမှာ ကလေးတွေ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ကာကွယ်တဲ့ လုပ်ဆောင်နည်းများ။

အဖြေ−− ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကလေးတွေအကြား COVID-19 ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာတာကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံ ကူးစက်ရောဂါ သုတေသနဌာနက ကျောင်းတွေအတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အခြေခံ တန်ပြန်ဆောင်ရွက်ချက် အကျဉ်းချုပ် အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အစီရင်ခံစာဟာ ကျောင်းတွေအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီး ထုတ်ပြန်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒီ အစီရင်ခံစာမှာ အသက် ၁၀ နှစ်အောက်ကလေးငယ်တွေကြားမှာ ကူးစက်မှုအရေအတွက် များပြားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ မူလတန်းကျောင်းတွေမှာတော့ အစုအပြုံလိုက် ကူးစက်မှုက ကလေးတွေအကြား မဖြစ်ပွားဘူးဆိုတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ မူလတန်း ဆရာ၊ ဆရာမတွေကြားမှာ အစုလိုက် အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မူကြိုကျောင်းတွေ၊ တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ကျူရှင်တွေမှာ ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို စစ်ဆေးပြီး သူတို့ရဲ့သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို အကြောင်းကြားခိုင်းပြီး စာရင်းပြုစုဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ကျောင်းတွေအနေနဲ့ ကျောင်းတက် ပျက်ကွက်သူတွေကို စစ်ဆေးပြီး အဲဒီ ကလေးတွေ နေထိုင်ကောင်းမကောင်း စောင့်ကြည့်ဖို့နဲ့ ရောဂါရှိတယ်လို့ သံသယနဲ့ အိမ်မှာနေခိုင်းတဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို အသေအချာ စောင့်ကြည့်ရမယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ကျန်းမာရေး ပြဿနာ ထူးထူးခြားခြား မရှိတဲ့ ဆရာ၊ဆရာမအားလုံး ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့လည်း အဲဒီ အစီရင်ခံစာက အကြံပေးထားပါတယ်။
လူအများအပြား စုဝေးမိစေဖို့ အန္တရာယ်များတယ်လို့ ယူဆရတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုပွဲတွေ ဒါမှမဟုတ် အားကစားပွဲတွေလို ကျောင်းပွဲတွေကို ရက်ရွေ့ဆိုင်းဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဖျက်သိမ်းဖို့ စဉ်းစားပါလို့လည်း အဲဒီအစီရင်ခံစာမှာ ကျောင်းတွေကို အကြံပေးထားပါတယ်။ ကျောင်းသားကလပ်အသင်းတွေက မလွှဲမရှောင်သာပဲ တခြားခရိုင်ကို ရက်တိုခရီးထွက်ရတဲ့အခါ ကျောင်းသား ကျောင်းသူတွေဟာ ခရီးမထွက်ခင် ၃ရက်အတွင်း ကိုဗစ်ပိုး ရှိမရှိ PCR နည်းလမ်းနဲ့ စစ်ဆေးပြီးမှ သွားဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။
အွန်လိုင်းစာသင်တန်းတွေ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်တာအပါအဝင် သတင်း အချက်အလက်နဲ့ ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာကို ထိထိရောက်ရောက် အသုံးပြုဖို့၊ စာသင်ခန်းတွေမှာ လေဝင်လေထွက် ကောင်းမကောင်း သေချာသိရှိရအောင် CO2 monitor လေထဲကကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ပါဝင်မှုနှုန်းကို တိုင်းတာတဲ့ အာရုံခံကိရိယာတွေ တပ်ဆင်ထားဖို့၊ ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်တဲ့ စမတ်ဖုန်း အက်ပလီကေးရှင်းတွေကို အသုံးပြုဖို့နဲ့ ပဋိလှုံ့ဆော်ပစ္စည်း antigen ရှိမရှိ စမ်းသပ်ပေးတဲ့ ကိရိယာတွေ အသုံးပြုပြီး ကျောင်းတွေမှာစစ်ဆေးဖို့လည်း အကြံပေးထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

293. စျေးဝယ်ကုန်တိုက်နဲ့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ဝန်ထမ်းတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဘာကြောင့်ကူးစက်ခံရတာလဲ။

အဖြေ−− စျေးဝယ်ကုန်တိုက်နဲ့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ဝန်ထမ်းတွေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခဲ့တာကြောင့် ဂျပန်
နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ သုတေသနဌာနက ကျွမ်းကျင်သူတွေကို စေလွှတ်ပြီး အဲဒီနေရာတွေကိုလာတဲ့ စျေးဝယ်သူတွေကြားမှာ ဘာကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ ပြန့်ပွားခဲ့ရတယ် ဆိုတာကို စုံစမ်းစစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းကို စုံစမ်းနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ ဆိုင်တွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ တင်းကျပ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေက အဲဒီ စျေးဝယ်ကုန်တိုက်နဲ့ စင်တာ အားလုံးမှာ တွေ့ရှိရတဲ့ တူညီတဲ့ အဓိကအချက်တွေနဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကာကွယ်တားဆီးရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အဆိုပြုထားတဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်ခု ပြုစုခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ အစီရင်ခံစာထဲမှာ အရောင်းဝန်ထမ်းတွေဟာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားရုံမကဘဲ လက်တွေကိုပါ မကြာခဏဆေးမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုကို ပိုပြီးကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ စျေးဝယ် ကုန်တိုက်နဲ့စင်တာတွေထဲက တချို့အထပ်တွေမှာ စျေးဝယ်သူတွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ အချိန်က များတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ အရောင်းဝန်ထမ်းတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မိသူတွေကို အပြည့်အဝ မစုံစမ်းနိုင် ဖြစ်ခဲ့ပြီး အဲဒီလို ထိတွေ့ခဲ့သူတွေကို ကောင်းကောင်း မထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ကူးစက်မှုတချို့ကတော့ အရောင်းဝန်ထမ်းတွေအတွက် ဖွင့်ထားတဲ့ စားသောက်ဆိုင်နဲ့ နားနေခန်းတွေမှာ အတူရှိခဲ့ရာကနေ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။
လူစုလူဝေးများတဲ့နေရာမှာ ဖြတ်သန်းသွားလာသူ ဒါမှမဟုတ် စျေးဝယ်သူ အရေအတွက်ကို ကန့်သတ်ဖို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာက တောင်းဆိုထားပါတယ်။
စျေးဆိုင်တန်းတွေထဲက လေထဲမှာ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ပါဝင်မှု တိုင်းထွာပြီး လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး ဆိုင်ထဲက လေထု သန့်ရှင်းလာစေမယ့် နည်းလမ်းတွေကို တီထွင်လုပ်ဆောင်ကြဖို့ နဲ့ အရောင်းဝန်ထမ်းတွေအတွက် ဖွင့်ထားတဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ နားနေခန်းမှာ ရှိနေစဉ်အတွင်း စကားမပြောကြဖို့ တောင်းဆို ထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

292. ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရတဲ့အခါ ဆေးရုံကို အရေးပေါ် ပို့ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါသလား။

အဖြေ−− ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူတွေ တစ်ဟုန်ထိုး များပြားလာတဲ့ကြားမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး အရေအတွက်လည်း များပြားလာနေပါတယ်။
တိုကျိုရဲ့ အိမ်နီးချင်းခရိုင်ဖြစ်တဲ့ Chiba မှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး တစ်ဦးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက် လမစေ့ဘဲ ကလေးမွေးဖို့ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဆေးရုံတက်ခွင့်မရဘဲ အိမ်မှာပဲ မွေးဖွားခဲ့ရတဲ့အတွက် အဲဒီ ရင်သွေး သေဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက်မှာ ဂျပန် သားဖွားနှင့်မီးယပ် အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ဂျပန် သားဖွားဆရာဝန်နဲ့ မီးယပ်ရောဂါပါရဂူ များအသင်းတို့က ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရရင် အရေးပေါ်ကားခေါ်ပြီး ဆေးရုံပို့ရမယ့် အခြေအနေရှိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိထားသင့်တဲ့ အချက်တွေကို ပြောပြထားပါတယ်။ အဲဒီ အချက်တွေကို သက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။
အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်တွေအရ အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်နေရတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးရှိသူ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ အခုပြောပြမယ့် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်ရင် ပြသနေကျ ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး စင်တာကို ချက်ခြင်းဆက်သွယ်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။
1. တစ်နာရီအတွင်း ၂ကြိမ်ထက်ကျော်ပြီး အသက်ရှူရ ခက်ခဲလာရင် သတိထားပါ။
2. အိမ်သာသွားတာစတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုခု လုပ်တဲ့အခါ မောလာရင် သတိထားပါ။
3. နှလုံးခုန်နှုန်းက တစ်မိနစ်မှာ အကြိမ် ၁၁၀ ဒါမှမဟုတ် ၁၁၀ ကျော်တာ ၊ တစ်မိနစ်မှာ အသက်ရှူနှုန်း အကြိမ် ၂၀ ဒါမှမဟုတ် အကြိမ် ၂၀ ကျော်လာပြီ ဆိုရင် သတိထားပါ။
4. ၁နာရီ လောက် အနားယူနေတာတောင်မှ သွေးထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ အောက်ဆီဂျင် ပမာဏ ၉၃ ရာခိုင်နှုန်း ကနေ ၉၄ရာခိုင်နှုန်း အထိပဲ ရှိနေပြီး အဲဒီထက် ပိုမတက်လာရင် ဆေးရုံ ဒါမှမဟုတ် ပြနေကျ သားဖွားမီးယပ် ဆရာဝန်ကို ချက်ခြင်းဆက်သွယ်ပါ။
လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲက အရေးပေါ်ကား ချက်ခြင်းခေါ်ယူရမယ့် ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့
1. အသက်ရှူမဝဖြစ်ပြီး ဝါကျတစ်ကြောင်းတောင်မှ စကားဆုံးအောင် မပြောနိုင်တော့ရင် ချက်ခြင်း အရေးပေါ်ကားခေါ်ပါ။
2. သွေးတွင်း အောက်ဆီဂျင်ပမာဏ ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း ဒါမှမဟုတ် အဲဒီအောက်ကို ကျသွားရင် ချက်ခြင်း အရေးပေါ်ကားခေါ်ပါ။
အရေးပေါ်ကား ခေါ်ဖို့လိုအပ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အခြေအနေ မဟုတ်ဘူး ဆိုရင်တောင်မှ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ ရောဂါကြောင့် ကလေးစောမွေးတာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတဲ့အတွက် ဆေးရုံတက်ခွင့်ရအောင် ကြိုးစားပေးစေချင်တယ်လို့ သားဖွားနဲ့ မီးယပ်ရောဂါ ပါရဂူတွေက အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ ကိုဗစ်လူနာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေရဲ့ သွေးတွင်း အောက်ဆီဂျင် ပမာဏကို နေ့စဉ် စောင့်ကြည့်နိုင်မယ့် အခြေအနေတစ်ခု ဖန်တီးပေးဖို့လည်း အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေကို သူတို့က တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

291. တစ်ဦးတည်း နေထိုင်သူတွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ့ရှိလို့ အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရုံကလွဲပြီး တခြားရွေးချယ်စရာမရှိတဲ့အခါမျိုးမှာ ဘာတွေကို သတိထားရမလဲ။

အဖြေ−− လတ်တလော ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူတွေ များပြားလာပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပေမဲ့ ဆေးရုံတက်ခွင့်မရဘဲ မိမိနေအိမ်မှာပဲ သီးခြားခွဲ နေထိုင်နေရတဲ့သူ အရေအတွက် စံချိန်တင် မြင့်တက်လာပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာတက္ကသိုလ်ရဲ့ ပါမောက္ခ Matsumoto Tetsuya ဟာ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်တားဆီးရေး ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ဦးတည်းနေထိုင်သူတွေ အနေနဲ့ ကိုဗစ် ဖြစ်တဲ့အခါ မိမိရဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ ဒါမှမဟုတ် မိသားစုဝင်တွေနဲ့ မကြာခဏ အဆက်အသွယ် လုပ်ထားသင့်ပါတယ်။ ဒါမှ ကူးစက်ခံရပြီး အဆက်အသွယ် မလုပ်နိုင်တဲ့အခါ အခြေအနေဆိုးနေပြီ ဆိုတာကို မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းတွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေက သိရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အပြင်မှာ လူချင်း တွေ့စရာ မလိုပါဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပေမဲ့ မြို့နယ်ကျန်းမာရေးဌာနကို တယ်လီဖုန်း ဆက်သွယ်လို့ မရဘူးဆိုပြီး ဘာမှမလုပ်ပဲ အိမ်မှာဒီတိုင်းနေရင် အခြေအနေ ပိုဆိုးလာရင်တောင် အရေးပေါ်ကားကို ကိုယ်တိုင်မခေါ်နိုင်တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ကို ကူညီနိုင်မယ့်သူတွေကို စဉ်းစားထားပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေ မဖြစ်ခင်မှာ အဆက်အသွယ် ယူထားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး အိမ်မှာ တစ်ယောက်တည်း နေထိုင်ရတဲ့အခါမျိုးမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ မဖြစ်ခင် လိုအပ်တဲ့ အစားအစာတွေ၊ သောက်ရေနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးဝါးတွေ၊ အဖျားကျဆေးတွေကို ကြိုတင်ဝယ်ယူ စုဆောင်းထားဖို့လည်း ပါမောက္ခ Matsumoto က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်ခင် အဲဒီလို ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မလုပ်ထားသူတွေအနေနဲ့ သူငယ်ချင်း ဒါမှမဟုတ် မိသားစုဝင် တစ်ဦးဦးကို ဖုန်းဆက်ခေါ်ဆိုပြီး အစားအစာနဲ့ တခြား လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကို အိမ်တံခါးပေါက် အပြင်ဘက်မှာ လာပို့ပေးဖို့ အကူအညီတောင်းရပါမယ်လို့ သူက အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

290. အိမ်မှာ သီးသန့်ခွဲနေထိုင်စဉ်အတွင်း အိမ်သားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု မရှိအောင် ကာကွယ်တားဆီးရမယ့် နည်းလမ်းတွေက ဘာတွေလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ လတ်တလော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူတွေ များပြားလာပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပေမဲ့ ဆေးရုံတက်ခွင့်မရဘဲ မိမိနေအိမ်မှာပဲ သီးခြားခွဲ နေထိုင်နေရတဲ့သူ အရေအတွက် စံချိန်တင် မြင့်တက်လာပါတယ်။ အမြန်ဆုံး ပြုစုကုသမှု ခံယူဖို့လိုအပ်တဲ့ “အရေးပေါ်အဆင့်ရောက်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ”အကြောင်းနဲ့ အိမ်မှာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်စဉ်အတွင်း အိမ်သားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်မှုတွေ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က Twitter လူမှုကွန်ယက် စာမျက်နှာမှာ တင်ခဲ့ပါတယ်။
အိမ်မှာသီးခြားခွဲနေထိုင်စဉ်အတွင်း အိမ်သားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်မကူးစက်အောင် လိုက်နာရမယ့် နည်းလမ်း ၈ခုကို ကိုရိုနာတိုက်ဖျက်ရေး ကြိုးပမ်းချက်တွေမှာ ပါဝင်တဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနဲ့ တစ်ကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် စေတနာ့ဝန်ထမ်း အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က စာရင်းပြုစု ပေးထားပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့
1. ကိုဗစ်လူနာနဲ့ တခြား အိမ်မှာနေထိုင်သူတွေဟာ သီးခန့်အခန်းခွဲပြီး နေထိုင်ရပါမယ်။
2. လူနာကိုယ်တိုင်ရော လူနာပြုစုစောင့်ရှောက်သူရော ၂ဦးစလုံး နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ရပါမယ်။
3. ကိုဗစ်လူနာ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူကို အတတ်နိုင်ဆုံး တစ်ဦးတည်းပဲ သတ်မှတ် ထားသင့်ပါတယ်။
4. လူနာရော ပြုစုစောင့်ရှောက်သူပါ လက်တွေကို မကြာခဏ ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။
5. အခန်းထဲမှာ တစ်နေ့လုံး လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်ပေးထားရပါမယ်။
6. တံခါးလက်ကိုင်၊ လှေကားလက်တန်းတွေလို မကြာခဏ ထိတွေ့မှုရှိနိုင်မယ့် မျက်နှာပြင်တွေကို ပိုးသတ်ဆေး ဒါမှမဟုတ် ဆပ်ပြာနဲ့ မကြာခဏ သန့်ရှင်းရေး လုပ်ပေးရပါမယ်။
7. ညစ်ပေနေတဲ့ စားပွဲခင်း အိပ်ရာခင်းလို အထည်တွေနဲ့ အင်္ကျီအဝတ်အစားတွေကို မကြာခဏ လျှော်ဖွတ်ပေးရပါမယ်။
8. အမှိုက်တွေကို အိတ်ထဲမှာ လုံလုံခြုံခြုံထည့်ပြီး ကြိုးချည်ပြီးမှ လွှင့်ပစ်ရပါမယ်။
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာရဲ့ တစ်စုံတစ်ရာ ဆက်သွယ်မှု ဒါမှမဟုတ် ဆေးခန်းတွေရဲ့ ဘာလုပ်ဆောင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက်မပါဘဲနဲ့ အိမ်မှာနေထိုင်နေကြတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေ များပြားလာတာကြောင့် လိုအပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ မပို့မဖြစ် ပို့ပေးဖို့ လိုတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး အိမ်မှာပဲ နေရသူတွေအနေနဲ့ ဒီအချက်တွေကို သတိထား လုပ်ဆောင်ကြပါ။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

289. အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ အခါ ဘာတွေကို သတိထားရမလဲ။

အဖြေ−− ဂျပန်မှာ လတ်တလော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူတွေ များပြားလာပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပေမဲ့ ဆေးရုံတက်ခွင့်မရဘဲ မိမိနေအိမ်မှာပဲ သီးခြားခွဲ နေထိုင်နေရတဲ့သူ အရေအတွက် စံချိန်တင် မြင့်တက်လာပါတယ်။ အမြန်ဆုံး ပြုစုကုသမှု ခံယူဖို့လိုအပ်တဲ့ “အရေးပေါ်အဆင့်ရောက်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ”အကြောင်းနဲ့ အိမ်မှာ သီးခြားခွဲ နေထိုင်စဉ်အတွင်း အိမ်သားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်မှုတွေ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က Twitter လူမှုကွန်ယက် စာမျက်နှာမှာ တင်ခဲ့ပါတယ်။
သြဂုတ်လ ၁၇ရက်နေ့ က ကိုရိုနာတိုက်ဖျက်ရေး ကြိုးပမ်းချက်တွေမှာ ပါဝင်တဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနဲ့ တစ်ကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် စေတနာ့ဝန်ထမ်း အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က နေအိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့အခါ ဂရုစိုက်ရမယ့် အချက်အလက်တွေကို စုစည်းပြီး Twitter မှာ တင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့က ဆေးရုံကား ခေါ်ယူရမယ့် သတိပေးချက်တွေဖြစ်တဲ့ “အရေးပေါ်အဆင့်ရောက်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ” ၁၃ ချက် ကို စာရင်းပြုထားပါတယ်။ အဲဒီထဲက အရေးကြီးတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ၉ ခုကို ကူးစက်ခံရသူတွေ မိမိဘာသာ စစ်ဆေးနိုင်အောင် ပြောပြပါမယ်။
1. နှုတ်ခမ်းပြာနှမ်းလာရင် သတိထားပါ။
2. အသက်ရှူမမှန်ဘဲ မောလာရင် သတိထားပါ။
3. ရုတ်တရက် အသက်ရှူမဝဖြစ်လာရင် သတိထားပါ။
4. နေ့စဉ် ပုံမှန်လှုပ်ရှားမှုမှာ အသက်ရှူရခက်ခဲလာရင် သတိထားပါ။
5. ရင်ဘတ်အောင့် လာရင် သတိထားပါ။ ။
6. လဲနေစဉ်မှာ အသက်မရှူနိုင်ဘဲ ထိုင်နေမှ အသက်ရှူလို့ ရတယ် ဆိုရင် သတိထားပါ။
7. ပခုံးပင့်ပြီး အားယူရင်း အသက်ရှူနေရရင် သတိထားပါ။ ။
8. ရုတ်တရက် အသက်ရှူသံ ပြင်းပြီး အသံထွက်ပြီး အသက်ရှူနေရရင် သတိထားပါ။ ။
9. သွေးခုန်နှုန်းမမှန်တော့ဘူးလို့ ခံစားလာရရင် သတိထားပါ။ ။
မိသားစုဝင်တွေနဲ့ တစ်အိမ်တည်းမှာ အတူနေထိုင်တဲ့ တခြားသူတွေလည်း အခု ပြောပြမယ့် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်မဖြစ် စောင့်ကြည့်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
1. မျက်နှာက သိသိသာသာ ဖြူဖျော့လာမယ်ဆိုရင် သတိထားပါ။
2. ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အမူအကျင့်တွေ လုပ်လာရင် သတိထားပါ။
3. ခေါ်လိုက်ရင် တုံ့ပြန်ဖို့ အားနည်းနေတာ၊တွေးဝေမိန်းမော နေတယ်ဆိုရင် သတိထားပါ။
4. ခေါ်လိုက်လို့ လုံးဝ ပြန်မထူးတော့ဘူးဆိုရင် သတိထားပါ။
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် ဝန်နဲ့အား မမျှမတ ဖြစ်နေတဲ့ နေရာတွေမှာ ဆိုရင် ကိုဗစ်လူနာတွေကို အဲဒီ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာရင်တောင် ဆေးရုံပို့ဖို့ နဲ့ ဆေးရုံကား ခေါ်ဖို့မှာ အချိန်အတော်ကြာ နိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ အဲဒီ အဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အတွင်း အခြေအနေ ဆိုးရွားလာမှာ စိုးရိမ်သူတွေ အနေနဲ့ ဒေသန္တရ ကျန်းမာရေးဌာန ဒါမှမဟုတ် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုင်ရာ အရေးပေါ် တယ်လီဖုန်း တွေမှာရှိတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသစ်စစ်ဆေးပေးတဲ့ ဆရာဝန် တစ်ဦးဦးဆီကို ဖုန်းခေါ်ဆိုဖို့ အဲဒီအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

288. Delta ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြား မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်တဲ့ Lambda ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘယ်လိုကွဲပြားသလဲ။

အဖြေ−− Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အလွန်အမင်း ကူးစက်နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၀ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ Lambda အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တောင်အမေရိက မှာရှိတဲ့ Peruနိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိကြောင်း အတည်ပြုခဲ့တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO က ဆိုပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အဲဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ Peru ၊ Chile နဲ့ Ecuador နိုင်ငံတို့လို တောင်အမေရိကနိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတာ ဖြစ်တယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်၀န်းမှာတွေ့ရှိတဲ့ နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ပ် အမျိုးအစားတွေရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇတွေကို မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ GISAID ရဲ့ website မှာ သြဂုတ်လ ၁၅ရက်နေ့အထိ Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို နိုင်ငံ ၃၄ ခုမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ အစီရင်ခံထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ် ၄ပတ်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အဲဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ ဆိုင်တဲ့ သတင်းအများစုက Chile နိုင်ငံကနေ ဒီ website ကို သတင်းပေးပို့ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဟာ မူလပထမဆုံး ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ထက် ပိုမိုကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိပုံရတာအပြင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းရဲ့ အစွမ်းကို လျော့ကျသွားအောင် လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိပုံရပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် WHO က Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို Variant of interest (VOI) လို့ခေါ်တဲ့ “သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ့် မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်” အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လတ်တလောမှာ Lambda ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ WHO က Variant of concern (VOC) လို့ခေါ်တဲ့ “စိုးရိမ်ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်” အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ Delta နဲ့ Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေလိုမျိုး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဂျပန် နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါ ဆိုင်ရာဌာနက Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို VOC “စိုးရိမ်ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်” ဒါမှမဟုတ် VOI “သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ့် မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်” ဆိုပြီး အမျိုးအစား မခွဲခြားရသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဟာ ဘယ်လောက်ထိ ကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်ဆိုတာနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဘယ်လောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်စေနိုင်တယ်ဆိုတာ မသိရှိရသေးပါဘူး။ အဲဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေရဲ့ ထိရောက်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်သလား၊ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ကျဆင်းသွားစေသလားဆိုတာတွေကို ပိုမိုလေ့လာမှုတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
တကယ်တော့ Lambda မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ထက် ပိုစောပြီး စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ပိုပြီး အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပြီး နိုင်ငံအများအပြားမှာ မကြုံဖူးတဲ့ ပြဿနာတွေ ဖြစ်လို့နေပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

287. Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေက ထိရောက်မှုရှိရဲ့လား။

အဖြေ−− Delta ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကူးစက်မှု အရမ်းများနေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
Deltaမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဆေးက ထိရောက်မှုရှိရဲ့လား ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO က ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့က အစီရင်ခံစာတစ်စောင် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီ အစီရင်ခံစာ မှာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ထွက်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းအရေအတွက် ပမာဏကို လျော့ကျစေတယ်ဆိုတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းထဲမှာပဲ စမ်းရသေးတဲ့ သုတေသနအရ တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု အရည်အသွေးနိမ့်သွားတယ်လို့ ဆိုလိုတာမဟုတ်ကြောင်း WHO က ဆိုပါတယ်။
WHO က AstraZeneca ဒါမှမဟုတ် Pfizer ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နှိုင်းယှဉ်အကဲဖြတ်ချက်တစ်ခုမှာတော့ ကိုရိုနာရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်မှုနဲ့ ကူးစက်မှုတွေကို ကာကွယ်တဲ့နေရာမှာ Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အပေါ် ထိရောက်မှု ပိုရှိပြီး Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အပေါ် ထိရောက်မှုနည်းတာ တွေ့ရကြောင်း။ ရောဂါပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်မှုကို ကာကွယ်တဲ့နေရာမှာတော့ အဲဒီ ကာကွယ်ဆေး ၂မျိုးလုံး ထိရောက်မှု ရှိပြီး ကြီးကြီးမားမား ကွာခြားမှု မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

286. Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်စေသလား။

အဖြေ−− Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က လတ်တလော ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကူးစက်မှု အရမ်းမြင့်မားနေပါတယ်။
Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရင် ပိုပြီး ရောဂါပြင်းထန်နိုင်သလား ဆိုတာကို ကွဲကွဲပြားပြား မသိရသေးပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူ ၂၀၀,၀၀၀ (၂သိန်း)ကျော်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာမှု တစ်ခုလုပ်တဲ့အခါ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ရိုးရိုး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တာထက် ဆေးရုံတက်ကုသရတာ ၁၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများပါတယ်၊ ICU အရေးပေါ် အသက်လုပြီး ဆေးကုသတာခံယူရမှု ၂၈၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး၊ သေဆုံးနိုင်ခြေ ကတော့ ၁၃၇ ရာခိုင်နှုန်း များတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း WHO က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

285. Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုတာဘာလဲ။ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဘယ်လောက်ထိ ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်စွမ်း ရှိသလဲ။

အဖြေ- Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က လတ်တလော ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အလွန်ကူးစက်မှုမြင့်မားနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း WHO က Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အောက်တိုဘာလမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုထား ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အဲဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားပြီး သြဂုတ်လအစောပိုင်းထဲမှာ နိုင်ငံနဲ့ဒေသပေါင်း ၁၃၀ ကျော်မှာ ကူးစက်နေတာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ Delta ပိုးကို မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတွေထဲမှာ အန္တရာယ်အရှိဆုံး Variant of concern (VOC) လို့ခေါ်တဲ့ “စိုးရိမ်ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်” စာရင်းမှာ WHO က ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။
Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မူလပထမဆုံး ထွက်လာတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဗြိတိန်မှာ ပထမဆုံး စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့တဲ့ Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ပိုပြီး ကူးစက်လွယ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မူလပထမ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ထက် ကူးစက်နိုင်စွမ်း ၁.၈၇ ဆ ရှိပြီး Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ထက် ၁.၃ ဆ ပိုကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပြည်တွင်းပြည်ပက တခြားသုတေသနတွေမှာတော့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သာမန် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ၂ဆ နီးပါးကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိပြီး Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ထက် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုကူးစက်နိုင် စွမ်းရှိ တယ်ဆိုတာ သိခဲ့ရပါတယ်။
တရုတ်သိပ္ပံပညာရှင်အဖွဲ့ရဲ့ သုတေသနပြုချက်မှာတော့ Deltaဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ တွေ့ရှိရတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပမာဏဟာ သာမန်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူတွေထက် ပိုးပမာဏ အဆ ၁၂၀၀ လောက် ပိုများတယ်လို့ ဆိုကြောင်း WHO က ပြောပါတယ်။
ဇူလိုင်လကုန်အထိ တိုကျိုဒေသတစ်ဝိုက်နဲ့ အိမ်နီးချင်းခရိုင်တွေ ဖြစ်တဲ့ စိုင်းတာမ၊ ချိဘနဲ့ ခါနာ့ဂါဝ တွေမှာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ဝန်းကျင်ရှိပြီး အိုစာကာ၊ ကျိုတိုနဲ့ ဟယောဂိုးခရိုင်တွေမှာ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ကူးစက်မှုရှိတယ်လို့ ဂျပန် နိုင်ငံ့ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာဌာနက ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့မှာ အချက်အလက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

284. ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ် ထပ်ထိုးတဲ့အခါ အရင်တစ်ခေါက် ထိုးတုန်းကနဲ့မတူတဲ့ တခြားကုမ္ပဏီ ထုတ် ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးရင်ရသလား။

အဖြေ- တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
“ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား။ ကာကွယ်ဆေး နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်ထိုးတဲ့အခါ အရင်တစ်ခေါက်နဲ့ မတူညီတဲ့ အမျိုးအစားကို ထိုးရင်ရသလား” ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ ပထမအကြိမ်နဲ့ဒုတိယအကြိမ်က ထိုးခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ ထိုးသင့်သလား၊ ကာကွယ်ဆေးထုတ်တဲ့ နိုင်ငံ၊ ကုမ္ပဏီမတူလည်း ထိုးလို့ရလားဆိုတာကို အတိအကျ သတ်မှတ်ထားတာ မရှိသေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
ဗြိတိန်မှာတော့ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးအပြီး သီတင်းပတ် ၁၀ပတ်ကနေ ၁၂ ပတ်အကြာမှာ နောက်ထပ်ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးရင် ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ် ပိုအားကောင်းလာစေမလား ဆိုတာကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ပြုလုပ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဗြိတိန်အစိုးရက နောက်ထပ်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာမှာ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၇ မျိုးခွဲပြီး ထိရောက်မှုအစွမ်းကို နှိုင်းယှဉ် ကြည့်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Pfizer နဲ့ Moderna နှစ်မျိုးစလုံးက mRNA ကာကွယ်ဆေးတွေ ဖြစ်တာမို့ ဘယ်ဟာကို ထပ်ထိုးထိုး ပြဿနာမရှိဘူးလို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အချက်အလက်တွေ မရှိသေးတာကြောင့် လေ့လာရဦးမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရှိပြီးသား ကာကွယ်ဆေးကိုပဲ ထိုးမလား ဒါမှမဟုတ် မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားကို တုံ့ပြန်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးအသစ်ကို ထိုးမလား ဆိုတာ သေချာစဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ လည်း သူက ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

283. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အမေရိကန် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ Moderna ရဲ့ကြေညာချက်။

အဖြေ- တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား။ အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးတာဟာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ပိုပြီး ကာကွယ်နိုင်သလား ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ Moderna က အခုလို ကြေညာထားပါတယ်။
သြဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့မှာ Moderna ကုမ္ပဏီက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအတွက် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု အပြင် မျိုးဗီဇပြောင်း ပိုးအသစ်အတွက် ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်မှုမြန်တဲ့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ ကူးစက်မှုတွေ အလွန်များပြားလာတာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားပြီးသူတွေအနေနဲ့ တတိယအကြိမ် ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်လာနိုင်တယ်လို့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Moderna ကုမ္ပဏီက သူရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးဟာ ဒုတိယအကြိမ်ထိုးပြီးတဲ့နောက် ၆လအထိ ရောဂါကူးစက်ခံရလည်း ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်နိုင်အောင် ၉၃ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အထူးသဖြင့် Delta အမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ များနေတာနဲ့အမျှ လက်ရှိကာကွယ်ဆေးရဲ့အစွမ်းက ကျဆင်းလာမယ်လို့ ယူဆရပြီး ကာကွယ်ဆေး ၂ကြိမ်ထိုးပြီးသူတွေလည်း ဒီနှစ် မကုန်ခင်မှာ ကာကွယ်ဆေး နောက်ထပ်တစ်ကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်လာလိမ့်မယ်” လို့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

282. ကြိုတင်ပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်တဲ့အနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ်ထိုးထားသူတွေမှာ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်း တက်လာတယ်ဆိုတာ ပြသသလား။

အဖြေ- တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား။
အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးတာဟာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ပိုပြီး ကာကွယ်နိုင်သလား။
ကြိုတင်ပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်တဲ့အနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး တတိယအကြိမ်ထိုးထားသူတွေမှာ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်း တက်လာတယ်ဆိုတာ ပြသလား ဆိုတာတွေကို ဖြေကြားပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်သူတွေက တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ထိရောက်မှု ရှိမရှိဆို လက်တွေ့စမ်းသပ် ကြည့်နေကြပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်ဇူလိုင်လ ၂၈ ရက်နေ့မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ခဲ့တဲ့ ရလဒ်တွေကို Pfizer ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီက ထုတ်ပြန်ခဲ့တာကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အသက် ၁၈နှစ်ကနေ ၅၅ နှစ်ကြား ရှိသူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါမှာ Delta လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားကို တိုက်ထုတ်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ ပမာဏဟာ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးချိန်ကထက် ၅ဆ တိုးလာတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၆၅ ကနေ အသက် ၈၅ ကြားရှိသူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာမှာတော့ ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ ပမာဏဟာ ၁၁ဆ တိုးလာတယ်လို့ အဲဒီရလဒ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တိုကျိုဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo က အဲဒီ အချက်အလက်တွေဟာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုထဲကပဲ ရရှိထားတာဖြစ်ပြီး နောက်ထပ် အချက်အလက်တွေကို သတိထား စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ထုတ်မယ့် ကိုယ်ခံစွမ်းအား မြှင့်တင်ဖို့အတွက် တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်လာနိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

281. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အစ္စရေးရဲ့ အစီရင်ခံစာ ။

အဖြေ- တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေကိုပဲ ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသူတွေမှာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့ အမျှ ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု ကျဆင်းလာတာကို အစ္စရေးရဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်ခုမှာ အတည်ပြုထားပါတယ်။
အစ္စရေးနိုင်ငံဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို ကမ္ဘာပေါ်မှာ အစောဆုံး ထိုးပေးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတွင်းမှာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မေလမှာ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ထိရောက်မှု ၉၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့တာကနေ ဇွန်လရောက်တဲ့အခါမှာ ထိရောက်မှု အစွမ်းက ၆၄ ရာခိုင်နှုန်းကို ကျဆင်းသွားတယ်လို့ သတင်းပေးပို့လာတာ ရခဲ့ပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ပြီး ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုဟာ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ လျော့ကျလာတယ်ဆိုတာကို အစ္စရေးက သုတေသီတွေ လက်ခံလာပါတယ်။ အစိုးရဟာ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို မြှင့်တင်တဲ့အနေနဲ့ ပြည်သူတွေကို တတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စတင်ခဲ့ပါတယ်။
Tokyo Medical University က ပါမောက္ခ Atsuo Hamada ဟာ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေးအတွက် လက်ရှိအသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ၆လလောက် အကြာမှာ အစွမ်းကျလာတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ သူက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကွဲပြားပေမယ့် တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးဟာ လည်း ၆ လလောက်ပဲ ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ ယူဆထားကြောင်း ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ၆လလောက် ကြာတဲ့အချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးဖို့ လုပ်တာလည်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

280. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေက ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လိုအပ်သလား။ အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးတာဟာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်သလား။ ကာကွယ်ဆေး နှစ်ကြိမ်ထိုးထားတာက ထိရောက်မှု ရှိသလား။

အဖြေ− တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထပ်ထိုးဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။
Pfizer-BioNTech, Moderna နဲ့ AstraZeneca ကာကွယ်ဆေး ၃မျိုးကို ဂျပန်က အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးတွေဟာ သီတင်းပတ် အနည်းငယ်ခြားပြီး ၂ကြိမ်ထိုးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ မူလပထမ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသစ် ကူးစက်ခံရလည်း ရောဂါမဖြစ်အောင်နဲ့ ရောဂါမပြင်းထန်အောင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ကာကွယ်တယ်လို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။ AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးကတော့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လထုတ် နိုင်ငံတကာဆေးပညာဂျာနယ် "New England Journal of Medicine" မှာတော့ Pfizer ကာကွယ်ဆေးက Alpha မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ကို ၉၃.၇ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပြီး AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးကတော့ ၇၄.၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ Pfizer ကာကွယ်ဆေးက Delta လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားကို ၈၈ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိပြီး AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးကတော့ အဲဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ၆၇ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ရောဂါပြင်းထန်မှု မဖြစ်စေပေမဲ့ ရောဂါမကူးစက်အောင် မကာကွယ်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ လူအများအပြား ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပေမဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းထွက်တဲ့သူများပြီး ကူးစက်မှုလျော့ကျအောင် မကာကွယ်နိုင်တာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဗြိတိန်အစိုးရကတော့ Pfizer ကာကွယ်ဆေးဟာ Delta မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားကို ၉၆ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပြီး AstraZeneca ကတော့ အဲဒီ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၀ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

279. ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအမှားတွေ၊ မဟုတ်မမှန် ကောလဟာလတွေကို ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နေလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့သူ အများအပြား ရှိနေပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စိုးရိမ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးအပေါ် သံသယရှိနေသူတွေလည်း အများအပြား ရှိနေပါသေးတယ်။ အထူးသဖြင့် လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ ကောလဟာလတွေ ဖြန့်နေတာများ ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလတွေ ပျံ့နှံ့နေတာကြောင့် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက လုပ်ဆောင်နေတဲ့ တန်ပြန်ဆောင်ရွက်ချက်တွေ အကြောင်း တင်ဆက်ပေး ပါမယ်။

အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ အသုံးပြုသူတွေ သတင်းမှားတွေ ဒါမှမဟုတ် မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလတွေကြောင့် အထင်အမြင်မှားပြီး လုပ်ဆောင်မိတာတွေ မဖြစ်ရအောင် တားဆီးတဲ့ အနေနဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လုပ်နေပါတယ်။

Yahoo Japan ကတော့ ကောလဟာလ အမှားတွေကို တိုက်ရိုက် တန်ပြန်တဲ့ အနေနဲ့ မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ပြန်ဖြန့်ဝေတာမျိုးကို လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

Yahoo’s Website ထိပ်ဆုံးမှာရှိတဲ့ ကြည့်ရှုသူအများဆုံး Topics သတင်းကဏ္ဍမှာ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ ကောလဟာလတွေအပေါ် ပြန်သုံးသပ်ပေးထားတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ၊ ဆေးပညာဆိုင်ရာဆောင်းပါးတွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူ ဆရာဝန်တွေရဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေကို တင်ထားပေးပါတယ်။

ဒါ့အပြင် လူတွေက အင်တာနက်မှာ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရှာဖွေတဲ့အခါ  အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေက ထုတ်ပြန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဒါမှမဟုတ် သိပ္ပံအထောက်အထားနဲ့ ရှင်းလင်းထားတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ထိပ်ဆုံးမှာ ထွက်လာအောင် Yahoo က ဆောင်ရွက်ထားပေးပါတယ်။ ဥပမာ "vaccine" ကာကွယ်ဆေး ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့အတူ " deaths" သေဆုံးမှုများ ဒါမှမဟုတ် "side effects" ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ဆိုတဲ့ စကားလုံးတွေကို တွဲပြီး အင်တာနက်မှာ ရှာတဲ့အခါ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာရှိတဲ့ Q&A  ကိုရိုနာဆိုင်ရာ အမေးအဖြေများ စာမျက်နှာက ဆောင်းပါးတွေရဲ့ လင့်ခ်တွေ ထိပ်ဆုံးမှာထွက်လာအောင် လုပ်ထားပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်ပိုင်း နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တာတွေအပေါ် Yahoo က ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တချို့နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ရှင်းလင်းရေးသားထားတဲ့ ဆောင်းပါးတွေ၊ ဗီဒီယို လင့်ခ်တွေက ထိပ်ဆုံးမှာ ပေါ်လာအောင် လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Yahoo ရဲ့ ဌာနဆိုင်ရာအရာရှိ Kataoka Hiroshi က ကာကွယ်ဆေးထိုးရေး အစီအစဉ်ဟာ အခုအခါမှာ အပြည့်အ၀ ဆောင်ရွက်ပေးလာနိုင်နေတဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးအပေါ် လူတွေရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုလည်း မြင့်တက်လာနေတာကို ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အဓိကစကားလုံးတွေကတစ်ဆင့် ရှာဖွေကြတာ၊ ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးတွေကို ရှာဖွေဖတ်ရှုသူ အရေအတွက်လည်း တိုးလာတာကနေ တစ်ဆင့် မြင်ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သာမန်လူတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်ဟာက မှန်ကန်တယ်ဆိုပြီး သတင်းအချက်အလက်တွေကို ဝေဖန်ပိုင်းခြားဖို့ဟာ အလွန် ခက်ခဲကြောင်း၊ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ အချက်အလက်တွေကို နားလည်လွယ်အောင် ရေးသားပြီး သတင်းတွေ သေချာ ပြောပြ ဖြန့်ဝေ တတ်ဖို့ အရေးကြီးကြောင်း မစ္စတာ Kataoka က ပြောပါတယ်။ လူတွေရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေ၊ ပူပန်သောကတွေနဲ့ သိချင်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေပေးနိုင်ဖို့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဆက်လက် ကြိုးစားသွားမယ်လို့ မစ္စတာ Kataoka က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၆ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

278. ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအမှားများ ၊ မဟုတ်မမှန် ကောလဟာလတွေက ဘာတွေလဲ။ (အပိုင်း−၃)

အဖြေ- ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့သူ အများအပြား ရှိနေပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စိုးရိမ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးအပေါ် သံသယရှိနေသူတွေလည်း အများအပြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ ကောလဟာလတွေ ဖြန့်တာများနေပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလ တချို့ကို မိတ်ဆက်ပါမယ်။

ကောလဟာလအမှား(၅)
“ကာကွယ်ဆေးတွေထဲမှာ microchip တွေပါတယ်" ဆိုတဲ့သတင်းမှား.။

ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ လူတွေကိုထိန်းချုပ်ဖို့ microchipတွေ ထည့်ထားတယ် ဆိုတဲ့ သတင်းအမှား တစ်ခုက လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာနဲ့ တခြားနေရာအမျိုးမျိုးမှာ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ပစ္စည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်ကျန်းမာရေး၀န်ကြီးဌာနနဲ့ အမေရိကန်အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး ဦးစီးဌာန(FDA)လိုမျိုး နိုင်ငံတကာက ကျန်းမာရေးဌာနတွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ အင်တာနက် Website တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ microchip တွေ မပါဝင်ဘူးဆိုတာ သိမြင်နိုင်ပါတယ်။

ကောလဟာလအမှား(၆)
“ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ခန္ဓာကိုယ်မှာ သံလိုက်ဓာတ်ထွက်ပြီး သံလိုက်လာ ကပ်နေစေတယ်။” ဆိုတဲ့သတင်းအမှား ။

ကာကွယ်ဆေးထိုးလိုက်ရင် သံလိုက် ခန္ဓာကိုယ်မှာ လာကပ်တာမျိုး ဖြစ်စေတယ်လို့ လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာပေါ်မှာ ရှယ်နေကြတာကတော့ နောက်ထပ် မမှန်ကန်တဲ့ သတင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်တားဆီးရေးဌာနရဲ့ အင်တာနက် Website မှာ ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ သံလိုက်လာကပ်စေတဲ့ ဒြပ်ပစ္စည်း မပါဝင်ဘူးဆိုတာ ပြတ်ပြတ်သားသား ငြင်းဆို ရေးသားထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၅ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

277. ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအမှားများ ၊ မဟုတ်မမှန် ကောလဟာလတွေက ဘာတွေလဲ။ (အပိုင်း−၂)

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့သူ အများအပြား ရှိနေပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စိုးရိမ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးအပေါ် သံသယရှိနေသူတွေလည်း အများအပြား ရှိနေပါသေးတယ်။ အထူးသဖြင့် လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ ကောလဟာလတွေ ဖြန့်နေကြလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလ တချို့ကို မိတ်ဆက်ပါမယ်။

ကောလဟာလအမှား (၃)
ကာကွယ်ဆေးကြောင့် မျိုးရိုးဗီဇ အချက်အလက်တွေကို ပြောင်းလဲစေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမှား။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ကာကွယ်ဆေးထဲက ပါဝင် ဓာတ်ပစ္စည်းတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှာ အချိန်အကြာကြီး ကျန်ရှိနေတဲ့အတွက် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ပြောင်းလဲသွားစေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမှားတစ်ခုကတော့ လူတွေကြားထဲ အကြီးအကျယ် ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက သူ့ရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ “Pfizer-BioNTech နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေမှာသုံးတဲ့ mRNAမော်လီကျူး တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ဝင်ရောက်ပြီးတဲ့နောက် မကြာခင်မှာပဲ အစိတ်စိတ်အမြွာမြွာ ပြိုကွဲသွားပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက DNA နဲ့ ပေါင်းစပ်မသွားနိုင်ဘူး” လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ “မိမိတို့ရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ပြောင်းလဲသွားနိုင်တယ်ဆိုတာ မမှန်ကန်ဘူး” လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ရေးသားထားပါတယ်။

ကောလဟာလအမှား (၄)
ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုဖြစ်စေတယ် ဆိုတဲ့သတင်းမှား.။
ကာကွယ်ဆေးထိုးခံပြီးတဲ့နောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ကူးစက်ပြီး သက်ကြီးရွယ်အို တစ်ဦး သေဆုံးရာကနေ ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတစ်ခုလုံးက ရောဂါကူးပြီး အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ တစ်ဦးပြီးတစ်ဦး သေဆုံးသွားကြတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမှားတစ်ခု ရှိနေပါသေးတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မထည့်ထားပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးလိုက်တာကြောင့် ကိုဗစ်ရောဂါ ဖြစ်တယ်ဆိုတာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် တခြားရောဂါ တစ်မျိုးမျိုးက ပိုဆိုးလာပြီး သေဆုံးမှုတွေ များလာတယ်ဆိုတာလည်း အခုထိ သိရှိထားတာ မရှိပါဘူးလို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။
အစိုးရဆီကို သတင်းပို့လာတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ သေဆုံးမှုဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဖြစ်တာမဟုတ်ဘဲ လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာတွေပေါ်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကြောင့် သေဆုံးတယ်ဆိုတဲ့ ကောလဟာလ သတင်းမှားတွေ ပြန့်နေတာကို သတိထားကြဖို့လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

276. ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအမှားများ ၊ မဟုတ်မမှန် ကောလဟာလတွေက ဘာတွေလဲ။ (အပိုင်း−၁)

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့သူ အများအပြား ရှိနေပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စိုးရိမ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးအပေါ် သံသယရှိနေသူတွေလည်း အများအပြား ရှိနေပါသေးတယ်။ အထူးသဖြင့် လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ ကောလဟာလတွေ ဖြန့်နေတာများပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလ တချို့ကို မိတ်ဆက်ပေးပါမယ်။

ကောလဟာလ အမှား (၁)
ဂျပန်မှာ အလွန်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ သတင်းမှားတစ်ခုက ကာကွယ်ဆေးထိုးလိုက်ရင် ကလေးမရနိုင်တော့ဘူးလို့ ပြောနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးက ထွက်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေဟာ ကလေးအချင်းကို ထိခိုက် ပျက်စီးစေတယ်လို့ ဆိုနေကြပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကထွက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းဟာ အချင်းနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ ပရိုတိန်းကို မတိုက်ခိုက်ဘူးလို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေး ဆိုင်ရာ တာဝန်ခံဝန်ကြီး Kono Taro ကလည်း ကာကွယ်ဆေးဟာ သားသမီးမရအောင်လုပ်တယ် ဆိုတဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ သုတေသနပြုထားတဲ့ သက်သေအထောက်အထား မရှိဘူးလို့ အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကောလဟာလအမှား (၂)
နောက်ထပ်မှားယွင်းနေတဲ့ ကောလဟာလ တစ်ခုကတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးရင် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျစေတယ်လို့ ဆိုတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကောလဟာလနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ Website မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျမှု မြင့်တက်လာတာ မရှိဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာက သုတေသီအဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ထားစဉ်အတွင်း ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အမျိုးသမီး ၃၅၀၀၀ကျော်ရဲ့ ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျမှု ၊ အသက်မပါတဲ့ ကလေး မွေးဖွားမှု၊ လမစေ့ဘဲ မွေးဖွားမှုနဲ့ ပေါင်ချိန်မပြည့်တဲ့ ကလေးမွေးဖွားမှု စတဲ့ အချက်အလက်တွေဟာ ကပ်ရောဂါမဖြစ်ခင်က ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေမှာ အဲဒီလိုဖြစ်တဲ့နှုန်းနဲ့ ကွာခြားမှုမရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၃ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

275.  ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအမှားတွေ၊ မဟုတ်မမှန် ကောလဟာလတွေကို ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲ။

အဖြေ− ဂျပန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့သူ အများအပြား ရှိနေပြီဖြစ်ပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ တွန့်ဆုတ်နေသူတွေလည်း အများအပြား ရှိနေပါသေးတယ်။ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေနဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလတွေ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိပါတယ်။
အဲဒီပြဿနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ ဆိုတာကို ဆွေးနွေးဖို့ ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့မှာ အွန်လိုင်း နှီးနှောဖလှယ်ပွဲတစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန် နိုင်ငံတကာ တက္ကသိုလ်က တွဲဖက်ပါမောက္ခ Yamaguchi Shinichi က ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလတွေ၊ အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ သတင်းတွေဟာ Twitter မှာ ပျံ့နှံ့နေပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလနဲ့ ဇူလိုင်လအတွင်းမှာ အဲဒီလို သတင်းမှားတွေကို ဖြန့်ဝေတဲ့ အရေအတွက်ဟာ ၈ဆတောင် များလာတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေပေါ် အခြေခံပြီး မီဒီယာက အမှားအမှန် အချက်အလက် စစ်ဆေးတဲ့ ဆောင်းပါးကို ထုတ်ပြန်လိုက်ပြီး နောက်ပိုင်း လူမှုကွန်ယက်မှာ ပြန့်နေတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ ကောလဟာလတွေဟာ မှားနေကြောင်း ပြန်တင်ကြတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို ထောက်ပြရင်းနဲ့ တွဲဖက်ပါမောက္ခ Yamaguchi က မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို တစုတစည်းတည်း ဖြန့်ဝေနိုင်ဖို့ဟာ အရေးပါတယ်ဆိုတာကိုလည်း အလေးထားပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက် အင်တာနက်ကုမ္ပဏီတွေက လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာ တွစ်တာ ကုမ္ပဏီက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နားလည်မှုလွဲမှားစေတဲ့ စာသားတွေ ရေးတင်တာကို အမှတ်အသားတံဆိပ် ကပ်ပေးတဲ့ စနစ်တစ်ခုကို တီထွင်လိုက်ပြီး သတင်းမှား ရေးတင်တဲ့ ပို့စ်တွေကို မှတ်ချက်ရေးမရအောင်၊ ပြန်မျှဝေလို့မရအောင်နဲ့ သဘောကျကြောင်း Like ပေးလို့မရအောင် လုပ်ထားတဲ့စနစ်ကို သုံးနေတယ်ဆိုတာကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက် LINE ကုမ္ပဏီက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဗဟိုနဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ တရားဝင် အင်တာနက်စာမျက်နှာတွေမှာ တင်ထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို LINE အသုံးပြုသူတွေဆီ တိုက်ရိုက်ပေးပို့ခြင်းဖြင့် လူတွေဆီ မှန်ကန်တဲ့ အချက်အလက်တွေ ရောက်အောင် ဘယ်လို စီစဉ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို မိတ်ဆက်ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲမှာ ကာကွယ်ဆေး ဖြန့်ချိရေးတာဝန်ခံဝန်ကြီး Kono Taro က ဗီဒီယို သတင်းစကား ပြောကြားထားပြီး အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နားလည်မှု လွှဲမှားစေနိုင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေအကြား ကာကွယ်ဆေးထိုးတာအပေါ် နားလည်မှု လွဲမှားပြီး အစိုးရိမ်လွန်အောင် ဖန်တီးနေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒီလို လုပ်တာဟာ အရမ်းအန္တရာယ်ကြီးတယ်လို့ မစ္စတာ Taro က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မဟုတ်မမှန်ထုတ်လွှင့်တဲ့ သတင်းအရင်းအမြစ်တွေမှာ "ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထုတ်တဲ့ ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီတွေဆီက လျှို့ဝှက်သတင်းအချက်တွေကို တိုးတိုးတိတ်တိတ် ရရှိထားတယ်" ဆိုတဲ့ စာသားမျိုးတွေရေးတာဟာ လူတွေကို ပိုပြီးစိတ်ပူပန်စေတယ်လို့ ဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို လေ့လာပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စဉ်းစားကြပါလို့ ပြည်သူတွေကို ဝန်ကြီးက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

274. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၉)

အဖြေ− အောက်ဖော်ပြပါ အချက်အလက်တွေက တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေမှာ သတင်းယူတဲ့ မီဒီယာသမားတွေ လိုက်နာရမယ့် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
မီဒီယာသမားများဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ သူတို့ဟာ ဂျပန်ကို မထွက်ခွာခင် ၉၆ နာရီအတွင်းမှာ COVID-19 စစ်ဆေးမှုကို ၂ကြိမ်ကို ၂ရက်ခွဲပြီး ပြုလုပ်ရပါမယ်။ ဂျပန်နေထိုင်မယ့် ပထမ ၁၄ရက်အတွင်း မီဒီယာသမားတွေဟာ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်တွေကို အသုံးမပြုရပါဘူး။ အားကစားပွဲ ကျင်းပမယ့်နေရာတွေနဲ့ "Activity Plan" လို့ခေါ်တဲ့ အားကစားသမားနဲ့ အဖွဲ့ သွားလာ လှုပ်ရှားခွင့်ရှိတဲ့ အစီအစဉ်ဇယားထဲမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာတွေကိုပဲ သွားခွင့်ပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ နေထိုင်စဉ်အတွင်း မီဒီယာသမားတွေ ရှိနေတဲ့နေရာ ကိုသိရှိနိုင်အောင် သူတို့အသုံးပြုတဲ့ စမတ်ဖုန်းထဲက နေရာပြGPS စနစ်ကို သုံးပြီး သတင်းအချက်အလက်တွေကို မှတ်တမ်းယူထားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ လမ်းညွှန်စာအုပ်ထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။
သတင်းမီဒီယာသမားတွေ သတင်းယူလုပ်ဆောင်မယ့် ပုံစံအပေါ်မူတည်ပြီး ပိုးရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးခံရမယ့် အကြိမ်ရေကိုလည်း စာရင်းနဲ့ ပြ ထားပါတယ်။ ပြိုင်ပွဲ တွေ ကျင်းပနေစဉ် အတွင်း အားကစားသမားတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့မှုရှိမယ့် သတင်းတင်ဆက်သူတွေနဲ့ ဓာတ်ပုံသတင်းထောက်တွေဟာ နေ့စဉ် ပိုးရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု ခံယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အားကစားသမားတွေ၊ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အဆက်အသွယ် အနည်းငယ်ပဲ လုပ်မယ့်သူတွေကတော့ ၄ရက်တစ်ကြိမ် ပိုးရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အားကစားသမားတွေ၊ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အကန့်အသတ် နဲ့တွေ့ဆုံမှာ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ ထိတွေ့မှုလုပ် မှာ မဟုတ်သူတွေကတော့ ၇ရက်မှာ တစ်ကြိမ် ပိုးရှိမရှိစမ်းသပ် စစ်ဆေးမှု ခံယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက် စာအုပ်ထဲက စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ဖောက်ဖျက်သူတွေဟာ အိုလံပစ်ပွဲအတွက် ပေးထားတဲ့ ခွင့်ပြုချက်တွေကို ပယ်ဖျက်ခံရတာ နဲ့ ဒဏ်ငွေ ရိုက်ခံရတာ စတဲ့ အကျိုးဆက်တွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ နေထိုင်ခွင့်ဗီဇာကို ပြန်ရုပ်သိမ်းတာလည်း ခံရနိုင်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

273. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၈)

အဖြေ− အောက်ဖော်ပြပါ အချက်အလက်တွေက တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေထဲမှာ လမ်းညွှန်ထားတဲ့ မီဒီယာသမားတွေ လိုက်နာရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြည်ပက မီဒီယာသမားတွေဟာ အားကစားပွဲတွေမှာ သတင်းရယူဖို့အတွက် ဂျပန်ကို ရောက်နေကြပါပြီ။ ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံနဲ့ နယ်မြေဒေသ ၂၀၀ လောက်က မီဒီယာအဖွဲ့အစည်း ၂၀၀၀ လောက်ကနေလာတဲ့ မီဒီယာသမား ၁၆၀၀၀ ကျော် ဂျပန်ကို လာမယ်လို့ ယူဆရကြောင်း တိုကျိုအားကစားပြိုင်ပွဲ ကျင်းပရေးကော်မတီက ပြောပါတယ်။
အိုလံပစ် အားကစားပွဲတွေ မတိုင်ခင် ဂျပန် မီဒီယာသမားတွေနဲ့ ပြည်ပက လာတဲ့ မီဒီယာသမားတွေရဲ့ ၇၀ ကနေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီးသား ဖြစ်မယ်လို့ အဲဒီ ကော်မတီကမျှော်လင့် ထားပါတယ်။
မီဒီယာသမားတွေအတွက် လက်ညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာတော့ ဂျပန်မှာနေထိုင်မယ့် ပထမ ၁၄ ရက်မှာ သူတို့ဟာ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးယာဉ်တွေကို အသုံးပြုခွင့် မရှိပါဘူး။ အားကစားပွဲ ကျင်းပမယ့်နေရာတွေကို သွားခွင့်ရှိပါတယ်။ သူတို့အတွက် ထုတ်ထားတဲ့"Activity Plan" လို့ခေါ်တဲ့ သွားလာ လှုပ်ရှားခွင့်ရှိတဲ့ အစီအစဉ်ထဲမှာ ပြထားတဲ့ နေရာတွေကိုသာ သွားခွင့်ပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တချို့ကတော့ အဲဒီလို ကန့်သတ်ချက်တွေကို မကြိုက်ကြောင်း ကန့်ကွက် ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မီဒီယာဌာန ၁၀ ခုလောက်က သူတို့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ခံရမယ်လို့ ဆိုပြီး ပွဲကျင်းပရေး ကော်မတီကို ကန့်ကွက်စာတစ်စောင် ပူးတွဲပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။
အားကစားပွဲ ကျင်းပရေး ကော်မတီက လက်ရှိအနေအထားဟာ တင်းကျပ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေချမှတ်ဖို့ လိုအပ်တယ် လို့ဆို ပြီး ဒီဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အားကစားပွဲမှာ ပါဝင်သူတွေနဲ့ ဂျပန်မှာ နေထိုင်နေသူတွေ အားလုံး လိုက်နာဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုလာတဲ့ သဘောထားအမြင်တွေကို တုံ့ပြန်ပြောဆိုထားပါတယ်။ မီဒီယာတွေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့် ကို အားကစားပွဲ ကျင်းပရေး ကော်မတီက လေးစားမှာဖြစ်ပြီး အတတ်နိုင်ဆုံး အဆင်ပြေပြေ ချောချောမွေ့မွေ့ သတင်းယူနိုင်ဖို့ လုပ်ပေးမှာဖြစ်တယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကြားမှာ မီဒီယာသမားတွေ သတင်းယူ လှုပ်ရှားဖို့ အတွက်က စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

272. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၇)

အဖြေ− အောက်ဖော်ပြပါ အချက်အလက်တွေက တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေထဲက အားကစားရွာမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းမျည်းစည်းကမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
အားကစားသမားတွေအတွက် ပြိုင်ပွဲတွေနဲ့မဆိုင်ဘဲ နိုင်ငံ ၊ ဒေသ နဲ့လည်း မဆိုင်ဘဲ အချင်းချင်း ခင်မင်ရင်းနှီးမှု ရရှိနိုင်တဲ့နေရာဟာ အားကစားရွာတွေ ဖြစ်ပြီး အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ်ရဲ့ သင်္ကေတ တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ တိုကျို အားကစားပွဲတွေမှာ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်မဟုတ်တဲ့ ပြုမူနေထိုင်ပုံ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
အရင်က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အားကစားပွဲတွေမှာ နိုင်ငံကိုယ်စားပြု အားကစားအဖွဲ့တွေဟာ အားကစားရွာမှာ ဘယ်လောက်ကြာကြာ နေထိုင်မယ်ဆိုတာကို သူတို့ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသအလိုက် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု တိုကျို အားကစားပွဲတွေမှာ ပါဝင်တဲ့ အားကစားသမားတွေဟာ အားကစားရွာမှာ အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ နေထိုင်စေ ပါတယ်။ အိုလံပစ် အားကစားသမားတွေဟာ ကိုယ်ပါဝင်မယ့် ပြိုင်ပွဲ မတိုင်ခင် ၅ရက်အတွင်းမှာဂျပန်က အိုလံပစ်ကျေးရွာကိုလာနိုင်ပြီး အားကစားပွဲတွေ ပြီးဆုံးလို့ ၂ရက်အတွင်းမှာ အိုလံပစ်ကျေးရွာကနေ ထွက်ခွာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါရာလင်းပစ် အားကစားသမားတွေကတော့ပြိုင်ပွဲတွေမတိုင်ခင် ၇ ရက်အတွင်းမှာ အိုလံပစ် အားကစားရွာကို လာနိုင်ပါတယ်။
အားကစားရွာမှာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းအမျိုးမျိုး ချမှတ်ထားပါတယ်။ ပွေ့ဖက်တာနဲ့ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်တာလိုမျိုး ကိုယ်ခန္ဓာချင်း ထိတွေ့မှုမျိုးကို ရှောင်ရှားဖို့ အားကစားသမားတွေကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့နေရာတွေမှာနေတာ ကိုရှောင်ကျဖို့ နဲ့ လူစုလူဝေးလုပ်တာ၊ အနီးကပ်ထိတွေ့မှု အခြေအနေရှိတဲ့ နေရာတွေကိုလည်း ရှောင်ရှားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တိုကျို ၂၀၂၀ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်အရ အားကစားရွာမှာရှိတဲ့ အားကစား စင်တာတွေမှာ လေ့ကျင့်နေစဉ်အတွင်း မျက်နှာနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ပင်မ ထမင်းစားခန်းမတွေမှာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ၂မီတာ အကွာအဝေးခြားပြီး နေဖို့လည်း လိုအပ်ပြီးနဲ့ ဖြစ်နိုင်ရင် တစ်ဦးတည်း စားသောက်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
အရင်က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေမှာ ကိုယ်နေတဲ့ အခန်းမှာ အရက် ယမကာသောက်သုံးခွင့်ပြုထားပါတယ်။ တိုကျိုအားကစားပွဲတွေမှာ ပွဲကျင်းပရေးကော်မတီကနေတဲ့ အခန်းတွေအတွင်းမှာ အရက်သောက်သုံးခွင့်ပြုဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပေမဲ့ အားကစားရွာထဲက အများပြည်သူ ရှိတဲ့နေရာတွေနဲ့ ပန်းခြံတွေမှာ အုပ်စုလိုက် သောက်စားတာကိုတော့ တားမြစ်ထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

271. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၆)

အဖြေ− Tokyo 2020 လက်စွဲစာအုပ်ထဲမှာ တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေအတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို လမ်းညွှန်ချက် ထုတ်ထားပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲက စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို မလိုက်နာတဲ့ အားကစားသမားတွေနဲ့ အားကစားပွဲနဲ့ ဆက်စပ်အလုပ်လုပ်နေသူတွေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်ဖို့ဖြစ်လာမယ့် အကျိုးဆက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ စည်းကမ်းမလိုက်နာသူတွေဟာ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်မှု အတွက် အရေးယူမှုခံရဖွယ်ရှိတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ဖို့ စည်းကမ်းချက်တွေကို တမင်ရည်ရွယ်ပြီး လေးလေးစားစား မလိုက်နာတာ၊ သတ်မှတ်ထားတဲ့ "Activity Plan" လို့ခေါ်တဲ့ အားကစားသမားနဲ့ အဖွဲ့ သွားလာ လှုပ်ရှားခွင့် ရှိတဲ့အစီအစဉ်ဇယား ထဲမှာ မပါတဲ့ နေရာတွေကို သွားတာနဲ့ သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း COVID-19 စစ်ဆေးမှုတွေကို ခံယူဖို့ ငြင်းဆန်တာတွေဟာ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ နမူနာပြပြီး ဖော်ပြထားပါတယ်။
စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်တယ်လို့ သံသယရှိတဲ့ အချက်တွေ ရှိမယ်ဆိုရင် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်ကြောင်း သက်သေ ခိုင်လုံတယ် ဆိုရင် အားကစားပွဲ ကျင်းပရေး ကော်မတီ၊ နိုင်ငံတကာ အိုလံပစ်ကော်မတီနဲ့ တခြား သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေက အဲဒီကိစ္စအပေါ် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ဖို့လုပ်ဆောင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အိုလံပစ်ပွဲမှာ ဆုရပြီးသားကို ပယ်ဖျက်ခံရတာ၊ အရည်အချင်း မပြည့်မီသူ အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရတာ၊ ဒဏ်ငွေ ရိုက်တာ စတဲ့ စည်းကမ်းဖေါက်ဖျက်မှုအတွက် အရေးယူတာတွေ ခံရဖို့ ရှိပါတယ်။
စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်သူတွေကို မိမိဘာသာ သီတင်း ၂ပတ်ကြာ သီးခြားခွဲနေထိုင်စေတာ ဒါမှမဟုတ် ဂျပန်မှာ နေထိုင်ခွင့် ဗီဇာကို ပြန်ရုပ်သိမ်းတာ စတဲ့ ဂျပန်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ တင်းကြပ်တဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ အရေးယူ ဆောင်ရွက်တာတွေကိုလည်း ခံယူရနိုင်တယ်လို့ အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်မှာ ဆိုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

270. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၅)

အဖြေ− Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေမှာ အထူးသဖြင့် အားကစားသမားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ရှိမရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို လမ်းညွှန်ချက် ထုတ်ထားပြီး အဲဒီထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ အသေးစိတ် ညွှန်ကြားချက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ မူအားဖြင့် အသင်းမှာပါဝင်တဲ့ အားကစားသမားတွေ၊ နည်းပြတွေ နဲ့ တခြားသူတွေဟာ လေဆိပ်ကို ဆိုက်ရောက်လာချိန်အတွင်း စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မတွေ့ရှိဘူးလို့ အဖြေထွက်တယ်ဆိုရင်တောင် ဆက်ပြီး နောက်ရက်တွေမှာလည်း နေ့စဉ် COVID-19 ပုံမှန် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေကို ခံယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့ဟာ မနက် ၉ နာရီ ဒါမှမဟုတ် ညနေ ၆နာရီမှာ တံတွေးနမူနာ ပေးရမှာ ဖြစ်ပြီး အဲဒါနဲ့ ပထမဆုံး တံတွေးထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပါဝင်မှု အရေအတွက် ဘယ်လောက်ရှိတယ် ဆိုတာကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ဆေးမှုရလဒ်မှာ ပိုးမရှိကြောင်း မသေချာတာ ဒါမှမဟုတ် ပိုးတွေ့ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် အဲဒီနမူနာကို သုံးပြီး တံတွေး PCR စစ်ဆေးမှု ဆက်ပြုလုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အပြီးသတ် စစ်ဆေးမှု ရလဒ်ထွက်တဲ့အထိ ခန့်မှန်းခြေ ကြာမြင့်ချိန်က ၁၂ နာရီ လောက်ရှိပါမယ်။ တကယ်လို့ အဲဒီ တံတွေးPCR စစ်ဆေးမှုမှာလည်း ပိုးမရှိကြောင်း မသေချာတာ ဒါမှမဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တွေ့ရှိတာ စတဲ့ ရလဒ်ထွက်ပေါ် မယ်ဆိုရင် နှာခေါင်းအနောက်ဘက်က အရည်ကို တို့ဖတ်ယူပြီး ထပ်မံစစ်ဆေးမှု ခံရယူမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို ထပ်မံ စစ်ဆေးမှုခံယူတာကို အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားရွာမှာရှိတဲ့ COVID-19 ဆေးခန်းမှာ ပြုလုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မရှိကြောင်း ရလဒ်ထွက်လာမှသာ အဲဒီသူဟာ အိုလံပစ် အားကစားပွဲမှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်မယ့် ဆိုးကျိုးက အားကစားပွဲတွေမှာ သက်ရောက်မှု အနည်းဆုံးဖြစ်စေဖို့ အပြည့်အဝ ထည့်သွင်းစဉ်းစားလုပ်ဆောင် တယ်လို့ တိုကျို ၂၀၂၀ ပွဲကျင်းပရေး ကော်မတီ အရာရှိတွေက ဆိုပါတယ်။
အသင်းတစ်ခုစီမှာ ပါတဲ့ COVID-19 ဆိုင်ရာ အရာရှိရဲ့ ကြီးကြပ်မှုနဲ့ အားကစားသမားတွေနဲ့ အရာရှိတွေဟာ သူတို့နေတဲ့အခန်းမှာပဲ စစ်ဆေးဖို့ တံတွေးနမူနာတွေကို ယူပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို တံတွေးနမူနာယူတဲ့နေရာမှာ မသမာမှု ရှိမရှိဆိုတာ ပွဲစီစဉ်သူတွေ ဘယ်လို အတည်ပြုနိုင်မလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတော့ ရှိနေပါတယ်။
တံတွေးနမူနာတွေ ယူတာကို အသေအချာ ကြပ်မတ်လုပ်ဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပြီး ကြိုတင် အသိမပေးဘဲ နမူနာယူတဲ့အချိန်မှာ ရှောင်တခင် ဝင်ပြီး စစ်ဆေးတာမျိုးကိုလည်း လုပ်ဆောင်ဖို့စဉ်းစားနေတယ်လို့ ပွဲကျင်းပရေး ကော်မတီနဲ့ နိုင်ငံတကာ အိုလံပစ်ကော်မတီတို့က ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်

269. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၄)

အဖြေ− Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို လမ်းညွှန်ချက် ထုတ်ထားပြီး အဲဒီထဲမှာ တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေမှာ အထူးသဖြင့် အားကစားသမားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ရှိမရှိစမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ပုံတွေအပေါ် အသေးစိတ်ညွှန်ကြားချက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဂျပန်ကိုလာမယ့် အားကစား အဖွဲ့ထဲက အားကစားသမားတွေ၊ နည်းပြတွေနဲ့ တခြားသူတွေဟာ ဂျပန်ကို မထွက်ခွာခင် ၉၆နာရီ အတွင်းမှာ ၂ရက်ခွဲပြီး COVID-19 စစ်ဆေးမှုကို ၂ကြိမ် ပြုလုပ်ရပါမယ်။ ၂ကြိမ် ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ရှိမရှိ စစ်ဆေးမှုလုပ်တဲ့အခါမှာ တစ်ကြိမ်ကို အနည်းဆုံး ဂျပန်ကို မထွက်လာခင် ၇၂ နာရီ အတွင်း မှာ ပြုလုပ်ရပါမယ်။
ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ပါဝင်မယ့်သူတွေကို PCR စစ်ဆေးမှု ဒါမှမဟုတ် ဂျပန်အစိုးရက အတည်ပြုထားတဲ့ တံတွေးနမူနာယူ စစ်ဆေးတာ ဒါမှမဟုတ် နှာခေါင်းတို့ဖတ်ယူ စစ်ဆေးတဲ့ Quantitative Antigen Test ပြုလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အားကစားအဖွဲ့ ဂျပန်ကို ရောက်လာတဲ့အခါမှာ လေဆိပ်မှာ ရောဂါပိုး စစ်ဆေးမှုတစ်ကြိမ် ခံယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လေဆိပ်မှာ စမ်းသပ်မှုအဖြေထွက်တဲ့အထိ စောင့်ရပါမယ်။ စမ်းသပ်မှုရလဒ်မှာ ပိုးတွေ့ရှိကြောင်း အတည်ပြုခံရရင် အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားရွာမှာရှိတဲ့ COVID-19 ဆေးခန်းကို ခေါ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ပြီး ပိုးရှိမရှိ သေချာအောင် ထပ်မံ စစ်ဆေးတာခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

268. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၃)

အဖြေ − Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ အားကစားသမားတွေ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်စဉ်အတွင်း နေထိုင် လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို လမ်းညွှန်ထားပါတယ်။
အားကစားသမားတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့အားကစား နည်းပြတွေဟာ အနီးဝန်းကျင်ကို သွားလာတဲ့အခါ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ယာဉ်တွေကို အသုံးပြုတာ မူအားဖြင့် ခွင့်မပြုပါဘူး။ အဖွဲ့အစည်းက စီစဉ်ပေးထားတဲ့ မော်တော်ယာဉ် နဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေကိုပဲ အသုံးပြုရပါမယ်။ အဲဒီ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို အသုံးမပြုနိုင်ဘူးဆိုရင် အသွားအပြန် taxiအငှားယာဉ်ကို သီးသန့် ငှားသုံးရပါမယ်။
ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ပါဝင်တဲ့ အားကစားသမားတွေဟာ အားကစားရွာ အပြင်ဘက်မှာ နေထိုင်ဖို့ သူတို့ဘာသာ စီစဉ်တဲ့အခါမျိုးမှာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးတစ်ယောက်က စီစဉ်ပေးတဲ့ တည်းခိုခန်းတွေမှာ နေထိုင်တာကို မူအားဖြင့် ခွင့်မပြုပါ။ ကိုယ်တိုင်စီစဉ်ထားတဲ့ တည်းခိုနေထိုင်မယ့် အဆောက်အအုံဟာ ကော်မတီ အဖွဲ့အစည်းက သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်တွေနဲ့ မကိုက်ညီရင် တည်းခိုဖို့ အဆောက်အအုံနေရာသစ်ကို ထပ်ရှာဖို့ တောင်းဆိုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အစားအစာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အားကစားရွာမှာနေထိုင်တဲ့ ပြိုင်ပွဲပါဝင်သူတွေဟာ အဲဒီ နေရာ ဒါမှမဟုတ် အားကစားပွဲကျင်းပရာ နေရာမှာပဲ စားသုံးရပါမယ်။ တခြားသူတွေ ကတော့ အားကစားပွဲ ကျင်းပတဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် သူတို့နေထိုင်တဲ့ အဆောက်အအုံမှာရှိတဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ဒါမှမဟုတ် နေထိုင်တဲ့နေရာကို အခန်းအရောက်ပို့ပေးတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကိုသုံးပြီး အစားအသောက်ကိုမှာ စားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

267. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်စဉ်အတွင်း အားကစားပွဲမှာ ပါဝင်သူတွေလိုက်နာရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ရှင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
အားကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြတွေဟာ "Activity Plan" လို့ခေါ်တဲ့ သွားလာ လှုပ်ရှားမှုအစီအစဉ်တွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ရေးသားထားတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို ဂျပန်နိုင်ငံကို မလာခင်မှာ အားကစားပွဲ ကျင်းပရေးကော်မတီဆီကို တင်ပြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ ပထမ ၁၄ ရက်အတွင်းမှာ လှုပ်ရှားသွားလာမယ့်နေရာတွေကို အတိအကျ သတ်မှတ်ပြီး အဲဒီစာရွက်မှာ ဖြည့်ရပါမယ်။ အဲဒီထဲမှာ တည်းခိုနေထိုင်တဲ့ နေရပ်လိပ်စာ၊ စီစဉ်ထားတဲ့ သွားမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့နေရာ၊ သွားနိုင်ခြေရှိတဲ့နေရာတွေ ရေးရပါမယ်။ အမည်နဲ့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပါ အချက်အလက်တွေကိုပါ မဖြစ်မနေ ဖြည့်သွင်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အားကစားပွဲမှာ ပါဝင်သူတွေအနေနဲ့ COCOA လို့ခေါ်တဲ့ အပလီကေးရှင်းကို ဒေါင်းလုပ်ဆွဲထားဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီ အပလီကေးရှင်းက အားကစားသမားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးဖို့နဲ့ ဆက်သွယ်ထားသူ အချက်အလက် မှန် မမှန် စစ်ဆေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိတို့ရဲ့ စမတ်ဖုန်းပေါ်က တည်နေရာပြတဲ့ ခလုတ်ကို on ဖွင့်ထားရပါမယ်။ သွားလာခဲ့တဲ့တည်နေရာ မှတ်တမ်းကို မဖြစ်မနေ ဖွင့်ထားရပါမယ်။
အားကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြတွေအားလုံး ဂျပန်နိုင်ငံကို ရောက်ပြီး တာနဲ့ Activity Plan မှာ ဖော်ပြထားတဲ့စည်းကမ်းတွေကို လိုက်နာရပါမယ်။
လှုပ်ရှားမှုအစီအစဉ်တွေကို ရေးထားတဲ့အတိုင်း သတိထားရပါမယ်။
ဂျပန်ကိုရောက်ပြီး ပထမ ၃ ရက်အတွင်း ကိုယ်ပါဝင်တဲ့ အားကစားပွဲနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်မယ်ဆိုရင် တင်းကျပ်တဲ့ ကြီးကြပ် စောင့်ကြည့်မှုအောက်မှာ ချထားတာခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို တင်းကျပ်မှုတွေထဲမှာ ကြီးကြပ်သူတစ်ဦးက အမြဲစောင့်ကြည့်နေတာ ခံရမှာ ဒါမှမဟုတ် GPS ကို အသုံးပြုခိုင်းပြီး သွားလာတဲ့နေရာကို စောင့်ကြည့်တာမျိုးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ တည်းခိုတဲ့ အဆောက်အအုံ တွေနဲ့ အားကစားလေ့ကျင့်တဲ့ နေရာတွေပဲ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ဖို့ သူတို့ကို ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ နိုင်ငံခြားသား ခရီးသည်တွေ သွားတတ်တဲ့ အလည်အပတ်နေရာတွေကို သွားခွင့်မပြုထားပါဘူး။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

266. ၂၀၂၀ တိုကျိုအိုလံပစ်အားကစားပွဲတွေအတွက် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ Tokyo 2020 Playbooks (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- တိုကျို အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားပွဲတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမရှိအောင် ဘယ်လို နည်းလမ်းတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်မှာပါလဲလို့ မေးထားတာကို ပြောပြပါမယ်။ ၂၀၂၁ ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံတကာ အိုလံပစ်ကော်မတီ (IOC) နဲ့ အတူ တိုကျို အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် ကျင်းပရေးကော်မတီတို့က Tokyo 2020 လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ကို တတိယအကြိမ်မြောက် စိစစ်ပြီး နောက်ဆုံးထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာပါတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရာမှာ အားကစားသမားတွေနဲ့ အားကစားပွဲနဲ့ သက်ဆိုင်သူတွေအားလုံး လိုက်နာရမယ့် စည်းကမ်းတွေကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ကို ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် စိစစ်ထုတ်ဝေပြီး ဧပြီလမှာ ဒုတိယအကြိမ် ထုတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုနောက်ဆုံး ထုတ်လိုက်တဲ့ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ် ထဲမှာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ကာကွယ် တားဆီးရေးလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အလွယ်တကူ နားလည်စေဖို့ အသေးစိတ် ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။
ဥပမာ အဲဒီနောက်ဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စာအုပ်ထဲမှာ အားကစားသမားတွေ နေ့စဉ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုလုပ် တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကိုဖေါ်ပြထားပြီး ပြိုင်ပွဲဝင်ရမယ့် နေ့ရက်အချိန် ဇယားကို ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ရည်ရွယ်ဆောင်ရွက်နေပုံ တွေကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုတွေ ဖြစ်နေတာကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံထဲ အဝင် အထွက် စစ်ဆေးတာတွေ ပိုများလာနိုင်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထား ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ပါ စည်းကမ်းတွေကို ချိုးဖောက်တဲ့အတွက် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ အကျိုးဆက်တစ်ခု ထပ်မံထည့်သွင်းထားတာကတော့ ဒဏ်ငွေရိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်လို့ ရလာမယ့် တခြားအကျိုးဆက်တွေကတော့ ဆုရပြီးသားကို ပယ်ဖျက်ခံရတာနဲ့ နေထိုင်ခွင့်ရုပ်သိမ်းပြီး ပြန်ခိုင်းတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ရဲ့စည်းကမ်းတွေကို ၂၀၂၁ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့ ကြာသပတေးနေ့မှာ စတင်ကျင့်သုံးပြီး အပြောင်းအလဲတွေ လည်းရှိနိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

265. COVID-19 ရောဂါပိုးကိုနိုင်တဲ့ အစားအစာ ဒါမှမဟုတ် ဖြည့်စွက်အားဆေးတွေ ရှိပါသလား။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်တယ်လို့ အခိုင်အမာပြောပြီး အွန်လိုင်းမှာ ရောင်းချတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဧပြီလကနေ မေလအတွင်း စစ်တမ်း ကောက်ယူ စုံစမ်းပြီး ရလဒ်ကို ဂျပန်စားသုံးသူရေးရာ အေဂျင်စီက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအေဂျင်စီက ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကတည်းက စပြီး အဲဒီလို စစ်တမ်းကို ကောက်ယူနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အွန်လိုင်းမှာ ရောင်းနေတဲ့ကုန်ပစ္စည်း ၄၉ ခုရဲ့ ကြော်ငြာ ဒါမှမဟုတ် အညွှန်းတွေမှာ ပြဿနာရှိနေတာကို အေဂျင်စီ တာဝန်ရှိသူတွေက တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ သံသယဖြစ်စရာ ကြော်ငြာတစ်ခုကို ဥပမာ ပြောပြရမယ်ဆိုရင် ဗီတာမင် ဒီ ဖြည့်စွက်အားဆေးကို သောက်ရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုထားတာ ဖြစ် ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက တည်သီး ထဲမှာပါတဲ့ tannin ဆိုတဲ့ ဓာတ်ထည့်ထားတဲ့ သကြားလုံးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်လို့ အတည်ပြုပြောထားပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ အနက်ရောင်မှိုအမျိုးအစားတစ်မျိုးကနေ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ chaga tea ရေနွေးကြမ်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအနေနဲ့ ကောင်းတယ်လို့ ဆိုထား ပြန်ပါတယ်။
အဲဒီလို ကြော်ငြာတွေက ခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထား မရှိဘဲ နားလည်မှု လွဲမှားနိုင်တာတွေ ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ အေဂျင်စီ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ရောင်းချနေတဲ့ လုပ်ငန်း ၄၃ ခုကို သူတို့ရဲ့ အမှတ်တံဆိပ်ကြော်ငြာလုပ်ပုံကို တိုးတက်မှုရှိအောင်လုပ်ဖို့ အဲဒီအရာရှိတွေက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို ကြော်ငြာရောင်းချနေတဲ့ အွန်လိုင်းဆေးဆိုင်တွေရဲ့ကြော်ငြာတွေကို စားသုံးသူရေးရာအေဂျင်စီက သူတို့ရဲ့ အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ တင်ထားပြီး စားသုံးသူတွေ အထင်အမြင်မှားပြီး ဝယ်စေတဲ့ ကြော်ငြာတွေကို သတိထားကြဖို့ ဆိုထားပါတယ်။
ဂျပန် စားသုံးသူရေးရာ အေဂျင်စီရဲ့ အစားအစာ အမှတ်တံဆိပ်ဆိုင်ရာ ဌာနခွဲက တာဝန်ခံ မစ္စတာ နီရှိခါဝါ ခိုးချိ (Nishikawa Koichi) က COVID-19 အတွက် ထိရောက်တယ်လို့ ပြောနေကြတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသီတွေဟာ လေ့လာမှုတွေ အများကြီး ကို ဖန်ပြွန်ထဲမှာ ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်တဲ့နည်းနဲ့ပဲ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ် ကာကွယ်တယ်ဆိုတဲ့ အစားအစာတွေ စားကြည့်တာ ဒါမှမဟုတ် ဖြည့်စွက်အားဆေးတွေကို သောက်ကြည့်ပြီးတကယ် ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ စမ်းသပ်တာလည်း ဘယ်သူမှ မရှိဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ စားသုံးသူတွေအနေနဲ့ ဒီရောဂါပိုး ပြဿနာကို တည်ငြိမ်စွာဖြေရှင်းဖို့နဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုတွေကို ကာကွယ်ဖို့ သေချာစွာအကြံပြုထားတဲ့ တခြားနည်းလမ်းတွေကိုသာ လုပ်ဆောင်ကြစေချင်တယ်လို့ မစ္စတာ နီရှိခါဝါ ခိုးချိ က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

264. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နဲ့ နာတာရှည်ရောဂါသည်တွေ အသုံးပြုနိုင်သော ဆေးဝါးများ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ဖျားနာတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပထမဆုံး အကြိမ် လမ်းညွှန်ချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ တစ်ယောက်ယောက်က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ဖျားနာတာမျိုးဖြစ်လာတဲ့ အခါ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ဒီလို ဖျားတာဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၁ ရက် ၂ ရက်အတွင်းမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖျားနာလာတဲ့သူကို လိုအပ်ရင် ကိုယ်ပူကျဆေး ဒါမှမဟုတ် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး တိုက်နိုင်ပြီး သူတို့ရဲ့ အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ရပါလိမ့်မယ်။
ဒါပေမဲ့ တချို့သူတွေအနေနဲ့ ဆေးဆိုင်မှာ အလွယ်တကူဝယ်ယူနိုင်တဲ့ ကိုယ်ပူကျဆေး ဒါမှမဟုတ် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး သောက်တဲ့အခါမှာ သတိထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို လူတွေက ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေ ဒါမှမဟုတ် ကလေး နို့တိုက်နေရတဲ့ မိခင်တွေ၊ တခြားရောဂါကြောင့် ဆေးတစ်မျိုးမျိုး ကို စွဲသောက်နေရတဲ့သူတွေ၊ ဆေးနဲ့ တခြားပစ္စည်းတစ်မျိုးမျိုးကြောင့် ဓာတ်မတည့်တာ ဖြစ်တတ်တဲ့သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိသူတွေ၊ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ အပြင် အစာအိမ်အနာဖြစ်လို့ ဆေးကုသမှု ခံယူ နေရတဲ့ လူနာတွေ ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါနဲ့ နေမကောင်းဖြစ်နေသူတွေ ပါဝင်တယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို လူမျိုးတွေ အနေနဲ့ မိမိတို့ ပြနေကျ ဆရာဝန်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် နာကျင် လာတာ တို့၊ အဖျားကြီးလာတာတို့ဖြစ် လာရင် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါခံစားနေရတာ အချိန် ကြာရှည်လာမယ်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက် နိုင်တဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေနဲ့ တိုင်ပင်သင့်တယ်လို့လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် နာကျင်တာ ဒါမှမဟုတ် ဖျားနာတာမျိုး ဖြစ်မှာစိုးလို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ကိုယ်ပူကျဆေး ဒါမှမဟုတ် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေကို သောက်တာမျိုး ခဏခဏ မလုပ်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပေးထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

263. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် အသုံးပြုနိုင်သော ဆေးဝါးများ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ဖျားနာတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ သောက်သုံးနိုင်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပထမဆုံးအကြိမ် လမ်းညွှန်ချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါ ကိုယ်ပူကျဆေးနဲ့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး အမျိုးအစားတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် သောက်လို့ ရပါသလားလို့ မေးထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ဖျားနာတာတွေက များသောအားဖြင့် ၁ ရက် ၂ ရက် အတွင်းမှာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါတယ်။ လိုအပ်ရင် ဆေးသောက်ပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ရင်းကုသလို့ ရပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ဆေးတွေထဲမှာ ပါရာစီတမောပါတဲ့ acetaminophen လိုနာကျင်ကိုက်ခဲမှုပျောက်ဆေး၊ ibuprofen လိုနာကျင်ကိုက်ခဲမှု အမျိုးမျိုးကို သက်သာစေတဲ့ဆေးနဲ့ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းနာကျင်ခြင်း ကို သက်သာစေတဲ့ loxoprofen ဆေးတွေ ပါတယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်း အချက်အလက်ကို ဝန်ကြီးဌာနက အရင်ကတည်းက ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဇွန်လအစောပိုင်းမှာ ဆေးဆိုင်ကနေ ဆေးစာမပါဘဲ ဝယ်ယူနိုင်တဲ့ ပါရာစီတမော ပါတဲ့ acetaminophen ဆေးတွေ ရောင်းရလို့ ကုန်ပစ္စည်းနည်းလာပြီလို့ ဆေးဆိုင်တွေက သတင်းပို့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် acetaminophen ဆေးလို ပါရာစီတမောပါတဲ့ ဆေး အပြင် ဆေးဆိုင်မှာရောင်းတဲ့တခြား အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေလည်း ဝယ်သောက်လို့ အဆင်ပြေကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက သူ့ရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ သတင်းအချက်အလက်အသစ်တွေတင်ဖို့ ချက်ချင်း စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာရှိတဲ့ ဆေးဆိုင်တွေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း အသိပေးခဲ့ ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်တွေနဲ့ တခြား အထူးဂရုစိုက်ရတဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေရှိသူတွေကတော့ သူတို့ သောက်လို့ ရနိုင်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကန့်သတ်မှု တချို့ ရှိနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့်
မိမိတို့ပြနေကျ ဆရာဝန်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်သင့်ကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဒါမှမဟုတ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေရှိလာခဲ့ရင် ဘယ်လိုပြောရမလဲဆိုတာ သိနေအောင် ဝန်ကြီးဌာနက သတင်းအချက်အလက်တွေ ပေးထားပါတယ်။ ချောင်းဆိုးတာ၊ လည်ချောင်းနာတာ၊ အနံ့ အရသာ ပျောက်တာနဲ့ အသက်ရှူရကျပ်တာလိုမျိုး စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိလာပြီဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိနေနိုင်တယ် ဆိုတာ သိထားဖို့လည်း ဝန်ကြီးဌာနက အသိပေးထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကိုယ်ပူလာရင် ပုံမှန်အားဖြင့် ကိုရိုနာကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေတွဲပြီး မဖြစ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

262. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုး အစီအစဉ်ဆိုတာ ဘာပါလဲ။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ရုတ်တရက် မူးပြီးနေမကောင်း ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာ ဘာလဲ? ဘယ်လိုမျိုး ကုသပျောက်ကင်း နိုင်မလဲ?

အဖြေ- ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက သူတို့ရဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျောင်းသူ/ကျောင်းသား တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ အပြည့်အဝ စတင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ရုတ်တရက် နေလို့မကောင်းဖြစ်ပြီး မူးလဲကျတာမျိုး ဖြစ်ရင် ဘယ်လို ကုသမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးကို မေးထား ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့အချိန်မှာ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ဆေးထိုးတဲ့အခါ ဖြစ်တဲ့ နာကျင်မှု ပေါင်းပြီး ရုတ်တရက် နေမကောင်းတာ၊ မူးလဲတာမျိုး ယေဘုယျအားဖြင့် ဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့ လက္ခဏာတွေထဲမှာ မူးဝေတာနဲ့ အသက်ရှူကျပ်တာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ချိဘ မြို့ အီနာဂဲ ရပ်ကွက်က ဆေးခန်းတစ်ခုမှာ လူပေါင်း ၅,၀၀၀ လောက်ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခဲ့ပြီး အများစုက အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အသက် ၆၀ ပိုင်းအရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို မေလတုန်းက ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့အခါ ဆေးထိုးပြီး ထိုင်နားခိုင်းထားတုန်း နေလို့ မကောင်းဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ အဲဒီဆေးခန်းက ဒေါက်တာ ခိုးချိ ဖုမိအို (Kochi Fumio) က ပြောပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးသမီးဟာ သွေးခုန်နှုန်း နှေးကွေးလာခဲ့ပြီး သတိလစ်သလို ဖြစ်လာခဲ့ပေမဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေတော့ မတွေ့ရပါဘူးလို့ ဒေါက်တာ ခိုးချိက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ နာကျင်တာနဲ့ စိတ်ဖိစီးတာတွေပေါင်းပြီး သွေးပေါင်ကျသွားခဲ့ရာကနေ မူးဝေသလိုမျိုး လက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာစေခဲ့တာ ကြောင့် အဲဒီအမျိုးသမီးဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုး တာကြောင့် ဖြစ်တတ်တဲ့ ရုတ်တရက် နေမကောင်းတဲ့ လက္ခဏာ လို့ ဒေါက်တာ ခိုးချိက သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဟာ သူ့ကို နားနေခန်းက လူနာကုတင်ပေါ် လှဲခိုင်းပြီး ချက်ချင်း ကုသမှုပေးခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ၅ မိနစ်လောက် အတွင်းမှာ အခြေအနေ ပြန်ကောင်းလာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက်တော့မှ သူအိမ်ကို ပြန်သွားခဲ့ပါတယ်။ လူငယ်တွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးတာကြောင့် ရုတ်တရက်နေမကောင်းဖြစ်တာ ပိုပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေ များတယ်လို့ ဒေါက်တာ ခိုးချိက ဆိုပါတယ်။ တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးရင်လည်း လူတချို့မှာ ဒီလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သေချာကုသမယ်ဆိုရင် သက်သာသွား ပါလိမ့်မယ်လို့ ဒေါက်တာ ခိုးချိက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး အထိုးခံပြီးသူတွေဟာ ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ဝေဒနာတွေကို စောင့်ကြည့် ကုသပေးဖို့ ဆေးထိုးတဲ့နေရာမှာပဲ စီစဉ်ပေးထားတဲ့ နေရာမှာ အချိန်အနည်းငယ်လောက် နားနေကြဖို့ ဒေါက်တာ ခိုးချိက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဆေးထိုးရမယ့်ရက် မတိုင်ခင် ညမှာ အိပ်ရေးဝအောင် အိပ်ထားပြီး ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာအောင် လုပ်ထားမယ်ဆိုရင် ဆေးထိုးတဲ့အခါမှာ ဘာဝေဒနာမှ မခံစားရအောင် အထောက်အကူ ပေးမယ်လို့လည်း ဒေါက်တာ ခိုးချိက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

261. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုး နေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁၁)

အဖြေ- ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျောင်းသူ/ကျောင်းသားတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနေတဲ့ အစီ အစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေး ထိုးအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ အပြည့်အဝ စတင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါမှာတော့ အခုလို ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်ဟာ လူငယ်တွေအကြား ကာကွယ်ဆေးထိုး ချင်လာအောင် တွန်းအားပေးသလို ဖြစ် နိုင်သလားဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေကို မေးထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးစင်တာက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံ ရောဂါ ပြင်းထန်တဲ့ လူနာတွေကို ကြည့်ရှု ကုသပေးနေတဲ့ မစ္စတာ ခူဆုနာ့ စာတိုးရှိ (Kutsuna Satoshi) ဟာ လူငယ်တွေကြားမှာ ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ စတင်နေတာကို မကြာခဏ တွေ့ရလေ့ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်မှာ လူငယ်တွေ ပိုပြီးတော့ ဆေးထိုး ဖြစ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပြီး ဒါမှသာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု လျော့ကျဖို့ အထောက်အပံ့ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းတဲ့ လူငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာဟာ သိပ် အဓိပ္ပာယ်မရှိတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တစ်ခုလို့ တချို့ လူတွေက ယူဆကောင်း ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု အရမ်း ပြန့်ပွားနေတဲ့ မျိုးဗီဇ ပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က လူငယ်တွေလည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာ တာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေ များတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်နိုင်တဲ့ လက္ခဏာတွေအတွက်လည်း စိုးရိမ်ရ တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမရှိအောင် လူငယ်တွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးကြဖို့ မစ္စတာ Kutsuna က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ လူငယ်တွေဟာ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ နာကျင်မှု ပေါင်းပြီး ရုတ်တရက်မူးလဲတာမျိုး ပိုပြီး ဖြစ်လွယ်လေ့ ရှိပါတယ်။ လူတစ်ယောက် နှလုံးခုန်နှုန်း မြန်လာတာ၊ အသက်ရှူ ကျပ်လာတာ၊ မူးဝေသလို ခံစားလာရတာ ဒါမှမဟုတ် ပုံမှန်ထက် ပိုပြီး အသက်ရှူနှုန်း မြန်တာတွေ ဖြစ်လာတာကြောင့် ရုတ်တရက်မူး လဲတတ်ပါတယ်။ ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ဖြစ်တတ်တာက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးမှ မဟုတ်ပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေး အားလုံးက ဆေးထိုးရင် အဲဒီလို ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အရင်တုန်းက စင်တာမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ လေ့လာစမ်းသပ်မှုတစ်ခုအရ လူနာ ၂၀၀၊ ၃၀၀ လောက်မှာ တစ်ဦးက ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ရုတ်တရက်မူးလဲတာမျိုး ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာ Kutsuna ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးခံထားတဲ့ လူနာတွေအတွက် အေးအေးဆေးဆေး အနားယူနိုင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် စီစဉ်ပေးတာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးထိုးပြီးနောက် လဲလျောင်း အနားယူခိုင်းတာနဲ့ ဆေးထိုးခံပြီးချိန်မှာ သက်သောင့်သက်သာ နေနိုင်အောင် လုပ်ပေးထားမယ်ဆိုရင် အဲဒီလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်မလာအောင် ကာကွယ် နိုင်ပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို ရုတ်တရက် မူးလဲနိုင်တဲ့လက္ခဏာတွေ အရင်က ကြုံဖူးတဲ့ လူတွေက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေကို ကြိုတင် အကြောင်းကြားထားရင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ထားနိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ Kutsuna က ပြောပါတယ်။
လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှု လုပ်လိုက်ရင် ဒီလို ရုတ်တရက်မူးလာလည်း အချိန် သိပ်မကြာခင်မှာ အခြေအနေ ပြန်ကောင်းလာမှာ ကြောင့် လူတွေအနေနဲ့ အဲဒီလို ခံစားရမှာ စိုးရိမ်ပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ ဝန်လေး တာမျိုး ဖြစ်မနေသင့်ဘူးလို့ မစ္စတာ Kutsuna က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

260. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုး နေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁၀)

အဖြေ- ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျောင်းသူ/ကျောင်းသား တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ အပြည့်အဝ စတင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကျောင်းတွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ အတွက် ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြုစုထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဓိက ပြောပြပေးပါမယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ ဂျပန် ပညာရေးအဖွဲ့အစည်း ၂ ခုက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာမှာ ကုမ္ပဏီတွေအတွက် COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့အစည်းတွေက ခရီးသွားလာရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် ဂျပန်လူမှုအဖွဲ့အစည်း (Japanese Society for Travel and Health) နဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအတွက် ဂျပန်လူမှုအဖွဲ့အစည်း (Japan Society for Occupational Health) ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဖြစ်တောင့်ဖြစ်ခဲ အခြေအနေ၊ အထူးစိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် သွေးဖိအား ကျတာတွေ အပါအဝင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ အတွက် ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ အကြုံပြုထားပါတယ်။ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေက လူငယ်တွေကြားမှာ ပိုဖြစ်လေ့ရှိပြီး အဲဒီလို ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါ ကုသဖို့ အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လက်ခံထားတဲ့ နေရာတွေမှာ အရေးပေါ်ပြုစု ကုသတဲ့ဆေးတွေ အဆင်သင့်ရှိသင့်တယ်လို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက် ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဖျားနာတာ အပါအဝင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အများစုက တစ်ရက် နှစ်ရက်အတွင်း ပျောက်သွားတတ်ပေမယ့် ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးက ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးထက် ပိုပြီး ပြင်းထန်တယ် လို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် အလုပ်ပျက်ကွက်နိုင်ခြေ ရှိတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥပမာ ရုံးခန်းတစ်ခန်းထဲမှာ အလုပ်အတူတူ လုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် မတူညီတဲ့ ရက်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးစေဖို့ ကုမ္ပဏီတွေက စီစဉ်ရမယ်လို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။
လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲက တခြား အချက်တွေကတော့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲဆိုတာနဲ့ ဝန်ထမ်းတစ်ဦးချင်းစီက အမျိုးသားပဲ ဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးပဲ ဖြစ်ဖြစ် သူတို့ဆန္ဒအလျောက် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတယ်ဆိုတာ သေချာစေဖို့ လုပ်ဆောင်တဲ့ အချက်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေကို ရေးဆွဲတဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်က တိုကျို ဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Hamada Atsuo ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းတွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေ ကျယ်ပြန့် လာတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက်တည်းမှာပဲ အဲဒါက ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အဓိက နည်းလမ်းဖြစ်လာမယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စီစဉ်သူတွေအနေနဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေကို ဖြေရှင်းဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပိုပြီး သတိထားရမယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေ အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ် မစခင်မှာ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို သေသေချာချာ ဖတ်စေချင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Hamada က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

259. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၉)

အဖြေ- ဌာနမှာ လက်ခံရရှိထားတဲ့ လူတွေ မကြာခဏမေးလေ့ရှိတဲ့ မေးခွန်းတွေ အပေါ် မူတည်ပြီး ဖြေကြားထားတဲ့ FAQ ကို ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးခံမယ့်သူတွေကို ဆေးထိုးစရိတ် တောင်းနိုင်သလားလို့ မေးထားပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာတွေဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရေး အစီအစဉ်ဆောင်ရွက်ချက် အောက်မှာ “ယာယီကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း အစီအစဉ်” ဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့ ဆေးထိုးခံတဲ့သူတွေဆီကနေ ကုန်ကျစရိတ် ကောက်ယူလို့ မရဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရေး အစီအစဉ်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ဆေးထိုးပေးမယ့် နေရာတွေကို စီစဉ်ဖို့ တာဝန်ယူရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ကုန်ကျစရိတ် တချို့တစ်ဝက်ကို ကာကွယ်ဆေးအထိုးခံတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ တခြားသူ တွေကို ကျခံစေတာက မသင့်တော်ပါဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့တော့ ကုန်ကျစရိတ် တချို့တစ်ဝက်ကို ဘယ်လောက် အကုန်ကျခံမလဲဆိုတာကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ဆောင်ပိုင်ခွင့် ရှိပါတယ်။
တကယ်လို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်ကို ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ် တွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် ကုန်ကျစရိတ်ကို ညှိနှိုင်းပြီး မျှဝေကျခံမယ့်အစီအစဉ်ကို ရွေးချယ်လို့ ရပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

258. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၈)

အဖြေ- ဌာနမှာ လက်ခံရရှိထားတဲ့ လူတွေ မကြာခဏမေးလေ့ရှိတဲ့ မေးခွန်းတွေအပေါ် မူတည်ပြီး ဖြေကြားထားတဲ့ FAQ ကို ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါမှာတော့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်ထဲမှာ အနီးနားမှာ နေထိုင်သူတွေ ကာကွယ်ဆေး လာထိုးလို့ ရသလားဆိုတာကို လေ့လာကြပါမယ်။
ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ FAQ စာမျက်နှာထဲမှာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးတဲ့ စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ ဆေးထိုးခံမယ့်သူတွေရဲ့ ကိုယ်ရေး အချက်အလက်တွေကို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပြီး ဒါမှသာ သူတို့တွေကို ဒုတိယအကြိမ် ဆေးထိုးပေးနိုင်အောင် စီစဉ်နိုင်မှာ ဖြစ်ကြောင်း အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ထောက်ပြထားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကုမ္ပဏီတွေ၊ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့ အနီးနားမှာ နေထိုင်သူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ အကျုံးဝင်သလားလို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာမှာ သေသေချာချာ စဉ်းစားဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ ဆေးထိုးခံမယ့်သူတွေမှာ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုး တစ်ခုခု ဖြစ်လာခဲ့ရင် အစိုးရက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆေးဝါးတွေကို ပြင်ဆင်ထားပါသလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကုမ္ပဏီတွေ၊ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့ အဲဒီလို ဆေးနဲ့ ဆေးပစ္စည်းတွေကို ပြင်ဆင်ဖို့တာဝန်ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေနဲ့ ကြိုတင်တိုင်ပင်ဖို့၊ လိုအပ်မယ် ထင်တဲ့ ဆေးပစ္စည်းတွေနဲ့ ဆေးဝါးတွေကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့၊ အရေးပေါ် အခြေအနေတွေမှာ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်အောင် အရေးပေါ်ဆေးအိတ်တွေ စနစ်တကျ စီစဉ်ထားဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။
ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့် အစီအစဉ်တွေ မစခင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေကို အပြည့်အဝ လုပ်ဆောင်ထားမယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး စ ထိုးတဲ့အခါ ပြဿနာ မရှိနိုင်ဘူးလို့လည်း ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

257. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုး နေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၇)

အဖြေ- ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့်အစီအစဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့ မေးလာတဲ့ မေးခွန်းတွေပေါ် အခြေခံ ဖြေဆိုထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ FAQ အမေးအဖြေကို ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကျုံးဝင်သူတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး FAQ မှာဖြေဆိုထားတာအရ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ ကုမ္ပဏီ ဝန်ထမ်းတွေသာမက မိမိတို့နဲ့ လုပ်ငန်း ဆက်စပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီက ဝန်ထမ်းတွေကိုပါ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ခွင့်ပြုထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ တက္ကသိုလ်တွေအနေနဲ့လည်း သူတို့ကျောင်းက ကျောင်းသားတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။
နိုင်ငံခြားသားဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံ က မြို့နယ် အသီးသီးမှာ နေထိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်စာရင်းသွင်းထားတဲ့ နိုင်ငံခြားသား တွေလည်းပဲ ဒီ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ အကျုံးဝင်တယ်လို့ FAQ မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကူပွန်လက်မှတ်မရသေးတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ အနေနဲ့ ကူပွန်မရှိလည်း ဒီကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ အကျုံးဝင်ပါတယ်လို့ FAQ မှာ ရေးထားပါတယ်။
ဒီလို ကူပွန်မရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ID ကတ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ လိပ်စာ၊ အမည်နဲ့ မွေးသက္ကရာဇ်တွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်ဖြေဆိုရမယ့် မေးခွန်းစာရွက်ပေါ်မှာ ရေးသား ပြီး ID ကတ် ကိုလည်းပြသရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုး တဲ့သူဟာ နောက်မှာ ရောက်ရှိလာမယ့် ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့်ကူပွန်စာရွက်ကို ပေးလာတဲ့ အချိန်အထိ ကုမ္ပဏီတွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးခံခဲ့တဲ့သူဖြည့်ထားတဲ့ မေးခွန်းစာရွက်ကို သိမ်းဆည်း ထားသင့်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ် စတင်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ကုမ္ပဏီက သူ့ရဲ့ဝန်ထမ်းအားလုံး ကာကွယ်ဆေး မဖြစ်မနေ ထိုးပေးရမလားလို့ တချို့ကုမ္ပဏီတွေက ဝန်ကြီးဌာနကို မေးခဲ့ကြပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ် မထိုးဘူးဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အသိအမှတ်ပြုဆောင်ရွက်ဖို့ သတိထားရမယ်လို့ FAQ က ဆိုထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

256. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုး နေရာတွေအဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၆)

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့ကစပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အတွက် အစီအစဉ် မစခင်မှာ အဖွဲ့အစည်းတွေအတွက် လမ်းညွှန်ချက် တစ်တွဲကို ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ အမြဲတမ်းဝန်ထမ်းတွေအပြင် အချိန်ပိုင်း ဝန်ထမ်းတွေက အစ ကုမ္ပဏီက ဝန်ထမ်းအားလုံးကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ စီစဉ်ပေးသင့်တယ်လို့ သတ်မှတ်ချက်ရေးထားပါတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အစုလိုက် အပြုံလိုက် ကူးစက်ခံရမှုတွေကို ရှောင်ရှားနိုင်အောင် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ချက်တွေ တိုးတက်မှုရှိလာစေဖို့ ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုခံရဖို့ အန္တရာယ်များသူတွေကို ဦးစားပေး ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့စတဲ့ သင့်လျော်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ပြုလုပ်ဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ကုမ္ပဏီတွေကို တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
ကာယကံရှင် သဘောမတူညီဘဲ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး လိုက်တာမျိုးမဖြစ်ရအောင် ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် ကြိုတင်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူရဲ့ ဆန္ဒကို မေးမြန်းအတည်ပြုဖို့ အဖွဲ့အစည်းတွေကိုအဲဒီလမ်းညွှန်ချက်စာအုပ်ထဲမှာ တောင်းဆိုထား ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေကို တခြားရည်ရွယ်ချက်တွေအတွက် အသုံးပြုမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက် စာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့လုပ်ငန်းလုပ်ဖို့ အတွက်ရုံးခန်း ဖွင့်တာအပါအဝင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ဖို့အတွက် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတိုင်းကို ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထား ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

255. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနေရာတွေ အဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၅)

အဖြေ- ကုမ္ပဏီတွေက ဝန်ထမ်းတွေကို လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်ဖို့ အတွက် အစိုးရက သူ့ရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေကို လျှော့ပေါ့ ပေးဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိလားဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါမယ်။ ဂျပန်အစိုးရက ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်မှာ ပိုပြီး ထိရောက်မှု ရှိစေဖို့အတွက်ဝန်ထမ်း ၁,၀၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေမှာ ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ကိုယ် ကာကွယ်ဆေးထိုး ပေးသင့်တယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး Tamura Norihisa က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ အောက်လွှတ်တော်ကော်မတီအစည်းအဝေးမှာ အဲဒီလို ပြောကြားခဲ့တာက ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဝန်ထမ်း ၁,၀၀၀ နဲ့ အထက်ရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ စီမံခန့်ခွဲနိုင်တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းတွေ ရနိုင်ခြေရှိတယ်။ ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်မှာ စစ်ဆေး ရမယ့်အချက်တွေကို မေးမြန်းဆောင်ရွက်ဖို့ သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းပိုင်း ဆိုင်ရာ ဆရာဝန်တွေကိုလည်း ခေါ်ထား နိုင်တယ်လို့ ဆိုခဲ့တာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အစိုးရအနေနဲ့ အဲဒီကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ် စတင်တာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အခြေအနေကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်သွားမှာ ဖြစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေကို စီမံခန့်ခွဲသူတွေက ပမာဏအနည်းငယ်ပဲ ဆေးထိုးပေးနိုင်မယ်လို့ ယူဆရတဲ့အခါ လူ ၁,၀၀၀ ထိုးပေးရမယ့် သတ်မှတ်ချက်တွေကို လျှော့ချဖို့ စဉ်းစားမယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ အခြေအနေပေါ်လိုက်ပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေကို လုပ်သွားဖို့ ပြင်ဆင်နေ တယ်လို့လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး Tamura က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

254. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနေရာတွေ အဖြစ် ဘယ်လို စီစဉ်ထားပါသလဲ။ (အပိုင်း-၄)

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရက ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရေးအရှိန် မြှင့်တင်ဖို့ အတွက် ဝန်ထမ်းပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော်ကို တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေက သူတို့အစီအစဉ်နဲ့ သူတို့ ကာကွယ်ဆေးစထိုးပေးဖို့ ခွင့်ပြုလိုက်ပါပြီ။ ဒီအတောအတွင်း အသေးစားနဲ့ အလတ်စားကုမ္ပဏီတွေက ကာကွယ်ဆေး ထိုးခွင့် လျှောက်လွှာတွေကို လက်ခံနေချိန်မှာ ကုမ္ပဏီတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေ ရှိလာ‌အောင် ဆောင်ရွက်ရတာ အခက်အခဲ ဖြစ်နေပါတယ်။
အဲဒီကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ပြောကြားချက်အရ ရုံးမှာ အချိန်ပြည့်ထိုင်နိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ထဲက ဆရာဝန် မရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီလို အဖွဲ့အစည်းတွေဆီ လူပေါင်း ၁,၀၀၀ ကျော်က လျှောက်လွှာတွေ တင်လာတယ်ဆိုရင် စနစ်တကျ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကုမ္ပဏီကြီးတွေ၊ တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ ယှဉ်ရင် ဒီလို အသေးစားနဲ့ အလတ်စားကုမ္ပဏီတွေကြားမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လျှောက်လွှာတင်ပြီး ဆောင်ရွက်တဲ့ အစီအစဉ်က တိုးတက်မှု မရှိပါဘူး။
ဒီလို အခြေအနေတွေကြားမှာပဲ ကုမ္ပဏီနဲ့ပေါင်း ၂,၅၀၀ ကျော်နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ တိုကျို အသေးစား စွန့်ဦးတီထွင် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်တွေကို ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ကြဖို့ တောင်းဆိုလာတဲ့အဖွဲ့ဝင်တွေ များပြားကြောင်း ဆိုပါတယ်။
အဲဒီကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ကြီးမားတဲ့အခက်အခဲက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းတွေ ရရှိဖို့ပဲလို့ ပြောပါတယ်။ အသင်းအနေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တွေကို အကူအညီပေးဖို့အတွက် တောင်းဆိုပေမယ့်လည်း တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်ပေးတာ တိုးတက်မှု သိပ်မရှိဘူးလို့ သိရပါတယ်။
တခြား အခက်အခဲတွေကတော့ ကာကွယ်ဆေးတွေ အလဟဿ မဖြစ်အောင် လျှောက်လွှာအရေအတွက်ကို ဘယ်လို အတိအကျ သိအောင်လုပ်နိုင်မလဲ ဆိုတာနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ နေရာတွေ အတွက် ကုန်ကျစရိတ် ကာမိအောင် ဘယ်လို လုပ်မလဲ ဆိုတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အကြီးစားနဲ့ အသေးစားကုမ္ပဏီတွေအကြား ကာကွယ်ဆေးရနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းမှာ ကွာဟချက်တွေသေချာပေါက် များလာနိုင်တယ်လို့ အဲဒီအသင်းရဲ့ ဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ တိုကျို အသေးစားစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းအနေနဲ့ အခြေအနေတွေ ကိုယ်လိုချင်သလို ဖြစ်လာမယ့်အထိ စောင့်နေမယ့်အစား ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးဖို့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ရောက်လာအောင် လက်တွေ့ အကောင်အထည်ဖေါ်သင့်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ အသေးစား ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ရုံးမှာ အလုပ်လုပ်ရတာ မဟုတ်ဘဲ အများစုက အပြင်ထွက် လုပ်ရတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ် တယ်လို့ သူက ဆက်ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

253. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေကို ဘယ်လို စီစဉ်နေပါသလဲ။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ဂျပန်ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့မှာ လူ ၄၀ လောက်ပါဝင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရေး အစီအစဉ် ဆိုင်ရာ အဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီ ဝန်ကြီးဌာနက နိုင်ငံတစ်ဝန်းက တက္ကသိုလ်တွေအပါအဝင် အဖွဲ့အစည်း ၈၀၀ ကို သူတို့အဖွဲ့အစည်းတွေ အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးချင်သလားလို့ မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အရာရှိတွေက တက္ကသိုလ်မဟုတ်တဲ့
ကျောင်းတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အစီအစဉ်တွေ မစခင် တက္ကသိုလ် ၂၀ လောက်မှာ ဒီအစီအစဉ်ကို လုပ်ဆောင်ဖို့ ထောက်ပံ့မှုတွေ ပေးသွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ဒီအစီအစဉ်အတွက် လျှောက်လွှာတွေ စတင်လက်ခံခဲ့တဲ့ အချိန် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့မှာ တက္ကသိုလ်တွေဆီကနေ မေးမြန်းစုံစမ်းမှုတွေ ဆက်တိုက်ရရှိခဲ့ပါတယ်။
တချို့က လျှောက်လွှာတင်ဖို့အတွက် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း၊ လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်း၊ ပြီးတော့ ဒီအစီအစဉ်က ဘယ်သူ့အတွက် ရည်ရွယ်ပြီး လုပ်မှာလဲ စသဖြင့် မေးမြန်းခဲ့ကြပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်ဆေးခန်း မရှိတဲ့ တချို့ တက္ကသိုလ်တွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့် နေရာတွေအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ နေရာရှိပေမယ့် ဆေးထိုးပေးဖို့အတွက် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ ဘယ်လို ရနိုင်မလဲဆိုတာ သိချင်နေကြပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံက တက္ကသိုလ်တွေရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ ဆေး ကုသရေးဌာန ၊ သူနာပြု စောင့်ရှောက်ရေးနဲ့ သွား ဆေးခန်းတွေ ရှိတယ်လို့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ကျောင်းတွေနဲ့ အနီးနားက တက္ကသိုလ်တွေကို အကူအညီပေးဖို့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူ တွေက နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေနေပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေအဖြစ် တက္ကသိုလ်တွေမှာ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် လူငယ်တွေအကြား ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နှုန်း တိုးတက်လာဖို့ အဲဒီဝန်ကြီး ဌာနက မျှော်လင့်နေပါတယ်။ တာဝန်ရှိသူတွေဟာ နွေရာသီအားလပ်ရက်ကို ကောင်းကောင်းအသုံးချပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်ဖို့ စိတ်အားထက်သန် နေပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ကျောင်းပြန် မဖွင့်ခင် မူကြိုကျောင်း၊ မူလတန်းကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းအပြင် အထူးစောင့်ရှောက်မှုပေးဖို့လိုအပ်တဲ့ ကလေးတွေတက်တဲ့ ကျောင်းတွေက ဝန်ထမ်းတွေကို တက္ကသိုလ်တွေမှာ သွားပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်မယ်လို့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက တာဝန်ရှိသူတွေက ယုံကြည်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံခြားကကျောင်းတွေမှာ သွားရောက်ပညာသင်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ သူတွေအတွက် Covid-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်သူတွေကို နိုင်ငံကနေ မထွက်ခင် တက္ကသိုလ်တွေမှာ ဆေးထိုးဖို့ ခွင့်ပြုသွားမယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက စီစဉ်ထားပါတယ်။
အဲဒီလို လူတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးကြောင်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ ရေးထားတဲ့ သက်သေအထောက်အထားကို ပညာရေးဝန်ကြီး လက်မှတ်နဲ့ ထုတ်ပေးသွားဖို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက စီစဉ်နေပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

252. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ တွေကို ဘယ်လို စီစဉ်နေပါသလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဒီတစ်ကြိမ်မှာ အဲဒီနေရာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေ ဘယ်အချိန်စတင်မလဲ ဆိုတာ ပြောပြပါမယ်။ ဂျပန် အစိုးရက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ လုပ်ငန်းခွင်နေရာတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ရတဲ့ နေရာ စတင်ဖွင့်လှစ်ဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေ လုပ်ဆောင်ရာမှာ အဆင်ပြေပြေနဲ့ တိုးတက်မှုရှိတဲ့ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေမှာ အဲဒီ ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့ မတိုင်ခင် အဲဒီနေရာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး စတင်ထိုးနိုင်တယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းစတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးခဲ့ရင် ဆေးဝါး ကုန်ကျစရိတ်ကို မြို့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေဆီက တောင်းခံနိုင် ပါမယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေရဲ့ ဒေတာအချက်အလက်တွေ သိမ်းဆည်း ထားတဲ့နေရာကို အစိုးရရဲ့ Vaccination Record System (VRS) ကာကွယ်ဆေးထိုးမှတ်တမ်းစနစ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက်ဟာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးရင် ဘယ်အချိန်၊ ဘယ်နေရာမှာ ဆေးထိုးထား တယ်ဆိုတာကို VRS ထဲမှာ ဖြည့်သွင်း မှတ်ပုံတင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ နေရာတွေမှာ ဆေးထိုးပြီးသားသူတွေရဲ့ စာရင်းကို ဖြည့်သွင်းဖို့ အတွက် ကွန်ပျူတာ အသေးစားလို့ ပြောလို့ရတဲ့ tablet တွေကို ပေးထားမယ့် အပြင် ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ တခြားပစ္စည်းတွေကို ထောက်ပံ့ပေးဖို့ ရှိပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေ ဒါမှမဟုတ် တာဝန်ခံအရာရှိတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ရက်စွဲနဲ့ ဆေးထိုးပြီးတဲ့ အကြိမ်ရေလိုမျိုး စတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ဖြည့်ဖို့ tablet တွေကို အသုံးပြုသွားဖွယ်ရှိပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသူတွေ နေထိုင်တဲ့ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေကို အချက်အလက်တွေ မျှဝေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ရာမှာ တတ်နိုင်သမျှ လူအများ အပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်အောင် လုပ်ငန်းခွင် အတွင်း ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေအပါအဝင် ကြိုးပမ်းချက်တွေကနေ တစ်ဆင့် ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ဖြန့်ဖြူးမှုကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး ဌာနက ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

251. ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ တွေကို ဘယ်လို စီစဉ်နေပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့် နေရာတွေအဖြစ် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့နေရာ ဖွင့်လှစ်ဖို့အတွက် တင်လာတဲ့ လျှောက်လွှာတွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့မှာ စတင် လက်ခံခဲ့ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနိုင်တဲ့ နေရာတွေအဖြစ် ပြုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေအပေါ် ကျရောက်နေတဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေကို လျော့ပါးစေပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့ အရှိန်မြင့်လာစေမယ်ဖို့ ဂျပန်အစိုးရက မျှော်လင့်နေပါတယ်။ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ကြိုးပမ်းချက်တွေကို အနှောင့်အယှက်မဖြစ်စေဖို့ ဆေးထိုးဖို့နေရာဖွင့်လှစ်မယ့် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းကို မိမိတို့ဘာသာ ပြင်ဆင်ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက Pfizer နဲ့ BioNTech က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာတော့ Moderna က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးပေးဖွယ်ရှိပါတယ်။ သတ်မှတ်ချက်တွေထဲက တစ်ခုက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့စီစဉ်ထားတဲ့ နေရာတစ်ခုမှာ လူပေါင်း ၁,၀၀၀ လောက် ထိုးပေးနိုင်စွမ်း ရှိသင့်ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေ အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို လူတစ်ဦးကို ၂ ကြိမ်ပြည့်အောင် ထိုးပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး စ မထိုးပေးခင်မှာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေဟာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့နေရာရဲ့ ကုတ် နံပါတ် တစ်ခုကို ရယူပြီး သဘောတူညီချက်မှာ လက်မှတ်ထိုးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးလုပ်ငန်းတွေ အဆင်ပြေ ချောမွေ့ စေရေးအတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တီထွင်ထားတဲ့ "V-SYS" စနစ်တစ်ခုထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး အဲဒီအဖွဲ့အစည်းတွေက သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဖြည့်ရမယ့် အချက်အလက်တွေထဲမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးပြီးရင် တာဝန်ယူရတဲ့ ဆရာဝန်တွေနဲ့ ကြီးကြပ်သူတွေရဲ့ နာမည်တွေနဲ့ လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး ပမာဏတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေကို အနုတ် ၂၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်ရှိတဲ့ ရေခဲသေတ္တာထဲမှာ မဖြစ်မနေ သိမ်းထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို စီစဉ်တဲ့နေရာမှာ ဗဟိုအစိုးရက ထောက်ပံ့ကူညီမှုတချို့ စီစဉ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

250. တိုကျိုအားကစားပွဲတွေမကျင်းပခင် လေ့ကျင့်ရေးစခန်းနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ဒီတစ်ခါ အားကစား လေ့ကျင့်ရေးစခန်းတွေမှာ ဘာတွေ လိုအပ်သလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ကြပါမယ်။ နိုင်ငံခြားကလာတဲ့ အိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ် အားကစားအသင်းတွေဟာ ပုံမှန်ဆိုရင် အားကစားပွဲတွေ မစခင် အိမ်ရှင်နိုင်ငံမှာ အချိန်ကြာကြာ နေထိုင်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒါဟာ တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ကမ္ဘာ့စံတော်ချိန် ကွာခြားတဲ့အတွက် လေယာဉ်စီးပြီးတဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာကနေ ပြန်လည်သက်သာလာအောင် အချိန်ယူဖို့နဲ့ အိမ်ရှင်နိုင်ငံက အစားအစာနဲ့ ရာသီဥတု ကျင့်သားရစေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ဂျပန်အားကစားသမားတွေဟာ ဘရာဇီးနိုင်ငံ Rio de Janeiro မြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ အိုလံပစ်ပွဲ မတိုင်ခင် နိုင်ငံကနေ သီတင်း ၂ ပတ်လောက် ကြိုသွားခဲ့ကြရပါတယ်။ ဘရာဇီး ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်တို့ဟာ အချိန်ကွာဟမှု အတူတူလောက် ရှိပါတယ်။ ဂျပန်နဲ့ ဘရာဇီးအကြား ၁၂ နာရီ အချိန်ကွာခြားပါတယ်။
တိုကျိုအားကစားပွဲတွေအတွက် ဂျပန်တစ်ဝန်းက မြို့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ၅၂၈ ဖွဲ့ဟာ နိုင်ငံခြားအားကစားအသင်းတွေကို လက်ခံမယ့် အိမ်ရှင်မြို့အဖြစ် စာရင်းပေးထားကြပါတယ်။ အများစုက အားကစားပွဲမတိုင်ခင် လေ့ကျင့်ရေးစခန်းတွေအတွက် အားကစား အသင်းတွေကို ကြိုဆိုဖို့ စီစဉ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တချို့အားကစား အသင်းတွေက သူတို့ခရီးသွားတဲ့အချိန်နဲ့ နေထိုင်စဉ်အတောအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အန္တရာယ်လျှော့ချဖို့အတွက် အားကစား လေ့ကျင့်ရေးစခန်းတွေကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ပါတယ်။ ရာနဲ့ချီ ရှိတဲ့ အားကစားအသင်းတချို့ကတော့ အားကစားပွဲမတိုင်ခင် စခန်းတွေမှာ လေ့ကျင့်ဖို့ စီစဉ်ထားဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းဝန်ချုပ်က ပြောပါတယ်။ တချို့အားကစားသမားတွေက ဇွန်လမှာ စတင်ရောက်လာမယ်လို့ဆိုပေမဲ့ အများစုကတော့ ဇူလိုင်လမှ လာကြမယ့်ပုံ ရှိပါတယ်။
အားကစားသမား ၃၀ ပါဝင်တဲ့ ဩစတြေးလျ softball အသင်းဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က ဂွန်းမ ခရိုင် အိုးတ မြို့ကို ပထမဆုံး ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အိုးတမြို့ တာဝန်ရှိသူတွေက အဲဒီအသင်းက အားကစားသမားတွေနဲ့ အသင်းအဖွဲ့ဝင်တွေအားလုံးဟာ ဂျပန်ကို မလာခင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူတို့နေထိုင်စဉ်အတွင်း PCR စမ်းသပ်မှုတွေကို နေ့စဉ် ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ တာဝန်ရှိသူတွေက သူတို့အနေနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေကို သေသေချာချာ ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ မြို့မှာ နေတဲ့ ၄၅ ရက်အတွင်း အဲဒီအားကစားအဖွဲ့ကို ထောက်ပံ့ကူညီသွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

249. တိုကျိုအားကစားပွဲတွေမကျင်းပခင် လေ့ကျင့်ရေးစခန်းနဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- အဲဒီအားကစားအသင်းကို လက်ခံထားတဲ့ ဒေသန္တရ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ဘာတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်မလဲဆိုတာတွေကို ပြောပြပါမယ်။ ဂျပန်အစိုးရဟာ လေ့ကျင့်ရေးစခန်းအတွက် အားကစားပွဲတွေ မတိုင်ခင် ရောက်ရှိလာတဲ့ အားကစားသမားတွေကို လက်ခံထားတဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေအတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေ ရေးဆွဲထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ host town လို့ခေါ်တဲ့ အိမ်ရှင်မြို့တွေဟာ နိုင်ငံခြားသားကိုယ်စားလှယ်တွေကို လက်ခံဖို့အတွက် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း တာဝန်ရှိတယ်လို့ အဲဒီ လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
အိမ်ရှင်မြို့တွေဟာ လေဆိပ် ဒါမှမဟုတ် အားကစားရွာနဲ့ ဝေးတယ်ဆိုရင် စင်းလုံးငှားလေယာဉ်တွေ၊ Shinkansen ကျည်ဆန်ရထား ဒါမှမဟုတ် အများပြည်သူသုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး မဟုတ်တဲ့ တခြား ခရီးသွားလာရေးတွေကို စီစဉ်ပေးရမယ်လို့ အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဆိုထားပါတယ်။ ဘူတာရုံနဲ့ လေဆိပ်တွေကို အများပြည်သူနဲ့ မတူတဲ့ အချိန်နဲ့ လမ်းကြောင်းတွေမှာ အသုံးပြုဖို့ နိုင်ငံခြားသား ကိုယ်စားလှယ်တွေကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
အိမ်ရှင်မြို့တွေမှာ အားကစားအသင်းတွေ လေ့ကျင့်တဲ့နေရာကို သီးသန့်ကြိုတင်ငှားရမ်းထားပြီး ဒေသခံတွေနဲ့အတူ လေ့ကျင့်တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ တည်းခိုတဲ့နေရာတွေမှာ အဆောက်အအုံ တစ်ထပ်လုံး ဒါမှမဟုတ် အဆောက်အအုံ တစ်ခုလုံး သီးသန့်ထားဖို့ တောင်းဆိုနိုင်ပြီး အပြင်ထွက် သွားလာတာမျိုး ရှောင်ကြဉ်ရပါမယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့ အားကစားသမားတွေနဲ့ အဆက်အသွယ်ရှိတဲ့ ဒေသန္တရ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အားကစားသမားတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိ မရှိ နေ့စဉ် စစ်ဆေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ နိုင်ငံခြားသားအားကစားသမားတွေနဲ့ ဒေသခံ အားကစားသမားတွေ အကြား အပြန်အလှန်ဖလှယ်မှုတွေကို အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်ဖို့နဲ့ ဒါဟာ တစ်ဦး နဲ့ တစ်ဦး တိုက်ရိုက် ထိတွေ့မှု မရှိစေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗဟိုအစိုးရဟာ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို ခရိုင်တွေဆီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁၆ သန်းလောက် ခွဲဝေ ချထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက အပြန်အလှန်ဖလှယ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်းကျပ်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိနေတာနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ချမှတ်ထားတဲ့နေရာမှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေ ရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် အခက်အခဲ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

248. တိုကျိုအားကစားပွဲတွေမကျင်းပခင် လေ့ကျင့်ရေးစခန်းနဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ ပါရာလင်းပစ်အားကစားပွဲတွေနဲ့ အကြိုပွဲစဉ်တွေနဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့ သူတွေဟာ ဂျပန်နိုင်ငံကို မလာခင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုး ရှိ မရှိ စစ်ဆေးခဲ့ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျပန်လေဆိပ်ကို ရောက်လာရင်လည်း ပဋိပစ္စည်းလှုံ့ဆော်မှု ရှိ မရှိ စစ်ဆေးမှု လုပ်ဖို့ လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေကို ဂျပန်ရောက်ပြီး နောက်နေ့ကစလို့ ၁၄ ရက်ကြာ ကိုယ့်ဘာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဂျပန်အစိုးရက “သီးသန့် အထူးအခြေအနေ” အောက်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ဖို့အတွက် ကန့်သတ်ချက်တွေကို လျှော့ချဖို့ ခွင့်ပြုထား ပါတယ်။ အားကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြတွေဟာ သီးသန့်အခြေအနေ အောက်မှာ ဂျပန်ရောက်ပြီး နောက်တစ်နေ့မှာပဲ လေ့ကျင့်မှုတွေလိုမျိုး သူတို့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို စတင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဂျပန်ရောက်ပြီး နောက်နေ့ကစလို့ ၃ ရက်တစ်ကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးမှုတွေလည်း လုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အားကစားသမားတွေနဲ့ နည်းပြတွေကလွဲလို့ တခြားသူတွေက သူတို့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ မစခင် ၃ ရက်မှာ ကိုယ့်ဘာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တိုကျိုအားကစားပွဲဆိုင်ရာ ကြီးကြပ်ရေး ကော်မတီက အဲဒီလို ဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ရာမှာ ဂျပန်ရောက်ပြီး ၃ ရက်အကြာမှာ တစ်ကြိမ်၊ ၈ ရက်အကြာမှာ တစ်ကြိမ်နဲ့ ၁၄ ရက်အကြာမှာ တစ်ကြိမ် စစ်ဆေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီကော်မတီရဲ့ ပြောကြားချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့ကနေ မေလ ၁၆ ရက်နေ့အတွင်း နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၈၃ ခုကနေ တိုကျိုအားကစားပွဲတွေနဲ့ အကြိုပွဲစဉ်တွေ အပါအဝင် ဂျပန်နိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာသူ စုစုပေါင်း ၁,၆၄၉ ဦး ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အကြမ်းအားဖြင့် သူတို့ထဲက ၈၅ ရာခိုင်နှုန်း တစ်နည်းအားဖြင့် ၁,၄၃၂ ဦးဟာ သူတို့ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ အချိန် သိပ်မကြာခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီကာလအတွင်း ရေငုပ်အကြိုပြိုင်ပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ နည်းပြတစ်ဦးနဲ့ နိုင်ငံတကာ လှေလှော်ပြိုင်ပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ နည်းပြတစ်ဦးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
ကိုယ့်ဘာသာ သီးခြားခွဲနေထိုင်တဲ့ ကာလနဲ့ မဆိုင်ဘဲ အားကစားပွဲမှာ ပါဝင်သူအားလုံးဟာ ၁၄ ရက်အတွင်း အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်ကို လုံးဝ အသုံးမပြုဖို့နဲ့ မိမိတို့ လေ့ကျင့်တဲ့ နေရာ၊ ပြိုင်ပွဲ ပြုလုပ်တဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ရဲ့ တခြားနေရာတွေကို သွားတာက လွဲလို့ မိမိတို့ တည်းခိုတဲ့နေရာကနေ ဘယ်မှ မသွားဖို့ တောင်းဆိုထား ပါတယ်။
ဒီလိုကိစ္စတွေကို အားကစားသမားတွေ တည်းခိုတဲ့နေရာမှာ တာဝန်ကျတဲ့ ကော်မတီဝန်ထမ်းတွေက စီမံခန့်ခွဲနေတယ်လို့ အားကစားကျင်းပရေး ကော်မတီက ပြောပါတယ်။ ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ အပြင်ထွက်တာလိုမျိုး စည်းကမ်း ချိုးဖောက်တာတွေ မရှိဘူးလို့လည်း အဲဒီကော်မတီက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

247. ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်မှာ ကြိုတင် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ရတဲ့ အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ (အပိုင်း-၄)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် မေးခွန်း ၁၄ ခု ဖြေပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဆရာဝန်က အဲဒီမေးခွန်းလွှာပေါ်မှာ ဖြေထားတဲ့ အဖြေတွေကို မူတည်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးအတွက် ဆေးထိုးသင့် မသင့် ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်က ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ကောင်းကျိုး ဆိုးကျိုး စတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေကို စစ်ဆေးတာတွေ၊ ရှင်းပြတာတွေ လုပ်ပြီးတဲ့နောက် ဆေးထိုး မထိုး ဆိုတာကို ကိုယ်ကိုယ်တိုင် နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက် ချနိုင်ပါတယ်။
မေးခွန်းတွေက ဂျပန်ဘာသာစကားနဲ့ ရေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အင်္ဂလိပ်၊ အာရပ်၊ တရုတ်၊ ပြင်သစ်နဲ့ တခြားဘာသာစကားတွေကို ဘာသာပြန်ပြီး ပြင်ဆင်ပေးထားပါတယ်။
မေးခွန်းလွှာထဲမှာ ဖြည့်တဲ့အခါ အဲဒီဘာသာစကားတွေနဲ့ ဖြည့်လို့ ရကြောင်း အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ Pfizer-BioNTech ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရှင်းလင်းဖော်ပြထားတဲ့ လက်ကမ်း စာစောင်ကိုလည်း ဘာသာစကားမျိုးစုံနဲ့ ရနိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

246. ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်မှာ ကြိုတင် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ရတဲ့ အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေး ပါမယ်။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေကို ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် မေးခွန်း ၁၄ ခု ဖြေပေးဖို့ တောင်းဆို ထား ပါတယ်။ ဒုတိယပိုင်း မေးခွန်း ၇ ခု အကြောင်း ဆက်ပြီး ပြောပြပေး ပါမယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၈ က မိမိတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ နေမကောင်းဖြစ်နေတာမျိုး ဘယ်နေရာမှာ ရှိလဲလို့ မေးထားပါတယ်။ ရှိခဲ့တယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို မေးခွန်းမေးထားတဲ့ စာရွက်ပေါ်မှာ ဖြေ ပေးရပါမယ်။
မေးခွန်းနံပါတ် ၉ ကတော့ လေဖြတ်တာ ဒါမှမဟုတ် အကြောဆွဲတာမျိုး ရှိလားလို့ မေးထားတာပါ။
နံပါတ် ၁၀ က ဆေးတွေ ဒါမှမဟုတ် အစားအသောက်တွေကနေ ဓာတ်မတည့်ဖြစ်ပြီး သွေးဖိအားကျတာလိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားဖူးပါသလားလို့ မေးထားပါတယ်။ တကယ်လို့ ဖြစ်ခဲ့ဖူးတယ်ဆိုရင် ဓာတ်မတည့်တဲ့အတွက် သောက်ရတဲ့ ဆေးအမည် ဒါမှမဟုတ် အစားအသောက်ရဲ့ အမည်ကို ရေးပေးရပါမယ်။
မေးခွန်းနံပါတ် ၁၁ က ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုး ထိုးပြီးနောက် နေမကောင်းဖြစ်တာမျိုး ရှိဖူးလားလို့ မေးထားပါတယ်။ ရှိခဲ့တယ်ဆိုရင် အဲဒီကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားနဲ့ အဲဒီတုန်းက ခံစားရတဲ့ အခြေအနေကို ရေးပေးရပါမယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၁၂ ကတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ထားသလားလို့ မေးထားပါတယ်။ ဥပမာ ရာသီလာတာ နောက်ကျနေတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် လက်ရှိမှာ ကလေး နို့တိုက်နေရသလား ဆိုတာမျိုးကို ဖြေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မေးခွန်းနံပါတ် ၁၃ မှာက လွန်ခဲ့တဲ့ သီတင်း ၂ ပတ်အတွင်း ဘယ်လို ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးထားသလဲလို့ မေးထားတာပါ။ ထိုးထားတယ် ဆိုရင် အဲဒီကာကွယ်ဆေးရဲ့ အမည်နဲ့ အဲဒီဆေးထိုးတဲ့ အချိန်ကို ရေးပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
နောက်ဆုံးမေးခွန်း နံပါတ် ၁၄ ကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်နေ့မှာ အခု အထိုးခံမယ့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ် မေးချင်တာ ရှိပါသလားလို့ မေးထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

245. ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင်မှာ ကြိုတင် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ရတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေး ပါမယ်။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင် မေးခွန်း ၁၄ ခု ဖြေပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ မေးခွန်းအားလုံးကို အမှန် အမှား ရွေးပြီး ဖြေပေးဖို့လိုပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ မေးခွန်း ၇ ခု အကြောင်းပြောပြပေးပါမယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၁ က COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ပထမဆုံးအကြိမ် ထိုးဖူးပါသလား ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ထိုးထားတယ်ဆိုရင် အရင်တစ်ကြိမ်ထိုးခဲ့တဲ့ ရက်စွဲကို ရေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၂ က မိမိ နေထိုင်ခွင့်မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ မြို့ကြီး၊ မြို့ငယ် ဒါမှမဟုတ် ရွာရဲ့ လိပ်စာနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် ကူပွန်ပေါ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ လိပ်စာ တူပါသလားလို့ မေးထားပါတယ်။
မေးခွန်းနံပါတ် ၃ က COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ညွှန်ကြားချက်တွေကို ဖတ်ထားတယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုး တွေရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကို နားလည်ပါသလားလို့ မေးထား ပါတယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၄ က ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ပထမဦးစားပေး အဆင့် သတ်မှတ်ထားတဲ့ အုပ်စုထဲ ပါ မပါ မေးထားပါတယ်။ ပါတယ်ဆိုရင် ဦစားပေးအုပ်စုရဲ့ အမည်ရှေ့က အကွက်မှာ အမှန်ခြစ်ပေးရပါမယ်။ ဦးစားပေးအုပ်စုတွေက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေ၊ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက် ရှိသူတွေ၊ အသက် ၆၀ ကနေ ၆၄ နှစ်ကြား အရွယ်တွေနဲ့ ဘိုးဘွားစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေက ဝန်ထမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ နာတာရှည်ရောဂါခံစားနေရတဲ့ သူတွေက မိမိတို့ရဲ့ ရောဂါအမည်ကို ချရေးရပါမယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၅ က နေမကောင်းဖြစ်နေလို့ ဆေးကုသမှု ခံယူနေရတာ ဒါမှမဟုတ် ဆေးသောက်နေရတာမျိုး ရှိလားလို့ မေးထားပါတယ်။ တကယ်လို့ ရှိတယ်ဆိုရင် ရောဂါနာမည်နဲ့ ကုသမှုခံယူနေတဲ့ အမျိုးအစားရဲ့ ရှေ့က အကွက်မှာ အမှတ်ခြစ်ပေးရပါမယ်၊ ဒါမှမဟုတ် သူတို့မေးခွန်းလွှာစာရင်းမှာ မပါဘူးဆိုရင် ရောဂါအမည်နဲ့ ကုသမှုပုံစံကို ချရေးပေးရပါမယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၆ က မိမိ ရောဂါအတွက် ကုသပေးနေတဲ့ ဆရာဝန်က ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်နေ့မှာ ဆေးထိုးလို့ ရတယ်လို့ ပြောထားပါသလားလို့ မေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မေးခွန်း နံပါတ် ၇ က အဖျားရှိပါသလား ဒါမှမဟုတ် အရင်လက နေမကောင်းဖြစ်ထားလားလို့ မေးထားပါတယ်။ တကယ်လို့ နေမကောင်းဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရောဂါအမည်ကို ရေးပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

244. ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်မှာ ကြိုတင် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ရတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးချင်တဲ့သူ ဘယ်သူမဆို ကြိုတင်စစ်ဆေးခံဖို့ လိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးအထိုးခံမယ့်သူက ကိုယ့်ရဲ့ လက်ရှိ ကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ အရင်တုန်းက ဖြစ်ခဲ့ဖူးတာနဲ့ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တာဝန်ခံဆရာဝန်က အဲဒီမေးခွန်းလွှာကို စစ်ဆေးပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ သင့် မသင့် ဆုံး ဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပထမဆုံး မိမိတို့ရဲ့ နေရပ်လိပ်စာ၊ အမည်၊ ဖုန်းနံပါတ်၊ မွေးသက္ကရာဇ် နဲ့ ကျား/မ စတာတွေအပြင် စစ်ဆေးမခံခင်မှာ တိုင်းထားတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ရေးပေးရပါမယ်။ အဲဒီနောက် အမှား အမှန် မေးခွန်း ၁၄ ခုကို ဖြေရပါမယ်။
အဲဒီမေးခွန်းလွှာကို ဂျပန်ဘာသာနဲ့ ရေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံခြားဘာသာစကားနဲ့ရေးထားတဲ့ ဖောင်ကို ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ရနိုင်ပြီး အဲဒီဖောင်မှာ ဖြည့်နိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

243. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၆)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေဟာ အစကတည်းက အားနည်းချက်တွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အဆင့်မြင့် အရာရှိဟောင်းတစ်ဦးက ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်ပြည်သူ တွေဟာ အရင်တုန်းက ထိုးခဲ့ဖူးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်မှုအန္တရာယ်တွေ ကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့အတွက် ယေဘုယျအားဖြင့် လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပို သတိထားလာနေကြတယ်လို့ အဲဒီအရာရှိက ပြောပါတယ်။ ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတချို့ကတော့ ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်မှုကနေ နုတ်ထွက်သွားခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးကို အေးခဲပြီး သိမ်းဆည်းထားနိုင်တဲ့အချိန် တိုတောင်းတာ၊ ဆေးကို သိမ်းထားချိန်မှာ အပူချိန် ထိန်းညှိဖို့ လိုအပ်တာ၊ ဆေးအပေါ် ယုံကြည်မှု ပြဿနာနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ တရားစွဲဆိုမှု စတဲ့ အန္တရာယ်တွေ များတဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်မှုကို ဆက်မလုပ်တော့တဲ့ ဆေးကုမ္ပဏီတွေ ရှိတယ်လို့ အဲဒီအရာရှိက ပြောပါတယ်။ ဂျပန် ပြည်တွင်းက ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်နဲ့ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်တွေအရ ပြိုင်ဘက်တွေကို ရှုံးနေပုံလည်း ရတယ်လို့ အဲဒီအရာရှိက ဆိုပါတယ်။
အခုတော့ ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီ ၄ ခုက သူတို့ ထုတ်လုပ်တဲ့ဆေးတွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ စလုပ်ခဲ့ပြီး အဲဒီအထဲက တချို့ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မကုန်ခင် အစိုးရအတည်ပြုချက်ရဖို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေ အလုံအလောက်ရဖို့ ဂျပန်ဟာ အခက်အခဲ အမျိုးမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူ အရေအတွက်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင်ရော ရောဂါကူးစက်မှုအခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင်ရော အနည်း အများက ဆတူလောက် ရှိတာကြောင့် တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ အဲဒီလောက်ကြီး ကွာဟချက်ရှိနေတာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဂျပန်အစိုးရက ခံယူထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၃၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

242. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၅)

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာမှာ ဂျပန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေအကြား ကွာဟမှုဟာ ပိုမို ကျယ်ပြန့်လာနေပါတယ်။ အမြတ်အစွန်းမရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် နိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးတယ်လို့ ယုံကြည်တာကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတီထွင် ထုတ်လုပ်တဲ့ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေကို တခြားနိုင်ငံတွေက အစိုးရတွေရဲ့ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ စနစ်ကြောင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုက လက်တွေ့ အကောင်အထည်ပေါ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
St. Marianna University School of Medicine က ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား ဟီရိုးယုကိ (Kunishima Hiroyuki) က ဗြိတိန်နဲ့ ဆွီဒင်နိုင်ငံတွေကို ဥပမာအနေနဲ့ ပြောပြပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ အစိုးရတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးကို အမြောက်အမြား ရောင်းရလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်မထားဘဲ ပဋိဇီဝဆေးတွေ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို ငွေကြေးအများကြီး ထောက်ပံ့မှုတွေ ပေးတဲ့ စနစ်ကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုအတွက် အစိုးရက တက်တက်ကြွကြွ ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ မူဘောင်တစ်ရပ် ရှိပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အများပြည်သူတွေရဲ့ ကွဲလွဲနေတဲ့ သဘောထား အမြင်တွေကို သီးသန့် အရေးကိစ္စအဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူတွေက သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းကို သတင်းမီဒီယာတွေက တင်ပြတဲ့ပုံစံမှာ သတိထားပြီး ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထုတ်ဖော် ပြောခဲ့ကြပါတယ်။
University of Tokyo's Graduate School of Medicine က စီမံကိန်း သုတေသီ စာခါ့မိုတို ဟာရုခါ့ (Sakamoto Haruka) က ဂျပန်လူမျိုးအများစုက “ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ချီတုံ ချတုံ” ဖြစ်တဲ့ ခံစားချက်က အခြေခံအားဖြင့် ဆက်တိုက်ဆိုသလို ရှိနေကြတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
မီဒီယာက သူတို့ရဲ့ သတင်းဖော်ပြချက်တွေမှာ လူတွေရဲ့ အဲဒီလို ဖြစ်နေတဲ့စိတ်ကို အလေးထား ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အတော်သတိထားတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးနေတယ်လို့ ပါမောက္ခ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

241. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေး နေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၄)

အဖြေ- ဘက်စုံကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက အခုလို နှောင့်နှေးနေရတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းတစ်ချက်ကတော့ ဂျပန်နိုင်ငံက ပြည်တွင်းမှာကာကွယ်ဆေး မထုတ်လုပ် နိုင်သေးတာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ ထောက်ပံ့မှု မလုံလောက်တာအပါအဝင် တခြား လိုအပ်ချက်တွေကြောင့် ပြည်တွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ဖို့ နှောင့်နှေးနေတာလို့ တိုကျိုတက္ကသိုလ် ဆေးသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ Ishii Ken က ပြောပါတယ်။ ဒီကိစ္စဟာ ကြီးကြီးမားမား အမြစ်တွယ်နေပြီဖြစ်တဲ့ ပြဿနာတစ်ခုလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ အခု ပါမောက္ခ Ishii က ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတစ်ခုနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး mRNA ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အစောပိုင်းမှာ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ဘတ်ဂျက်ငွေကို အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပ အစိုးရတွေက ယန်းနဲ့ဆိုရင် ထရီလီယံပေါင်းများစွာ သုံးစွဲနေချိန်မှာ ဂျပန်အစိုးရက ယန်း ၁၀ ဘီလီယံလောက်ပဲ ထုတ်သုံးခဲ့တယ်လို့ ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ဖို့ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ကြီးမားတဲ့ ကွာဟချက် ရလဒ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပမှာ အစိုးရတွေက ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စီမံကိန်းတွေကို အပြည့်အဝ ထောက်ပံ့ပေးထားပြီး ထုတ်လုပ်သူတွေကိုလည်း လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ဖို့ အဆောက်အအုံတွေနဲ့ ဆေးပမာဏ အများကြီး ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် စက်ရုံတွေ ဆောက်လုပ်ပေးတာ စတဲ့ အကူအညီတွေ ပေးနေတယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နေဆဲအချိန်မှာ အကဲဖြတ်တာတွေ စလုပ်ပြီး ကြည့်ရှုစစ်ဆေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြီးကြပ်ရေးအာဏာပိုင်တွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန်အစိုးရက ဒီလို အထူးတလည် အစီအမံတွေကို မလုပ်ခဲ့ဘူးလို့ ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါတွေအတွက် အရေးပေါ် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုဟာ နိုင်ငံ့လုံခြုံရေးနဲ့ သံတမန်ရေးအရပါ အရေးပါတယ်ဆိုတာကို ဂျပန်အစိုးရက နားမလည်ခဲ့ဘူးလို့ ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ရင် လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ ကတည်းက ဂျပန်နိုင်ငံဟာ အခြေခံ သုတေသနလုပ်ငန်းတွေမှာ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပတို့ထက် နောက်ကျနေခဲ့တာ အခုအချိန်အထိပဲလို့ ပါမောက္ခ Ishii က ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

240. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးတွေကို ယေဘုယျအားဖြင့် လူအများအပြားကို ထိုးပေးရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဆေးထိုးခံမယ့် သူတွေရဲ့ သဘောတူညီချက် ယူတာကို သတိထား ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေကို တခြားနိုင်ငံတွေက ခွင့်ပြုပြီးသားဖြစ်တာကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မြန်မြန် အတည်ပြုသင့် တယ်လို့တော့ လွယ်လွယ်ပြောလို့ မရပါဘူး။ တခြားတစ်ဖက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်တွေက လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေမှာ အာရှနိုင်ငံသားတွေကိုပါ ထည့်သွင်း စမ်းသပ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ လုံလောက်တယ်ဆိုရင် ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ လွယ်ကူရှင်းလင်းတဲ့နည်းနဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ် တာမျိုးကို စဉ်းစားသင့်တယ်ဆိုတဲ့ အမြင်တွေလည်း ရှိပါတယ်။
ဒီလိုကူးစက်ရောဂါ ပြန့်ပွားနေတဲ့ အတောအတွင်းမှာ မြန်မြန် ဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ သတိထားဆောင်ရွက်ဖို့ဆိုတဲ့ အချက် ၂ ချက်မှာ ဘယ်အချက်ကို အလေးပေးမလဲဆိုတာက ပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့ ဖြန့်ဖြူးနေတဲ့အချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေ စတင်ခဲ့တယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရက ကနဦးတုန်းက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီပြဿနာကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလကတည်းက ဖြေရှင်းပြီးသွားပြီ ဖြစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောင်မှာ စိုးရိမ်စရာ ကြီးကြီးမားမား မရှိပါဘူးလို့ အစိုးရက ပြောပါတယ်။
ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်တွေ ချောချောမွေ့မွေ့ဖြစ်ရေး ဆောင်ရွက်ဖို့ တာဝန်ရှိပြီး အဲဒီလို ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ဗဟိုအစိုးရက ထောက်ပံ့ပေးဖို့ ရည်ရွယ်ထား တယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို အတည်ပြုတာကနေ ဆေးထိုးဖို့ ဖြန့်ဖြူးတဲ့အထိ အဆင့်တစ်ခုစီ တိုင်းမှာ အရင်တုန်းက အခက်အခဲတွေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ် စတဲ့ အစောပိုင်းအဆင့်မှာတောင်မှပဲ ထင်ထားတာထက် ပိုကြီးမားတဲ့ တာဝန်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

239. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဗြိတိန်က Oxford တက္ကသိုလ်နဲ့ တခြား အဖွဲ့အစည်း တွေက သုတေသီတွေအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေမှာ အစ္စရေးမှာရှိတဲ့ အနည်းဆုံး နိုင်ငံ့လူဦးရေရဲ့ ၆၃ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးပြီလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လူဦးရေ အချိုးနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဗြိတိန်မှာ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ အမေရိကန်မှာ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဂျပန်မှာ ၂.၉၁ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးပြီလို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီအချက်အလက်တွေအရ လူဦးရေအလိုက် ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂျပန်နိုင်ငံဟာ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသတွေကြားမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ အဆင့် ၁၃၁ နေရာမှာ ရှိပါတယ်။
ဗြိတိန်က Pfizer/BioNTech ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်က ဗြိတိန်ထက် ၂ လလောက် နောက်ကျပြီးမှ ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်ကို စခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ အဲဒီလို ကွာခြားတာပါလဲ။
Pfizer ကုမ္ပဏီက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးကို အသုံးပြုဖို့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလအနှောင်းပိုင်းမှာ လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေကို တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန်လူမျိုးတွေနဲ့ စစ်ဆေးထားတဲ့ ဒေတာရရှိဖို့ လူပေါင်း ၁၆၀ ကို နောက်ထပ် လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဂျပန်မှာ နောက်ထပ်စစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်တွေ ထွက်လာဖို့ စောင့်ဆိုင်းခဲ့ရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်မှာ ပါဝင်တဲ့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး ဌာနက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဂျပန်မှာ ပြည်တွင်း လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု တွေကို ထပ်ပြီး မလုပ်ခဲ့ဘူးဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေ ပိုပြီး လျင်လျင်မြန်မြန်နဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီလို လူတွေနဲ့လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုလုပ်တာက ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးအစီအစဉ် နှောင့်နှေးရတဲ့ အချက်တွေထဲက တစ်ချက်ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်တုန်းက ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဘယ်နေရာမဆို ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ လုံလုံလောက်လောက် မရှိခဲ့တာကိုလည်း အဲဒီ တာဝန်ရှိသူက မှတ်ချက်ပြု ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို အလျင်စလို အတည်ပြုလိုက်ရင် ကာကွယ်ဆေးကြောင့် မျှော်လင့်မထားတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်တဲ့ လူနာတွေ ရှိလာတဲ့အခါ စီစဉ်လာခဲ့တာတွေ အကုန်လုံး အလဟဿ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လွှတ်တော်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာလို့ သူက ပြောပါတယ်။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဘာတွေ ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရင်း ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နောက်ထပ်စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်တာဟာ မှန်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

238. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဒီပြဿနာအတွက် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးစီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်က စုစုစည်းစည်း မရှိလို့ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြ ချက်ကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တချို့က ထောက်ပြ ထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေဟာ အလုပ်တာဝန် အများကြီးယူထားရပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တချို့နိုင်ငံတွေနဲ့ မတူဘဲ လူတွေရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး မှတ်တမ်းနဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့ မူဘောင်ကို ဗဟိုက ဦးစီး ဆောင်ရွက်ခြင်း မရှိလို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ နေထိုင်ခွင့်မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ မှတ်တမ်းပေါ် အခြေခံပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကျုံးဝင်တဲ့သူတွေကို ရွေးချယ်ပြီး သူတို့တွေဆီကို ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် ကူပွန်တွေကို ပို့ပေးပါတယ်။ ကူပွန်လက်ခံရရှိတဲ့ သူတွေက ဖုန်းနဲ့ ဒါမှမဟုတ် အင်တာနက်ကနေ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းတာတွေ လုပ်ပြီးမှ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ နေရာကို သွားတဲ့အခါ ကူပွန်တွေကို ယူသွားရင် ဆေးထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Niigata တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ စာ့အိတို အာကိဟီကို (Saito Akihiko) ကို မေးထားပါတယ်။ ပါမောက္ခ စာ့အိတို အာကိဟီကိုဟာ အမေရိကန် အဖွဲ့အစည်းတချို့မှာ သုတေသီ တစ်ဦးအဖြစ် လုပ်နေပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ စီမံကိန်းတွေမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အကြီးမားဆုံး ပြဿနာက ဗဟိုအစိုးရက ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေကို အလုပ်တာဝန် အားလုံးပေးထားတာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခု ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက် ထုတ်ထားပေမယ့်လည်း အစိုးရက COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးလုပ်ငန်းကို ဂျာမန် ဝက်သက်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုးသလိုမျိုး သာမန်လုပ်ငန်းအနေနဲ့ ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ပါမောက္ခ စာ့အိတိုက ပြောပါတယ်။ ဥပမာ- လူတိုင်းကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ "My Number" လို့ခေါ်တဲ့ မှတ်ပုံတင် ID စနစ်ကို သုံးပြီး ကြိုတင်စာရင်းပေးတာ စတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး လုပ်ငန်းစဉ်ကို ရိုးရှင်းလွယ်ကူအောင် လုပ်သင့်ပေမယ့် အဲဒီလို ပြင်ဆင်မှုမျိုး ဗဟိုအစိုးရက မလုပ်ထားဘူးလို့ ပါမောက္ခ စာ့အိတိုက ပြောပါတယ်။
COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးရာမှာ ပြည်သူတွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့ မှတ်တမ်းတွေကို ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်နဲ့ မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်တာမျိုး တချို့နိုင်ငံတွေက အရင်ကတည်းက ဆောင်ရွက်နေခဲ့ကြတယ်လို့ လေ့လာသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံက အလားတူ စနစ်အတိုင်း လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက တင်ပြထားပေမယ့် အစိုးရက အဲဒီစနစ်ကို အခုအထိ အကောင်အထည် မဖော်ရသေးပါဘူး။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

237. လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ နေရာ တွေမှာ ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးခြင်း (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ လူအများအပြားကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကာကွယ်ဆေးပေးတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေက ကွဲပြားခြားနားတဲ့အတွက် အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ပြောပြပါမယ်။
တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာမှာ ဗဟိုအစိုးရက လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးအစီအစဉ်က သီးခြား စနစ်နဲ့ စီမံဆောင်ရွက်နေပြီး ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေလုပ်ဆောင်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေနဲ့ လုံးဝ ကွဲပြားပါတယ်။
ဆိုလိုတာက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကျုံးဝင်တဲ့သူတွေဟာ ဗဟိုအစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ နေရာတွေမှာ ဒါမှမဟုတ် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ အစီအစဉ်နဲ့လည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေဟာ ဘယ်စနစ်ကို ရွေးချယ်ပြီး ဆေးထိုးမယ်ဆိုတာကို ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ အစီအစဉ်ကနေ တစ်ဆင့် ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသားဆိုရင် ဗဟိုအစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေမှာ လျှောက်ထားလို့ မရတော့ပါဘူး။
ကြိုတင်စာရင်းပေးဖို့အတွက် ဗဟိုအစိုးရက စီစဉ်ထားတဲ့ နေရာနဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်အဖွဲ့က စီစဉ်ထားတဲ့ နေရာ ၂ ခုက အချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ထားတာမျိုး မရှိပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် ဗဟိုအစိုးရဆီမှာရော ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဆီမှာရော ကြိုတင်စာရင်း ပေးထား မိနိုင်တာကြောင့် အကယ်၍ ၂ နေရာစလုံးမှာ စာရင်းပေးထားမိရင် တစ်နေရာမှာ ပေးထားတဲ့ နာမည်စာရင်းကို ကိုယ်တိုင် ပယ်ဖျက်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ်တိုင် စာရင်းသွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိသူတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်လာရင် သူတို့နေထိုင်တဲ့ မြို့နယ်က ပို့ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့်ကူပွန်နံပါတ်တွေကို အသုံးပြုပြီး ဆေးထိုးဖို့ လုပ်ရမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေပြီးဆုံးအောင်လုပ်ဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့ မိသားစုတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေ ဒါမှမဟုတ် မိတ်ဆွေတွေကို အကူအညီ တောင်းပြီး လုပ်ကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိမ်လည်မှုတွေ ရှိကြောင်း ဂျပန် စားသုံးသူရေးရာအေဂျင်စီက သတိပေးနေပါတယ်။
လူတွေရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေ၊ ငွေကြေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းလာတယ်ဆိုတဲ့ သံသယဖြစ်ဖွယ် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေ ရှိတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း နိုင်ငံတစ်ဝန်းက စားသုံးသူရေးရာအေဂျင်စီတွေဆီကို အကြောင်းကြား လာတာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီသံသယဖြစ်ဖွယ် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေ ဆိုတာက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကြိုတင်စာရင်း သွင်းပေးတဲ့နေရာမှာ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ ပြောလာတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

236. လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့နေရာတွေမှာ ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးခြင်း (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာမှာ လူအများအပြားကို ဆေးထိုးပေးနိုင်မယ့်နေရာတွေ ဖွင့်လှစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးမှုတွေကို ဂျပန်အစိုးရက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့မှာ စတင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ တိုကျိုနဲ့ အနီးဝန်းကျင်က ခရိုင် ၃ ခုမှာ နေထိုင်သူတွေအပြင် အိုစာကာနဲ့ အနီးဝန်းကျင်က ခရိုင် ၂ ခုက ဒေသခံတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ပြောပြပေးပါမယ်။
လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ စင်တာတွေမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့ကနေ ဩဂုတ်လကုန်အထိ ၃ လကျော် ဆောင်ရွက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့ အထိ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကြိုတင်စာရင်းပေးနိုင်တဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေကို ပြောပြပါမယ်။ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ အင်တာနက်မှာ ဝင်ပြီး စာရင်းပေးဖို့ ကြိုးစားနေသူတွေ အခက်အခဲမရှိအောင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်နေ့စပြီး ပထမသီတင်းပတ်မှာ စာရင်းသွင်းဖို့ စီစဉ်ထားခဲ့ပါတယ်။ စာရင်းပေးနိုင်သူတွေက တိုကျိုက ရပ်ကွက် ၂၃ ခုနဲ့ အိုစာကာမြို့မှာ နေထိုင်တဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ဖြစ် ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့ကနေစပြီး တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာခရိုင် အားလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေအနေနဲ့ ဒုတိယအသုတ် စာရင်းပေးလို့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၃၁ ရက်နေ့မှာတော့ တိုကျိုနဲ့ အနီးခရိုင် ၃ ခု ဖြစ်တဲ့ စိုက်တာ့မ၊ ခါနာဂါဝါနဲ့ ချိဘ အပြင် အိုစာကာနဲ့ အိမ်နီးချင်းခရိုင် ကျိုတိုနဲ့ ဟယောဂိုတို့မှာ နေထိုင်တဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေလည်း ကြိုတင်စာရင်း သွင်းတာတွေ လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့ကနေ မေလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာမြို့ မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့်နေရာအားလုံးအတွက် စာရင်း ပြည့်သွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာမှာ နေထိုင်ပြီး ရပ်ကွက်ရုံးမှာ မှတ်ပုံတင်ထားခြင်း မရှိတဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ကြိုတင် စာရင်းပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တာဝန်ရှိသူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့်သူ ရရှိထားတဲ့ ကူပွန်နံပါတ်နဲ့ သူတို့ပို့ထားတဲ့ အီးမေးလ် အချက်အလက်တွေမှာပါတဲ့ အိမ် လိပ်စာနဲ့ တိုက်ကြည့်ပြီး ဒီမြို့နယ်မှာ နေထိုင်သူ ဟုတ် မဟုတ် အတည်ပြုနိုင်ဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။
အစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေမှာ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေး တာတွေကို အင်တာနက်ကနေပဲ လက်ခံမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်မှ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့်နေ့ကို သတ်မှတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

235. လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့နေရာတွေမှာ ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးခြင်း (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရဟာ တိုကျိုနဲ့ အိုစာကာမှာ ဖွင့်လှစ်မယ့် လူအများအပြားကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့် နေရာတွေမှာ ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးတာတွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၂၄ ရက်နေ့ တနင်္လာနေ့မှာ စတင်လုပ်ဆောင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စာရင်းပေးနိုင်တဲ့သူတွေက တိုကျိုနဲ့ အိမ်နီးချင်း ခရိုင် ၃ ခုအပြင် အိုစာကာနဲ့ အိမ်နီးချင်းခရိုင် ၂ ခုမှာ နေထိုင်တဲ့သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်ရမယ့် လိုအပ်မယ့် အချက်အလက်တွေကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့်သူတစ်ဦးဟာ ကြိုတင်စာရင်းပေးဖို့ အတွက် မိမိနေထိုင်တဲ့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးက ပို့ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးခွင့် ကူပွန် လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အင်တာနက်ကနေပဲ ကြိုတင်စာရင်းပေးတာတွေကို လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ကြိုတင်စာရင်းပေးရမယ့် ဝက်ဘ်ဆိုက်ထဲကို ဝင်ပြီး မိမိတို့ရဲ့ မွေးသက္ကရာဇ်၊ ရက်၊ လတွေ အပြင် ကူပွန်နံပါတ်နဲ့ တခြားအချက်အလက်တွေကို ရိုက်ထည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးတာတွေက တချို့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေမှာ ဧပြီလ ကတည်းက စတင်လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေကတော့ ကျန်းမာရေး ဆိုးဆိုးရွားရွား ခံစားနေရသူတွေကို ဦးစားပေး ဆေးထိုးပေးနေပါတယ်။
ဥပမာ- တချို့မြို့နယ်တွေမှာတော့ အခုအချိန်အထိ အသက် ၇၅ နှစ်နဲ့ အထက် အရွယ်ရှိသူတွေကိုသာ ကူပွန်တွေ ပို့ပေးနေပါတယ်။
အဲဒီလို မြို့နယ်တွေမှာနေထိုင်တဲ့ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ ၇၄ နှစ် အရွယ်ကြားလူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကျုံးဝင်ပေမယ့်လည်း အခုအချိန်အထိ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးတာမျိုး မလုပ်နိုင်ကြပါဘူး။
လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့်နေရာတွေကို စီမံခန့်ခွဲနေတဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေက အဲဒီလိုလူတွေအတွက် စိတ်မကောင်းဖြစ်ပေမယ့်လည်း ကူပွန်နံပါတ် မပါဘဲ ကြိုတင် စာရင်းပေးလို့ မရနိုင်ပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဲဒီကူပွန်နံပါတ်တွေကနေတစ်ဆင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသူတွေရဲ့ မှတ်တမ်းကို အစိုးရက ပြန်စစ်ဆေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေဟာ ဆေးထိုးဖို့အတွက် ကြိုတင်စာရင်းပေးတာတွေကို သူတို့ရဲ့ ဒေသန္တရ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ တစ်ကြိမ်၊ အစိုးရက စီစဉ်ပေးတဲ့ လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့် နေရာတွေမှာ တစ်ကြိမ် အဲဒီလို စာရင်း ၂ ကြိမ် ပေးမိတာမျိုး ရှိနိုင်တဲ့အတွက် အစိုးရက သတိပေးနေပါတယ်။
ဒီလိုမဖြစ်အောင် ရှောင်ကြဉ်ဖို့ စစ်ဆေးတဲ့ နည်းလမ်း မရှိဘူးလို့ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် စာရင်း ၂ ကြိမ်ပေးမိရင် တစ်ကြိမ် ပယ်ဖျက်ကြဖို့ တာဝန်ရှိသူတွေက တောင်းဆိုနေပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ စာရင်းအကြိမ်ကြိမ် မှားပေးမိရင် တန်ဖိုးရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ အလဟဿ ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

234. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းအရာတွေက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဗဟိုအစိုးရရဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဆီကို ကာကွယ်ဆေးဖြန့်ချိတဲ့ စနစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တချို့က အပြစ်တင်နေကြပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ခရိုင်အားလုံးကို ကာကွယ်ဆေး အညီအမျှ ဖြန့်ဖြူးပေးဖို့ ယေဘုယျအားဖြင့် အစိုးရက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ပြည်သူတွေနားလည်မှုရရှိစေမယ့် မျှတတဲ့နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစိတ်ကူးအစီအစဉ်ကလည်း ထောက်ပြစရာတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ တချို့ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က အညီအမျှ ဖြန့်ဖြူးပေးမယ်ဆိုတဲ့အတွက်ကြောင့် ခရိုင်တစ်ခုချင်းစီကို ကာကွယ်ဆေး ပမာဏ အနည်းငယ်စီသာ ပို့နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ကာကွယ်ဆေးအရေအတွက် အနည်းငယ်သာ လက်ခံရရှိပေမယ့် သူတို့ရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေကိုတော့ ဆက်လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေ အတွက် ပထမဆုံး အတွေ့အကြုံ ဖြစ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေ ပမာဏ ဘယ်လောက်ရမယ်၊ ဘယ်အချိန်ရမယ်ဆိုတာ မသိဘူးဆိုရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေ ရရှိရေး စတဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ် ပါမောက္ခ နာကာယာမာ့က ပြောပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အခြေအနေက ဒေသအလိုက် မတူတဲ့ အတွက်ကြောင့် ကူးစက်မှုများတဲ့ ဧရိယာတွေကို ဦးစားပေး သင့်တယ်လို့လည်း တချို့ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းက သမာသမတ်မကျပေမယ့်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေ ပိုပြီး တိုးတက် ထိရောက်နိုင်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တွေက ယုံကြည်နေပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

233. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ နှောင့်နှေးနေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးက နိုင်ငံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးအစီအစဉ်တွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေက သူတို့နိုင်ငံ လူဦးရေရဲ့ ထက်ဝက်လောက် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဂျပန်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့ လူဦးရေဟာ နိုင်ငံ့လူဦးရေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းအနည်းငယ်သာ ရှိပါသေးတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေ နှောင့်နှေးနေရတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းကို ပြောပြပေးပါမယ်။
ကျိုတိုမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်နေ့ကစပြီး အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဒေသမှာ နေထိုင်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် သူတို့ ပြနေကျ ဆရာဝန်တွေကနေတစ်ဆင့် ကြိုတင်စာရင်းပေးကြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို တောင်းဆိုခဲ့တာကြောင့် ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေကို ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေ အများကြီး ဖြစ်ပွားစေခဲ့ပါတယ်။ လူတော်တော် များများက ကြိုတင်စာရင်းပေးဖို့အတွက် ဆေးရုံဆေးခန်း တွေကိုလည်း ကိုယ်တိုင်သွားခဲ့ကြပါတယ်။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေ မဖွင့်ခင်ကတည်းက ဆေးခန်းရှေ့မှာ လူ ၁၀၀ လောက် တန်းစီပြီး စောင့်နေတာမျိုးတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ မိမိတို့မြို့နယ်တွင်းမှာ နေထိုင်သူတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် သင့်တော်တဲ့ဥပဒေတွေအပေါ် အခြေခံတဲ့ မူဘောင်တစ်ရပ် ချမှတ်ပြီး တာဝန်ယူသင့်တယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
ရလဒ်အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အစီအစဉ်တွေနဲ့ ကြိုတင်စာရင်းပေးတဲ့ စနစ်တွေဟာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအမျိုးမျိုးရှိပြီး မြို့နယ်အလိုက် ကွဲပြားမှုရှိ လာပါတယ်။ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကို ရှာဖို့ တာဝန်ရှိသူတွေ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။
မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကလည်း ဆရာဝန်တွေနဲ့ သူနာပြုတွေ လုံလုံလောက်လောက်ရရှိရေးအတွက် အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရ ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစစ အရာရာ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကိုပဲ လုပ်ခိုင်းနေတယ်လို့ တချို့က ဗဟိုအစိုးရကို အပြစ်တင်နေပါတယ်။
မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကလည်း ကာကွယ်ဆေးတွေ ဘယ်အချိန် ရောက်လာမယ်၊ ခွဲဝေသတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ ဆေးပမာဏ ဘယ်လောက် ရမယ်ဆိုတာတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ မရတာကြောင့် အခက်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီလို သတင်းအချက်အလက်တွေ မရဘဲနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့် နေရာတွေအတွက် အစီအစဉ်တွေ မစတင် နိုင်ပါဘူး။
တိုကျိုမှာရှိတဲ့ ရပ်ကွက်တစ်ခုက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ဒီလို ပြဿနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြို့နယ်တော်တော်များများက ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရာမှာ အရှုပ်အထွေးဖြစ်လာနိုင်တာကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားကြဖို့ အဲဒီအရာရှိက ပြောပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူ အရေအတွက်အများကြီးကို ဆေးထိုးတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲဆိုတာကို စိတ်ကူး ကြည့်ဖို့ကလည်း ခက်ခဲတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးခွင့်ကူပွန်တွေရဲ့ နောက်ဆုံးနံပါတ်အရ အရင်ဆုံးလာတဲ့ ကြိုတင်စာရင်းပေးမှုတွေကို လက်ခံမယ့်အအစား ဆေးထိုးမယ့်ပမာဏကို သတ်မှတ်ထားသလိုမျိုး မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ သေချာတဲ့ အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်သင့််တယ်လို့ အဲဒီတာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အသေးစိတ်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေက ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာတွေကို နှောင့်နှေးစေတယ်လို့ တိုကျိုက တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဟန်ချက်ညီအောင် သင့်တော်တဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေနဲ့ လုပ်ဖို့ဆိုတာ ခက်ခဲတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

232. အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်လိုပါလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၄၉ နိုင်ငံမှာ တွေ့ရှိထားတယ်လို့ (WHO) က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာရင်းထဲမှာ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်၊ ရုရှား၊ တရုတ်နဲ့ ဂျပန်တို့ ပါဝင်ပါတယ်။
အိန္ဒိယက မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်မှာ ဆင့်ကဲ သန္ဓေပြောင်းလဲသွားတဲ့ L452R ၊ P681R နဲ့ E484Q သန္ဓေ ၃ မျိုး ပါဝင်နေတာနဲ့ E484Q သန္ဓေ တစ်မျိုးတည်း ပါဝင်နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်လည်း ရှိတယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
L452R သန္ဓေပြောင်းလဲမှု ပါတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သာမန်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးဗီဇထက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုပြီးတော့ ကူးစက်မြန်တဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကူးစက် ရောဂါဌာနနဲ့ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေက သုတေသီတွေက သတင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အဲဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အထူးသဖြင့် အမေရိကန် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ တခြား မျိုးဗီဇဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် အမှန်တကယ်ပဲ ပိုပြီးတော့ ကူးစက်မြန်သလားဆိုတာ မသိရသေးဘူးလို့ ပြောပြီး သုတေသန ဆက်လုပ်လို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်မှာ ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ သန္ဓေ ၂ မျိုး ဒါမှမဟုတ် သန္ဓေ ၂ မျိုးထက်ပိုပြီး ပါဝင်တာလည်း ဖြစ်တတ် ပါတယ်။ ဒီလို ဆင့်ကဲ သန္ဓေပြောင်းလဲခြင်းတွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ပြန့်ပွားမှုတွေအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသလားဆိုတာ လေ့လာဖို့ လိုနေပါ သေးတယ်။
ဥပမာ- ဗြိတိန်မှာ ပထမဆုံးတွေ့ရှိပြီး ကူးစက်ပြန့်ပွားခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ဂျပန်နိုင်ငံ Kansai ဒေသ အပါအဝင် တခြားဒေသတွေမှာပါ ကူးစက်နေတာ တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး အဲဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ spike protein ထဲမှာ အနည်းဆုံး ဆင့်ကဲပြောင်းလဲသွားတဲ့ သန္ဓေ ၅ မျိုး ပါ ပါတယ်။
ဆင့်ကဲ သန္ဓေပြောင်းလဲမှုတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ N501Y ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ပိုမို ကူးစက်စေပြီး စိုးရိမ်ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တောင်အာဖရိကနဲ့ ဘရာဇီးမှာ တွေ့ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေမှာလည်း ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲသွားတဲ့ သန္ဓေ အမျိုးအစားဖြစ်တဲ့ N501Y အပြင် ကိုယ်ခံစွမ်းအား ကျဆင်းစေနိုင်တဲ့ E484K သန္ဓေလည်း ပါဝင်ပြီး ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲနေတဲ့ သန္ဓေအမျိုးမျိုး ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

231. အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်လိုပါလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေကနေ သိရှိရတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေအရ ကူးစက်မြန်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ကြောင်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၀ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ WHO က ဒီဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားကို “အာရုံစိုက် သတိထားရမယ့် မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်” ကနေ “ စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေရှိတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်” လို့ အမျိုးအစားခွဲ ပြောင်းလဲလိုက်ပြီး ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို စောင့်ကြည့်နေတာတွေ အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ အိန္ဒိယမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်းကို လေ့လာကြရပါမယ်။ အိန္ဒိယမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလနောက်ပိုင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ တစ်ဟုန်ထိုး များပြားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလို ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာတာဟာ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့အပြင် ဘာသာရေးပွဲတော်တွေ၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လူထုစည်းဝေးပွဲတွေမှာ လူတွေစုဝေးတာနဲ့၊ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ခပ်ခွာခွာ နေရမယ် စတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လိုက်နာမှု မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
အိန္ဒိယက မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်မှာ ဆင့်ကဲ သန္ဓေပြောင်းလဲသွားတဲ့ L452R ၊ P681R နဲ့ E484Q သန္ဓေ ၃ မျိုး ပါဝင်နေတာနဲ့ E484Q သန္ဓေ တစ်မျိုးတည်း ပါဝင်နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်လည်း ရှိတယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
ဒီလို ဆင့်ကဲသန္ဓေပြောင်းလဲတယ်ဆိုတာက spike protein လို့ခေါ်တဲ့ amino acid ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းပုံ ပြောင်းလဲသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဆင့်ကဲ သန္ဓေပြောင်းလဲတာတွေက ဗိုင်းရပ်စ် ပိုမိုကူးစက် နိုင်စွမ်းရှိစေပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို အားနည်းစေနိုင်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ပြုလုပ်ထားတဲ့ သုတေသနတွေမှာတော့ လက်ရှိ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေမှာ အဲဒီလိုမျိုး တွေ့ရှိထားပါတယ်။

အိန္ဒိယက မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဗြိတိန်မှာ တွေ့ရှိထားတဲ့ ပိုမိုကူးစက်မြန်တဲ့အဆင့်နဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပုံရတယ်လို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၇ ရက်နေ့က ဗြိတိန်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပိုပြီး ပြင်းထန်တာ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို လွှမ်းမိုးနိုင်တာမျိုး အထောက်အထားမတွေ့ဘူးလို့ အဲဒီကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

230. Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် ပါမယ်။ (အပိုင်း-၅)

အဖြေ- ဒီတစ်ခါ အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်ကျန်းမာရေးနဲ့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန လေ့လာရေးအဖွဲ့က အချက်အလက်တွေကို ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ Pfizer ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့ အစည်းအဝေးမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးသူတွေထဲမှာ ၂၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းက ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တဲ့ ဝေဒနာခံစားရပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးသူတွေထဲမှာတော့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာ ၆၉.၆ ရာခိုင်နှုန်းက ခံစားရတယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ဆေးထိုးပြီးနောက် ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာကို ၂၁.၂ ရာခိုင်နှုန်းခံစားရပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာတော့ ၅၃.၇ ရာခိုင်နှုန်းက ခေါင်းကိုက်တယ်လို့ အချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ၃၇.၅ ဒီဂရီနဲ့ အထက် ဖျားတဲ့သူတွေ ၃.၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာတော့ ၃၈.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC)က အသက် ၁၈ နှစ်ကနေ ၆၄ နှစ်အရွယ်ကြား လူတွေကို Moderna ကာကွယ်ဆေးနဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တယ်လို့ ခံစားရသူ ၃၈.၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာတော့ ၆၇.၆ ရာခိုင်နှုန်းက အဲဒီလို ခံစားရတယ်လို့ CDC က ပြောပါတယ်။ ခေါင်းကိုက် ဝေဒနာခံစားရတာက ပထမအကြိမ်ထိုးပြီးနောက် ၃၅.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာ ၆၂.၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် ဖျားနာသူ ၀.၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက်မှာတော့ ၁၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

229. Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် ပါမယ်။ (အပိုင်း-၄)

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးစလုံးဟာ ဗြိတိန်မှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ အလွန် ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ တွေ့ရှိထားပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အခုဆိုရင် ဂျပန်နိုင်ငံနဲ့ တခြားနိုင်ငံတော်တော်များများမှာ အလျင်အမြန် ပြန့်ပွားနေပါတယ်။ Pfizer, BioNTech နဲ့ တခြား ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ တွေက ထုတ်ပြန်ထားချက်အရ Pfizer-BioNTech ကာကွယ်ဆေးဟာ မူလ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို နှိမ်နင်းနိုင်သလို ဗြိတိန်နဲ့ ဘရာဇီးမှာ ပထမဆုံးတွေ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေကိုလည်း ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်လို့ ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒီစာတမ်းထဲမှာ ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ တောင်အာဖရိကမှာ ပထမဆုံးတွေ့ရှိတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို အပြည့်အဝ ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပေမယ့် ထိရောက်မှု သိပ်မရှိတာ တွေ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဗြိတိန်မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ပျံ့နှံ့နေတဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံမှာ ဒီကာကွယ်ဆေးက အလွန်ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ Pfizer က ပြောပါတယ်။ တောင်အာဖရိကမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေအရ ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ သူ့နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံးတွေ့ရှိတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံကာကွယ်ရာမှာ လုံလောက်တဲ့ ထိရောက်မှု ပေးနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
Moderna နဲ့ တခြားကုမ္ပဏီတွေက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စာတမ်းအရ Moderna ကာကွယ်ဆေးဟာ အစောပိုင်းတွေ့ရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကို တိုက်ဖျက်သလို ဗြိတိန်မှာ တွေ့ရှိတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက် တိုက်ဖျက်နိုင်ကြောင်း ဓာတ်ခွဲခန်း စမ်းသပ်မှု တွေမှာ ပြသနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တောင်အာဖရိက မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ထွက်လာတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းပမာဏဟာ မူလမျိုးဗီဇဗိုင်းရပ်စ်ကနေ ကာကွယ်တာနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ခြောက်ပုံ တစ်ပုံလောက် လျော့ကျသွားပြီး ဘရာဇီးမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ဆိုရင်တော့ သုံးပုံ တစ်ပုံလောက် ကိုယ်ခံစွမ်းအားရဲ့ ထိရောက်မှု ကျဆင်းသွားပါတယ်။ အဲဒီလို ကျဆင်းသွားပေမယ့် မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ လုံလောက်နေသေးတယ်လို့ Moderna က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

228. Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် ပါမယ်။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးစလုံးဟာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေလုပ်ရာမှာ ထိရောက်မှု အများကြီး ရှိတယ်ဆိုတာကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒီဆေးတွေကို ထိုးထားတဲ့ သူတွေကြားမှာ အမှန်တကယ် ထိရောက်မှုရှိတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး ပြုစုထားတဲ့ အချက်အလက်အရ Pfizer ကာကွယ်ဆေးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါဖြစ်ပွားလာမယ့် အန္တရာယ်ကို ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ထိပ်ဆုံးကနေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်တဲ့ နိုင်ငံလို့ ကြေညာထားတဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံက ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို လေ့လာရာမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်လာမယ့် အန္တရာယ်ကို ၉၄ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ၉၂ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတာဘဲ ကူးစက်တာ အပါအဝင် ရောဂါကူးစက်မှုကို ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Moderna ကာကွယ်ဆေးက လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေ အပါအဝင် သုတေသနလုပ်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့အန္တရာယ်ကို ၉၄.၁ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

227. Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် ပါမယ်။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှုနဲ့ တူညီတဲ့အချက် တွေကို အဓိကထားတင်ဆက်ပေးနေပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးတွေဖြစ်တဲ့ Pfizer ၊ Moderna နဲ့ တခြား အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတွေက ကာကွယ်ဆေးကို ဘယ်လို သိုလှောင်ထားသလဲဆိုတာကို ပြောပြပါမယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးစလုံးက mRNA လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇ အချက်အလက်တွေပါဝင်တဲ့ ဒြပ်ပစ္စည်းတစ်မျိုးအပေါ် အခြေခံပြီး ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ mRNA ဆိုတာ ဗိုင်းရပ်စ်က လူ့ဆဲလ်ထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ပရိုတိန်းထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဆီက မျိုးဗီဇ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေထဲမှာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာပျော်ဝင်မလွယ်တဲ့ lipid အဆီ အလွှာပါးနဲ့ mRNA ကို ဖုံးအုပ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါက အကြာကြီး သူ့အတိုင်း တည်ငြိမ်အောင် ထိန်းမထားနိုင်တဲ့အတွက် အလွယ်တကူ ပျက်စီးသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးတွေ ကို အထူးသတိထားပြီး သိုလှောင် သိမ်းဆည်းထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးဟာ အပူချိန် အနုတ် ၉၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်နဲ့ အနုတ် ၆၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် အကြားရှိတဲ့ အအေးခန်းထဲမှာ သိမ်းထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ Pfizer ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက Pfizer က တင်ပြတဲ့ အချက်အလက်တွေအပေါ်အခြေခံပြီး လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြေလျှော့ခဲ့ပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ အနုတ် ၂၅ နဲ့ အနုတ် ၁၅ ကြား အပူချိန်မှာ ၁၄ ရက်အထိ အာနိသင်မပျက်ဘဲ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဆေးမထိုးခင် ကာကွယ်ဆေးကို အရည်ပျော်အောင်လုပ်တဲ့အခါမှာ ဆေးတွေကို အပူချိန် ၂ ဒီဂရီနဲ့ ၈ ဒီဂရီကြားမှာရှိတဲ့ ရေခဲသေတ္တာတွေထဲကို ပြောင်း ထားပြီး ၅ ရက်အတွင်း အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာကတော့ Moderna ကာကွယ်ဆေးကို အပူချိန် အနုတ် ၅၀ နဲ့ အနုတ် ၁၅ ဒီဂရီကြားမှာရှိတဲ့ အအေးခန်းထဲမှာ ထည့်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာတော့ ဆေးတွေကို ရေခဲသေတ္တာတွေထဲမှာ အပူချိန် ၂ ဒီဂရီနဲ့ ၈ ဒီဂရီကြားမှာထားပြီး ရက် ၃၀ အတွင်း အသုံးပြုရပါမယ်။ ဆေးမထိုးခင်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေး တွေကို သာမန် အခန်းအပူချိန်ထဲမှာ အရည် ပြန်ပျော်အောင် ထားလို့ရပါတယ်။ အဖုံးမဖောက်ထားတဲ့ ဆေးပုလင်းတွေကို ၈ ဒီဂရီကနေ ၂၅ ဒီဂရီအထိရှိတဲ့ အခန်းအပူချိန်ထဲမှာ ဆေးမထိုးခင် ၂၄ နာရီအထိ ထားလို့ ရနိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

226. Pfizer နဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့် ပါမယ်။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရဟာ အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer ရဲ့ ကာကွယ်ဆေး၊ အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီရဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဗြိတိန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီရဲ့ AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးတွေ ရရှိဖို့အတွက် စာချုပ်ချုပ်ထားပါတယ်။ အဲဒီအထဲကမှ Pfizer-BioNTech နဲ့ Moderna က တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ မျိုးဗီဇပစ္စည်းအမျိုးအစားတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ RNA ကို အခြေခံပြီး ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေး တွေကို "messenger RNA vaccines ခေါ်ပြီး လွယ်လွယ်ကူကူ ဆိုရင် "mRNA vaccines" လို့ ခေါ်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာအပြင် ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီကြီးတွေက ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး ဒီကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှုနဲ့ တူညီတဲ့အချက်တွေကို အဓိကထား ပြောပြပေးပါမယ်။
ဒီကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးစလုံးဟာ ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းကို ထိုးရတဲ့ ဆေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းထဲ ထိုးတယ်ဆိုတာက အရေပြားရဲ့ အဆီ အောက်မှာ ရှိတဲ့ ကြွက်သားထဲကို ထိုးတဲ့ နည်းစနစ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးထိုးတဲ့အခါ ပခုံးနားက လက်မောင်းအထက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလေ့ရှိတဲ့နေရာက ကြွက်သားနေရာကို ထိုးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ တုပ်ကွေးရောဂါစတဲ့ ရောဂါတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါ အရေပြားအောက်ကို ထိုးတဲ့ hypodermic ဆေးထိုးခြင်းကိုပဲ လုပ်လေ့ လုပ်ထ ရှိပါတယ်။ ကြွက်သား အတွင်းပိုင်းကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာဟာ အရေးပြားအောက်ကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထက် ပိုပြီး လျင်လျင်မြန်မြန် ထိရောက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Pfizer ကာကွယ်ဆေးက ၂ ကြိမ် ထိုးရမယ့် ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအကြိမ်ထိုးပြီး သီတင်း ၃ ပတ်အကြာမှာ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
Moderna ကာကွယ်ဆေးကလည်း ၂ ကြိမ် ထိုးရတဲ့ ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ Moderna ကာကွယ်ဆေးက ပထမအကြိမ် ထိုးပြီး သီတင်း ၄ ပတ်ကြာမှ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

225. အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာထားတဲ့ ကာလအတွင်း အပြင်ထွက်သွားလာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- အရေးပေါ်အခြေအနေကို တိုကျိုနဲ့ တခြားခရိုင် ၃ ခုမှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီ ခရိုင်တွေမှာ နေထိုင်တဲ့သူတွေကို အရေးကြီးကိစ္စမရှိဘဲ အပြင်မထွက်ကြဖို့ ဂျပန်အစိုးရက တောင်းဆို ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိမ်ထဲမှာ တစ်နေ့လုံးနေတာက မိမိတို့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် ဒီလိုအခြေအနေမှာ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဘယ်လို နေထိုင်နိုင်သလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးကို NHK က မေးထားပါတယ်။
ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က အကြီးအကဲ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က ဖြေကြားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ မစ္စတာ အိုးမိက အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာထားတဲ့ အဲဒီဒေသ တွေမှာ နေထိုင်သူတွေဟာ တတ်နိုင်သမျှ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးအကြား ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို လျှော့ချဖို့နဲ့ မလိုအပ်ဘဲ အပြင် လုံးဝ မထွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူတွေဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အတွက် ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ် နည်းတဲ့ အပြင်ထွက် သွားလာ လှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်နိုင်ပါတယ်လို့လည်း အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ အပြင်ထွက် လှုပ်ရှားမှုတွေထဲမှာ အပြေးလေ့ကျင်ခန်းလုပ်တာနဲ့ တင်းနစ်ရိုက်တဲ့ အားကစားတွေလိုမျိုး လူအများကြီး မပါဝင်တဲ့ အားကစားတွေ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ လမ်းလျှောက်တာနဲ့ ဈေးဝယ် ထွက်တာတွေလည်း ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူများတဲ့ အချိန်တွေနဲ့ နေရာတွေကိုတော့ ရှောင်ရှားသင့်တယ်လို့ သူက အကြံပြုထားပါတယ်။
အပြင်ထွက်တဲ့အခါ ကူးစက်မှုအန္တရာယ်နည်းတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်တာဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာရော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကိုပါ လန်းဆန်းစေတဲ့ အတွက် ကောင်းတယ်လို့ Daito Bunka University က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ Nakashima Kazutoshi က ပြောပါတယ်။ အပြင် လုံးဝ မထွက်တာမျိုး မလုပ်ဖို့ သူက ပြောပါတယ်။ အရေးပေါ် ကြေညာထားတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ နေထိုင်သူတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အိမ်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ လမ်းလျှောက်တာ ဒါမှမဟုတ် အပြေးလေ့ကျင့်ခန်းတွေ ပြုလုပ်ကြဖို့ ပါမောက္ခ Nakashima က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တင်းနစ် ရိုက်တာလို အားကစားတွေ လုပ်ဖို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူအုစ်စုလိုက် လုပ်တာမျိုး လူအများကြီးပါတာမျိုး ဆိုရင်တော့ မလုပ်သင့်ဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။
လူတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့အတွက် လူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ ရှောင်ကြဉ်ကြတာကြောင့် ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အဆက်အသွယ် ပြတ်နေတာမျိုး ရှိတတ်ကြတယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ Nakashima က ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပြီး အဝေးမှာနေတဲ့ မိသားစုတွေကို ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး အဆက်အသွယ်ပြုလုပ်ကြဖို့နဲ့ မိသားစုနဲ့ အထွေအထူးပြောစရာ မရှိဘူးဆိုရင်တောင်မှ ဖုန်းဆက်ပြီး စကားပြောတာမျိုးတွေ လုပ်ကြဖို့ ပါမောက္ခ Nakashima က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

224. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ နောက်ပိုင်း ၁၀,၀၀၀ ကျော် ဖြစ်လာခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းကို
ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ တိုကျိုနဲ့ တခြား ခရိုင် ၃ ခုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့ကကတည်းက တတိယအကြိမ် အရေးအခြေအနေ ချမှတ်ထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု အခြေအနေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့အထိ ၁ သောင်းကျော်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလ နောက်ပိုင်း သေဆုံးသူ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို တစ်ဟုန်ထိုး သေဆုံးမှု များလာတဲ့အကြောင်းရင်းကို NHK က ကျွမ်းကျင်သူတွေကို မေးထားပါတယ်။
ECMOnet အဖွဲ့ အကြီးအကဲ မစ္စတာ တာခဲဒါ ရှင်းဟီရို (Takeda Shinhiro) ဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါလက္ခဏာ ရှိတဲ့လူနာတွေရဲ့ ကုသမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသနပြုနေသူဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့သူတွေ များလာတဲ့အတွက်ကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်လည်း တိုးလာနေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တတိယလှိုင်းမှာ ရောဂါကူးစက်သူ အရေအတွက် တစ်ဟုန်ထိုးများလာ ခဲ့တာကြောင့် အရင်အခြေအနေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် သေဆုံးသူ အရေအတွက် အချိုးအစားက ပိုများပါတယ်။ ဒါဟာ COVID-19 ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတစ်ဦး ရောဂါအခြေအနေ ဆိုးရွားလာပြီး သေဆုံးသွားတဲ့အထိ ကြားကာလမှာ အချိန်ဘယ်လောက်ကြာလဲဆိုတာကို ကြည့်ပြီး လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ စတုတ္ထလှိုင်းရဲ့ ဂယက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိ လူသေနှုန်းများမလဲဆိုတာကို နောက်ပိုင်းမှာ သိလာလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြောင်း အဲဒီအဖွဲ့က ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဆေးကုသမှုအပိုင်းမှာ အသက်ရှူစက်တွေ၊ ECMO နှလုံးစက်တွေနဲ့ အဆုတ်စက်တွေကို အသုံးပြုပြီး ကုသနေတာက ကမ္ဘာ့ အဆင့်မီပါတယ်လို့ သူကိုယ်တိုင်ဆရာဝန်တစ်ယောက်တဲ့ မစ္စတာ တာခဲဒါက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေဟာ ဒီအခြေအနေကို ထိန်းနိုင်မှာလားဆိုတဲ့ အချက်တော့ ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံအသီးသီးက ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေမှာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေက ဝန်နှင့်အား မမျှဖြစ်လာတဲ့အချိန်မှာ အသက်တွေကို ကယ်တင်နိုင်တဲ့နှုန်း ကျဆင်းလာတယ်လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု များလာတာရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ အသက် ၄၀ တန်းနဲ့ ၅၀ တန်းအရွယ်တွေတင်မကဘဲ လူငယ်တွေမှာ ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကူးစက်လာတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးဝါးကုသမှုအပိုင်းမှာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေ ဖြစ်နေတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း အထူးသဖြင့် Kansai ဒေသမှာ သေဆုံးသူ အရေအတွက် မြင့်တက်လာမှာကို စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဆေးဝါးကုသမှု အခြေခံအဆင့်ကို ထိန်းထားဖို့အတွက်ဆိုရင် ရောဂါ ကူးစက်မှု အရေအတွက် လျော့ကျအောင်လုပ်ဖို့က အရေးပါဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

223. COVID-19 ရောဂါက ဘယ်အသက်အရွယ်တွေမှာ သေဆုံးတာ ပိုများပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ တိုကျိုနဲ့ တခြား ခရိုင် ၃ ခုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့ကတည်းက တတိယအကြိမ် အရေးအခြေအနေ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု အခြေအနေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့အထိ ၁ သောင်းကျော်ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလ နောက်ပိုင်း ကစပြီး သေဆုံးသူ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိပါတယ်။ ဘယ်အသက်အရွယ်အုပ်စုက ဘယ်အချိန်မျိုးမှာ ကူးစက်ခံရတာပါလဲ ဆိုတာကို ဖြေကြားပေးပါမယ်။
Kanagawa ခရိုင်က အသက် ၈၀ တန်းအရွယ် အဖွားတစ်ဦးဟာ ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး သေဆုံးခဲ့ ပါတယ်။ သူဟာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါနဲ့ ပထမဆုံး သေဆုံးခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ဧပြီလမှာ သေဆုံးသူ ၁၀၀ ကျော် တိုးလာခဲ့ပြီး မေလ ၂ ရက်နေ့မှာ ၅၀၀ ကျော်အထိနဲ့ ဇူလိုင်လ ၂၈ ရက်နေ့မှာတော့ ၁,၀၀၀ ကျော် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူ အရေအတွက်စာရင်းဟာ ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာလ ၂၄ ရက်မှာ ၂,၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက်ပိုင်း နေ့စဉ် သေဆုံးသူ ဒါဇင်နဲ့ချီ ရှိတယ်လို့ သတင်းရရှိပါတယ်။ တစ်နေ့တာ သေဆုံးသူ အရေအတွက်ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့မှာတော့ ပထမဆုံးအကြိမ် ၁၀၀ ကျော်သွားခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ သေဆုံးသူ စုစုပေါင်း ၅,၀၀၀ အထိ ရောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ပထမဆုံး သေဆုံးသူရှိခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ၁ နှစ်နီးပါးအတွင်းမှာ ၅,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သေဆုံးသူဦးရေ ၂ ဆ ကျော်လာတာ ၃ လပဲ ကြာပါတယ်။
သေဆုံးသူ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဖြစ်တဲ့ ၇,၈၂၅ ဦးဟာ ၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာလနဲ့ ၂၀၂၁ ဧပြီလ ၂၅ ရက်အတွင်းမှာ သေဆုံးခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှု တတိယလှိုင်းဖြစ်လာတဲ့ အတောအတွင်း ကူးစက်မှု ဦးရေ များလာတာကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေ အလျင်အမြန် တိုးလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံ့လူဦးရေနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်း လုံခြုံရေးသုတေသန (National Institute of Population and Social Security Research) ဌာန က သေဆုံးသူတွေရဲ့ အသက်အရွယ်အုပ်စုတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ၂၀၂၁ ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့အထိ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက ထုတ်ပြန်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေပေါ် အခြေခံပြီး စာရင်းပြုစုထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချက်အလက်တွေထဲမှာ အသက် ၁၉ နှစ်နဲ့ အောက် ငယ်ရွယ်သူတွေ အကြားမှာ သေဆုံးသူ မရှိဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အသက် ၂၀ တန်း အရွယ်တွေက သေဆုံးသူအရေအတွက်ရဲ့ ၀.၀၀၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက် ၃၀ တန်းအရွယ်တွေက ၀.၁၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ အသက် ၄၀ တန်းက ၀.၇၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ အသက် ၅၀ တန်းက ၂.၃၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက် ၆၀ တန်းက ၇.၃၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အသက် ၇၀ တန်းအရွယ်တွေမှာတော့ သေဆုံးသူ ၂၃.၂၉ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက် ၈၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ ၄၃.၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက် ၉၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ ၂၃.၀၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိတယ်လို့လည်း အဲဒီအချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ကြောင့်သေဆုံးသူအားလုံးထဲမှာ ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက်က အသက် ၈၀ နဲ့ အထက် အရွယ်ရှိသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

222. ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့က စတင်အသက်ဝင်တဲ့ သီတင်း ၂ ပတ်ကြာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက်က ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိနိုင်သလဲ။

အဖြေ- အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာချက်ဟာ တိုကျို၊ အိုစာကာ၊ ဟယောဂိုနဲ့ ကျိုတိုခရိုင်တွေမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့စပြီး အသက်ဝင်ခဲ့ ပါတယ်။ ဒါဟာ ဂျပန်အစိုးရက တတိယအကြိမ်မြောက် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင် ၂ ကြိမ် ကြေညာတုန်းက သီတင်းပတ် ၇ ပတ်ကနေ ၁၀ ပတ်လောက်အထိ ကြာပေမယ့် အခုတစ်ကြိမ်မှာတော့ မေလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ သီတင်းပတ် ၂ ပတ်ပဲ ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာချက်ကို အခုလို အချိန်တိုတိုပဲ ထားတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေကို NHK က မေးခဲ့ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က အကြီးအကဲ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က ဖြေကြားပေးထား ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုပိုင်းမှာ ဝန်ပိလာတဲ့အတွက် ဒီအရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာချက်ကို အချိန်တို ချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက် တနင်္ဂနွေနေ့က NHK အစီအစဉ်တစ်ခုမှာ သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။ အိုစာကာမှာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေက အကောင်းဆုံး ဆောင်ရွက်နေပေမယ့်လည်း ဒီလို ဒေသန္တရအလိုက် ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုတွေမှာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရဲ့ ပံ့ပိုးမှု လိုအပ်တယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိ က ပြောပါတယ်။
ဆေးရုံမှာ လူနာ ပိုမို လက်ခံနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေဆဲ ဖြစ်ပေမယ့်လည်း အကန့်အသတ်နဲ့ပဲ လုပ်နိုင်ရှိတာကြောင့် ရောဂါကူးစက်မှုအရေအတွက်ကို ထိန်းချုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ နာကာဂါဝါ တိုရှီအို (Nakagawa Toshio) က ယေဘုယျအနေနဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေကို စောနိုင်သမျှ စောစော ကြေညာသင့်ပြီး ရုပ်သိမ်းရင်လည်း အချိန်ယူပြီး သတိထား လုပ်သင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
စီးပွားရေးပြန်လည်အားကောင်းလာစေရေးဝန်ကြီး မစ္စတာ Nishimura Yasutoshi ဟာ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေး တာဝန်ခံ တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာချက် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးမယ့် မေလ ၁၁ ရက်နေ့ မတိုင်ခင် အချိန်အတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ် သွားဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိက သတင်းထောက်တွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အသေးစိတ် တိတိကျကျ လုပ်မယ်ဆိုရင် ရလဒ်ကောင်းတွေ ရလိမ့်မယ်လို့ အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ကြောင်းလည်း သူက ဆိုပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နွေရာသီတုန်းက အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ချိန်ကထက် လူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ပိုပြီး တင်းကျပ်ထားရမယ်လို့ မစ္စတာ Nishimura က ပြောပါတယ်။
ပြည်သူတွေကို အရေးကြီးကိစ္စမရှိဘဲ အပြင်မထွက်ကြဖို့ သူက ထပ်မံ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

221. တိုကျိုမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ၂ ကြိမ် ကြေညာခဲ့ တုန်းက အခြေအနေကို ပြန်ပြောင်းကြည့်ကြပါမယ်။

အဖြေ- ပထမအကြိမ် အရေးပေါ်အခြေအနေကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလကနေ မေလအထိ တိုကျိုမှာ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကာလ အတွင်းမှာ လူစုလူဝေးဖြစ်အောင် ဆွဲဆောင်တဲ့ အဆောက်အအုံကြီး တွေကို ပိတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဆောက်အအုံတွေထဲမှာ ကာရာအိုကေဆိုတဲ့ ဆိုင်တွေ၊ စတိတ်ရှိုး သီဆိုဖျော်ဖြေပွဲတွေ၊ ကိုယ်ကာယ လေ့ကျင့်တဲ့ အားကစားခန်းမတွေ၊ ကစားနည်းအမျိုးမျိုး ပါတဲ့ ကစားကွင်းတွေနဲ့ ရုပ်ရှင်ရုံတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
စတိုးဆိုင်ကြီးတွေနဲ့ ဈေးဝယ်ကုန်တိုက်တွေလိုမျိုး ဈေးဆိုင်တန်းတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ အဆောက်အအုံကြီးတွေကိုလည်း မရှိမဖြစ် နေ့စဉ်သုံးတဲ့ ပစ္စည်းရောင်းချတဲ့ ကောင်တာကလွဲရင် ကျန်တဲ့ ကောင်တာတွေကို ပိတ်ထားဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းတွေလည်း ပိတ်ထားပြီး ပွဲစီစဉ်ကျင်းပသူတွေကိုလည်း ပွဲတွေကို ဖျက်သိမ်းဖို့ ဒါမှမဟုတ် ရက် ရွှေ့ဆိုင်းဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
အရက်သေစာရောင်းချခြင်းနဲ့ ညပိုင်းဖွင့်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ ကိုလည်း ည ၈ နာရီအထိပဲ ဖွင့်လှစ်ဖို့နဲ့ အရက်ကို ည ၇ နာရီအထိပဲ ရောင်းချဖို့ ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကနေ မတ်လအထိ ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဒုတိယအကြိမ် အရေးပေါ် အခြေအနေမှာတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ပိတ်ထားဖို့ တောင်းဆိုချက် မပါဝင်ပါဘူး။ အဲဒီအစား စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ဘားတွေနဲ့ ကာရာအိုကေဆိုင်တွေလို နေရာတွေကို ည ၈ နာရီ နောက်ဆုံးထားပြီး ပိတ်ဖို့နဲ့ အရက်၊ ဘီယာကို ည ၇ နာရီ အထိပဲ ရောင်းချဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပွဲတွေ ကျင်းပနိုင်ပေမယ့် စီစဉ်သူတွေအနေနဲ့ ပွဲကျင်းပတဲ့နေရာမှာ လက်ခံနိုင်တဲ့ လူဦးရေ ဒါမှမဟုတ် လူဦးရေ ၅,၀၀၀ အထိ ဆံ့တဲ့နေရာမှာ ပရိသတ်ကို ထက်ဝက်အထိလျှော့ချပြီး ပွဲပြုလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ကစားနည်းမျိုးစုံပါတဲ့ ကစားကွင်းတွေကိုလည်း ည ၈ နာရီ နောက်ဆုံး ထားပြီး ပိတ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ပထမအကြိမ် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာထားတဲ့ ကာလအတွင်း တိုကျိုမှာ နေတဲ့သူတွေကို အိမ်ထဲမှာပဲနေကြဖို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာတဲ့အချိန်မှာ တိုကျိုမှာ နေထိုင်သူတွေအနေနဲ့ အရေးကြီး ကိစ္စမရှိဘဲ အထူးသဖြင့် ၈ နာရီနောက်ပိုင်း အပြင်မထွက်ကြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခြအနေ ၂ ခုစလုံးမှာ တိုကျိုမှာ နေထိုင်သူ တွေဟာ ဆေးရုံဆေးခန်းသွားတာနဲ့ အစားအသောက်အတွက် ဈေးဝယ် ထွက်တာလိုမျိုး မလုပ်မဖြစ် လုပ်ရမယ့် ကိစ္စက လွဲပြီး ဖြစ်နိုင်ရင် အိမ်ထဲမှာပဲ နေကြဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

220. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ဆက်ပြီး ပြုလုပ်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြ ပါတယ်။

အဖြေ- ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီတွေအပြင် နိုင်ငံခြားဆေးဝါး ကုမ္ပဏီ တွေက တီထွင်ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ ဂျပန်အစိုးရက ကာကွယ်ဆေး ထောက်ပံ့မှုတွေ ရရှိဖို့ သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ ဥရောပနဲ့ အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ ၃ ခုထဲမှ အမေရိကန်က Pfizer ကုမ္ပဏီဟာ နိုင်ငံခြားမှာ ပြုလုပ်တဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေကို အတည်ပြုပြီး ရလာတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ဂျပန်ကို ပေးတဲ့အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု အနည်းငယ် ပြုလုပ်ခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီက ထုတ်တဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ဂျပန်အစိုးရက တရားဝင် အသုံးပြုခွင့် ချပေးခဲ့ပြီး လက်တွေ့မှာလည်း အသုံးပြုနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗြိတိန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ AstraZeneca ဟာ သက်ရှိပိုးပါတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို အတည်ပြုပေးဖို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးရဲ့ စမ်းသပ်မှု ရလဒ်က အချက်အလက်တွေကို စစ်ဆေးပြီး အစိုးရရဲ့ တရားဝင် ခွင့်ပြုချက်ရပြီးတဲ့နောက် အဲဒီဆေးကို ဂျပန်နိုင်ငံမှာ စတင် အသုံးပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်ရဲ့ Takeda ဆေးဝါးကုမ္ပဏီဟာ အမေရိကန်က Moderna ကုမ္ပဏီရဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်တွင်းမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ မတ်လထဲမှာ ဂျပန်အစိုးရဆီကို အသုံးပြုခွင့် လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် Takeda ဆေးဝါးကုမ္ပဏီဟာ အမေရိကန်က biotech ကုမ္ပဏီရဲ့ ပရိုတိန်းပေါင်းစပ်ထားတဲ့ Novavax ကာကွယ်ဆေး ကိုလည်း ပြည်တွင်း လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။
အမေရိကန်က Johnson & Johnson ကုမ္ပဏီရဲ့ သက်ရှိပိုးပါတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကိုလည်း ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

219. ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဘာတွေ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ပါသလဲ။

အဖြေ- အိုစာကာခရိုင်က ဇီဝနည်းပညာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ AnGes က DNA မျိုးဗီဇ ကာကွယ်ဆေးကို လူပေါင်း ၅၀၀ လောက်မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ ပေါင်းစပ် ဖန်တီးထားတဲ့ DNA ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးလိုက်တဲ့အခါ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေကို လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ထုတ်လုပ်ပေးပါတယ်။
အိုစာကာ အခြေစိုက် Shionogi ဆေးကုမ္ပဏီ က ပေါင်းစပ် ပရိုတိန်းနဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို လူပေါင်း ၂၁၄ ဦးမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ပြုလုပ်နေပါတယ်။
မတ်လအနှောင်းပိုင်းမှာ Daiichi Sankyo ဆေးဝါးကုမ္ပဏီက mRNA ကာကွယ်ဆေးနဲ့ လူပေါင်း ၁၅၂ ဦးကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ခူမာမိုတို ခရိုင် အခြေစိုက် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်တဲ့ KM Biologics ကုမ္ပဏီကလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသေတွေနဲ့ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို လူပေါင်း ၂၁၀ မှာ စမ်းသပ်မှု စတင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဇီဝ နည်းပညာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ID Pharma ကုမ္ပဏီက viral vector vaccine ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပါတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို တီထွင်ထုတ်လုပ်နေပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 လူနာအရေအတွက်ဟာ အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ယှဉ်ရင် နည်းပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်တွေ့စမ်းသပ်ခံဖို့ ပါဝင်သူတွေမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းက တော်တော်လေး နည်းပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို အတည်ပြုဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံက ဆေးဝါးထုတ်ကုန်တွေကို စစ်ဆေးတဲ့ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးပစ္စည်းဆိုင်ရာ အေဂျင်စီ (PMDA) က ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လူအုပ်စု နည်းနည်းလေးကို ပဏာမ စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် နိုင်ငံခြားမှာ စမ်းသပ်မှုတွေကို ပမာဏ အများကြီး လုပ်ဆောင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်သူတွေ အတွက် ရွေးချယ်စရာ နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီအေဂျင်စီက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

218. အခုအခါမှာ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ဘယ်လောက် ပမာဏ ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ဘယ်လိုအမျိုးအစားတွေ ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့အထိ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်နေတဲ့ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား ၈၇ မျိုး ရှိပြီး လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေ မလုပ်ရသေးဘဲ တီထွင်ဆဲဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၁၈၆ မျိုးကျော် ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုလုပ်နေတဲ့ ၈၇ မျိုးမှာ ၂၈ မျိုးက ပရိုတိန်းများ ပြန်လည်ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားဟာ မျိုးဗီဇ ပေါင်းစပ်တဲ့ နည်းပညာနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပရိုတိန်း အစိတ်အပိုင်းကို အတုပြုလုပ်ဖန်တီးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးကို လူတွေကို ထိုးလိုက်တဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်ဆဲဖြစ်တဲ့ နောက်ထပ် ကာကွယ်ဆေး ၁၉ မျိုးမှာတော့ viral vector vaccines ကာကွယ်ဆေးလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါပိုးရဲ့ မျိုးဗီဇ မော်လီကျူးတွေကို တခြားအန္တရာယ်မရှိတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ထဲကို ထည့်ပြီး ကာကွယ်ဆေးအဖြစ်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ထပ် စမ်းသပ်ဆဲ အမျိုးအစား ၁၂ မျိုးကတော့ inactivated vaccines ကာကွယ်ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ ပြုပြင်ထားပြီး ရောဂါဖြစ်နိုင်စွမ်း မရှိတော့တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေကို ထည့်သွင်းထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
တခြား စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်နေတာကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇတွေကို လူကဖန်တီးပြီး ပေါင်းစပ်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ RNA ကာကွယ်ဆေး ၁၂ မျိုးကိုလည်း စမ်းသပ်လေ့လာ နေဆဲဖြစ်ပြီး DNA ကာကွယ်ဆေးကိုတော့ ၁၀ မျိုး စမ်းသပ်လေ့လာဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

217. ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အခါမှာ သတိထားဖို့ လိုအပ်တဲ့ အချက်တွေက ဘာတွေပါလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ National Center for Global Health and Medicine စင်တာက ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် မစ္စတာ Kutsuna Satoshi က ဖြေကြားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေကို ကုသပေးလာသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလူနာတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ့်နေ့ဆိုရင် စိတ်ချရအောင်လို့ ဘာအလုပ်မှ မလုပ်ရအောင် စီစဉ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေ့မှာ ရေချိုးဖို့ အဆင်ပြေပေမယ့်လည်း အရက်သောက်တာ ဒါမှမဟုတ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာတွေကို ရှောင်ရင်တော့ အကောင်းဆုံးပဲလို့ မစ္စတာ Kutsuna က ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ တခြား ကာကွယ်ဆေးတွေထက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ပိုပြီး များလေ့ရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေက ရောဂါဖြစ်လာရင် ရောဂါလက္ခဏာဆိုးရွား မလာအောင်နဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် နေမကောင်း မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကာကွယ်ရာမှာလည်း ထိရောက်မှု ရှိကောင်းရှိမယ်လို့ တချို့လေ့လာချက်တွေမှာ ဆိုထား ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ထိုးတာက အကျိုးရှိတယ်လို့ မစ္စတာ Kutsuna က အလေးအနက်ပြောကြားပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ အတူနေတဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့မိသားစုဝင်တွေဆီကနေ ဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆရကြောင်းလည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကနေ ဖြစ်လာမယ့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အန္တရာယ်ထက် အကျိုးကျေးဇူးက ပိုများတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကိုယ့်အတွက်သာမက ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေအတွက် စဉ်းစားတဲ့အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးကြပါလို့ မစ္စတာ Kutsuna က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

216. ကာကွယ်ဆေး ထိုးနေတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်အချက်တွေကို သတိထားဖို့ လိုအပ်ပါသလဲ။

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးရုံးတွေက ထုတ်ပေးထားတဲ့ ကူပွန်တွေအပြင် ယာဉ်မောင်း လိုင်စင် ဒါမှမဟုတ် ကျန်းမာရေးအာမခံကတ် စတဲ့ ကာယကံရှင် ဟုတ် မဟုတ် အတည်ပြုနိုင်တဲ့ သက်သေခံကတ်ပြား တွေကို ယူဆောင် သွားသင့်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပခုံးမှာ ကာကွယ်ဆေး အလွယ်တကူ ထိုးလို့ ရစေမယ့် အဝတ်အစားမျိုးကို ဝတ်ဆင်ကြဖို့လည်း အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ပြီးတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင် အဲဒီနေရာမှာ ၁၅ မိနစ်ကျော်ကျော်လောက် စောင့်နေဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။ အရင်တုန်းက ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်တတ်တာ ဒါမှမဟုတ် အားနည်းပြီး သတိလစ်တတ်တာ အဲဒီလို လူတွေဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာမှာ မိနစ် ၃၀ ကျော်လောက် နေဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တတ်တဲ့ သူတွေဟာ တကယ်လို့ ပုံမှန်ထက် ထူးခြားမှု တစ်ခုခု ဖြစ်တယ်လို့ ခံစားရရင် ဆရာဝန်ကို ချက်ချင်းဆက်သွယ်သင့်ပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းတပ်တာ၊ လက်ကို ဂရုတစ်စိုက်နဲ့ သန့်ရှင်းအောင် ဆေးကြောတာ ပြီးတော့ “အ” သုံးလုံးလို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် စုဖွဲ့ပြီးနေတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာ မျိုးတွေကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်တဲ့ အခြေခံ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း ကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ဆက်လုပ်ကြဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

215. ကာကွယ်ဆေးထိုးနေတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်အချက်တွေကို သတိထားဖို့ လိုအပ်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို COVID-19 ကာကွယ်ဆေး စတင်ထိုးပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေထဲမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်ဆိုရင် အထူးဂရုစိုက် သင့်တဲ့သူတွေအပြင် ကာကွယ်ဆေးမထိုးနိုင်တဲ့ သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်နဲ့ ထိုးပြီးတဲ့နောက် မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေကို လိုက်နာရပါမယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါမှာ အထူး ဂရုစိုက်သင့်တဲ့သူတွေ ရှိတယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီး ဌာနက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို လူတွေကတော့ သွေးမတိတ်တဲ့ ရောဂါ၊ သွေးကျဲတာ၊ နှလုံး၊ သွေး၊ ကျောက်ကပ်၊ အဆုတ် မကောင်းလို့ ဆေးကုသမှုခံယူနေရတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ခံစွမ်းအားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုခုရှိတာ စတဲ့ ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရတဲ့သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြွက်တက်တာလိုမျိုး ဝေဒနာ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားရတဲ့ သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးဝါးတစ်မျိုးမျိုး၊ အစားအစာတစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ သူတွေလည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတိထားသင့်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် နဲ့ အထက်ရှိတဲ့ ဖျားနေသူတွေလည်း ကာကွယ်ဆေး မထိုးသင့်တဲ့ သူတွေ ဖြစ် တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ရောဂါကြီးကြီးမားမား ခံစားနေရလို့ ဆေးကုသနေရသူတွေ ဒါမှမဟုတ် အရင်တုန်းက polyethylene glycol လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးဖက်ဝင် ဓာတုပစ္စည်းနဲ့ ဓာတ်မတည့်တာမျိုး ဖြစ်တတ်သူတွေလည်း ကာကွယ်ဆေး မထိုးသင့်ဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

214. အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေက ဘာတွေပါလဲ။

အဖြေ- အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို တခြားအသက်အရွယ် အုပ်စုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်တဲ့အခါမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းကြောင့် ဖျားနာခြင်း အပြင် တခြားဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ခံစားရစေတာ နည်းပါးနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ ဂျပန်သုတေသီတွေရဲ့ လတ်တလော လေ့လာချက်အရ သိရှိရပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်က သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်း ၁၉,၀၀၀ လောက်ကို စစ်တမ်း ကောက်ယူမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီစစ်တမ်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့နောက် အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ ၂၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကို ခံစားရပြီး အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက်ရှိတဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေမှာ ၁၂.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ခံစားရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တခြားဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကတော့ အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ ၂၃.၃ ရာခိုင်နှုန်း ခေါင်းကိုက်ပြီး၊ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေမှာ ၁၁.၉ ရာခိုင်နှုန်းကလည်း ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဖျားနာတဲ့ ဝေဒနာကိုတော့ လူငယ်တွေမှာ ၅.၇ ရာခိုင်နှုန်း ခံစားရပြီး အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေမှာတော့ ၀.၂ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ခံစားရပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ လူပေါင်း ၁၆,၀၀၀ ထဲမှာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကို အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်က ၇၆.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက်က ၃၈ ရာခိုင်နှုန်း ခံစားရတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်တွေ ဖျားနာတာ ၅၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေထဲမှာတော့ ၉.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။ ခေါင်းကိုက်တာကတော့ အသက် ၂၀ တန်းအရွယ်တွေမှာ ၆၂.၇ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေမှာ ၂၀.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီစစ်တမ်းအရ အမျိုးသမီးတွေဟာ အမျိုးသားတွေထက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး ပိုခံစားရလေ့ရှိတာကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
Juntendo ဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Ito Suminobu က အဲဒီ သုတေသီအဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ ကြားမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဘာကြောင့် နည်းရတာလဲဆိုတာကို သူတို့ မသိရသေးပေမယ့် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်တဲ့အဆင့်အပေါ်မှာ သံသယရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခ Ito က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့သူတွေဟာ သူတို့အသက် အရွယ်နဲ့ မဆိုင်ဘဲ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ခံစားရနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတွေအနေနဲ့ စိတ်ငြိမ်ငြိမ်ထားဖို့နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ရမယ့် လိုအပ်တဲ့ဆောင်ချက်ချက်တွေ လုပ်ဖို့ ပါမောက္ခ Ito က အကြံပြု ခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

213. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ဆေးရဲ့ အာနိသင်က ဘယ်လောက်ကြာကြာခံပါသလဲ။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူ ဖြစ်တဲ့ Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က Pfizer နဲ့ BioNTech က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဆဲလ်တွေကို ပရိုတိန်းတွေ ထုတ်လုပ်အောင် လုပ်ပေးပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အဲဒီပရိုတိန်းတွေကနေတစ်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက ကိုယ်ခံစွမ်းအားက ရောဂါပိုးကို တုံ့ပြန်ပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့အတွက် အချိန်တစ်ခု ယူရပါတယ်။ mRNA ကာကွယ်ဆေးဟာ ပထမအကြိမ် ထိုးပြီး အနည်းဆုံး ၁၀ ရက်ကနေ ၁၄ ရက်အကြာမှာ ပရိုတိန်းတွေက ကိုယ်ခံစွမ်းအား စနစ်အတွက် စပြီး အလုပ်လုပ်တယ်လို့ ယုံကြည်ရကြောင်း ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၁၀ ရက်ကနေ ၁၄ ရက်အတွင်း ကိုယ်ခံစွမ်အား တုံ့ပြန်မှု မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အဲဒီကာလအတွင်းမှာ ရောဂါကူးစက်မှုကို လုံးဝ ကာကွယ်နိုင်မှု မရှိပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေးက တဖြည်းဖြည်းနဲ့မှ ထိရောက်မှု ရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတိုက်ဖျက်ဖို့နဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် အားကောင်းတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ရရှိဖို့ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး သီတင်းတစ်ပတ် အကြာလောက်မှာ ဆဲလ်တစ်ခုချင်းစီကို ရောဂါကူးစက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေး ၂ ကြိမ် ထိုးပြီးသွားရင်လည်း ရောဂါကူးစက်မှု တားဆီးနိုင်စွမ်းက ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းမရှိဘူးလို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ပါမောက္ခ Nakayama က မကြာခဏ အပြင်မထွက်ကြဖို့ သတိပေးနေပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင်တောင်မှ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု တွေကို ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဆက်ပြီးလုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်း နေပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

212. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ဆေးရဲ့ အာနိသင်က ဘယ်လောက်ကြာကြာခံပါသလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ-         COVID-19 အတွက်  ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး တွေဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို တုံ့ပြန်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အာနိသင် ပြဖို့အတွက် အချိန်တော်တော်ကြာကြာ ယူရပါတယ်။

အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ သူ့ရဲ့ မိတ်ဖက် ဂျာမန် ကုမ္ပဏီ BioNTech တို့ဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှာ  COVID-19 အတွက် သူတို့ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ် တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီတွေက လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုကို အုပ်စု ၂ စုခွဲပြီး လုပ်ခဲ့ပါတယ်။  ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ အုပ်စုနဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ အလားတူပြီး အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေး ထိုးထားတဲ့ အုပ်စု ၂ စု ခွဲပြီး ရောဂါကူးစက်မှု ကွဲပြားခြားနားချက်ကို လေ့လာစိစစ်ခဲ့ကြ ပါတယ်။

ပထမတစ်ကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် အုပ်စု ၂ စုစလုံးမှာ ကူးစက်မှုအသစ်အရေအတွက် အတူတူပဲ ဆိုတာကို သူတို့ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးထိုးပြီးနောက် ၁၂ ရက်လောက် အကြာမှာတော့ အာနိသင်မရှိတဲ့ ဆေးထိုးထားတဲ့အုပ်စုက ကူးစက်မှု အသစ်အရေအတွက် ဆက်တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအတောအတွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ အုပ်စုက ကူးစက်မှုအသစ်အရေအတွက် အတော်အသင့်ပဲရှိပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ကူးစက်မှုတွေ လျော့ကျ သွားခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ ပထမတစ်ကြိမ် ထိုးထားတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ ၅၂.၄ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ အဲဒီ လေ့လာချက်ရလဒ်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ထိုးပြီးနောက် ၇ ရက် အကြာမှာတော့ ထိရောက်မှုက ၉၄.၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။

ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

211. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ဆေးရဲ့ အာနိသင်က ဘယ်လောက်ကြာကြာခံပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က ဆေးရုံဆေးခန်းတွေဆီကနေ အစီရင်ခံစာတစ်စောင် ရရှိထားပါတယ်။ အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ အသက် ၂၀ တန်းအရွယ် ကျန်းမာရေး အမျိုးသမီး ဝန်ထမ်းတစ်ဦးဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ အနှောင်းပိုင်းမှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးသမီးက ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် ၆ ရက်အကြာမှာ အဲဒီလို သတင်းပို့လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တာဝန်ရှိသူတွေက သူဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်ပိုင်းမှာမှ ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရနိုင်ခြေ များတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခုတော့ အဲဒီအမျိုးသမီး ပြန်နေကောင်းလာပြီး ဆေးရုံကနေ ဆင်းသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ရောဂါပိုးကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေ ချက်ချင်း များမလာတာ ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီသုတေသနအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားရရှိဖို့အဆင့်ဟာ အကြမ်းအားဖြင့် ၁၄ ရက် လောက် အချိန်ကြာနိုင်တယ်လို့ အဲဒီ သုတေသီအဖွဲ့က ယုံကြည်ထား ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင်တောင်မှ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ပြန့်ပွားမှုမရှိအောင် ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ဆက်ပြီး လုပ်ကြဖို့ အဲဒီသုတေသီတွေက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသားလူတွေဟာ ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ် အနည်းငယ် ရှိပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် အများပြည်သူတွေ အသွားအလာများတဲ့ နေရာတွေမှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားဖို့ လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လမှာ အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

210. အစားအစာကြောင့် ဓာတ်မတည့်တဲ့သူတွေ၊ ပန်းဝတ်မှုန် ကြောင့် ဓာတ်မတည့်တဲ့ သူတွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အဆင်ပြေ ပါ့မလား။

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် စစ်ဆေးဆောင်ရွက်ရမယ့် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဆီ ပို့ထားပါတယ်။ ပန်းဝတ်မှုန်ကြောင့် နှာရည်ယိုတာလိုမျိုး ဓာတ်မတည့်တာ၊ အရေပြားယားယံတာ၊ ပန်းနာရင်ကျပ် ဒါမှမဟုတ် အစားအစာနဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ သူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ရနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်စေတဲ့ အရာတစ်ခုခုနဲ့ ထိတွေ့မိပြီး ခန္ဓာကိုယ်မှာ ချက်ချင်း တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်ပေါ်တတ်တဲ့ သူတွေအနေနဲ့ သတိထားကြဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ အဲဒီလို ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်တတ်တဲ့ သူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် မိနစ် ၃၀ ကြာ စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဆရာဝန်တွေကလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့်သူတွေမှာ ဆေးဝါးတွေ၊ အစားအစာတွေနဲ့ ပြင်းပြင်းပြင်းထန်ဓာတ်မတည့်တဲ့ အတွေ့အကြုံ ရှိလားဆိုတာ အတည်ပြုစစ်ဆေးကြဖို့လည်း လမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေထဲမှာ ပါတဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်း တွေကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုတွေ ဖြစ်ဖူးခဲ့တယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး မထိုးသင့်ပါဘူး။ အထူးသဖြင့် တချို့လူတွေက Pfizer က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ polyethylene glycol ဆေးဖက်ဝင် ဓာတုပစ္စည်းနဲ့ ဓာတ်မတည့်တာမျိုး ဖြစ်တတ်တယ် ဆိုတာ သူတို့ကိုယ်တိုင် မသိကြတဲ့အတွက် ဆရာဝန်တွေက ဒါကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။
အဲဒီ ဓာတုပစ္စည်းပါဝင်တဲ့ ဆေးဝါးတွေ၊ ကြေးချွတ်ဆေးတွေနဲ့ အလှကုန်ပစ္စည်းတွေလိုမျိုး ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေ သုံးပြီး ဓာတ်မတည့် ဖူးတာမျိုး ဖြစ်ဖူးလားဆိုတာ ဆရာဝန်တွေက သေသေချာချာ စစ်ဆေးမေးမြန်းဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ပထမတစ်ကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်တဲ့ လူတွေကို ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေး မထိုးပေးသင့်ဘူးလို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနက မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဆီ အကြောင်းကြားထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

209. Sinopharm ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသား ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီ Sinopharm ဟာ ကာကွယ်ဆေးတီထွင်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အစွမ်းမရှိအောင် လုပ်ပြီးတော့ ရောဂါပိုးအသေကို ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားကို လက်တွေ့ စမ်းသပ် ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ Sinopharm ကုမ္ပဏီရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ဖော်ပြထားချက်အရ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒီကာကွယ်ဆေးကို ထိုးနေပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်နေတာ နောက်ဆုံးအဆင့် ရောက်နေပြီ သိရပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုဟာ အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု (UAE) မှာ ၈၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ၇၉.၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

208. Sputnik V ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုက ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ရုရှားနိုင်ငံတွင်းမှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ Sputnik V ကာကွယ်ဆေးရဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေကို Gamaleya National Center of Epidemiology and Microbiology စင်တာက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုမှာ လူပေါင်း ၁၉,၈၆၆ ဦး ပါဝင်ခဲ့ကြပြီး အဲဒီအထဲက ၁၄,၉၆၄ ဦးကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာပြသသူ ၁၆ ဦးရှိပြီး အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားသူ ၄,၉၀၂ ဦးမှာ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာပြသူ ၆၂ ဦးရှိကြောင်း အတည်ပြုခဲ့တယ်လို့ အဲဒီစင်တာက ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ ၉၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ အဲဒီစင်တာက ပြောပါတယ်။
အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်သူ ၂၀ ရှိတယ်လို့ အဲဒီစင်တာက ပြောပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးက ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ၂၁ ရက်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကာကွယ်ရာမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိလာတယ်လို့လည်း အဲဒီစင်တာက ဆိုပါတယ်။ Sputnik V ကာကွယ်ဆေးကို ရုရှားအပြင် တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ထိုးဖို့ စတင်လုပ်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

207. Novavax ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လို ထိရောက်မှု ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အမေရိကန် ဇီဝနည်းပညာ ကုမ္ပဏီက Novavax ကာကွယ်ဆေးကို ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုမှာ လူပေါင်း ၁၅,၀၀၀ ကျော် ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာပြသူ ၆ ဦး ရှိခဲ့ပြီး အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာပြသူက ၅၆ ဦး ရှိတယ်လို့ ရလဒ်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ ၈၉.၃ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

206. ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့က အသက်ဝင်လာ ခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး အထူးအစီအမံတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ဥပဒေဟာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ ချိန်ကနဲ့ ဘယ်လို ကွာခြားမှုတွေ ရှိလာနိုင်သလဲ။

အဖြေ- အဲဒီဥပဒေအရ အရေးပေါ် အခြေအနေကြေညာထား တာမျိုး မရှိရင်တောင်မှ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေကိုတော့ ခရိုင်အားလုံးအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အစီအစဉ်သစ်ကို ဆောင်ရွက်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဒေသတွေမှာ ဗဟိုအစိုးရက ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို ကိုယ်တိုင် လုပ်ဆောင်ခွင့် ပြုထားပါတယ်။ အဲဒီအစီအစဉ်သစ်အရ အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ထားချိန်မှာ ဆောင်ရွက်သလိုပဲ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို သူတို့ရဲ့ ဆိုင်ဖွင့်ချိန်တွေ လျှော့ချဖို့ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက တောင်းဆိုနိုင်ပြီး လိုက်နာမှု မရှိရင် အမိန့်အာဏာနဲ့ စေခိုင်းနိုင်ပါတယ်။ စည်းကမ်းမလိုက်နာတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ အမည်တွေကို အာဏာပိုင်တွေက လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်နိုင်ပါတယ်။ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေအနေနဲ့ လိုအပ်ရင် နေရာအလိုက် ဝင်ရောက်စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစီအစဉ်သစ်အောက်မှာ အာဏာပိုင်တွေဟာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေကို ယာယီပိတ်ထားဖို့ တောင်းဆိုခွင့် မရှိပါဘူး။ အရေးပေါ် အခြေအနေအောက်မှာ ဆိုရင်တော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ထားဖို့ တောင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။ အစီအစဉ်သစ်အရ ချမှတ်ထားတဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို သင့်လျော်တဲ့ အကြောင်းပြချက် မရှိဘဲ လိုက်နာဖို့ ငြင်းဆိုတာ ဒါမှမဟုတ် ဝင်ရောက်စစ်ဆေးတာကို ငြင်းဆန်တာမျိုးတွေ လုပ်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၈၀၀ လောက် ဒဏ်ကြေး ချမှတ်နိုင်ပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအနေ ချမှတ်ထားချိန်မှာ ဆိုရင်တော့ စည်းကမ်းချိုးဖောက်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၇၀၀ လောက် ဒဏ်ကြေးချမှတ်နိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

205. Johnson & Johnson ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လို ထိရောက်မှုရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အမေရိကန်ရဲ့ ထိပ်တန်းဆေးဝါးကုမ္ပဏီက အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးကို လူပေါင်း ၄၃,၇၈၃ ဦးမှာ လက်တွေ့ စမ်းသပ်ရာမှာ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာပြသူ ၄၆၈ ဦး ရှိခဲ့တယ်လို့ စမ်းသပ်ဆဲကာလအတွင်းမှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်မှာ ဆိုထားပါတယ်။ Johnson & Johnson ကုမ္ပဏီရဲ့ ကာကွယ်ဆေးက တစ်ကြိမ်တည်းပဲ ထိုးရတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးက ထိုးပြီးတဲ့နောက် ၂၈ ရက်အကြာမှာ ထိရောက်မှုရှိပြီး အတန်အသင့် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် ၆၆ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးခဲ့ တာကိုလည်း တွေ့ရပြီး အဲဒီရလဒ်မတိုင်ခင်က ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေကို ကာကွယ်ရာမှာ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိခဲ့တဲ့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိမှုလည်း ရှိတယ်လို့ အဲဒီကုမ္ပဏီက ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

204. AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးက ထိရောက်မှု ဘယ်လောက် ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ဒီကာကွယ်ဆေးက COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ရာမှာ ၇၆ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဗြိတိန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ချီလီနဲ့ ပီရူးနိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်းဆေးထိုးထားသူနဲ့ တကယ့်ဆေးနဲ့ တူပြီး အာနိသင် မရှိတဲ့ဆေး ထိုးထားသူတွေရဲ့ အချက်အလက်ကို နှိုင်းယှဉ်ပြီး နောက်ဆုံးအဆင့် လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလို ပြုလုပ်ခဲ့ရာမှာ ၃၂,၄၄၉ ဦးပါဝင်ခဲ့ပြီး ရောဂါလက္ခဏာပြသူ ၁၉၀ ဦး ရှိတယ်လို့ အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း AstraZeneca ကုမ္ပဏီက မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု အသစ်တွေ လုပ်ပြီး နောက်ဆုံးရရှိထားတဲ့ ရလဒ်ကို ထုတ်ပြန်ဖို့ အမေရိကန် ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီက အဲဒီကုမ္ပဏီကို တိုက်တွန်းခဲ့ပြီးနောက် AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို ၃ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချခဲ့ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး AstraZeneca ကုမ္ပဏီက လုပ်ဆောင်နေဆဲ လေ့လာစိစစ်တွေ့ရှိချက်တွေဟာ ပြည့်စုံမှုမရှိဘဲ ဟောင်းနေတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ပါဝင်နေပုံရတယ်လို့ အမေရိကန် ဓာတ်မတည့်မှုနဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အမျိုးသားဌာနက ပြောပါတယ်။
ရောဂါပြင်းထန်သူ ၈ ဦးရှိခဲ့ပေမယ့် သူတို့အားလုံးဟာ အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ အုပ်စုထဲက ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ ရောဂါပြင်းထန်မလာဖို့ ကာကွယ်တဲ့နေရာမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ AstraZeneca ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

203. Moderna ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အမေရိကန် ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ Moderna က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေအရ အဲဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို နောက်ဆုံးအဆင့် လက်တွေ့စမ်းသပ်ရာမှာ လူပေါင်း ၃၀,၄၂၀ ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပါဝင်စမ်းသပ်သူ ၁၅,၂၁၀ ဦးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှာ COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာ ပြသသူ ၁၁ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။ တကယ့်ဆေးနဲ့တူတဲ့ အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားသူ ၁၅,၂၁၀ မှာတော့ ရောဂါ လက္ခဏာပြသူ ၁၈၅ ဦးရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုက ၉၄.၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ အဲဒီကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

202. အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမန်ကုမ္ပဏီ BioNTech တို့က တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို လေ့လာပါမယ်။

အဖြေ- အဲဒီကာကွယ်ဆေးရဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေကို ဖော်ပြထားတဲ့ စာတမ်းတစ်ခုမှာ နောက်ဆုံးအဆင့်စမ်းသပ်မှုတွေမှာ လူပေါင်း ၄၃,၄၄၈ ဦး ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို အကဲဖြတ်ရာမှာ လူအုပ်စု ၂ စုခွဲပြီး အာနိသင်ရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားတဲ့ အုပ်စုနဲ့ တကယ့်ဆေးနဲ့ အသွင်တူပေမယ့် အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့ နောက်အုပ်စုတစ်စုကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရပါတယ်။
COVID-19 ကူးစက်ထားခြင်းမရှိဘဲ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူ ၂၁,၇၂၀ ဦးထဲက ၁၈,၁၉၈ ဦးကို စမ်းသပ်လေ့လာရာမှာ သူတို့ထဲက ၈ ဦး ရောဂါလက္ခဏာ ပြခဲ့ပါတယ်။
အာနိသင်မရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားသူ ၂၁.၇၂၈ ဦးထဲက ၁၈,၃၂၅ ဦးကို စမ်းသပ်လေ့လာရာမှာတော့ ရောဂါလက္ခဏာ ပြသသူ ၁၆၂ ဦး ရှိခဲ့ပါတယ်။
အခုလို တွေ့ရှိချက်ဟာ Pfizer နဲ့ BioNTech က ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးက COVID-19 ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ကာကွယ်ရာမှာ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှု ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

201. ကုမ္ပဏီအမျိုးမျိုးက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ အမျိုးမျိုးနဲ့ အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကို ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်သူ အများစုဟာ သူတို့ရဲ့ ဆေးတွေက လက်တွေ့စမ်းသပ်ရာမှာ ဘယ်လို ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ရလဒ်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးရဲ့ ထိရောက်မှုကို အကဲဖြတ်ရာမှာ လူအုပ်စု ၂ စုခွဲပြီး အဲဒီကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားတဲ့ အုပ်စုနဲ့ တကယ်ဆေးနဲ့ အသွင်တူပေမယ့် အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေးကို ထိုးထားတဲ့ တခြားအုပ်စုကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရပါတယ်။
အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေး ထိုးထားတဲ့ အုပ်စုထက် တကယ့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတဲ့အုပ်စုက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါဖြစ်တဲ့ သူ နည်းတယ်ဆိုရင် အဲဒီကာကွယ်ဆေးက ရောဂါကို ကာကွယ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ အကဲဖြတ်ပါတယ်။
အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizer နဲ့ သူ့ရဲ့ မိတ်ဖက် ဂျာမန် ကုမ္ပဏီဖြစ်တဲ့ BioNTech တို့က ပူးတွဲ တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ တခြား အမေရိကန်ဆေးဝါး ကုမ္ပဏီ Moderna က တီထွင်တဲ့ ဆေးတွေဟာ သောင်းနဲ့ချီတဲ့ လူတွေကို လက်တွေ့ စမ်းသပ်ရာမှာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ထိရောက်မှုရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရ ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေး ၂ မျိုးကို ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက စာချုပ်ချုပ်ထားပါတယ်။ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ထိရောက်မှုနှုန်းရှိတယ် ဆိုတာ ဘာအဓိပ္ပာယ်ပါလဲ။ ခန့်မှန်းကြည့်ရအောင်။
လူ ၁၀၀ ကို အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေး ထိုးပေးပြီး အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခုကြာပြီးတဲ့နောက်မှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့သူတွေထဲက ၁၀ ယောက်လောက်တောင် မရှိတဲ့သူတွေမှာ အလားတူ ကာလမှာပဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီကိန်းဂဏန်း ၂ မျိုးကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာမှာ ကာကွယ်ဆေးက လူ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ COVID-19 ဖြစ်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အထောက်အပံ့ဖြစ်တယ်ဆိုတာ အဆုံးအဖြတ်ပေးပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရနိုင် သေးတယ်ဆိုတာ သတိပြုသင့်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို အပြည့်အဝ လုပ်ပြီးတဲ့ နောက်မှာတောင်မှ နှာခေါင်းစည်းတပ်တာနဲ့ “အ” သုံးလုံးလို့ ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် စုဖွဲ့ပြီး နေတာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ရှားတဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ဆက်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

200. မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို ဆက်ပြီး လေ့လာပါမယ်။

အဖြေ- မစ္စတာ Wada Koji ဟာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သလို နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ သူက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုရဲ့ လတ်တလော အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရှင်းပြထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မသိသေးတဲ့ အကြောင်းအရာတွေ အများကြီး ရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခ Wada က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေက အခြေအနေတွေကို ကြည့်တဲ့အခါ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ထင်ရတဲ့အတွက် ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း ကူးစက်ပြန်ပွားမှုရဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်း ဖြစ်လာ လိမ့်မယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဖြစ်တယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုနှုန်းလည်း မြန်နိုင်ပြီး ရောဂါကူးစက်သူတွေလည်း များနိုင် တယ်လို့ ပါမောက္ခ Wada က မှတ်ချက်ပြု ပြောကြားပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဖို့ လူတစ်ဦးချင်းရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက် တွေက မူလကိုဗစ် ရောဂါပိုးကို ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Wada က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်သစ်စချိန်မှာ အဖွဲ့အစည်း အမျာစုက ကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်တဲ့ တာဝန်ခံတွေကို အစားထိုးလူ လဲလိုက်တာကြောင့် တချို့ကိစ္စတွေမှာ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အဆက်မပြတ် လုပ်ဆောင်ဖို့ အခက်အခဲ ရှိနိုင်တယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ Wada က ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အလားတူကာလမှာလည်း ဒီလိုကိစ္စတွေ ရှိခဲ့တာကို တွေ့ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ အတွက် စောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ နေရာတွေ၊ ဆေးရုံ ဆေးခန်းနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေမှာ အထူးသဖြင့် လုပ်ငန်းတွေ အကောင်အထည်ဖော်တဲ့နေရာမှာ အခုထက် ပိုပြီးတော့ အလျင်အမြန် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ ပါမောက္ခ Wada က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို စောင့်ကြည့်ရာမှာ အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်ဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ Wada က ပြောပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့အစည်းတွေက စမ်းသပ်ထားတဲ့ နမူနာတွေကနေ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ရှာဖွေစူးစမ်းဖို့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိလာအောင် အစိုးရက စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ချမှတ်ဖော်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Wada က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ်မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

199. မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်တွေကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါမယ်။

အဖြေ- ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့က ဖိလစ်ပိုင်ကနေ ဂျပန်နိုင်ငံထဲကို ဝင်လာခဲ့သူ တစ်ဦးမှာ ဗြိတိန်၊ တောင်အာဖရိကနဲ့ ဘရာဇီးနိုင်ငံတွေမှာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ထက် တခြား မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုး ရှိနေတာကို တွေ့ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ရှောင်ရှားနိုင်အောင် ဗိုင်းရပ်စ်ကို အထောက်အကူ ပေးတဲ့ spike mutation လို့လည်းခေါ်တဲ့ E484K အပြင် N501Y လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ဂျပန်မှာ တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှာ တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မူလရှိနှင့်ပြီးသား မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ပိုမို ကူးစက်မြန်နိုင်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ပြန့်ပွားနေတဲ့ တခြား မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေလိုပဲ ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အမျိုးသားဌာနက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာလည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃ ရက်နေ့က E484K မျိုးဗီဇ ပါဝင်တဲ့ တခြားအမျိုးအစား မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူ ၄၀၀ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ထဲမှာ N501Y မျိုးဗီဇ မပါဝင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ မူလ မျိုးဗီဇထက် ပိုပြီး ကူးစက်မြန်နိုင်ခြေ မရှိဘူးလို့ ပြောလို့ ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေထဲက တချို့မျိုးဗီဇတွေက ဂျပန်နိုင်ငံတွင်းမှာ ပြောင်းလဲ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာလို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အမျိုးသားဌာနက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကိုတော့ “စိတ်ဝင်စားစရာ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုး” လို့ သတ်မှတ်ခဲ့ကြ ပါတယ်။ သုတေသီတွေဟာ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇကို အသေးစိတ် ခွဲခြမ်းလေ့လာတာအပြင် တခြားနည်းလမ်းတွေကနေ တစ်ဆင့် ဒီထက်ပိုပြီး သိရှိလာအောင် သုတေသနတွေ ပြုလုပ်နေကြ ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

198. ဘရာဇီးနိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က ဘရာဇီးနိုင်ငံကလာတဲ့ ခရီးသွားတစ်ဦးဆီကနေ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့က ဘရာဇီးနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း Manaus မြို့မှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပုံရတယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလမှာ Manaus မြို့က ကိုဗစ် ကူးစက်ခံရတယ်လို့ သိရတဲ့ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၃၂ ခုမှာ ကူးစက်ခံရတယ်လို့ သိရတဲ့အတွက် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ “အရင်တုန်းက ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့ မျိုးဗီဇ ပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ထက် ပိုပြီး ကူးစက်မြန်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပြင်းထန်မှုက “အကန့်အသတ်တစ်ခုအထိပဲ ရှိတယ်” လို့လည်း WHO က ပြောပါတယ်။
ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က ပြန်လည်ကူးစက်တဲ့ သတင်းတွေ ရှိတယ်လို့လည်း WHO က ပြောပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တောင်အာဖရိကမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ spike mutations လို့လည်းခေါ်တဲ့ E484K မျိုးဗီဇဟာ လူ့ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ရှောင်ရှားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေအပေါ် ထိရောက်မှုအလားအလာနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ စူးစမ်လေ့လာနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

197. တောင်အာဖရိကမှာ ပထမဆုံး စတွေ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ သိထားသင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- တောင်အာဖရိကမှာ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လ အစောပိုင်းမှာ ပထမဆုံး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည် ရပါတယ်။ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သူ အများစုမှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလ လယ်တုန်းက တောင်အာဖရိက ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက အမျိုးအစားခွဲခြားပြီး သိရှိအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တောင်အာဖရိက မှာ တွေ့ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အရင်တုန်းက ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ထက် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ကူးစက်မြန်ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၅၈ ခုမှာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမျိုးဗီဇ ပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်ခံရသူတွေကို ပိုပြီးတော့ ရောဂါ ဆိုးရွားလာစေတဲ့ အဖြစ်အပျက်မျိုး အထောက်အထား မရှိဘူးလို့ WHO က ပြောပါတယ်။
တောင်အာဖရိကမှာ တွေ့ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်မှာ E484K လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇတစ်မျိုး ရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။ E484K မျိုးဗီဇဟာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို လူသားခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ရှောင်ရှားနိုင်အောင် စွမ်းဆောင်ပေးပြီး ရောဂါပြန် ကူးနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ပိုများအောင် လုပ်ပေးတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။ တောင်အာဖရိကမှာ တွေ့ရတဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေက တိုက်ဖျက်ရာမှာ ထိရောက်မှု သိပ်မရှိဘူးဆိုတာ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ သိရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်သူတွေက သူတို့ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး တွေဟာ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ ထိထိရောက်ရောက် ရှိတယ်လို့ ပြောပြီး ဆေးရဲ့ အစွမ်းထက်မှုကို လေ့လာဖို့ ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

196. ဗြိတိန်မှာ ပထမဆုံး စတွေ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ သိထားသင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းက ဗြိတိန်မှာ ပထမဆုံးတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာတဲ့အခါမှာ အစောဆုံး စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့ လူနာတွေ ရှိခဲ့တာကို နောက်ပိုင်းမှာ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။
ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်က အရင်မျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်ထက် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ကူးစက်မှုမြန်တယ်ဆိုတာကို လေ့လာချက်တချို့မှာ တွေ့ရှိရတယ်လို့ ဥရောပသမဂ္ဂ ရောဂါ ကာကွယ်ရေးနဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး စင်တာက ပြောပါတယ်။
ဗြိတိန်မှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ အစောပိုင်းက တစ်ရက်ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူအသစ် ၁၀,၀၀၀ နဲ့ ၂၀,၀၀၀ ကြားမှာ ရှိတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဇင်ဘာလ အနှောင်းပိုင်းမှာ တစ်ရက်တာ ကူးစက်သူ အရေအတွက်ဟာ ၅၀,၀၀၀ အထက် အထိ ကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလမှာဆိုရင် တချို့ရက်တွေမှာ ၆၀,၀၀၀ ကျော်သွားခဲ့ပါတယ်။ အခုလို တစ်ဟုန်ထိုး များပြားလာ တာဟာ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်မှု အလွန်မြန်တာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ယုံကြည်နေ ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်နေ့အထိအတွင်း အတည်ပြုထားတာအရ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၁၁၁ ခုမှာ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။
ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ မူလရှိရင်းစွဲဗိုင်းရပ်စ်တွေထက် ဆေးရုံတက်ရသူ ပိုများလာနိုင်တာနဲ့ လူသေဆုံးနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိတာတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဗြိတိန်အစိုးရက သံသယရှိ နေပါတယ်။ သုတေသီတွေက ဒီယူဆချက်ကို အတည်ပြုစစ်ဆေးဖို့ လေ့လာမှုတွေ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ သတင်းကောင်းကတော့ ဒီမျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်က ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုအပေါ်မှာ ကြီးကြီးမားမား သက်ရောက်မှု မရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

195. ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို အထူး သတိထားသင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အသစ် ရှိနေပြီဆိုတာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၁၀၀ ကျော်မှာ အတည်ပြုထားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ထဲမှာ မျိုးဗီဇ ပြောင်းခြင်းဟာ တစ်လမှာ ၂ ခါလောက် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် မျိုးဗီဇပြောင်းခြင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်စွမ်းနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်စွမ်း အပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ မျိုးဗီဇ ပြောင်းလဲခြင်းတွေဟာ မျိုးဗီဇကွဲတချို့ကို ပိုပြီး ကူးစက်နိုင်စွမ်း ရှိလာစေတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ပြန်လည်ခုခံနိုင်စွမ်း ရှိစေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ (WHO) နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အစိုးရတွေက ပိုပြီးအစွမ်း ထက်လာတဲ့ အဲဒီလိုမျိုး ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို “အစိုးရိမ်ရဆုံး မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်” အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး စောင့်ကြည့် လေ့လာမှုတွေကို အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။
သတိကြီးကြီးထားပြီး စောင့်ကြည့်နေတဲ့ ဒီ မျိုးဗီဇပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ် ၃ မျိုးရှိပါတယ်။ အဲဒီ ၃ မျိုးကတော့ ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ စတွေ့ခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်၊ တောင်အာဖရိကမှာ ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘရာဇီးမှာ ပထမဆုံး စပြီး ပြန့်ပွားခဲ့တဲ့ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်တွေမှာ N501Y လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇ တစ်မျိုးရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ N501Y က အဲဒီ ဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာရှိတဲ့ စူးချွန်ကို ပြောင်းလဲစေနိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ယုံကြည်ပါတယ်။ မျက်နှာပြင်ပြောင်းလဲသွားတဲ့ အဲဒီဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်က လူသားဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ လွယ်ကူပြီး တခြားသူတွေကို အလွယ်တကူ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

194. ဘယ်လို အခြေအနေကို “herd immunity” လူအများစု ကိုယ်ခံအားရရှိနေပြီလို့ ဆိုလိုပါသလဲ။

အဖြေ- လူထုထဲမှာ ကူးစက်ရောဂါ တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို လူတော်တော်များများက ရရှိသွားပြီး လူတစ်ဦးဦးက ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့ အခါမှာလည်း ထပ်မပြန့်ပွားအောင် ကာကွယ်ပြီးသား ဖြစ်နေတာကို လူအများစု ကိုယ်ခံအားရရှိခြင်း "herd immunity" လို့ ပြောကြပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါအမျိုးအစားပေါ် မူတည်ပြီး လူအများစု ကိုယ်ခံအားရရှိ အောင် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်းက အမျိုးမျိုး ကွဲပြားနေတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သတိထားရပါမယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာက ရောဂါပြင်းထန် မလာအောင် ကာကွယ် ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ လူနာတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ရာမှာတော့ ထိရောက်မှု မရှိဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့လူတွေ များလာရင်တောင်မှ လူအများစု ကိုယ်ခံအားရရှိတာမျိုး ဖြစ်မလာနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ လူအများစု ကိုယ်ခံအားရရှိ တဲ့အချက်နဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိသလားဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

193. ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိမ်လည်မှုတွေနဲ့ အမြတ်ကြီးစား ရောင်းချမှုတွေကနေ ဘယ်လိုကာကွယ် သင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ သံသယဖြစ်စရာ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေ ဒါမှမဟုတ် မသင်္ကာစရာ အီးမေးလ်တွေ လက်ခံရခဲ့တဲ့ လူတွေဆီကနေ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုတွေ ဆောင်ရွက် ပေးနေတယ်လို့ စားသုံးသူရေးရာအေဂျင်စီက ပြောပါတယ်။ ဥပမာ- လူတစ်ဦးက ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရုံးကလို့ ယူဆရသူ တစ်ယောက်ယောက်ဆီကနေ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု ရတဲ့အခါ အဲဒီရုံးကလို့ ပြောတဲ့သူက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဂျပန်ယန်း ၁ သိန်း ဘဏ်အကောင့်ထဲကို ချက်ချင်းငွေသွင်းဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်။ အဲဒီဖုန်းခေါ်ဆိုသူက ဒီငွေကို နောက်ပိုင်းမှာ ပြန်ထုတ်ပေးမှာပါလို့ ပြောကြောင်း သိရပါတယ်။
တခြားဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာတော့ လူတစ်ဦးက နိုင်ငံ့စားသုံးသူရေးရာ စင်တာကလို့ ပြောပြီး ခရိုင်ဝန်ကြီးတစ်ဦးရဲ့ နာမည်နဲ့ ဖုန်းကနေ စာသား မက်ဆေ့ချ် တစ်ခု ပို့လာပါတယ်။ အဲဒီ မက်ဆေ့ချ်ထဲမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးခံရတဲ့ ဦးစားပေးစာရင်းထဲမှာ ပါဖို့အတွက် သူတို့ပို့ပေးထားတဲ့ အင်တာနက် လိပ်စာထဲမှာ ဝင်ပြီး စာရင်းပေးပါလို့ ရေးထားပါတယ်။
COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဖုန်းနဲ့ ဖြစ်စေ အီးမေးလ်နဲ့ ဖြစ်စေ ငွေတောင်းတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ရေး အချက်အလက်တွေ တောင်းဆိုတာမျိုး ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေက မလုပ်ဘူးလို့ အေဂျင်စီအရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။ အဲဒီအေဂျင်စီက ကောက်ယူထာတဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခုမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လိမ်လည်မှုတွေနဲ့ ဒုက္ခရောက်သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ပြဿနာတွေနဲ့ ကြုံတွေ့နေရတဲ့သူတွေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတာကိုတွေ့ရပြီး အလိမ်မခံရတဲ့ သူတွေဟာ လိမ်လည်မှုတွေကို သတိကောင်းကောင်းထားတဲ့ အတွက် ကြောင့် ဒုက္ခမရောက်ခဲ့ဘူးလို့ ယူဆရကြောင်း ပြောပါတယ်။

192. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးလိုက်တဲ့အတွက် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်သလားဆိုတာ လေ့လာကြည့်ပါမယ်။

အဖြေ- "gene vaccine" လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇနဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အသုံးပြုနေပြီး အဲဒီကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတယ်ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မျက်နှာပြင်ပေါ်က ယူထားတဲ့ "spike protein"ကနေ မျိုးဗီဇနဲ့ဆိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေ ပါဝင်တဲ့ mRNA လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇပဋိပစ္စည်းတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ mRNA ဆိုတာက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေကနေ spike protein ထုတ်လုပ်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်တွေပါတဲ့ ဒြပ်ပစ္စည်းတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
mRNA က ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု မြင့်မားတယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ mRNA ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ချက်ချင်းပျော်ဝင်သွားပြီး ပျောက်ကွယ်သွားတဲ့ သဘာဝရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က လူတွေရဲ့ မျိုးဗီဇထဲမှာပါဝင်တဲ့ ဆဲလ်ရဲ့ ဗဟိုချက်ထဲကို မဝင်နိုင်တာကြောင့် mRNA ကာကွယ်ဆေးက ဘေးကင်းစိတ်ချရတယ်လို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ပိုလီယို ရောဂါပိုး တိုက်ဖျက်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးလိုမျိုး သက်ရှိပိုးထည့်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ရောဂါ ဖြစ်သွားစေတဲ့ ဖြစ်ရပ်မျိုးက ရှားပါတယ်။ အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေးမျိုးက ကူးစက်နိုင်စွမ်းနည်းတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အသုံးပြု ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ အသုံးပြုနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးအားလုံးမှာ သက်ရှိပိုးထည့်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးမျိုး လုံးဝမရှိပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် မို့လို့ ဘေးကင်းစိတ်ချရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

191. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို ကြွက်သားတွေထဲကို ထိုးလိုက်တဲ့အခါ ဆေးက ပြန့်သွားပြီးတော့ ဘာ့ကြောင့် အလွန်အမင်း နာရတာပါလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အများစုက ကြွက်သားထဲကို ထိုးရတဲ့ဆေးအဖြစ် ထုတ်လုပ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းထဲကို ထိုးထည့်တာကြောင့် ပိုပြီးတော့ နာကျင်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြထားပါတယ်။ ကြွက်သား အတွင်းပိုင်းထဲကို ဆေးထိုးလိုက်တဲ့အခါမှာ ဆေးရည်က ကြွက်သားအောက်မှာရှိတဲ့ အဆီထဲကို ရောက်သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးထိုးအပ်ကို ၉၀ ဒီဂရီ စောင်းပြီး လက်မောင်းအထက်ပိုင်းမှာ ထိုးသွင်းရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး အပါအဝင် ကာကွယ်ဆေး အများစုဟာ အရေးပြားနဲ့ ကြွက်သားကြားထဲကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်က ပိုပြီးတော့ မြန်မြန် စုပ်ယူနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ Fukuoka သူနာပြုကောလိပ်က ပါမောက္ခလည်းဖြစ် ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ဂျပန်လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်သူ Okada Kenji က နိုင်ငံခြားမှာ ဆိုရင် ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းထဲကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ပုံမှန် သုံးလေ့ ရှိကြတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကြွက်သားအတွင်းပိုင်းကို ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ အားလုံးက အရေပြားအောက်ကို ထိုးတဲ့ ဆေးတွေထက် ပိုပြီး နာကျင်တယ် ဆိုတာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ နာကျင် ခံစားရမှုက ကာကွယ်ဆေးထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ပစ္စည်းတွေအပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ Okada က ပြောပါတယ်။ နာကျင်မှုကို ခံစားရတာက လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ကွဲပြားပါမယ်လို့လည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေက တခြားကာကွယ်ဆေးတွေထက် ဆေးထိုးတဲ့အခါမှာ ထိုးတဲ့နေရာက ပိုပြီး နာကျင်တာမျိုး ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တခြားနိုင်ငံတွေက သတင်းတွေမှာ တွေ့ရတယ်လို့ ပါမောက္ခ Okada က ပြောပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ ဆေးထိုးဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့သူတွေကို နားလည်အောင် သေသေချာချာ ရှင်းပြသင့်ကြောင်းနဲ့ ဆေးထိုးနေတဲ့ အချိန်မှာ ဆေးထိုးအပ်မှာ အာရုံမရှိစေဖို့နဲ့ တခြား တစ်ခုခုကို အာရုံပြောင်းနေအောင် လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ ပါမောက္ခ Okada က အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

190. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလား ဆိုတာ သိချင်ပါတယ်။ ဘာလုပ်သင့်ပါသလဲ။ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ကျွမ်းကျင် ပညာရှင် နောက်တစ်ဦးနဲ့ ထပ်ပြီး ဆွေးနွေးထားတာကို ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- မစ္စတာ Okabe Nobuhiko ဟာ Kawasaki မြို့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန် အထိတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ အသက်အန္တရာယ်အထိ အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ရတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးမရှိတာကို တွေ့ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်တွေကို လုပ်ဆောင်နေပြီး ဖြစ်တဲ့နိုင်ငံတွေက လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေက ရရှိတဲ့ အချက်အလက် တွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် သိရှိရပါတယ်။
တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေးနဲ့ တခြားကာကွယ်ဆေးတွေကို နှိုင်းယှဉ် ကြည့်ရာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးတွေက ဆေးထိုးတဲ့ အချိန်မှာ ပိုပြီး နာကျင်တာနဲ့ ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာက အချိန် အတော်ကြာ ရောင်ရမ်းနေတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ Okabe က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်ထိ စုဆောင်းထားတဲ့ အချက်အလက် တွေမှာတော့ အချိန်ခဏလေးအတွင်းမှာ အဲဒီလက္ခဏာတွေ ပျောက်သွားတာကို အများဆုံး တွေ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြထားကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆေးထိုးရမှာကို စိုးရိမ်ပူပန်နေတဲ့ သူတွေအတွက် ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် တစ်ခုခု ဖြစ်လာရင် ဆေးကုသမှု ခံယူနိုင်တဲ့ စနစ်တစ်ခု ထားသင့်တယ်လို့လည်း မစ္စတာ Okabe က ပြောပါတယ်။
မစ္စတာ Okabe က သူ့ကို ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်သလားလို့ ဘယ်သူပဲ လာမေးမေး ထိုးပါလို့ပဲ ပြန်ပြောမှာလို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမယ်ဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မပြတာမျိုး ခံစား ရနိုင်ပေမဲ့ အသည်းအသန် နေမကောင်းလည်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရလို့ အသည်းအသန် နေမကောင်းဖြစ်လာမယ့် အန္တရာယ်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ဖြစ်လာမယ့် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အန္တရာယ်တွေကို နှိုင်းယှဉ် ကြည့်ပါမယ်။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကြောင့် ဖြစ်တဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ််စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ရမယ့် အကျိုးကျေးဇူးတွေမှာ ဘယ်ဟာက ပိုပြီး အကျိုးရှိမလဲဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ရမယ့် အကျိုးက ပိုပြီး များတယ်လို့ သူယုံကြည်ကြောင်း မစ္စတာ Okabe က ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တချို့လူတွေက ဆေးထိုးချင်တာတောင်မှ သူတို့ရဲ့ အခြေအနေအမျိုးမျိုးကြောင့် မထိုးနိုင်ကြတာမျိုးရှိပြီး တချို့ကတော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဆေးထိုးဖို့ ငြင်းဆန်ကြတာမျိုး ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် တစ်ဦးချင်းရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို လေးစားလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ မစ္စတာ Okabe က အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

189. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလားဆိုတာ ဝေခွဲမရ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဘာလုပ်သင့်ပါ သလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်း အချက်အလက်တွေ အများကြီး ရှိတာကြောင့် ဒီဆေးကို ထိုးသင့် မထိုးသင့်ဆိုတာ သိချင်နေကြပါတယ်။
တိုကျိုတက္ကသိုလ် ဆေးသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ Ishii Ken ဟာ ကာကွယ်ဆေးတွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်တဲ့အခါမှာ အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနက အတွေ့အကြုံရှိသူတွေနဲ့အတူ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဦးစီးလုပ်ဆောင်နေတဲ့ သုတေသီတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ အသုံးပြုဖို့အတွက် စီစဉ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့ရဲ့ အတွေးအခေါ်ကို ပြောပြပါတယ်။ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေကနေတစ်ဆင့် ကာကွယ်ဆေးအားလုံးဟာ ထိရောက်မှုနဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ ဘာပြဿနာမှ မရှိဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အချိန်တိုအတွင်း များများ ထုတ်လုပ်လာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်မှု ရှိခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ခံတဲ့သူ အရေအတွက်နဲ့ တိကျမှုကို တွေ့မြင်ရတဲ့အတွက် ဒီကာကွယ်ဆေးတွေ အားလုံးက ပြဿနာ မရှိနိုင်ဘူးဆိုတာ သူ သုံးသပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေက နာတာရှည် ဖြစ်နိုင်သလားဆိုတာကို သေသေချာချာ မပြောနိုင်သေးကြောင်း သူက ဆိုပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဘယ်လို ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာမလဲဆိုတာလည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို ပြဿနာမျိုးတွေက ဒီနှစ်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ အဖြေသိနိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး တခြားပြဿနာတွေ ကတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိနေရပါပြီလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးခြင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်တာနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတာရဲ့ အန္တရာယ်ကို ကျော်လွှားနိုင်တဲ့ ကောင်းကျိုးတွေ ရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
သိပ္ပံရှုထောင့်ကနေ ပြောရမယ်ဆိုရင် အန္တရာယ်များတဲ့အုပ်စုက လူတွေ ဖြစ်တဲ့ အထူးသဖြင့် အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက်ရှိသူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ အတူနေတဲ့ မိသားစုဝင်တွေ ဒါမှမဟုတ် နာတာရှည်ရောဂါရှိသူတွေကိုလည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်ကြောင်း သူက အကြံပြုထားပါတယ်။ တကယ်လို့ ကာကွယ်ဆေး မထိုးဘူး ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ် ဆက်ရှိနေလိမ့်မယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ် မထိုးဘူးဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်မှာ ဖြစ်ပေမဲ့ မိသားစုဝင်တွေနဲ့ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေကို စိတ်ထဲမှာ ထားပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် ချသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Ishii က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

188. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး အခြေခံဆောင်ရွက်ချက်တွေဖြစ်တဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာ၊ လေဝင်/လေထွက် မကောင်းတဲ့ အခန်းကျဉ်းတွေမှာ မနေတာနဲ့ လူစုလူဝေး ရှောင်ရှားတာတွေကို ဆက်ပြီး လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါသလား။

အဖြေ- အခုလက်ရှိအချိန်မှာတော့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုကို ကိုယ့်ရဲ့ လူမှုဝန်းကျင်မှာ အတည်ပြုပြီးတဲ့အချိန်အထိ ဒီလို ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ဆက်ပြီး လုပ်နေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးက လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှု အတွင်း ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ထိန်းချုပ်ရာမှာ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတာကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာက ရောဂါလက္ခဏာအားလုံးကို ကြိုတင် ကာကွယ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကနေ မကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်သလားဆိုတာ သေချာ မသိရသေးပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက်မှာတောင်မှ ရောဂါကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးက ရောဂါလက္ခဏာတွေ တိုးပြီး မဖြစ်လာအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို မလုပ်ဘူးဆိုရင် ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ ပြန့်ပွားနေတဲ့ အန္တရာယ်က ရှိနိုင်ပါသေးတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ အချိန်တိုအတွင်းမှာပဲ စတင်ထိုးနှံခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုက အချိန်အကြာကြီး သက်ရောက်မှု ရှိ မရှိဆိုတာ အတည်ပြုဖို့ အချက်အလက်တွေ ပိုပြီး လိုအပ်လိမ့်မယ်လို့ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် နှာခေါင်းစည်း တပ်တာ၊ ပိုးသတ်ဆေး အသုံးပြုတာ၊ လူစုလူဝေးရှိတဲ့ နေရာတွေကို မသွားတာနဲ့ အခု လောလောဆယ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်တိုက်ဖျက်ရေး တခြား ဆောင်ရွက်ချက် တွေကို ဆက်ပြီး လုပ်သင့်တယ်လို့ CDC နဲ့ တခြား ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

187. ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ဖျားတာ ဒါမှမဟုတ် နာကျင်ခံစားရတာတွေ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် အဖျားပျောက်ဆေး ဒါမှမဟုတ် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး သောက်သင့် ပါသလား။

အဖြေ- လူတချို့ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ဖျားနာတာ ဒါမှမဟုတ် နာကျင်ကိုက်ခဲတာတွေ ခံစားရတယ်ဆိုတာကို သိကြပါတယ်။ တော်တော်များများကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ၁ ရက် ဒါမှမဟုတ် ၂ ရက်အတွင်းမှာ အဲဒီလို ခံစားကြရပါတယ်။ ဒီလို လက္ခဏာတွေက ပုံမှန်အားဖြင့် ရက်အနည်းငယ်သာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာတော့ ဒီလို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာတဲ့ သူတွေဟာ “သင့်တော်တဲ့ အဖျားပျောက်ဆေး ဒါမှမဟုတ် နာကျင်ကိုက်ခဲတာကို သက်သာတဲ့ ဆေးကို သောက်သင့်ပြီး ရက်အနည်းငယ်လောက် ရောဂါအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်” လို့ ဖော်ပြထား ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အဖျားက ၂ ရက်ကျော်တဲ့အထိ မပျောက်ဘူးဆိုရင် ဆေးရုံ ဆေးခန်းသွားတာ ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်တာမျိုးတွေ လုပ်သင့်ပါတယ်။ တခြားပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ဒါမှမဟုတ် မဖြစ်ဖူးသေးတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာလည်း အဲဒီလို လုပ်သင့်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ကိုယ်ခံစွမ်းအားရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု မြင့်တက်နေတဲ့အချိန်မှာ ဖျားနာတာနဲ့ နာကျင်ကိုက်ခဲတာ လိုမျိုး လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဖျားပျောက်ဆေး ဒါမှမဟုတ် အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးကို သောက်တာဟာ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ထိခိုက်မှု မရှိနိုင်ပါဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
တကယ်လို့ လူတစ်ယောက်ဟာ ကိုယ်အပူချိန် ၃၈.၅ ဒီဂရီ ဒါမှမဟုတ် နာကျင်ကိုက်ခဲတာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားရပြီဆိုရင် အဖျား ပျောက်ဆေး ဒါမှမဟုတ် ခံစားနေရတဲ့ ရောဂါတွေ သက်သာစေဖို့ ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို သောက်တာက ပိုကောင်းပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ဆိုပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး မထိုးမီ နာကျင်ကိုက်ခဲမှုတွေ ဖြစ်မလာခင် အဖျားပျောက်ဆေး ဒါမှမဟုတ် ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ကြိုသောက်သင့် သလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) က သတိထား လုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းနေ ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက် နိုင်သလဲဆိုတာ သေသေချာချာ မသိသေးတဲ့အတွက် အဲဒီလို ဆေးကြိုသောက်ဖို့ “မထောက်ခံဘူး” လို့ CDC က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

186. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ ထိုးတာ ကောင်းသလား မထိုးတာ ကောင်းသလား။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံ သားဖွားနဲ့ မီးယပ် ကူးစက်ရောဂါ ဆိုင်ရာ အဖွဲ့နဲ့ ဂျပန်သားဖွားနဲ့ မီးယပ်ရောဂါဆိုင်ရာအဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေအတွက် ဘယ်လို အကျိုး သက်ရောက်နိုင်ခြေရှိမလဲ ဆိုတာကို ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီကြေညာချက်ထဲမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှုအတွင်း သေဆုံးတဲ့ အထိ ဖြစ်တဲ့ အဖြစ်အပျက်မျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ မူဝါဒကတော့ တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ကွဲပြား ပါတယ်။ ဒီအတောအတွင်း အမေရိကန်က ပြောကြားရာမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေး သင့်ကြောင်းနဲ့ ဗြိတိန်မှာတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးရဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိဘူး ဆိုရင်တော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မတိုက်တွန်းဘူးလို့ ဖော်ပြထား ပါတယ်။

ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု၊ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေရဲ့ ရေတို ရေရှည် ဖြစ်ပွားမှု၊ သန္ဓသားနဲ့ မွေးကင်းစ ကလေးကို ဘယ်လိုဘေးအန္တရာယ်သက်ရောက်မှု ရှိသလဲဆိုတာ တွေတော့ သက်သေမပြနိုင်သေးဘူးလို့ ဂျပန်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း ၂ ခုက သုံးသပ်ထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် အမျိုးသမီးတွေကို ချန်လှပ် မထားသင့်ပေမဲ့ သူတို့တွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ်ဆိုရင်တော့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ တွေက ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေကို သေသေချာချာ ရှင်းပြ ပြီးတော့ ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်မှာ သန္ဓေသားရဲ့ အခြေအနေကို စစ်ဆေးသင့်တယ်လို့ အဲဒီ အဖွဲ့အစည်း ၂ ခုက ပြောပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေက ဖြစ်နိုင်ရင် ကိုယ်ဝန်မဆောင်ခင်မှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားချင်တယ်လို့ ပြောကြပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက်မှ ကလေးယူချင်ကြ တယ်လို့လည်း အဲဒီအဖွဲ့အစည်း ၂ ခုက ပြောပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ သားဖွားနဲ့ မီးယပ်အထူးကု ဆရာဝန်တွေနဲ့ ကြိုတင်ပြီးတော့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကြဖို့ ဂျပန်ဆေး ဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း ၂ ခုက ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောထား ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

185. ကိုယ့်မှာ COVID-19 ကူးစက်ခံ ထားဖူးပြီးသားဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ လိုအပ်ပါသလား။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က အဲဒီလို လူနာတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကြံပြုထားကြောင်း NHK ရဲ့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) က ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာတဲ့ လူနာတွေကိုလည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
CDC ရဲ့ အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ အမေရိကန်က Pfizer နဲ့ Moderna ကုမ္ပဏီက တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ mRNA အမျိုးအစား ကာကွယ်ဆေးတွေကို ရည်ညွှန်းဖော်ပြထားပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသခဲ့တဲ့ အချက် အလက်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ အရင်တုန်းက COVID-19 ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူတွေအတွက်လည်း ဘေးကင်းစိတ်ချရတယ်လို့ ဖော်ပြထားကြောင်း CDC က ရှင်းပြထားပါတယ်။
“ကိုယ့်မှာ COVID-19 ကူးစက်ခံထားရသည်ဖြစ်စေ ကူးစက်မခံထားရသည် ဖြစ်စေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားသင့်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ COVID-19 ကူးစက်ခံရပြီး ပြန်နေကောင်းလာပြီးတဲ့နောက် နောက်တစ်ခါ ထပ်ပြီး ရောဂါမဖြစ်အောင် ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပဋိပစ္စည်းတွေက ဘယ်လောက် ကာကွယ်ပေးထားနိုင်မလဲ ဆိုတာ ကျွမ်းကျင်သူတွေလည်း မသိသေးဘူး” လို့ CDC က ပြောပါတယ်။ COVID-19 ကူးစက်မှု ကြောင့် ရရှိတဲ့ သဘာဝကိုယ်ခံစွမ်းအားအဆင့်က တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ကွဲပြားတယ်လို့ CDC က ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် တစ်မျိုးတည်းသော ပဋိပစ္စည်းနဲ့ ဒါမှမဟုတ် ကိုဗစ်ကနေ ပြန်နေကောင်း သွားတဲ့သူတွေရဲ့ သွေးရည်ကြည်နဲ့ COVID-19 ကို ကုသခဲ့တယ်ဆိုရင် ကုသမှုခံယူပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ အကြာမှ ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်တယ်လို့ CDC က ဖြည့်စွက်ပြောကြားထားပါတယ်။ မိမိရဲ့ ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးသင့်တယ်လို့လည်း CDC က ဆိုပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

184. ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်သလား။

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို စောစော စတင်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ တခြားနေရာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးတဲ့နောက် ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုတွေ ဖြစ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နဲ့ ၂၃ ရက်နေ့အတွင်း လူပေါင်း ၁.၉ သန်းနီးပါးကို Pfizer နဲ့ BioNTech ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ် ထိုးပြီးတဲ့နောက် ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်သူ ၂၁ ဦးကို တွေ့ရှိခဲ့ တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်ကနေ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက် နေ့ အတွင်း Moderna ကာကွယ်ဆေး ပထမအကြိမ်ထိုးတဲ့ လူပေါင်း ၄ သန်းကျော်ကျော်လေးထဲမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်သူ ၁၀ ဦး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့လည်း CDC ရဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။
ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုအများစုက ခန္ဓာကိုယ် ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ သူတွေမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပေမယ့် နောက်ထပ် သိရတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေအရ အားလုံး ပြန်နေကောင်းလာခဲ့တယ် လို့လည်း CDC က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးနောက် ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေက အသက်အန္တရာယ် ရှိနိုင်တာကြောင့် ဓာတ်မတည့်တာ ဖြစ်ရင် ချက်ချင်း ကုသဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ CDC က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေမှာ လိုအပ်တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကုသနိုင်တဲ့ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေး ပစ္စည်းကိရိယာတွေအပြင် ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို ထားသင့်တယ်လို့ CDC က ပြောပါတယ်။ ဥပမာ- ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်တယ်လို့ သံသယရှိသူတိုင်းကို epinephrine ဓာတ်ပါတဲ့ ဆေးတစ်မျိုးနဲ့ ချက်ချင်းကုသနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့ သူတွေအားလုံးအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ နေရာကနေ ထွက်လာပြီးမှ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှု လက္ခဏာတွေ ပြသလာပြီဆိုရင် ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေကို ချက်ချင်း သွားရမယ်လို့ ညွှန်ကြားဖို့ လိုအပ်ကြောင်း CDC က ပြောပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်တဲ့အခါ epinephrine ဆေးထိုးပေးတာမျိုး အပါအဝင် ချက်ချင်း ကုသမှု ပေးနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေ နည်းပါး ပါတယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာတွေနဲ့ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးတွေနဲ့ တခြား ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းကိရိယာတွေကို ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားကြောင်း ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက သူ့ဌာနရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ရှင်းပြထားပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ရင် ချက်ချင်း ကုသမှု ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့ က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

183. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတစ်ခုခုခံစားရရင် သက်သာအောင် လုပ်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိလား။

အဖြေ- ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်လာတဲ့ သူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာမှာတင် သက်သာအောင် လုပ်ပေးဖို့ စနစ်တစ်ခု ထားပြီး ဂျပန်အစိုးရက စီစဉ်ပေးထားပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေအရ လူတိုင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုး ခွင့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိလာပြီဆိုရင် အဲဒီလူတွေအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို ဂျပန်အစိုးရက ကျခံမှာ ဖြစ်ပြီး အခြေအနေအလိုက် မသန်းစွမ်းသူတွေကို ပေးတဲ့ ပင်စင်ငွေကြေး ထောက်ပံ့တာမျိုးကိုလည်း လုပ်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

182. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိလား၊ လူသေဆုံးမှုတွေရော ရှိလား။

အဖြေ- ဘယ်လိုကာကွယ်ဆေးပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိတဲ့အပြင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေမှာလည်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အမေရိကန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ သူ့ရဲ့ မိတ်ဖက် ဂျာမနီကုမ္ပဏီ BioNTech နဲ့ အမေရိကန်ကုမ္ပဏီ Modern တို့က တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကနေ အများဆုံး ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေကတော့ နာကျင်ကိုက်ခဲတာ၊ ခန္ဓာကိုယ် ရောင်ရမ်းတာ၊ အသားအရေ နီမြန်းလာတာ၊ အအေးမိသလို ဖြစ်တာ၊ မူးဝေမောပန်းတာနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာတွေ ဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေး စင်တာရဲ့ ပြောကြားချက်အရ သိရပါတယ်။ အဲဒီလို တုံ့ပြန်မှုတွေဟာ ဆေးထိုးပြီးနောက် ၁ ရက် ဒါမှမဟုတ် ၂ ရက်အတွင်းမှာ ပုံမှန် ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။ နေ့စဉ် နေထိုင်မှုဘဝကို ထိခိုက်စေလောက်တဲ့အထိ ဝေဒနာမျိုးတွေ အပျော့စားကနေ အပြင်းစားအထိ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းပေးပို့ချက် တချို့လည်း ရှိပါတယ်။
Pfizer နဲ့ BioNTech ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစီရင်ခံစာတစ်ခု အပါအဝင် ကုမ္ပဏီရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသမှုတွေကနေ တစ်ဆင့် သိရတာကတော့ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တယ်လို့ ခံစားရသူ ၃.၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ခေါင်းကိုက်တယ်လို့ ခံစားရသူ ၂ ရာခိုင်နှုန်းအပြင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှုတွေ ခံယူခဲ့တဲ့ လူနာပေါင်း ၄၀,၀၀၀ ထဲမှာ ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တခြား ၄ ဦးကတော့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ အသွင်တူပြီး အာနိသင်မရှိတဲ့ ဆေးကို ထိုးပေးပြီးတဲ့နောက်မှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သေဆုံးသူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးနဲ့ မသက်ဆိုင်ဘဲ သေဆုံးခဲ့တာမျိုး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

181. Pfizer နဲ့ BioNTech က တီထွင် ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးကနေ ဘယ်လို ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ကိုယ်ခံစွမ်းအားဆိုင်ရာ အမေရိကန်အကြံပေးကော်မတီက Pfizer နဲ့ BioNTech က တီထွင်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရင်းပြုစုထားတဲ့ အချက် အလက်တွေ ရှိပါတယ်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူပေါင်း ၉၉၇,၀၀၀ ကို ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် လေ့လာတွေ့ရှိထားတဲ့ အချက်တွေမှာ ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာက နာကျင်တာ ၆၇.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တယ်လို့ ခံစားရသူက ၂၈.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ခေါင်းကိုက်တဲ့သူက ၂၅.၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကြွက်သားတွေ နာကျင်ကိုက်ခဲတာက ၁၇.၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဖျားနာတဲ့သူက ၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ အရိုးအဆစ်တွေ နာကျင်တဲ့သူက ၇.၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ အအေးမိသလို ချမ်းစိမ့်စိမ့် ဖြစ်တာက ၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ မအီမသာ ဖြစ်ပြီး ပျို့အန်ချင်သလိုဖြစ်တာကလည်း ၇ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ရောင်ရမ်းတာက ၆.၈ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် allergic လို့ခေါ်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က Pfizer နဲ့ BioNTech ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးထားတဲ့ လူပေါင်း ၉,၉၄၃,၂၄၇ ဦးကို လေ့လာ ကြည့်ရာမှာတော့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရုတ်တရက် သွေးဖိအားကျတဲ့ လူနာ ၅၀ ရှိပါတယ်။ ဆေးထိုးထားသူ ၂ သိန်းမှာ သွေးဖိအားကျတဲ့ လူနာက ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ဆိုရင် ၁.၀၀၅၇ နှုန်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီလို လက္ခဏာပြတဲ့ သူတွေက အသက် ၂၆ နှစ်ကနေ ၆၃ နှစ်အတွင်း ဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအသက် ၃၈.၅ အရွယ်တွေမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့ လူနာတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေက ၉၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ အဲဒီလို သွေးဖိအားကျသွားတာဟာ ဆေးထိုးပြီး ၁၅ မိနစ်အတွင်းဖြစ်ပွားတဲ့ လူနာ ရာခိုင်နှုန်းက ၇၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပြီး မိနစ် ၃၀ အတွင်းဖြစ်ပွားတဲ့ လူနာက ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးနဲ့ သောက်နေကျဆေးနဲ့ မတည့်တာ၊ စားနေကျ အစားအစာတွေနဲ့ မတည့်တာတွေ အပါအဝင် ဓာတ်မတည့်တဲ့ ရောဂါအခံရှိတဲ့သူ စုစုပေါင်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

180. ကာကွယ်ဆေး မထိုးခင်နဲ့ ထိုးပြီးတဲ့နောက် ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေကို ဘယ်လို စောင့်ကြည့်သင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- နေမကောင်းတဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးဖို့ အကြံပြုလာတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို သိထားရပါမယ်။ ကိုယ်အပူချိန် ၃၇.၅ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်နဲ့ အထက် ဒါမှမဟုတ် နေမကောင်းတဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးကြဖို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ နာတာရှည်ရောဂါရှိသူတွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးကုသမှု ခံယူနေရတဲ့ သူတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကာကွယ်ဆေးမထိုးခင် ဆရာဝန်ဆီကနေ အကြံဉာဏ်ရယူဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးပြီးချင်း ခန္ဓာကိုယ်က ဓာတ်မတည့််တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ မရှိဘူးဆိုတာ သေချာတဲ့အထိ အနည်းဆုံး ၁၅ မိနစ်လောက် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာမှာ ဆက်နေကြဖို့လည်း ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တောင်းဆိုထားပါတယ်။ တကယ်လို့ တစ်ခုခု ပုံမှန် မဟုတ်တာကို သတိပြုမိရင် ဆရာဝန်ကို ဆက်သွယ်သင့်တယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ နောက်ပိုင်း ရေချိုးတဲ့အခါမှာ ဆေးထိုးထားတဲ့နေရာကို မပွတ်မိဖို့ ဂရုစိုက်သင့် ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတဲ့ရက်မှာ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မလုပ်ဖို့ ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူ ဖြစ်တဲ့ Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က ကာကွယ်ဆေးထိုးထားသူဟာ ရေချိုးလို့လည်းရတယ်၊ အရက်ကိုလည်း အလွန်အကျွံမဟုတ်ဘဲ တော်သင့်ရုံ သောက်လို့ ရပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ကြောင့် မူးနောက်နောက် ဖြစ်လာနိုင်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူ မြန်လာတယ် လို့ ခံစားရတာမျိုး ရှိနိုင်တာကိုတော့ သိထားသင့်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ နေရာမှာ ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် တစ်ခုခု ဖြစ်တယ် ဆိုရင်တော့ တခြား ဆေးထိုးတဲ့သူတွေကို စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ Kawasaki မြို့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Okabe Nobuhiko ဟာ အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်နေသူတွေကို တိုင်ပင် ဆွေးနွေးပေးတဲ့ စနစ်တစ်ခု ထားရှိဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉ ရက် နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

179. ကာကွယ်ဆေးဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကနေ မိမိကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့လား ဒါမှမဟုတ် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရထားရတဲ့ သူတွေ အသည်းအသန် နေမကောင်း ဖြစ်မလာအောင် ကာကွယ်ဖို့လား။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်အတွက် ကာကွယ်ဆေး တွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှာကို ကာကွယ်တာထက် ကူးစက်ပြီးသား လူတွေ ရောဂါမဖြစ်အောင် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန် မလာအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ပေးတဲ့နေရာမှာ အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
ယေဘုယျအားဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ဖို့၊ လူနာတွေ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြင်းထန်လာစေဖို့ ဒါမှမဟုတ် အသည်းအသန် နေမကောင်း မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ဖို့နဲ့ လူအများစုမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ရှိလာစေဖို့ အထောက်အပံ့ပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးက ရောဂါမကူးစက်အောင် ထိထိ ရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်မလားဆိုတာ တိတိကျကျ သိနိုင်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ လူအများစုက ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်ရောက်လာတာကို တွေ့ရှိနိုင်ဖို့အတွက် ကာကွယ်ဆေးက ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက ဆဲလ်တွေကို အသေးစိတ် လေ့လာမှုတွေ လုပ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးပစ္စည်း ကိရိယာများဆိုင်ရာ အေဂျင်စီ (PMDA) ဆိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ဆေးဝါးတွေကို အကဲဖြတ် စစ်ဆေးပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်အတွက် ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို စမ်းသပ်စစ်ဆေးရာမှာ လက်တွေ့ စမ်းသပ်ထိုးနှံတာမျိုး လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘာြဖစ်လို့လဲဆိုတော့ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့သူတွေ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်မလာအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရာမှာ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု ရှိ မရှိ အကဲဖြတ်ဖို့အတွက် လက်တွေ့ စမ်းသပ်ပြီး ထိုးရတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပက လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေမှာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါမဖြစ်အောင်နဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ ပို ဆိုးမလာအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အခါ ကာကွယ်ဆေးက ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှုရှိသလဲဆိုတဲ့ အချက်ကို တွေ့ရှိခဲ့ ပါတယ်။ PMDA ရဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကို အကဲဖြတ်သတ်မှတ်တဲ့ စံနှုန်းထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ရောဂါဖြစ်နေတဲ့သူ ရောဂါပိုဆိုးမလာအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရာမှာ ဘယ်လောက်ထိရောက်မှုရှိသလဲဆိုတဲ့ အချက် ပါ ပါတယ်။
လူအများစုမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ရှိလာအောင် လုပ်တာဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းရဲ့ ထိရောက်မှုတွေထဲက မျှော်လင့်ချက် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ လူအများစုမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ရှိလာဖို့အတွက် ကမ္ဘာ့ လူဦးရေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ (WHO) က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကုန်မတိုင်ခင် အဲဒီအခြေအနေကို ရောက်ရှိဖို့တော့ ခက်ခဲမယ်လို့ ရှုမြင်ရကြောင်း WHO က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

178. mRNA ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ ဘာလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ရဲ့ မျိုးဗီဇထဲက ပရိုတိန်းကို ထုတ်ယူပြီး ဖော်စပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးက ဈေးကွက်ထဲမှာ ရောက်ရှိနေပါပြီ။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့က စတင်ခဲ့တဲ့ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုး အစီအစဉ်မှာ အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer နဲ့ ဂျာမနီ ကုမ္ပဏီ BioNTech တို့ ပူးပေါင်းတီထွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို အသုံးပြုထားပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးနဲ့ အမေရိကန် Moderna ကုမ္ပဏီက တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ တခြားကာကွယ်ဆေးတွေဟာ "mRNA ကာကွယ်ဆေး" တွေ ဖြစ်ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ရဲ့ မျိုးဗီဇ ထဲက ပရိုတိန်းနဲ့ ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ "spike protein" ဆီက ပရိုတိန်းအသစ်တွေ တည်ဆောက်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်တွေပါတဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေးကို လူခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ထိုးခြင်းအားဖြင့် ရောဂါကနေ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းက ဆဲလ်တွေက "spike protein" တွေ ထုတ်လုပ်ဖို့ အဲဒီ mRNA ကာကွယ်ဆေးက ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှာ အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ညွှန်ကြားချက်ပေးပါတယ်။
အဲဒီအခါ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ အဲဒီ "spike protein" တွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် ပဋိပစ္စည်းအများကြီးကို ထုတ်လုပ်ပေးပါတယ်။ အဲဒီပဋိပစ္စည်းတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်တွေ တကယ် ဝင်လာတဲ့အခါမှာ ချက်ချင်း ထွက်လာပြီးတော့ တိုက်ထုတ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ mRNA ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံက တည်ငြိမ်မှု မရှိတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးအဖြစ် ထိုးတဲ့အခါမှာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ချက်ချင်း ပျော်ဝင်ပြီး ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် mRNA ကာကွယ်ဆေးဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု မြင့်မားပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ လူတွေရဲ့ မျိုးဗီဇတွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ဆဲလ်ရဲ့ ဗဟိုချက်ထဲကို မဝင်နိုင်တာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

177. ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံရေး အစီအစဉ်မှာ ရောဂါအခံရှိသူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေတွေကို ဦးစားပေး ထိုးပေးမယ် အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆေးကုသမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အခြေအနေတွေကို စာရင်းပြုစုထားပါတယ်။ အဲဒီစာရင်းထဲမှာ နာတာရှည်နဲ့ ကျောက်ကပ်ရောဂါတွေ၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ၊ ကင်ဆာလိုမျိုး ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ထိခိုက်စေတဲ့ ရောဂါတွေနဲ့ အိပ်ပျော်နေချိန် အသက်ရှူကျပ်တဲ့ ရောဂါတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဆေးရုံတက်နေရတဲ့ သူတွေ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါအခံရှိလို့ ဆရာဝန်နဲ့ ပုံမှန်ပြနေရတဲ့သူတွေကို ဦးစားပေး ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူနာတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ မှတ်တမ်းကို တာဝန်ရှိသူတွေကို တင်ပြစရာ မလိုပါဘူး။
လူနာတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဖောင်ဖြည့်ရာမှာ ပါတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ဖြည့်ပေးဖို့ပဲ လိုအပ်ပါတယ်။
လူတွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အလေးချိန် အညွှန်းကိန်း BMI ၃၀ ဒါမှမဟုတ် ၃၀ ကျော် ရှိတဲ့သူကို ဦးစားပေး ထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ အဝလွန်သူတွေနဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတွေထဲမှာ အရွယ်ရောက်ပြီးသူက ၈.၂ သန်းလောက် ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

176. ကာကွယ်ဆေးကို ဘယ်သူတွေက အရင်ဆုံး ထိုးရမှာပါလဲ။

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဦးစားပေး အစီအစဉ်အတိုင်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို အရင်ဆုံး ထိုးပေးမယ်လို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက် အရွယ်ရှိသူတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ နာတာရှည်ရောဂါရှိသူတွေကို ဆက်ပြီး ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သက်ကြီးရွယ်အို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာမှာ အဖိုး အဖွားတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ ဆရာဝန်တွေလာတဲ့အခါ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဂေဟာမှာအလုပ်လုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကိုပါ အဆင်ပြေမယ့် အခြေအနေ ပေါ်မူတည်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်ဖို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက စီစဉ်နေပါတယ်။ ဒီလို စီစဉ်တာဟာ ဘိုးဘွား ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရောဂါကူးစက်မှု ဖြစ်ပွားမှာကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
အဆင်ပြေမယ့် အခြေအနေထဲမှာ ဘိုးဘွားပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာမှာ နေ့စဉ် ဘိုးဘွားတွေကို ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ဆောင်ရွက် ပေးတဲ့ ဆရာဝန်တစ်ဦး ရှိဖို့ဆိုတဲ့ အချက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်တာဟာ အဖိုး အဖွားတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးရင် အခြေအနေ စောင့်ကြည့်ဖို့ တစ်ယောက်ယောက် အသေအချာရှိနေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဖိုး အဖွားတွေနဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဝန်ထမ်းတွေကလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးချင်တဲ့ ဆန္ဒရှိတဲ့သူတွေကိုပဲ ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တချို့ အဖိုး အဖွားတွေရဲ့ အခြေအနေက သူတို့ တကယ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးချင်လား မထိုးချင်ဘူးလားဆိုတာ အတည်ပြုဖို့ အခက်အခဲရှိပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီလို ကိစ္စတွေ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် သူတို့ ဆေးထိုး မထိုး ဆိုတာကို မိသားစုဝင်တွေနဲ့ဖြစ်စေ ဆရာဝန်တွေနဲ့ ဖြစ်စေ တိုင်ပင်ကြဖို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက မေတ္တာရပ်ခံထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

175. ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ့်နေရာတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး တွေကို ဘယ်လို စီမံခန့်ခွဲနေပါသလဲ။

အဖြေ- လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဆေးထိုးခံမယ့်သူဟာ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးကနေ အိမ်တွေကို ပို့ပေးထားတဲ့ ကူပွန်လက်မှတ်ကို မှတ်ပုံတင်ကတ်ပြားနဲ့အတူ အရင်ဆုံး ပြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်ပုံတင် မပါရင် သူတို့ရဲ့ ကားမောင်းလိုင်စင်၊ ကျန်းမာရေး အာမခံကတ် ဒါမှမဟုတ် တခြားအထောက်အထားတွေကို ပြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ပြနိုင်ပြီဆိုရင် ကာကွယ်ဆေးထိုးခံမယ့် သူဟာ ကိုယ့်ရဲ့ လက်ရှိကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ အရင်က ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းတွေကို ဖောင်မှာ မဖြစ်မနေ ဖြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်က အဲဒီအချက်တွေကိုကြည့်ပြီး ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးလို့ ရ မရ ဆိုတာ ဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဘာပြဿနာမှ မရှိဘူးဆိုရင်တော့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဆေးထိုးချိန်ဟာ လူတစ်ဦးကို အများဆုံး ၂ မိနစ်ကြာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆေးထိုးပြီးတဲ့နောက် ကိုယ်ထိုးခဲ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးနာမည်နဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ ရက်စွဲ ဖော်ပြထားတဲ့ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အချိန်မှာ အဲဒီလက်မှတ်ဟာ မဖြစ်မနေ လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အရေးကြီးတဲ့အချက်က ကာကွယ်ဆေးထိုးသူတွေဟာ ဆေးထိုး ပြီးပြီးချင်း အိမ်ကို ချက်ချင်း မပြန်ရပါဘူး။ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆေးထိုးခံထားရတဲ့သူတွေအနေနဲ့ အခြေအနေကို လေ့လာစောင့်ကြည့်ဖို့အတွက် ဆေးထိုးတဲ့နေရာက သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာမှာ ၁၅ မိနစ်ကျော် နေပြီးမှ ပြန်ကြဖို့ မေတ္တာရပ်ခံ ထားပါတယ်။
နိုင်ငံခြားမှာ ပြုလုပ်တဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေအရ ဂျပန်ကို ထောက်ပံ့တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးတဲ့သူတချို့ဟာ အဲဒီကာကွယ်ဆေး ကို ထိုးပြီးနောက် ခေါင်းကိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာတွေ စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ပြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကြောင့် အရေပြား ယားယံတာ၊ ရောင်ရမ်းတာ စတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုတွေ အပါအဝင် ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ မတည့်လို့ ဖြစ်တဲ့ ပြင်းထန်ပြီး အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တုံ့ပြန်တာမျိုးတွေ နည်းနည်းပါးပါးရှိတယ်ဆိုတာ အမေရိကန်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက တခြားနိုင်ငံတွေမှာ တွေ့ရတယ်လို့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြထား ကြောင်း သိရပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် နေမကောင်းဖြစ်လာတဲ့ ဘယ်သူမဆို ကုသဖို့ ဆေးထိုးတဲ့နေရာတိုင်းမှာ အကူအညီပေးတဲ့နေရာတွေ အဆင်သင့် လုပ်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့က ရရှိ ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

174. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဘယ်လို ရနိုင်ပြီး ဘယ်နေရာမှာ ထိုးပေးနေပါသလဲ။

အဖြေ- မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ဗဟိုအစိုးရရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်အောက်မှာ ကာကွယ်ဆေးတွေကို စီမံခန့်ခွဲပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးချင်သူတွေဟာ မိမိနေထိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ မြို့နယ်မှာ ထိုးရလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ခြွင်းချက်အနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ အလုပ်ကြောင့် ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံတက်နေရတဲ့အတွက်ကြောင့် အဝေးမှာရောက်နေတဲ့ သူတွေကိုတော့ သူတို့ရောက်နေတဲ့ ဒေသက မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေး ရုံးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ ခွင့်ပြုပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဖိုးဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ကူပွန်တွေကို မြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာပိုင်တွေက စာတိုက်ကနေ မိမိတို့ရဲ့ အိမ်လိပ်စာ အတိုင်း ပို့ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့နေရာကို ကိုယ်က ကူပွန်တစ်ခု ယူသွားမယ်ဆိုရင် အခမဲ့ ဆေးထိုးခွင့် ရရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကြိုတင်ပြီးတော့ ဖုန်းနဲ့ ဒါမှမဟုတ် တခြားနည်းလမ်းကနေ တစ်ဆင့် ရက်ချိန်းယူထားဖို့တော့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေ၊ ရပ်ကွက်ထဲက မြို့နယ်ခန်းမတွေနဲ့ အားကစားရုံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့က ရရှိ ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

173. COVID-19 ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု ကြာမြင့်ချိန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- COVID-19 ကာကွယ်ဆေးမျိုးစုံကို ဂျပန်နဲ့ ပြည်ပ နိုင်ငံတွေမှာ တီထွင်ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့အားဖြင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပြီး ဘယ်လောက်ကြာကြာ ထိရောက်မှုရှိမလဲ ဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ နိုင်ငံခြား တိုင်းပြည်တွေမှာ ကာကွယ်ဆေးကို လက်တွေ့စမ်းသပ်ထိုးပြီးတဲ့နောက် တရားဝင်လူအများကို ထိုးပေးနေတာတွေက အခုမှ စတင်ခါစပဲ ရှိသေးတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသား ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၃ သန်းလောက်ကို ဘာအခက်အခဲမှ မရှိဘဲ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်အောင် ဂျပန်အစိုးရက စီစဉ်ထားပါတယ်။
ဒီကာကွယ်ဆေးတွေဟာ မျိုးဗီဇပြောင်း နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိထိရောက်ရောက် ကုသနိုင်ပုံရတယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ သန္ဓေအဆက်မပြတ်ပြောင်းလဲလေ့ရှိပြီး သန္ဓေပြာင်းလဲမှု အသေးအဖွဲ လေးတွေရှိပေမဲ့ အခုလက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု အပေါ်ကိုတော့ အကျိုးသက်ရောက်မှု မရှိပါဘူးလို့ ဂျပန် ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
Pfizer ကာကွယ်ဆေးနဲ့ လက်ရှိ တခြားကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးထားတဲ့ သူတွေမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ထွက်လာပြီး မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်းပဲ တိုက်ဖျက်နိုင်ဆိုတဲ့ စမ်းသပ်မှု ရလဒ်တွေ ရှိပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုး စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ် နေစဉ်အတွင်း ဒီကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ အစွမ်းထက်မှုနဲ့ ဘေးကင်း စိတ်ချရမှုအပြင် မျိုးဗီဇ ပြောင်း ဗိုင်းရပ်စ်တွေ အတွက် ထိရောက်မှုရှိ မရှိ အတည်ပြုသွားမယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

172. ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဘာကြောင့် လိုအပ်တာပါလဲ။

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ လူတွေရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ရှိလာစေဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကို မြင့်တက်လာစေဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ လူ တစ်ဦးချင်းစီကို ရောဂါပိုးကူးစက်လာရင် ရောဂါဖြစ်မလာအောင် ဒါမှမဟုတ် ရောဂါဖြစ်လာရင်လည်း ပိုပြီး မဆိုးရွားအောင် ကာကွယ်ပေးဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးနိုင်မယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ပြီး ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသား ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၃ သန်းလောက်ကို ဘာအခက်အခဲမှ မရှိဘဲ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်အောင် ဂျပန်အစိုးရက စီစဉ်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံခြားက လက်တွေ့ စမ်းသပ်ပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့ ရလဒ်တွေအရ နိုဘယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ အခြေအနေတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပြီး ဖျားနာတာ စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ အတွက်လည်း ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
လူအများအပြားကို ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်ဆိုရင် အသည်းအသန် နေမကောင်းဖြစ်နေတဲ့ လူနာတွေနဲ့ ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ အရေအတွက်တွေကို လျှော့ချနိုင်ရေးမှာ အထောက်အကူဖြစ်နိုင်ပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး လျော့ကျသွားပါလိမ့်မယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

171. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက် ပေးပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေဟာ နေထိုင်ခွင့်ရသူအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်ပါတယ်။
ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေကို အတည်ပြုပြီး ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့အစီအစဉ်ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ရက်နေ့မှာ စတင် ခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးကို ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို စတင်ထိုး ပေးတာဖြစ်ပြီး အဲဒီနောက် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နာတာရှည် ရောဂါရှိသူတွေနဲ့ တခြားသူတွေကို နောက်ပိုင်းမှာ ဆက်ပြီး ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ အစီအစဉ်က ဧပြီလလောက်မှပဲ စတင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ဘယ်နေရာမှာ ကာကွယ်ဆေးရနိုင်လဲဆိုတာနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ့် နေရာတွေကို ယေဘုယျအားဖြင့် မိမိနေထိုင်တဲ့ မြို့နယ်အလိုက် နေထိုင်ခွင့် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးမှာ စီစဉ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ကူပွန်တွေကို ဂျပန်အစိုးရက ပြည်သူတွေရဲ့ အိမ်အရောက် ပို့ပေးဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေကို အခမဲ့ ထိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

170. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် အလုပ်ကနေ အနားပေးခံရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအတွက် ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမား ထောက်ပံ့ကြေး (Kyu Gyo Shi En Kin) ပေးမယ့်အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမားထောက်ပံ့ကြေး(Kyu Gyo Shi En Kin) လျှောက်ထားတင်နည်းနဲ့ လျှောက်လွှာတင်ရမယ့်နေရာတွေအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကြောင့် အလုပ်ကနေ အနားပေးခံရတဲ့ သူတွေနဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ခံစားခွင့်တွေကို အလုပ်ရှင်တွေဆီကနေ ဘာမှမရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမားထောက်ပံ့ကြေးကို ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်အထိ လျှောက်ထားရယူနိုင်တယ်လို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
အစိုးရထောက်ပံ့ကြေးအစီအစဉ်ကို အသေးစားနဲ့ အလတ်စား ကုမ္ပဏီတွေမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ အလုပ်သင်လုပ်သား (Ginou Jisshuuse ) တွေ လျှောက်ထားနိုင်ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ဧပြီလကတည်းက အချိန်ကာလ တစ်ခုအထိ အလုပ်ကနေ အနားယူနေရပြီး တစ်နေ့လုပ်ခ ဂျပန်ယန်း ၁၁,၀၀၀ ရခဲ့တဲ့သူတွေအထိ အဲဒီဝင်ငွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပေးဖို့အတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ လျှောက်လွှာပေါင်း ၈၀၇,၃၀၄ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်အစိုးရက အလုပ်သမားထောက်ပံ့ကြေးငွေပေးဖို့ ဂျပန်ယန်း ၆၃.၆ ဘီလီယံ လျာထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
အလုပ်ကနေ အနားယူနေရတဲ့ ဝန်ထမ်းကိုယ်တိုင်ဖြစ်စေ၊ ကိုယ်အလုပ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီကနေ ဖြစ်စေ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးအစီအစဉ်အတွက် လျှောက်လွှာကို စာတိုက်ကနေ ဒါမှမဟုတ် အွန်လိုင်းကနေ လျှောက်လို့ရပါတယ်။ ဂျပန်အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ လျှောက်လွှာတင်တဲ့ ပုံစံ အသေးစိတ်ကို ဂျပန်၊ အင်္ဂလိပ်၊ တရုတ်၊ စပိန်၊ ပေါ်တူဂီ ဘာသာနဲ့ ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါတယ်။
နိုင်ငံခြာသား အလုပ်သင် လုပ်သားတွေအတွက် ဂျပန်အစိုးရ ထောက်ပံ့ကြေးငွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာမှာ မြန်မာ၊ အင်္ဂလိပ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်၊ တက်ဂလော့ဂ် ဘာသာနဲ့ ဖတ်ရှုလို့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနကိုလည်း တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်စုံစမ်း နိုင်ပါတယ်။ တနင်္လာနေ့ကနေ သောကြာနေ့အထိ မနက် ၈ နာရီခွဲကနေ ည ၈ နာရီအထိ၊ စနေ၊ တနင်္ဂနွေနဲ့ အစိုးရ ရုံးပိတ်ရက်တွေမှာတော့ မနက် ၈ နာရီခွဲကနေ ညနေ ၅ နာရီ ၁၅ မိနစ်အထိ ဂျပန်ဘာသာစကားနဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ တယ်လီဖုန်း နံပါတ်က ၀၁၂၀- ၂၂၁-၂၇၆ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

169. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် အလုပ်ကနေ အနားပေးခံရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအတွက် ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမား ထောက်ပံ့ကြေး(Kyu Gyo Shi En Kin) ပေးမယ့်အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကြောင့် အလုပ်ကနေ အနားပေးခံရတဲ့သူတွေနဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ခံစားခွင့်တွေကို အလုပ်ရှင်တွေဆီကနေ ဘာမှမရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမားထောက်ပံ့ကြေးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက် နေ့အထိ လျှောက်ထားရယူနိုင်တယ်လို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အလုပ်သမား ဥပဒေအရ အခြေခံအားဖြင့် ကုမ္ပဏီဘက်က တစ်ဖက်သတ်အကြောင်းပြချက်ကြောင့် အလုပ်ကနေ အနားယူဖို့ ဝန်ထမ်းတွေကို ပြောတဲ့အခါမှာ ဝန်ထမ်းအခြေခံလစာရဲ့ အနည်းဆုံး ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အလုပ်အနားယူတဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးအဖြစ် ကုမ္ပဏီဘက်က ပေးရမယ်လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။ တချို့ကုမ္ပဏီတွေက စီးပွားရေး မကောင်းဘူးဆိုတာနဲ့ တခြား အကြောင်းပြချက်တွေနဲ့ အလုပ်အနားယူတဲ့ ထောက်ပံ့ကြေး မပေးတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဒီလိုအဖြစ်အပျက်တွေ ရှိလာတဲ့အခါ အဲဒီထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်ကို လျှောက်ထားကြဖို့ ဝန်ထမ်းတွေကို အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ပြောနေပါတယ်။
အစိုးရရဲ့ အလုပ်သမား ထောက်ပံ့ကြေးအစီအစဉ်ဟာ အသေးစားနဲ့ အလတ်စားကုမ္ပဏီတွေမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအတွက် ၂၀၂၀ ဧပြီလကတည်းက အချိန်ကာလတစ်ခုအထိ အလုပ်ကနေ အနားယူဖို့ အတင်းအကျပ်ခိုင်းစေခံခဲ့ရရင် ဒီဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ တစ်နေ့လုပ်ခ ဂျပန်ယန်း ၁၁,၀၀၀ ရခဲ့တယ်ဆိုရင် အဲဒီဝင်ငွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အစိုးရကနေ ကူညီပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
အလုပ်သမားတွေကိုယ်တိုင် ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ကနေ အနားယူခိုင်းထားတဲ့ အလုပ်သမားတွေရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ဒီထောက်ပံ့ကြေး အစီအစဉ်ကို လျှောက်ထားနိုင်ပါတယ်။ အလုပ်ရှင်က အလုပ်သမားတွေ ထောက်ပံ့ကြေး လျှောက်ဖို့ မကူညီဘူးဆိုရင်လည်း ကိုယ်တိုင် လာရောက် လျှောက်ထား ကြဖို့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်း နေပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

168. အသက် ၁၅ နှစ်နဲ့အောက် ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေအတွက် Pfizer ရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးထိုးတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဌာနက WHO ညွှန်ကြားရေးမှူး Kate O'Brien က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
WHO မှာ အခုမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုးကား ဖြေဆိုနိုင်တဲ့ အချက်အလက် မရှိသေးပါဘူးတဲ့။ ယေဘုယျအားဖြင့် အသက် ၁၆ နှစ်နဲ့ အောက် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ်လို့ အကြံပြုထားတာမျိုး မရှိသေးဘူးလို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေမှာ အခုအချိန်အထိ အသက် ၁၆ နှစ်အောက် ကလေးတွေကို မလုပ်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သုတေသန လုပ်ငန်းတွေထဲမှာတော့ အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့ ၁၆ နှစ်ကြား ကလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာကို ဆက်လက် လေ့လာနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနာဂတ်မှာတော့ ဒီမေးခွန်းကို ဖြေပေးနိုင်မယ့် အချက်အလက်တွေ ရရှိလာမှာ ဖြစ်တယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေရဲ့ မိသားစုတွေနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီးနောက် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတွေ ဒါမှမဟုတ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကနေ ပြန်ကောင်းလာပြီး ပြန်ကူးစက်နိုင်တဲ့အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ကလေးတွေကို ဆေးထိုးပေးဖို့ ရွေးချယ်နိုင်တယ်လို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း သူတို့အနေနဲ့ အသက် ၁၆ နှစ်အောက် ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကြံမပြုဘူးလို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

167. ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုက ဘယ်လောက် ကြာကြာ ခံနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဌာနက WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိတ် အိုဘရိုင်ယန်က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ဖြေကြားပေးခဲ့ပါတယ်။
သူပြောတာက ကာကွယ်ဆေး လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေကို နွေဦးရာသီမှာ စတင်ခဲ့ပြီး အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေကို အသုံးပြုတဲ့ သက်တမ်းက သိပ်မရှိသေးပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကိုယ်ခံစွမ်းအား ကောင်းနေတာ ဘယ်လောက် ကြာရှည်ခံသလဲဆိုတာ လက်တွေ့ စမ်းသပ်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးတားတဲ့ သူတွေကို စောင့်ကြည့် လေ့လာပြီး သိရှိနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် WHO က တိကျတဲ့အဖြေတော့ မသိရသေးဘူးလို့ ပြောရမှာပါ။ တာရှည်ခံတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားရလိမ့်မယ်လို့ WHO က မျှော်လင့်နေကြောင်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ COVID-19 သဘာဝအတိုင်း ကူးစက်ခံထားရသူတွေကို WHO က စောင့်ကြည့်လေ့လာနေတယ် လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့နည်းနဲ့ သဘာဝအတိုင်း ကူးစက်ခံရပြီး ထွက်လာတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားဟာ ဘယ်လောက်ကြာကြာခံသလဲ ဆိုတာကို သိရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီရလဒ် ကနေတစ်ဆင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ရရှိနေတာဟာ ဘယ်လောက်ကြာမလဲဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း ဆက်စပ်ပြီး သိလာ နိုင်မယ်လို့ ထင်ကြောင်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ဘယ်လောက်ကြာကြာခံနိုင်သလဲဆိုတဲ့ အချက်ကို ပြောဖို့က အချိန်စောနေသေးတယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

166. ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့အခါမှာ ပထမအကြိမ်ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဒုတိယအကြိမ်ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား မတူရင် ပြဿနာရှိနိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဌာနက WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိတ် အိုဘရိုင်ယန်က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ဖြေကြားပေးခဲ့ပါတယ်။
တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးထက်ပိုပြီး အသုံးပြုနေပြီ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မတူတဲ့ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားတွေကို တွဲသုံးလို့ရနိုင်လား ဒါမှမဟုတ် ရောပြီး သုံးလို့ရနိုင်သလားဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက် data WHO မှာ မရှိဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပထမတစ်ကြိမ်မှာ Pfizer ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားတယ်ဆိုရင် ဒုတိယအကြိမ်မှာလည်း အမျိုးအစား တူတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်တယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ပထမအကြိမ်နဲ့ ဒုတိယအကြိမ်မှာ ထိုးတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား မတူညီတာ ထိုးနေတယ်ဆိုတာ WHO က သတိထား မိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီကိစ္စဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ သုတေသန နယ်ပယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး WHO အနေနဲ့ အကြံပြုချက်တွေ ပြုလုပ်ဖို့ ဒီသုတေသနအမျိုးအစားကို ဦးစားပေးလုပ်လိမ့်မယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

165. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် အသေးစားနဲ့ အလတ်စား လုပ်ငန်းတွေကို သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရေရှည်ထိန်း ထားဖို့နဲ့ အခန်းငှားရမ်းခ စတာတွေအတွက် ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ထောက်ပံ့ရေး အစီအစဉ်တွေအကြောင်း ဆွေးနွေးထားတာကို ပြောပါမယ်။

အဖြေ- စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ အစိုးရထောက်ပံ့ကြေး အတွက် လျှောက်လွှာတင်ချင်တာကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကုန် နောက်ဆုံးထားပြီး အကြောင်းကြားမယ်ဆိုရင် ထောက်ပံ့ရေးအတွက် တောင်းဆိုတဲ့လျှောက်လွှာတွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက် နေ့အထိ လက်ခံပေးသွားမယ်လို့ စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာနက ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့က ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ အစက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ လျှောက်လွှာတင်ဖို့ နောက်ဆုံး ရက်က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန် အစိုးရရဲ့ “စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ရေရှည်တည်တံ့ရေး အတွက် ထောက်ပံ့ကြေးအစီအစဉ်” မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဝင်ငွေ သိသိသာသာ ကျဆင်းခဲ့တဲ့ အသေးစားနဲ့ အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို ယန်း ၂ သန်းအထိ အများဆုံး ထောက်ပံ့ပေးဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ “လုပ်ငန်းအတွက် ငှားရမ်းခ ထောက်ပံ့ကြေး အစီအစဉ်” ကတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ငှားရမ်းခတွေကို ပေး နိုင်အောင် ရန်ပုံငွေ ထားပေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဝန်ကြီးဌာနက ဒီထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်တွေကို ထပ်တိုးလိုက်တာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် အရေးပေါ်ကြေညာချက် ထွက်လိုက်တာကြောင့် လိုအပ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေ ပြင်ဆင်ဖို့ အခက်အခဲတွေ ရှိနိုင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် ထည့်သွင်း စဉ်းစားပြီး လျှောက်လွှာတင်တဲ့ကာလကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ တိုးဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ သက်တမ်းတိုးထားတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ လျှောက်လွှာ တင်ဖို့ စာရွက်စာတမ်း ကြန့်ကြာနေရတဲ့ အကြောင်းရင်း အကျဉ်းချုပ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး အရင်ဆုံး အကြောင်းကြား ထားရပါမယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

164. ရောဂါကူးစက်ခံရပြီးနောက် ပြန်ကောင်းလာတဲ့သူတွေက ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်ပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်ခံအားဆိုင်ရာ WHO ရဲ့ မဟာဗျူဟာ အကြံပေးအဖွဲ့က လုပ်ငန်းအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ အလီဂျန်ဒရို ခရာဗီအိုတို (Alejandro Cravioto) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ သူပြောတာက PCR ဒါမှမဟုတ် antigen စမ်းသပ်မှုကနေ COVID ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိထားသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးသင့်ဘူးလို့ WHO က ထုတ်ထားတဲ့ အကြံပေးချက်တွေထဲမှာ ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လူတစ်ဦးဟာ တစ်ကြိမ် ရောဂါကူးစက်ခံထားရပြီးနောက် နောက်တစ်ကြိမ် မကူးစက်အောင် ခန္ဓာကိုယ်က သဘာဝအတိုင်း ကာကွယ်ဖို့ ဘယ်လောက်ကြာအောင် ထိန်းထားနိုင်မလဲဆိုတာ မသိဘူးလို့ မစ္စတာ ခရာဗီအိုတိုက မှတ်ချက်ပြုပြောခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက် နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ စာတမ်းတစ်စောင်မှာ ၈ လအထိ နောက်ထပ် မကူးစက်အောာင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပေမဲ့ တစ်ခါကူးစက်ဖူးသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး မထိုးဘဲ ချန်လှပ်ထားဖို့ လုံလောက်တဲ့ အချက်အလက်တွေ မရှိဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
တခြားတစ်ဖက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် တစ်ကြိမ် ကူးစက်ခံရတဲ့သူ တစ်ဦးက ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အချိန်အနည်းငယ် စောင့်ဆိုင်းသင့်ပြီး အန္တရာယ်ရှိတဲ့ တခြားသူတွေကို အရင်ဆုံး ကာကွယ်ဆေး ထိုးမယ်ဆိုတဲ့နည်းနဲ့ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့အတွက် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဌာနက WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိတ် အိုဘရိုင်ယန် (Kate O'Brien) က အဲဒီအွန်လိုင်းအစည်းအဝေးမှာပဲ အခုလို မှတ်ချက်ပြု ပြောခဲ့ပါတယ်။
သူပြောတာက ကမ္ဘာကြီးမှာ ကာကွယ်ဆေး စတင် ရရှိနေပြီဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတိုင်းက အမြင့်ဆုံး ဦးစားပေးထိုးရမယ့် အဖွဲ့အစည်းကို ဖြန့်ဝေဖို့ ကြိုးစားနေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံထားပြီးသူ တစ်ဦးဦးဟာ ၆ လအတွင်းမှာ ဒီရောဂါပဲ ပြန်ကူးစက်ခံရဖို့ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်ခြေ အလွန်နည်းပါး ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ့် အစီအစဉ်ဟာ အဲဒီလို လူတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့ ချန်လှပ်ထားတာ ဒါမှမဟုတ် ရွှေ့ဆိုင်းထားတာမျိုး အကြံပြုထားခြင်း မရှိဘူးလို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

163. ကိုယ့်ရဲ့ လက်ရှိကျန်းမာရေး အခြေအနေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးသင့်ပါ သလား။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ မဟာဗျူဟာ အကြံပေး အဖွဲ့ရဲ့ ကိုယ်ခံအားဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့က လုပ်ငန်းအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ အလီဂျန်ဒရို ခရာဗီအိုတို (Alejandro Cravioto) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ပြောခဲ့ ပါတယ်။
မစ္စတာ ခရာဗီအိုတို က ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်သလားဆိုတာ လက်ရှိ ကိုယ့်ရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေအရ ဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါအမျိုးအစားပေါ် မူတည်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်တာမျိုး တုံ့ပြန်မှုရှိတဲ့ ဘယ်သူမဆို ဘယ်လို ကာကွယ်ဆေးပဲဖြစ်ဖြစ် မထိုးသင့်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ အစားအစာ တစ်မျိုးမျိုး ဒါမှမဟုတ် ပစ္စည်း တစ်မျိုးမျိုးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဓာတ်မတည့်တာမျိုး ရှိဖူးတယ်ဆိုရင် အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးကို အသုံးပြုလို့ အန္တရာယ် ရှိ မရှိဆိုတာ ကြည့်ဖို့ လိုတယ်လို့ မစ္စတာ ခရာဗီအိုတို က ပြောပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့ ဓာတ်မတည့်မှုကို ထိထိရောက်ရောက်နဲ့ ချက်ချင်း ကုသပေးနိုင်မယ့် နေရာမှာပဲ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အကြံပြု ထားကြောင်း သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ဌာနက ဒေါက်တာ၊ WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိတ် အိုဘရိုင်ယန် (Kate O'Brien) ကလည်း အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ အဲဒီသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါအခံရှိတဲ့သူတွေ၊ နှလုံးရောဂါရှိသူတွေ၊ အဆုတ်ရောဂါရှိသူတွေ၊ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေ ဒါမှမဟုတ် အဝလွန်သူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကနေ ဆိုးရွားတဲ့ ရလဒ်ထွက်လာနိုင်တဲ့ တကယ့်ကို အန္တရာယ်များသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ အမှန်တကယ်က အဲဒီလို ရောဂါအခံရှိသူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးချင်သူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းဟာ စိုးရိမ်ရသလား မစိုးရိမ်ရဘူးလား ဆိုတဲ့ အချက်အလက် ကောက်ယူထားတာ မရှိသေးဘူးလို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင် ဒါမှမဟုတ် ဗိုက်ထဲက ကလေးကို အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ရတဲ့ အကြောင်းပြ ချက်တော့ မရှိသေးဘူးလို့ သူက အလေးထားပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ့် အရေးကြီးတဲ့ အုပ်စုရဲ့ ထိပ်ဆုံးမှာ ပါ ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေး ပေးမယ့်သူနဲ့လည်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး ကိုဗစ်ကူးနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိလဲ ဆိုတာကို စကားပြောကြည့်ပြီး တကယ်လို့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အနေအထားမှာ ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးရမယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ HIV ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လုပ်သင့်ကြောင်းနဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိသူ ဘယ်သူပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကာကွယ်ဆေး ထိုးသင့်တယ်လို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

162. ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းက မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ မကူးစက်အောင် ကာကွယ်နိုင်သလား။

အဖြေ- ကမ္ဘာမှာ မျိုးဗီဇပြောင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ အလျင်အမြန် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတာကို တွေ့နေရပါတယ်။ ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာဌာနက ဒေါက်တာ၊ WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိတ် အိုဘရိုင်ယန် (Kate O'Brien) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ အဲဒီလို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေကို တီထွင်ထုတ်လုပ်ပြီး စမ်းသပ်တဲ့အခါမှာ အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးတွေက ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးမျိုး ကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ် ပေးနိုင်သလားဆိုတာကို အကဲဖြတ်ရပါတယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်တွေဆိုတာက အချိန်တိုင်း ပြောင်းလဲနေတာက သူတို့ရဲ့ သဘာဝ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်က ဗီဇတစ်မျိုးမျိုးပြောင်းသွားရင် ပြောင်းလဲမှုက ရောဂါကို ပိုပြီးထိခိုက်မှုရှိမှာလား၊ ကုသမှုမှာရော ဘယ်လောက် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်မလဲ၊ အခုလက်ရှိ မေးခွန်းအရဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ဒီကာကွယ်ဆေး အပေါ် မှာ ဘယ်လို သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်မလဲဆိုတာ သိထားရပါမယ်။
မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ထွက်ပေါ်လာနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးဗီဇကွဲ ၂ မျိုးနဲ့ ပတ်သက်လို့ သတင်းတွေ ထွက်နေတာ ကြားနေရပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုအပေါ် စိုးရိမ်နေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လက်ရှိကာကွယ်ဆေးတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအားလုံးကို ထိရောက်မှု ရှိသလားဆိုတဲ့အပေါ် အကဲဖြတ်ဖို့တော့ ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ သူတို့အနေနဲ့ ယုံကြည့်မှုအပြည့်နဲ့ ပြောနိုင်တာကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ဒီလို မျိုးဗီဇကွဲ ဗိုင်းရပ်စ်တွေမှာ တွေ့ရတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေ အားလုံးက ကာကွယ်ဆေး တွေရဲ့ ထိရောက်မှုကိုတော့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်ခြေ မရှိပါဘူး လို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

161. ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကာကွယ်ဆေး စတင်ထိုးနေ ပြီဖြစ်တာကြောင့် လက်ရှိအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာက ဘယ်လို သုံးသပ်ထားပါသလဲ။

အဖြေ- ကိုယ်ခံအား၊ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ဌာနက ဒေါက်တာ၊ WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး Kate O'Brien ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က အွန်လိုင်းကနေ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ အခုလို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ “နေ့စဉ် အခြေအနေတွေက ပြောင်းလဲနေပါတယ်။ အခုလက်ရှိအခြေအနေကတော့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးမျိုး ထွက်နေပြီဖြစ်ပြီး ဒီကာကွယ်ဆေးတွေက ထိရောက်မှု ရှိတယ်ဆိုတာကို လက်တွေ့ပြသနေတယ်လို့” သူက ပြောပါတယ်။
အဲဒီကာကွယ်ဆေးတွေထဲက တချို့ဟာ နိုင်ငံအသီးသီးမှာ အာဏာပိုင် တွေရဲ့ ခွင့်ပြုချက် ရထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ အခုဆိုရင် ဝင်ငွေမြင့်မားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ထိုးနှံနေပြီဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာ ဝင်ငွေနည်းတဲ့ ဒါမှမဟုတ် အလယ်အလတ်ဝင်ငွေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ထိုးတော့မှာကို တွေ့ရတော့ မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးအချက်အလက်တွေကို အမြင့်ဆုံး စံသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ သုံးသပ်ပြီးသားဖြစ်တဲ့ ကြီးကြပ်ရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့တွေက အကဲဖြတ် ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အနည်းဆုံး ၃ မျိုး ရှိတယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့တွေဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု၊ ထိရောက်မှုနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုအရည်အသွေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက် တွေကို ကြည့်ပြီး အကဲဖြတ်တာလို့ သူက ပြောပါတယ်။ AstraZeneca ၊ Moderna နဲ့ Pfizer က တီထွင်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ၃ မျိုးဟာ အရည်အချင်းရှိတဲ့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့ အနည်းဆုံးတစ်ဖွဲ့က ခွင့်ပြုထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု ရလဒ်ကို လူအများသိရှိအောင် အသိပေး ထုတ်ပြန်ထားပြီး ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေရဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဆက်ပြီး စစ်ဆေးနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံက ထုတ်တဲ့ Sinopharm နဲ့ Sinovac ကာကွယ်ဆေး တွေလည်း ရှိပြီး Gamaleya အဖွဲ့အစည်း က တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ရုရှားကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးလည်း ရှိတယ်လို့ မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးတွေကို လူသားတွေမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှုတွေ အများကြီးရှိပြီး လာမယ့် သီတင်းပတ်တွေနဲ့ လတွေမှာ အပြောင်းအလဲ ကြီးကြီးမားမား ဆက်ပြီး မြင်တွေ့ရမှာက အရေးအကြီးဆုံးအရာလို့ သူထင်ကြောင်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ကြီးကြပ်ရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့တွေက လူအများစုမှာ အသုံးပြုဖို့အတွက် ဒီကာကွယ်ဆေးတွေကို ခွင့်ပြုပေးဖို့ အချက်အလက်တွေ လုံလောက်မှု ရှိ မရှိ ဆိုတာကို စိစစ် အတည်ပြုသွားလိမ့်လို့လည်း မီးစ် အိုဘရိုင်ယန်က ပြောပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

160. အရေးပေါ် အခြေအနေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့အထိ ထားမယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရက ပြောနေပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း ဘာတွေ ဖြစ်ပျက် လာနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့အကြီးအကဲ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က အဲဒီကိစ္စကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့က အထက် လွှတ်တော်အစိုးရ အဖွဲ့ကော်မတီ အစည်းအဝေးမှာ ဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရာကို ရည်ညွှန်းပြီး အခုလို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့အထိအတွင်း ကူးစက်မှုအရေအတွက်ဟာ မျှော်လင့်ထားသလို လျော့ကျသွားမယ်ဆိုရင် အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာပြီး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို တဖြည်းဖြည်း လျှော့ချသွားမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကူးစက်မှုတွေဟာ ဒီအတိုင်းပဲ ဆက်ရှိနေဦးမယ် ဒါမှမဟုတ် တိုးလာမယ် ဒါမှမဟုတ် အတန်အသင့်ပဲ လျော့တယ်ဆိုရင်တော့ လက်ရှိ အရေးပေါ်အခြေအနေ ဆောင်ရွက်မှုတွေက မလုံလောက်သေးဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်ပြီး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ပိုမို ကြိုးစားလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်း မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု က ပြောပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ လက်ရှိဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိသလဲဆိုတာကို အကဲဖြတ်ဖို့ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ရ လိမ့်မယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလိုအကဲဖြတ်ချက်တွေကို စောင့်ကြည့်ခြင်းဟာ ဘယ်လောက်အထိ တိကျခိုင်မာတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်သင့်သလဲဆိုတာ ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက် အသုံးဝင်နိုင်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို ယာယီရပ်ဆိုင်းထားဖို့ တောင်းဆိုတာကလည်း ရွေးချယ်စရာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရုက ပြောပါတယ်။ အရေးပေါ် အခြေအနေနောက်ပိုင်းမှာ ရောဂါကူးစက် ပြန့်ပွားမှုအခြေအနေ ဘယ်လို ဖြစ်မလဲဆိုတာကို သုံးသပ်ရင်း အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့က လက်ရှိ အရေးပေါ် အခြေအနေ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဟာ မျှော်လင့်ထားတဲ့အတိုင်း ရလဒ်ကောင်းထွက်မလား ဆိုတာကို ပုံဖော်စဉ်းစားကြည့်ပြီး အဲဒီရလဒ်အပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ဒီထက်ပိုတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လိုအပ်မယ်ဆိုရင် နောက်ထပ် ဆွေးနွေးရင်း လုပ်ဆောင်သွားရမယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရုက အရိပ်အမြွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

159. အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ အတောအတွင်း ပုံမှန် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ၊ ကျန်းမာရေး ဆေးစစ်တာတွေကို ဘယ်လို လုပ်ရင် ကောင်းပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက လူတွေဟာ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေ သွားတာကို အလွန်အမင်း ရှောင်ကြဉ်ရင်လည်း ကျန်းမာရေးအန္တရာယ် တိုးလာနိုင်တယ်လို့ ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်နဲ့ တခြားနေရာတွေမှာ သတိပေးထားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် မွေးကင်းစကလေးတွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေကို ဥပဒေအရ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အသက်အရွယ်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ပျက်ကွက် သွားရင် ကလေးတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါ အန္တရာယ်ကို မြင့်မားစေနိုင်ပါတယ်။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုး တာဟာ ကလေးတွေရဲ့ ကြီးထွားမှုအတွက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ ဆီက အကြံဉာဏ်တွေ ရရှိဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေ ဖြစ်တာကြောင့် မိဘတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ကလေးတွေကို ပုံမှန် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်း နေပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါဟာ စဖြစ်ချိန်မှာ လက္ခဏာ မပေါ်တဲ့ အတွက် စောစောသိပြီး ကုသနိုင်ဖို့ ကင်ဆာရောဂါ ရှိ မရှိ စစ်ဆေးခြင်းကို ပုံမှန်လုပ်သင့်ကြောင်းလည်း အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးတဲ့ နေရာတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု မရှိအောင် ပိုးသတ်ထားပြီး လေဝင်/လေထွက် ကောင်းအောင်လည်း အပြည့်အဝ ဆောင်ရွက်ထား တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေပေမယ့်လည်း မိသားစုဆရာဝန်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေး ဆေးကုသမှုခံယူပြီး မိမိ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဒီဝန်ဆောင်မှုကို အသုံးမပြုဘဲ နေတာမျိုး မလုပ်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇန်နဝါရီလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

158. ပထမဆုံးအကြိမ် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာတုန်း ကလို အပြင်ထွက်တဲ့သူ အရေအတွက် လျော့ကျမသွားဘူးလို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ။

အဖြေ- ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့ဟာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ပထမဆုံး တနင်္ဂနွေနေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဆိုင်တွေ အများကြီးရှိတဲ့ တိုကျိုမြို့ထဲက ရပ်ကွက်တွေကို လာတဲ့ လူအရေအတွက်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ လနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ကျသွားခဲ့တယ်လို့ အချက်အလက်တွေမှာ ပြနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့တဲ့ အချိန်က အပြင်ထွက်တဲ့ လူအရေအတွက်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ သိသိသာသာ ပိုများပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေး တက္ကသိုလ်က တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ ဝါဒါ့ ခိုးဂျိ (Wada Koji) က ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့ လူအချင်းချင်း တွေ့ဆုံပြီး ပြောဆို ဆက်ဆံရတဲ့ အခြေအနေတွေကို လျှော့ချရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ လက်ရှိ အရေးပေါ်အခြေအနေက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ည ၈ နာရီ နောက်ပိုင်း အပြင်မထွက်ရ ဆိုတဲ့ တောင်းဆိုချက်ကို ပြည်သူတွေက ည ၈ နာရီ နောက်ပိုင်းပဲ မထွက်ရဘူးလို့ အဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူနေပုံ ရပါတယ်။ တကယ်လို့ လူတွေရဲ့ အပြင်ထွက်သွားလာမှုတွေ ဒါမှမဟုတ် အပြင်မှာ တွေ့ဆုံပြီး ပြောဆိုဆက်ဆံမှုတွေ မလျော့ဘူးဆိုရင် အရေးပေါ်အခြေအနေက ကြာရှည်သွားနိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခ ဝါဒါက မှတ်ချက်ပြု ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လူတွေအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေကို ဘယ်လောက် အထိ လျှော့ချသင့်တယ်ဆိုတဲ့ ရှင်းလင်းတဲ့ ဦးတည်ချက်တွေ ချမှတ်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခ ဝါဒါက ပြောပါတယ်။ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေအနေနဲ့ သီတင်း ၂ ပတ်ကနေ ၃ ပတ် လောက်အထိ အခြေအနေ စောင့်ကြည့်သင့်ပြီး အကဲဖြတ်သင့် တယ်လို့ ပါမောက္ခ ဝါဒါက ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ ကူးစက်မှုတွေကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် လူတွေ အချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို လျှော့ချဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို ပြည်သူတွေ လက်ခံယုံကြည် လာအောင် ရှင်းပြပေးသင့်ပါတယ်။ လူတော်တော်များများက ကူးစက်မှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်နေပြီလို့ သူယုံကြည်နေကြောင်း ပါမောက္ခ ဝါဒါက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကာလမှာ မိမိတို့ ဘယ်လို နေထိုင်ခဲ့သလဲဆိုတာကို စဉ်းစားပြီး အခုလည်းအဲဒီလို ဆောင်ရွက်မှသာလျှင် အခုတစ်ကြိမ် ထုတ်ပြန် ထားတဲ့ အရေးပေါ် အခြေအနေက ထိထိရောက်ရောက် အကျိုးရှိမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ ဝါဒါက ပြောပါတယ်။

157. ဂျပန်မှာ COVID-19 ကူးစက်မှု အသစ်အရေအတွက် လတ်တလောမှာ တစ်ဟုန်ထိုးများပြားလာတာရဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းရင်းက ဘာပါလဲ။

အဖြေ- တိုးဟိုးကု တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနိ ဟီတိုးရှိ (Oshitani Hitoshi) က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ရောဂါကူးစက်သူအသစ် အရေအတွက် ထပ်ပြီးတော့ မြင့်တက်လာတာဟာ သဘာဝ မကျကြောင်းနဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ ဒီလို ကူးစက်မှုအရှိန်အဟုန်နဲ့ များလာတာ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတာကို အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေ ရှာဖွေဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူက ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အကြံပေး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။
တိုကျိုမှာ ကူးစက်သူ အရေအတွက် ၂၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိတဲ့ နေ့တွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့က တိုကျိုမှာ ရောဂါကူးစက်မှု အသစ်အရေအတွက် ရုတ်တရက် မြင်တက်လာတာဟာ ကူးစက် ရောဂါပြန့်ပွားခြင်းနဲ့ ကာကွယ်ခြင်းဆိုင်ရာ ပညာရပ် ရှုထောင့်က ကြည့်ရင် ပုံမှန်အခြေအနေ မဟုတ်ဘူးလို့ ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနီက ပြောပါတယ်။ တိုကျိုမှာ တစ်နေ့တာ ကူးစက်မှုအရေအတွက်ဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလနှောင်းပိုင်းမှာ ၁၀၀၀ အောက် လျော့နည်းခဲ့ပြီး ၁၀ ရက် လောက်အတွင်းမှာ ရုတ်တရက် ၂၀၀၀ ကျော် ထိုးတက်လာခဲ့ တာဟာ သဘာဝ မကျဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။
အသက် ၁၈ နှစ်နဲ့ ၃၉ နှစ်အတွင်း လူငယ်တွေပါဝင်တဲ့ ကူးစက်မှု အသစ်တွေဟာ တိုကျိုမှာတင်မက အိုစာကာမှာလည်း ဖြစ်ပွားနေ ပါတယ်။ ဒီလိုကူးစက်မှုများပြားလာခြင်းရဲ့ တစ်စိတ် တစ်ပိုင်းက လူတော်တော်များများဟာ နှစ်သစ်ကူး အားလပ်ရက်အတွင်း အပြင်ထွက် သွားလာတာတွေ လုပ်ခဲ့တာကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနီက ပြောပါတယ်။ နှစ်သစ်ကူးအားလပ်ရက်အတွင်းမှာ စစ်ဆေးထားတဲ့ ရလဒ်တွေကို ရုံးတွေ ပြန်ဖွင့်တဲ့အခါ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ထုတ်ခဲ့တာကြောင့်လည်း အခုလို ရုတ်တရက် များလာတာဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြား ခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနီက နောက်ထပ် အကြောင်းပြချက်တစ်ခုကို အရိပ်အမြွက် ပြောခဲ့ပါသေးတယ်။ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုလုပ်ဖို့ ဝန်လေးနေခဲ့ကြတဲ့ လူငယ်တွေဟာ နှစ်ကုန်ပိုင်းတုန်းက လွှတ်တော် အမတ်တစ်ဦး သေဆုံးတဲ့သတင်းနဲ့ အိမ်မှာ သီးခြားခွဲနေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ လူတော်တော်တော်များများ သေဆုံးတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာပြီး နောက်မှာတော့ စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် ကူးစက်မှုအသစ် အရေအတွက် တိုးလာတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနီက ပြောပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ ကူးစက်မှု တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာတဲ့ နောက်ခံအကြောင်းရင်းကို လေ့လာဖို့နဲ့ အဲဒီနောက်ကွယ်က အကြောင်း အရာတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်ဖို့ လိုကြောင်း ပါမောက္ခ အိုးရှိတာနီက သုံးသပ်ခဲ့ပါတယ်။

156. စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ ဘားဆိုင်တွေရဲ့ ဆိုင်ဖွင့်ချိန်တွေ လျှော့ချဖို့ အလေးပေးတောင်းဆိုထားတဲ့ အခု အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ချက်ဟာ ဘယ်လောက်ထိရောက်မှု ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်နေတဲ့ အချက်တွေထဲက တစ်ချက် ကတော့ ညဘက်ဖွင့်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေအတွက် သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ တောင်းဆိုချက် တွေဟာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှု ရှိသလဲ ဆိုတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
အစိုးရကတော့ သူတို့တောင်းဆိုထားတာတွေကို လိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ အမည်တွေကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်မှာ ဖြစ်ပြီး တောင်းဆိုချက်တွေအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကိုတော့ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုတွေ တိုးပေးဖို့ စီစဉ်နေ ပါတယ်။
အထူးဆောင်ရွက်ချက် ဥပဒေမှာ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ဖို့ စီစဉ်ထားတာ တွေကတော့ အစိုးရရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေကို လိုက်နာတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို ငွေကြေး ထောက်ပံ့မှုတွေပေးပြီး တောင်းဆိုမှုကို လိုက်နာဖို့ ငြင်းဆန်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ဒဏ်ကြေးချမှတ်ဖို့တွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ပြန်လည် ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အထူးဥပဒေကို အခုလနှောင်းပိုင်းမှာ ကျင်းပမယ့် လွှတ်တော် အစည်းအဝေးမှာ အမြန်ဆုံး အတည်ပြုနိုင်ဖို့ တာဝန်ရှိ သူတွေက မျှော်လင့်နေပါတယ်။
အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက် အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

155. ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များအဖွဲ့ရဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့က ရေးဆွဲပြင်ဆင်ခဲ့တဲ့ အရေးပေါ် အဆိုပြုချက်တွေထဲမှာ ဘားဆိုင်တွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင် တွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ်တွေ လျော့ပါးစေဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ကို အလေးထား ဖော်ပြထားပါတယ်။

အဖြေ- ဒီအဆိုပြုချက်တွေကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလက Stanford University က သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဂျာနယ် Nature က တခြား သိပ္ပံပညာရှင်တွေအဖွဲ့က ထုတ်ဝေထားတဲ့ အစီရင်ခံစာပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ ဂျပန်အစိုးရ ပညာရှင်များအဖွဲ့က ရေးဆွဲထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
သင်္ချာနည်းပညာကို အသုံးပြုပြီး အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လကနေ မေလအထိ အမေရိကန်က မြို့ကြီးတွေမှာ လူပေါင်း ၉၈ သန်းလောက်ကို တယ်လီဖုန်းနဲ့ ကောက်ယူထားတဲ့ အချက်အလက် တွေကို အခြေခံပြီး အကဲဖြတ်ရေးဆွဲခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အချက်လက်တွေ စုဆောင်းတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများတဲ့ နေရာတွေကို စစ်ဆေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုင်တွေကို ခေတ္တ ပိတ်ခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် ပြန်ဖွင့်ခွင့် ရတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်စတိုးဆိုင်တွေက ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ပိုများသလဲ ဆိုတာကို အဲဒီအဖွဲ့က စစ်ဆေးခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အချိန်ပြည့် ဖွင့်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်အများဆုံး ဖြစ်နေတာကို အဲဒီအဖွဲ့က တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်မှုများတာမှာ ဒုတိယလိုက်တဲ့နေရာကတော့ Gym အားကစားခန်းမတွေ၊ ကော်ဖီဆိုင်တွေနဲ့ ဟိုတယ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တခြားနေရာတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင် စားသောက်ဆိုင်တွေက ဧည့်သည်များပြီး ဧည့်သည်တွေက အချိန်အကြာကြီး ထိုင်တာကြောင့် ကူးစက်မှု အန္တရာယ် ပိုများတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ စားသောက်ဆိုင်တွေ ပြန်ဖွင့်တဲ့အခါမှာ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ စားသောက်ဆိုင် အတွင်းမှာ အခြေအနေ ဘယ်လို တိုးတက်လာအောင် လုပ်နိုင်မလဲ ဆိုတာကိုလည်း သုတေသီတွေက အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။
စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ တခြားစတိုးဆိုင်တွေမှာ ဧည့်သည် အရေအတွက်ကို တစ်ချိန်တစ်ခုမှာ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကန့်သတ် လိုက်မယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှု အရေအတွက်ကို ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်မယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
စတိုးဆိုင်တွေထဲမှာ လူတွေရဲ့ လှုပ်ရှားသွားလာမှုပုံစံကို ကန့်သတ်တာထက် ဆိုင်ထဲဝင်တဲ့ လူအရေအတွက်ကို ကန့်သတ်တာက ပိုပြီး ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က အကြံပြု ထားပါတယ်။
အဲဒီအစီရင်ခံစာအပြင် ဂျပန်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အစုလိုက် အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေရဲ့ တခြားသုတေသနပြု လေ့လာထားတာတွေအပေါ် အခြေခံပြီး အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက အခုလို ပြောထားပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အဓိက အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့ နေရာတွေက ဘားဆိုင်တွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဆောင်ရွက်ချက်တွေလုပ်ရုံနဲ့ တခြားနေရာတွေမှာ ရောဂါမကူးစက်နိုင်ဘူးလို့ဆိုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ လူတွေ စုဝေးပြီး ညစာစားကြတဲ့ ဘယ်နေရာမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ်က မြင့်မားစေတယ်လို့ စဉ်းစားကြပါတယ်။ စားသောက်နေချိန်မှာ လူတွေက နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ပြီး စကားပြောလေ့ရှိကြပါတယ်။ အရက်သောက်တဲ့အချိန်မှာဆိုရင် စကားပြောတဲ့အသံ ပိုကျယ်လာတတ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ် ကြိုတင် ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း လိုက်နာဖို့ ဂရုမစိုက်တော့ တာမျိုးလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့ အရေးပါဆုံး နေရာတွေက ဘားဆိုင်တွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ လူတွေ ညစာစားတဲ့ နေရာတွေလို့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။

154. အရေးပေါ်အခြေအနေကြောင့် ကျောင်းတွေနဲ့ ကျောင်းက စာမေးပွဲတွေ အပေါ် ဘယ်လို သက်ရောက်မှု ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်ပညာရေးဝန်ကြီး ဟာဂီအူဒါ ခိုးအိချိ (Hagiuda Koichi) က လုပ်ဆောင်သွားမယ့်ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ရှင်းပြဖို့ အတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့က သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ တစ်ရပ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ မူလတန်းကျောင်း၊ အလယ်တန်း ကျောင်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းတွေအားလုံးကို ပိတ်ခိုင်းဖို့အတွက် လတ်တလောမှာ စဉ်းစားမနေဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ကျောင်းတက်တဲ့ ကလေးတွေထဲမှာ ရောဂါပြင်းထန်တဲ့သူနဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း အခုအချိန်အထိ နည်းနည်းပဲ ရှိသေးတာ ဖြစ်ပြီး ဒါဟာ ကျောင်းတွေကနေ ပြင်ပကို ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေမရှိဘူးလို့ မစ္စတာ ဟာဂီအူဒါ ခိုးအိချိက ပြောပါတယ်။
ကလေးတွေရဲ့ သင်ကြားရေးနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအပေါ် ထိခိုက်မယ့် ရှုထောင့်ကနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျောင်းတွေကို မပိတ်သင့်ဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ တက္ကသိုလ် ကျောင်းတွေကိုတော့ ကျောင်းမှာ ကိုယ်တိုင်သွား တက်တာရော အွန်လိုင်း အတန်းတွေ တက်တာရော လုပ်နိုင်အောင် တွဲ ဖွင့်ပေးဖို့ သူက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကျောင်းတွင်း လှုပ်ရှားမှုလုပ်တဲ့ ကျောင်းသား အဖွဲ့အစည်း အတွင်းမှာ ရောဂါကူးစက် ပြန့်ပွားမှုတွေ မရှိအောင် တားဆီးတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်ဖို့ သူက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
အခြေခံပညာအဆင့် ကျောင်းတွေနဲ့ အထူးသဖြင့် အထက်တန်းကျောင်း တွေမှာတော့ ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ်များတဲ့ အတွက် ကျောင်းသား အသင်းအဖွဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ယာယီ ကန့်သတ်ထားထားဖို့ကိုလည်း သူက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါ ကူးစက်မှု ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သေသေချာချာ လုပ်ဆောင်ပြီး အဆင့်မြင့် တက္ကသိုလ်ဝင်ခွင့် စာမေးပွဲ တွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်နေ့ကနေ စတင်လိုက်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဂျပန်တစ်ဝန်းက ကျောင်းသူ ကျောင်းသားပေါင်း ၅၃၀,၀၀၀ ကျော် စာမေးပွဲ ဖြေဆိုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းတွေ အတွက် ဝင်ခွင့်စာမေးပွဲ တွေကို စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း ဆက်လုပ်သွားဖို့ ဒေသန္တရပညာရေး ဘုတ်အဖွဲ့တွေကို ပညာရေး ဝန်ကြီး ဟာဂီအူဒါ ခိုးအိချိ က တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

153. ပထမအကြိမ် အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာခဲ့တုန်းက ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိခဲ့ပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့ အတွက် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အထူးဥပဒေတစ်ရပ်ပေါ် အခြေခံပြီး တိုကျို၊ ခါနာဂါဝါ၊ စိုက်တမာ့၊ ချိဘ၊ အိုစာကာ၊ ဟယောဂိုးနဲ့ ဖူကုအိုက ခရိုင်တွေမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့က ပထမအကြိမ် အရေးပေါ် အခြေအနေကြညာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့မှာတော့ အရေးပေါ် အခြေအနေကို တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအထိ တိုးချဲ့ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီကာလအတွင်းမှာ အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့ရဲ့ အကြံပေးချက်အတိုင်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အနီးကပ် ထိတွေ့ ဆက်ဆံမှုကို အနည်းဆုံး ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဖြစ်နိုင်ရင် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချဖို့ အစိုးရက ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာထားတဲ့ ဧရိယာတွေက ခရိုင် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ မလိုအပ်ဘဲ အပြင်ထွက်တာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့နဲ့ ရောဂါကူးစက် ပြန့်ပွားမှု တွေကို ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့အတွက် အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ လူအများအပြား စုဝေးတဲ့ အဆောက်အအုံတွေ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်နေတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ ပြည်သူတွေဟာ ဖြစ်နိုင်ရင် အိမ်ကနေပဲ အလုပ်လုပ်ဖို့နဲ့ ကုန်စုံဆိုင်မှာ ဈေးဝယ်တာ ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်တွေဆီ ရောဂါကုသဖို့ သွားတာ မျိုးကလွဲရင် အိမ်အပြင်ထွက်တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ ပြင်းပြင်း ထန်းထန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
အရေးပေါ် ကြေညာချက်ထုတ်ပြီးတဲ့နောက် ဘားဆိုင်တွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ပြဇာတ်ရုံတွေ၊ ရုပ်ရှင်ရုံတွေ၊ စတိုးဆိုင်တွေ၊ ဟိုတယ်တွေ၊ ပြတိုက်တွေနဲ့ စာကြည့်တိုက်တွေကို ယာယီပိတ်ထားတာ အပြင် ပွဲအမျိုးမျိုးကို ဖျက်သိမ်းတာနဲ့ ရွှေ့ဆိုင်းတာမျိုးတွေကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ကျောင်းတွေကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ ကတည်းက ပိတ်ထားခဲ့ပြီး အရေးပေါ် ကြေညာချက် ထုတ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာလည်း ကျောင်းအများစုကို ပိတ်ထားဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလိုဆောင်ရွက်ချက်ခဲ့တာကြောင့် တွေရဲ့ ရလဒ်ကတော့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် တိုကျိုကိုလာတဲ့ အရေအတွက်ဟာ ရုံးဖွင့်ရက်တွေမှာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်နဲ့ ရုံးပိတ်ရက် စနေ တနင်္ဂနွေနေ့ တွေမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် သိသိသာသာ လျှော့ချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အသစ် အရေအတွက်ဟာ ဧပြီလ အလယ်ပိုင်းမှာ ၇၀၀ လောက်အထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ပြန်ပြီးတော့ ကျလာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အရေးပေါ်ကြေညာချက်နဲ့ အကျုံးဝင်တဲ့ ဧရိယာတွေကို တဖြည်းဖြည်း လျှော့ချခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၂၅ ရက်နေ့က ဟော့ကိုင်းဒိုး၊ တိုကျိုနဲ့ အိမ်နီးချင်း ခရိုင် ၃ ခုကို နောက်ဆုံးထားပြီး အဲဒီကြေညာချက်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေ့က ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရသူ အသစ် အရေအတွက် ၂၁ ဦးပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။

152. ဂျပန်မှာ နိုင်ငံ့ အရေးပေါ်အခြေအနေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုတာပါလဲ။

အဖြေ- နိုင်ငံ့အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက်ဆိုတာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အထူးဥပဒေတစ်ရပ်အပေါ် အခြေခံထားတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုးက နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ လျင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့နေပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ လူနေမှုဘဝတွေ ဒါမှမဟုတ် စီးပွားရေးကို အကြီးအကျယ် ဂယက်ရိုက်ခတ်မယ်ဆိုရင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟာ အဲဒီကြေညာချက်ကို ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို အရေးပေါ် ကြေညာလိုက်ပြီဆိုရင် အရေးပေါ်အခြေအနေ ထားရှိမယ့် ကာလနဲ့ ဒေသတွေကို သတ်မှတ်ပါလိမ့်မယ်။
သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာတွေက ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးဖို့အတွက် ပြည်သူတွေကို အပြင် မထွက်ကြဖို့နဲ့ အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ တောင်းဆိုခွင့်ရှိ ပါတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝ လည်ပတ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ကိစ္စတွေကို ကန့်သတ်ချက်ထဲမှာ မထည့်ဘဲ ချန်လှပ်ထားပါတယ်။
ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ ကျောင်းတွေပိတ်ထားဖို့ တောင်းဆိုတာ ဒါမှမဟုတ် လူအများစုဝေးတဲ့ ဈေးဝယ်ကုန်တိုက်တွေလိုမျိုး စတဲ့ အဆောက်အအုံတွေ အသုံးပြုမှု ကန့်သတ်တာတွေကို ညွှန်ကြားတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်ချက်တွေ အထူးလိုအပ်တဲ့နေရာ တွေမှာဆိုရင် ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေအနေနဲ့ အဆောက်အအုံနဲ့ လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ယူစရာမလိုဘဲ ဆေးကုသရေးအတွက် ယာယီ အဆောက်အအုံဖြစ် မြေနေရာနဲ့ အဆောက်အအုံတွေကို အသုံးပြုခွင့်လည်း ရှိပါတယ်။
အခြေအနေတွေက အရမ်းအရေးကြီးလာပြီဆိုရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းတွေ၊ ဆေးကိရိယာတွေကို ဖြန့်ဝေဖို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကုမ္ပဏီတွေကို ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေက မေတ္တာ ရပ်ခံနိုင်ပါတယ်။ လိုအပ်လာပြီဆိုရင် ဆေးဝါးပစ္စည်းတွေကို အများပြည်သူတွေ သုံးစွဲဖို့အတွက် အာဏာပိုင်တွေက သိမ်းယူခွင့် ရှိပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဧပြီလတုန်းက ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း အာဘဲ ရှင်းဇိုးက ခရိုင် ၇ ခုမှာ အရေးပေါ် အခြေအနေကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီခရိုင်တွေ ကတော့ တိုကျို၊ ခါနာဂါဝါ၊ စိုက်တမာ့၊ ချိဘ၊ အိုစာကာ၊ ဟယောဂိုး နဲ့ ဖူကုအိုက ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေကို တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအထိ တိုးချဲ့ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

151. ကလေးတွေဟာ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အပြင်ထွက်တာ ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အတူတူ ကစားတာမျိုးကို ရှောင်ရှားသင့် ပါသလား။ (အပိုင်း-၁၂)

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ အခုလို ဖြေကြားထားပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှု ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လုပ်ထားသမျှ ကလေးတွေ အပြင်ထွက်တာ၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ကစားတာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ ပြောထားပါတယ်။ ကစားခြင်းဟာ ကလေးတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အလွန်အရေးပါ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ မရှိစေဖို့ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေကို စနစ်တကျ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် ကလေးတွေ အပြင်ထွက်တာ ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ ကစားဖို့အတွက် အဆင်ပြေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျောင်းပိတ်ရက်တွေအတွင်း ခရီးထွက်ဖို့ စီစဉ်တဲ့အခါမှာ ကိုယ်နေတဲ့ မြို့နယ်နဲ့ ကိုယ်သွားချင်တဲ့ နေရာမှာ ရောဂါကူးစက်မှု အခြေအနေကို ဘယ်လိုရှိသလဲဆိုတာ စစ်ဆေးဖို့ မမေ့ပါနဲ့လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုယ်သွားရောက်လည်ပတ်မယ့် နေရာတွေကို အုပ်ချုပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းက တခြားမြို့က ရောက်ရှိလာသူတွေ အနေနဲ့ သီးခြားခွဲပြီး နေထိုင်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတာ ရှိ မရှိဆိုတာလည်း သေချာသိအောင် လုပ်ထားဖို့ လိုပါတယ်။ လေဟာပြင်မှာ ထွက်ပြီး ကစားတာဟာ အဆောက်အအုံထဲမှာ ကစားတာထက် ကူးစက်မှု အန္တရာယ် နည်းပါးတယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂရုတစ်စိုက်နဲ့ မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမယ့် အချက်တွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေ ကတော့ ကလေးတွေမှာ လည်ချောင်းနာတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် အဖျားရှိနေတာ စတဲ့ အအေးမိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြနေရင် အပြင်ထွက်ပြီး ကစားတာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
ကလေးတွေဟာ လူတွေ အများကြီးက မကြာခဏ ထိတွေ့ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ထိမိ ကိုင်မိ ပြီးနောက်မှာ သူတို့ရဲ့ လက်တွေကို သန့်စင်အောင် ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။
ကလေးတွေ အစားမစားခင် ဒါမှမဟုတ် ရေ မသောက်ခင်မှာလည်း လက်တွေကို သန့်ရှင်းအောင် ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။
ကလေးတွေ အစားစားတဲ့ အချိန်မှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်တာမျိုးလည်း ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
အဆောက်အအုံထဲမှာ ကစားမယ်ဆိုရင် ကူးစက်နှုန်း မြင့်မားနိုင်တဲ့အတွက် လိုက်နာရမယ့် အချက်တွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေကတော့ အနီးနားမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့သူ ရှိ မရှိ သေချာ စစ်ဆေးပါ။
အနီးနားမှာ အသက်အရွယ်ကြီးသူ ဒါမှမဟုတ် နာတာရှည်ရောဂါ ရှိသူတွေ ရှိမနေအောင် ဂရုစိုက်နေထိုင်ပါ။
ကလေးရော သူ့မိသားစုထဲမှာရော အအေးမိရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိ မရှိ သတိထားစစ်ဆေးပါ။
လူနည်းနည်းနဲ့ပဲ ကစားပါ။
မိဘတွေရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ ကစားတာမျိုး ဖြစ်ပါစေ။
ကလေးတွေဟာ လူတွေ အများကြီးက မကြာခဏ ထိတွေ့ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ထိမိ ကိုင်မိ ပြီးနောက်မှာ သူတို့ရဲ့ လက်တွေကို ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။
ကလေးတွေ အစားမစားခင် ဒါမှမဟုတ် ရေ မသောက်ခင်မှာလည်း လက်တွေကို ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။
ကလေးတွေ အစားစားတဲ့ အချိန်မှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်တာမျိုးလည်း ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
အဆောက်အအုံထဲမှာ ရှိနေရင် အနည်းဆုံး တစ်နာရီ တစ်ကြိမ်လောက် လေဝင်/လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်ပါ။
တကယ်လို့ ကိုယ်က လူတွေ အပြင်ထွက်တာကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ နေရာမှာ နေထိုင်တာဆိုရင် ကလေးတွေ လိုက်နာသင့်တဲ့ အချက်တွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့
ကလေးတွေဟာ တစ်အိမ်ထဲ အတူနေတဲ့ မောင်နှမတွေ မိသားစုဝင် တွေနဲ့သာ ကစားပါ။
အပြင်ထွက်တဲ့အချိန်မှာ လူတွေနဲ့ ထိတွေ့မှုကို ရှောင်ကြဉ်ပါလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

150. မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို စာသင်ကျောင်း၊ မူကြိုကျောင်းနဲ့ နေ့ကလေးထိန်း ကျောင်းတွေကို မသွားစေဘဲ အိမ်မှာပဲ ထားသင့်ပါသလား။ (အပိုင်း-၁၁)

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေ ပြောတာကတော့ ကလေးတွေဟာ နေမကောင်းဖြစ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် မိသားစုအတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူ ရှိနေတာမျိုး မဟုတ်ဘူး၊ အဲဒီလူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံထားတာမျိုး မရှိခဲ့ဘူးဆိုရင် မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို စာသင်ကျောင်းတွေ၊ မူကြိုကျောင်းတွေနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းဌာနတွေကို သွားခိုင်းလို့ ရပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်မှု မမြင့်မားတဲ့ ဒေသတွေမှာဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ကလေးအများစုဟာ တစ်အိမ်ထဲမှာ အတူနေတဲ့ မိဘတွေ၊ လူကြီးတွေဆီကနေ ကူးစက်ခံရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးတွေအချင်းချင်း အချိန်အကြာကြီး အတူတူ ရှိနေရာကနေ ကူးစက်ခံရတာမျိုးလည်း ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကလေးတစ်ဦးရှိနေတဲ့ စာသင်ကျောင်း တွေ၊ မူကြိုကျောင်းတွေနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းဌာနတွေကို အချိန်ကာလ တစ်ခု အထိ ပိတ်ထား နိုင်ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အခြေအနေအလိုက် ကိုင်တွယ်တုံ့ပြန်ပုံ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုး လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ မြို့နယ်က အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို လိုက်နာပါ။ တကယ်လို့ အိမ်ထောင်စု တစ်စုမှာ တစ်ယောက်ယောက် ရောဂါကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် အဲဒီအိမ်မှာရှိတဲ့ ကလေးတွေ ကလည်းပဲ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရှိနေတဲ့သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ထားပြီလို့ မှတ်ယူပြီး ကလေးတွေကိုလည်း အိမ်မှာပဲ မဖြစ်မနေ နေခိုင်းရပါမယ်။
ကလေးတွေမှာ အဖျားနည်းနည်းရှိတာ ဒါမှမဟုတ် အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာ ရှိတယ်ဆိုရင် စာသင်ကျောင်းတွေ၊ မူကြိုကျောင်းတွေနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းဌာနတွေကို မသွားခိုင်းဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ လူတိုင်း ဒီအကြံပြုချက်ကို လိုက်နာဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အသက် ၅ နှစ်အောက်အရွယ် ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးတွေမှာရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပမာဏဟာ လူကြီးတွေထက် ပိုများတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံ ထားရပြီး ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ မစင်တွေထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဆက်ရှိနေတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ လူကြီးတွေဟာ ကလေးတွေနဲ့ အတူတူနေတဲ့ အချိန်မှာ မကြာခဏ လက်တွေကို သေသေချာချာဆေးကြောတာ၊ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာလိုမျိုး ရောဂါပိုး မကူးအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်ကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

149. နှာခေါင်းစည်း မတပ်ချင်တဲ့ ကလေးတွေကို မိဘတွေ အနေနဲ့ ဘယ်လို လုပ်ပေးသင့်ပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁၀)

အဖြေ- ကျွမ်းကျင်သူတွေ ဖြေကြားထားတာကတော့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားတာက ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတာတွေကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေကို တိုက်ရိုက် ထိတွေ့မှု မရှိအောင် ကာကွယ်ဖို့ ထိရောက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေကိုတော့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ပေးတာက လက်တွေ့ မှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
အသက် ၄ နှစ်ကနေ ၅ နှစ်အတွင်း အရွယ်ကလေးတွေ ဆိုရင်တော့ ကလေးတစ်ဦးချင်းရဲ့ အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး တပ်ပေးလို့ ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအသက်အရွယ်အတွင်း နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို နှာခေါင်းစည်း ဘယ်လို တပ်ဆင်ရမယ် ဆိုတာနဲ့ ဘယ်လို ချွတ်ပြီး ပစ်ရမလဲဆိုတာကို မှန်မှန်ကန်ကန် သိထားအောင် သင်ကြားပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးအများစုဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို သူတို့အိမ်က မိဘတွေဆီကနေ ကူးစက်ခံရတာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ကလေးတွေကို ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် မိဘတွေကိုယ်တိုင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မခံရအောင် ကြိုတင် ကာကွယ်ဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်ရမယ့်နည်းလမ်းတွေကို သေသေချာချာ ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမှာက တကယ်လို့ မိသားစုဝင်တစ်ဦး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် တခြားမိသားစုဝင်တွေက ကူးစက်ခံထားရသူနဲ့ ၂ မီတာကျော် အကွာမှာ နေဖို့ လိုပါတယ်။
ကလေးတွေရဲ့အရုပ်တွေ၊ ကလေးတွေရဲ့စာအုပ်တွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရှိနေတတ်တာကြောင့် ကလေးတွေက အရုပ်တွေ စာအုပ်တွေကို ကိုင်ပြီး သူတို့ရဲ့ ပါးစပ်၊ နှာခေါင်း ဒါမှမဟုတ် မျက်စိတွေကို ထိတွေ့တာကနေ ရောဂါ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ကလေးတွေရဲ့ ကစားစရာတွေနဲ့ စာအုပ်တွေကို ပိုးသတ်ပေးဖို့ လိုသလို၊ လက်တွေကို ဆပ်ပြာနဲ့ သေသေချာချာ ဆေးကြောပေးဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အလေးထား ပြောကြားထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

148.  မိခင်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတယ်ဆိုရင် ကလေးတွေကို နို့မတိုက်ဘဲ ထားသင့်ပါသလား။ (အပိုင်း-၉)

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေ ဖြေကြားတာ ကတော့ မိခင်မှာ ရောဂါကူးစက်ခံရတယ်လို့ တွေ့ရှိခဲ့ရင်တောင်မှ ကလေး နို့တိုက်တာကို ဆက်ပြီး လုပ်ပါလို့ ပြောပါတယ်။ မိခင်ရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ကလေးကို ဆက်ပြီးတော့ နို့ တိုက်သင့် မတိုက်သင့်ဆိုတာ မိခင်ကိုယ်တိုင် ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
မိခင်ဖြစ်သူ ကူးစက်ခံရတဲ့အချိန်မှာ ကလေးကို ထိတွေ့ဆက်ဆံတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတာကနေတစ်ဆင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ကလေးကို ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇကို မိခင်တွေရဲ့ နို့ရည်ထဲမှာ တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြထား ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမိခင်နို့ရည်ထဲမှာ ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိနေသလားဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ မိခင်တွေရဲ့ နို့ရည်ထဲမှာ ကလေးဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက် ကောင်းကျိုးတွေ အများကြီး ဖြစ်ပြီး ရောဂါကူးစက်မှုကို ကြောက်ရွံ့လို့ ကလေးကို နို့မတိုက်တာ မျိုးတော့ မလုပ်သင့်ပါဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့ မိခင်တွေအတွက် ကလေးကို ဆက်ပြီး နို့တိုက်ဖို့ နည်းလမ်း ၂ ခုရှိပါတယ်။ တစ်နည်းကတော့ ကလေးကို တိုက်ရိုက် နို့တိုက်တာပါ။ နောက်တစ်နည်းကတော့ မိခင်ရဲ့ နို့ရည်ကို ပုလင်းထဲ ထည့်ပြီးမှ တိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးကို တိုက်ရိုက်နို့မတိုက်ခင်မှာ မိခင်က ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေကို စနစ်တကျ သေချာဆေးကြောသန့်စင်ပြီး ပိုးသတ်သင့်ပါတယ်။ ပြီးတော့ နှာခေါင်းစည်း တပ်သင့်ပါတယ်။
မိခင်တွေအနေနဲ့ မဖြစ်မနေ သေချာလုပ်သင့်တာတွေကတော့ လက်တွေကို သေချာဆေးကြောပြီး ပိုးသတ်ရပါမယ်။ နို့မတိုက်ခင်နဲ့ မိမိရဲ့ နို့ရည်ကို ညှစ်ပြီး မယူခင်မှာ ရင်သားကို သေချာ သန့်စင်ပြီး ပိုးသတ်ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိခင်က ရောဂါကူးစက်ခံထားရ ရင် နို့ရည်ကို ပုလင်းထဲထည့်ပြီး ကလေးကို တိုက်တဲ့အခါ မိခင်ကိုယ်တိုင် မတိုက်ဘဲ ရောဂါကူးစက်မှု မရှိတဲ့သူကသာ ကလေးကို တိုက်သင့် ပါတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

147. နိုဘယ်ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်မဟုတ်ဘဲ တခြား နေမကောင်း ဖြစ်တဲ့ရောဂါတွေအတွက် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ ဒါမှမဟုတ် ခွဲစိတ်မှုတွေ လုပ်ဖို့အတွက် ကလေးတွေကို ဆေးရုံတင်တာ ရွှေ့ဆိုင်း ထားသင့်ပါသလား။ (အပိုင်း-၈)

အဖြေ- ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ ကလေးတွေ နေမကောင်း ဖြစ်ရင် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေနဲ့ ကုသမှုကို ဦးစားပေး လုပ်သင့်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြီးတော့ ဆေးရုံမတက်ခင်မှာ ကလေးရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို သတိထားသင့်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံက ဆေးရုံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေနဲ့ တခြားရောဂါကြောင့်နေမကောင်းဖြစ်တဲ့ သူတွေကို သီးခြားစီ ခွဲပြီး ကုသပေးနေပါတယ်။ ကိုယ့်ကလေးတက်မယ့်ဆေရုံမှာ အဲဒီလို သီးခြားစီခွဲပြီး ကုသနေသလားဆိုတာကို မေးပါ။ နေရာ ခွဲပြီး ကုသပေးတယ်ဆိုရင် အခြေခံအားဖြင့် ကိုယ့်ကလေးကို စိတ်ချထားနိုင် ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေက ဆက်ဖြစ်နေနိုင်တာကြောင့် ကိုယ့်ကလေး နေမကောင်းဖြစ်တယ်ဆိုရင် ကုသမှုနဲ့ စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုတွေကို ဦးစားပေး လုပ်သင့်ပါတယ်။
ရောဂါတစ်ခုခုကြောင့် ကလေး ဆေးရုံတက်မယ့်ရက်ကို သတ်မှတ် လိုက်ပြီဆိုရင် ဆေးရုံမတက်ခင် သီတင်း ၂ ပတ်အတွင်း ကလေးရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို အထူးဂရုစိုက်သင့်ပြီး ကူးစက်မှုအန္တရာယ် မြင့်တက်လာနိုင်တဲ့ အပြုအမူတွေကို ရှောင်ရှားသင့်ပါတယ်။
တကယ်လို့ ကလေးတွေက နေမကောင်းတာ ဒါမှမဟုတ် အအေးမိတဲ့ လက္ခဏာရှိတဲ့ သူနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံထားတာမျိုးရှိခဲ့ရင် ကလေးတွေကို ဆေးရုံတက်ခွင့် ကန့်သတ်ထားဖွယ် ရှိပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

146. ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရရင် သူတို့ကို ဆေးရုံတင်သင့်ပါသလားနဲ့ ဂျပန်မှာ ကလေးတွေကို ဆေးရုံတင်ထားတဲ့ အချိန်မှာ မိဘတွေကိုပါ အတူနေခွင့်ပြုပါသလား။ (အပိုင်း-၇)

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဂျပန်နိုင်ငံက အခြေအနေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေတဲ့ အချက်အပေါ် အခြေခံပြီး ပြန်လည်ဖြေကြားပေးထားပါတယ်။ ကလေးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါမှာ ကလေးအများစုက ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြတဲ့အတွက်ကြောင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ရှုထောင့်က ကြည့်ရင် ဆေးရုံတက်ဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူ တွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန်မှာ ကလေးတွေရဲ့ ရောဂါ ဘယ်အခြေအနေမှာ ဆေးရုံတက်ရမယ်လို့ ဥပဒေသတ်မှတ်ထားတာ ရှိပါတယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဥပဒေအရ ကလေးတွေကို ဆေးရုံတင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကလေးတွေက အိမ်မှာ သူတို့မိဘဆီကနေ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတယ် ဆိုရင်တော့ မိဘတွေရော ကလေးတွေပါ တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဆေးရုံတက်ရနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ တကယ်လို့ မိဘမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခြင်း မရှိဘူးဆိုရင် ကလေးတွေကို သီးသန့်ခွဲခြားထားဖို့အတွက် ကလေးကို တစ်ဦးတည်း ဆေးရုံ တင်ထားရနိုင်ပါတယ်။
ကလေးတွေကို ဆေးရုံတင်ထားတဲ့ အတောအတွင်း မိဘတွေ လာတွေ့ ခွင့်ပြုဖို့နဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ ကလေးရဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ ဆေးရုံရဲ့ အခြေအနေ အပါအဝင် စတဲ့အချက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး ကူးစက်ခံရတဲ့ကလေး တစ်ဦးချင်းအလိုက် ဆုံးဖြတ်ပါလိမ့်မယ်။ တကယ်လို့ ကလေးက ရောဂါကနေ ပြန်ပြီးတော့ ထူထူ ထောင်ထောင်ဖြစ်လာတဲ့အချိန်မှာ အိမ် ဒါမှမဟုတ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းမှာ နေဖို့ အကြံပြုထားတယ်ဆိုရင် မိဘတွေအနေနဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး ကလေးပြန်ကောင်းမွန်လာတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတောင်မှ တယ်လီဖုန်းနဲ့ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ရပါမယ်။
ကလေးမှာ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန်သလား မပြင်းထန်ဘူးလား ဆိုတာကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်က ဆုံးဖြတ်ရပါမယ်။ ရောဂါ မပြင်းထန်တော့ဘူးဆိုတဲ့ အချက်တွေထဲမှာ အားပြည့်နေတာ၊ ရေများများ သောက်တာနဲ့ အခက်အခဲမရှိ အသက်ရှူနိုင်တာ စတဲ့အချက်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။
တကယ်လို့ ကလေးတစ်ယောက်က နေမကောင်းဖြစ်ပြီး ဆေးရုံတက်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုရင် ကလေးရဲ့ မိဘတွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံ ထားရတာ ဖြစ်နိုင်ခြေများသလို ကူးစက်ခံရမယ့် အနေအထားမျိုးမှာ ရှိသူတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမှာဆိုရင်တော့ မိဘတွေ အနေနဲ့ ဆေးရုံတင်ထားတဲ့ ကလေးဆီကို သွားတာ ဒါမှမဟုတ် သူတို့ကလေးနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ ခွင့်ပြုချက် မရနိုင်ပါဘူး။
အမျိုးမျိုးသော အခြေအနေတွေအပေါ် မူတည်ပြီး ကွဲပြားမှုတွေ ရှိနိုင်တာကြောင့် မိဘတွေအနေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေအောင် ဘယ်လို နေထိုင်ရမလဲဆိုတာ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပေးပါတယ်။ အမျိုးမျိုးသော အခြေအနေတွေ ဆိုတာကတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတာကနေ ပြန်နာလန်ထူလာတဲ့ မိဘရဲ့ အသေးစိတ် အခြေအနေ၊ ဆေးရုံက အခြေအနေနဲ့ ဒေသတွင်း ရောဂါကူးစက်မှုအခြေအနေတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

145. နို့စို့အရွယ် ကလေးတွေအတွက် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးတာတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေကို နောက်ကျပြီးမှ လုပ်သင့်ပါသလား။ (အပိုင်း-၆)

အဖြေ- အသက်အရွယ်တစ်ခုမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါနဲ့ တခြားပြဿနာတွေကို စောစောစီးစီး ရှာဖွေတွေ့ရှိအောင် ရည်ရွယ်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ နို့စို့ကလေးအရွယ်တွေကို ပုံမှန် ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးတာလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကုသမှုတွေကို တတ်နိုင်သမျှ အစောဆုံး ကုသနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေ ကလေးတွေမှာ မဖြစ်ခင် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ကလည်း အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်ရေး ကလည်း အရေးကြီး ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးတွေကို ဆေးရုံခေါ်သွားပြီး ကာကွယ်ဆေး မထိုးပေးဘူးဆိုရင် တခြား ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါတွေ ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ လအနည်းငယ်အတွင်း ကူးစက်မှု အသစ်တွေ တစ်ဟုန်ထိုး ဆက်လက်များပြား နေဦးမယ်လို့လည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ တကယ်လို့ မိဘတွေက ကိုယ့်ရဲ့ ကလေးတွေကို ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးဖို့တွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ့် အချိန်တိုင်းမှာ ဆေးရုံတွေကို ခေါ်သွားပြီး မလုပ်ဘူးဆိုရင် ရောဂါကုသဖို့ အလွန်ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တချို့မြို့နယ်တွေဟာ မြို့နယ်တွင်းက ကူးစက်မှုအခြေအနေအရ နို့စို့ကလေးတွေကို ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးပေးတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ပြောင်းလဲထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ့် ကလေးတွေဟာ မူလ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်အတွင်း ဆေးမထိုးလိုက်ရဘဲ အချိန်လွန်သွားတယ်ဆိုရင် နောက်ပိုင်းမှာလည်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်ပါတယ်။ မိဘတွေအနေနဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ရရှိရေး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနကို ဆက်သွယ်ကြဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
အဖွဲ့လိုက်ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ဦးချင်းပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကလေးတွေရော သူတို့ရဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေပါ ဆေးစစ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေကို သွားတဲ့အခါမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ထားသင့်ပါတယ်။ ကလေးတွေကို အိမ်က မထွက်ခင်မှာ ကလေးတွေမှာ အဖျားရှိ မရှိ ချောင်းဆိုးလား မဆိုးလား စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သေချာ စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ ကလေးနဲ့ အတူသွားမယ့် လူကြီးတွေက လက်ဆေးတာ၊ နှာခေါင်းစည်းတပ်တာတွေကို မဖြစ်မနေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေကို ကလေးတွေရဲ့ မောင်နှမတွေနဲ့ အဖိုးအဖွားတွေကို ခေါ်သွားတာမျိုးလည်း အတတ်နိုင်ဆုံး ရှောင်ကြဉ်ရမယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ သုတသီတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ဟာ မစင်တွေထဲမှာလည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆေးစစ်တာတွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးတာအပြင် ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေ သွားတဲ့အခါကျရင် ကလေးတွေဝတ်ထားတဲ့ diaper တွေကို ချွတ်ပြီး အသစ်လဲတာမျိုး မလုပ်ပါနဲ့လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

144. ဆေးရုံတွေကို လူနာသွားကြည့်တဲ့အခါ ကလေးတွေကို ခေါ်သွားသင့်ပါသလား။ (အပိုင်း-၅)

အဖြေ- ဆေးရုံကို လာတဲ့ဧည့်သည်တွေအတွက် ဆေးရုံအလိုက် သတ်မှတ်ချက်တွေရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် မလာခင်မှာ ကြိုတင် လေ့လာထားသင့်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ လာဖို့ ခွင့်ပြုတယ်ဆိုရင် ကလေးတွေကို အိမ်မှာ ကိုယ်အပူချိန် တိုင်းတာမျိုး လုပ်သင့်ပါတယ်။ ချောင်းဆိုးတာ၊ နှာရည်ယိုတာ၊ ဝမ်းလျှောတာနဲ့ အန်တာစတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြတာ သေချာမှ ခေါ်သွားသင့်ပါတယ်။
ဆေးရုံက လူနာဆီကို မသွားခင်မှာ လက်ကို သေသေချာချာ ဆေးကြောသန့်စင်တာနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်တာလိုမျိုး ရောဂါ မကူးစက်အောင် ကာကွယ်တဲ့ အခြေခံ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကိုလည်း မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

143. ကလေးတွေမှာ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာတယ်လို့ သံသယရှိတဲ့အခါ ကလေးကို ဆရာဝန် ချက်ချင်း ပြဖို့ လိုအပ်ပါသလား။ (အပိုင်း-၄)

အဖြေ- ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့အထိ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေး အရေအတွက် တိုးလာနေတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူ တွေက ပြောပါတယ်။ ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးအများစုဟာ အိမ်မှာ သူတို့ကို စောင့်ရှောက်သူတွေဆီကနေ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတာ ဒါမှမဟုတ် အပြင်မှာ အဖွဲ့လိုက် လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့လို့ ကူးစက်ခံရတာလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပြောကြားချက်အရ ရောဂါကူးစက်ခံ ထားရတယ်လို့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိထားတဲ့သူနဲ့ အလွန်နီးနီးကပ်ကပ်နေတာ ဒါမှမဟုတ်လည်း အချိန်အကြာကြီး အတူတူနေတာ ဒါတွေက ရောဂါကူးစက်ခံရဖို့ အလားအလာ အများကြီး ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဒါကို အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းလို့ ပြောပါတယ်။ ဒေသန္တရ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအရာရှိတွေက ကူးစက်ခံရသူ တစ်ဦးချင်းကို စစ်ဆေးပြီဆိုရင် ဘယ်သူနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံထားသလဲဆိုတာကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပါတယ်။
ကလေးတွေမှာ ကူးစက်ခံရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြတဲ့အချိန် ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူတစ်ဦးဦးနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ထားတာမျိုး ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံး ဒေသန္တရပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာကို ဆက်သွယ်ကြဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အုပ်ထိန်းသူတွေကို အကြံပြု တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ကူးစက်ခံရတယ်လို့ သံသယရှိတဲ့ ကလေးတွေကို ဆေးခန်းတွေ ဒါမှမဟုတ် အရေးပေါ် စောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့စင်တာတွေကို ချက်ချင်း ခေါ်မသွားဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ အဲဒီလို နေရာတွေမှာ ကလေးကို ရောဂါကူးစက်ခံရတယ်လို့ အတည်ပြုစမ်းသပ်ပေးနိုင်တယ်ဆိုတာ မသေချာတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေက ဘယ်နေရာမှာရှိတယ် ဘယ်လိုလက်ခံ စစ်ဆေးပေးတယ်ဆိုတာက ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ မြို့နယ်အလိုက် မတူကြပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဒေသန္တရ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးစင်တာတွေက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သတင်းအချက် အလက်တွေကို သတိထားစောင့်ကြည့်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
တချို့ဆေးရုံတွေက ရောဂါကူးစက်ခံထားရတယ်လို့ သံသယရှိသူ ရောဂါလက္ခဏာပြတဲ့ လူနာတွေအတွက် လူနာကြည့်ပေးဖို့ အချိန်နဲ့ သံသယလူနာဝင်ရမယ့် ဝင်ပေါက်ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါက တခြားလူနာတွေကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းလာမယ့်သူတွေအနေနဲ့ မလာခင်မှာ အဲဒီအချက်တွေ သိရှိအောင် လုပ်ထားဖို့လည်း အကြံပြုထားပါတယ်။
ကလေးတွေဟာ မည်မည်ရရ အကြောင်းမရှိဘဲ ဖျားနာတာ၊ အသက်ရှူရ ခက်ခဲတာ၊ အစားအသောက် မဝင်တာ၊ ထိုင်းမှိုင်းနေတာမျိုး ဖြစ်တဲ့အခါ ဒါက COVID-19 မဟုတ်ဘူးဆိုရင် တချို့ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီလို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အထူးကု ဆရာဝန်တွေနဲ့ ချက်ချင်း ဆက်သွယ်ဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

142. ကလေးတွေမှာ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါတွေ ရှိနေတဲ့အခါမှာ ဘာကို အထူး ဂရုစိုက်ပြီး လုပ်သင့်ပါသလဲ။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ ရောဂါအခံရှိတဲ့ ကလေးတွေမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကြောင့် အသည်းအသန် နေမကောင်းတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း နည်းနည်းလောက်ပဲ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ရောဂါအခံရှိတဲ့အတွက် ဘယ်လိုအသက်အန္တရာယ်ရှိသလဲ၊ နေမကောင်းဖြစ်တဲ့ အခြေအနေ အပေါ်မူတည်ပြီး ဘယ်လို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက် ရမလဲဆိုတာနဲ့
ပတ်သက်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ကိုယ့်ရဲ့ ဆရာဝန်တွေနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ မိသားစုဝင်တွေနဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကသူတွေအနေနဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက် မခံရအောင် သတိထားဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်ရှင်။
ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

141. ရာသီဥတုအေးလာတဲ့အချိန်မှာ COVID-19 ကူးစက်မှု ကနေ ကလေးတွေကို ဘယ်လို ကြိုတင်ကာကွယ် တားဆီးနိုင်မလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ကလေးတွေမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း အသည်းအသန် နေမကြောင်းဖြစ်လာတာမျိုး ရှိ မရှိ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းထားတာကို ဂျပန်ကလေး အထူးကုအဖွဲ့နဲ့ ကလေးကျန်းမာရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ အမျိုးသား စင်တာက ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဖြေကြားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးငယ်တွေကို လူကြီးတွေနဲ့ နှိုင်းယှည်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အသည်းအသန် နေမကောင်းဖြစ်တာမျိုး နည်းပါတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူကြီးတွေလိုပဲ ကလေးငယ်တွေဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာ တွေတော့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အသက် ၂ နှစ်အောက် ကလေးတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပြီး ဂရုတစ်စိုက် သေချာ စောင့်ကြည့်ရပါမယ်။
ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်မှာ အသက် ၁၀ နှစ်အောက် ကလေးတွေဟာ ဖျားပြီး ရက်အနည်းငယ်လောက်အကြာမှာ ဗိုက်နာတာ၊ ဝမ်းလျှောတာနဲ့ အရေပြားပေါ်မှာ အဖုအပိန့်တွေ ထတာမျိုး ဖြစ်ပြီး နှလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဂျပန်မှာတော့ အခုအချိန်အထိ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့ ကလေးလူနာ အနည်းငယ်ပဲ ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

140. ရာသီဥတု အေးလာပြီ ဖြစ်တာကြောင့် COVID-19 ကူးစက်မှုကနေ ကလေးတွေကို ဘယ်လို ကြိုတင်ကာကွယ် တားဆီး နိုင်မလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ကလေးတွေမှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်ကလေး အထူးကုအဖွဲ့နဲ့ ကလေးကျန်းမာရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ အမျိုးသား စင်တာက ကျွမ်းကျင်သူတွေကို မေးမြန်းထားပါတယ်။
ကျွမ်းကျင်သူတွေက ကလေးတွေဟာ လူကြီးတွေလို ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်လွယ်ပေမယ့် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့အထိ လေ့လာထားချက်အရ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးအရေအတွက်က လူကြီးတွေထက် နည်းပါးကြောင်းတွေ့ရှိခဲ့လို့ ပြောပါတယ်။
ဂျပန်က ကလေးတော်တော်များများဟာ သူတို့အိမ်တွေမှာပဲ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေဟာ အဖျားတက်လာပြီး ချောင်းခြောက်တွေဆိုးတဲ့ လက္ခဏာတွေ ပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှာရည်ယိုတာနဲ့ နှာခေါင်းပိတ်တာ စတဲ့ ပိုဆိုးတဲ့ အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါလက္ခဏာတွေက ကလေး အနည်းငယ် လောက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးတွေက လူကြီးတွေလိုပဲ အဖျားတာရှည် ခံစားရပါတယ်။ တချို့ကလေးတွေမှာ အဆုတ်ရောင် ရောဂါရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။
တချို့ကလေးတွေက အန်တာ၊ ဗိုက်အောင့်တာ၊ ဝမ်းလျှောတာနဲ့ အစာခြေစနစ်နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ တခြားရောဂါလက္ခဏာတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
အရွယ်ရောက်သူ လူကြီးတွေမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတဲ့ အနံ့ ပျောက်တာ ဒါမှမဟုတ် အရသာ မသိတော့တဲ့ လက္ခဏာတွေကို ခံစားရတဲ့ ကလေးတွေက အနည်းငယ်လောက်ပဲ ရှိပါတယ်။
မိဘတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ကလေးမှာ ဒီလိုမျိုး ကူးစက်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်နေသလားဆိုတာကို သိအောင် သတိထားကြဖို့ လိုတယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ရောဂါ အခြေအနေကို ပြောပြနိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် တချို့ကလေးလူနာတွေမှာ အဲဒီလို ကူးစက်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ပြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ တချို့ ကလေးတွေမှာတော့ လက္ခဏာ မပြတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ကလေးတွေဟာ သူတို့ခံစားရတဲ့ ရောဂါအခြေအနေကို တိတိကျကျ မရှင်းပြနိုင်တဲ့အတွက် မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို သေသေချာချာ ဂရုစိုက် စောင့်ကြည့်ရတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြု ထားပါတယ်။
အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

139. နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားတာက ကလေးတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။ (အပိုင်း-၃)

အဖြေ- နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ထားတာက မျက်နှာကို မမြင်ရတဲ့ အတွက်ကြောင့် စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်စေရုံသာမက ကလေးတွေရဲ့ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုပါ သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။
ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပညာရေးဆိုင်ရာ ဘွဲ့လွန်သင်တန်းနဲ့ ပညာရေးဌာနက ပါမောက္ခ Myowa Masako က ဖြေကြားပေးထားပါတယ်။ သူက ဒီပြဿနာကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ ထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းက လူမှုဆက်ဆံရေးမှာ လက်ဟန်ခြေဟန်ကို အသုံးပြုတာဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ မျက်နှာ အမူအရာကို မမြင်နိုင်တဲ့အတွက် ပျော်ရွှင်တာပဲဖြစ်ဖြစ် ဝမ်းနည်းတာပဲ ဖြစ်ဖြစ် လက်ဟန် ခြေဟန်နဲ့ ဖော်ပြဖို့ ပါမောက္ခ Myowa Masako အကြံပြုထားပါတယ်။
ကလေးတွေရဲ့ ကြီးထွားလာမှုကို ရပ်တန့်ထားလို့ မရပါဘူး။ မိသားစုဝင်တွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ကလေးတွေ သိအောင် တက်တက်ကြွကြွနဲ့ လက်ဟန်ခြေဟန်သုံးပြီး စကားပြောဆို ဆက်ဆံသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကလေးရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကိုရော အထောက်အပံ့ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

138. နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားတာက ကလေးတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံက မူလတန်းကျောင်းတွေမှာ နှာခေါင်းစည်း တွေကို အချိန်ပြည့်တပ်ဆင်ထားတဲ့ ကလေးတွေမှာ ဆိုးကျိုး တချို့ ရှိတာကို တွေ့မြင်နေရပါတယ်။
ကျောင်းတစ်ကျာင်းမှာ ကျောင်းလွှတ်ချိန်အတွင်း ပထမတန်းအရွယ် ကလေး ၂ ဦး စာသင်ခန်းထဲမှာ တိုက်မိခဲ့ပါတယ်။ ကလေးတစ်ဦးက တခြားကလေးတစ်ဦးရဲ့ လက်ကို မတော်တဆ တိုက်မိသွားတဲ့အတွက် တောင်းပန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးရဲ့ အသံက နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားတော့ သဲသဲကွဲကွဲ မရှိတဲ့အတွက် တခြားကလေးက မကြားရဘဲ ရန် စ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတစ်လောမှာ ကလေးတွေ အချင်းချင်း ဆက်ဆံပြောဆိုကြတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြဿနာတွေ ပိုဖြစ်လာတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဆရာ/ဆရာမတွေက ပြောပါတယ်။
ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပညာရေးဆိုင်ရာဘွဲ့လွန်သင်တန်းနဲ့ ပညာရေး ဌာနက ပါမောက္ခ Myowa Masako ဟာ လူ့ဦးနှောက်နဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးမှုမှာ အထူးကျွမ်းကျင်သူ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါမောက္ခ Myowa Masako က ၄ နှစ်ကနေ ၁၀ နှစ်အတွင်း ကလေးတွေဟာ ဦးနှောက် ဖွံ့ဖြိုးလာပြီး တခြားသူတွေရဲ့ ခံစားချက်ကို ကိုယ်ချင်းစာတတ် လာတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကလေးတွေဟာ တခြားသူတွေ ဘယ်လိုစဉ်းစားတယ်၊ သူတို့က တခြားသူတွေကို ဘယ်လို ပြုမူဆက်ဆံသင့်တယ်ဆိုတာကို စိတ်ကူးပုံဖော်ပြီး ကိုယ့်ဘာသာ လုပ်နိုင်လာအောင် လေ့ကျင့် ပျိုးထောင်တတ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Myowa Masako က ပြောပါတယ်။
ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ ကလေးတွေဟာ တခြားသူတွေကို ကိုယ်ချင်းစာ တတ်ဖို့ ကျောင်းမှာ လုံလောက်တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ ရနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ လက်ရှိ အခြေအနေအရ စာသင်ခန်းထဲမှာ ကလေးတွေ ဒီလို အတွေ့အကြုံတွေ ရရှိဖို့ ဘယ်လို ခွင့်ပြုပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို ကျောင်းက ဆရာ/ဆရာမတွေနဲ့ ဆွေးနွေးချင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ Myowa Masako က ပြောပါတယ်။

137. နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာဟာ ကလေးတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- နှာခေါင်းစည်းတွေက အခုဆိုရင် လူနေမှုဘဝပုံစံသစ်မှာ အကျွမ်းတဝင် ဖြစ်နေပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ လူတော်တော်များများက နှာခေါင်းစည်းတပ်ထားတာဟာ မျက်နှာအမူအရာကို ခန့်မှန်းဖို့ ခက်ခဲတာအပြင် စိတ်မသက်မသာ ခံစားရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မျက်နှာကို ဖုံးအုပ်ထားတာက စိတ် အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေရုံသာမက ကလေးတွေရဲ့ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုလည်း ထိခိုက်စေတယ်လို့ လူသိများလာပါတယ်။
ကလေးတွေကို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်ကြသူအများစုဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းခွင်မှာ နှာခေါင်းစည်းတွေတပ်ဆင်ထားတဲ့အတွက် ပါးစပ်ကို မပြနိုင်တာကြောင့် ကလေးတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးမှာ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ ဥပမာ-ဆရာ/ဆရာမတွေက ကလေးတွေကို ချီးမွမ်းပြီး “တော်တယ်” ဒါမှမဟုတ်လည်း “ကောင်းကောင်းလုပ်နိုင်တယ်” လို့ ပြောရင်တောင် သူတို့ပြောချင်တာကို ကလေးတွေက နားမလည်ကြဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။
ဘွဲ့လွန်ပညာရေးကျောင်းနဲ့ ပညာရေးဌာန ကျိုတိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Myowa Masako ဟာ လူ့ဦးနှောက်နဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးမှုမှာ အထူးကျွမ်းကျင်သူ ဖြစ်ပါတယ်။
အရွယ်ရောက်သူ လူကြီးတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို စတင်မွေးဖွားချိန် နို့စို့ကလေးအရွယ်ကနေ ၁ နှစ်သားအရွယ်လောက်ရောက်တဲ့အထိ ကလေးတွေနဲ့ အပြန်အလှန် ဘယ်လို ဆက်ဆံရမလဲဆိုတာကို အထူးဂရုစိုက်ရမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
အဲဒီလို နို့စို့ကလေးအရွယ်မှာ ကလေးတွေက လူအမျိုးမျိုးရဲ့ မျက်နှာတွေ၊ လူကြီးတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ကြည့်ပြီး မျက်နှာ အမူအရာတွေကို မှတ်သားကြပါတယ်။ ကလေးတွေ အဲဒီလို မှတ်တဲ့အချိန်မှာ မျက်လုံး၊ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်က အရေးပါ ပါတယ်။ မျက်နှာရဲ့ ဒီအစိတ်အပိုင်း ၃ ခုက ထင်ထင်ရှားရှားရှိတဲ့အခါ ကလေးတွေက တခြားသူတွေရဲ့ မျက်နှာကို မှတ်တဲ့နည်း တတ်နိုင်လာကြတယ်။ အဲဒီနောက် လတော်တော်ကြာလာတဲ့အခါ နို့စို့အရွယ်ကလေးတွေက တခြားသူ ပျော်နေတာလား၊ ဒေါသထွက်နေတာလား စသဖြင့် စိတ်ခံစားချက်တွေကို ဖော်ပြတဲ့ မျက်နှာတွေကို ခွဲခြားတတ်ဖို့ သင်ယူလေ့လာကြပါတယ်။
မျက်နှာတွေနဲ့ အမူအရာတွေကို ခွဲခွားသိနိုင်စွမ်းဟာ တခြားသူတွေရဲ့ ခံစားချက်ကို နားလည်နိုင်စွမ်းရှိလာဖို့ လုပ်တဲ့ အခြေခံ လေ့ကျင့်မှု ဖြစ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခ Myowa က အရွယ်ရောက်သူတွေက သူတို့ရဲ့ မျက်လုံး ကိုပဲ သုံးပြီး တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ဆက်သွယ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကလေးတွေကျတော့ လူတစ်ဦးရဲ့ မျက်နှာအမူအရာ ကနေ သူဘာဖြစ်နေသလဲဆိုတဲ့ အချက်အလက်အမျိုးမျိုးကို စုဆောင်းပြီးတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လူတွေရဲ့ ခံစားချက်နဲ့ အမူအရာ ကို နားလည်လာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး လေ့လာသင်ယူမှုတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေနဲ့အတူ တစ်ခါတည်း အားလုံး ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့ ပါမောက္ခ Myowa က ပြောပါတယ်။
လူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဆက်ပြီး တပ်ဆင်ထားပေမယ့်လို့ နို့စို့ကလေးတွေက လူတွေရဲ့ မျက်နှာကို တွေ့မြင်ရဖို့ အခွင့်အလမ်း ပိုပြီး ဖန်တီး ပေးသင့်တယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ Myowa က ပြောပါတယ်။ မိသားစုဝင်တွေဟာ အိမ်မှာရှိတဲ့ နို့စို့ကလေးတွေကို အရင်ကထက် ပိုပြီး သူတို့ရဲ့ မျက်နှာတွေကို ပြဖို့ ကြိုးစားသင့်တယ့်လို့ ပါမောက္ခ Myowa က အကြံပြုတိုက်တွန်းထားပါတယ်။

136. မိမိတို့အိမ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ပါသလဲ။ (အပိုင်း-၅)

အဖြေ- ကိုယ့်အိမ်ထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပါလာရင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်မလဲဆိုတာကို ဂျပန် ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက ဒေါက်တာ တဲရာ့ရှီးမား တာခဲရှိ (Terashima Takeshi) ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
မစ္စတာ တဲရုရှီးမား ပြောပြတာကတော့ အဓိကအချက်က အိမ်ကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့အဆင့်အလိုက် နေရာတွေကို ခွဲခြားထားဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူက အိမ်ကို နေရာ ၃ နေရာခွဲထားဖို့ အကြံပေးပါတယ်။ အန္တရာယ်အများဆုံး ရှိတဲ့ “သတိထားရမယ့်နေရာ” က အိမ်ထဲကို လူတွေ အဝင်များတဲ့ ဝင်ပေါက် ပါပါတယ်။ “အတူတူ အသုံးပြုတဲ့နေရာ” က မိသားစုဝင်တွေက ပရိဘောဂတွေ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္တုတွေကို အတူတူ မျှဝေ အသုံးပြုတဲ့ နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ “ကိုယ်ပိုင် နေရာ”ကတော့ အိပ်ခန်းတွေနဲ့ သီးသန့်အခန်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေ့တော့ ကိုယ့်ရဲ့ အားလပ်ချိန်တွေမှာ သက်သောင့်သက်သာနဲ့ အနားယူကြတဲ့ “တစ်ဦးတည်းအသုံးပြုတဲ့နေရာ” နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဓိက ပြောပြပေးပါမယ်။
မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ဒီနေရာကို ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ ပါမလာအောင် မဖြစ် ဖြစ်တဲ့နည်းနဲ့ ကာကွယ် တားဆီးရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ယေဘုယျအားဖြင့် သတိမထားမိတဲ့ အရာတစ်ခုကတော့ စမတ်ဖုန်းတွေ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အပြင်သွားကြတဲ့အခါ စမတ်ဖုန်းကို ထိကိုင်ထားတဲ့အတွက် ဖုန်းမျက်နှာပြင်ကနေ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်တယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အိပ်ခန်းထဲကို ဖုန်းယူလာကြတာကြောင့်မို့ ဖုန်းမျက်နှာပြင်တွေကို ပုံမှန်သန့်ရှင်းရေးလုပ်ပြီး ပိုးသတ်ထားဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။

135. မိမိတို့ အိမ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ပါသလဲ။ (အပိုင်း ၄)

အဖြေ- ကိုယ့်အိမ်ထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပါလာရင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်မလဲဆိုတာကို ဂျပန် ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက ဒေါက်တာ တဲရာ့ရှီးမား တာခဲရှိ (Terashima Takeshi) ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ သတိထားရမယ့်နေရာ၊ ဘုံအသုံးပြုတဲ့နေရာ၊ တစ်ဦးတည်း အသုံးပြုတဲ့ နေရာ ဆိုပြီး ၃ နေရာ ခွဲထားရပါမယ်။
ဒီနေ့တော့ မိသားစုဝင်တွေအားလုံး ဘုံအသုံးပြုတဲ့နေရာ ပရိဘောဂတွေ ရှိတဲ့ နေရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသေးစိတ် ရှင်းပြပေးပါမယ်။ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္တုတွေကို အတူတူ မျှဝေ အသုံးပြုတဲ့ နေရာ အကြောင်းကို အဓိကထား ပြောပြပါမယ်။ ဥပမာပြောရမယ်ဆိုရင် အဲဒီလို မိသားစုတွေ အတူတူ မျှသုံးတဲ့ အခန်းတွေက သန့်စင်ခန်းနဲ့ ဧည့်ခန်း ဖြစ်ပါတယ်။ မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက မျက်နှာသုတ်ပဝါတွေလိုမျိုး ပစ္စည်းတွေကို အတူတူ မသုံးသင့်ဘူးလို့ အကြံပေးထားပါတယ်။ မီးခလုတ်တွေနဲ့ TV remote လိုမျိုး လူတိုင်းထိတွေ့ကိုင်တွယ်တဲ့ အရာတွေကို မကြာခဏ ပိုးသတ် သန့်စင်သင့်တယ်လို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက နေထိုင်ပုံနဲ့ အစားအသောက် စားတဲ့ ပုံစံတွေကို ပြောင်းလဲလိုက်လို့ရှိရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့လည်း အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ထမင်းစားပွဲတွေမှာ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်ပြီး မစားသင့်ဘူးလို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် နီးနီးကပ်ကပ် မဖြစ်အောင် စားပွဲမှာ ထောင့်ဖြတ် ဓားလွယ်ခုတ်အနေအထားနဲ့ ထိုင်သင့်တယ်လို့ မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက ပြောပါတယ်။ ပန်းကန်ပြား အကြီးကြီးထဲကနေ အစားအသောက် တွေကို အတူတူ ယူစားတဲ့ ဓလေ့ထုံးစံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း သတိထားကြဖို့ မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမား က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ စားသောက်တဲ့ တူတွေလိုမျိုး ပစ္စည်းတွေကို အတူတူ မျှဝေ သုံးစွဲတာကြောင့် ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ် ပိုများနိုင်တဲ့အတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်သင့်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ မိသားစုဝင်တိုင်းက အစားအသောက်တွေကို တစ်ဦးချင်းစီ သီးသန့်ခွဲယူပြီး ကိုယ့် ပန်းကန်နဲ့ ကိုယ် စားသောက်ကြဖို့လည်း မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက အကြံပြုတိုက်တွန်းထားပါတယ်။

134. မိမိတို့အိမ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်အောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ပါသလဲ။ (အပိုင်း ၃)

အဖြေ- ကိုယ့်အိမ်ထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပါလာရင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်မလဲဆိုတာကို ဂျပန် ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက ဒေါက်တာ တဲရာ့ရှီးမား တာခဲရှိ (Terashima Takeshi) ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမား ပြောပြတာကတော့ အဓိကအချက်က အိမ်ထဲမှာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့နေရာကို အဆင့်အလိုက် ခွဲခြားထားဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူက အိမ်ကို နေရာ ၃ နေရာခွဲထားဖို့ အကြံပေးပါတယ်။ ကူးစက်မှုကို သတိထားရမယ့်နေရာ၊ ဘုံအသုံးပြုတဲ့နေရာ၊ တစ်ဦးတည်း အသုံးပြုတဲ့ နေရာ ဆိုပြီး ၃ နေရာ ခွဲထားရပါမယ်။
အန္တရာယ်အများဆုံး ရှိတဲ့ “သတိထားရမယ့်နေရာ” က အိမ်ထဲကို လူတွေ အဝင်များတဲ့ ဝင်ပေါက် ဖြစ်ပါတယ်။ “အတူတူ အသုံးပြုတဲ့နေရာ” က ပရိဘောဂတွေ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္တုတွေကို မိသားစုဝင်တွေ အတူတူ မျှဝေ အသုံးပြုတဲ့ နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ “ကိုယ်ပိုင် နေရာ”ကတော့ အိပ်ခန်းတွေနဲ့ သီးသန့်အသုံးပြုတဲ့အခန်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
လူတစ်ယောက် အိမ်ကို လာတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသား ဒါမှမဟုတ် အမျိုးသမီးဟာ “သတိထားရမယ့်နေရာ” က ဝင်ပေါက်မှာ ရပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ ကုတ်အင်္ကျီကို နံရံမှာ ချိတ်-- ပြီးတော့ တစ်ခါသုံး နှာခေါင်းစည်းကို အဖုံးပါတဲ့ အမှိုက်ပုံးထဲကို တစ်ခါတည်း စွန့်ပစ်သင့်ပါတယ်။
လူတွေအနေနဲ့ ရောဂါပိုးတွေ ကပ်နေနိုင်တဲ့ ကုတ်အင်္ကျီတွေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို အိမ်ထဲကို ယူတာတာမျိုး မလုပ်ဘဲ အိမ်ပေါက်ဝ တံခါးမှာပဲ ထားခဲ့သင့်တယ်လို့ မစ္စတာ တဲရာ့ရှီးမားက သတိပေးထား ပါတယ်။

133. မိသားစုဝင် တစ်ဦးမှာ ရောဂါကူးစက် ခံရပြီးနောက် မိမိတို့ရဲ့ အိမ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မပြန့်ပွားအောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ပါသလဲ။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- မိမိတို့ရဲ့ မိသားစုထဲမှာ တစ်ယောက်ယောက်က ရောဂါကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် သတိထားရမယ့် အချက်တွေကို ပြောပြထာပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူဟာ အခန်း သီးခြားခွဲနေဖို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတရံ တိုက်ခန်းကျဉ်းတစ်ခန်းမှာ နေထိုင်သူတွေဆိုရင် ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူတစ်ဦးကို အခန်းတစ်ခန်း ခွဲပေးဖို့ဆိုတာ အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ ဒါနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုကျိုက စုမိဒါ မြို့နယ်မှာ ရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေရဲ့ အကြီးအကဲဖြစ်သူ မစ္စတာ နီရှိဇုကာ့ အီတာ့ရု (Nishizuka Itaru) ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ သူပြောတာက မိသားစုဝင်တွေဟာ ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူနဲ့ ၁ မီတာ အကွာမှာ နေသင့်ပါတယ်၊ ပြီးတော့ နီးနီးကပ်ကပ်နေတာနဲ့ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် စကားပြောဆိုတာတွေက ပါးစပ်ကနေ အရည်အစက်တွေ စင်လာမှာကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ မျက်နှာချင်းဆိုင် စကားပြောတာကို မလုပ်ကြဖို့ သတိပေးထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အခန်းတွေကို လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင်လုပ်ဖို့နဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်တဲ့ အိမ် ဖြစ်ဖို့အတွက် လိုအပ်ရင် စိုထိုင်းဆထိန်းစက်ကို အသုံးပြုဖို့လည်း သူက အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။
တစ်ယောက်ယောက်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် ဘယ်လို ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လုပ်မလဲဆိုတာကို မိသားစုအတွင်း ကြိုတင်တိုင်ပင်ထားတာ အကောင်းဆုံးပဲလို့ မစ္စတာ နီရှိဇုကာ့က ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တိုင်ပင်ရမယ့် အကြောင်းအရာ တွေထဲမှာ မိဘတွေ ကူးစက်ခံရရင် ကလေးတွေကို ဘယ်သူ စောင့်ရှောက်မလဲဆိုတာနဲ့ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူတွေ ကူးစက်ခံရ ပြီဆိုရင် မိသားစုထဲမှာရှိတဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေကို ဘယ်သူက စောင့်ရှောက်မလဲ ဆိုတာတွေ ပါဝင် ပါတယ်။

132. မိသားစုဝင် တစ်ဦးမှာ ရောဂါကူးစက် ခံရပြီးနောက် မိမိတို့ရဲ့ အိမ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် မပြန့်ပွားအောင် ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်ပါသလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ-နိုဝင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့က တိုကျိုမှာ တစ်နေ့တာ ကူးစက်သူအသစ် အရေအတွက်ဟာ ပထမဆုံးအကြိမ် ၅၀၀ ကျော် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တိုကျိုမြို့အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Koike Yuriko က နေအိမ်တွေမှာ ရောဂါကာကွယ်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သေသေချာချာ လုပ်ထားကြဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဩဂုတ်လနောက်ပိုင်း ကူးစက်မှု အဓိက ရင်းမြစ်က အိမ်တွေမှာ ဖြစ်ပြီး အိမ်ထဲကို ဒီဗိုင်းရပ်စ် တစ်ကြိမ် ရောက်လာတာနဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မဖြစ်အောင် ကာကွယ်တားဆီးဖို့ဆိုတာ အလွန်ခက်ခဲတယ်လို့ မီးစ် ခိုအိခဲ က ပြောပါတယ်။
ကူးစက်မှုအများစုက အပြင်ကို မကြာခဏသွားလေ့ရှိတဲ့ အရွယ်ရောက်သူတွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကို အိမ်သယ်လာပြီး အဲဒီနောက် သူတို့ကတစ်ဆင့် ကလေးတွေ ဒါမှမဟုတ် သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို ကူးစက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ တိုကျိုက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာက အကြီးအကဲက ပြောပါတယ်။
မိသားစုဝင်တစ်ဦးမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာပြီဆိုရင် ဘယ်လို လုပ်ရမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရောဂါကာကွယ်တားဆီးရေး ဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ အကြံပေးချက်က ဖြစ်နိုင်လို့ရှိရင် နေမကောင်းဖြစ်နေတဲ့သူဟာ သီးခြားအခန်းခွဲ နေထိုင်သင့်ပါတယ်တဲ့။ ပြီးတော့ ကူးစက်ခံရသူရော သူ့ကို စောင့်ရှောက်သူရော နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လူတိုင်း လက်တွေကို မကြာခဏ ဆေးကြောသန့်စင်ဖို့နဲ့ စားသောက်တဲ့ ပန်းကန်တွေကို သီးခြားစီ ခွဲပြီး ကိုယ့်ပန်းကန်နဲ့ ကိုယ် စားကြဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။
မကြာခဏ ထိတွေ့ကိုင်တွယ်တဲ့ နေရာတွေကို ပိုးသတ်သန့်စင်ဖို့နဲ့ အခန်းတွေမှာ လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် တံခါးတွေကို မကြာခဏ ဖွင့်ထားဖို့ကလည်း အရေးကြီးကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

131. ဆောင်းရာသီအလယ်မှာတောင်မှ အခန်းတွေကို နာရီဝက်ခြား တစ်ခါ လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် တကယ် လုပ်ရမှာလား။ (အပိုင်း-၂)

အဖြေ- ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက လေဝင်/လေထွက် ကောင်းအောင် ပြတင်းပေါက်အားလုံးကို တစ်နာရီကို ၂ ကြိမ် ဖွင့်ထားဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ အေးပြီး နှင်းကျတဲ့ နေ့တွေမှာ ဆိုရင် အဲဒီလို လုပ်တာက ကောင်းတဲ့ အလားအလာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဟော့ကိုင်းဒိုး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဟာယာ့ရှိ မိုတိုယာ (Hayashi Motoya) က နွေးတဲ့အခန်းတွင်းနေတဲ့ ချိန်မှာ အခန်းထဲကို လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်မရမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အချက်တွေကို ပြောပြပါတယ်။
အဲဒါတွေကတော့ လေနွေးပေးစက်ဖွင့်ထားတဲ့အချိန်မှာ ပြတင်းပေါက် တွေကို အနည်းငယ် ဖွင့်ထားပါတဲ့။ ဒီနည်းလမ်းက အခန်းတွင်း အပူချိန်ကျဆင်းသွားတာမျိုး မရှိဘဲ ကိုယ့်ရဲ့ အခန်းတွေကို လေဝင်/လေထွက်ကောင်းနေစေမှာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ တချို့ အဆောက်အအုံတွေက အလိုအလျောက် လေဝင်/လေထွက် ကောင်းတဲ့ လေသန့်စက်ကို အချိန်ပြည့် တပ်ဆင်ထားကြပါတယ်။ လေသန့်စက်တပ်ဆင်ထားတဲ့ အဆောက်အအုံတွေကတော့ ပြတင်းပေါက်တွေ ဖွင့်ဖို့ မလိုဘဲ အခန်းတွင်းမှာ လေဝင်/လေထွက် ကောင်းစေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ပြတင်းပေါက်တွေ ဖွင့်ထားရင် အခန်းထဲမှာ စိုထိုင်းဆ ကျတတ်တာကို သတိထားရပါမယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်တွေက စိုထိုင်းဆ လျော့နည်းရင် အလွယ်တကူ ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် စိုထိုင်းဆအဆင့်ကို ထိန်းထားဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခ ဟာယာ့ရှိ မိုတိုယာက ပြောပါတယ်။ စိုထိုင်းဆဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို ဘယ်လို သက်ရောက်မှု ရှိတယ်ဆိုတာကိုတော့ မသိသေးဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယေဘုယျအားဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် စိုထိုင်းဆ လျော့နည်းသွားရင် လည်ချောင်းရဲ့ ချွဲ သလိပ်ထွက်တဲ့ အမြှေးပါးတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို အားနည်းစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် သင့်လျော်တဲ့ စိုထိုင်းဆအဆင့်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ စိုထိုင်းဆထိန်းတဲ့ စက်တွေကို အသုံးပြုတာကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခ ဟာယာ့ရှိ မိုတိုယာ က အကြံပြု တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

130. ဆောင်းတွင်းမှာ အိမ်အတွင်းထဲကို လေအေးတွေ မဝင်စေဘဲနဲ့ လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်နိုင်မလဲ။ (အပိုင်း-၁)

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင်လုပ်တဲ့ နည်းစနစ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆိုပြုချက်တွေ စုစည်း တင်ပြခဲ့သူဖြစ်တဲ့ ဟော့ကိုင်းဒိုး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဟာယာ့ရှိ မိုတိုယာ (Hayashi Motoya) ကို မေးထားပါတယ်။ သူက ကျောင်းတွေမှာရှိတဲ့ စာသင်ခန်းတွေ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ပိုင်အိမ်တွေက အိပ်ခန်းတွေမှာလိုမျိုး နေရာတွေကို အပြင်ဘက်က အေးတဲ့လေတွေ ဝင်အောင် လုပ်လိုက်ရင် အိမ်ထဲမှာ အရမ်း အေးပါမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို အိမ်ထဲမှာ နေရတာ အဆင်မပြေတဲ့ အခြေအနေကနေ ရှောင်ရှားဖို့အတွက် ရိုးရှင်းပြီး လေဝင်/လေထွက် ကောင်းတဲ့စနစ် အဆင့် ၂ ခု ရှိပါတယ်။ ပထမ တစ်ချက်က အဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးကို နွေးနေစေတဲ့ လေပူတွေရှိတဲ့ စင်္ကြံနဲ့ လူမနေတဲ့ အခန်းလွတ်တွေထဲကို အပြင်ဘက်က အေးပြီး လတ်ဆတ်တဲ့လေတွေကို အရင်ထည့်လိုက်ပါ။ ပြီးတော့မှ လူနေတဲ့ အခန်းထဲကို စင်္ကြံနဲ့ လူမနေတဲ့ အခန်းထဲက လေကောင်းလေသန့်ကို သွင်းပါ။ အဲဒီလိုနည်းနဲ့ အိမ်ထဲက အခန်းတိုင်းမှာ အေးမနေဘဲ လေဝင်/လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ ဟာယာ့ရှိ မိုတိုယာ က ပြောပါတယ်။

129. ဂျပန်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းက ဟော့ကိုင်းဒိုး ကျွန်းမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ အလျင်အမြန် ပြန့်ပွားနေတာ ဘာကြောင့်ပါလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာအဖွဲ့က အကြီးအကဲ လည်းဖြစ် တိုးဟိုးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခတစ်ဦးလည်း ဖြစ်တဲ့ တာတဲဒါ့ ခါဇုဟီရို (Tateda Kazuhiro) က ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာတဲ့ အကြောင်းရင်းတချို့ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေထဲက တစ်ချက်ကတော့ လူတွေက ရာသီဥတုအေးတဲ့ အတွက်ကြောင့် အိမ်ထဲမှာပဲ နေနေကြတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုချင်တာကတော့ အိမ်ထဲမှာ “အ” သုံးလုံး လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူစုဝေးတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေက အချိန်အကြာကြီး ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် သူတို့ရဲ့ သတိထားနေထိုင်မှုတွေလည်း လျော့လာနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရာသီဥတု အပူချိန်ကျတဲ့အချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တင်မကဘဲ သာမန် အအေးမိရောဂါနဲ့ တုပ်ကွေး ရောဂါတွေ ဖြစ်တာလည်း တိုးလာနေပါတယ်။ တချို့သုတေသန ပြုချက်တွေမှာ အကြံပြုထားတဲ့အတိုင်း ကိုဗစ် -၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားတာကလည်း အလားတူပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဟာ ဆောင်းရာသီမှာ ပိုပြီး ပျံ့နှံ့နိုင်ခြေရှိပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်ထား ရမယ်ဆိုတာ သတိထားသင့်တယ်လို့ ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခ တာတဲဒါ့ ခါဇုဟီရိုက ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေဟာ ဟော့ကိုင်းဒိုးတင် မကဘဲ တခြား ဧရိယာတွေမှာလည်း ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတယ်ဆိုတာကို စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ လက်ရှိအခြေအနေက တည်ငြိမ်သွားပြီလို့ ထင်ရပေမယ့် အအေးဒဏ် ပိုလာတဲ့အတွက်ကြောင့် ကူးစက်မှုတွေ တစ်ကြိမ် ပြန်ဖြစ်လာ နိုင်တယ်လို့လည်း ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ “အ” သုံးလုံး လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူစုဝေးတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ရှားဖို့၊ လက်တွေကို စေ့စေ့စပ်စပ် သေသေချာချာ ဆေးကြောသန့်စင်ဖို့နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ကြဖို့ သတိထားရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခန်းတွေမှာ ပုံမှန် လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် လုပ်ထားဖို့ကတည်း အရေးကြီး ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတု အရမ်းအေးတဲ့ ဒေသတွေမှာ အခန်းတွေကို လေဝင်/လေထွက်ကောင်းအောင် လုပ်ဖို့ ခက်ခဲမယ်ဆိုတာ နားလည်ပြီး အဲဒီလို ဒေသတွေမှာ လူတွေက ပုံစံမတူတဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေးတွေကို ပေါင်းစပ်ပြီး ဒေသနဲ့ လျော်ညီတဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုတွေကို လုပ်ကြဖို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ တာတဲဒါ့ ခါဇုဟီရိုက ပြောပါတယ်။

128. ဂျပန်မှာ လူအများစုက နှစ်သစ်ကူးမှာ နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေကို သွားပြီး ဝတ်ပြုကြတဲ့အတွက် ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ဘယ်လို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်မလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အစိုးရရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် အဖွဲ့ဟာ နိုဝင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ပြုလုပ်တဲ့ အစည်းအဝေးတစ်ခုမှာ နှစ်သစ်ကူးချိန် နတ်ကွန်းနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေကို လူတွေ လာရောက်လည်ပတ်ကြမယ့်ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအစည်းအဝေးမှာ အစိုးရအဖွဲ့ အတွင်းဝန်ချုပ်က ကျွမ်းကျင်သူ တွေရဲ့ အကြံပြုချက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး ရေးဆွဲထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအချက်တွေထဲမှာ နတ်ကွန်းတွေ ဘုရားကျောင်းတွေကို လာကြတဲ့သူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာနဲ့ လက်တွေကို ပိုးသတ် သန့်စင်တာလိုမျိုး ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးရေး အခြေခံဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သေသေချာချာ ပြုလုပ်ကြဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေမှာ လူတွေပြည့်ကျပ်နေမှာကို လာမယ့်သူတွေ သိရှိအောင် အသိပေးဖို့နဲ့ လာရောက် ဝတ်ပြုကြတဲ့ အခါ လူစု လူဝေးမဖြစ်အောင် လာကြတဲ့သူတွေ အချိန်မတိုက်အောင် အချိန်ဇယားဆွဲပြီး လုပ်သင့်တယ်လို့လည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဧည့်သည်တွေတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အကွာအဝေးခြားပြီး ခပ်ခွာခွာ ဘုရား ဝတ်ပြုနိုင်ဖို့ ဘုရားကျောင်းတွေနဲ့ နတ်ကွန်းတွေမှာ တာဝန်ရှိသူတွေက နေရာချထားပေးသင့်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဧည့်သည်တွေကို ဘုရားကျောင်းတွေ နတ်ကွန်းတွေရဲ့ ပရဝုဏ်အတွင်းမှာ စားတာ သောက်တာတွေ ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့အပြင် အစားအစာတွေကို အိမ်ကို ယူသွားဖို့၊ စကားတွေ အကျယ်ကြီး မပြောကြဖို့ တိုက်တွန်းသင့်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ပြီးတော့ လူစုဝေးတဲ့ နေရာတွေ မဖြစ်စေဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ပြုလုပ်ရမယ့်အပြင် တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေ မရှိအောင်နဲ့ နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေ တစ်ဝိုက်မှာ ကန့်သတ်ထားတဲ့ နေရာတွေကို သတ်မှတ်ထားသင့်ကြောင်းလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ အခုလို လုပ်ဆောင်မှုတွေထဲမှာတော့ ဘုရားဖူးလာမယ့် ဧည့်သည်တွေကို ဘူတာအမျိုးမျိုးကနေ ခွဲပြီး လာကြဖို့ အသိပေးတာနဲ့ နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေမှာ လူပြည့်ကျပ်နေတဲ့အခါ အဲဒီအနေအထားကို ဘူတာတွေမှာ ကြေညာပေးဖို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေရဲ့ ကျောင်းဝင်းထဲမှာ ဘုရားကျောင်းရှေ့မှာ ရပ်ပြီး တိတ်ဆိတ်စွာ ဝတ်ပြုဆုတောင်းတာက ကြီးမားတဲ့ ကူးစက်မှုအန္တရာယ်မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘုရားကျောင်းနဲ့ နတ်ကွန်းတွေကို မလာခင် ဒါမှမဟုတ် လာပြီးတော့မှ သူငယ်ချင်းတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေနဲ့ အတူတွေ့ဆုံပြီး အစားစားတာ၊ အရက်သေစာသောက်တာ၊ စကားပြောဆိုတာတွေ လုပ်ရင်တော့ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကြီး နိုင်တဲ့အတွက် လူတွေအနေနဲ့ သတိပြုသင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လူစုလူဝေးဖြစ်မှုကို တားဆီးနိုင်ဖို့အတွက် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက် ဒါမှမဟုတ် နောက်ပိုင်းမှာမှ နှစ်သစ်ကူး ပထမဦးဆုံး နတ်ကွန်းတွေနဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေမှာ ဝတ်ပြုကြဖို့ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရုက တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

127. သတင်းတွေမှာ မကြာခဏ တွေ့နေရတဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေ ၅ ချက်ထဲက ၂ ချက် ကို ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့က အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေကို ဦးတည်စေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေ ၅ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မကြာသေးခင်က သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေ ၅ ခုကတော့---လူစုဝေးပြီးတော့ အရက်သေစာ သောက်စားတာ၊ လူအရေအတွက် အများကြီးနဲ့ နာရီပေါင်းများစွာ စားသောက်ကြတာ၊ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်း မရှိဘဲ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး စကား ပြောဆိုတာ၊ နေရာကျဉ်းတဲ့ အဆောက်အအုံတွေမှာ လူပေါင်းစုံ စုဝေးနေထိုင်တာ၊ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အားလပ်ချိန်အတွင်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ရောရောနှောနှောနေတာနဲ့ အတူတူ ဆေးလိပ်သောက်တာ တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ပြောပြမယ့် အချက် ၂ ချက်ကတော့
ပထမတစ်ချက်ဖြစ်တဲ့ နေရာကျဉ်းတဲ့ အဆောက်အအုံတွေမှာ လူပေါင်းစုံ စုဝေးနေထိုင်တဲ့ အကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အခုအချိန်အထိ အဆောင်အခန်းတွေနဲ့ သန့်စင်ခန်းတွေ၊ ရေချိုးခန်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အခန်းကျဉ်းထဲမှာ လူတွေအများကြီးက အချိန်အကြာကြီး အတူတူ နေကြတဲ့အတွက် ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို ပိုမြင့်မားစေတဲ့ အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးနေတယ်ဆိုတာကို ပြနေပါတယ်။
နောက်ဆုံးအချက်ဖြစ်တဲ့ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အားလပ်ချိန်အတွင်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ရောရောနှောနှောနေတာနဲ့ အတူတူ ဆေးလိပ်သောက်တာ တွေ အကြောင်း ပြောပါမယ်။ အနားယူတဲ့နေရာတွေ၊ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့ အခန်းတွေနဲ့ အဝတ်လဲခန်းတွေမှာ ရောဂါကူးစက်မှု ဖြစ်ပွားတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ လူတွေက အလုပ်ချိန်အတွင်း ခဏအနားယူတဲ့ အခါမှာ စိတ်လွတ် ကိုယ်လွတ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ မတပ်တာ၊ နီးနီးကပ်ကပ် နေပြီး စကားပြောတာတွေ စတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို မလုပ်ကြတဲ့အတွက် ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ် မြင့်မားစေတာကို တွေ့မြင်ရပါတယ်။
ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့က လူစုလူဝေးနဲ့ လုပ်တဲ့ ပွဲတွေအတွင်းမှာ ရောဂါကာကွယ်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေ ပြုလုပ်ကြဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်းနေပါတယ်။ အရက်သေစာ သောက်စားမှုတွေ ပါတဲ့ ပွဲတွေမှာဆိုရင် ပုံမှန်လုပ်နေကျအချိန်ထက် လျှော့ပြီးတော့ အချိန်တိုတိုနဲ့ လုပ်ပြီး လူအနည်းငယ်ပဲ စုဝေးဖို့၊ နောက်ပြီးတော့ ညဉ့်နက်တဲ့အထိ မလုပ်ဖို့နဲ့ အလွန်အကျွံ မသောက်ကြဖို့ အဲဒီအဖွဲ့က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အဲဒီလို လူစုလူဝေးတွေ ပြုလုပ်တဲ့အတွက် နေရာထိုင်ခင်း စီစဉ်တဲ့အခါမှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ထောင့်ဖြတ်အနေအထား ဓားလွယ်ခုတ် ထိုင်ဖို့နဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် မထိုင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဘေးချင်းယှဉ် ထိုင်ကြဖို့လည်း အဲဒီအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါတယ်။ လူတွေ စကားပြောဆိုတဲ့အခါမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားဖို့နဲ့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ရာမှာ အနည်းငယ် ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ပြောကြတဲ့ ပလတ်စတစ် မျက်နှာဖုံးအကြည် face shields တွေ၊ ပါးစပ်ကို ကာထားတဲ့ ပလတ်စတစ်အကြည် mouth shields ကို သတိထားပြီး တပ်ဆင်ကြဖို့လည်း အကြံပေးထားပါတယ်။
အခုအထိ ကောက်ယူထားတဲ့ အချက်အလက်တွေက ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးတဲ့ နေရာမှာ သတိထားပြီး ပြောင်းလဲလာတဲ့ အပြုအမူတွေက အလွန် အရေးကြီးတယ်လို့ ဂျပန်အစိုးရ အကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ ခေါင်းဆောင် မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က ပြောပါတယ်။ အကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ သတိပေးချက်တွေကို လူတွေ နားလည်လွယ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ လူတွေ အများကြီးသိအောင် တတ်နိုင်သမျှ ဖြန့်ဝေပေးဖို့ အစိုးရကို မစ္စတာ အိုးမိက အကြံပြုခဲ့ပါတယ်။

126. သတင်းတွေမှာ မကြာခဏ တွေ့နေရတဲ့ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေ ၅ ချက်ထဲက ၃ ချက်ကို ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အကြံပေးအဖွဲ့က အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုတွေကို ဦးတည်စေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်များတဲ့ အခြေအနေ ၅ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မကြာသေးခင်က သတိပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေ ၅ ခုကတော့---လူစုဝေးပြီးတော့ အရက်သေစာ သောက်စားတာ၊ လူအရေအတွက် အများကြီးနဲ့ နာရီပေါင်းများစွာ စားသောက်ကြတာ၊ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်း မရှိဘဲ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး စကား ပြောဆိုတာ၊ နေရာကျဉ်းတဲ့ အဆောက်အအုံတွေမှာ လူပေါင်းစုံ စုဝေးနေထိုင်တာ၊ လုပ်ငန်းခွင်မှာ အားလပ်ချိန်အတွင်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ရောရောနှောနှောနေတာနဲ့ အတူတူ ဆေးလိပ်သောက်တာ တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ပထမဆုံး ဖော်ပြခဲ့တဲ့ အချက် ၃ ချက်ကို ပြောပြပေးပါမယ်။
ပထမဆုံးပြောပြမှာက လူစုဝေးပြီးတော့ အရက်သေစာ သောက်စားတာ အကြောင်းပါ။ အရက်သောက်တဲ့အခါမှာ စိတ် လှုပ်ရှားမှု များတတ်ပြီး စကားတွေ အကျယ်ကြီး ပြောလေ့ ရှိကြပါတယ်။ ပြီးတော့ လူအရေအတွက် အများကြီးက အခုလို လူစုဝေးတဲ့အချိန်မှာ ကန့်သတ်ထားတဲ့ နေရာ အခန်းကျဉ်းထဲမှာ တစ်ခါတစ်ရံ နေတတ်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပွဲကို လာကြတဲ့ သူတွေက အခြေအနေအရ သောက်စရာခွက်တွေနဲ့ တူတွေကို အတူတူ သုံးလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေတွေက ကူးစက်မှုအန္တရာယ်ကို မြင့်မားစေနိုင်ပါတယ်။
နောက်တစ်ချက်ကတော့ လူအရေအတွက် အများကြီးနဲ့ နာရီပေါင်းများစွာ စားသောက်တဲ့ အကြောင်းပါ။ ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ဆိုတာ ဘားဆိုင်တွေနဲ့ နိုက်ကလပ်တွေ ဒါမှမဟုတ် ညဘက် ညဉ့်နက်တဲ့အထိ ဘားတွေမှာ နေပြီး စားသောက်ကြတာက ပုံမှန် မြန်မြန်ဆန်ဆန်စားသောက်ပြီး ပြန်တဲ့သူတွေထက် ကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ စားပွဲ တစ်ဝိုင်းမှာ လူ ၅ ဦး ဒါမှမဟုတ် ၅ ဦးထက် ပိုရင် စကားကျယ်ကျယ်ပြောတတ်ကြပြီး အဲဒီအခါမှာ အရည်အစက်တွေက ပိုပြီး စင်ထွက်တတ်တာကိုလည်း သိထားသင့်ပါတယ်။
တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အနီးကပ် ရှိနေတဲ့အချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်း တပ်မထားဘဲ စကားပြောဆိုတာဟာ တံတွေးစတဲ့ အရည်တွေနဲ့ သေးငယ်တဲ့ အရည်အစက်လေးတွေက တခြားသူတွေကို ပက်ဖျန်းသလို ဖြစ်ပြီး ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို မြင့်မားစေပါတယ်။ ခရီးသွားတဲ့အခါ ကားတွေ ဒါမှမဟုတ် ဘတ်စ်ကားအတွင်းမှာ စကားပြောဆိုတာတွေကို သတိထားကြဖို့ လူတွေကို တောင်းဆို ထားပါတယ်။

123. ဩစတြေးလျနိုင်ငံရဲ့ အခုနှစ် ဆောင်းရာသီအတွင်း တုပ်ကွေးရောဂါနဲ့ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်မှုက တစ်ပြိုင်နက်တည်း အကြီးအကျယ် မဖြစ်ခဲ့တာ ဘာ့ကြောင့်ပါလဲ။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ ဩစတြေးလျနိုင်ငံက ဆောင်းရာသီဟာ ဇွန်လကနေ ဩဂုတ်လအထိ ဖြစ်ပါတယ်။ မေလကုန်အထိ ဩစတြေးလျအစိုးရက တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်တဲ့ ထိုးဆေး ၁၈ သန်း အဆင်သင့် ပြင်ဆင်ထားခဲ့ပြီး ဒီပမာဏဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကထက် အရေအတွက် ၅ သန်း ပိုမို များပြားပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါ ၂ မျိုး တစ်ပြိုင်နက်တည်း မဖြစ်အောင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု လုပ်ငန်းတွေမှာ အခက်အခဲ မဖြစ်အောင် လူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားကြဖို့ တာဝန်ရှိသူတွေက တိုက်တွန်းနှိုးဆော် နေပါတယ်။
New South Wales ပြည်နယ်က အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်တဲ့ Sydney မှာရှိတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ဂေဟာတွေမှာ တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာကြောင့် သတိပေးချက်ကို အမြင့်ဆုံး ချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဘိုးဘွားရိပ်သာတွေမှာဆိုရင် ဘိုးဘွားတွေဆီကို အလည်အပတ်လာတဲ့ မိသားစုဝင်အားလုံး ကာကွယ်ဆေးထိုးထားဖို့ လိုသလို အဲဒီမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးထားဖို့ သတ်မှတ်ထားခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီလို ဆောင်ရွက်ချက်တွေကြောင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံမှာ မေလကနေ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ တုပ်ကွေးရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှု မရှိခဲ့ပါဘူး။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နှစ်စကနေ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့အထိ တုပ်ကွေးရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၃၆ ဦးပဲ ရှိပါတယ်။ ဒီပမာဏဟာ မနှစ်က အလားတူ ကာလက ကူးစက်ခဲ့တဲ့ ကိန်းဂဏန်းရဲ့ ၅.၁ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။
New South Wales ကျန်းမာရေးဌာနက ဒေါက်တာ Jeremy McAnulty က ကူးစက်ရောဂါ ၂ မျိုး တစ်ပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အခုနှစ် ဆောင်းရာသီမှာ တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးထိုးနှုန်းက အလွန်မြင့်မားခဲ့တယ်လို့ ပြောပြီး အခုလို ကာကွယ်ဆေးထိုး ထားတာဟာ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့ သူယုံကြည် နေပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေဖြစ်တဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ခပ်ခွာခွာနေတာ၊ ပွဲလမ်းသဘင်တွေကို ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်တာ၊ လက်ကို သေသေချာချာ သတိထားပြီး ဆေးကြောတာ ပိုလုပ်ဖို့နဲ့ ပိုးသတ်ပြီးသန့်စင်တာ တွေဟာ တုပ်ကွေးကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကို ထိန်းချုပ်ရာမှာ အင်မတန် ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဒေါက်တာ Jeremy က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

122. ဂျပန်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်နေပါသလဲ။

အဖြေ- COVID-19 နဲ့ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါဟာ ဖျားတာ၊ ချောင်းဆိုးတာလိုမျိုး ရောဂါရဲ့ အခြေခံ လက္ခဏာတွေက အတူတူပါပဲ။ အဲဒါကြောင့် ဒေသန္တရ ဆေးခန်းတွေက ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်လာခဲ့ရင် လူနာတွေကို ကုသဖို့ အခက်အခဲရှိ လာမှာကို စိုးရိမ်နေပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်ပွားမှုအတွက် ဆေးခန်းတွေ ပြင်ဆင်ထားမှုကို ကူညီပေးဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါအဖွဲ့က ကူးစက်ရောဂါတွေကို ပျောက်ကင်းအောင် ကုသခဲ့တဲ့ ဆေးမှတ်တမ်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွှန်ချက် ရေးဆွဲနေပါတယ်။
အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားတဲ့ နေရာတွေမှာ လူနာတွေအနေနဲ့ တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရော ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပါ ၂ မျိုးစလုံး စစ်ဆေးသင့်တယ်လို့ အကြံပြု ထားပါတယ်။ ဒါမှ COVID-19 ရောဂါပိုး ကူးစက်နေတယ်ဆိုရင် သိရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ဒေသတွင်း ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အခြေအနေကို အချက် ၄ ချက်အပေါ် အခြေခံပြီး စဉ်းစားလုပ်ကိုင်ကြဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။ ပထမ တစ်ချက်က ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ ခရိုင်ထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားမှုတော့ မရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်း ၂ ပတ်အတွင်းမှာ ကူးစက်မှုတွေ ရှိတဲ့ ဒေသတွေကို သွားခဲ့သူရှိရင်တော့ အဲဒီလူက ဗိုင်းရပ်စ် ပိုး ရှိ မရှိ စမ်းသပ်စစ်ဆေးရမယ်လို့ အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ပါရှိပါတယ်။
အဆင့် ၄ ကတော့ သီတင်း ၂ ပတ်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားပြီး အဲဒီကူးစက်မှုရဲ့ နောက်ကြောင်းကို ခြေရာခံလိုက်လို့ မရတော့တဲ့အခါမှာ အဖျားရှိတဲ့ လူနာတွေအားလုံးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။
ကလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားတာက ကလေးတွေဟာ ရောဂါကူးစက်လွယ်၊ ပြန့်ပွားလွယ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် လာမယ့် ဆောင်းရာသီမှာ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး ထိုးထားကြဖို့ အထူး သတိပေးထားပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ တုပ်ကွေးရော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပါ ၂ မျိုးစလုံးအတွက် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ကြဖို့က ကလေးတွေအတွက် အရေးကြီးတယ်လို့လည်း လမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးမှုကို ချက်ချင်း မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် လူနာတွေအနေနဲ့ အရင်ဆုံး တုပ်ကွေးရောဂါ အတွက် စစ်ဆေးမှုနဲ့ ကုသမှုခံယူပြီး သူတို့ရဲ့ အခြေအနေက တိုးတက် ကောင်းမွန်မလာဘူးဆိုရင် နောက် ၂ ရက်အကြာမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရှိ မရှိ စစ်ဆေးရမယ် လို့ အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ လာမယ့် ဆောင်းရာသီတစ်လျှောက်လုံး ဒီလမ်းညွှန်ချက်ကို အသုံးပြုစေ ချင်တယ်လို့ အဲဒီ အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ သတင်းအချက်အလက်အသစ် ရရှိတဲ့အခါမှာ ဒီလမ်းညွှန်ချက်ကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ အသစ် ဖြည့်စွက်ဖော်ပြပေးမယ်လို့လည်း ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

121. Pfizer ဆေးကုမ္ပဏီ နဲ့ တခြား ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက တီထွင်ထုတ်လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ တုပ်ကွေးရောဂါအတွက် ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ဘယ်လို ကွာခြားချက်ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ စနစ်မှာ ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားစေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေအတွက် ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်ဖို့ က ခက်ခဲတယ်လို့ အဲဒီ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောပါတယ်။ တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဆေးရုံတွေမှာ လက်တွေ့ သုံးစွဲနေတာ ဖြစ်မယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန အပါအဝင် သတင်းအရင်းအမြစ်တွေက တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ ရောဂါကူးစက်တာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ဆေး မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်မလာအောင် လျှော့ချပေးနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်လို့ရပါတယ်။ တကယ်လို့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြသလာတယ်ရင်တောင်မှ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားရင် ရောဂါ ပိုပြီး ဆိုးရွား မလာဘူးလို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံက လေ့လာချက်တွေအရ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက်ရှိတဲ့ သူတွေမှာ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးတွေထိုးထားရင် ရောဂါလက္ခဏာ တွေကို ၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ကနေ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကာကွယ်ပေးနိုင်ပြီး သေဆုံးမှုကို ၈၂ ရာခိုင်နှုန်း ကာကွယ်ပေးနိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တချို့ လေ့လာချက်တွေမှာ အသက် ၆ နှစ်အောက် ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေက ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန် လာတဲ့အန္တရာယ်ကို ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် တားဆီးပေးနိုင်ကြောင်း လည်း တွေ့ရှိခဲ့ကြတယ်လို့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တခြားတစ်ဖက်ကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နေပုံကို ကြည့်ရအောင်။ များသောအားဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးကို ထုတ်လုပ်တဲ့အခါ ပုံမှန် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးတွေမှာ အသုံးပြုတဲ့ နည်းပညာနဲ့ လုံးဝမတူတဲ့ နည်းလမ်းကို အသုံးပြုနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလို ကာကွယ်ဆေး အသစ်တွေကနေ ဘယ်လောက် မျှော်လင့်လို့ရမလဲဆိုတာတော့ မသိရသေးပါဘူး။
တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးတွေကို သဘာဝအတိုင်းရှိနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး တွေကနေ ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို မွေးမြူတယ် ပြီးတော့ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ဓာတုပစ္စည်းတွေ အသုံးပြုပြီး သူတို့ရဲ့ ကူးစက်နိုင်စွမ်းကို အားပျော့သွားအောင် လုပ်ခြင်းအားဖြင့် ဆက်ပြီး မကူးစက်နိုင်တော့ပါဘူး။ Pfizer ကုမ္ပဏီက တီထွင်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်တွေ ပါဝင်တဲ့ mRNA လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇကို အသုံးပြုထားပါတယ်။
အဲဒီကာကွယ်ဆေးက ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ရောက်တာနဲ့ ချက်ချင်း သုညကနေစပြီးတော့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ကောင်းလာစေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုး ထုတ်လုပ်ရာမှာ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က စီမံကိန်း ပါမောက္ခ နာကာယာမာ့ တဲဆုအို (Nakayama Tetsuo) က ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်ရာမှာ ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ Pfizer ကုမ္ပဏီက တီထွင်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးမှာ ပါတဲ့ mRNA မျိုးဗီဇ ကို မော်လီကျူးလေးတွေထဲမှာ ထည့်ထားပြီး ဆေးတောင့်တွေထဲကို ဆေးမှုန်လေးတွေ ထည့်ထားတဲ့ ပုံစံလိုမျိုး လုပ်ထားတာပါ။ အဲဒီလို ပုံစံမျိုးနဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို ထုတ်လုပ်ထားတာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုကို အားကောင်းစေနိုင်တယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ နာကာယာမာ့ တဲဆုအို က ပြောပါတယ်။

120. ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လို အန္တရာယ်တွေ ရှိလာနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ နယ်ပယ်က ဆရာဝန်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံ သွားဖွားနဲ့ မီးယပ်အထူးကုဆရာဝန်များ အသင်းက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လကုန်အထိ လေ့လာမှု ပြုထားတဲ့ စစ်တမ်းတစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစစ်တမ်းအရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ဝန်သက်တမ်း ရင့်လာတဲ့အချိန်မှာ အပြင်းအထန် ဖျားတာလိုမျိုး နေမကောင်းဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများလာတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ ရောဂါကူးခံရရင် အန္တရာယ်ရှိပေမယ့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေမှာ သိသိ သာသာကြီး ဆိုးရွားလာတဲ့ အနေအထား မတွေ့ရဘူးလို့ ဆရာဝန်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်-- လရင့်လာတာနဲ့ အမျှ သေသေချာချာ ဂရုစိုက်သင့်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
အဖျား ရှိတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အမျိုးသမီး ၅၈ ဦးကို အဲဒီအဖွဲ့က အနီးကပ် လေ့လာစောင့်ကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။
သူတို့တွေကို CT scans ရိုက် ကြည့်တဲ့အခါ တချို့က အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ကိုယ်ဝန် ၂၉ ပတ် မပြည့်သေးတဲ့ အမျိုးသမီး ၃၉ ဦးမှာ ၄ ဦးက အဆုတ်ရောင် ရောဂါ တွေ့ရတဲ့အတွက် စုစုပေါင်းရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က အဆုတ်ရောင် ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေတယ်လို့ ဆရာဝန်တွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။
ကိုယ်ဝန် ၂၉ ပတ် ကျော်တဲ့ အမျိုးသမီး ၁၉ ဦးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာမှာ ၁၀ ဦးက အဆုတ်ရောင် ရောဂါဖြစ်နေတဲ့အတွက် စုစုပေါင်းရဲ့ ၅၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုယ်ဝန် ၂၉ ပတ် မပြည့်သေးတဲ့ အမျိုးသမီး ၃ ဦးကို အောက်ဆီဂျင်နဲ့ ကုသထားခဲ့ရပြီး ဒါဟာ စုစုပေါင်းရဲ့ ၈ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်လရင့်တဲ့ အမျိုးသမီး ၇ ဦးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာမှာ သူတို့ကိုလည်း အလားတူအောက်ဆီဂျင်နဲ့ ကုသထားခဲ့ရပြီး ဒါဟာ စုစုပေါင်းရဲ့ ၃၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဒီအချက်အလက်တွေအရ ကိုယ်ဝန်လရင့်လာတဲ့နောက်ပိုင်း ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ရောဂါ အခြေအနေ ပိုဆိုးလာဖို့ ရှိတယ်ဆိုတာကို ပြသနေပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး အများစုဟာ ရောဂါလက္ခဏာ သိပ်မခံစားရဘဲ သက်သာ လာခဲ့ကြတာ တွေ့ရပါတယ်။
နိုင်ငံခြားသားခရီးသွား ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ဂျပန်ကို ရောက်ပြီး မကြာခင်မှာပဲ ကိုဗစ် ရောဂါရောဂါလက္ခဏာ ပြပြီးနောက် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ မွေးကင်းစ ကလေးတွေမှာ ကူးစက်ခံရတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမျိုးတော့ မတွေ့ရဘူးလို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
အဲဒီ စစ်တမ်းကို ကောက်ယူတဲ့ တာဝန်ခံ Showa တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ စဲခိဇာဝါ အာကီဟီကို (Sekizawa Akihiko) က ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတချို့ဟာ ကြိုတင်ကာကွယ်မှု လုပ်ထားတဲ့အတွက် အများစုက ကူးစက်မခံဘဲ အနည်းငယ်ပဲ ကူးစက်ခံရတာတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ အဲဒီစစ်တမ်းမှာတွေ့ရကြောင်း ပြောပါတယ်။ စစ်တမ်းရလဒ်အရ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရလည်း အသည်းအသန် နေမကောင်းဖြစ်တဲ့အန္တရာယ် မကြုံတွေ့ နိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မွေးဖွားခါနီးကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့တော့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အတွက် အထူးသတိထားသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ စဲခိဇာဝါ အာကီဟီကို (Sekizawa Akihiko) က ပြောပါတယ်။
ဂျပန် သွားဖွားနဲ့ မီးယပ် ကူးစက်ရောဂါများဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးလိုချင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အတွက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကနေ ဘယ်လို ကာကွယ်ရမလဲဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေကို သူတို့ရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ တင်ပေးထားပါတယ်။
ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ဖော်ပြထားချက်အရ ရောဂါပိုးကူးစက်ပြီးနောက် နေမကောင်းဖြစ်တဲ့ အခြေအနေဟာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးနဲ့ သာမန်အမျိုးသမီးကြားမှာ ကွာခြားမှု မရှိဘူးဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြပြီး အဆုတ်ရောင် ရောဂါ ဖြစ်ပွားတဲ့ သူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က မှတ်ချက်ပြုထားပါတယ်။
Nihon တက္ကသိုလ် ဆေးပညာဌာနက ပါမောက္ခ စာတိုးရှိ ဟာယာခါဝါ (Satoshi Hayakawa) က စစ်တမ်းရဲ့ အဓိက အချက်တွေကို အတူလေ့လာခဲ့ရာမှာ သန္ဓသား ကြီးထွားလာတာနဲ့အမျှ ကိုယ်ဝန် ရင့်လာတဲ့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အဆုတ်ဟာ အလုပ်ပိုလုပ်ရတဲ့အတွက် အဆုတ်က ပင်ပန်းလာပြီး တကယ်လို့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ် လာမယ်ဆိုရင် ကိုဗစ် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပါမောက္ခ ဟာယာခါဝါက စစ်တမ်း ရလဒ်တွေဟာ သူတို့ မျှော်လင့်ထားတဲ့ အတိုင်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေမှာ အသည်းအသန် နေမကောင်း ဖြစ်တာက အနည်းငယ်ပဲ ရှိတဲ့အတွက် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ကြောက်ရွံ့စရာ မလိုပါဘူးလို့ ပါမောက္ခ ဟာယာခါဝါက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မကူးစက်အောင် ကာကွယ်ဖို့တော့ ဂရုစိုက်သင့်တယ်လို့ ဖြည့်စွက် ပြောကြားထားပါတယ်။

119. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက် ပြန်နာလန်ထူ လာတဲ့ နောက်ပိုင်း ဘယ်လို အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- ရောဂါပိုးမရှိတော့ဘူးလို့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိတဲ့ လူနာတွေကို ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ပြုလိုက်ပြီးနောက်ပိုင်း အဲဒီလူနာတွေဟာ လနဲ့ချီပြီး ကာလရှည်ကြာ ရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဝေဒနာတွေ ခံစားနေရတယ်လို့ ဂျပန်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ ရောဂါပိုး မရှိတော့လို့ ဆေးရုံက ဆင်းသွားတဲ့ လူတော်တော်များများက အဖျားကြီးတာ၊ မောပန်းတယ်လို့ ခံစားရတာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူရခက်ခဲတာ ဒါမှမဟုတ် သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ လှုပ်ရှားလုပ်ကိုင်ရာမှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါတွေကို ကုသတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တိုကျိုက တက္ကသိုလ်ဆေးရုံတွေမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ပြည့်စုံလုံလောက်တဲ့ ကုသမှုတွေ ပေးပြီးနောက်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေရဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး NHK က စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဆေးရုံ ၄၆ ခုထဲမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို ကုသတဲ့ ဆေးရုံ ၁၈ ခုက တုံ့ပြန်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
ကူစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ တိုးတက်ကောင်းမွန် လာပြီးနောက် လူနာကို ရောဂါပိုး မရှိတော့ဘူးလို့ စစ်ဆေးတွေ့ရှိ ခဲ့တဲ့ အတွက် ဆေးရုံက ဆင်းခွင့်ပေးတာ ဒါမှမဟုတ် တခြားဆေးရုံကို ပြောင်းရွှေ့လိုက်တဲ့ လူနာတွေဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလကုန်အထိ စုစုပေါင်း ၁၃၇၀ ရှိတယ်လို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။ အနည်းဆုံး ၉၈ ဦးလောက်ကတော့ သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ ဒီရောဂါကြောင့် အခက်အခဲနဲ့ ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ သူတို့တွေက ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ပြုလိုက်တဲ့ အထဲက ၇ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။
နာတာရှည်အဆုတ်ရောင်ရောဂါနဲ့ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ တခြားရောဂါတွေကြောင့် ၄၇ ဦးက အသက်ရှူရခက်ခဲတဲ့ ဝေဒနာ ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ ၆ ဦးကတော့ အိမ်မှာ အောက်ဆီဂျင် ပေးထားခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေရှိပါတယ်။

၄၆ ဦးကတော့ ဆေးရုံမှာ အကြာကြီးနေခဲ့ရတာကြောင့် ကြွက်သားတွေ မသန်မာတော့တာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားနိုင်စွမ်း အားနည်းနေတာမျိုးတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၇ ဦးက အသက်အရွယ်ကြီး သူဖြစ်တာနဲ့ တခြားအချက်တွေကြောင့် မှတ်ဉာဏ်စွမ်းအားတွေ ချို့ယွင်းလာပါတယ်။
တချို့က အနံ့ခံအာရုံ ပုံမှန်မဟုတ်တော့တာနဲ့ ဦးနှောက် အလုပ်လုပ်ပုံ ချို့ယွင်းသွားတာမျိုးတွေ ဖြစ်တယ်လို့ တုံ့ပြန်ဖြေကြားသူတွေက ပြောပါတယ်။
နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေ ခံစားနေရတဲ့ လူတော်တော်များများဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာနဲ့ နှလုံးရဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံ အားကောင်း အောင် ပံ့ပိုးပေးဖို့ အသက်ရှူစက်တွေ၊ အသက်ကယ် အထောက်အကူပြု ECMO စက်တွေနဲ့ ကုသနေရပါတယ်။
တုံ့ပြန်ဖြေကြားသူ တစ်ဦးက တချို့လူနာတွေဟာ ရောဂါပိုး မတွေ့ရှိတော့တဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတောင်မှ တတ်ကျွမ်းနားလည်တဲ့ သူနာပြုထားပြီး ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ သူနာပြုနဲ့ စောင့်ရှောက်ဖို့ လိုတယ်ဆိုပြီး ဆေးရုံမှာ အကြာကြီး ဆက်-တက်နေတာဟာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတစ်ခုလုံးကို မနိုင်မနင်းတွေ ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ ထောက်ပြ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စ တွေကိုပါ ထည့်စဉ်းစားဖို့ မဟာဗျူဟာ လိုအပ်ကြောင်းလည်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုက ပြောပါတယ်။
ဖြေကြားသူနောက်တစ်ဦးက လူနာတွေဟာ ဆေးရုံကဆင်းပြီး လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြန်ဝင်လာတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ပြဿနာ အမျိုးမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တာကြောင့် သတိထားနေထိုင်ကြဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။

118. COVID-19 ကူးစက်ခံရပြီးနောက် ပြန်နာလန်ထူလာပြီး နာတာရှည်ဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ သုတေသန ပြုလုပ်နေတဲ့ အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီး ပြန်ကောင်းလာတဲ့ လူနာတွေဟာ လအတော်ကြာအောင် ဖျားနာတာတွေ၊ မောပန်း နွမ်းနယ်တာတွေ ဖြစ်ကြတာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာရော ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာပါ တော်တော်များများ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒါအပြင် ရောဂါပိုး မရှိတော့ဘူးဆိုပြီး ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ရပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတောင် အသက်ရှူရခက်ခဲတာတွေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အလုပ် လုပ်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းသွားတာတွေ နေ့စဉ်ဖြစ်လေ့ ရှိကြတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
Japanese Respiratory Society အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ သုတေသန အဖွဲ့ ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ အဆုတ်ရဲ့လုပ်ဆောင်ပုံတွေ ယိုယွင်းလာပုံကို စက်တင်ဘာလ ကတည်းကစပြီး သုတေသန ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့အစည်းက ဂျပန်နိုင်ငံ တစ်ဝန်းက ဆေးရုံ ဆေးခန်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဆရာဝန်တွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အချက် အလက်တွေ ပေးပို့ဖို့ တောင်းဆိုနေပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်တဲ့ ယိုကိုယာမာ့ အာကိဟီတို (Yokoyama Akihito) က တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ လူနာတွေရဲ့ အဆုတ်လုပ်ဆောင်ပုံတွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရပြီး ကုသလိုက်လို့ ရောဂါပိုး မရှိတော့ဘူးလို့ စစ်ဆေးပြီးနောက်မှာတောင်မှ အဆုတ်က အပြည့်အဝ ပုံမှန် ပြန်ဖြစ်မလာတဲ့ လူနာတွေ အများအပြား တွေ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဂျပန်မှာလည်း အလားတူ လူနာမျိုးတွေ တော်တော်များများ ရှိတယ် လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက် ခံထားရတဲ့သူတွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက်က ကုသမှုခံယူပြီးနောက်ပိုင်း---တွေ့ရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိသလဲဆိုတာကို အပြည့်အဝ မှန်းဆလို့ မရနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်မှာ အဲဒီလူနာတွေကို လေ့လာဖို့ အချက်အလက် စုဆောင်းနေပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ လေ့လာ သိရှိထားတာတွေကို အသုံးချပြီး လူနာတွေကို ကုသသွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။

117. COVID-19 ရောဂါပိုးကနေ အစပိုင်းမှာ ပြန်ကောင်းလာပြီးတဲ့နောက်မှာတောင်မှ တချို့လူတွေက နာတာရှည် ရောဂါ လက္ခဏာတွေခံစားနေရတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးဆိုင်ရာ အမျိုးသားစင်တာ (National Center for Global Health and Medicine) က သုတေသီတွေ ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဟာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီး ဆေးရုံကနေ ဆင်းခွင့်ပြုလိုက်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လူနာတွေကို သူတို့ရဲ့ အခြေအနေကို ဆက်ပြီး စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့ စစ်တမ်း ကောက်ယူမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
စစ်တမ်းအရ တချို့လူတွေက ဆံပင်တွေ ကျွတ်ကုန်တယ်ဆိုတာကို အဲဒီသုတေသီတွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ တချို့လူတွေကတော့ ၄ လ ကြာပြီးနောက်မှာတောင်မှ အသက်ရှူ မဝတာ၊ အနံ့ အရသာ မရတော့တာတွေ ရှိတယ်လို့ ပြောနေကြပါတယ်။
နာတာရှည်ခံစားနေရတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေအတွက် အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိစေဖို့ သူတို့ရဲ့ သုတေသန ကြိုးပမ်းမှုကို ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ အဲဒီ သုတေသီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ဆံပင်ကျွတ်တယ်ဆိုတာကတော့ အီဘိုလာနဲ့ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်ခံရသူတွေအကြားမှာလည်း ဖြစ်နေကျ အခြေအနေတစ်ခုပါ။
သုတေသီအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာ Morioka Shinichiro က ကာလရှည်ကြာ ဆေးကုသမှုခံယူရတဲ့အတွက် စိတ်ဖိစီးမှုတွေကြောင့် ဆံပင်ကျွတ် တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

116. လူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားခဲ့ရင်တောင်မှပဲ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရနိုင်ပြီး တစ်ဖန်ပြန်ကူးစက်ခံရမှုကို အပြည့်အဝ ကာကွယ်ဖို့ မလွယ်ဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေဆီကနေ ကြားသိရ ပါတယ်။ ဟုတ်ပါသလား။

အဖြေ- မကြာခင် ကာလမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေ ရရှိနိုင်ဖို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ နယ်ပယ်အသီးသီးက ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတွေအနေနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေကို သတိထားပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့ကိုတော့ မပေါ့သင့်ဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက သတိပေးနေပါတယ်။
လက်ကို သေသေချာချာ ဆေးကြောတာနဲ့ “အ” သုံးလုံးလို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အဖွဲ့လိုက် လူစုဝေးတဲ့ နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့နဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးအကြား ခပ်ခွာခွာနေကြဖို့ အပါအဝင် အခြေခံ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို လူမှုအဖွဲ့အစည်းမှာ ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်ကြဖို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက တိုက်တွန်း နေပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းယူနေတဲ့ NHK က သတင်းထောက်တွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မသိသေးတဲ့အချက်တွေ အများကြီး ရှိသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သုတေသနအမျိုးမျိုးမှာ တိုးတက်လာမှုတွေကို အနီးကပ် စောင့်ကြည့်သင့်တယ်လို့လည်း သူတို့က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အားလုံး အတူတူ အခြေခံ ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သေသေချာချာ ဆက်လုပ်သွားကြဖို့က ပိုပြီး အရေးကြီးတယ်လို့ အလေးအနက် ပြောကြားထားပါတယ်။

115. ဒီကမ္ဘာကြီးကနေ ပျောက်သွားမယ့်ပုံ မရှိတဲ့ ကုသရ ခက်တဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းသင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဒီအကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အိုစာကာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခလည်းဖြစ် ရောဂါပိုးမွှားဗေဒဆိုင်ရာ ဂျပန်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်း ဖြစ်သူ Matsuura Yoshiharu က ပြောပြထားပါတယ်။ အအေးမိခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အရင်ကတည်းက ရှိနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ အကြိမ်ကြိမ် ပြန်ကူးစက်နိုင်သလို နိုဘယ် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကလည်း တစ်ဖန်ပြန်ကူးစက်နိုင်ခြေ ရှိတယ်လို့ ယူဆထားပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်ကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။
တစ်ဖန်ပြန်ကူးစက်မှု မဖြစ်ဘူးဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က အလွန်ရှားပါးတယ်လို့ ပါမောက္ခ Matsuura က ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ပြီးတော့ ပင်မဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို နှိမ်နင်းနိုင်မယ်ဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေက အသက်မရှင်နိုင်ဘူးလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ လူသားနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကြားမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ရောဂါကူးစက်တဲ့ ပုံစံကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ် ထပ်ခါတလဲလဲ ကူးစက်မှုတွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို လျော့ပါး သက်သာလာစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို အကြောက်မလွန်ကြဖို့ ပါမောက္ခ Matsuura က ပြောပါတယ်။

113. တခြားထိရောက်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေရှိပါသလား။

အဖြေ- ကာကွယ်ဆေး တော်တော်များများကို ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း လှည့်ပတ်နေတဲ့ သွေးထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ထွက်လာအောင် လုပ်ဖို့ ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ သုတေသနနဲ့ တီထွင်ထုတ်လုပ်မှုတွေက စမ်းသပ် လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Katayama Kazuhiko ဟာ နှာခေါင်းထဒကို ဖျန်းတဲ့ ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစားသစ်တစ်မျိုးကို စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ နှာခေါင်းအတွင်းထဲကို အဲဒီကာကွယ်ဆေး အသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အထက်ပိုင်းမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဒီဗိုင်းရပ်စ် မဝင်နိုင်အောင် တားဆီးပေးနိုင်တယ်လို့ သူက ယုံကြည်နေပါတယ်။ နောက်ထပ်နှစ်တော်တော်များများ သုတေသန ဆက်လုပ်သွားဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
IgA ခုခံစွမ်းအား ပဋိပစ္စည်းတွေကို နှာခေါင်း အတွင်းပိုင်းမှာ ရှိတဲ့ ချွဲအမြှေးပါးတွေထဲမှာ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းအတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးမျိုးဝင်ပြီး အရေအတွက် မများလာခင်မှာ အဲဒီပဋိပစ္စည်းက ရောဂါကူးစက်မလာအောင် ဟန့်တားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီနည်းနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေက အဆုတ်ထဲကို မရောက်အောင် ကာကွယ်တားဆီးပေးနိုင်မယ်လို့ ပါမောက္ခ Katayama က ပြောပါတယ်။

112. နောက်တစ်ကြိမ် တစ်ဖန်ပြန်ကူးစက်ခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ အခုလက်ရှိ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှု အကြားက ဆက်နွှယ်မှုကို ဘယ်လိုနားလည်ထား သင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- ထုတ်လုပ်တဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိရောက်မှုရှိဖို့အတွက် တစ်ဖန်ပြန်ကူးစက်ခံရမှုတွေကို သေချာလေ့လာစစ်ဆေးဖို့ အလွန် အရေးကြီးပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို အားနည်းသွားအောင် လုပ်ဆောင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်းတွေ ထွက်လာအောင် လှုံ့ဆော်တဲ့နည်းနဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေကို ခုခံနိုင်အောင် ပံ့ပိုးပေးဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်းတွေကို ထုတ်ထားပြီးဖြစ်နေလျက်နဲ့ တစ်ဖန် ပြန် ကူးစက်ခံရ မယ်ဆိုရင်တော့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းထုတ်စရာတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ရောဂါပိုးမွှားဗေဒပညာရှင် ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo က လူတွေက နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်ကူးစက်ခံထားရတဲ့အတွက်ကြောင့် ကာကွယ်ဆေးက အလုပ် မလုပ်ဘူးဆိုပြီး အလျင်စလို ကောက်ချက် မချသင့်ဘူးလို့ လူတွေကို သတိပေးထားပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်အသုံးပြုပြီး နောက်ပိုင်းမှာတောင်မှ တစ်ဖန်ပြန် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိ နေပေမယ့်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့ ရရှိလာမယ့် ကောင်းကျိုး တွေလည်း ရှိပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးတာဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကို သေချာပေါက် ကာကွယ်ဖို့ ရည်ရွယ်ရုံ တစ်ခုတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေး ဆိုတာ လူနာတွေကို ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်တာတွေ အပါအဝင် တခြား အကျိုး ကျေးဇူးတွေ ရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်ထားကြောင်းလည်း ပါမောက္ခ Nakayama က အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

111. ရောဂါပိုး နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်မံကူးစက်ခံရမှုတွေကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ခြင်း ရှိ မရှိ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- Kitasato တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Katayama Kazuhiko က ရောဂါပိုး နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်မံ မကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့ ခက်ခဲတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအထက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်းစတဲ့ ချွဲ၊ သလိပ်ထွက်တဲ့ အမြှေးပါးလေးတွေ ကနေ တစ်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်ရောက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ IgA လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ် ပဋိပစ္စည်းတွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ထုတ်ဖို့အတွက် အဲဒီ တံတွေးထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူတစ်ဦးက ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီး အဲဒီရောဂါပိုးကို ပြန်တိုက်ခိုက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း ထွက်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း အချိန်တိုအတွင်းမှာ IgA ကိုယ်ခံအားစနစ်ရဲ့ အဆင့်က ပုံမှန်ရှိတဲ့ အဆင့်ထက် ကျဆင်းသွားတာကို တွေ့ရတယ်လို့ ပါမောက္ခ Katayama က ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် IgA ကိုယ်ခံအားစနစ်ရဲ့အဆင့်က ကျဆင်းသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒုတိယအကြိမ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တားဆီးဖို့ ခက်ခဲသွားနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတစ်ဦးရဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအထက်မှာ IgA ကိုယ်ခံအားစနစ် ဘယ်လောက် ထုတ်လုပ်နိုင်တယ်-- သူတို့တွေဟာ ဘယ်လောက် ကြာကြာ နေနိုင်တယ်ဆိုတာကို ရှာဖွေဖို့ သုတေသန စီမံကိန်းတစ်ခုကို စတင်ဖို့ ပါမောက္ခ Katayama က စီစဉ်နေပါတယ်။ နောက်ထပ် အကြိမ်ကြိမ် ဘယ်လိုမျိုး ကူးစက်ခံရတာလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဒီသုတေသနက အဖြေကို ထုတ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

110. တစ်ဖန်ပြန် ကူးစက်ခံရရင် ရောဂါလက္ခဏာတွေက ပြင်းထန်မှာလား။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မဟုတ်တဲ့ တခြားဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အများစုဟာ နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်မံ ကူးစက်ခံရတဲ့အချိန်မှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေက အရင်ကူးစက်ခံရတာလောက် မဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ်လည်း ဘာရောဂါလက္ခဏာမှ မပြတာမျိုးလည်း ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အအေးမိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ဖြစ်စေတတ်တဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါပိုး (RSV) ကူးစက်တဲ့အကြောင်းကို ကြည့်ရအောင်။ အဲဒီရောဂါပိုးက ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ ကူးစက်ရင် ပိုပြီး ရောဂါ လက္ခဏာ ဆိုးရွားနိုင်ပြီး တချို့လူနာတွေဆိုရင် အဆုတ်ရောင် ရောဂါနဲ့ အသည်းအသန် ဖျားတာမျိုးတွေအထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
Kitasato တက္ကသိုလ်က ရောဂါပိုးမွှားဗေဒ ပညာရှင် ပါမောက္ခ Nakayama Tetsuo ဟာ RSV ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ ကလေးငယ် ၉၁ ဦးရဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့ အခါမှာ တခြားရောဂါ ပိုးမွှားကို တိုက်ထုတ်ဖို့အတွက်ကြိုးပမ်းတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က ပဋိပစ္စည်းတွေကို ဖန်တီးပေးတယ်။ ပဋိပစ္စည်းတွေ လုံလုံလောက်လောက် ထုတ်လုပ်နိုင်ရင် ကူးစက်ခံရမှုကို တားဆီးနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ထား ပါတယ်။
အဲဒီလေ့လာမှုကနေ တွေ့ရှိချက်အရ ၁ နှစ် အရွယ်ကလေး ကူးစက် ခံရတဲ့အခါ ပဋိပစ္စည်း ပမာဏကို အနည်းငယ်သာ ထုတ်လုပ် နိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ အကြိမ်ကြိမ် ကူးစက်ခံရပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ပဋိပစ္စည်း ပမာဏ တိုးပွားလာတာကို တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။
ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းပမာဏ တိုးပွားလာတာနဲ့အမျှ ရောဂါ လက္ခဏာတွေက ပိုပြီး အားပျော့သွားတာကို တွေ့ရှိရတယ်လို့ အဲဒီလေ့လာချက်မှာ တွေ့ရပါတယ်။ ကူးစက်သူ အများစုမှာ နှာရည်ယိုတာလောက်ပဲ ဖြစ်တာ တွေ့ရပါတယ်။
သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါကို ကြည့်ရအောင်။ ဒီရောဂါကတော့ ဒုတိယတစ်ကြိမ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ရောဂါလက္ခဏာ ပိုပြီး ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါဟာ ခြင်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရောဂါဖြစ်ပြီး အဖျားကြီးခြင်းနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ခေါင်းကိုက်ခြင်းတွေကို ဖြစ်စေနိုင် ပါတယ်။
ဒါဆို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကရော ဘယ်လိုနေမလဲ ကြည့်ရအောင်။ ပါမောက္ခ Nakayama ကတော့ တချို့လူတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ တချို့ကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နောက်တစ်ကြိမ် ကူးစက်ခံထားရတယ် ဆိုတာကိုတောင် သတိမထားမိတာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်ပြီးတော့ ကူးစက်ခံရတဲ့ လက္ခဏာတွေက ဘယ်လိုမျိုးလဲဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးတဲ့အတွက် ကိုယ့်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အခြေအနေကို မဖြစ်မနေ သတိထား စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုအပ်တယ် လို့လည်း ပါမောက္ခ Nakayama က ပြောပါတယ်။

109. ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရတဲ့သူတွေ ပြန်နာလန်ထူ လာပြီး နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်ကူးစက်ခံရတဲ့ သူတွေအကြောင်း မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး ပျောက်သွားပြီးမှတစ်ဖန်ပြန် ကူးစက်ခံရတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ရှိနေတယ်လို့ သတင်းတွေမှာ တွေ့နေရပါတယ်။ ဒါဟာ တကယ်ပဲ ဖြစ်ပျက် နေတာလား၊ ကာကွယ်ဆေးကရော ထိရောက်နိုင်သလား ဆိုတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးသွားပါမယ်။
ဟောင်ကောင် တက္ကသိုလ်က သုတေသီတွေက ဩဂုတ်လမှာ ပြန်လည်ကူးစက်မှုတွေ တစ်ကျော့ပြန်ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ သတင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးဟာ မတ်လကုန်မှာ ပထမတစ်ကြိမ် ကူးစက်ခံခဲ့ပြီးနောက် ပြန်နာလန်ထူ လာခဲ့တယ်လို့ သူတို့တွေ အတည်ပြုခဲ့ကြပေမယ့် နောက်ပိုင်း ၄ လကျော်အကြာမှာ အဲဒီအမျိုးသားဆီမှာ ဒုတိယအကြိမ် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ပြန်ပြီး ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ သုသေသီတွေက ပြောပါတယ်။
ကူးစက်မှု ၂ ခုမှာ တွေ့ရတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ မျိုးဗီဇတွေက ကွဲပြားခြားနားတာကြောင့် ဒါဟာ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး သိပ္ပံနည်းကျ သက်သေပြနိုင်တဲ့ ရောဂါပိုး တစ်ဖန် ပြန်ကူးစက်မှု ဖြစ်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
ဟောင်ကောင်တက္ကသိုလ်က သုတေသီတွေက အဲဒီလို သတင်း ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေက သုတေသီအဖွဲ့တွေကလည်း အလားတူ ကြေညာချက်မျိုးတွေ ထုတ်ခဲ့ကြပါတယ်။
"Nature" သိပ္ပံဂျာနယ်မှာ ရောဂါပြန်လည်ကူးစက်ခံရတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဆောင်းပါးကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ စိတ်ဝင်စားမှုတွေ တိုးလာပါတယ်။
လူတွေမှာ တကယ်ပဲ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ထပ်မံကူးစက်ခံ ရနိုင်သလားဆိုတဲ့ အကြောင်းကို ရောဂါပိုးမွှားဗေဒပညာရှင်ဖြစ်သူ ခီတစာ့တို (Kitasato) တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ နာကာယာမာ့ တဲဆုအို (Nakayama Tetsuo) ကို မေးခဲ့ပါတယ်။
ရောဂါပိုး ထပ်မံကူးစက်ခြင်းဆိုတာ တခြားဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အမျိုးမျိုး ကလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတွေအနေနဲ့ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တစ်ဖန် ပြန်ကူးစက်ခံရ နိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ နာကာယာမာ့ တဲဆုအို က ပြောပါတယ်။

108. စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ဈေးလျှော့ပေးတာကြောင့် အပြင်ထွက်စားရတာ ပျော်ဖို့ ကောင်းပေမယ့် ရောဂါကူးစက်မှာကို စိုးရိမ်သင့်ပါသလား။

အဖြေ- Go To Eat အစီအစဉ်ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ တခြား အစားအသောက်တွေ ရောင်းတဲ့ နေရာတွေမှာ ရောဂါမကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သေသေချာချာ လုပ်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဥပမာ-ဆိုင်ဝင်ပေါက်တွေနဲ့ သန့်စင်ခန်းတွေရဲ့ ဝင်ပေါက်တွေမှာ လက်သန့်ဆေးရည်တွေ ချထားပေးတဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်နည်းမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုင်အတွင်းထဲမှာလည်း လေသန့်စင်အောင် လုပ်တဲ့ လေသန့်စက်လို၊ လေစုပ်ပန်ကာလို ပစ္စည်းမျိုးတွေ ထားရှိဖို့လိုပြီး လေဝင်/ လေထွက်ကောင်းအောင် အမြဲ ဖွင့်ထားရပါမယ်။ ပိတ်ထားတဲ့ တံခါးတွေနဲ့ ပြတင်းပေါက်တွေကို မကြာ မကြာ ဖွင့်ပေး ရပါမယ်။
ဆိုင်တွေမှာ စားပွဲတွေနဲ့ ထိုင်ခုံတွေကို တစ်ခုံနဲ့ တစ်ခုံကြား ၁ မီတာအကွာအဝေးမှာ ထားသင့်ပါတယ်။ လာစားတဲ့ ဧည့်သည် တစ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့စီကိုလည်း တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အနည်းဆုံး ၁ မီတာ ဖြစ်နိုင်ရင် ၂ မီတာလောက် အကွာအဝေးခြားပြီး နေရာချ ပေးသင့်ပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် စားပွဲပေါ်မှာ ပလတ်စတစ်အကာနဲ့ ကန့်ထားတာ ဒါမှမဟုတ် စားပွဲ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကြား ပလတ်စတစ် ကန့်လန့်ကာ ကာထားတာမျိုး လုပ်ထားသင့်ပါတယ်။ ကောင်တာမှာ ထိုင်ပြီးစားရင်လည်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးကြားမှာ သင့်တော်တဲ့ အကွာအဝေးထားပြီး နေရာချထားပေးသင့်ပါတယ်။
ဆိုင်မှာ အတူတူလာစားတဲ့ သူ မတူတဲ့အဖွဲ့တွေ စားပွဲတစ်လုံးကို မျှသုံးမယ်ဆိုရင် သူတို့အနေနဲ့ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် မျက်နှာချင်းဆိုင် မထိုင်သင့်ပါဘူး။ မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်မယ်ဆိုရင် တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်အကြား စားပွဲပေါ်မှာ ပလတ်စတစ် အကြည်နဲ့ ခြားပြီး ကာထားဖို့ လိုပါတယ်။
ဂျပန် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဝန်ကြီးဌာနက အရာရှိတွေက ဒီလိုအစီအမံတွေကို ဆိုင်တွေမှာ ဆောင်ရွက်ထားခြင်း ရှိ မရှိ သိရအောင် ကြိုတင်အကြောင်းမကြားဘဲ ရုတ်တရက် ဝင် စစ်ဆေးတာမျိုးတွေ လုပ်နေပါတယ်။ မလိုက်နာတဲ့ ဆိုင်တွေကို ဒီ Go To Eat အစီအစဉ်ထဲနေ ထုတ်ပယ်သွားမယ်လို့ အဲဒီအရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။ ခရိုင်တစ်ခုမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ပြန့်ပွားခဲ့ရင် အဲဒီခရိုင်ကို Go To Eat အစီအစဉ်ထဲနေ ထုတ်ပယ်လိုက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

107. Go To Eat အစီအစဉ် အပိုင်း ၃။

Go To Eat အစီအစဉ်မှာ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့က စပြီး အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်ကနေ ကြိုတင်ဘွတ်ကင်ယူပြီး စာရင်းသွင်း ထားတဲ့အခါ ညစာစားသုံးသူတွေက အမှတ်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။ “ဒီကူပွန် စနစ်က ဘယ်လိုမျိုး ရှိပါသလဲ” ဆိုတာ ပြောပြပါမယ်။
Go To Eat အစီအစဉ်အောက်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ခရိုင် ၄၇ ခုထဲက ၃၃ ခုမှာ အစားအသောက် ကူပွန်တွေထုတ်ဖို့ ကနဦးတုန်းက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက် နေ့မှာ ကျန်တဲ့ ခရိုင် ၁၄ ခုကလည်း ကူပွန်တွေ ထုတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် အခုဆိုရင် ခရိုင်တိုင်းက ဒီအစီအစဉ်မှာ ပါဝင်လာတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နီအိဂါ့တ ခရိုင်မှာ အောက်တိုဘာလ ၅ ရက်နေ့က အစားအစာကူပွန်ကို ထုတ်ရောင်းခဲ့ပြီးနောက် ယာမာ့နာ့ရှိခရိုင်မှာ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့နဲ့ အိုစာကာခရိုင်မှာ အောက်တိုဘာလ ၁၄ ရက်မှာ စတင်ထုတ်ရောင်းခဲ့ ပါတယ်။ ခရိုင်အများစုက နိုဝင်ဘာလမှာ စတင်ဖို့ ရှိပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်တွေက ထုတ်ထားတဲ့ အစားအသောက် ကူပွန်တွေကို Go To Eat အစီအစဉ်မှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ခရိုင်ပေါ်မူတည်ပြီး သူတို့ထုတ်တဲ့ ကူပွန်တွေကို အွန်လိုင်းကနေ ဝယ်ယူနိုင်သလို  ၂၄ နာရီဖွင့်ထားတဲ့ စတိုးဆိုင်တွေနဲ့ တခြား နေရာတွေမှာလည်း  ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ကူပွန်တစ်စောင်ကို ရောင်းတဲ့ဈေးက မူရင်း ဈေးနှုန်းထက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုသက်သာပါတယ်။ ဥပမာ-ယန်း ၁၂,၅၀၀ တန်ဖိုးရှိတဲ့ ကူပွန်တစ်စောင်ကို ယန်း ၁၀,၀၀၀ နဲ့ ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။
တချို့ခရိုင်တွေကထုတ်ထားတဲ့ အစားအစာကူပွန်တွေက အဲဒီခရိုင်မှာ နေထိုင်တဲ့ သူတွေကိုပဲ ထုတ်ပေးတဲ့ ကူပွန်လည်း ရှိတာကြောင့် သတိထား စစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

106. Go To Eat အစီအစဉ် အပိုင်း ၂။

Go To Eat အစီအစဉ်မှာ “စားသောက်ဆိုင်တွေကို  အင်တာနက် စာမျက်နှာကနေ ကြိုတင်စာရင်းပေးတာ ဘယ်လို လုပ်ရမလဲ” ဆိုတာနဲ့ “ပွိုင့်တွေ ဘယ်လို ရအောင် လုပ်မလဲ” ဆိုတာကို ပြောပြပါမယ်။
အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေကနေတစ်ဆင့် စားသောက်ဆိုင်တွေကို ကြိုတင်ဘွတ်ကင်ယူပြီး စားရင် ညဘက် အပြင်ထွက် စားသုံးသူတွေ အနေနဲ့ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့က စပြီး ပွိုင့်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။
ပွိုင့်တွေရဖို့အတွက်ဆိုရင် Go To Eat အစီအစဉ်မှာပါတဲ့  စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းတာမျိုး လုပ်ထားရပါမယ်။ စားသောက်ဆိုင်မှာ စားစရာတွေကို စားသုံးပြီးနောက် သီတင်း တစ်ပတ်လောက်မှာ အဲဒီပွိုင့်တွေကို ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အင်တာနက်မှာ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းရုံနဲ့ ပွိုင့်တွေ ရရှိတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ တကယ်တမ်း သွားစားပြီးမှသာ ပွိုင့်အမှတ် ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတစ်ဦးက နေ့လယ်စာအတွက် ယန်း ၅၀၀ ဖိုးနဲ့ ညစာအတွက် ယန်း ၁၀၀၀ တန်ဖိုး ရှိတဲ့ ပွိုင့်တွေ ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ရထားတဲ့ ပွိုင့်ကို ငွေအဖြစ် ပြန်သုံးဖို့အတွက် ကိုယ် ကြိုတင်ဘွတ်ကင်လုပ်ထားတဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်ကို အသုံးပြုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုတင်စာရင်းသွင်းနိုင်တဲ့ အများဆုံး အရေအတွက်က တစ်ကြိမ်မှာ လူ ၁၀ ဦးစာ အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုတင် စာရင်းသွင်းတဲ့ အရေအတွက်ပေါ် မူတည်ပြီး ပွိုင့် ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရထားတဲ့ပွိုင့်ကို  ဘွတ်ကင်လုပ်တဲ့သူရဲ့ အကောင့်ထဲကို ထည့်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပွိုင့်တွေကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကုန်အထိ အကြိမ်အရေအတွက် အကန့်အသတ်မရှိ ရယူနိုင်ပါတယ်။
အဲဒီပွိုင့်တွေကို နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက်ဖြစ်တဲ့ မတ်လကုန် အထိပဲ သုံးနိုင်ပါတယ်။

105. Go To Eat အစီအစဉ် အပိုင်း ၁။

ဂျပန်အစိုးရက ဦးဆောင်ပြုလုပ်တဲ့ Go To Eat အစီအစဉ်ကို တင်ဆက်ပေးပါမယ်။ ဒီအစီအစဉ်ဟာ လူတွေ ညဘက် အပြင်ထွက်ပြီး စားသောက်ဖို့ အားပေးတာနဲ့ စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းကို ထောက်ပံ့ ပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။  အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့က စပြီး အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်ကနေ တစ်ဆင့် စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ကြိုတင် ဘွတ်ကင်ယူပြီး စားမယ်ဆိုရင် ညဘက် အပြင်ထွက်စားသူတွေက ပွိုင့်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။ Go To Eat အစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက် ၂ ချက်ကို အကြမ်းဖျင်း ပြောပြပါမယ်။
Go To Eat campaign မှာပါတဲ့ အချက် ၂ ချက်ထဲက ပထမ တစ်ချက်ကတော့ စားသောက်ဆိုင်တွေကို အွန်လိုင်းကနေ ကြိုတင်စာရင်းပေးတဲ့အခါ  ပွိုင့်တွေ ရလာနိုင်ပါတယ်။  ကြိုတင် စာရင်းသွင်းဖို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဘွတ်ကင်လုပ်တဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာကနေတစ်ဆင့် စာရင်းပေးမှသာ ပွိုင့် ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။   ကြိုတင်စာရင်းပေးပြီးမှ ညစာ သွားစားတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ ကိုယ်ရထားတဲ့ ပွိုင့်တွေကို နောက်တစ်ကြိမ် အစားအသောက် ဝယ်စားတဲ့ အခါမှာ သုံးနိုင်ပါတယ်။
Go To Eat အစီအစဉ်ထဲက ဒုတိယ အချက်ကတော့ ခရိုင်အသီးသီးက ထုတ်ထားတဲ့ ဈေးဝယ်ကူပွန်တွေကို ကြိုတင် ဝယ်ယူနိုင်တာ  ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့ခရိုင်တွေကတော့ သူတို့ခရိုင်ထဲမှာ ရှိတဲ့ ဒေသခံတွေကိုပဲ ရောင်းချဖို့ ကန့်သတ်ထားတာမျိုး ရှိပါတယ်။

104. Go To Travel အစီအစဉ် အပိုင်း ၅။

ခရီးသွားလုပ်ငန်းတိုးမြှင့်တဲ့ Go To Travel အစီအစဉ်ထဲမှာ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့ရင် ကြိုတင်ဘွတ်ကင် လုပ်ထားတာကို ဖျက်တဲ့အခါ ပေးရမယ့် လျော်ကြေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပါမယ်။  
ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ မြင့်တက်နေတယ်လို့ မြင်ရတဲ့ ဒေသတွေဆိုရင် ဒီအစီအစဉ်ကနေ အဲဒီလို ဧရိယာတွေကို ချန်လှပ်ထားဖို့ စဉ်းစားနေပြီး ဂျပန်အစိုးရက ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြိုတင် ဘွတ်ကင် လုပ်ထားတာကို ဖျက်လည်း  လျော်ကြေးတောင်းမှာ မဟုတ်ဘူးလို့  တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း လျော်ကြေး မတောင်းဖို့ တိုက်တွန်းသွားမှာ ဖြစ်ပြီး အစိုးရအနေနဲ့လည်း ဒီအစီအစဉ်အတွက် ရန်ပုံငွေတွေကို  အသုံးပြုပြီး ဆုံးရှုံးမှုတွေအတွက် သူတို့ကို ပြန်ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ဥပမာ- ဟိုတယ်တွေ ဒါမှမဟုတ် တခြား တည်းခိုစရာနေရာတွေက ဧည့်သည်တွေအတွက် အစားအစာဝယ်တဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် ခရီးသွား အေဂျင်စီတွေက လေယာဉ်လက်မှတ် ကြိုတင် ဝယ်ရတဲ့အတွက် ဝန်ဆောင်ခ ပေးခဲ့ရတယ်ဆိုရင် အစိုးရက ကျသင့်ငွေအတိုင်း ပြန်ပေးချေသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

114. မျှော်လင့်ချက်ရှိတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစား နောက်တစ်မျိုးအကြောင်းကို ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Nagasaki တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Sasaki Hitoshi ကို မေးထားပါတယ်။ ပါမောက္ခ Sasaki Hitoshi ဟာ အဆုတ်ရဲ့ ချွဲအမြှေးပါးတွေထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းထွက်ရှိအောင် လုပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုး တီထွင်စမ်းသပ်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်တွေက အဆုတ်ထဲက ချွဲအမြှေးပါးထဲမှာ စွဲကပ်နေတဲ့အခါ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးက ဗိုင်းရပ်စ် ဝင်လာတဲ့နေရာမှာတင် တားဆီးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။
ဒီကာကွယ်ဆေးက နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇ RNA ဆဲလ်နဲ့ ပေါင်းစပ်ဖန်တီးထားတဲ့ အမှုန်အမွှားလေးတွေနဲ့ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။ ဒီကာကွယ်ဆေးက ပါးစပ်ကနေ ရှူသွင်းလိုက်တဲ့အခါမှာ အဆုတ်ရဲ့ ချွဲအမြှေးပါးအထိ တိုက်ရိုက် ရောက်ရှိသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်တွေအလုပ်လုပ်တဲ့နေရာမှာတင် ပဋိပစ္စည်းထုတ်လုပ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတာကြောင့် ဒီကာကွယ်ဆေးဟာ လုံးဝ ထိရောက်မှု ရှိနိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ယုံကြည်ထားကြပါတယ်။

103. Go To Travel အစီအစဉ် အပိုင်း ၄။

ခရီးသွားလုပ်ငန်း တိုးမြှင့်ဖို့ Go To Travel ခရီးသွား အစီအစဉ်မှာ တိုကျိုကို အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှာ ထည့််သွင်းခဲ့ပါတယ်။
Go To Travel အစီအစဉ််မှာ တိုကျိုပါဝင်လာတာကြောင့် လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ သုံးစွဲမှုပမာဏ စုစုပေါင်းဟာ ယန်းငွေနဲ့ ဆိုရင် ၇၇၀ ဘီလီယံ လောက် အမေရိကန် ဒေါ်လာနဲ့ဆိုရင် ၇.၃ ဘီလီယံ လောက် တက်လာမယ်လို့ စစ်တမ်းတစ်ခုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ခန့်မှန်းခြေ အားဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံစုစုပေါင်း လူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိတဲ့ တိုကျိုမှာ နေထိုင်သူ ၁၄ သန်းဟာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ခရီးသွားနေရာကို သွားရောက်လည်ပတ် နိုင်ခြေရှိပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်က တိုကျိုမှာ ဟိုတယ်တွေနဲ့ တခြားတည်းခိုစရာ နေရာတွေမှာ တည်းခိုခဲ့ကြတဲ့ ပြည်တွင်း ခရီးသွား စုစုပေါင်း ၄၉.၆၃ သန်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီကိန်းဂဏန်းထဲမှာ  နိုင်ငံခြားက လာတဲ့ ခရီးသွားတွေကို ထည့် မတွက်ထားပါဘူး။  ခရီးသွားတွေ တည်းခိုတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းဟာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးမှာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
တိုကျိုကို လာရောက်လည်ပတ်တဲ့ ခရီးသွားဧည့်သည် အရေအတွက် လည်း တိုးလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
ခရီးသွားဧည့်သည်တွေ တိုးလာရင် ဟိုတယ်နဲ့ လည် ပတ်စရာ နေရာတွေတင်မက စားသောက်ဆိုင်တွေမှာလည်း လူတွေ ပိုများ လာနိုင်တယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့ ရထားတွေ ကားတွေကိုလည်း အသုံးပြုပါလိမ့်မယ်။
Go To Travel အစီအစဉ်မှာ တိုကျို ပါဝင်လာတာဟာ တစ်ဦးချင်း သုံးစွဲမှု စုစုပေါင်း ပမာဏ ၇.၃ ဘီလီယံဒေါ်လာလောက် တိုးလာလိမ့်မယ်လို့ Nomura သုတေသနဌာနက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒီကိန်းဂဏန်းဟာ Go To Travel အစီအစဉ် တစ်ခုလုံးက ရည်မှန်းထားတဲ့ တစ်ဦးချင်း သုံးစွဲမှု ပမာဏ စုစုပေါင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄၀ ဘီလီယံရဲ့ ၁၇.၈ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။

102. Go To Travel အစီအစဉ် အပိုင်း ၃။

ဒီအစီအစဉ်မှာ ဂျပန်ပြည်တွင်း ခရီးသွားသူတွေအတွက် ဈေးဝယ် ကူပွန်တွေကို ဘယ်လို ရယူနိုင်သလဲ ဆိုတာနဲ့ ဒီကူပွန်တွေကို ဈေးဆိုင်တွေနဲ့ လည်ပတ်လို့ရတဲ့ နေရာတွေမှာ ဘယ်လို အသုံးပြု နိုင်တယ်ဆိုတာကို ပြောပြပေးပါမယ်။
ခရီးသွားအေဂျင်စီတစ်ခုကနေ လမ်းစရိတ်၊ တည်းခိုခန်းနဲ့  အစားအသောက်အပါအဝင် အပြီးအစီး ပြည်တွင်း ခရီးစဉ် package tour လက်မှတ်ဝယ်ထားတဲ့ ခရီးသွားတွေဟာ ကိုယ်ဝယ်တဲ့ ခရီးသွား လုပ်ငန်းကုမ္ပဏီမှာ စာရွက်ကူပွန်တွေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။
ခရီးသွားတွေက အွန်လိုင်းကနေ တည်းခိုဖို့အခန်း ဒါမှမဟုတ် package tour ခရီးစဉ်တစ်ခုကို ကြိုတင်ဘွတ်ကင်ယူတယ်ဆိုရင်  ကိုယ်တည်းမယ့် ဟိုတယ်ရောက်မှ စာရွက်ကူပွန် ထုတ်လည်း ရပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အင်တာနက်ပေါ်က ပေးထားတဲ့ URL လိပ်စာအတိုင်း ဒစ်ဂျစ်တယ် ကူပွန်တွေကို ထုတ်ယူလို့ ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့  အင်တာနက်ပေါ်ကနေ ဒစ်ဂျစ်တယ် ကူပွန်ယူမယ်ဆိုရင်တော့ ကိုယ့်ရဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို အင်တာနက်ပေါ်က form မှာ ဖြည့်ရေးဖို့ လိုပါမယ်။
တည်းခိုခန်း ဒါမှမဟုတ် ဟိုတယ်မှာ တယ်လီဖုန်းနဲ့ ကြိုတင်ဘွတ်ကင် လုပ်ထားမယ်ဆိုရင် ကူပွန်စာရွက်ကို ဟိုတယ်ရောက်မှ ထုတ်ယူနိုင်ပါတယ်။
ခရီးသွား အေဂျင်စီတွေအပေါ် မူတည်ပြီး ကူပွန်အမျိုးအစားတွေနဲ့ သူတို့ထုတ်တဲ့ ပုံစံတွေက ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လေယာဉ် လက်မှတ်ပဲဝယ်ဝယ်၊ ကားလက်မှတ်ပဲ ဝယ်ဝယ်၊ ဟိုတယ်မှာ တည်းခိုဖို့ပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကြိုတင်ဝယ်ယူတဲ့ အခါမှာ မဝယ်ခင် သေချာ လေ့လာပြီးမှ ဝယ်ယူကြပါလို့ အကြံပေးထားပါတယ်။

101. Go To Travel အစီအစဉ် အပိုင်း ၂။

ဒီအစီအစဉ်မှာ ပါဝင်တဲ့ ဈေးဝယ်ကူပွန်တွေကို ဈေးဆိုင်တွေနဲ့ ခရီးသွား ဧည့်သည်တွေ သွားလာလို့ရတဲ့ နေရာတွေမှာ ဘယ်လို အသုံးပြု နိုင်သလဲဆိုတာကို ရှင်းပြပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့ကနေ စတင်ပြီး ခရီးသွားတွေဟာ ဒီဈေးဝယ်ကူပွန်တွေကို ခရီးသွားဧည့်သည်တွေ သွားလာလို့ရတဲ့ နေရာတွေ၊ ဈေးဆိုင်တွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး နေရာတွေမှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒီကူပွန်တွေက ခရီးသွားနေတဲ့ ကာလအတွင်းမှာပဲ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ ဥပမာ- လူတစ်ဦးက တစ်ညအိပ် ခရီးသွားမယ်ဆိုရင် အဲဒီလူက သူတည်းမယ့် ဟိုတယ်ကို ရောက်တဲ့နေ့နဲ့ နောက်တစ်ရက်အတွင်းမှာ ဒီကူပွန်ကို အသုံးပြု နိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ခရီးသွားတွေဟာ ကိုယ်အလည်သွားတဲ့ ခရိုင်အတွင်းနဲ့ အဲဒီ ခရိုင်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့  ခရိုင်တွေအတွင်းမှာသာ ဒီကူပွန်တွေကို အသုံးပြုနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ကိုယ်က ဟော့ကိုင်းဒိုးကို ခရီးသွားတဲ့အချိန်မှာ ကိုယ်ရဲ့ ကူပွန်တွေကို အာ့အိုမိုရိ (Aomori)ခရိုင် မှာ အသုံးပြုနိုင်ပြီး အိုကီနာဝါ (Okinawa) ကို သွားမယ်ဆိုရင် ခါဂိုရှီးမား (Kagoshima) ခရိုင်မှာ အဲဒီကူပွန်ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
ကူပွန်တွေနဲ့ ပေးချေလို့ရတဲ့ ဈေးဆိုင်တွေနဲ့ လည်ပတ်လို့ရတဲ့နေရာ တွေကို စတစ်ကာတွေ ဒါမှမဟုတ် ပိုစတာတွေ ကပ်ပေးထားပြီး ဧည့်သည်တွေကို သိနိုင်အောင် လုပ်ထားပါလိမ့်မယ်။
ကူပွန်တွေမှာ စာရွက်ကူပွန်အမျိုးအစားရှိသလို စမတ်ဖုန်းမှာပဲ  ထည့်ထားလို့ရတဲ့  ဒစ်ဂျစ်တယ် ကူပွန် အမျိုးအစားလည်း ရှိပါတယ်။ လက်မှတ်တစ်ခုကို ဂျပန်ယန်း ၁,၀၀၀ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉.၄ ဒေါ်လာ တန်ဖိုးရှိပါတယ်။ အသုံးပြုသူတွေကို အကြွေ ပြန်အမ်းမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။

100. Go To Travel အစီအစဉ် အပိုင်း ၁။

ဒီအစီအစဉ်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ခဲ့ရတဲ့ ဂျပန့်စီးပွားရေးနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ငွေကြေးသုံးစွဲမှုကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် စီးပွားရေးလှုံ့ဆော်မှု တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ တိုကျိုမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှုနှုန်းဟာ   ဂျပန်တစ်နိုင်ငံလုံးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အများဆုံး ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ကနဦးက တိုကျိုဟာ Go To Travel အစီအစဉ်ထဲမှာ မပါဝင်ပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ တိုကျို မြို့တွင်း မြို့ပြင် သွားတဲ့ ခရီးစဉ်တွေကို အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှာ Go To Travel အစီအစဉ်ထဲမှာ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံခြားကလာတဲ့ ခရီးသွားတွေက ဒီအစီအစဉ်ကို အသုံးပြုလို့ မရနိုင်ပေမယ့် ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကတော့ ဒီအစီအစဉ်ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ Go To Travel အစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းအချက်အလက်တွေကို အကြမ်းဖျင်း ပြောပြပေးသွားပါမယ်။
ဒီအစီအစဉ်မှာပါတဲ့  တစ်ညအိပ် ခရီးစဉ်အတွက်  ကုန်ကျစရိတ် ဂျပန်ယန်း ၂၀,၀၀၀ အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ဆိုရင် ဒေါ်လာ ၁၉၀ လောက်ကို  ဂျပန်အစိုးရက ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် နေ့ချင်းပြန် ခရီးစဉ်ဆိုရင် ကုန်ကျစရိတ် ဂျပန်ယန်း ၁၀,၀၀၀ အမေရိကန် ဒေါ်လာနဲ့ဆိုရင် ၉၄ ဒေါ်လာလောက်ကို ဂျပန်အစိုးရက ကျခံပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ခရီးသွားတွေအနေနဲ့ ဒီအစီအစဉ်မှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ တည်းခိုခန်းတွေ၊ ဟိုတယ်ကြီးတွေနဲ့ ခရီးသွားအေဂျင်စီတွေကို ပေးရမယ့် ကျသင့်ငွေထဲက ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဲဒီ ဧရိယာမှာရှိတဲ့ ဆိုင်တွေနဲ့ ခရီးသွားတွေ ကြည့်ရှုလည်ပတ်နိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာ အသုံးပြုလို့ရတဲ့  ဈေးဝယ်ကူပွန်တွေလည်း ရရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကူပွန်က ခရီးသွားတွေ အဲဒီဧရိယာမှာ သုံးစွဲမယ့် ကျသင့်ငွေရဲ့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ပေးထားပါတယ်။
ဥပမာ- ခရီးသွားတစ်ဦးက ယန်း ၄၀,၀၀၀ ပေးရတဲ့ တည်းခိုခန်း တစ်ခုမှာ တည်းမယ်ဆိုရင် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ပေးမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်  ယန်း ၂၆,၀၀၀ ပဲ ကျခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ယန်း ၆,၀၀၀ ဖိုး ကူပွန် ရမှာ ဖြစ်ပြီး နေ့ချင်းပြန်ခရီးစဉ်ဆိုရင်  ယန်း ၃,၀၀၀ ဖိုး ကူပွန်တွေ ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  ဒီကူပွန်တွေက ဈေးဝယ်ဖို့အတွက် အဓိက ဖြစ်ပါတယ်။
ခရီးသွားအေဂျင်စီတွေကလည်း စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က စပြီး လျှော့ဈေးနဲ့ တိုကျို မြို့တွင်း မြို့ပြင် လည်ပတ်တဲ့ ခရီးစဉ်တွေကို စတင်ရောင်းချနေပါတယ်။ အဲဒီရက် မတိုင်ခင် ခရီးစဉ်လက်မှတ်တွေ ဝယ်ယူထားသူတွေအနေနဲ့ Go To Travel အစီအစဉ်မှာ ပါဝင်လားဆိုတာကို ကိုယ်လက်မှတ် ဝယ်ယူထားတဲ့ ခရီးသွားအေဂျင်စီ ဒါမှမဟုတ် ဟိုတယ်တွေကို မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

99. စမတ်ဖုန်းတွေကို သန့်ရှင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်လို့ ရနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကိုတော့ St. Luke's International Hospital က မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲကို မေးမြန်းထားပါတယ်။ သူက ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သူ ပြောပြတာကတော့ စမတ်ဖုန်းတွေကို အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်နဲ့ သုတ်နိုင်ပါတယ်တဲ့။ တကယ်လို့ အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ လက်သန့် ဆေးရည် မရှိဘူးဆိုရင် အိမ်မှာသုံးတဲ့ ဆပ်ပြာမှုန့်ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။ ရေ ၁ လီတာနဲ့ ဆပ်ပြာမှုန့် ၅ မီလီလီတာကနေ ၁၀ မီလီလီတာ လောက်ကို ရောပြီး ဖျော်လိုက်ပါတဲ့။ ပြီးရင် ပန်းကန်ဆေးတဲ့ ရေမြှုပ်ကို ယူပြီး အဲဒီဆပ်ပြာဖျော်ရည်ထဲကို နှစ်လိုက်ပါ။ ပြီးရင် ရေမြှုပ်ထဲက ဆပ်ပြာရည် ကုန်သလောက်ရှိတဲ့အထိ ညှစ်ချပြီးမှ အဲဒီရေမြှုပ်နဲ့ စမတ်ဖုန်းကို သုတ်ပြီး ပိုးသတ်လို့ ရပါတယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲ က ပြောပါတယ်။

98. သွားဆေးခန်းတွေမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရ နိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ဂျပန်သွားဘက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းက သွားဆေးခန်းတွေ ဟာ ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို အမျိုးမျိုး လုပ်ထားတာကြောင့် ဖျားတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် တခြား ရောဂါလက္ခဏာတွေ မရှိရင် ပုံမှန်ပဲ စစ်ဆေးနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေက သွားဆရာဝန်ကို ပြချင်တယ်ဆိုရင် အခြေခံအားဖြင့်တော့ မစစ်ဆေးဘဲနေဖို့ တောင်းဆိုခံရနိုင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ တချို့ကိစ္စတွေက အရေးပေါ်ကုသဖို့ ဖြစ်လာနိုင်သလို ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း ကုသမှု မခံရရင် အသက်အန္တရာယ် ရှိနိုင်တာ မျိုးလည်း ရှိတာကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ သွားဆရာဝန်နဲ့ အရင်ဆုံး တိုင်ပင်သင့် တယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

97. လေယာဉ် ဒါမှမဟုတ် ရှင်ကဲန်းဆန် ကျည်ဆန်ရထားစီးပြီး ခရီးသွားရင်ရော ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရ နိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ရထားတွဲထဲမှာနဲ့ လေယာဉ်အခန်းတွေထဲမှာက အပြင် လေဟာပြင်မှာလို လေဝင်လေထွက် ကောင်းကောင်း မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရထားတို့ လေယာဉ်တို့ပေါ်မှာ ခရီးသည်အများစုက စကားကျယ်ကျယ်အော်ပြောတာ ဒါမှမဟုတ် စကားဆူဆူညံညံ ပြောတာမျိုး မလုပ်ကြပါဘူး။

ဒီမေးခွန်းကို ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေမှာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ St. Luke's International Hospital က မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ ခရီးသည်တွေဟာ တိတ်တိတ် ဆိတ်ဆိတ်နေမယ်၊ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အကွာအဝေးခြားပြီး နေနိုင်မယ်ဆိုရင် ရထားတွေ လေယာဉ်တွေပေါ်မှာ ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလွန်အမင်း စိတ်ပူစရာ မလိုဘူးလို့ သူက ပြောပြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ခရီးသွားတဲ့အချိန်မှာ အနည်းငယ်ပဲ အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပေမယ့် ကိုယ် တည်းမယ့်တည်းခိုခန်း ဒါမှမဟုတ် ဟိုတယ်ကြီးတွေက အခန်း ကျဉ်းကျဉ်းထဲမှာ ပါတီကျင်းပတာတို့၊ လူစု လူဝေး လုပ်တာတို့ ဆိုရင်တော့ ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်မြင့်မားနိုင်တယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ဖြည့်စွက် ပြောပါတယ်။ ဒီလို အပြုအမူမျိုးက အစုလိုက် အပြုံလိုက် ကူးစက်မှုကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်တဲ့အတွက် အထူးဂရုပြု ရှောင်ရှားသင့်တယ်လို့လည်း မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

96. ရေကူးကန်တွေနဲ့ အများသုံး ရေချိုးခန်းတွေမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ ရှိနိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး St. Luke's International Hospital က မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲက ဖြေကြားပေးထားပါတယ်။ သူက ကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ရေကူးကန် ဒါမှမဟုတ် အများသုံး ရေချိုးခန်းနဲ့ ရေပူစိမ်တဲ့ ကန်ကနေတစ်ဆင့် ရောဂါကူးစက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အလွန်အမင်း စိုးရိမ်စရာ မလိုပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ရေကူးကန်တို့ ရေချိုးခန်းတို့ထဲက ရေတွေက ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ မသန့်ဘဲ ညစ်ပတ် နေတယ်ဆိုရင်တောင်မှ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့  ကူးစက်နိုင်စွမ်းက အားပျော့ နေပါပြီ။ ရေကူးကန်ထဲမှာ ရေကူးနေတာ ဒါမှမဟုတ် ရေချိုးခန်းထဲမှာ ရေချိုးနေတာတွေက ကူးစက်ခံရမှု အန္တရာယ် နည်းပါးပါတယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အများသုံး ရေကူးကန်တို့ ရေချိုးခန်းတို့နေရာမှာ လူအများ ထိတွေ့ကိုင်တွယ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ထည့်သိမ်းတဲ့ ဗီရို အသေးလေးတွေ ဒါမှမဟုတ် အဝတ်လဲခန်းထဲမှာရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ကိုင်မိမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုအန္တရာယ်ရှိနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လက်တွေကို သေသေချာချာ မဆေးရသေးခင်မှာ ကိုယ့်ရဲ့ မျက်နှာ၊ ပါးစပ်၊ နှာခေါင်းနဲ့ မျက်လုံးတွေကို မထိ မကိုင်ကြဖို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက အကြံပြုထားပါတယ်။

95. စူပါမားကတ်တွေမှာရောင်းတဲ့ မချက်ထားတဲ့  ဟင်းသီးဟင်းရွက် တွေကို အစိမ်းအတိုင်း စားသုံးခြင်းက ဘေးကင်းစိတ်ချ ရပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ St. Luke's International Hospital က မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲကို မေးခဲ့ပါတယ်။ သူက ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။

အခုလတ်တလောအချိန်မှာတော့  အဲဒီလို စားစရာတွေကနေ တစ်ဆင့် ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်း နည်းပါတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အသားငါးရောင်းတဲ့ ဈေးက တိရစ္ဆာန်အရှင်တွေ ဆီကနေ လူတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရစ် ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ သုတေသီတွေက ယူဆခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဈေးထဲက ဝယ်လာတဲ့ အစားအစာတွေကို စားသောက်တာကနေ ကူးစက်ခံရတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်မျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။ 

စနစ်တကျနဲ့ သန့်ရှင်းအောင်လုပ်ထားတဲ့ စူပါမားကတ်တွေမှာ ရောင်းတဲ့ စားသောက်ကုန်တွေကို စားသုံးမယ် ဆိုရင် အလွန်အမင်း စိတ်ပူစရာ မလိုပါဘူးလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေကို ပုံမှန်အတိုင်းပဲ သန့်စင်အောင် ဆေးကြောပြီး စားနိုင်ပါတယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

94. ပွဲကျင်းပတဲ့ ကွင်းပြင်ကျယ်လို လေဟာပြင်နေရာကို အသုံးပြုတဲ့နေရာမှာ ကန့်သတ်ချက်တွေ ထားဖို့ လိုပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး St. Luke's International Hospital က ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲ (Sakamoto Fumie) ကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။

မီးစ် စာခါ့မိုတိုက အမိုးအကာရှိ အဆောက်အအုံအတွင်းနဲ့ လေဟာပြင်ကို နှိုင်းယှဉ် ကြည့်ရင် အပြင်ဘက်မှာက အနည်းငယ်ပဲ ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ အမိုးအကာရှိတဲ့ ဟောခန်းမတွေလိုမဟုတ်ဘဲ အပြင်ဘက်မှာက လေတဖြူးဖြူး တိုက်ခတ်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိုယ်က အပြင်မှာ ရှိနေတဲ့ အချိန်မှာလည်း တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ နီးနီးကပ်ကပ် စကားပြောနေမယ်ဆိုရင် ကူးစက်မှုအန္တရာယ်က တော်တော်လေးရှိနိုင်တယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစိုးရိမ် မလွန်ဖို့တော့ သူက ဖြည့်စွက်ပြောပါတယ်။

ဥပမာ-ချယ်ရီပန်းကြည့်ပွဲမှာလိုမျိုး အပြင်မှာ လူအများနဲ့ အတူတူ ရှိနေပြီး အတူတူ စားကြသောက်ကြတဲ့အချိန်မှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အကွာအဝေးခြားပြီး နေကြဖို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက အကြံပြုထားပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် နေလို့ မကောင်းဘူးလို့ ခံစားနေရလို့ရှိရင် ပါတီပွဲတို့ လူအများစုဝေးတဲ့ နေရာမျိုးတို့ကို မသွားဘဲနေမယ်ဆိုရင် ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို ဒီထက်ပိုပြီး လျှော့ချ နိုင်လိမ့်မယ်လို့လည်း မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲ က ပြောပါတယ်။

93. မိသားစုဝင်တစ်ဦး ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင် ဘာ လုပ်သင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- တိုးဟိုးကု ဆေးပညာနဲ့ ဆေးဝါး တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ခါကု မစ်ဆုအို (Kaku Mitsuo) ပါဝင်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးရာမှာ အထောက်အကူဖြစ်ဖို့ အသေးစိတ် ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို စာရင်း ပြုစုထားတဲ့ လက်စွဲစာအုပ်တစ်အုပ်ကို ထုတ်ဝေထားပါတယ်။

အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ မိသားစုဝင်တစ်ဦးနေမကောင်းဖြစ်ရင် မိသားစုဝင် အားလုံးက စောင့်ရှောက်ဖို့ မလိုဘဲ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းကပဲ တာဝန်ယူပြီး သီးသန့် ပြုစုစောင့်ရှောက်သင့်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပြုစုစောင့်ရှောက်သူတွေဟာ လက်အိတ်တွေ၊ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဝတ်ဆင်ထားသင့်ပြီး လက်တွေကိုလည်း မကြာခဏ သေချာဆေးပေး သင့်ပါတယ်တဲ့။ တစ်နေ့ နှစ်ကြိမ် ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန်တိုင်းသင့်ပြီး ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာမျိုး ပြနေလဲ ရှိနေလဲဆိုတာကို ဂရုစိုက်စောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကနေ ကာကွယ်ဖို့ အစားစားတဲ့အခါ ထမင်းဟင်း ပန်းကန်တွေ၊ အသုံးအဆောင်တွေကိုလည်း အတူတူ မျှဝေ မသုံးသင့်ဘူးလို့ အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ ရေးသားထားပါတယ်။ စားပြီးသား ပန်းကန်တွေကို အနည်းဆုံး ၅ မိနစ်လောက် ပိုးသတ်ဆေးရည်ထဲမှာ စိမ်ထားပြီးမှ ဆေးကြောသင့် ပါတယ်တဲ့။ အဝတ်အစားတွေ၊ အိပ်ရာခင်းတွေ၊ ခေါင်းအုံးစွပ်တွေမှာ ခန္ဓာကိုယ်က အရည်အစက်တွေ ရှိနေနိုင်တဲ့အတွက် မလျှော်ခင်မှာ အပူချိန် ၈၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် ရှိတဲ့ ရေပူထဲမှာ အနည်းဆုံး ၁၀ မိနစ်လောက် စိမ်ထားသင့်ပါတယ်။

လက်စွဲစာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားတဲ့အချက်တွေထဲက တခြားအရေးကြီးတဲ့ အချက်ကတော့ တစ်နာရီ ဒါမှမဟုတ် ၂ နာရီတိုင်းမှာ ၅ မိနစ်ကနေ ၁၀ မိနစ်အထိ ပြတင်းပေါက်တွေကို ဖွင့်ပြီး အခန်းကို လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ပါမောက္ခ ခါကုက လူတော်တော်များများဟာ သူတို့ကိုယ်တိုင် ဒါမှမဟုတ် သူတို့မိသားစုတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာရင် ဘာလုပ်ရမှန်း မသိနိုင်ကြဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီလက်စွဲစာအုပ်က ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုအန္တရာယ်ကို လျှော့ချရာမှာ အသုံးဝင်ပြီး သူတို့တွေရဲ့ နေ့စဉ် နေထိုင်မှုဘဝအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ သူ မျှော်လင့်ကြောင်း ပါမောက္ခ ခါကုက ပြောပါတယ်။

92. လက်တွေကို နည်းစနစ်မှန်မှန်နဲ့ ဘယ်လို ဆေးကြောမလဲ။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဟာ တုပ်ကွေးရောဂါ၊ တခြားအအေးမိ ရောဂါတွေလိုပဲ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ နှာချေတာတွေကြောင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းက ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက တစ်ဆင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ကာကွယ်ရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ (WHO) အကြံပြုထားတဲ့ အခြေခံကာကွယ်ရေးအစီအမံတွေထဲမှာ လက်ဆေးတာနဲ့ ချောင်းဆိုး/ နှာချေတဲ့အခါ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းကို အုပ်ထားတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ 

မိမိတို့ရဲ့ လက်တွေကို သန့်ရှင်းအောင်လုပ်တဲ့အချိန်မှာ ဆပ်ပြာကို အသုံးပြုပြီး ရေပေါပေါများများနဲ့ လက်ချောင်းတွေ၊ လက်သည်းကြား တွေပါ မကျန် လက်ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ပွတ်တိုက်ပြီး အနည်းဆုံး စက္ကန့် ၂၀ ကြာအောင် ဆေးကြောသင့်ပါတယ်။ ဆပ်ပြာနဲ့ ရေ ပေါပေါများများ မရှိတဲ့အခါ အရက်ပြန်နဲ့ တခြား လက်သန့်ဆေးရည်တွေကို အသုံးပြုပြီး လက်ကို သန့်စင်အောင်လုပ်ရင်လည်း ထိရောက်ပါတယ်။

ကိုယ့်ရဲ့ လက်မှာပါလာတဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေဟာ မျက်စိ၊ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းကနေ တစ်ဆင့် ကိုယ့်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်လာနိုင်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့်မို့ ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေကို သေသေချာချာ မဆေးရသေးဘဲနဲ့ မျက်နှာကို မထိတွေ့ မကိုင်တွယ်စေချင်ပါဘူး။

ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး အထူးကျွမ်းကျင်သူ တိုကျိုတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ခိုဘယာ့ရှိ အင်းတက်ဆု  (Kobayashi Intetsu) ကို လက်ဆေးတဲ့အခါမှာ အဓိကထားရမယ့် အချက်တွေကို မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ သူ ပြောပြထားတာကတော့-

“ပထမဆုံး ဆပ်ပြာကို များများနဲ့ လက်ချောင်းတစ်ချောင်းချင်းစီကို ဂရုတစိုက် သေသေချာချာ ပွတ်တိုက်ဆေးကြောပါ၊ လက်ကောက်ဝတ် ရောက်တဲ့အထိ ဆေးပါတဲ့။ တကယ်လို့ ဆပ်ပြာ လုံလုံလောက်လောက် သုံးမယ်ဆိုရင် လက်တစ်ခုလုံးကို ဆပ်ပြာအမြှုပ်တွေ ထလာတဲ့အထိ ပွတ်တိုက်သင့်ပါတယ်။

လက်ကို ရေအေး ဒါမှမဟုတ် ရေပူ ၂ မျိုးစလုံးနဲ့ ဆေးချ နိုင်ပါတယ်။  ပြီးရင် သန့်ရှင်းတဲ့ စက္ကူတစ်ရှူးကို သုံးပြီး လက်ကို ခြောက်သွေ့အောင်လုပ်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပါ။ ဒါ့အပြင် ရေပိုက်ခေါင်းကို ပိတ်တဲ့အခါ လက်နဲ့ တိုက်ရိုက်မကိုင်ဘဲ စက္ကူ ဒါမှမဟုတ် အဝတ်နဲ့ ကိုင်ပြီး ပိတ်ပါ။

ဆပ်ပြာနဲ့ ရေ မရှိတဲ့အတွက် အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ လက်ကို သန့်စင်တဲ့အခါ အသုံးပြုတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်ပမာဏကို  များများ အသုံးပြုဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

လက်သန့်ဆေးရည် စိုနေတုန်း လက်တစ်ခုလုံးကို ပွတ်တိုက်သန့်စင်ဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခ ခိုဘယာ့ရှိ အင်းတက်ဆု  (Kobayashi Intetsu) က ပြောပါတယ်။

91. မိမိနေထိုင်တဲ့ တိုက်ခန်းမှာ တစ်ယောက်ယောက်က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကူးနေပြီဆိုရင် ဘယ်လို လုပ်ရမလဲ။

အဖြေ- ဟော့ကိုင်းဒိုးကျွန်းက အာစာဟီခါဝါ (Asahikawa)  မြို့မှာရှိတဲ့ အိမ်ရာတစ်ခုက တိုက်ခန်းတစ်ခန်းမှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို ပြောပြပေးပါမယ်။ အာစာဟီခါဝါမြို့က အိမ်ရာစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့က Zenkanren အဖွဲ့ရဲ့ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ မီဇူရှီးမား ယော်ရှိဟီရို Mizushima Yoshihiro ကို အဆောက်အအုံကို ဘယ်လို ပိုးသတ်ရမလဲလို့ မေးခဲ့ပါတယ်။ Zenkanren အဖွဲ့ဆိုတာ အိမ်ရာစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အဖွဲ့ချုပ်လည်း ဖြစ်ပြီး အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ NPO အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မစ္စတာ မီဇူရှီးမား က ဒေသန္တရ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာကို သွားရောက်ပြီး အဆောက်အအုံကို ပိုးသတ်ဖို့ ဝန်ထမ်းတွေ စေလွှတ်ပေးမလားလို့ မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီစင်တာက သူ့ရဲ့ တောင်းဆိုမှုကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး ကွန်ဒိုတိုက်ခန်းဆိုတာ ပုဂ္ဂလိကပိုင် ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့တွေအနေနဲ့ ပိုးသတ်တာတွေ မလုပ်ပေးနိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒီတော့ ပိုးသတ်တဲ့ အလုပ်က ဒီအဆောက်အအုံမှာ နေတဲ့ သူတွေ ကိုယ်တိုင်လုပ်ရမယ့် အလုပ် ဖြစ်ပါတယ်။

အာစာဟီခါဝါ (Asahikawa) မှာရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာက ဝန်ထမ်းတွေကို အဆောက်အအုံတစ်ခုကို ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ပိုးသတ်မယ်ဆိုရင် ဘာတွေ သိထားဖို့ လိုမလဲလို့ မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။

ပထမဦးဆုံး--- လူတွေ လက်နဲ့ မကြာခဏ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့တဲ့ အများသုံးဧရိယာတွေမှာရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ပိုးသတ်ပေးဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။ အဲဒီပစ္စည်းတွေထဲမှာ အိမ်တံခါးမှာ လျှို့ဝှက်နံပါတ်နဲ့ သော့ခတ်ဖို့ တပ်ထားတဲ့ နံပါတ်ပြားခလုတ်တွေ၊ ဓာတ်လှေကား ခလုတ်တွေ၊ လက်ရန်းတွေ၊ ရေချိုးခန်းနဲ့ အိမ်သာတွေမှာ ပုံမှန်သုံးနေကျ ပစ္စည်းတွေနဲ့ အရေးပေါ် အဆင်း/အတက် လုပ်တဲ့ လှေကားရဲ့ တံခါးပေါက်က လက်ကိုင်ဘုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေးစင်တာက ဝန်ထမ်းတွေ ပြောတာကတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က လေထဲမှာ အကြာကြီးလွင့်မျောပြီး နေနိုင်တာမျိုး မဟုတ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် လေထဲမှာ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆိုဒီယမ် ဟိုက်ပိုကလိုရိုက် ၀.၀၅ ရာခိုင်နှုန်း ပါတဲ့ ရေထဲမှာ မီးဖိုချောင်သုံးစက္ကူကို နှစ်ပြီး အရာဝတ္တုတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်တိုင်းကို စေ့စေ့စပ်စပ် သေသေချာချာ သုတ်ဖို့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်သူတွေကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက အကြံပြု ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့  မီးဖိုချောင်သုံးက္ကူပေါ်မှာ အဲဒီဆေးရည်ကို မဖျန်းတာ ပိုကောင်းပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သန့်ရှင်းရေးသမားတွေက အဲဒီအန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဓာတ်ငွေ့တွေကို ရှူမိနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့်ပါ။

ဒါ့အပြင် စာရွက်ကို ဆေးရည်မစိမ်ဘဲ ဖျန်းမယ်ဆိုရင် ပိုးသတ်ဆေးရည်က စာရွက်ရဲ့ နေရာအနှံ့ကို မရောက်နိုင်တာကြောင့်  ထိထိရောက်ရောက် ပိုးသတ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

အခုပြောပြတာတွေဟာ ဂျပန်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဖြေရှင်းတဲ့ နည်းလမ်းသာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သတိထားစေချင်ပါတယ်။ နိုင်ငံပေါ်မူတည်ပြီး ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး စင်တာတွေရဲ့ တုံ့ပြန်ဖြေကြားမှုက ကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနိုင်ပါတယ်။

90. ကလေးတွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ပေးသင့်သလား။

အဖြေ- အိုကီနာဝါ Chubu ဆေးရုံရဲ့ ကူးစက်ရောဂါဌာနက မစ္စတာ ယော်ရှိဟီရို တာကာ့ယာမာ့ (Yoshihiro Takayama) ဟာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ရေးဆွဲရေးမှာ ကူညီလုပ်ဆောင်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးတွေမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ သတိထားကြဖို့ သူက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။  ကလေးတွေက နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင် ထားရင်းနဲ့ သူတို့မျက်နှာကို မကြာခဏ ထိတွေ့ ကိုင်တွယ် နိုင်တာကြောင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုအန္တရာယ် တိုးလာနိုင်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကလေးတွေကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ လက် မကြာခဏ ဆေးတာ အိမ်ကနေ အပြင်ကိုသွားတဲ့အခါပဲဖြစ်ဖြစ် အိမ်ကို ပြန်လာတဲ့အခါပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်အပူချိန်တိုင်းတာလိုမျိုး အခြေခံ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ထုံးစံလို ဖြစ်သွားအောင် လုပ်သင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံ ကလေး ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဆေးပညာဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက အသက် ၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေကို နှာခေါင်းစည်း မတပ်သင့်ကြောင်း အကြံပြုထားပြီး အဲဒီအရွယ် ကလေးတွေဟာ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ထားရင် အသက်ရှူရ ခက်ခဲနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကျန်းမာရေး၊ အလုပ်သမားနဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဝန်ကြီးဌာနက တချို့ကလေးတွေဟာ နှာခေါင်းစည်း စနစ်တကျဝတ်ဆင်ဖို့ အခက်အခဲရှိတဲ့အတွက် နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ဖို့ အားလုံးကို မတောင်းဆိုပါဘူးလို့ လည်း ပြောပါတယ်။

မိဘတွေအနေနဲ့ တခြားကလေးတွေ နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားတာ ကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ ကလေးတွေကို အတင်းအကျပ် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ခိုင်းတာမျိုး မလုပ်ဖို့  မစ္စတာ တာကာ့ယာမာ့ က သတိပေးနေပါတယ်။

မိဘတွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့ အခြေခံလုပ်ရမယ့် အချက်တွေ ပြုလုပ်ဖို့နဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်သင့် မတပ်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါမှာ ကလေးတွေရဲ့  ခန္ဓာကိုယ်ဖွံ့ဖြိုးမှု အဆင့်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ မစ္စတာ တာကာ့ယာမာ့က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

89. ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဒီကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ သတ်မှတ်လိုက်ပြီး အခုဆို အချိန် ၆ လကျော်သွားခဲ့ပါပြီ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကျော်အတွင်း ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်မှုအကြောင်းကို ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေကို ကပ်ရောဂါတစ်ခုလို့ ကြေညာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတီထွင်ထုတ်လုပ်မှုတွေဟာ မကြုံစဖူး အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်ရာမှာ ဆေးတွေရဲ့ ဘေးကင်း စိတ်ချရမှုနဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကို အာမခံနိုင်ဖို့ အတွက် သေသေချာချာ စစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်တာကြောင့် ၁၀ နှစ်လောက် အချိန်ယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်တုန်းကလည်း ဒီလိုမျိုး ကာကွယ်ဆေးတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့အခါ  အချိန်ယူရလေ့ရှိပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လက သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို လက်တွေ့အသုံးပြုဖို့ အနည်းဆုံး နှစ်အနည်းငယ် လောက် လိုအပ်လိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။  

ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါလို့ အတည်ပြု သတ်မှတ်လိုက်ပြီးနောက် ဒီဗိုင်းရပ်အမျိုးအစားသစ်အတွက် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ဖို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး အပြိုင်အဆိုင် စမ်းသပ်တီထွင် နေကြပါတယ်။

WHO က စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့က ပြောကြားရာမှာ ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ဖော်ထုတ်နိုင်မယ့်သူတွေ ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာ ၁၈၀ လောက် ဖြစ်လာပြီး ပြိုင်ဆိုင်မှုကလည်း အရှိန်မြင့်လာနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုနဲ့ ထိရောက်မှုကို အတည်ပြုဖို့ အတွက် ကာကွယ်ဆေး ၃၅ မျိုးကို လူသားတွေမှာ ကုသစမ်းသပ်မှုတွေ အပါအဝင် လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ အဲဒီအထဲက တချို့က နောက်ဆုံးစမ်းသပ်ထုတ်လုပ်နိုင်မယ့် အဆင့်တောင် ရောက်နေပါပြီ။

ဘာကြောင့်များ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေကို အရှိန်အဟုန်နဲ့ လုပ်နေတာလဲဆိုတာ ကြည့်ရအောင်။

ကာကွယ်ဆေးသစ်တစ်မျိုးထွက်ဖို့ လူတွေက စိတ်ဝင်တစားနဲ့ အလေးထား စောင့်စားနေကြပါတယ်။ အခုဆိုရင် သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ဖို့ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇတွေကို ထိုးသွင်းပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပဋိဇီဝအဖြစ် အလုပ်လုပ်မယ့် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပရိုတိန်းထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ကြိုးပမ်းနေကြပါတယ်။  

ရုရှားက "Sputnik V" လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေးကို သြဂုတ်လမှာ တရားဝင် အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကာကွယ်ဆေးဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရတယ်လို့ အတည်ပြုထားတဲ့ မတူကွဲပြားတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးကို သုံးထားပြီး လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးဗီဇတွေ သယ်ဆောင်ဖို့ ရည်ရွယ် ထုတ်လုပ်ထား ပါတယ်။

ရုရှားအစိုးရဟာ အဲဒီကာကွယ်ဆေးကို လက်တွေ့ကုသစမ်းသပ်မှု မပြီးသေးတဲ့ နောက်ဆုံးအဆင့်မတိုင်ခင် အတည်ပြုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီး Pfizer က "mRNA" လို့ ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇကို သုံးပြီး ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုး တီထွင်ထုတ်လုပ်နေပါတယ်။

အဲဒီကုမ္ပဏီကလည်း လက်တွေ့ကုသစမ်းသပ်မှုတွေရဲ့ နောက်ဆုံး အဆင့်ကို ရောက်ရှိနေပါပြီ။ အဲဒီကုမ္ပဏီက အောက်တိုဘာလမကုန်ခင် အစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရဖို့အတွက် လျှောက်ထားဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဗြိတိန်အခြေစိုက် AstraZeneca နဲ့ Oxford University ကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇတွေကို အသုံးပြုနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်ရာမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

မျိုးဗီဇကိုအသုံးပြုတဲ့ ကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားဟာ သမားရိုးကျ အစဉ်အလာတစ်ခုထက်ပိုပြီး အချိန်တိုအတွင်းမှာ ထုတ်လုပ်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။

ဒီအတောအတွင်း မျိုးဗီဇအသုံးပြုတဲ့ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်မှုတွေကို ပိုပြီး သတိထားကြဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီဆေးကို လူတွေမှာ လက်တွေ့ ကုသမှုတွေ တစ်ခါမှ မလုပ်ဖူးသေးကြောင်းနဲ့ မမျှော်လင့်တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကို ဂရုတစိုက် သေချာ စစ်ဆေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေး အလျင်အမြန်ထုတ်လုပ်မှုကို ဦးစားပေးနေတဲ့ အတွက် ကာကွယ်ဆေးသစ်ထုတ်ရင် လုပ်ဆောင်ရမယ့် သေချာအောင် စိစစ်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေထဲက တချို့ကို ချန်လှပ်ထားတာကြောင့် ရလဒ်အနေနဲ့ ပြဿနာတွေ  ဖြစ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

တိုကျို တက္ကသိုလ် ဆေးသိပ္ပံဆိုင်ရာဌာနက ပါမောက္ခ Ishii Ken ဟာ ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။

သူက ကာကွယ်ဆေးတွေကို အလျင်စလို ထုတ်လုပ်မှုတွေဟာ မမျှော်မှန်းနိုင်တဲ့ ပြဿနာတွေ ရှိနိုင်တယ်လို့  သတိပေးပါတယ်။ ကာကွယ် ဆေးသစ်ရဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုကို အတည်ပြုဖို့ အချိန်ယူရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် သိပ္ပံပညာရှင်တွေအနေနဲ့ သတိထား သင့်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

ဂျပန်အစိုးရဟာ ကာကွယ်ဆေးထောက်ပံ့မှု ရရှိဖို့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ပြည်ပက ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတော်တော်များများနဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်း နေပါတယ်။  ဒါ့အပြင် ကာကွယ်ဆေးကို ဦးစားပေး ထိုးပေးရမယ့် သူတွေအတွက် အခြေခံလမ်းညွှန်ချက်တွေကို စာရင်းပြုစုဖို့လည်း ဂျပန်အစိုးရက လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

88. ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဒီကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့က သတ်မှတ် လိုက်ပြီး အခုဆို အချိန် ၆ လကျော်သွားခဲ့ပါပြီ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကျော်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဖို့ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာတဲ့အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အတွက် “ကုသနိုင်တဲ့ဆေးဝါး” လတ်တလောမှာ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ တခြားရောဂါကြောင့် နေမကောင်းဖြစ်တာတွေကို ကုသဖို့ ထုတ်လုပ်ပြီးသား ဆေးဝါးတွေကို ရှာဖွေတွေ့ရှိတဲ့နေရာမှာတော့ တိုးတက်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီဆေးဝါးတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေက “ကပ်ရောဂါ” အဆင့်ဖြစ်နေပြီလို့ သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်း ၆ လအတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် ကုသတဲ့ဆေး ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေမှာ အပြောင်းအလဲရှိခဲ့ပါတယ်။
အစောပိုင်းကာလတုန်းကတော့ ကနဦးထွက်ပေါ်လာတဲ့ အဲဒီဆေးတွေက အားကိုးရလောက်တဲ့ အနေအထားဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပေမဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ အထောက်အထား ခိုင်လုံမှု မရှိပါဘူး။ အဲဒီဆေးတွေထဲက တစ်မျိုးကတော့ AIDS ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ ဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဆေးက AIDS ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မျိုးပွားတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက်လည်း ထိရောက်မှုရှိလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နဲ့ ဗြိတိန်မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ရလဒ်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါ အသည်းအသန်ဖြစ်နေတဲ့ လူနာတွေကို  ကုသရာမှာ ဒီဆေးက သေဆုံးမှုနှုန်း လျော့နည်းအောင် လုပ်နိုင်တာ မတွေ့ရဘူးဆိုတာ ပြသနေခဲ့ပါတယ်။
အလားအလာကောင်းတယ်လို့ဆိုပြီး ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နောက်ထပ် ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ hydroxychloroquine ကတော့ ငှက်ဖျားရောဂါကုသဖို့ အသုံးပြုရတဲ့ ဆေးပါ။ ဒါပေမဲ့ ဇွန်လမှာ အမေရိကန် အစားအစာနဲ့ ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲရေး (FDA) က ဒီဆေးဟာ COVID-19 အတွက် ကုသဖို့ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့  စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေမှာ မပြတဲ့အတွက်   အရေးပေါ်အသုံးပြုဖို့  ခွင့်ပြုထားတာကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ 
ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုသဖို့အတည်ပြုထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ အီဘိုလာရောဂါကို ကုသဖို့ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ remdesivir ဆေးပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ စမ်းသပ်ကုသရာမှာ အဲဒီဆေးက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ အတည်ပြုခဲ့ ပါတယ်။ မေလမှာ ရမ်ဒဲ့စီဗီယာဆေးဟာ ဂျပန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဖို့အတွက် ပထမဆုံး အတည်ပြုခဲ့တဲ့  ဆေးဝါး ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
steroid dexamethasone ဆေး ရဲ့ ထိရောက်မှုကြောင့် သေဆုံးနှုန်းလျော့နည်းလာတယ်လို့  ဗြိတိန်မှာ လုပ်တဲ့ သုတေသနမှာ အတည်ပြုထားပါတယ်။ အဲဒီဆေးကို ဂျပန်နိုင်ငံတွင်း ကုသမှုတွေမှာ စတင်အသုံးပြုဖို့ လုပ်နေပါပြီ။
လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် ထိရောက်တဲ့ ကုသမှု မရှိခဲ့ပါဘူး။  ဂျပန်ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုဖူလုံရေးဝန်ကြီးဌာနက အခုဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသဖို့အတွက် လမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ အဲဒီဆေး ၂ မျိုးကို အကြံပြု ထောက်ခံထားပါတယ်။
နောက်ထပ် ဆေးတွေ တီထွင်ထုတ်လုပ်နေပြီး အဲဒီဆေးတွေရဲ့ အစွမ်းသတ္တိကိုလည်း အတည်ပြုဖို့ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်ဆေးဝါးကုမ္ပဏီတစ်ခုက နမူနာအနေနဲ့ ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး Avigan ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အတွက် ကုသမှုအဖြစ် အသုံးပြုရေး အစိုးရရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရရှိဖို့ ရည်မှန်းပြီး စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းကိုက်ခဲတဲ့ ရောဂါကို ကုသတဲ့ ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Actemra ကို သုံးပြီးတော့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ကုသမှုတွေ လုပ်နေပါတယ်။ မျှော်လင့်ချက်ရှိတဲ့ နောက်ဆေးတွေကတော့ ပန်းနာရင်ကြပ်ရောဂါကုသဆေး  Alvesco နဲ့ ပန်ကရိယပြင်းထန်စွာ ရောင်ရမ်းခြင်းအတွက် ပုံမှန် အသုံးပြုနေကျ ဖူသန် Futhan ဆေးဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဆေးတွေက ထိရောက်မှုရှိပြီး ဘေးကင်းစိတ်ချရတယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်မယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကုသရေးမှာ အသုံးပြုဖို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
Aichi Medical University က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ Morishima Tsuneo က သုတေသီတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ဝက်ကျော်အတွင်း ဖျားနာတတ်တဲ့ သဘောသဘာဝတွေအကြောင်းကို လေ့လာနေပြီး  ထိရောက်မှုရှိတဲ့ ကုသမှုတချို့ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေရဲ့ ဒုတိယလှိုင်းမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးနှုန်းလျော့နည်းစေဖို့ အထောက်အပံ့ ပေးနိုင်လာပါတယ်။

87. ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဒီကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ သတ်မှတ်လိုက်ပြီး အခုဆို အချိန် ၆ လကျော်သွားခဲ့ပါပြီ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကျော်အတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ဘာတွေ သိလာခဲ့ရတယ်ဆိုတာတွေကို ပြောပြပါမယ်။

အဖြေ- ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လအတွင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ပိုပြီး လေ့လာမှုတွေ လုပ်ဖြစ်လာပါတယ်။ ကူးစက်ခံရပြီး သေဆုံးနှုန်းနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေပြင်းထန်လာတဲ့ နှုန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ နောက်ထပ် အသိပညာအသစ်တစ်ခု ရလာပါတယ်။

မတ်လတုန်းက ဒီရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကနဦး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံကနေ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တာလို့ အများစုက သိထားကြပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလ အနှောင်းပိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တရုတ်အာဏာပိုင်တွေက အတည်ပြုထားတဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ၅၆,၀၀၀ လောက်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာစိစစ်ပြီး သုတေသန ပြုခဲ့ကြပါတယ်။
ကူးစက်ခံထားရသူတွေရဲ့ ၃.၈ ရာခိုင်နှုန်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သူတို့ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကူးစက်ခံရမှုအရေအတွက် အများဆုံးဖြစ်တဲ့ ဟူပေးပြည်နယ် ဝူဟန်မြို့မှာ သေဆုံးနှုန်း ၅.၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ရှိခဲ့တယ်လို့  သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ တခြားနေရာတွေမှာ သေဆုံးနှုန်းဟာ ၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
အခုလို သေဆုံးတဲ့ရာခိုင်နှုန်းကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်ခံရသူ ၈၀ ကျော်မှာ ၂၁.၉ ရာခိုင်နှုန်း သေဆုံးတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကူးစက်ခံရသူ ၅ ဦးမှာ သေဆုံးသူ ၁ ဦး ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်မှာရော အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိလဲ ကြည့်ရအောင်?
စက်တင်ဘာလမှာ ဂျပန်နိုင်ငံ ကူးစက်ရောဂါဌာနက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ခံရတဲ့သူတွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကို လေ့လာခဲ့ကြပြီး သေဆုံးနှုန်း ဘယ်လောက်ရှိတယ်ဆိုတာကို ညှိနှိုင်းတွက်ချက်ထားတဲ့ စာရင်းကို သူတို့တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မေလအနှောင်းပိုင်းထိ တစ်လတာကာလအတွင်း သေဆုံးနှုန်းက ၇.၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
အခြေအနေတွေက တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ ကွာခြားတဲ့အတွက် ဒီကိန်းဂဏန်းတွေက နှိုင်းယှဉ်လို့တော့ မရပေမယ့် ဒီသေဆုံးနှုန်းက ဝူဟန်မှာ ဖြစ်တဲ့ နှုန်းထက်တော့ ပိုများတယ်လို့ ရှုမြင်ရပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေမှာ  အသက် အရွယ်ကြီးတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးနှုန်းက ပိုများတယ်လို့ ပြသနေ ပါတယ်။ အသက် ၇၀ အောက် အရွယ်တွေရဲ့ သေဆုံးနှုန်းက ၁.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက် ၇၀ နဲ့ အထက် ရှိသူတွေက ၂၅.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဒီအခြေအနေဟာ ဖေဖော်ဝါရီလတုန်းက WHO က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ လေ့လာချက်တွေနဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဩဂုတ်လထဲမှာ ဂျပန်နိုင်ငံက အချက်အလက်တွေကို လေ့လာကြည့်ရာမှာ သေဆုံးနှုန်း လျော့ကျတာကို ပြသနေပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် စုစုပေါင်းသေဆုံးနှုန်းဟာ ၀.၉ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက် ၇၀ အောက် အရွယ်တွေရဲ့ သေဆုံးနှုန်းက ၀.၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အသက် ၇၀ နဲ့ အထက် ရှိသူတွေက ၈.၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။
အဓိက  ဒီလို သေဆုံးနှုန်း ကျဆင်းမှုရဲ့ အကြောင်းရင်းကို ကြည့်ရအောင်။
ဂျပန်နိုင်ငံ ကူးစက်ရောဂါဌာနက သုတေသီတွေက ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကနဦးအဆင့်မှာ ဆရာဝန်တွေက အသည်းအသန် ဖြစ်နေတဲ့ လူနာတွေကို ရောဂါရှာဖွေတာနဲ့ ကုသမှုတွေကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ခဲ့ရဲ့လား၊ ဒီအချက်ကြောင့် သေဆုံးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့တာလား ဆိုတဲ့အပေါ် သံသယရှိနေပါတယ်။  ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်တာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ သူတွေမှာ PCR နဲ့ တခြားစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ရောဂါကူးစက်ခံထားရတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ အတွက် သေဆုံးနှုန်း လျော့ကျခဲ့တယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
အခုဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးမှုနည်းလာပြီး ရောဂါလက္ခဏာ မပြတာတာလည်း တွေ့ရတယ်လို့ အဲဒီ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
နောက်ဆုံးလေ့လာချက်ရလဒ်တွေက ထွက်လာတဲ့ သေဆုံးတဲ ကိန်းဂဏန်း အရေအတွက်က ယုံကြည်စိတ်ချရနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ယူဆပါတယ်။ 
သေဆုံးနှုန်းကျဆင်းလာတဲ့ နောက်ထပ်ဖြစ်နိုင်ခြေအကြောင်းရင်းက ဆေးကုသမှု နည်းလမ်းတွေ တိုးတက်ခဲ့တာကြောင့်လို့ ကျွမ်းကျင်သူ တွေက ဆိုပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လအတွင်းမှာ ဆရာဝန်တွေဟာ အဆုတ်ရောင်ရောဂါကို ဘယ်လိုကုသမလဲ ဆိုတာနဲ့ ARDS  လို့ခေါ်တဲ့ ရုတ်တရက် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာပျက်စီးခြင်း ရောဂါကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ရမလဲ ဆိုတာတွေကိုပဲ အာရုံစိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ သူတို့တွေဟာ  ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါအခြေအနေကို ဖြစ်လာစေမယ့် အချက် ၂ ချက်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါတွေက သွေးခဲခြင်းရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ဆိုက်တိုကိုင်း စတုန်းမ် cytokine storm လို့ခေါ်တဲ့   ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဆဲလ်က ထွက်တဲ့ ပရိုတိန်း ဓာတ်ကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ် ဖောက်ပြန်ရာကနေ ဇီဝ ကမ္မ တုံ့ပြန်မှု ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
လူတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ သွေးကြောတွေထဲမှာ သွေးခဲလေးတွေ ဖြစ်ပေါ်တတ်ရှိပါတယ်။ အဲဒီသွေးခဲလေးတွေက ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအမျိုးမျိုးဆီကို ရောက်သွား နိုင်တယ်။ သွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုကို ပိတ်ဆို့နိုင်တယ်၊ နှလုံး ရုတ်တရက်ရပ်တာ၊ နှလုံးသွေးကြောပိတ်တာနဲ့ တခြားပြဿနာ တွေကို ဖြစ်စေပါတယ်။

လူသားတွေရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်က တစ်ခါတလေမှာ ထိန်းချုပ်မရ ဖြစ်ပြီး ကူးစက်ခံရတဲ့အချိန်မှာ ကိုယ်ခံအားက ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ကို စတင် တိုက်ခိုက်တာမျိုး ရှိတတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကို cytokine storm လို့ ခေါ်ပါတယ်။  
ကူးစက်မှုရောဂါအမျိုးအစားသစ် တစ်မျိုးပေါ်လာတိုင်း  cytokine storm ရဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူတွေက သတိပေးလေ့ ရှိပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရပြီး ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ အဆင့်ဆင့် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် သေဆုံးသူ အများစုဟာ cytokine storm ကြောင့် သေဆုံးတာလို့ ယူရတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လအတွင်းက လေ့လာသင်ယူလာတဲ့ အချက်တွေမှာ ဘယ်လို ကူးစက်မှုမျိုးက  ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာခဲ့သလဲဆိုတာနဲ့ ဆရာဝန်တွေက ဘယ်လို ကုသမှု နည်းလမ်းသစ်တွေ ရှာဖွေလုပ်ဆောင်ခဲ့သလဲ ဆိုတာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီအချက်တွေက သေဆုံးနှုန်းလျော့ကျဖို့ အထောက်အပံ့ ဖြစ်ပုံ ရပါတယ်။

86. ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဒီကူးစက် ပြန့်ပွားမှုဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ သတ်မှတ်လိုက်ပြီး အခုဆို အချိန် ၆ လကျော်သွားခဲ့ပါပြီ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကျော်အတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ဘာတွေ သိလာခဲ့ရတယ်ဆိုတာတွေကို ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- အဲဒီ ၆ လတာ ကာလအတွင်းနဲ့ အခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာ ကြီးမားတဲ့ ကွဲပြားခြားနားမှုတစ်ခုကတော့ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အနေအထားတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၁၁၇ ခုမှာ ကူးစက်ခံရသူ ၁၁၈,၀၀၀ ကျော် ရှိတယ်လို့ WHO က အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံအလိုက် ပြောရမယ်ဆိုရင် ပထမဦးဆုံး ကူးစက်မှု စတင်ခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်သူ ၈၀,၀၀၀ ရှိခဲ့တယ်လို့  WHO က ပြောပါတယ်။ အီတလီမှာတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုက တစ်ဟုန်ထိုး အများအပြားပြန့်ပွားခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့ပြီး ကူးစက်ခံရသူ ၁၀,၀၀၀ လောက်နဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်တစ်ခုလုံးကို ဂယက်ရိုက်ခဲ့ ပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံမှာ ကူးစက်ခံရသူ ၈၀၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပြီး တောင်ကိုရီးယားမှာတော့ ၇၀၀၀ လောက် ရှိခဲ့ပါတယ်။
မတ်လကနေ ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လတာကာလအတွင်း တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ သေဆုံးသူ ၄,၂၀၀ ကျော် ရှိခဲ့တယ်လို့ သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ သေဆုံးသူ အရေအတွက်ကတော့ နိုင်ငံအလိုက် တရုတ်မှာ ၃,၁၀၀၊ အီတလီမှာ ၆၀၀၊ အီရန်မှာ ၃၀၀ နဲ့ တောင်ကိုရီးယားမှာ ၆၀ ရှိခဲ့ပါတယ်။
အခုလက်ရှိ ၆ လကျော်လာပြီးတဲ့နောက် ဘယ်လို အခြေအနေဖြစ်နေပြီလဲဆိုတာ ကြည့်ရအောင်။
အခုလက်ရှိ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသပေါင်း ၁၈၈ ခုမှာ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားနေတယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံ Johns Hopkins တက္ကသိုလ်က အတည်ပြုထားပြီး ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးက နေရာဒေသအားလုံးနီးပါးကို ပျံ့နှံ့နေပြီလို့ ပြောပါတယ်။
စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ မနက် ၉ နာရီခွဲအချိန်အထိ တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၂၇,၄၅၄,၀၀၀ ရှိခဲ့တယ်လို့ အဲဒီတက္ကသိုလ်က ပြောပါတယ်။ ဒီကိန်းဂဏန်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ လကထက် အဆပေါင်း ၂၃၀ ကျော်လောက် များလာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကူးစက်ခံရမှု အရေအတွက်များတဲ့ နိုင်ငံတွေတော့ ပြောင်းလဲသွား ခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ၆,၃၂၅,၀၀၀ လောက် ၊ အိန္ဒိယမှာ ၄,၂၈၀,၀၀၀ လောက်၊ ဘရာဇီးမှာ ၄,၁၄၇,၀၀၀ လောက်နဲ့ ရုရှားမှာ ၁,၀၃၂,၀၀၀ လောက် ကူးစက်ခံနေရပါတယ်။ ဒါကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးအနှံ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ဧရိယာတွေမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေက ပျံ့နှံနေတယ်လို့ သက်သေပြနေပါတယ်။
သေဆုံးသူ အရေအတွက် အဆပေါင်း ၂၁၀ ကျော် တိုးလာပြီး  ၈၉၄,၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
လတ်တလောမှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ သေဆုံးသူ ၁၈၉,၀၀၀ လောက် ၊ ဘရာဇီးမှာ ၁၂၆,၀၀၀ လောက်၊ အိန္ဒိယမှာ ၇၂,၀၀၀ လောက်၊ မက္ကဆီကို မှာ ၆၇,၀၀၀ လောက်နဲ့ ဗြိတိန်မှာ ၄၁,၀၀၀ လောက် ရှိသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

85. ဂျပန်နိုင်ငံက တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေး အတွက် ဘယ်လိုတွေ ပြင်ဆင်နေပါသလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့အချိန်အတွင်း တုပ်ကွေးရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးမှာ သတိရှိရှိနဲ့ အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ကြားမှာပဲ ကာကွယ်ဆေးတွေ မလုံလောက်မှာကို စိုးရိမ်နေရပါတယ်။
ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ အပါအဝင် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့သူတွေကို ဦးစားပေး အနေနဲ့ အောက်တိုဘာလကစပြီး တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးကြဖို့ တိုက်တွန်းမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အောက်တိုဘာလကစပြီး လာမယ့်ရာသီ အတွက် လူပေါင်း ၆၃ သန်းလောက်ကို တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတွေ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားနေတဲ့ကြားမှာ တုပ်ကွေး ရောဂါကို သတိထားပြန်ထားနေကြရပါတယ်။
တာဝန်ရှိသူတွေက တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေးအတွက် လိုအပ်ချက် တစ်ဟုန်ထိုးတက်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ သြဂုတ်လ ၂၆ ရက်နေ့က ပညာရှင်တွေ ဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဆွေးနွေးပွဲတက်ရောက်သူတွေက အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေလိုမျိုး ပြင်းပြင်းထန်ထန် နေမကောင်း ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိသူတွေကို စောစောပိုင်းကတည်းက တုပ်ကွေးရောဂါကာကွယ်ဆေး ထိုးထားကြဖို့ တိုက်တွန်းသွားမယ့် အစီအစဉ်တစ်ခုကို တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးကို သေချာပေါက် စောစောထိုးထားတယ်ဆိုရင် ကာကွယ်ဆေး ပြတ်လပ်သွားတယ်ဆိုရင်တောင်မှ စိုးရိမ်စရာ မလိုတော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
ဒီအစီအစဉ်က အောက်တိုဘာလအစောပိုင်းကစပြီး အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့ အထက် ရှိသူတွေကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးကြဖို့ တိုက်တွန်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း အောက်တိုဘာလလယ်လောက်မှာတော့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းတွေ၊ အသက်ရှူရ ခက်ခဲတဲ့ ပြဿနာရှိသူတွေ ဒါမှမဟုတ် တခြား ရောဂါအခံရှိတဲ့သူတွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ နို့စို့အရွယ် ၆ လ ကလေးကနေ ဒုတိယတန်းတက်နေတဲ့ အရွယ်အထိ ကလေးငယ်တွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ တိုက်တွန်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ဒီလိုတုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ် လက္ခဏာတွေက ဆင်တူတဲ့အတွက်ကြောင့် ခွဲခြားဖို့ကတော့ ခက်ခဲပါတယ်။ တကယ်လို့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဌာနတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဗိုင်းရပ်စ်စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ အများကြီးလုပ်ဖို့ ကြုံတွေ့လာ ရမယ်ဆိုရင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ ဖိအားတွေ ပို များလာနိုင်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ တိုးတက်လာရေးကူညီဖို့ အသင့်ပဲလို့ ပြောပါတယ်။

84. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မကြာခင် ရောက်လာတော့မယ့် တုပ်ကွေး ရာသီအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ပြင်ဆင်ထားတာ တွေက ဘယ်လိုစီမံလုပ်ဆောင်မှုမျိုးတွေပါလဲ။

အဖြေ- တုပ်ကွေးရာသီဖြစ်တဲ့ ဆောင်းဦးရာသီနဲ့ ဆောင်းရာသီအတွက် ပြင်ဆင်မှုတွေထဲမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့စင်တာမှာ ဒေသန္တရ ဆေးခန်းတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ စနစ်သစ်တစ်ခုကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထူထောင်နေတာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

လတ်တလောမှာတော့ ဖျားနာတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ တခြားရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားနေရတဲ့ လူတွေဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် နည်းလမ်း ၂မျိုးထဲက  တစ်မျိုးမဟုတ် တစ်မျိုးနဲ့ စမ်းသပ်စစ်ဆေးလို့ ရပါတယ်။

အဲဒီလို ရောဂါလက္ခဏာပြတဲ့သူတွေ အနေနဲ့ တစ်နည်းကတော့ ပြည်သူကျန်းမာရေးစင်တာတွေမှာ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ အကြံပေးဆွေးနွေးတဲ့ ကောင်တာနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး စမ်းသပ်စစ်ဆေးဖို့အတွက် သတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို လွှဲပြောင်းပေးတာမျိုး ခံယူနိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် နောက်တစ်နည်းကတော့ ဒေသန္တရ ဆေးခန်းတစ်ခုခုကို သွားပြီး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အသင်းအဖွဲ့က ထူထောင်ထားတဲ့ ဒေသန္တရ ရောဂါစမ်းသပ်ရှာဖွေတဲ့စင်တာမှာ စစ်ဆေးမှုခံယူနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်နေကြတဲ့ အချက်ကတော့  တုပ်ကွေးရာသီဖြစ်တဲ့ ဆောင်းဦးနဲ့ ဆောင်းရာသီအတွင်း အဖျားရှိတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်  ရောဂါလက္ခဏာရှိသူတွေက စမ်းသပ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုတာ များလာမယ့် အချက်ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ စနစ်ကို ပိုကောင်းလာအောင် လုပ်ဖို့  ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ အဲဒီစနစ်က ဒေသန္တရ ဆေးခန်းတွေမှာ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုလုပ်တာအပြင် ဗိုင်းရပ်စ် ရှိ မရှိ စမ်းသပ်ရှာဖွေနိုင်အောင်လည်း လုပ်ပေးဖို့ ရှိပါတယ်။

ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေမှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ဆေးခန်းတွေမှာသာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေကို လုပ်လို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ ဆေးခန်းတွေမှာ စစ်ဆေးမှုရလဒ်ကို အချိန်တိုအတွင်း ထုတ်ပေးနိုင်မယ့် အသုံးပြုရ လွယ်ကူအဆင်ပြေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပဋိပစ္စည်းစမ်းသပ်တဲ့ ကိရိယာလေးတွေကို အများဆုံး သုံးကြမှာပါ။  

လူတစ်ယောက်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတယ်လို့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့ရင် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာက ဆေးရုံ ဒါမှမဟုတ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ သီးခြားခွဲနေထိုင်ရမယ့်အဆောက်အအုံ ဆီကို စေလွှတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့များ ဆေးခန်းတွေက စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု မလုပ်ပေးနိုင်တာ ဒါမှမဟုတ် စနေ/တနင်္ဂနွေ မို့လို့ ဆေးခန်း ပိတ်ထားတာမျိုး ဖြစ်ခဲ့ရင် လူနာအနေနဲ့  ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစင်တာတွေမှာရှိတဲ့ အကြံပေးဆွေးနွေးတဲ့ ကောင်တာ ဒါမှမဟုတ် ဒေသန္တရစမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ စင်တာတွေကို ဆက်သွယ်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အစီအစဉ်က တုပ်ကွေးရာသီအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ စင်တာတွေမှာ ဒေသန္တရ ဆေးခန်းတွေ အများကြီးဖွင့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်နိုင်တဲ့ ဆေးခန်းအရေအတွက်ကို ထပ်တိုးဖို့နဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ထွက်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းစမ်းသပ်တဲ့ကိရိယာလေးတွေကို   နေ့စဉ် အခုရေ  ၂ သိန်း သုံးနိုင်အောင် သူတို့က စီစဉ်ထားပါတယ်။

83. လူတွေပြည့်ကျပ်နေတဲ့ ရထားတို့ ကားတို့ စီးနေတဲ့ အချိန်မှာ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ ဘယ်လို လုပ်လို့ ရနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- အရင်တုန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ အရဆိုရင် ပါးစပ် နှာခေါင်းစတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ သွယ်ဝိုက်တဲ့ နည်းနဲ့ ဖြစ်စေထိတွေ့ရင် လူတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရနိုင်ပါတယ်။

တချို့လူတွေက ပြောပါတယ် ခုနက သတင်းက မှန်တယ်ဆိုရင် ကိုယ်က လူကျပ်တဲ့ ရထားပေါ်မှာ စီးနေတဲ့အချိန်မှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံ ထားရသူတစ်ဦးက ကိုယ့်ဘေးမှာ ရပ်နေပြီး အဲဒီလူက စကားမပြောဘူး၊ မထိဘူးဆိုရင် ကူးစက်မခံရနိုင်ဘူးတဲ့။

လူတွေက စကားပြောတဲ့အချိန်မှာ ပါးစပ်ကနေ အရည်အစက်တွေ ထွက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အရည်အစက်တွေက အသက်ရှူတဲ့ အခါမှာလည်း  ထွက်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စကားမပြောဘဲ တိတ်တိတ်လေးနေလို့လည်း  အရည်အစက်တွေ ထွက်မလာဘူးလို့ အာမ မခံနိုင်ပေမဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ ပါးစပ်ကို ပိတ်ထားတာက အရည်အစက်တွေ အပြင်ကို ထွက်လာတဲ့ ပမာဏကို တော်တော်လေး လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။

လူတွေအနေနဲ့ စကားပြောတာ ဒါမှမဟုတ် ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်တာတွေ ရှောင်ကြဉ်ရပါမယ်။ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်တာ၊ လက်တွေကို သေသေချာချာ ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကြောတာ ဒါမှမဟုတ် ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ လက်တွေကို မကြာခဏ ပွတ်သပ်သန့်စင်တာမျိုး လုပ်ဖို့ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။

82. ဘယ်လိုမျိုးနေရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရနိုင်သလဲ။

အဖြေ- ပါးစပ်၊ နှာခေါင်း စတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ကနေထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက တစ်ဆင့် ကူးစက်တာအပြင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်က သွယ်ဝိုက်တဲ့ တခြားနည်းလမ်းနဲ့ ထိတွေ့တာ ကြောင့်လည်း ကူးစက်နိုင် ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံထားရသူတစ်ဦးက တစ်ခုခုကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ် မိပြီးတဲ့နောက် တခြားသူက ထိမိကိုင်မိရင် သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းလမ်းနဲ့ ထိတွေ့မိပြီး တစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ လူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်အပါအဝင် မျက်နှာ တစ်ခုလုံးကို မကြာခဏ ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်လေ့ရှိကြပြီး တကယ်လို့ ညစ်ပတ်နေတဲ့ လက်တွေနဲ့ အဲဒီလိုတွေသာ ကိုင်တွယ်မိရင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ မျက်လုံးတွေက ကူးစက်ဖို့ အလွန် လွယ်ကူတာကြောင့် လူတွေက မျက်လုံးတွေကို ပွတ်ခြင်းအားဖြင့် ကူးစက်ခံရနိုင်ပါတယ်။ အလွန်သေးငယ်တဲ့ အမှုန်အမွှားလေး တွေထဲကနေ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်နိုင်တယ်လို့လည်း ယုံကြည် ထားကြပါတယ်။ အဲဒီအမှုန်အမွှားလေးတွေက အရည်အစက်တွေထက် သေးငယ်ပြီး လေဝင်လေထွက် မကောင်းတဲ့ နေရာတွေရဲ့ လေထဲမှာ လွင့်မျောနေတတ်ပါတယ်။

အလွန်သေးငယ်တဲ့ အမှုန်အမွှားလေးတွေကနေ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက် လူတွေကို “အ သုံးလုံး” လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူစုလူဝေးရှိတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် စကားပြောဆိုတာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

ပုံမှန်အားဖြင့် အရည်အစက်တွေဟာ ၂ မီတာ အကွာအဝေးလောက်ကို လွင့်စင်သွားနိုင်တာကြောင့် အနည်းဆုံး တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အကွာအဝေးခြားပြီး နေတာက ကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။

နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဘယ်လို ကူးစက်ပြန့်ပွားတယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရာရာတိုင်းကိုတော့ မသိကြသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုအခြေအနေမှာ ကာကွယ်ရေးအစီအမံတွေက နေရာတကျ ရှိနေတယ်လို့ ယူဆပြီး ပြောရရင် အရည်အစက်တွေနဲ့ မထိတွေ့အောင်နဲ့ ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူတွေနဲ့ပါ ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေ မရှိအောင် သေသေချာချာ စစ်ဆေးပြီး ရှောင်ရှားနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံတစ်ဝန်း ရောဂါကူးစက်မှုအန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့အတွက် အာဏာပိုင်တွေက လူတိုင်းကို နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ကြဖို့၊ လေထဲမှာပျံ့နှံ့နေတဲ့ အရည်အစက်တွေကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့နဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ ကူးစက်နိုင်တာကြောင့် တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်ကြား အနည်းဆုံး ၂ မီတာလောက် ခြားပြီးနေကြဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။

လူတွေကိုလည်း လက်တွေကို ဆေးကြောကြဖို့ အကြံပေးထားပြီး အဲဒီလို လက်ဆေးတာကို သေချာလုပ်မယ်ဆိုရင် အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့ ပါးစပ်၊ နှာခေါင်း ဒါမှမဟုတ် မျက်စိတွေကို ထိမိ ကိုင်မိရင်တောင် ရောဂါ ကူးစက်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

81. နိုဘယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်နေရာကနေစ ပေါ်လာပြီး ဘယ်အချိန်မှာ စတွေ့ခဲ့တာပါလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်နေရာ ဘယ်အချိန်မှာ စတင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့လဲဆိုတာကို ဆက်လက်ရှာဖွေနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့က အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ပြောပြချက်အရ COVID-19 ပထမဦးဆုံး ကူးစက်တဲ့ လူနာကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ တိရစ္ဆာန်အရှင်တွေ ရောင်းဝယ်နေတဲ့ အလေ့အထရှိတဲ့အတွက်   ဝူဟန်မြို့က ဈေးထဲမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် စတင်ကူးစက်ပြန့်ပွားခဲ့တယ်လို့ ပြောနေကြပါတယ်။ ဝူဟန်မြို့က အဲဒီဈေးမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေကနေ လူသားတွေဆီကို ကူးစက်လာခဲ့တာလို့ ပြောကြ ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မူလဇာစ်မြစ်ကိုတော့ အခုအထိ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အရင်းအမြစ်က တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေရောင်းတဲ့ ဈေးမှာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။  ဒါမှမဟုတ်ရင် ဒီဈေးထဲမှာ အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့သူတွေနဲ့ မဆိုင်ဘဲနဲ့ အဲဒီအချိန်တုန်းက ဝူဟန်မြို့ တစ်ဝန်းမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပြီးသားလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ 

ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ COVID-19 ရောဂါပိုးကို ပထမဦးဆုံး သယ်လာတာ လင်းနို့တွေဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အရိပ်အမြွက် ပြောဆိုနေပေမဲ့ အဲဒီလင်းနို့တွေက ဘယ်ဒေသမှာ စတင်ပေါက်ဖွားကြီးပြင်းလာတဲ့ လင်းနို့အမျိုးအစားလဲဆိုတာကိုတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပါဘူး။

တောင်တွေကြားထဲက တောနက်နက်ထဲမှာ နေထိုင်တဲ့ လင်းနို့တွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို သယ်ဆောင်လာပြီး အဲဒီတောတောင်ထဲကို လာတဲ့ လူတွေဆီကို ကူးစက်ခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဝူဟန်မြို့ကို ပြန်လာကြတဲ့ အဲဒီလူတွေက ကူးစက်ခံခဲ့ရတာကို အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့ နေပြီး သူတို့ကနေတစ်ဆင့် တခြားသူတွေဆီကို ကူးစက်သွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ လမ်းကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုအချိန်အထိတော့ တိတိကျကျ သေသေချာချာ သိတာမျိုး မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

80. လူသားအချင်းချင်း ကူးစက်နိုင်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား ဘယ်နှမျိုးလောက် ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးဗီဇပေါင်း ၅၀ ကျော်ရှိတာကို တွေ့ရှိထားပါတယ်။ အဲဒီအထဲက ၆ မျိုးက လူသားအချင်းချင်း ကူးစက်နိုင်တယ်လို့ လူသိများပါတယ်။ ၆ မျိုးထဲကမှ ၄ မျိုးက ပုံမှန် ဖြစ်နေကျ အအေးမိ ရောဂါလို့ ရှာဖွေ တွေ့ရှိထားပါတယ်။

လူအများစုက ကလေးဘဝကတည်းက ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား ၄ မျိုးထဲက တစ်မျိုး ဒါမှမဟုတ် တစ်မျိုးထက်ပိုတဲ့ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

ကျန်တဲ့ ၂ မျိုးကတော့ SARS လို့ခေါ်တဲ့ (ပြင်းထန်အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ) နဲ့ MERS လို့ခေါ်တဲ့ (အရှေ့အလယ်ပိုင်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာရောဂါတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ၂ မျိုးကတော့ တခြား အမျိုးအစား ၄ မျိုးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပါတယ်။ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားတဲ့ အချိန်မှာ ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်က ထွက်ပေါ်လာခဲ့တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလတုန်းက တရုတ်အာဏာပိုင်တွေက ဝူဟန်မြို့မှာ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူတွေကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစား ၇ ခုမြောက်ကို သူတို့ တွေ့ရှိခဲ့ချိန်မှာ ဒါဟာ လူအချင်းချင်း ကူးစက်နိုင်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်လို့ ထုတ်ဖော်ခဲ့ကြပါတယ်။

ကျွမ်းကျင်သူအများအပြားက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးဗီဇသစ် ထွက်ပေါ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားခဲ့ကြပေမယ့် ဒီလောက် ဒုက္ခပေးလိမ့်မယ်လို့ မထင်ထားခဲ့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

အစောပိုင်းက ပြောခဲ့သလို ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစား ၄ မျိုးက ပုံမှန်အအေးမိရောဂါ ဖြစ်ပါတယ်။ SARS ရောဂါက ရောဂါလက္ခဏာတွေကို အလွယ်တကူ ခွဲခြားနိုင်တာကြောင့် အောင်အောင်မြင်မြင်နဲ့ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး MERS ရောဂါကလည်း ကပ်ရောဂါတစ်ခု ဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။

အဲဒါကြောင့် ဒီရောဂါပိုးကို လူတွေက ဂရုစိုက်ပြီး စောင့် မကြည့်ခဲ့ကြပါဘူး။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးဗီဇသစ်တစ်မျိုး ထွက်ပေါ်လာခဲ့မယ်ဆိုရင်တောင် ထိန်းချုပ်နိုင်မယ် ဒါမှမဟုတ် အများကြီး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ယုံကြည်နေခဲ့ကြပါတယ်။

ကပ်ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇသစ်ရဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတိပေးထားတဲ့ စာအုပ်တွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ကျွမ်းကျင်သူအများစုကတော့ အဲဒီစာအုပ်တွေ ထဲမှာပါတဲ့ အချက်တွေက လက်တွေ့ ကျတဲ့ အကြောင်းအရာတွေလို့ မထင်ထားပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

79. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်က ဘာကြောင့် အကြီးအကျယ် လျင်လျင်မြန်မြန်နဲ့ ကူးစက် ပျံ့နှံ့နေတာပါလဲ။

အဖြေ- လတ်တလောမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ကာကွယ်ဆေး မရနိုင်သေးပါဘူး။ ဘယ်လောက်တောင်မှ ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးလဲ ဆိုတာကို ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူ တစ်ဦးဆီကနေ အသစ် ထပ်မံ ကူးစက်တဲ့ ပျမ်းမျှ လူဦးရေကို ကြည့်ပြီး ခန့်မှန်းတွက်ချက် နိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ- ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူတစ်ဦးက ပျမ်းမျှ ၀.၅ ဦးကို ကူးစက်သွားတယ်ဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကူးစက်ပြန့်ပွားလွယ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်မဟုတ်ဘူး ပြီးတော့ လူတွေ အများကြီးကိုလည်း ကူးနိုင်စွမ်း မရှိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ကတော့ ကူးစက်ခံထားရသူ တစ်ဦးကနေ နောက်ထပ် လူ ၂.၅ ဦးလောက်အထိ ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်အစိုးရကို အကြံပေးနေတဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့က ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူတိုင်းကနေ နောက်ထပ် လူ ၂.၅ ဦးလောက်အထိ ဆက်ပြီး ကူးစက်သွားစေနိုင်တာမျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ ယုံကြည်ထားကြောင်း သူတို့က ဆိုပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၀ ဦးရှိရင် အဲဒီအထဲက ၈ ဦးက နောက်ထပ် တစ်ဦးဦးကို ကူးစက်ဖို့ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါးပြီး ကျန်တဲ့ ၂ ဦးက နောက်ထပ် ၁၀ ဦးစီကို ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်စေနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

နောက်ထပ် ပြဿနာတစ်ခုက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ် ကူးစက်ခံရသူက ရောဂါလက္ခဏာ ချက်ချင်း မပြတဲ့အတွက် ခွဲခြားသိရှိနိုင်ဖို့ မလွယ်ကူတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တခြား ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ SARS ဗိုင်းရပ်စ်က လူတွေ ကူးစက်ခံရတဲ့ အချိန်မှာ ရောဂါလက္ခဏာချက်ချင်းပြတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီလူမှာ ရောဂါ ကူးစက်နေပြီဆိုတာ သိနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် SARS ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသူကို အလွယ်တကူသိရှိနိုင်တဲ့အတွက် တခြား လူတွေကို မကူးစက်အောင် ကာကွယ်တားဆီးဖို့ သီးခြား ခွဲထားနိုင် ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ကကျတော့ ကူးစက်ခံထား ရတဲ့ သူတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြဘူးဆိုရင်တောင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်က ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့က ခက်ခဲပါတယ်။

78. နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ဘယ်လို ပြုမူဆောင်ရွက် ရမလဲဆိုတာနဲ့ လက်တွေကို ဆေးကြောတဲ့အခါမှာ ဘယ်လို သတိထားပြီး ဆေးကြောသင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- တုပ်ကွေးနဲ့ အအေးမိရောဂါတွေကို ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ တူတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့လူတစ်ဦးက ချောင်းဆိုး ဒါမှမဟုတ် နှာချေလိုက်တဲ့အခါမှာ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ လက်တွေကို မကြာခဏ ဆေးကြောဖို့နဲ့ “ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ကျင့်သုံးရမယ့် အပြုအမူတွေ” ကို လိုက်နာကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒီလို ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ တခြား ကူးစက်ရောဂါတွေကို တိုက်ဖျက်တဲ့ လုပ်ဆောင်နည်းတွေနဲ့ အလားတူပဲလို့ WHO က ဆိုပါတယ်။

လက်တွေကို ဆေးကြောတဲ့အခါ ဆပ်ပြာကို အသုံးပြုပြီး ရေများများနဲ့ စင်ကြယ်အောင် ဆေးပေးပါ။ လက်ချောင်းတွေနဲ့ လက်သည်း ကြားလေးတွေအပြင် လက်ဖမိုး၊ လက်ဖဝါး စတဲ့ လက်ရဲ့ မျက်နှာပြင်တစ်ခုလုံးကို သန့်ရှင်းသွားအောင် အနည်းဆုံး မိနစ် ၂၀ ကြာအောင် ဆေးကြောပါ။ ဆပ်ပြာနဲ့ ရေ မရနိုင်တဲ့အခါ အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်ကို သုံးပြီး လက်တွေကို သေချာ ပွတ်ပြီး သန့်စင်ပါလို့ WHO က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

မသန့်ရှင်းတဲ့လက်နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ မျက်စိ၊ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းတွေကို ထိမိကိုင်မိခဲ့ရင် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်ကို ဆပ်ပြာနဲ့ ရေနဲ့ သေသေချာချာ မဆေးကြောရသေးခင်မှာ မျက်နှာကို မကိုင်တွယ်မိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

ချောင်းဆိုးတာနဲ့ နှာချေတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာပြလာချိန်မှာ ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ကျင့်သုံးရမယ့် အပြုအမူတွေကို သေချာပေါက် လိုက်နာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှသာ မိမိအနေနဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရပြီဆိုရင်တောင် ကိုယ့် ပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေကို တစ်ဆင့် ကူးစက်တာမျိုး မဖြစ်စေပါဘူး။

နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ပါးစပ်ကို တစ်ရှူးအုပ်ထားတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် ပါးစပ်ကို လက်ကို တံကောက်ကွေးနဲ့ အုပ်ထားပြီး နှာချေတာမျိုး လုပ်သင့်ပါတယ်။ တစ်ရှူးသုံးနှာချေပြီးရင် အဲဒီတစ်ရှူးကို အမှိုက်ပုံးထဲ ချက်ချင်းလွှင့်ပစ်ပြီး လက်ကို သေချာ ဆေးကြောပါ။ လက်တွေက ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ မသန့်မရှင်းဖြစ်နေနိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ပါးစပ်ကို လက်နဲ့အုပ်ပြီး ချောင်းမဆိုးမိပါစေနဲ့လို့ WHO က သတိပေးထားပါတယ်။

77. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ PCR စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှု လုပ်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ဘူးလို့ ကြားရပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့်ပါလဲ။

အဖြေ- PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုဆိုတာ ရောဂါပိုးဖြစ်ပွားစေတဲ့ မျိုးဗီဇကို ရှာဖွေတာဖြစ်ပြီး စမ်းသပ်တဲ့အချိန်မှာ လူတစ်ဦး ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရလား မခံရဘူးလားဆိုတာကို အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို စစ်ဆေးမှုဟာ တော်တော်လေး မှန်ကန်တိကျတယ်ဆိုပေမယ့် စစ်ဆေးတဲ့ရလဒ်ကို ရဖို့ အချိန်ယူ ရပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံဟာ တခြားနိုင်ငံတွေလို PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ အများကြီး မလုပ်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ နိုဘယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုး ပေါ်မလာခင်တုန်းက PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း အများကြီး မရှိခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် အခုလည်း သိပ်မလုပ်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီအကြောင်းရင်းတွေထဲက တစ်ခုကတော့ PCR စမ်းသပ်မှုတွေ လိုအပ်တဲ့ SARS လို့ခေါ်တဲ့ (ပြင်းထန်အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ) ဒါမှမဟုတ် MERS လို့ခေါ်တဲ့ (အရှေ့အလယ်ပိုင်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာရောဂါ) ကူးစက်မှုတွေ ဂျပန်နိုင်ငံကို ပျံ့နှံ့လာတာမျိုး မရှိခဲ့တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တုပ်ကွေးရောဂါ ရှိ မရှိ အလွယ်တကူ စမ်းသပ်နိုင်တဲ့ test kits ကိရိယာတွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနေတာကြောင့် PCR စမ်းသပ်မှုတွေက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ လုပ်ဆောင်ဖို့ အခက်အခဲ ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခု ဒီစမ်းသပ်တဲ့စနစ်ကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်နေပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲနိုင်တဲ့ အနေအထားကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ရောက်ဖို့တော့ မလွယ်ကူသေးဘဲ ဒါက စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ် နေသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

76. အခန်းတွေကို လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်ရမလဲ။

အဖြေ- YKK AP ကုမ္ပဏီက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် အမျိုးအစားသစ်နဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ပြတင်းပေါက်တွေ ရှိတဲ့ အခန်းတွေကို လေဝင် လေထွက်ကောင်းအောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့ကုမ္ပဏီရဲ့ အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ အကြံပေးချက်တွေကို စာရင်းနဲ့တကွ တင်ပေးထားပါတယ်။ YKK AP ကုမ္ပဏီက ပြတင်းပေါက်နဲ့ တံခါးတွေကို ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီကုမ္ပဏီရဲ့ အကြံပြုချက်ထဲမှာ “ပြတင်းပေါက် ၁ ပေါက်တည်း ဖွင့်ထားမယ့်အစား ၂ ပေါက်ဖွင့်ထားဖို့ အကြံပေးထားပါတယ်။ ပြတင်းပေါက် ၂ ပေါက် ဖွင့်တဲ့အခါ တစ်ပေါက်နဲ့ တစ်ပေါက် မျက်နှာချင်းဆိုင် ထောင့်ဖြတ်အနေအထားမှာရှိတဲ့ ပြတင်းပေါက် တွေကို ဖွင့်ထားမှသာ လေဝင်လေထွက်ကောင်းမယ်လို့ လမ်းညွှန် ထားပါတယ်။

ပြတင်းပေါက် တစ်ပေါက်တည်းပဲ ပါတဲ့ တိုက်ခန်းတစ်ခန်းမှာ- အခန်းတွင်းထဲကို လေဝင်စေမယ့် လမ်းကြောင်းဖြစ်အောင် တံခါးမကြီး တွေကို ဖွင့်ထားဖို့နဲ့ လေလှည့်ပတ်သွားနိုင်အောင် ပန်ကာတွေကို အသုံးပြုဖို့လည်း အဲဒီကုမ္ပဏီက အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် လျှောတံခါးလိုမျိုး ဖွင့်ရတဲ့ ပြတင်းပေါက်တွေဆိုရင် တံခါးချပ်တွေကို အလယ်ကို ရွှေ့ထားလိုက်ရင် ဘေးတစ်ဖက် တစ်ချက်က ပွင့်နေတဲ့ အပေါက်တွေကနေ လေဝင်လေထွက် ရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

75. လေအေးပေးစက် ဖွင့်ထားချိန်မှာ အခန်းတွေကို လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်နိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- လေအေးပေးစက် ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်တဲ့ Daikin Industries က လေအေးပေးစက်တွေဟာ အခန်းထဲက လေတွေကိုပဲ အသုံးပြုပြီး လည်ပတ်စေတာကြောင့် လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်ထားတာမျိုး မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လေအေးပေးစက်ဖွင့်ထားချိန်မှာ တစ်ခါတလေ ပြတင်းပေါက်တွေ ဖွင့်ပြီး လတ်ဆတ်တဲ့လေ အခန်းထဲ ဝင်လာအောင် လုပ်ဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

တချို့လူတွေကတော့ အဲဒီလို လုပ်ရင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ဖြုန်းတီးရာရောက်တယ်လို့ ထင်ကောင်း ထင်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလိုလူမျိုးတွေအတွက် တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် လုပ်နေချိန်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အသုံးပြုမှု အလဟဿ မဖြစ်အောင် လုပ်တဲ့နည်းတစ်နည်းကို ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ လေအေးပေးစက်ဆိုတာက ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက်လုပ်ရင် ဓာတ်အား ပိုကုန်တဲ့အတွက်ကြောင့် ပြတင်းပေါက်ဖွင့်တဲ့ အချိန်မှာလည်း လေအေးပေးစက်ကို ဆက်ပြီး ဖွင့်ထားသင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်က ပူပြင်းတဲ့ရာသီမှာဆိုရင် ပြင်ပက လေကို အခန်းထဲ သွင်းလိုက်တဲ့အချိန်မှာ အခန်းတွင်းအပူချိန်ကို မြင့်တက်သွား စေတာကြောင့် လေအေးပေးစက်က ပိုအလုပ်လုပ်ရတဲ့အတွက် လျှပ်စစ်သုံးစွဲမှုကလည်း တိုးလာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် လုပ်တော့မယ်ဆိုရင် အခန်းတံခါး မဖွင့်ခင်မှာ လေအေးပေးစက်ရဲ့ အပူချိန်ကို အပြင်က အပူချိန်နဲ့ အနီးစပ်ဆုံး ဒီဂရီအထိရောက်အောင် ထပ်တိုးပြီးတော့ ဖွင့်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

74. လူတစ်ဦးဟာ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားချိန်မှာ အပူလျှပ်ပြီး နေထိုင်မကောင်းဖြစ်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို မြင့်တက်လာစေ နိုင်သလား။

အဖြေ- နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားချိန်မှာ မျက်နှာပေါ်က အပူချိန် ဘယ်လောက် ပြောင်းလဲသွားလဲဆိုတာကို အပူချိန်တိုင်း ကိရိယာကို သုံးပြီး စမ်းသပ်မှု လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလို စမ်းသပ်ရာမှာ လူတစ်ဦး-- နှာခေါင်းစည်း မတပ်ထားတဲ့အချိန်မှာ နှုတ်ခမ်းတစ်ဝိုက်က အရေပြားအပူချိန်ဟာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၃၆ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် နီးပါး ရှိတာကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒီအတိုင်အတာ ပမာဏဟာ NHK အသံလွှင့်ဌာန တည်ရှိရာ တိုကျို ရှီဘူယ ရပ်ကွက်မှာ နွေရာသီအစောပိုင်း ရက်က တိုင်းတာ ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်လိုက်တာနဲ့ မကြာခင်မှာဘဲ နှုတ်ခမ်းတစ်ဝိုက်က အပူချိန်ဟာ ၃၉ ကနေ ၄၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်အထိ ၃ ဒီဂရီကျော်လောက် အပူချိန် တက်လာပါတယ်။ ၅ မိနစ်လောက် ကြာပြီးနောက် နှာခေါင်းစည်း အောက်မှာ ပိတ်မိနေတဲ့ အပူကြောင့် နှုတ်ခမ်းတစ်ဝိုက်က အရေပြားမှာ ချွေးတွေ စထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီစမ်းသပ်မှုက နှာခေါင်းစည်း မတပ်ခင်ကထက် တော်တာ်ပူလာတယ်ဆိုတာ ခံစားရပြီး အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ အသက်ရှူ မဝဘူးလို့ ခံစားရပါတယ်။

Nippon Medical School Graduate School က ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ ရှိုဂျိ (Yokobori Shoji) က နှာခေါင်းစည်းက တပ်ဆင်ထားသူကို အပူလျှပ်လွယ်တယ်ဆိုတာ အမြဲတမ်း ဖြစ်နေမှာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားခြင်းအားဖြင့် အသက်ရှူရခက်ခဲစေပြီး နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ အသက်ရှူနှုန်း ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် မြန်လာတဲ့ ရလဒ်တွေကို ပြသထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို သူက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါနဲ့ လေထုထဲမှာ အပူချိန် မြင့်တက်လာတဲ့အချိန်တွေ ပေါင်းဆုံသွားရင်တော့ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားချိန်မှာ အပူလျှပ်ခြင်း ဝေဒနာရရှိစေမယ့် အန္တရာယ် မြင့်တက်လာနိုင်စေတယ်လို့ သူက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ထားခြင်းဖြင့် အရည်အစက်တွေ လွင့်စင်ပြီး ရောဂါပိုးကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို တားဆီးဖို့က အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့ သူတွေနဲ့ တစ်ယောက်တည်း နေထိုင်သူတွေအတွက် အပူမလျှပ်အောင် လုံလောက်တဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ လုပ်ထားဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ အဲဒီလို အပူလျှပ်လွယ်တဲ့ သူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ထားဖို့နဲ့ အပြင်သွားတဲ့အခါ သစ်ပင်ရိပ်အောက်မှာ အနားယူတာ၊ လူသိပ်မများတဲ့ နေရာတွေမှာ အနားယူတာမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ က အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ချွေးတွေ ထွက်လာပြီး နှာခေါင်းစည်းတွေက စိုစွတ်လာတဲ့အခါ လေဝင် လေထွက် မကောင်းဘူး ဖြစ်လာနိုင်တာကြောင့် အဲဒီလို ဖြစ်လာတဲ့အခါ နှာခေါင်းစည်းတွေကို လဲပြီး တပ်ဆင်ကြဖို့လည်း ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ က အကြံပြု တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

73. အလုပ်လုပ်တဲ့ ပုံစံကို အိမ်ကနေ လုပ်လို့ မရတဲ့ အလုပ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတွေ အတွက် ညွှန်ကြားထားတဲ့ စက်ရုံတွင်း လိုက်နာရမယ့် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ထရပ်ကား ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီ Mitsubishi Fuso Truck နဲ့ Bus Corporation က ကုန်ထုတ်လုပ်မှု အဆင့်အလိုက် တာဝန်ယူထားတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအတွက် ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု တိုက်ဖျက်ရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ချမှတ်ပေးထားပါတယ်။

တိုကျိုအနီး ခါဝါစာကီ မြို့က အဲဒီကုမ္ပဏီရဲ့ စက်ရုံမှာ ဝန်ထမ်းတွေကို ထိုင်တဲ့အခါပဲဖြစ်ဖြစ် မတ်တပ်ရပ်တဲ့ အခါပဲ ဖြစ်ဖြစ် တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးအကြား ၁.၅ မီတာ အကွာအဝေးခြားပြီး နေဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ ဝန်ထမ်းတွေ နီးနီးကပ်ကပ် ရပ်ပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ဥပမာ-လေးလံတဲ့ ပစ္စည်းအစိတ် အပိုင်းတွေကို အတူတူ သယ်ရတဲ့အချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်းအပြင် မျက်နှာဖုံးအကြည်ကိုပါ တပ်ဆင်တာမျိုး လက်တွေ့ စမ်းသပ်လုပ်ကြည့်ကြဖို့ ညွှန်ကြား ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဝန်ထမ်းတွေအားလုံးကို သူတို့အလုပ်လုပ်ရာမှာ ဝတ်ဆင်တဲ့ လက်အိတ်တွေကို နေ့တစ်ဝက်ကျိုးရင် တစ်ကြိမ်ပြန်လဲခိုင်းပြီး ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက် အဝတ်လဲခန်း တွေကို မကြာခဏ ပိုးသတ်ထားဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

Mitsubishi Fuso ကုမ္ပဏီက တာဝန်ရှိသူ မစ္စတာ ဘာဘာ တာကာ့ရှိ (Baba Takashi) ကို မေးမြန်းရာမှာ ထရပ်ကား ထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း အဆင့်တိုင်းမှာ စက်နဲ့ အလိုအလျောက် လုပ်ဆောင်ဖို့ ခက်ခဲပြီး အလုပ်အများစုက လူကိုယ်တိုင် ကာယအားနဲ့ လုပ်ရတာကြောင့် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်တိုက်ဖျက်ရေး အစီအမံတွေ လုပ်ဖို့ အလွန် အရေးကြီးတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို နှိမ်နင်းဖျက်ဆီးဖို့အတွက် အချိန်တစ်ခုအထိ ဆက်လုပ် ရနိုင်ခြေရှိပြီး ဝန်ထမ်းတွေဆီကနေလည်း အဆိုပြုချက်တွေကို နားထောင်မှ လုပ်ငန်းခွင်ပတ်ဝန်းကျင် တိုးတက်ကောင်းမွန်ပြီး အားလုံး ပိုပြီးတော့ ဘေးကင်းတဲ့ အလုပ်ခွင်မှာ စိတ်ချမ်းချမ်းသာသာနဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ မော်တော်ကားထုတ်လုပ်မှုမှာ ထိပ်တန်းမှာရှိနေတဲ့ တိုယိုတာ မော်တာ ကုမ္ပဏီက မတ်လ အနှောင်းပိုင်းတုန်းက အာ့အိချိခရိုင်မှာရှိတဲ့ ကားထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံ ၁၀ ခုမှာ ညနေပိုင်း အလုပ်စတင်မယ့် အလုပ်ချိန်ကို နာရီဝက် နောက်ဆုတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ နေ့ဆိုင်း နဲ့ ညဆိုင်း တာဝန်ချိန်အပြောင်းအလဲမှာ မိနစ် ၉၀ လောက် ခြားသွားတဲ့အတွက် အဆိုင်း မတူတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအချင်းချင်း တွေ့ဖို့ အခွင့်အလမ်းကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

အကြီးစားစက်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်တဲ့ IHI Corporation ဟာ တိုကျိုမှာရှိတဲ့ မီဇူဟိုမြို့က ဂျက်လေယာဉ်အင်ဂျင်စက်ရုံမှာ ဝန်ထမ်းတွေကို အုပ်စု ၂ စု ခွဲထားပါတယ်။ အုပ်စုတစ်စုစီဟာ သီတင်းတစ်ပတ်ခြားတိုင်း တစ်လှည့်စီ ကိုယ့်အုပ်စုနဲ့ ကိုယ် အလုပ်အခြေအနေကို အစီရင်ခံစာ တင်ပြီး ချိတ်ဆက်မိအောင် စီမံထားပါတယ်။

နောက်ထပ် ထရပ်ကားကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Isuzu Motors ကုမ္ပဏီကတော့ မနက်ပိုင်း အလုပ်သွားလာချိန်တွေအတွင်း ဘတ်စ်ကားတွေမှာ လူတွေ ပြည့်ကျပ်နေတာကို ရှောင်ရှားဖို့ ခါနာဂါဝါ (Kanagawa) ခရိုင်၊ ဖူဂျီစာဝါ မြို့မှာရှိတဲ့ သူ့ စက်ရုံကို ကြိုပို့ဘတ်စ်ကားအရေအတွက် ၃ ဆ တိုးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။

72. ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ပတ်နိုင်ဖို့အတွက် ခေးဒန်းလန်း (Keidanren) လို့ခေါ်တဲ့ Japan Business Federation က ရေးဆွဲထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ရုံးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံတွေအတွက် ဆိုပြီး ၂ ပိုင်းခွဲပြီး လမ်းညွှန်ထားပါတယ်။

လက်ရှိ လမ်းညွှန်ချက်တွေကတော့ အင်တာနက်နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်တာ၊ အလုပ်လုပ်ရာမှာ လူတွေ မဆုံအောင် အချိန်ခွဲပြီး လုပ်တာ ဒါမှမဟုတ် အလုပ် လာရတာကို လျှော့ချဖို့ သီတင်းတစ်ပတ်ကို ၃ ရက် နားတာ စတဲ့ အလုပ်လုပ်တဲ့ ပုံစံအမျိုးမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။

ရုံးဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ အလျင်စလို လုပ်စရာမလိုတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခရီးထွက်တာမျိုးတွေ မလုပ်ဖို့၊ အစည်းအဝေး လုပ်တာတွေ၊ လုပ်ငန်းလိပ်စာကတ်ပြားတွေ အပြန်အလှန်ပေးတာနဲ့ အလုပ်ခန့်ဖို့ မေးမြန်းတာတွေကို အွန်လိုင်းကနေလုပ်တာမျိုး စဉ်းစားဖို့ အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

စက်ရုံတွေအတွက် လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာတော့ အခြေအနေ အမျိုးမျိုးနဲ့ လိုက်ပြီး နေရာအလိုက် ကာကွယ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ခွဲပြီး ဆောင်ရွက်တဲ့ အစီအမံတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဥပမာ- ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုစီတိုင်းမှာ မနက်ပိုင်းအစည်းအဝေးကျင်းပတာ ဒါမှမဟုတ် အမည်စာရင်းခေါ် လူစစ်တာတွေကို လူအနည်းငယ်နဲ့ပဲ ဖြစ်စေ သီးခြားစီ ခွဲပြီး ဖြစ်စေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲသူတွေကို အကြံပေးထားပါတယ်။

Keidanren က သူ့ရဲ့ ကုမ္ပဏီအဖွဲ့ဝင်တွေဆီ ဒီ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို အကြောင်းကြားထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ Keidanren ရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်ပေါ်မှာလည်း ဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေကို တင်ထားပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ဒီ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လေ့လာကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

71. မီးရထားနဲ့ လေကြောင်း ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း နယ်ပယ်တွေအတွက် ချမှတ်ထားတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- JR နဲ့ ပုဂ္ဂလိက ရထားလိုင်းကုမ္ပဏီကြီးတွေ အပါအဝင် မီးရထားလုပ်ငန်းအုပ်စုက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အခြေခံလမ်းညွှန်ချက်တွေ အရ စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ ခရီးသည်တွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ဖို့၊ ရထားကျပ်တဲ့အချိန်ကို ရှောင်ပြီး အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်ကြဖို့နဲ့ လူတွေ အသွားအလာ အများဆုံးအချိန်မှာ အများပြည်သူသုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ယာဉ်တွေကို ရှောင်ရှားကြ ပါလို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

မီးရထားပြေးဆွဲတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုကို စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့လည်း ရထားကို ဂရုတစိုက် ပိုးသတ်သန့်စင်ဖို့နဲ့ လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် ပြတင်းပေါက်တွေကို ဖွင့်ထားဖို့ တောင်းဆို ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အမြန်ရထားတွေပေါ်က သီးသန့်ထိုင်ခုံတွေမှာ သတ်မှတ် ထားတဲ့ အကွာအဝေးကို လိုက်နာပြီး ထိုင်ဖို့ ခရီးသည်တွေအတွက် စီစဉ်ပေးရလိမ့်မယ်လို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက် ထဲမှာ ပါရှိပါတယ်။

လေယာဉ်ပြေးဆွဲတဲ့ လုပ်ငန်းနယ်ပယ်ဘက်မှာဆိုရင်လည်း Scheduled Airlines Association of Japan က ရေးဆွဲထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ လေကြောင်းလိုင်း ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ခရီးသည်တွေ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ရေး တောင်းဆိုဖို့နဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကိုလည်း လေယာဉ်အတွင်းမှာ ပုံမှန်သန့်ရှင်းရေးလုပ်ကြဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေကလည်း လေယာဉ်ပေါ်မှာ သူ့ဘူးနဲ့သူ ထည့်ထားတဲ့ သောက်စရာတွေကိုပဲ ဝန်ဆောင်မှုပေးဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

လေဆိပ်အဆောက်အအုံတွေမှာစီမံခန့်ခွဲသူတွေအတွက် ချမှတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ လေဆိပ်ထဲမှာအမည်စာရင်းသွင်းတာနဲ့ လုံခြုံရေးစစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးကြား သတ်မှတ်ထားတဲ့ အကွာအဝေးကို လိုက်နာကြဖို့နဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ခရီးသည်တွေကို မေတ္တာရပ်ခံတဲ့နည်းလမ်းတွေ ပိုကောင်းလာအောင် လုပ်ဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။ စီမံခန့်ခွဲသူတွေကိုလည်း ခရီးသည်တွေ မကြာခဏ ထိတွေ့ကိုင်တွယ်မှုရှိတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ သန့်ရှင်းရေးကို ဂရုစိုက်လုပ်ဆောင်ဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။

အမည်စာရင်းသွင်းတဲ့ ကောင်တာတွေမှာ ပလတ်စတစ် အကြည်ပြား တွေ ကာရံပြီး အရည်အစက်တွေ စင်ပြီးကူးစက် ပြန့်ပွားတာမျိုးကို တားဆီးကာကွယ်ဖို့အတွက် လိုအပ်သလို လုပ်ဆောင်ပါလို့ ညွှန်ကြား ထားပါတယ်။ နေမကောင်းတဲ့ ခရီးသည်တိုင်းကို ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် တိုင်း--စစ်ဆေးဖို့လည်း ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ဟာနဲဒါ (Haneda)၊ နာရီတာ (Narita) နဲ့ ခဲန်းစိုင်း (Kansai) လေဆိပ်အပါအဝင် ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အဓိက လေဆိပ်ကြီး ၆ ခုမှာ ခရီးသည်တွေရဲ့ ကိုယ်အပူချိန်ကို အပူချိန်တိုင်းကိရိယာတွေနဲ့ တိုင်းပြီး ဆက်လက် စောင့်ကြည့်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

70. တည်းခိုခန်း အဆောက်အအုံတွေအတွက် လမ်းညွှန်ချက် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဟိုတယ်ကြီးတွေနဲ့ တည်းခိုခန်း လုပ်ငန်းအုပ်စုတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွှန်ချက်တွေ ရေးဆွဲခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေကို All Japan Ryokan Hotel Association, Japan Ryokan & Hotel Association နဲ့ Japan City Hotel Association ဆိုတဲ့ ကုမ္ပဏီအဖွဲ့ ၃ ဖွဲ့က ရေးဆွဲခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဟိုတယ်နဲ့ တည်းခိုခန်းစီမံခန့်ခွဲသူတွေ အနေနဲ့ ဧည့်သည်တွေ ရောက်လာတဲ့အခါ အဖျား ရှိ မရှိ တခြား ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိ မရှိ စစ်ဆေးဖို့နဲ့ ဧည့်သည်တွေက လက်သန့်ဆေးရည်နဲ့ ဆေးကြော သန့်စင်တာတွေ လုပ်ဖို့ တောင်းဆိုရမယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဧည့်သည်တွေကို သူတို့အခန်းတွေဆီ ဝန်ထမ်းက လိုက်ပို့ပေးမယ့်အစား သူတို့အခန်းရှိတဲ့နေရာကို စာရေးသားထားတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ပဲ ရှင်းပြဖို့ တည်းခိုခန်း စီမံခန့်ခွဲသူတွေကို လမ်းညွှန်တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ညစာစားပွဲခန်းမတွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ ဧည့်သည်တွေကို ဘေးချင်းယှဉ်ထိုင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းသင့်ကြောင်းနဲ့ အရက်ပုလင်းတွေကို ငှဲ့ပေးတဲ့အခါ တစ်ဦးထက်ပိုပြီး အဲဒီအရက်ပုလင်းကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်မှုကို ဟန့်တားဖို့နဲ့ အရက်ခွက်တစ်ခွက်တည်းနဲ့ အလှည့်ကျ ပြောင်းသောက်တာမျိုး မလုပ်ဖို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက် ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ဟော့ပေါ့လိုမျိုး ဟင်းအိုးတစ်ခုတည်းမှာ ဟင်းလျာတွေထည့်ထားပြီး အားလုံး အတူတူစားကြတာမျိုးနဲ့ စာရှိမိ အသားငါးစိမ်းကိုလည်း တစ်ပန်းကန်ထဲ ထည့်ထားပြီး ဝိုင်းယူစားမယ့်အစား အတတ်နိုင်ဆုံး စားသုံးသူ တစ်ဦးချင်းစီကို သီးခြား ပန်းကန်နဲ့ ထည့်ပေးပြီး ဝန်ဆောင်မှု ပေးသင့်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တည်းခိုခန်း စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ ဘူဖေးစတိုင်လ်လို ကျွေးမွေးတာမျိုး မလုပ်ဖို့လည်း ထည့်သွင်း စဉ်စားသင့်ကြောင်း ပြောထားပါတယ်။ ဘူဖေးစတိုင်လ် ဆက်ပြီး လုပ်မယ်ဆိုရင် စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ ဧည့်သည်တွေကိုယ်တိုင် ယူဖို့ ခွင့်ပြုမယ့်အစား ဝန်ထမ်းတွေက ကူညီပြီး ဝန်ဆောင်မှုပေးဖို့နဲ့ စားသောက်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ လက်ကိုင်ညှပ်တွေနဲ့ တူတွေ မျှသုံးတာတွေကို တားဆီးဖို့ တိုက်တွန်းရပါမယ်။

စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ ရေနွေးစိမ်နေရာနဲ့ သန့်စင်ခန်းတွေမှာ လူစုလူဝေး မဖြစ်အောင် ဧည့်သည်အရေအတွက် ကန့်သတ်ထားသင့်ကြောင်းလည်း လမ်းညွှန်ချက်ထဲမှာ ပါ ပါတယ်။ အဲဒီ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းအုပ်စုတွေဟာ ဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေကို အဖွဲ့ဝင် ဟိုတယ်အချင်းချင်းအကြား ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် သိရှိစေဖို့ စီစဉ်ထားရမှာဖြစ်ပြီး သူတို့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့လိုက်ပြီး လိုအပ်သလို ဆောင်ရွက်သွားကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

69. စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတွေအတွက် လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြ ပေးပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းအုပ်စုဟာ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေကို အပြည့်အဝ ပြန်စနိုင်ဖို့အတွက် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ရေးဆွဲခဲ့ကြပါတယ်။ အစားအစာတွေရဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှု၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်မှုနဲ့ အဆောက်အအုံတွင်းမှာ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး သတ်မှတ်ထားတဲ့ အကွာအဝေးအတွင်း ခပ်ခွာခွာ နေရေးစတဲ့ အစီအမံတွေ လုပ်ဆောင်ကြဖို့ စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းရှင်တွေကို အဲဒီအဖွဲ့က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

အထူးသဖြင့် အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဆိုင်ရှင်တွေအနေနဲ့ ဖောက်သည်တွေအတွက် လက်သန့်ဆေးရည်တွေ ပြင်ဆင်ထားပေး သင့်ကြောင်းနဲ့ ဖျားတာ၊ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ တခြား ရောဂါလက္ခဏာတွေ ရှိတဲ့သူတွေကို ဆိုင်အတွင်းမှာ ညစာ စားတာမျိုး မလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုသင့်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဆိုင်ရှင်တွေအနေနဲ့ ဆိုင်မှာ လူများများ ကျလာတဲ့အခါ ဧည့်သည် အရေအတွက်ကို ကန့်သတ်ထားဖို့နဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးအကြား အနည်းဆုံး ၁ မီတာ အကွာအဝေးစီ ရှိနေဖို့နဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် ထိုင်တာမျိုး မဖြစ်အောင် ထိုင်ခုံတွေကို နေရာချထားဖို့လည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အုပ်စု မတူတဲ့ ဧည့်သည်တွေကို စားပွဲတစ်လုံးထဲမှာ မျှသုံးစေ တာမျိုးကို ရှောင်ရှားသင့်ပါတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ကာလအတွင်း အစားအသောက် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ပါဆယ်ထုပ်ယူ သွားတာနဲ့ အိမ်တိုင်ရာရောက် ပို့ဆောင်ပေးရတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေကိုပဲ ဦးစားပေး လုပ်နေရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သယ်ယူသွားတဲ့ အစားအသောက်တွေ ပုပ်သိုးပြီး အဆိပ်သင့်တာမျိုး မဖြစ်စေဖို့ အတွက် ဝယ်ယူသူတွေအနေနဲ့ အစားအစာတွေကို လက်ထဲ ရောက်ပြီးတဲ့နောက် အချိန်အကြာကြီး မထားဘဲ လတ်ဆတ်တဲ့အချိန်မှာ စားသင့်တဲ့ အကြောင်းလည်း အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေထဲမှာ တိုက်တွန်းထား ပါတယ်။

ဂျပန်အစားအသောက် ဝန်ဆောင်မှုအသင်း (Japan Food Service Association) ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ တာကာ့အိုကာ့ ရှင်းအိချိရို (Takaoka Shinichiro) က အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေဟာ ကြိုးစားပြီး လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေတဲ့ စားသောက်ဆိုင် လုပ်ငန်းရှင်တွေကို အားပေးဖို့ ရည်ရွယ်တာလို့ ပြောပါတယ်။ စားသုံးသူတွေကို ဘေးကင်းစိတ်ချရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ထိုင်ပြီး စားသောက်နိုင်အောင် အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး လိုအပ်တဲ့ စီမံချက်တွေနဲ့ ဆိုင်ရှင်တွေက ဆောင်ရွက်သွားကြဖို့ မျှော်လင့်ကြောင်းလည်း မစ္စတာ တာကာ့အိုကာ့ ရှင်းအိချိရို က ပြောပါတယ်။

68. ကာရာအိုကေ လုပ်ငန်းတွေက ချမှတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပြောပြပေးပါမယ်။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရှိတဲ့ ကာရာအိုကေလုပ်ငန်း အဖွဲ့ ၃ ခုက ကူးစက် ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့ ကိုယ်တိုင် လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပူးပေါင်း ရေးဆွဲချမှတ် ခဲ့ကြပါတယ်။

အဲဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေကတော့ ကာရာအိုကေ အခန်းတစ်ခန်းစီတိုင်းမှာ လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် လေသန့်စက် ထားဖို့၊ တစ်ခန်း စီမှာ ဧည့်သည် အရေအတွက်ကို ပုံမှန်ထက် တစ်ဝက်အထိ လျှော့ချ ကန့်သတ်ဖို့၊ ဘေးချင်းယှဉ်ပဲ ထိုင်ဖို့နဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် မထိုင်ဖို့၊ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် အကြား ဖြစ်နိုင်ရင် အနည်းဆုံး ၁ မီတာ ခြား ထားဖို့၊ ပြီးတော့ မိုက်ခရိုဖုန်းတွေနဲ့ remote controllers တွေကို မကြာခဏ ပိုးသတ်ဆေးဖြန်း သန့်စင်ထားဖို့ ဆိုင်မန်နေဂျာတွေကို တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။

ဆိုင်ကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေအနေနဲ့ စားသောက်နေချိန်က လွဲရင် နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားဖို့နဲ့ သီချင်းဆိုတဲ့အခါ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်အကြား အနည်းဆုံး ၂ မီတာ ခြားနေကြဖို့ မန်နေဂျာတွေက ဧည့်သည်တွေကို မေတ္တာရပ်ခံရပါမယ်။

Japan Karaoke Box Association က တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ ခါ့တို ရှင်းဂျိ (Kato Shinji) က ကာရာအိုကေဟာ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခု အဖြစ်ရှိနေပေမယ့် ဒီလုပ်ငန်းဆက် ရပ်တည်ဖို့ အခြေအနေကတော့ ခြိမ်းခြောက်ခံနေရတဲ့ အကျပ်အတည်းနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အခု လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ မလုံလောက်သေးဘူးဆိုရင် တင်းကျပ်တဲ့ စီမံလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ထပ်ဖြည့်သွားဖို့ အဖွဲ့အနေနဲ့ စဉ်းစားနေကြောင်းလည်း သူက ပြောပါတယ်။

သူတို့အနေနဲ့ ဆိုင်ကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေအတွက် ဘေးကင်း လုံခြုံမှုရှိပြီး စိုးရိမ်ပူပန်စရာ မလိုတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရှိတဲ့ ကာရာအိုကေ ခန်းမတွေဖြစ်စေဖို့ ရှေးရှုလုပ်ဆောင်နေပါတယ်လို့ မစ္စတာ ခါ့တို ရှင်းဂျိက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၂၈ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

67. ဂျပန်အစိုးရက ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်း အမျိုးအစား ၃ မျိုးအတွက် လက်ရှိချမှတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို ပြောပြပေး ပါမယ်။

အဖြေ- ဒီလမ်းညွှန်ချက်တွေချမှတ်လိုက်တဲ့ အပန်းဖြေ လုပ်ငန်းတွေ ကတော့ နိုက်ကလပ်တွေနဲ့ ဂီတဖျော်ဖြေမှုတွေလုပ်ရင်း ဧည့်ခံတဲ့ နေရာတွေ၊ ဧည့်သည်တွေကို ဝန်ထမ်းတွေကိုယ်တိုင် သီးသန့် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကလပ်တွေနဲ့ ဘားဆိုင်တွေ ဖြစ်ပြီး စီမံခန့်ခွဲသူတွေအတွက် ညွှန်ကြားချက် ထုတ်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တုံ့ပြန်ရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ခံတစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပြန်လည်အားကောင်း လာစေရေး ဝန်ကြီး နီရှီမူရာ့ ယာစုတိုရှိ (Nishimura Yasutoshi) က ဒီလိုမျိုး စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ လိုက်နာဖို့ ဇွန်လတုန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အချက်တွေကတော့- လူ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦးကြားမှာ အနည်းဆုံး ၁ မီတာ အကွာအဝေး ခြားထားရမယ် ဒါမှမဟုတ် ဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ၂ မီတာ ခြားပြီးနေတာ ဖြစ်ရပါမယ်။

ဧည့်သည်တွေထိုင်တဲ့ စားပွဲခုံတွေပေါ်မှာ မှန်အကြည်တွေကို တပ်ဆင် ထား ရမှာ ဖြစ်ပြီး ကောင်တာရှေ့မှာလည်း ပလတ်စတစ် အကြည်တွေ ကာထားရပါမယ်။

ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ဆိုင်ကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေကို နှာခေါင်းစည်း ဒါမှမဟုတ် မျက်နှာကာတဲ့မျက်နှာဖုံးအကြည်တွေ တပ်ဆင်ဖို့ တိုက်တွန်းရပါမယ်။

ဆိုင်ကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေကို သူတို့ရဲ့ နာမည်နဲ့ ဆက်သွယ်ရမယ့် ဖုန်းနံပါတ်တွေကို ရေးပေးဖို့ တောင်းဆိုပြီး အဲဒီအချက်အလက်တွေကို သိမ်းထားတာကို အခုအချိန်မှာ လုပ်ကြဖို့ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ဂီတဖျော်ဖြေပွဲတွေနဲ့ ဧည့်ခံတဲ့ နေရာတွေမှာလည်း ဖျော်ဖြေသူတွေနဲ့ ပရိသတ်တွေအကြား ၂ မီတာ ခြားထားဖို့အတွက် စီမံခန့်ခွဲသူတွေ ကြိုးစားလုပ်ကြဖို့ ပြောထားပါတယ်။ တကယ်လို့ အဲဒီလို လုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုရင် အရည်အစက်တွေကနေ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မဖြစ်အောင် သေသေချာချာ စီမံဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ ညွှန်ကြားထား ပါတယ်။ လက်မှတ်ရောင်းချမှုတွေကို အွန်လိုင်း ကနေ လုပ်ဖို့နဲ့ ငွေသားမဟုတ်တဲ့ ငွေပေးချေမှုစနစ်နဲ့ ရောင်းချဖို့ အစိုးရက အကြံပေးထားပါတယ်။

ဝန်ထမ်းကိုယ်တိုင် ဝန်ဆောင်မှုပေးရတဲ့ ကလပ်တွေနဲ့ ဘားဆိုင်တွေမှာ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ဆိုင်ထဲမှာ ဖောက်သည်တွေက ဘေးချင်းယှဉ်ပြီး ကာရာအိုကေ သီချင်းဆိုတာ ဒါမှမဟုတ် အတူတူ တွဲကတာတွေ အခုအချိန်မှာ မလုပ်ကြဖို့ တောင်းဆိုရပါမယ်။ ဒါ့အပြင် ဧည့်သည်တွေဆိုင်မှာ ဖန်ခွက်အတူတူ မသောက်ကြဖို့ ဆိုင်မန်နေဂျာ တွေဘက်ကနေ အကြံပြုကြဖို့လည်း ညွှန်ကြားထား ပါတယ်။

နိုက်ကလပ်တွေမှာ သီချင်းသံကို ပုံမှန်အကျယ်လောက်ပဲ ဖွင့်ထားဖို့တိုက်တွန်းထားပြီး အရည်အစက်တွေစင်ပြီး ကူးစက် ပြန့်ပွားမှုဖြစ်တာတွေ လျှော့ချနိုင်ဖို့အတွက် အော်ပြီး စကားတွေ အကျယ်ကြီးပြောတာကို တားမြစ်ရမယ်လို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

66. ကလေးတွေ ကျောင်းမှာ နေ့လယ်စာ စားတဲ့အချိန် သတိရထားမယ့် အချက်တချို့က ဘာတွေလဲ။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ St. Marianna ဆေးတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား ဟီရိုယုကီ (Kunishima Hiroyuki) ကို မေးခဲ့ပါတယ်။ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား ပြောတာကတော့ နေ့လယ်စာ မစားခင် ဆပ်ပြာနဲ့ လက်တွေကို စနစ်တကျ ဆေးကြောဖို့က တခြား အစားအစာ ပြင်တဲ့သူတွေ အပါအဝင် ကလေးတွေအားလုံး အတွက် အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ပြီးတော့ တူတို့၊ မီးညှပ်လိုမျိုး လက်ကိုင်ညှပ်တွေ စတဲ့ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုတဲ့အခါ မဖြစ်မနေ သတိထားရမယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ NHK က ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား တို့က ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဘူဖေးစတိုင်လ် စားသောက်မှုပုံစံမှာ ဘယ်လို ကူးစက် ပြန့်ပွားနိုင်သလဲဆိုတာကို သိရှိဖို့ လက်တွေ့သုတေသနတစ်ခုကို ပူးတွဲ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။

ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတစ်ဦးအနေနဲ့ သရုပ်ဆောင်သူ တစ်ဦးက သူ့ရဲ့ လက်မှာ အရောင်တောက်တောက် ဆိုးဆေးတွေကို သုတ်လိမ်း ထားတာပြီး အစား ဆက်စားခဲ့ပါတယ်။ မိနစ် ၃၀ အတွင်းမှာ ဆိုးဆေးတွေက လက်ကိုင်ညှပ်တွေ၊ ဘူးတွေရဲ့ နှုတ်ခမ်းတွေနဲ့ လူတိုင်းအသုံးပြုနေတဲ့ တခြားပစ္စည်းတွေပေါ် ပျံ့နှံ့သွားပြီး လူ ၁၀ ဦးရဲ့ လက်တွေကို ကူးစက်သွားပါတယ်။

လူတိုင်း လက်တွေကို သေသေချာချာ ဆေးကြောတာ၊ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်တာနဲ့ ကလေးတွေကို ကျွေးမွေးတဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေက စားသောက်ရာမှာသုံးတဲ့ အသုံးအဆောင် ပစ္စည်းတွေကို သေချာ ဂရုစိုက်ပေးမယ်ဆိုရင် ကျောင်းရဲ့ နေ့လယ်စာ စားချိန်မှာ ကူးစက်တဲ့ အန္တရာယ်ကနေ လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

အစားစားနေချိန်အတွင်းမှာလည်း စာသင်ခန်း ပြတင်းပေါက်တွေကို ဖွင့်ထားသင့်ပြီး ကလေးတွေကိုလည်း နီးနီးကပ်ကပ် မထားသင့်ပါဘူး။ “အ သုံးလုံး” လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ်နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် စုဖွဲ့တဲ့ နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေကို ရှောင်ရှားသင့်ပါတယ်။

ကလေးတွေဟာ သူတို့ စားသောက်နေချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်းတွေကို တပ်ထားလို့ မရပါဘူး။ ပြီးတော့ စာသင်ချိန်အတွင်းမှာထက် စားသောက်နေချိန်မှာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် နီးနီးကပ်ကပ် နေကောင်း နေနိုင်ပါတယ်လို့ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမားက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျောင်းတာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ အထူးသဖြင့် လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင်နဲ့ လက်ဆေးတာလိုမျိုး အစီအမံတွေကို သေချာစေဖို့ အထူးဂရုပြုလုပ်ဆောင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင့် ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမားက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

65. လူတစ်ယောက်မှာ ဖျားနာတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတာလိုမျိုး ရောဂါလက္ခဏာတွေ မပြသေးဘဲ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထား ရပြီး ဖြစ်နေနိုင်ပါသလား။

အဖြေ- တချို့ကူးစက်မှုတွေကတော့ အဲဒီလို ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်ရကြောင်း စင်ကာပူနိုင်ငံက သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ က ပြောပါတယ်။ အဲဒီသုတေသီတွေဟာ အမေရိကန် ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်တားဆီးရေးက ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာ စင်ကာပူနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုလမ်းကြောင်းတွေကို ခြေရာခံခဲ့ပြီး သူတို့ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တဲ့တာတွေကို သတင်းထုတ်ပြန် ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အသေးစိတ်လေ့လာပြီးတဲ့နောက် ရောဂါကူးစက်မှု အုပ်စု ၇ စု မှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ လူကနေ လူကို ကူးစက်တာတွေကို သူတို့တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့သူတွေမှာ အဖျားတက် လာတာကစပါတယ် တခြားသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံပြီးနောက် ရက်အနည်းငယ်အကြာမှာ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် နှာရည်ယိုတာတွေ ဖြစ်လာ ပြီး တခြားသူတွေလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရ ပါတယ်။ ရောဂါ လက္ခဏာမပြတဲ့သူတွေဟာ ရောဂါပျိုးချိန်ကာလအတွင်းမှာ အရည်အစက်တွေနဲ့ တခြားနည်းလမ်း တွေကနေ တစ်ဆင့် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွား စေနိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ယူဆခဲ့ပါတယ်။

အုပ်စုလိုက်ကူးစက်မှုတချို့က သီချင်းဆိုလေ့ကျင့်တဲ့နေရာမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ ပါတယ်။ လူတစ်ယောက်ဟာ ချောင်းမဆိုးဘူးဆိုရင်တောင်မှ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က သီချင်းအကျယ်ကြီး အားရပါးရဆိုနေချိန် ဒါမှမဟုတ် တခြားနည်းလမ်းတွေကနေ တစ်ဆင့် ထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ ကူးစက်ပြန့်ပွား စေနိုင်တယ်လို့ အဲဒီသုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ရောဂါပျိုးချိန်ကာလအတွင်းမှာ ကူးစက် နိုင်တယ်ဆိုတာကို အဲဒီအချက်က သက်သေပြနေတယ်လို့ သုတေသီတွေက ယုံကြည်ထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရောဂါ လက္ခဏာပြနေပြီးသားသူတစ်ဦးကို သီခြားခွဲထားရုံနဲ့ မလုံလောက် ပါဘူး၊ လူစုလူဝေး ရှောင်ရှားဖို့ နဲ့ အုပ်စုလိုက် စုဖွဲ့မှုတွေကို ရှောင်ရှားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ အဲဒီသုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

64. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးဖို့ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းက စီမံခန့်ခွဲသူတွေအတွက် သတိထားရမယ့် အချက်တွေက ဘာတွေပါလဲ။

အဖြေ- ခိုးချိ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာ စာခိကို (Kanbara Sakiko) အကြံပြုထားတာကတော့ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းက စီမံခန့်ခွဲသူတွေအနေနဲ့ လူတွေ အဆောက်အအုံထဲကို မဝင်ခင်မှာ သူတို့တွေကို ကိုယ်အပူချိန် အရင်တိုင်းပါ။ အဲဒီနောက် ဖျားနာတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် နှုံးချိလေးလံနေတယ်လို့ ခံစားနေရတဲ့ လက္ခဏာမျိုး ရှိမရှိ ကိုလည်း စစ်ဆေးဖို့ လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရဖို့ အန္တရာယ်များတဲ့သူတွေအတွက် ဘေးကင်းစိတ်ချရ တဲ့ သီးသန့်အခန်းထားသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာက ပြောပါတယ်။ ဥပမာ- မူလတန်းကျောင်းက အားကစားရုံတစ်ခုကို တိမ်းရှောင်ရေး စခန်းအဖြစ် လုပ်ထားတယ်ဆိုရင် စာသင်ခန်းတွေကို ရောဂါ လက္ခဏာရှိတဲ့သူတွေကို သီးခြားခွဲထားဖို့ အသုံးပြုသင့်ပါတယ်။ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ နှာချေတာတွေကနေ အရည်အစက်တွေ မပျံ့နှံ့အောင် လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်တားဆီး‌ရေးနည်းလမ်း တွေကိုလည်း စီမံခန့်ခွဲသူတွေ အနေနဲ့ မဖြစ်မနေ လုပ်ထားရမယ်လို့ ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာက အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းမှာ နေကြတဲ့ သူတွေကြား အကွာအဝေးခြားပြီး ထားဖို့ အခက်အခဲရှိတယ်ဆိုရင် အရည်အစက်တွေ ပျံ့နှံ့ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ် တားဆီးဖို့ ကတ်ထူစက္ကူပုံးတွေကို အသုံးပြုပြီး အခန်းကန့်ထားတာမျိုး လုပ်လို့ ရနိုင်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကန့်ထားတဲ့ ကတ်ထူပြားတွေကို ထိမိကိုင်မိရာကနေ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် တတ်နိုင်သလောက် ကတ်ထူပြားတွေကို ထိတာ ကိုင်တာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်ကြရပါမယ်။

ဒါ့အပြင် လက်တွေကို မကြာခဏဆေးကြောတာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည် သုံးပြီး သန့်စင်ဖို့ ကလည်း အရေးကြီးကြောင်း ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာက အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အထူးသတိထားရမှာက ကူးစက်မှုတွေက လူအများ အတူ အသုံးပြုတဲ့ အများသုံးနေရာတွေ ကနေ အလွယ်တကူ ရောဂါပိုး ကူးစက် ပြန့်ပွားနိုင်တာကြောင့် အထူးသဖြင့် သန့်စင်ခန်း၊ အိမ်သာတံခါး လက်ကိုင်ဖုတွေ၊ လျှပ်စစ်မီး ခလုတ်တွေနဲ့ လက်ကိုင်ကွင်းတွေ၊ လက်ရန်းတွေ ကိုသန့်ရှင်းအောင် ဂရုစိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။

အဲဒီလို နေရာတွေကို မထိတွေ့ခင်ရော ထိတွေ့ပြီးနောက်ရော လက်တွေကိုဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကြောတာအပြင် ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ သန့်စင်ဖို့ပါ အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာက ပြောပါတယ်။ လူတွေအနေနဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဗိုင်းရပ်စ် သယ်ဆောင်သူ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆထားဖို့နဲ့ အထူးသဖြင့် အဲဒီလို အများသုံးနေရာတွေကို မထိတွေ့ခင်မှာ လက်တွေကို ပိုးသတ်ထားခြင်းအားဖြင့် တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ပျံ့နှံ့တာ မဖြစ်စေဖို့ ဂရုစိုက်တာကလည်း အရေးပါ တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်ဘူးတွေကို တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းရဲ့ ဝင်ပေါက်နဲ့ သန့်စင်ခန်းဝင်ပေါက်အနီးမှာ ထားသင့်ပါတယ်။ အဲဒါမှ လူတွေက သူတို့လက်တွေကို မကြာခဏ ပိုးသတ် သန့်စင်အောင်လုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူတွေအနေနဲ့ ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေနဲ့ သိုလှောင်ထားတဲ့ပစ္စည်းတွေလိုမျိုး လူတိုင်းကိုင်တွယ် အသုံးပြုရတဲ့ ပစ္စည်းမျိုးတွေကို ကိုင်တဲ့အခါ လက်တွေကို ကြိုတင် ပိုးသတ် သန့်စင် ထားသင့်တယ်လို့လည်း သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

63. နှာချေခြင်းကြောင့် ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက ယေဘုယျအားဖြင့် ကြမ်းပြင်အနီးက လေထဲမှာ ရှိနေတတ်တယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကို အဆောက်အအုံ အတွင်းဖက်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တိုးကိုင်း တက္ကသိုလ် က ပါမောက္ခ စဲခိနဲ ယော်ရှိကာ့ (Sekine Yoshika) က ဖြေကြားပေးမှာပါ။ သူ့ရဲ့ ကြီးကြပ်မှုအောက်မှာ NHK က ကျွမ်းကျင်သူတွေက အရည်အစက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်တွေ့ သုတေသနတစ်ခုကို စီမံဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ အရေးပေါ် တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတစ်ခုလို လေဝင် လေထွက် မရှိဘဲ လှောင်ပိတ် နေရာတစ်ခုကို အလားတူ ပုံစံလုပ်ပြီး အကန့်အသတ်နဲ့ နေရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုမှာ နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတာကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက ဘယ်လို သက်ရောက်မှုတွေ ရှိသလဲ ဆိုတာကို လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ နှာ တစ်ခါချေလိုက်ရင် ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်ပမာဏနဲ့ အလားတူတဲ့ ပမာဏကို အထူးကိရိယာတစ်ခုနဲ့ ဖန်တီးပြီး အမှုန်အစက်တွေကို ကြည်လင်ပြတ်သားအောင်ရိုက်ကူးနိုင်တဲ့ အဆင့်မြင့်ကင်မရာတွေနဲ့ ဗီဒီယို ရိုက်ကူး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြပါတယ်။

အဲဒီဗီဒီယိုမှာ အရည်အစက် အများစုဟာ ၁.၅ မီတာလောက် အကွာအဝေးက ကြမ်းပြင်ရဲ့ နေရာတစ်ခုကို ကျသွားတာ တွေ့မြင်ရပါတယ်။ ပြီးတော့ ဖုန်မှုန့်တွေက လွင့်စင်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေနဲ့ ညစ်ပတ်သွားပြီး ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ လူတွေက လမ်းလျှောက်တဲ့အချိန် ကြမ်းပြင်အနီးတဝိုက်က လေထဲမှာ အရည်အစက်တွေ ပေနေတဲ့ ဖုန်မှုန့်တွေထ လာပြီး လွင့်မျော နေတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ လူတစ်ယောက် နှာချေတာ ဒါမှမဟုတ် ချောင်းဆိုးတာ လုပ်လိုက်ရင် အခန်းထဲက လေကို နည်းနည်း လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ဖြစ်သွားစေတဲ့အတွက် ကြမ်းပြင်ပေါ်က ညစ်ပတ်နေတဲ့ ဖုန်တွေကလည်းထလာပြီး လေထဲမှာ ၂၀ စင်တီမီတာလောက် အရှိန်နဲ့ လွင့်မျောတက်လာပါတယ်။

တချို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အချိန်အကြာကြီး အသက်ရှင်နေနိုင်တယ်လို့ သတင်းထုတ်ပြန်ထားတယ်လို့ ပါမောက္ခ စဲခိနဲ က ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ယာယီတိမ်းရှောင်ရေးစခန်းအဖြစ် ခဏ အသုံးပြုလေ့ရှိတဲ့ အားကစားခန်းမတွေရဲ့ ကြမ်းပြင်တွေလို ပြောင်ပြီး ချောမွေ့နေတဲ့ မျက်နှာပြင်တွေပေါ်မှာ ဆိုရင် ပိုပြီး အကြာကြီး အသက်ရှင် နေနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို အဆောက်အအုံတွေကို တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းအဖြစ် အသုံးပြုဖို့ ဖြစ်လာတဲ့အခါ အရည်အစက်တွေကနေ ကူးစက်နိုင်တဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပါမောက္ခ စဲခိနဲ က ပြောပါတယ်။

NHK ရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ခိုးချိ (Kochi) တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ခန်းဘာရာ စာခိကို (Kanbara Sakiko) နဲ့လည်း ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ သူက အရေးပေါ် တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတွေမှာ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကာကွယ်တားဆီးရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အထူးပြု လေ့လာနေတဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဖြစ်ပါတယ်။ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်း ထဲက နေရာတစ်ခုထဲမှာ လူတွေ အများကြီးက ကြမ်းပြင်ပေါ်မှာ အတူတူ အိပ်စက်ခြင်းက ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို တိုးလာစေနိုင်တယ်လို့ သူက သတိပေးပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အိပ်စက်တဲ့အခါ ကြမ်းပြင်ကနေ အကွာအဝေး နည်းနည်းလေးပဲဖြစ်ဖြစ် ခြားပြီး အိပ်နိုင်အောင် ယာယီ အသုံးပြုဖို့ လုပ်ထားတဲ့ ကတ်ထူပြားကို အိပ်ရာ အဖြစ်နဲ့ ခင်းပြီး၊ ကတ်ထူပြားခင်းတွေပေါ်မှာ အိပ်ခြင်းကထိရောက်မှု ရှိတဲ့ ကာကွယ် တားဆီးရေး နည်းလမ်း တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ သူက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

62. တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းကိုရောက်နေတဲ့အခါမှာ ဘာတွေ သတိထား နေထိုင်ရမလဲ။

အဖြေ- တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတစ်ခုမှာ နေရတဲ့ အချိန်မှာ အဓိက ဦးစားပေးရှောင်ကြဉ်ရမယ့်အချက်တွေက “အ သုံးလုံး” လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ် နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူတွေများတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ရှားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်နိုင်တာတွေက တော့ ကိုယ် နေထိုင်တဲ့ နေရာမှာ လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင်ထားပါ၊ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ၂ မီတာ အကွာအဝေးခြားပြီး နေပါ၊ တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ နီးနီးကပ်ကပ် စကားပြောဆိုတာမျိုးကို ရှောင်ရှားပါ။

မျက်နှာချင်းဆိုင် ပြောမယ့်အစား တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ကျောပေးပြီး ပြောနိုင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ကတ်ထူဘုတ်ပြားထောင်ပြီး တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်ကြားကို ခြားထားပြီး စကားပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်ချက်တွေက ချောင်းဆိုး၊ နှာချေလိုက်လို့ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေ ကိုယ့်ကိုရော တခြားသူတွေကိုပါ မထိအောင် ကာကွယ်ပေးပါလိမ့်မယ်။

နောက်ထပ် လုပ်နိုင်တဲ့ အချက်ကတော့ သန့်စင်ခန်းအသုံးပြုပြီး တဲ့နောက်မှာနဲ့ အစားမစားခင်အချိန်မှာ လက်တွေကို သေသေချာချာ ဆေးကြောပါ။ လက်တွေကို အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ ပွတ်တိုက် သန့်စင်တာမျိုးကို သေသေချာချာ လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘယ်သူမှန်းမသိတဲ့ လူတွေ အများအပြား ကိုင်တွယ်တဲ့ တံခါးလက်ကိုင်ဖုတွေနဲ့ လက်ရန်းတွေလို နေရာတွေကို ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်တာလိုမျိုးလုပ်တဲ့အခါ လက်ကို ပိုးမရှိအောင် သန့်စင်ဆေးကြောတာ လုပ်ပါ။

တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းမှာ နေစဉ်အချိန်အတွင်း ကိုယ်အပူချိန်တိုင်းတာ၊ ကိုယ့်ရဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေကို ပုံမှန် စစ်ဆေးတာမျိုး လုပ်ပါ။ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်မှာ တစ်ခုခု ချို့ယွင်းတဲ့ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်နေတယ်လို့ သတိပြုမိတဲ့အချိန်မှာ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းက စီမံခန့်ခွဲသူတွေကို သတင်းပို့ပါ။ အဲဒီအခါကျရင် ကိုယ်ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို သူတို့က ဆွေးနွေး အကြံပေးနိုင်ပါတယ်။

ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်တဲ့ အချိန်အတောအတွင်း တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတွေ အတွင်းမှာ ရောဂါပိုးတွေက အလျင်အမြန် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က ငလျင်နဲ့ ဆူနာမီ ဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း အီဝါတဲ (Iwate) ခရိုင်မှာရှိတဲ့ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတစ်ခုမှာ လူတွေ ဒါဇင်နဲ့ချီပြီး တုပ်ကွေးရောဂါတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်က ခူမာမိုတို (Kumamoto) ခရိုင်မှာ ငလျင်လှုပ်ခဲ့ပြီးနောက် မီနာမီ -အာစို (Minami-Aso) မှာရှိတဲ့ တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းတစ်ခုလုံးမှာ တုပ်ကွေးနဲ့ အထက်လှန် အောက်လျှော ဖြစ်စေတဲ့ နိုရိုဗိုင်းရပ်စ် က မသန့်တဲ့ အစား အသောက်ကနေ ကူးစက်မှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

61. တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းကို မသွားခင် ဘာတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ လိုအပ်မလဲ။

အဖြေ- သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ဖြစ်နေဆဲအချိန်မှာ တိမ်းရှောင်ရေး စခန်းတွေဟာ လူတွေ အများကြီး ပြည့်ကျပ်နေတတ် ပါတယ်။ ဆိုလိုချင်တာက အဲဒီလို လူစုလူဝေးကြီးကနေ ရောဂါပိုးကူးစက် ပြန့်ပွားနေနိုင်တဲ့အတွက် အန္တရာယ်အများကြီး ရှိနိုင် ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် တိမ်းရှောင်ရေးစခန်းကို သွားတဲ့အချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်း၊ အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ ကိုယ် အပူချိန်တိုင်းကိရိယာတစ်ခုကို မဖြစ်မနေ ယူဆောင်သွားပါ။

နှာခေါင်းစည်း မရှိတဲ့အချိန်ဆိုရင် ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းကို လုံအောင် ဖုံးထားနိုင်တဲ့ အဝတ်စ ကြီးကြီးတစ်ခုဒါမှမဟုတ် မျက်နှာသုတ်ပဝါကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည် မရှိခဲ့ရင် ပိုးသတ်ဆေးထည့်ထားတဲ့ အဝတ်စကို သုံးနိုင်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ နှာခေါင်းစည်းတွေ မလုံမလောက် ဖြစ်တဲ့အခါ တချို့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေဟာ တိမ်းရှောင်လာသူတွေကိုပေးဖို့ ပစ္စည်း သိုလှောင်ထားမှု မရှိပါဘူး။ တတ်နိုင်ရင် ကိုယ်ပိုင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို ယူသွားတာ အကောင်းဆုံးပါပဲ။

ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက် ကိုယ့်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် အခြေအနေကို စစ်ဆေးဖို့ကလည်း အရေးကြီးတဲ့ အချက်ပါပဲ။ မကြာခဏ ကိုယ်အပူချိန် တိုင်းပေးပါ။ ဖျားတာ၊ ချောင်းဆိုးတာနဲ့ တအား ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တဲ့ လက္ခဏာ တွေဖြစ်နေရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ခံထားရနိုင်ခြေရှိပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

60. သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်လို့ တိမ်းရှောင်တဲ့အချိန်မှာ ဘာတွေကို သတိထား ရပါမလဲ။

အဖြေ- ဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့အခါ တိမ်းရှောင်ရေးစင်တာတွေကို လူတွေ အများအပြား ခိုလှုံလာလို့ရှိရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက် ပြန့်ပွား နိုင်ပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် အခုအချိန်ကစပြီး လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ လူတွေလုပ်ရမယ့် အရေးကြီးတဲ့အချက်က သတ်မှတ်ထားတဲ့ တိမ်းရှောင်ရေးစင်တာတွေကိုပဲ သွားရောက် ခိုလှုံတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အခြားနေရာ အမျိုးမျိုးဖြစ်တဲ့ ဥပမာ ဆွေးမျိုးအိမ်၊ အသိအကျွမ်း မိတ်ဆွေတွေရဲ့ အိမ် ဒါမဟုတ် ဟိုတယ်တွေမှာ သွားနေဖို့ လိုပါတယ်။

ကိုယ့်အိမ်မှာပဲ ကိုယ်နေတာနဲ့ ကားထဲမှာ နေထိုင်တာမျိုးလည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဘေးကင်းလုံခြုံတဲ့ ဧရိယာမှာ နေထိုင်တဲ့ ဆွေမျိုးတွေ ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းတွေ ရှိရင်လည်း သူတို့ကို အားကိုးပြီး သူတို့နဲ့ အတူနေထိုင်တဲ့အတွက် တိမ်းရှောင်ရေးစင်တာတွေမှာလည်း လူတွေ ပြည့်ကျပ်နေတာမျိုး မဖြစ်တော့ပါဘူး။

တကယ်လို့ ကိုယ့်အိမ်က မြစ်အနီးအနား၊ မြေနိမ့်တဲ့နေရာ ဒါမှမဟုတ် တောင်စောင်းဘေး စတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ နေရာမှာ ရှိတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ တိုက်ခန်းအဆောက်အအုံရဲ့ အထပ်မြင့်နေရာ ဒါမှမဟုတ် ခိုင်ခံ့တဲ့ အဆောက်အအုံမှာ နေတာဆိုရင်တော့ ကိုယ့်အိမ်မှာပဲ နေဖို့ စဉ်းစားပါ။

ကိုယ်ရောက်နေတဲ့ ဧရိယာမှာ ရေကြီးရေလျှံမှာ စိုးရိမ်ရတာမရှိရင်၊ တောင်းစောင်းဘေးမှာ ရောက်နေတာမဟုတ်ရင် ဒါမှမဟုတ် ပြိုကျနေတဲ့ အဆောက်အဦတွေ ဘေးနားမှာ မဟုတ်ရင် ကားထဲမှာ ခေတ္တ အိပ်ဖို့ နည်းလမ်းလည်း ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ကားထဲမှာ နေတဲ့အခါမှာ ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာနဲ့ ကားထဲမှာ လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် သတိထားလုပ်သင့်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ရောက်နေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်ဆိုရင်တော့ မတုံ့မဆိုင်းဘဲ တိမ်းရှောင်ရေးစင်တာကို သွားသင့်ပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

59. ဈေးကွက်ထဲမှာ ရောင်းချနေတဲ့ အဝတ်တွေ ပိတ်စတွေ ပိုးသတ်တဲ့ ဆေးရည်နဲ့ လက်တွေကို သန့်ရှင်းစင်ကြယ်အောင်လုပ်နိုင်လား။

အဖြေ- အဝတ်တွေ ပိတ်စတွေကို ပိုးသတ်ဖို့ဆေး ထုတ်လုပ်ရောင်းချနေတဲ့ Kao Corporation နဲ့ Proctor & Gamble Japan ဆိုတဲ့ ကုမ္ပဏီကြီး ၂ ခုကို မေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီ ၂ ခုစလုံးက စားသုံးသူတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေနဲ့ လက်ချောင်းတွေကို သန့်စင်အောင် လုပ်တဲ့အခါ အဝတ်အထည်တွေကို ပိုးသတ်တဲ့ ဆေးကို အသုံးပြုခြင်းကနေ ရှောင်ကြဉ်သင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပိုးသတ်ဆေးတွေဟာ ရည်ရွယ်ချက် အမျိုးမျိုးနဲ့ အသုံးပြုဖို့အတွက် ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပြီး အထည်တွေအတွက် ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်တွေဟာ အရေပြားပေါ်မှာ အသုံးမပြုသင့်ဘူးလို့ Kao ကုမ္ပဏီက ပြောပါတယ်။

P&G ကုမ္ပဏီကတော့ အထည် ပိုးသတ်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေဟာ အိမ်သုံး အဝတ် အထည်နဲ့ ပိတ်စတွေကို အနံ့အသက် ပျောက်ကင်းစေဖို့နဲ့ လျှော်ဖွတ်ထားတဲ့အတိုင်း သန့်သန့်စင်စင် ဖြစ်နေစေဖို့ ရည်ရွယ် ပြီး ထုတ်ထားတာလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပိုးသတ်ဆေးပါတဲ့ မှုတ်ဆေးဘူးတွေဟာ တံခါးလက်ကိုင် ဘုတွေနဲ့ စားပွဲခုံတွေလိုမျိုး မာကြောတဲ့ မျက်နှာပြင်တွေကို သန့်စင်ဖို့ အတွက် ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်လို့ အသုံးပြုသူတွေအနေနဲ့ အဲဒီလို ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေပေါ် ပွတ်သုတ် ဆေးကြောတာမျိုးတွေမှာ အသုံးမပြုသင့် ကြောင်းဖြည့်စွက် ပြောကြားထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၁၀ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

58. ဆရာဝန်တွေ၊ သူနာပြုတွေ ဝတ်တဲ့ မျက်နှာတစ်ခုလုံးကို အုပ်ထားတဲ့ ဖလင်ကော်ပြားအကြည်နဲ့ face shield ခေါ် မျက်နှာဖုံး တွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေမတပ်ဘဲ ဝတ်ရင် ရောဂါ ကူးစက်မှုကို ကာကွယ် ပေး ပါသလား။

အဖြေ- face shield မျက်နှာဖုံး အကြည်က မျက်နှာအပေါ်ပိုင်းရော အောက်ပိုင်းကိုပါ ဖုံးအုပ်ပေးပါတယ်။ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်က ဗိုင်းရပ်စ်တွေ မျက်လုံးအမြှေးပါးကနေ တစ်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်မလာအောင် ကာကွယ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းဟာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အခါ နှာခေါင်းစည်းရော face shield မျက်နှာဖုံး အကြည်တွေပါ နှစ်မျိုးစလုံး အမြဲတမ်း ဝတ်ဆင်ထားပါတယ်။

ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Tokyo Healthcare University Graduate School က ပါမောက္ခ စူဂါဝါရာ အဲရိစာ့ (Sugawara Erisa) ကို မေးကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ မီးစ် စူဂါဝါရာက face shield မျက်နှာဖုံး အကြည်ဟာ အဝတ်နှာခေါင်းစည်းနဲ့ တူတူပဲ တခြားသူတွေဆီကနေ ထွက်လာတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က အရည်အစက်တွေ ကိုယ့်ကို ပက်ဖြန်းသလိုမျိုး မစင်အောင် ကာကွယ်ပေးတာကြောင့် အနားကပ်ပြီး တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်စကား ပြောတဲ့ အချိန်မှာ အသုံးဝင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ face shield တစ်ခုဟာ ဝတ်ဆင်ထားသူကို ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကနေ လုံလောက်တဲ့ ကာကွယ်မှုတော့ မပေးပါဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေနဲ့ နှာခေါင်းတို့ ပါးစပ်တို့ကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်တာမျိုး မလုပ်မိအောင် face shield ဝတ်ဆင်ထားရင် ထိထိရောက်ရောက် ဟန့်တားနိုင် ပေမဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်ကနေ တစ်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဝင်လာမှာကိုတော့ တားဆီး ကာကွယ် ပေးနိုင်တာမျိုး မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် face shield ရဲ့ အပေါ်ဘက် မျက်နှာပြင်က ဗိုင်းရပ်စ်တွေကပ်ပြီး ညစ်ပတ်နေနိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဝတ်ဆင်ထားတဲ့အချိန်မှာ face shield ရဲ့ အပြင်ဖက် မျက်နှာပြင်ကို မထိအောင် ရှောင်ကြဉ် သင့်တယ်လို့ မီးစ် စူဂါဝါရာက ပြောပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က face shield ကို အသုံးပြုပြီးရင် အရက်ပြန်နဲ့ ပွတ်တိုက် သန့်စင်တာ ဒါမှမဟုတ် ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကြောတာမျိုးလည်း လုပ်သင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ်ဖို့ အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်းကတော့ လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံတာကို လျှော့ချဖို့နဲ့ လက်ကို မကြာခဏဆေးဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ မီးစ် စူဂါဝါရာက ဖြည့်စွက် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၉ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

57. တချို့လူတွေက သူတို့ရဲ့ နှာခေါင်းကို ဖော်ပြီး နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်နေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေအနေနဲ့ အဲဒီလိုလုပ်နေတာကို ဘယ်လိုထင်ပါသလဲ။

အဖြေ- နှာခေါင်းစည်းကို တပ်ရတဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်က အသက်ရှူလမ်းကြောင်းက ထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးဖို့နဲ့ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရသူတစ်ဦးဆီက ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက် အများကြီးက ကိုယ့်ကို စင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ပိုး ဝင်မလာအောင်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ နှာခေါင်းကို ဖော်ထားမယ်ဆိုရင် နှာချေတာကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက စင်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူတွေ အသက်ရှူတဲ့အခါ နှာခေါင်းပေါက်ကနေတစ်ဆင့် လေဝင်တာ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်တဲ့အတွက် နှာခေါင်းကို လုံအောင် အုပ်မထားရင် ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ပိုများပါတယ်။

နှာခေါင်းစည်း ချွတ်ထားတဲ့အချိန်မှာ တခြားသူတွေနဲ့ အတူရှိရင် တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အကြား လုံလောက်တဲ့ အကွာအဝေးမှာ နေရပါမယ်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းက ထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေက ၂ မီတာလောက် အကွာ အဝေးအထိ ရောက်နိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ နှာ‌ခေါင်းစည်းတွေ ဝတ်ထားလို့ ဖြစ်တဲ့ အပူချိန်လွန်ကဲမှုကြောင့် အပူလျှပ်တာမျိုး မဖြစ်အောင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ထားတဲ့အချိန်မှာ တခြားသူ တစ်ဦးနဲ့ အနည်းဆုံး ၂ မီတာအကွာမှာ နေဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ ဂျပန်မှာရှိတဲ့ St.Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင် ပညာရှင် မီးစ် စာခါ့မိုတို ဖူမိအဲ (Sakamoto Fumie) ကတော့ လူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို လိုအပ်တဲ့အချိန်မှသာ တပ်ထားဖို့ လိုပြီးတော့ အချိန်တိုင်း အမြဲတမ်း တပ်ထားဖို့ မလိုပါဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အချိန်ပြည့် နှာခေါင်းစည်းကို တပ်ထားတာက အပူလျှပ်ခြင်း ဝေဒနာကို ပိုပြီး ဖြစ်လာစေတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ မီးစ် စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

အထူးသဖြင့် ရာသီဥတု ပူတဲ့ လတွေမှာ ကိုယ်တပ်တဲ့ နှာခေါင်းစည်းရဲ့ အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်တာကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ လူတော်တော်များများက နှာခေါင်းစည်းတွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ကုန်ကြမ်း အမျိုးမျိုးသုံးပြီး ချုပ်ဝတ်ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က နှာခေါင်းစည်းချုပ်တဲ့ ပိတ်စ အမျိုးမျိုးရဲ့ ထိရောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသက်ရှူရလွယ်တဲ့အမျိုးအစား၊ အရည်အစက်တွေ မဝင်အောင် စစ်ထုတ်နိုင်တဲ့ အမျိုးအစား စသဖြင့် သတင်းအချက်အလက်တွေ လမ်းညွှန်ထား ပါတယ်။ နိုင်လွန်ချည်တွေက အရည်အစက်တွေကို စစ်ထုတ်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည် မြင့်မားပေမယ့် အသက်ရှူရလွယ်တဲ့ ဘက်မှာတော့ အရည်အသွေးအနေနဲ့ အားနည်းချက် ရှိတယ်လို့လည်း WHO က ပြောပါတယ်။ ပတ်တီးစလိုမျိုး ချည်မျှင်ခပ်ကျဲကျဲနဲ့ ရက်ထားတဲ့ ချည်သားက အသက်ရှူရလွယ်ကူပေမယ့် ပိုး မဝင်အောင် စစ်ထုတ်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေးကတော့ လျော့နည်း ပါတယ်တဲ့။ အဲဒါကြောင့် ချည်သားကို တခြားပိတ်စတွေနဲ့ ပေါင်းစပ် ချုပ် ပြီး ပိုးကို စစ်ထုတ်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေး ပိုကောင်းလာအောင် လုပ်သင့်တယ်လို့ WHO က ဆိုပါတယ်။

ကလေး အထူးကု ဆရာဝန်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က အသက် ၂ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ပေးရင် အသက်ရှူကျပ်စေတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် မတပ်ပေးသင့်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

St.Lukes International Hospital က မီးစ် စာခါ့မိုတိုက တော့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ရုံတင်မကဘဲ လက်တွေကို ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးတာလိုမျိုး ပိုးမကူးအောင် ကာကွယ်တားဆီးတဲ့ အခြေခံလုပ်ဆောင်ချက်တွေ လုပ်ဖို့နဲ့ “အ သုံးလုံး” လို့ခေါ်တဲ့ အလုံပိတ် နေရာတွေ၊ အုပ်စုလိုက် လူတွေများတဲ့နေရာတွေနဲ့ အနီးကပ် ထိတွေ့ဆက်ဆံတာတွေကို ရှောင်ရှားတာကလည်း အရမ်း အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

56. အဝတ်နှာခေါင်းစည်းတွေကို ဘယ်လို လျှော်ရမလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်အစိုးရက အဝတ်နှာခေါင်းစည်းတွေကို ဝေငှပေးခဲ့ပြီး အဲဒီနှာခေါင်းစည်းတွေကို အကြိမ်ကြိမ် လျှော်ဖွတ်သုံးနိုင်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဓိက အချက်က အဲဒီနှာခေါင်းစည်းတွေကို ခပ်ကြမ်းကြမ်း ဖွတ်ပြီး မလျှော်ဖို့ဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဝတ်နှာခေါင်းစည်းတွေကို ဇလုံတစ်လုံးထဲမှာ ရေနဲ့ ဆပ်ပြာမှုန့်ပါ ထည့်ပြီး ၁၀ မိနစ်လောက် အရင်ဆုံး စိမ်ထားသင့်တယ်လို့ ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ ဆပ်ပြာမှုန့်ကိုတော့ အဝတ်နှာခေါင်းစည်း အမျိုးအစားပေါ် မူတည်ပြီး ချိန်ထည့်ရပါမယ်။ ဒါပေမဲ့ ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ ဆပ်ပြာမှုန့်ကို ၀.၇ ဂရမ် ဒါမှမဟုတ် ရေ ၂ လီတာအတွက် ထမင်းစားဇွန်းတစ်ဝက်လောက် ပဲ ထည့်ဖို့ လိုပါတယ်။ ပြီးရင်တော့ လက်နဲ့ ဖြည်းဖြည်းချင်း အသာလေး ဆုပ်ပြီးတော့ နှာခေါင်းစည်းကို လျှော်ရပါမယ်။ ဇလုံထဲမှာ ရေနဲ့ ပဲ သေသေချာချာ ဆပ်ပြာ ပြောင်စင်အောင် လျှော်ရပါမယ်။

အဝတ်လျှော်စက်နဲ့ လျှော်မယ်ဆိုရင် အဲဒီနှာခေါင်းစည်းနဲ့ အရွယ်တူတဲ့ ဇာပိုက်အိတ်အပျော့ သေးသေးထဲထည့်ပြီး လျှော်လို့ ရပါတယ်။ သန့်ရှင်းတဲ့ လက်ကိုင်ပဝါနဲ့ နှာခေါင်းစည်းက ရေတွေကို စုပ်ယူအောင် ဖိပေးပြီးမှ ခြောက်သွေ့အောင် အရိပ်ထဲမှာ လှန်းပါ။

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကတော့ အဝတ်နှာခေါင်းစည်းတွေကို တစ်နေ့ကို တစ်ကြိမ် လျှော်တာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အဲဒီနှာခေါင်းစည်းတွေရဲ့ ပုံစံ ပျက်သွား ပြီဆိုရင် ဆက်အသုံးမပြုသင့်ဘူးလို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

55. နှာခေါင်းစည်းတွေက ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ရာမှာ တကယ်ထိရောက်မှု ရှိရဲ့လား။

အဖြေ- နှာခေါင်းစည်းတွေက ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်သလား၊ မကာကွယ်နိုင်ဘူးလားဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းတော့ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနေကြတဲ့ တစ်ခါသုံး နှာခေါင်းစည်းတွေက ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဝင်မလာအောင် အပြည့်အဝ မတားဆီးနိုင်ပါဘူး။ အဲဒီ့အတွက် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ရာမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေက ထိရောက်မှုရှိတယ်ဆိုရင်တောင်မှ အကန့်အသတ် ရှိတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ ဝန်ထမ်းတွေဟာ ကျွမ်းကျင်အဆင့် အသိပညာတွေ အပေါ်အခြေခံပြီးနှာခေါင်းစည်းတွေကို တပ်ဆင်တဲ့အခါ တခြား အကာအကွယ် ပေးနိုင်တဲ့ အစီအမံအမျိုးမျိုး နဲ့ တွဲဖက်ပြီးတော့ ဝတ်ဆင် ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းစည်းတစ်မျိုးတည်း တပ်ရုံနဲ့တော့ ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်မှု အများကြီး မပေးနိုင်ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။

N95 နှာခေါင်းစည်းဆိုတာဟာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက အရေးပေါ်ခန်းထဲမှာ ရောဂါပြင်းထန်တဲ့သူတွေကို စောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့အခါမှာ ဝတ်ဆင်တဲ့ ရောဂါပိုးကို တားဆီးနိုင်စွမ်း မြင့်မားတဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာသုံး နှားခေါင်းစည်း ဖြစ်ပါတယ်။ N95 နှာခေါင်းစည်းတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဝင်မလာအောင် စစ်ထုတ်ပစ် နိုင်ပေမယ့် ဝတ်ဆင်ထားတဲ့သူဟာ အသက်ရှူရ ခက်ခဲစေနိုင်ပါတယ်။ N95 နှာခေါင်းစည်းတွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် အသုံးပြုနိုင် ဖို့အတွက် အသုံးမပြု ခင်မှာ ဝတ်ဆင်တဲ့ နည်းလမ်းကို ကြိုတင် လေ့လာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ဘယ်လို နှာခေါင်းစည်းမျိုးပဲ ဝတ်ဝတ် လက်ကို သန့်ရှင်းစင်ကြယ်မှု ရှိအောင် ပိုးမသတ်ဘဲ မျက်နှာကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်တာမျိုး လုပ်ရင် ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ပိုများလာပါလိမ့်မယ်။

တခြားတစ်ဖက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူ တစ်ယောက်ယောက်က နှာခေါင်းစည်း တပ်ထားရင် သူကနေတစ်ဆင့် တခြားသူတွေကို ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အန္တရာယ်ကို သိသိသာသာ လျော့နည်းသွားစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အခုအချိန်အထိတော့ နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အခြေခံအားဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်တယ်လို့ သိရှိထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပိုးကူးစက် ခံရသူတစ်ယောက်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာမပြခင် ၂ ရက်လောက်အလိုမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ အများကြီး ထုတ်လွှတ်တယ်လို့ သိထားကြပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ထားခြင်းဟာ ချောင်းဆိုးတာ၊ နှာချေတာကနေထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေ အပြင် လူတွေ စကားပြောနေရင် ထွက်လာတဲ့ အလွန်သေးငယ်တဲ့ အရည်အစက် အမှုန်အမွှားလေးတွေ ပျံ့နှံ့ပြီး ကျသွားမှာကို အများကြီး လျှော့ချပေးနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

မေလတုန်းက ဂျပန်အစိုးရ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အဖွဲ့ရဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲ ဖြစ်သူ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု (Omi Shigeru) က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားရာမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြသည်ဖြစ်စေ မပြသည်ဖြစ်စေ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့ လူတိုင်း လူတိုင်း နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ကြစေချင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

နှာခေါင်းစည်းအသုံးပြုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမြင်တွေ အမျိုးမျိုး ရှိနေကြပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) မှာရော အခြားတိုင်းပြည်တွေမှာပါ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ကြစေချင်တာကတော့ တစ်သဘောထားတည်း ရှိတယ်လို့ မစ္စတာ အိုးမိ ရှီဂဲရု က ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၃ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

54. ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ရှိ မရှိ စစ်ဆေးတာ နဲ့ PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုနဲ့ ပိုး ကူးစက်ထားမှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးတာတွေမှာ ဘယ်လို ကွာခြားမှုမျိုးတွေ ရှိပါသလဲ။

အဖြေ- အရင်ဆုံး ပဋိပစ္စည်း ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရှိမရှိ စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှုဆိုတာ ဘာလဲ ကြည့်ရအောင်။ ပဋိပစ္စည်းကို စမ်းသပ်တယ်ဆိုတာ “antibody” လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတိန်းအမျိုးအစား တစ်မျိုး သွေးထဲမှာ ရှိမရှိ စစ်ဆေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးစက်တဲ့အခါ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက ပြန် တိုက်ခိုက်ပြီး အဲဒီ အချိန်မှာ သွေးထဲမှာ ပဋိပစ္စည်း တွေ ထွက်ပေါ်လာ ပါတယ်။

စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့အခါ စစ်ချင်တဲ့လူရဲ့သွေးစက် အနည်းငယ်ကို ယူပြီး နမူနာသွေးကို စမ်းသပ်ကိရိယာထဲမှာ ထည့်ပြီး စစ်ဆေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ချက် သိထားရမှာက ပဋိပစ္စည်းတွေဆိုတာ ထွက်လာဖို့ အချိန် တစ်ခု ကြာတာကြောင့် လူတစ်ယောက် ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီးပြီးချင်း ပဋိပစ္စည်း ရှိမရှိ စစ်ဆေးမယ်ဆိုရင် ချက်ချင်း ရှာတွေ့နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အမျိုးသားတက္ကသိုလ်က စျေးကွက်ထဲ ရောင်းချနေတဲ့ ပဋိပစ္စည်းစမ်းသပ်ကိရိယာကို အသုံးပြုပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ သူတွေရဲ့ သွေးနမူနာကို စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။ စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့အခါ ရောဂါပိုးက တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် လက္ခဏာတွေ ပြနေချိန် သီတင်းနှစ်ပတ်ကြာ သည်အထိ သွေးနမူနာ အများစုမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေကို မတွေ့ရတာကို အဲဒီတက္ကသိုလ်က ပညာရှင်တွေက ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဆက်ပြီး PCR စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုကို ကြည့်ရအောင်။ PCR စမ်းသပ်မှုဆိုတာက ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရလား မခံရဘူးလား ဆိုတာကို တိတိကျကျ ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်တဲ့ စစ်ဆေးမှု ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ positive လို့ အဖြေထွက်ပြီး ရောဂါကူးစက်ခံထားရတယ် ဆိုရင် ကိုယ့်သွေးထဲမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ရောဂါကူးစက်ခံရတယ်ဆိုပြီး အဖြေထွက်နေပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပဋိပစ္စည်းတွေကို မထုတ်ရသေးတဲ့အတွက် ပဋိပစ္စည်းတွေ မတွေ့ရတာမျိုး မကြာခဏ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

နောက်အဖြေတစ်ခုအနေနဲ့ PCR စမ်းသပ်တဲ့အခါ ကူးစက်မခံရဘူး၊ negative လို့ ထွက်ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ဆီမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မရှိဘူးဆိုတဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေအများကြီး ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ ဒုတိယ တစ်နည်းအနေနဲ့ ကူးစက်ခံရပြီးနောက် ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်ကနေ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ဖယ်ရှားလိုက်ပြီး တာမျိုးလို့လည်း အဓိပ္ပာယ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယ အဓိပ္ပာယ်မျိုးနဲ့ negative လို့ ထွက်တာဆိုရင် နောက်ပိုင်း ပဋိပစ္စည်းစမ်းသပ်မှု လုပ်ကြည့်ရင် ကူးစက်ထားဖူးတာ တွေ့ရှိရနိုင်ခြေလည်း ရှိပါတယ်။

ဒီလို စမ်းသပ်စစ်ဆေးနည်းတွေ ရှိတဲ့ အချိန်မှာ နောက်ထပ် စမ်းသပ်နည်းတစ်မျိုးကိုလည်း တီထွင်နေပါတယ်။ အဲဒီစမ်းသပ်နည်း အသစ်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ခံရပြီးနောက် ချက်ချင်း သွေးထဲမှာ ပေါ်ထွက်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်း နောက်တစ်မျိုးကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိနိုင်မယ် လို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။ လက်တွေ့ စမ်းသပ်နိုင်ပြီဆို ရင် အဲဒီနည်းက PCR စမ်းသပ်နည်းမှာ အစားထိုးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထား ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစမ်းသပ်နည်းရဲ့ တိကျမှုအတိုင်းအတာကိုတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြောဖို့ တချို့အချက်တွေက ခက်နေပါသေးတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

53. ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံနဲ့ အရေးပါပုံကို ပြောပြပါ။

အဖြေ- လူတွေနဲ့ တခြား သက်ရှိသတ္တဝါတွေရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘတ်တီးရီးယားနဲ့ တခြားအရာဝတ္တုတွေ ပြင်ပကနေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်လာရင် ရှာဖွေဖော်ထုတ်တာ၊ တိုက်ခိုက်တာနဲ့ ဖယ်ရှားပစ်တာတွေကို လုပ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကို ကာကွယ်ပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို တိုက်ဖျက်တဲ့အချိန်မှာ သွေးဖြူဥ အမျိုးအစားဖြစ်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ဆဲလ်တွေက အဓိက အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီဆဲလ်တွေဟာ ပဋိပစ္စည်း လို့ခေါ်တဲ့ ပရိုတိန်းတွေကို ပမာဏ အများကြီး ထုတ်ပေးပြီးတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေကို ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှာ မပွားအောင် တားဆီး ပေးပါတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်ခြင်းက ခန္ဓာကိုယ်ကို နေမကောင်း မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ နိုဘယ် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လိုမျိုး ခန္ဓာကိုယ်က မသိတဲ့ ဗိုင်းရပ်တွေ ကိုယ်ခန္ဓာထဲ ဝင်လာတဲ့အခါ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ဆဲလ်တွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ် ပွားလာတာကို တားဆီးဖို့ ပဋိပစ္စည်းတွေကို အချိန်မီ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီလိုအချိန်မှာဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်က နေမကောင်း ဖြစ်လာပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ပဋိပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအပြင် တခြား ကိုယ်ခံအားစနစ်တွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ သွေးထဲမှာ တခြားအမျိုးအစားကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေ ရှိပြီး သူတို့တွေက အတူတူ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရင် ခန္ဓာကိုယ်ကို အသည်းအသန် ဖျားနာတာကနေ တားဆီးကာကွယ်ပေးတာ ဒါမှမဟုတ် မြန်မြန်ပြန်ပြီး နာလန်ထူလာအောင် လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

Chiba University Graduate School of Medicine က ကိုယ်ခံစွမ်းအားဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ မိုတိုဟရှိ ရှင်းအိချိရို (Motohashi Shinichiro) ပြောတာကတော့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားဆဲလ်တွေ အာဟာရဓာတ် ပြည့်ဝပြီး အားရှိနေဖို့အတွက် မျှတတဲ့ အစားအစာ စားသောက်ဖို့နဲ့ အိပ်ရေးဝအောင် အိပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် အလုပ်လုပ်ဖို့အတွက် အဲဒီလို လုပ်ဆောင်တာတွေက မရှိမဖြစ် လိုအပ်တယ်လို့ အမြဲမှတ် ထားရမယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ မိုတိုဟရှိ ရှီနိချိရို့က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

52. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ခြင်ကနေတစ်ဆင့် ကူးစက်နိုင် သလား။

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာတော့ “ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ဟာ ခြင်ကိုက်ခံရတာကနေ တစ်ဆင့် မကူးစက်နိုင်ပါဘူး” လို့ ရှင်းရှင်း လင်းလင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ အခုအချိန်အထိတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ခြင်ကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်း အချက်အလက်တို့၊ သက်သေအထောက်အထားတို့ မရှိသေးဘူးလို့ အဲဒီ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ရှင်းပြထားပါတယ်။

WHO ကလည်း “ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာကူးစက်တတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်က အဓိကအားဖြင့် ကူးစက်ထားတဲ့ လူတွေက ချောင်းဆိုးတာ ဒါမှမဟုတ် နှာချေတာ ကနေ ကူးစက်ပါတယ်။ တံတွေးလို အရည်အစက် တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်ပြီး နှာခေါင်းကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက နေ တစ်ဆင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်တယ်” လို့ လည်း ပြောပါတယ်။

“ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့အတွက်ဆိုရင် လက်တွေကို အရက်ပြန်ပါတဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်နဲ့ မကြာခဏ ပွတ်တိုက်ဆေးပါ။ ဒါမှမဟုတ် ဆပ်ပြာနဲ့ ရေနဲ့ သေသေချာချာ မကြာခဏ ဆေးကြောပါ။ ပြီးတော့ ချောင်းဆိုးတဲ့၊ နှာချေတဲ့ သူတွေနဲ့ အနီးကပ်ထိတွေ့ ဆက်ဆံ ခြင်းကနေ ရှောင်ကြဉ် ကြပါ” လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

51. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်တားဆီးဖို့ သွားတိုက်တာကရော အထောက်အကူဖြစ်ပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကို တိုကျိုဆေးဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ သွားဆေးတက္ကသိုလ်က ဆရာတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ တိုနာမိ ခဲနိချိ (Tonami Kenichi) က ဖြေကြားပေးမှာပါ။ ပုံမှန်အအေးမိတာမျိုးမှာဆိုရင် လူတွေရဲ့ ပါးစပ်ထဲကတံတွေးဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု မဖြစ်အောင် ပါးစပ်ထဲမှာပဲထိန်းထားတဲ့ အဓိက အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင် အလုပ်လုပ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ လူတွေ သွား မတိုက်တဲ့အချိန်မှာ ခံတွင်းထဲက ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ ပွားများလာပါတယ်။ ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ အင်ဇိုင်းတွေကို ထုတ်ပေးတာကြောင့် လူတွေ အလွယ်တကူ ကူးစက်ခံရဖို့ အခြေအနေကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သွားတိုက်ပြီး ခံတွင်းဘတ်တီးရီးယားတွေကို ဖျက်ဆီးရှင်းလင်း လိုက်တာက ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို တားဆီးဖို့ အထောက်အကူ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

သွားတိုက်ခြင်းဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အလားတူ ထိရောက်မှုရှိသလားဆိုတာတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရ ပေမယ့် ယေဘုယျအားဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက် တစ်ခုဖြစ်မယ်လို့ တော့ မျှော်လင့်ရကြောင်း တိုနာမိ က ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

49. စပိန်တုပ်ကွေးရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုက တတိယ အကြိမ် အထိ ပြန်ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပြပေးပါ။

အဖြေ- စပိန်တုပ်ကွေးလို့လည်းခေါ်တဲ့ ၁၉၁၈ ခုနှစ် မှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တုပ်ကွေး ကပ်ရောဂါဟာ မျိုးဗီဇသစ်တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုး ကြောင့် ဖြစ်ပွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက လူသန်းပေါင်း ၅၀၀ လောက် ကူးစက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ဒါဟာ အကြမ်းအားဖြင့် ကမ္ဘာ့ လူဦးရေရဲ့ ၄ ပုံ ၁ပုံလောက် ကူးစက်ခံခဲ့ရတာဖြစ်ပြီး လူပေါင်း သန်း ၄၀ သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။

စပိန်တုပ်ကွေးဟာ ၁၉၁၈ ခုနှစ် နွေဦးရာသီကနေ စပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ပထမဆုံးအကြိမ် ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပြီး နွေရာသီမှာ ကူးစက်မှုနည်း သွားခဲ့ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၁၉၁၈ ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီမှာ ဒုတိယအကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ထပ်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး အဲဒီနောက် ၁၉၁၉ ခုနှစ် နှစ်စပိုင်းမှာ တတိယအကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု တစ်ဖန်ထပ်ဖြစ်ပွားခဲ့ ပြန်ပါတယ်။

ဒုတိယအကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ချိန်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက လူပေါင်း သန်း ၂၀ နီးပါး သေဆုံးစေခဲ့တဲ့အတွက် အသေအပျောက် အများဆုံးလို့ ယူဆရပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ စပိန်တုပ်ကွေးရောဂါဟာ ၁၉၁၈ ခုနှစ် ဆောင်းဦး ရာသီကနေ ၁၉၂၁ ခုနှစ် နွေဦးရာသီအတွင်း ၃ကြိမ် ကူးစက် ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ထိန်းသိမ်း ထားတဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ အဲဒီအချိန်တုန်းက လူပေါင်း ၂၃.၈ သန်းလောက် ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရပြီး ၃ သိန်း ၉ သောင်း သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ပထမအကြိမ် အကြီးအကျယ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုက ၁၉၁၈ ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီမှာ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ လူပေါင်း ၂၁.၂ သန်း ကူးစက်ခံခဲ့ရပြီး သေဆုံးသူ ၂ သိန်း ၆ သောင်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

၁၉၁၉ ခုနှစ် ဆောင်းဦးရာသီမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဒုတိယအကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမှာတော့ လူပေါင်း ၂.၄ သန်း ကူးစက်ခံရခဲ့ တာကြောင့် လျော့နည်းသွားတယ် လို့ပြောရပါမယ်။ သေဆုံးသူ ၁ သိန်း ၃ သောင်း ရှိခဲ့တာကြောင့် အသေအပျောက်နှုန်းကတော့ ဒုတိယအကြိမ်က အများဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

နိုဘယ် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါဟာလည်း စပိန်တုပ်ကွေးလိုမျိုး ဒုတိယအကြိမ်၊ တတိယအကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်လာ နိုင်တယ်လို့ ဒီကနေ့ခေတ် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက သတိပေး နေပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

48. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်က ဘယ်လို အခြေအနေမျိုးမှာ ပွားလာနိုင်ပါသလဲ၊ လူတွေရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ထဲမှာပဲ သူတို့က ပွားလာနိုင်တာပါလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကို တိုကျိုမှာရှိတဲ့ St. Marianna University School of Medicine က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား ဟီရိုယုကီ (Kunishima Hiroyuki) ကဖြေကြားပေးမှာပါ။

မစ္စတာ ခူနီရှီးမားက ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ ရောဂါပိုးဖြစ်ပွား‌စေတဲ့ အဏုဇီဝသက်ရှိ တစ်မျိုး ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဘတ်တီးရီးယားဆိုတာ ကတော့ ဆဲလ်တစ်ခုတည်းနဲ့ပဲ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အလွန်ရှေးကျတဲ့ ရှေးဦးသက်ရှိတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေက ကိုယ်တိုင်မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုတာက ဘတ်တီးရီးယားထက် ပိုပြီး အလွန်သေးငယ် တဲ့ အဏုဇီဝ ပိုးမွှားဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေမှာ မျိုးဗီဇတွေ ဒါမှမဟုတ် သက်ရှိကလာပ်စည်းတွေဖွဲ့စည်းရာမှာ အရေးပါတဲ့ အခြေခံယူနစ် နျူကလစ်အက်ဆစ်နဲ့ အကာအကွယ်ပေး အုပ်ထားတဲ့ အပေါ်လွှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆဲလ် မပါပါဘူး။ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုယ်တိုင် မျိုးမပွားနိုင်ပါဘူး။ ဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ သူတို့ ကူးစက်ထားတဲ့ လူ ဒါမှမဟုတ် တိရစ္ဆာန်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက သက်ရှိဆဲလ်တွေရဲ့ အတွင်းထဲမှာသာ ပုံတူပွားနိုင်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ ဘာကို အဓိပ္ပာယ် ဖော်ပြသလဲဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ဟာ နံရံနဲ့ သန့်ရှင်းမှုမရှိတဲ့ တခြားမျက်နှာပြင် တွေပေါ်မှာ ရှိနေလည်း မျိုးမပွားနိုင်ဘူးဆိုတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အဲဒီလို မျက်နှာပြင်တွေပါ်မှာ အချိန်တစ်ခုခုအထိတော့ အသက်ရှင်နေနိုင်ပြီး ကူးစက်နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

လူတွေဟာ အပြင်သွားတဲ့အချိန်မှာ တံခါးလက်ကိုင်ဖုတွေနဲ့ လက်ရန်းတွေ အပါအဝင် မသန့်ရှင်းတဲ့ မျက်နှာပြင်တွေကို ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်လေ့ ရှိတတ်ကြတယ်လို့ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမားက ပြောပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ခြင်းကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် အပြင်ကနေ အိမ်ကို ပြန်လာတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် ရုံးကို ရောက်တဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် အစားမစားခင်မှာ လက်ကို သေချာဆေးကြောတာ ဒါမှမဟုတ် အရက်ပြန်ပါတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ လက်ကို ပွတ်လိမ်းသင့်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

47. ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ငွေကြေး ကိုင်တွယ် သုံးစွဲတဲ့အခါမှာရော ကူးစက်ခံရနိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာထိန်းချုပ်ရေးမှာ အထူးကျွမ်းကျင်သူ Aichi Medical University က ပါမောက္ခ မီကာ့မို ဟီရိုရှီဂဲ (Mikamo Hiroshige) ကတော့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပမာဏပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ကူးစက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူပြောတာအရ တစ်ယောက်ယောက်ရဲ့ လက်တွေပေါ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ရှိနေပြီး အဲဒီလူက ငွေစက္ကူတွေ ဒါမှမဟုတ် ငွေအကြွေစေ့တွေကို ကိုင်ထားမယ်ဆိုရင် အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ အဲဒီပိုက်ဆံပေါ်မှာလည်း ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ရှိနေနိုင်တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ် တားဆီးဖို့အတွက် ကိုယ့်ရဲ့ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းတွေကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်တာမျိုး မလုပ်ခင်မှာ မိမိတို့ရဲ့ လက်ကို ဆပ်ပြာ ဒါမှမဟုတ် အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည် ဒါမှမဟုတ် တခြား လက်သန့်ဆေးရည်တွေနဲ့ သေသေချာချာ ဆေးကြောဖို့အရေးကြီးတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒီလို ပိုးသတ်နိုင်တဲ့ ဆပ်ပြာစတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဝယ်ယူထားပြီး ဘယ်အရာဝတ္ထုကို မဆို ကိုင်တွယ်မိပြီးတဲ့နောက်မှာ လက်ကို သန့်ရှင်းအောင် ဆေးကြော ကြပါလို့လည်း ပါမောက္ခ မီကာ့မို ဟီရိုရှီဂဲ က အကြံပြုထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေပါ။

46. နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က အရာဝတ္တုတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ဘယ်လောက်ကြာအောင် အသက်ရှင်နေနိုင်ပါသလဲ။

အဖြေ- အမေရိကန်အမျိုးသားကျန်းမာရေး သုတေသနဌာနနဲ့ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေက သုတေသီတွေ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ အရာဝတ္တုတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ကနေ ပျောက်ကွယ်သွားတာ များတယ်လို့ ဖော်ပြထာပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကြေးပစ္စည်းတွေပေါ်မှာ ၄ နာရီကြာရင် မတွေ့နိုင်တော့ဘူး။ ကတ်ထူပြားတွေပေါ်မှာ ဆိုရင်တော့ ၂၄ နာရီ ကြာရင် မတွေ့ရတော့ဘူးလို့ အဲဒီသုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပလတ်စတစ်ပစ္စည်းတွေပေါ်မှာဆိုရင် ၇၂ နာရီကြာ အသက်ရှင်နေနိုင်ပြီး စတီးပစ္စည်းတွေပေါ်မှာ ၄၈ နာရီ နေနိုင်တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

45. ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အေးခဲသွားတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လို ဖြစ်နိုင်သလဲ။

အဖြေ- ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်တားဆီးရေး အထူးကျွမ်းကျင်သူ Tokyo Healthcare University Postgraduate School က ပါမောက္ခ စူဂါဝါရာ အီရိစာ (Sugawara Erisa) က ဖြေကြားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ရဲ့ ထူးခြားတဲ့ လက္ခဏာတွေအကြောင်းကို တော့ သေသေချာချာ မသိရသေးပေမယ့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစား သစ် နဲ့ အလားတူတဲ့ SARS ရောဂါ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာက သုတေသနတွေ လုပ်ပြီးသွားပါပြီ။

အဲဒီလေ့လာမှုတွေအရ SARS ရောဂါ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေဟာ အပူချိန် မြင့်မားတဲ့ ၅၆ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်လောက် ပတ်ဝန်းကျင်အနေအထားမှာ စမ်းသပ် ကြည့်တဲ့အခါ သေတယ်ဆိုတာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ အပူချိန် ရေခဲအမှတ် အနုတ် ၈၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် အောက်မှာတော့ အဲဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သီတင်း ၃ ပတ်လောက် အသက်ရှင်နေနိုင်တာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီ သုတေသန ပြုချက် အရ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ဟာလည်း အပူချိန်နိမ့်နေရင် ခံနိုင်ရည် အားကောင်းပြီးတော့ အပူချိန်မြင့်တာကို ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ခံနိုင်ရည် အားနည်းတယ် လို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။

မီးစ် စူဂါဝါရာက ပြောတာ အရ ဥပမာ- ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ကို စားသောက်ကုန်တွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ တွေ့ရှိခဲ့တယ် ဆိုရင် ရေခဲသေတ္တာထဲမှာ ရော ရေခဲအအေးခန်းထဲမှာပါ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သက်တမ်းတစ်ခုလောက်တော့ အသက်ရှင်နိုင်တယ်လို့ ယူဆနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတွေအနေနဲ့ စားသောက်ကုန်တွေကို ရေခဲသေတ္တာထဲ မထည့်ခင်နဲ့ ရေခဲအအေးခန်းထဲကို မထည့်ခင် ပစ္စည်းတွေကို ထုပ်ပိုးထားတဲ့ မျက်နှာပြင်ကို ပိုးသတ် သုတ်သင်ဖို့နဲ့ အစားအစာတွေကို မချက်ခင်ရော ချက်ပြီးတဲ့အချိန်မှာရော လက်ကို စနစ်တကျ သေသေချာချာ ဆေးဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့က ရရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

44. တကယ်လို့ ထုပ်ပိုးထားတဲ့ အစားအစာမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ရှိနေရင် မိုက်ခရိုဝေ့ဗ် မီးဖိုထဲမှာ အဲဒီစားစရာ အထုပ်ကို အပူပေးပြီး နွှေးလိုက်ရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ် သေသွား နိုင်ပါသလား။

အဖြေ- မိုက်ခရိုဝေ့ဗ် မီးဖိုတွေကလျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းတွေ ထုတ်ပြီး ထုပ်ပိုးထားတဲ့ အစားအစာ ထဲမှာပါဝင်တဲ့ ရေမော်လီကျူးတွေကို မွှေရင်း အပူပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တစ်ဦး ဖြစ်တဲ့ Tokyo Healthcare University Postgraduate School က ပါမောက္ခ စူဂါဝါရာ အီရီစာ (Sugawara Erisa) က အစားအစာတွေကို မိုက်ခရိုဝေ့ဗ် ပေါင်းဖိုထဲမှာ ထည့်ပြီး လုံလုံ လောက်လောက် အပူပေးပြီးရင် ဘေးကင်းကင်းနဲ့ စားနိုင်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ မိုက်ခရိုဝေ့ဗ်မီးဖိုနဲ့ အဲဒီအစားအစာအထုပ်ရဲ့ မျက်နှာပြင်ကို အပူပေးပြီး နွှေးရုံနဲ့ အဲဒီအထုပ်ပေါ်မှာရှိနေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က မကူးစက်စေနိုင် တော့ဘူးလို့ သက်သေအထောက်အထားနဲ့ ပြထားတာ မျိုးတော့ မရှိသေးဘူးလို့ မီးစ် စူဂါဝါရာက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

မီးစ် စူဂါဝါရာက အစားအစာတွေကို မချက်ခင်၊ မစားခင်နဲ့ ချက်ပြုတ် ပြီးနဲ့ အစားအစာ စားသောက်ပြီးတဲ့နောက်မှာ မကြာခဏ လက်ကို သေသေချာချာ ဆေးကြောပေးဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

43. တီဘီရောဂါအတွက် BCG ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးမှု ဖြစ်ပွားတဲ့ အရေအတွက် နည်းပါးတယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။

အဖြေ- BCG ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ နွားတွေမှာ တီဘီရောဂါ ဖြစ်စေတဲ့ ဘက်တီးရီးယားပိုးရဲ့ အားနည်းတဲ့ ဗီဇမျိုးကနေ တီထွင် ထုတ်လုပ် ထားတာဖြစ်ပြီး ဒီ ဘက်တီးရီးယားပိုးဟာ လူသားတွေမှာ လည်း ရောဂါဖြစ်ပွားစေတဲ့ ပိုးနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကလေးတွေအားလုံးကို အသက် ၁ နှစ် မပြည့်သေးခင်မှာ BCG ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးထားပါတယ်။ BCG ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ မူဝါဒတွေကတော့ နိုင်ငံနဲ့ နယ်မြေအလိုက် အမျိုးမျိုး ကွဲပြားပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံတွေထဲမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ အီတလီနိုင်ငံ တွေဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ BCG ကာကွယ်ဆေးထိုးရေး အစီအစဉ်မှာ မပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ပုံမှန် BCG ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူ နည်းတယ်လို့ ဂျပန်နိုင်ငံပြင်ပက သုတေသီတချို့က ထောက်ပြ ခဲ့ကြတာ ရှိပါတယ်။

BCG ကာကွယ်ဆေးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကနေ ကာကွယ်နိုင်သလား ဆိုတာနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ မခံစားရအောင် ကာကွယ်နိုင်သလား ဆိုတာကို သြစတြေးလျနဲ့ နယ်သာလန် နိုင်ငံတွေမှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ် နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဂျပန်လူမှုအဖွဲ့အစည်းအတွက် ကာကွယ် ဆေး ဆိုင်ရာ အဖွဲ့ က သူတို့ရဲ့ အမြင်ကို ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့က တင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့ BCG ရဲ့ ထိရောက်မှုကို သိပ္ပံနည်းကျ အတည်မပြုရသေးကြောင်းနဲ့ အခုအချိန်မှာ ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ဒီကာကွယ်ဆေးကို သုံးဖို့ မထောက်ခံဘူး လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

BCG ကာကွယ်ဆေး မထိုးခဲ့ ရတဲ့ အသက်ကြီးပိုင်းအရွယ်တွေထဲက တချို့လူတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကို ကြိုတင် ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ဒီကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးဖို့ တောင်းဆိုနေကြတာ ရှိတယ်လို့လည်း အဲဒီ အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ BCG ကာကွယ်ဆေးဟာ နို့စို့ကလေးတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အသက်အရွယ် ကြီး သူတွေအတွက် ထိရောက်မှုရှိသလား ဆိုတာနဲ့ ဘေးကင်းမှုရော ရှိရဲ့လား ဆိုတာကိုတော့ အတည်မပြုရသေးဘူးလို့ အဲဒီ အဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။

BCG ကို ပြင်ပမှာ ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုခုနဲ့ ပိုပြီး သုံးစွဲတာတွေ များလာရင် နို့စို့ကလေးတွေအတွက် ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ထောက်ပံ့မှုကို မတည်မငြိမ် ဖြစ်လာစေ နိုင်တာကြောင့် ရှောင်ရှားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်း အဲဒီ လူမှု အဖွဲ့အစည်းက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

42. လူရဲ့ အရေပြားပေါ်မှာ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက ဘယ်လိုမျိုး နေတာလဲ။ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက နေ နေတတ်လား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကိုတော့ ဂျပန်နိုင်ငံ St. Marianna University School of Medicine မှာတာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ အထူးကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ ခူနီရှီးမား ဟီရိုယုကိ (Kunishima Hiroyuki) က ဖြေကြားပေးမှာပါ။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က သက်ရှိ သတ္တဝါတစ်ကောင်ရဲ့ ဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး ကူးစက်တာမျိုး မဟုတ်ရင် ရောဂါပိုးမပြန့်ပွားနိုင်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။

နိုဘယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လူတွေရဲ့ နှာခေါင်း ဒါမှမဟုတ် ပါးစပ်ထဲက အမြှေးပါးကနေတစ်ဆင့် အဓိက ကူးစက်ပြီးတော့ လည်ချောင်း၊ အဆုတ်နဲ့ အခြားအစိတ်အပိုင်းတွေက ဆဲလ်တွေထဲမှာ ရောဂါပိုး တွေပွားလာတတ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က လူ တစ်ယောက်ရဲ့ လက် ဒါမှမဟုတ် ခြေထောက်တွေရဲ့ အရေပြားပေါ်မှာပဲ ရှိနေမယ်ဆိုရင် ရောဂါပိုးတွေ ပွားလာတာမျိုး မဖြစ်ပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ ဥပမာ- လူတစ်ယောက်က သူရဲ့ လက်ပေါ်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ရှိနေပြီး အဲဒီလက်နဲ့ မျက်စိ၊ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်တွေကို ထိမိကိုင်မိမယ် ဆိုရင်တော့ ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်မှု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

လူရဲ့ အရေးပြားပေါ်မှာရှိတဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးကြာ ပစ် လို့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လူတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ မျက်နှာကို မထိ မကိုင်ခင်မှာ လက်တွေကို အမြဲ သန့်ရှင်းအောင်ထားဖို့အတွက် ဆပ်ပြာနဲ့ သေသေချာချာဆေးကြောသင့်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အရက်ပြန်လိုမျိုး ပိုးသတ်ဆေးရည်ကို အသုံးပြုပြီး လက်ကို ဆေးကြောပါ။ ရေယုန်ဗိုင်းရပ်စ်လိုမျိုး ရေကျောက်ဖြစ်ပွားစေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေက ရောဂါ ပျောက်ပြီးနောက်မှာလည်း ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဆက်ရှိနေတတ် ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယေဘုယျအားဖြင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကတော့ ကွဲပြားခြားနားပါတယ်။ တစ်ယောက်ယောက် က ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြပြီးတော့ နောက်ဆုံးမှာ လူရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ် က အလုပ်လုပ် တိုက်ထုတ်တာနဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ခန္ဓာကိုယ်ထဲကနေ ပျောက်ကွယ်သွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

41. နေရောင်ခြည်ထဲက ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် ဒါမှမဟုတ် အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ကို နှိမ်နင်းဖို့ ထိရောက်မှု ရှိပါသလား။ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် ဒါမှမဟုတ် အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့နဲ့ ထိတွေ့ရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်က သေပါသလား။

အဖြေ- ဒီမေးခွန်းကို ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဟီရိုရှီးမား တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ အိုးဂဲ ဟီရိုကိ (Ohge Hiroki) က ဖြေပေးမှာပါ။

ရောဂါ အများစု ကို ဖြစ်ပွားစေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဘတ်တီးရီးယားတွေ က သိပ်သည်းဆမြင့်ပြီး လှိုင်း အလျားအရှည်ကလည်း ရှိသင့် သလောက်ရှိတဲ့ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်တန်းရဲ့ ထိတွေ့မယ်ဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘတ်တီးရီးယားတွေရဲ့ ကူးစက်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ကို လျော့နည်းသွာအောင် လုပ်ရာမှာ ထိရောက်မှု ရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ပါမောက္ခ အိုးဂဲ က ပြောပါတယ်။

အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် အမြင့်ဆုံး ထုတ်လွှတ်နိုင်တဲ့ စက်ကိရိယာ ပစ္စည်းတွေကို လက်တွေ့ အသုံးပြုနေတာ ထိရောက်မှု ရှိမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ အဲဒီလို ကိရိယာတစ်ခုကို ဟီရိုရှီးမား တက္ကသိုလ်ဆေးရုံမှာ အသုံးပြုနေပြီ ဖြစ်ပြီး ဆေးရုံကနေ ဆင်းသွားပြီဖြစ်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေထားတဲ့ အခန်းတွေမှာ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်တွေကို တစ်ခန်းလုံး လွှတ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

စောစောက ပြောခဲ့တဲ့ ကိရိယာနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ဖျက်ဆီးနိုင်ပေမယ့် နေရောင်ခြည်ကတော့ အလားတူဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေကို သေစေနိုင်လောက် အောင် ထိရောက်မှု မရှိဘူးလို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။ နေရောင်ခြည်ဟာ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်တစ်မျိုးလို့ဆိုပေမယ့် တခြားစွမ်းအား အမျိုးမျိုးပါဝင်တဲ့ ရောင်ခြည်တန်းတွေ ဖြစ်တာကြောင့် အခုန က ဖေါ်ပြတဲ့ ကိရိယာက ထုတ်တဲ့ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်လောက် မပြင်းထန်ပါဘူး။

အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့နဲ့ ပတ်သက်ပြီးပြောရရင်တော့ ဂျပန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တက္ကသိုလ်တွေက သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က မေလတုန်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်မှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သိပ်သည်းဆများပြီး ပြင်းတဲ့ အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့ထဲမှာ တစ်နာရီလောက် ထိတွေ့ပြီးတဲ့နောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ရဲ့ ကူးစက်နိုင်စွမ်းက လျော့ကျသွားတာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သုတေသနပြုစမ်းသပ်ဖို့အတွက် အသုံးပြုတဲ့ အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့ ဟာ ပြင်းအားက 1ppm နဲ့ 6ppm အကြား ရှိတဲ့အတွက် လူသားတွေအတွက် အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ အိုးဂဲက ပြောပါတယ်။ ပိုးသတ်ဖို့နဲ့ အနံ့အသက်ပျောက်ကင်းဖို့အတွက် အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့ သုံးတဲ့ နေ့စဉ်သုံး ပစ္စည်းတွေ အဖြစ် ရောင်းချနေတာမျိုးဟာ သုတေသနပြုစမ်းသပ်တဲ့ အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့လို ပြင်းအား မမြင့်မားပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ပြင်းအားနိမ့်တဲ့ အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ကို နှိမ်နင်းဖို့ ထိရောက်မှု ရှိ လား မရှိဘူးလားဆိုတာ အတည်မပြုရသေးပါဘူး။

ကုန်ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုသူတွေအနေနဲ့ထုတ်လုပ်သူတွေကို ဆက်သွယ်ပြီး အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့ ထည့်ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ပါဝင် ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ဖျက် နှိမ်နင်းဖို့ ထိရောက်မှုရှိ တယ်ဆိုတာ ကို သိပ္ပံနည်းကျ အချက်အလက် တွေ အခြေခံပြီး အခိုင်အမာပြောနိုင် သလားဆိုတာကို အတည်ပြုကြဖို့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ စားသုံးသူရေးရာ အေဂျင်စီက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။

40. နွေရာသီ ကာလအတွင်း နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်ချိန်မှာ ဘယ်လိုမျိုး ကြိုတင် သတိထားတာတွေ လုပ်သင့်ပါသလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်မှာ မြောက်ဘက်ပိုင်းက နွေရာသီရဲ့ အပူဒဏ်ကို အပြည့်အဝ အရင်ဆုံး ခံစားရပါတယ်။

ဂျပန် နိုင်ငံ ကျန်းမာရေး၊ အလုပ်သမားနဲ့ လူမှုဖူလုံရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဒီနှစ်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့ အချက်တစ်ချက်အနေနဲ့ လူအများစုက နှာခေါင်းစည်းတွေကို တပ်ဆင် ကြတာကြောင့် အခုနှစ် နွေရာသီမှာ အပူလွန်ကဲလို့ အပူလျှပ်တာမျိုး မဖြစ်အောင် ပိုပြီးတော့ ဂရုစိုက်သင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

လူတစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး အကွာအဝေး အနည်းဆုံး ၂ မီတာ ခြားပြီး နေတဲ့အချိန်ဆိုရင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ထားဖို့ အဲဒီ ဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။ လူတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားချိန်မှာ အလုပ်တွေ အားသွန်ခွန်စိုက်လုပ်တာ ဒါမှမဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်တာရှောင်ရှားဖို့လည်း အဲဒီဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဝန်ကြီးဌာနက အကြံပြုထား တာကတော့ ရေမဆာဘူးဆိုရင်တောင်မှ မကြာခဏ ရေသောက်ပေးပါလို့ ဆိုပါတယ်။

နိပွန်းဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဘွဲ့လွန်ကျောင်းက ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ ရှိုဂျိ (Yokobori Shoji) ဟာ အပူလွန်ကဲလို့ဖြစ်တဲ့ အပူလျှပ်ခြင်းဝေဒနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသိပညာတွေ အများကြီးရှိသူ ဖြစ်ပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင်တာဟာ လူတစ်ယောက်ကို သေချာပေါက် အပူလျှပ်စေတယ်ဆိုတာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ထားတဲ့အခါမှာ အသက်ရှူရ ခက်စေတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ဆင်ထားချိန်မှာ နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ အသက်ရှူနှုန်းဟာ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း မြန်လာတာကို သက်သေပြသထားတဲ့ အချက်အလက်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ် လေထဲမှာ အပူချိန်မြင့်တက်လာတဲ့အခါမျိုး ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်ကို ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ထပ်ဖြစ်လာစေပြီး အပူလျှပ်ခြင်း အန္တရာယ် ပိုရှိ လာနိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိက ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ လေထဲမှာပါတဲ့ အမှုန်အမွှားလေးတွေကနေတဆင့် ကူးစက်နိုင်ခြေကို ကာကွယ်ဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်လို့ဆိုပေမယ့် အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ဒါမှမဟုတ် တစ်ယောက်တည်း နေတဲ့သူတွေ အနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတပ်ပြီး အပူချိန်လွန်ကဲမှုကြောင့် အပူလျှပ်သွားတာမျိုး မဖြစ်အောင် အထူးဂရုစိုက်သင့်တယ်လို့လည်း ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိ က ပြောပါတယ်။ အပြင်ထွက်တဲ့အခါမှာ လူဦးရေ မထူထပ်တဲ့ သစ်ပင်အောက် မှာလိုမျိုး နေရာမှာ နှာခေါင်းစည်းတွေကို ချွတ်ပြီး အနားယူသင့်တယ်လို့ သူက အကြံပေးပါတယ်။ ချွေးတွေနဲ့ စိုထိုင်းနေတဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ထားရင် လေဝင် လေထွက် နည်းတာကြောင့် နှာခေါင်းစည်း တပ်လို့ ချွေးထွက်ပြီး စိုစွတ်လာရင် နှာခေါင်းစည်းတွေကို အသစ်လဲ တပ်ဆင်ဖို့ ပါမောက္ခ ယိုကိုဘိုရိက ပြောပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

39. လေအေးပေးစက် အဲကွန်း ဖွင့်သုံးတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လို ဂရုစိုက်နေထိုင်သင့်သလဲ။

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံမှာတော့ မြောက်ဘက် ပိုင်းကနေ နွေရာသီ စတင်ပါတယ်။ နွေရာသီမှာ အဲကွန်းဖွင့်သုံးရင် ဖွင့်ထားတဲ့နေရာမှာ လေဝင် လေထွက်ကောင်းပြီး လေသန့် ပါ့မလားလို့ တချို့လူတွေက စိုးရိမ်ကောင်း စိုးရိမ် နေနိုင် ပါတယ်။

အိမ်မှာသုံးတဲ့ အဲကွန်းအများစုဟာလည်း လေသန့်စက် တွဲမပါတဲ့အတွက် အဲကွန်းက ထွက်တဲ့ လေဟာ အိမ်တွင်းက လေကိုပဲ လှည့်ပြီးသုံးတာ ပါ။ လူအများစုကလည်း အဲကွန်းဖွင့်ထားတဲ့အချိန်မှာ ဆိုရင် ပြတင်းပေါက် တွေကို ပိတ်ထားတတ်ပါတယ်။

တိုကျို သိပ္ပံနဲ့ နည်းပညာ တက္ကသိုလ်က တွဲဖက်ပါမောက္ခ ဖြစ်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဗိသုကာပညာဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်တဲ့ ယာမာမိုတို ယိုရှိဟိဒဲ (Yamamoto Yoshihide) က အဆောက်အအုံအတွင်းမှာ လေဝင် လေထွက်ကောင်းပြီး လေသန့်စင် အောင် လုပ်တဲ့ နည်းစနစ်နဲ့ ပညာတွေကို အဓိက လေ့လာနေသူပါ။ လေအေးပေးခြင်းနဲ့ သဘာဝ နည်းနဲ့ လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး လေသန့်အောင် လုပ်ခြင်းကို ပေါင်းစပ် ထားတဲ့နည်းပညာကို အကြံပြုလေ့လာထားပါတယ်။

ရာသီ ၄ မျိုးရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာဆိုရင် အပူချိန်အရမ်း မပြင်းသေးတဲ့ နွေရာသီ အဝင်မှာ အပြင်လေက သိပ်မပူသေးဘူးဆိုရင် အဲကွန်းဖွင့်ထား ချိန်မှာ ပြတင်းပေါက်တွေကို အနည်းငယ် ဖွင့်ထားဖို့ မစ္စတာ ယာမာမိုတိုက အကြံပြုထားပါတယ်။ အခန်းက အရမ်းပူလာတဲ့အခါမှ ပြတင်းပေါက် တွေကို ခဏပြန်ပိတ်ထားတာ ဒါမှမဟုတ် ဖွင့်ထားတာကို နည်းနည်းလေး ပြန်စေ့လိုက်ရင် လေပြန်အေးလာစေပါမယ်။

နွေရာသီ အလယ်လောက်ဆိုရင်တော့ အပူပြင်းလာတာကြောင့် အပူလျှပ်တဲ့ ဝေဒနာတွေ ဖြစ်လာမှာ စိုးရိမ်ရတဲ့အတွက် ပြတင်းပေါက်တွေကို မဖွင့်ထားဘဲ အိမ်သာထဲမှာရှိတဲ့ လေစုတ်ပန်ကာ ဒါမှမဟုတ် မီးဖိုချောင်ထဲက လေစုပ် ပန်ကာတွေကို အသုံးပြုပြီး အိမ်ထဲမှာ လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင်လုပ်ဖို့ မစ္စတာ ယာမာမိုတိုက အကြံပြုထားပါတယ်။

ဒီလိုနည်းလမ်းတွေကို အပူပိုင်းဒေသတွေမှာ အသုံးပြုပါ။

အိမ်အများစုဟာ လေစုပ် ပန်ကာတွေကို အသုံးပြုတဲ့အချိန်မှာ ပြင်ပက လေကို အိမ်ထဲဝင်အောင် ဒီဇိုင်းလုပ်ပြီး ထည့်ထားတတ်ပါတယ်။ ဒီလို လေစုပ် ပန်ကာ တွေတပ်ထားရင် ပြတင်းပေါက်တွေ ပိတ်ထားတယ်ဆိုရင်တောင်မှ အဆောက်အအုံရဲ့ အတွင်းလေနဲ့ အပြင်က လေ လှည့်ပတ် စီးဆင်းမှု ကောင်းအောင် ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။ အိမ်မှာ လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ဘယ်လို လုပ်ရမလဲဆိုတာကို သိအောင် အိမ်ဆောက် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပါ။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့က သတင်း အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

38. ၄။ ကိုယ်ဝန် ရှိနေပြီဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်အချက်ကို စိုးရိမ်ပူပန်သင့်သလဲ။

၄။အဖြေ- အထောက်အထားတွေ တွေ့ရှိထားတာအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာ ရောဂါကူးစက်ခံရမယ်ဆိုရင် တခြား ကျန်းမာတဲ့ သူတွေထက်ပိုပြီး ရောဂါသည်းလာတယ်ဆိုတာမျိုး မရှိပါဘူး။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကိုယ်ဝန် အရင့်အမာနဲ့ အမျိုးသမီးရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ခံစားရမှုဟာ ကိုယ်ဝန်မရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ခံစားရမှုနဲ့ အတူတူပါပဲလို့ ပြောပါတယ်။

ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေချိန်အတွင်းမှာ COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အလွန်အမင်း စိုးရိမ်စရာ မလိုဘူးလို့ ဒီ အထောက်အထားတွေအရ သိရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူစုလူဝေးရှောင်တာ၊ လက်ကို ပုံမှန် ဆေးတာနဲ့ နေ့စဉ် ကိုယ်ရော စိတ်ပါ ကျန်းမာစေဖို့ ဂရုစိုက်တာလိုမျိုး ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအစီအမံတွေကို ဆက်လုပ်သင့်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်ကတစ်ဆင့် သန္ဓေသားကို ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ကြောင်း ပြည်ပနိုင်ငံများမှ သတင်းရရှိပါတယ်။ အသေးစိတ်ကိုတော့ မြန်မာဘာသာအပါအဝင် နိုင်ငံခြားဘာသာစကားအမျိုးမျိုးနဲ့ လေ့လာနိုင်တဲ့ အင်တာနက်လိပ်စာကတော့

https://share.or.jp/english/news/for_pregnant_womencovid-19_countermeasures.html ဖြစ်ပါတယ်။

NHK ရဲ့ ပြည်တွင်းအစီအစဉ်ဖြစ်တဲ့ Heart Net TV အစီအစဉ်မှာ ရိုးရှင်းလွယ်ကူတဲ့ ဂျပန်စကားနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို လေ့လာနိုင်ပါတယ်။ အင်တာနက် လိပ်စာကတော့

https://www.nhk.or.jp/heart-net/article/339 ဖြစ်ပါတယ်။

38. ၃။ ကိုယ့်ရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်က အနိုင်ကျင့်ရင် ဘယ်သူ့ကို အကူအညီတောင်းလို့ ရနိုင်မလဲ။

၃။အဖြေ- DV လို့ခေါ်တဲ့ အိမ်တွင်းမှာ မိသားစုအချင်းချင်း အကြမ်းဖက် ရိုက်နှက် နှိပ်စက်တာခံရသူတွေအနေနဲ့ ဖုန်းနဲ့အပြင် လူမှုမီဒီယာ တွေကနေတစ်ဆင့်လည်း တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးတဲ့အခါ ဘာသာပြန်ပေးမယ့်သူ လိုအပ်တယ် ဆိုရင်လည်း ဝန်ဆောင်မှုတွေရှိပါတယ်။ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ဖို့ လိုအပ်ရင်လည်း သတင်းအချက်အလက်ရှာဖွေနိုင်တဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေ ရှိပါတယ်။

အင်တာနက်စာမျက်နှာကနေ အကြံပေးဆွေးနွေးမှုတွေကို ၂၄ နာရီပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဘာသာစကား ၁၁ မျိုးနဲ့ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာတော့ မြန်မာဘာသာနဲ့ ဆွေးနွေးလို့ မရသေးပါဘူး။ နိုင်ငံခြားဘာသာစကားနဲ့ ဆွေးနွေးနိုင်တဲ့ လိပ်စာကတော့ https://soudanplus.jp/language.html ဖြစ်ပါတယ်။

အိမ်ထောင်ဖက်ရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကြံပေးဆွေးနွေး ကူညီတဲ့ စင်တာလည်းရှိပါတယ်။ ဖုန်းနံပါတ်က ၀၅၇၀-၀-၅၅၂၁၀ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျပန်ဘာသာစကား တစ်မျိုးတည်းဖြင့်သာ စုံစမ်းမေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

မိသားစုအတွင်း အကြမ်းဖက်မှု ရှိတယ်ဆိုရင်တော့ အရေးပေါ် ဖုန်းနံပါတ် ၀၁၂၀-၂၇၉-၈၈၉ ကို ဆက်သွယ်ပါ။ ဂျပန်ဘာသာစကား တစ်မျိုးတည်းနဲ့သာ မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

38. ၂။ သူတို့အနေနဲ့ COVID-19 ကူးစက်ခံရလို့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရရင် ဘယ်သူနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါသလဲ။

၂။အဖြေ- ယော်လိစိုအိ Yorisoi Hotline လို့ခေါ်တဲ့ ဘာသာစကားမျိုးစုံနဲ့ အကြံပေးဆွေးနွေးရေးစင်တာရဲ့ အရေးပေါ်လိုင်းဖြစ်တဲ့ https://www.since2011.net/yorisoi/n2/ အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက် လိပ်စာကနေ တစ်ဆင့် ဆက်သွယ်နိုင် ပါတယ်။

ဖုန်းခပေးစရာ မလိုတဲ့ ဖုန်းနံပါတ် ၀၁၂၀-၂၇၉-၃၃၈ ကိုလည်း ဆက်သွယ် မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

အီဝါတဲ (Iwate) မီယာဂီ (Miyagi) နဲ့ ဖူကူရှီးမား (Fukushima) ခရိုင်တွေအတွက် ဆက်သွယ်ရမယ့် တယ်လီဖုန်းနံပါတ်က ၀၁၂၀-၂၇၉-၂၂၆ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် ကနေ ဆိုရင် https://www.facebook.com/yorisoi2foreign ကို ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။

နောက်ပြီးတော့ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဘာသာစကားမျိုးစုံနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ် အကူအညီပေးနိုင်တဲ့လိုင်း ဖြစ်တဲ့ https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/1019/ မှာလည်း ဆက်သွယ်ပြီး အကြံဉာဏ် ရယူနိုင်ပါတယ်။

37. ၂။ ကျောင်းသားတစ်ဦးအနေနဲ့ အလုပ်မရှိတော့ဘူး ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းမတက်နိုင်တော့ဘူးဆိုရင် လက်ရှိ အလုပ်ဗီဇာ ဒါမှမဟုတ် အချိန်ပိုင်း အလုပ် လုပ်ခွင့်ပြုထားတဲ့ ကျောင်းသားဗီဇာနဲ့ နေထိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ပါသလား။

၂။အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဂယက်ကြောင့် အလုပ် မရှိတော့တာ ဒါမှမဟုတ် ကျောင်းမတက်နိုင်ဘူးဆိုရင် အလုပ်ဗီဇာ သို့မဟုတ် ကျောင်းသားဗီဇာနဲ့ နေထိုင်ခွင့်ကို ဖျက်သိမ်းမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ခိုင်မာတဲ့ သက်သေအထောက်အထား တစ်ခုခုတော့ ပြကို ပြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လို သက်သေတွေလဲဆိုတော့-
နံပါတ် ၁။ ကိုယ့်ရဲ့ အလုပ်ရှင် ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ပိုင်တဲ့ကုမ္ပဏီဆိုရင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုတွေကို ယာယီ ရပ်ဆိုင်းထားတယ် ဆိုတာ ပြရပါမယ်။
နံပါတ် ၂။ အလုပ်ကနေ အနားယူလိုက်ပြီ ဒါမှမဟုတ် အွန်လိုင်းပေါ်မှာ အလုပ် ရှာဖွေနေတယ် ဒါမှမဟုတ် အလုပ်ကတော့ လျာထား ခန့်အပ် ထားတာမျိုးရှိပေမယ့် ကုမ္ပဏီကိုတော့ မသွားရသေးဘူး ဆိုတာ အထောက်အထား ပြရပါမယ်။
နံပါတ် ၃။ ကိုယ်လျှောက်ထားတဲ့ တက္ကသိုလ်က ပိတ်ထားတယ် ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်တက်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ တက္ကသိုလ်က ပိတ်ထားတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားကို ပြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နံပါတ် ၄။ ကိုယ်တက်နေတဲ့ တက္ကသိုလ်က ပိတ်ထားတယ်ဆိုရင် တခြားတက္ကသိုလ်တွေကို ပြောင်းဖို့ဆိုရင်လည်း လိုအပ်တဲ့ အဆင့်ဆင့် လုပ်ဆောင်ရမှာတွေကို လုပ်ဖို့ အခြေအနေ အပြည့်အဝ မပေးဘူးဆိုတဲ့ အထောက်အထားကို ပြရပါမယ်။
နံပါတ် ၅။ COVID -19 အပါအဝင် နေမကောင်းဖြစ်လို့ ဆေးရုံအကြာကြီး တက်နေရပြီး မဖြစ်မနေ ခွင့်ယူရမယ် ဆိုတဲ့အထောက်အထားကို ပြရပါမယ်။

အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ အသေးစိတ် အချက်အလက်ကို ဂျပန်ဘာသာနဲ့သာကြည့်နိုင်ပါတယ်။ လိပ်စာကတော့ http://www.moj.go.jp/content/001319592.pdf ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ သံသယရှိတဲ့အချက်အလက်တွေကို သေချာချင်လို့ ရှိရင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ဆောင်မှုအေဂျင်စီနဲ့ တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ် အတည်ပြုနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

38. ၁။ အဲကွန်းကနေ တစ်ဆင့် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သလား။

၁။အဖြေ- ဇန်နဝါရီလတုန်းက တရုတ်နိုင်ငံက စားသောက်ဆိုင် တစ်ဆိုင် မှာ သွားစားတဲ့ မိသားစု ၃ စု ဆီကနေ လူ ၁၀ ဦးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်သွားခဲ့တယ်လို့ ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ် တားဆီးရေး အမေရိကန် စင်တာက သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ လူတွေကထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေက အဲကွန်းကနေ တစ်ဆင့် ထွက်တဲ့ လေထဲပါလာပြီး ရောဂါပျံ့နှံ့သွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိ တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

စားပွဲဝိုင်း ၃ ဝိုင်းက ဘေးချင်း ကပ်လျက်ဖြစ်ပြီး စားသောက်ဆိုင်က ပြတင်းပေါက် မရှိဘဲ အလုံပိတ်ဆိုင် ဖြစ်နေပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကနဦးစတင်ခဲ့တဲ့ ဗဟိုချက် တစ်ခုလည်း ဖြစ်တဲ့ ဝူဟန်မြို့ ကနေလာခဲ့ကြတဲ့ မိသားစု တစ်စုက အလယ်စားပွဲဝိုင်းမှာ ထိုင်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီထဲက မိသားစုဝင်တစ်ဦးက နေ့လယ်စာ စားပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ပြလာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလူရဲ့ ကိုယ်က ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေက အဲကွန်းကတစ်ဆင့် အရှိန်ပြင်းပြင်းတိုက်တဲ့ လေထဲကိုပါလာပြီး တခြားစားပွဲဝိုင်းတွေ ဆီကို ကူးစက်သွားခဲ့တယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း အဲဒီ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ အရည်အစက်တွေကို တစ်ဆင့် ပို့လွှတ်နေတဲ့ အဲကွန်းက ထွက်လာတဲ့ လေလမ်းကြောင်း တောက်လျှောက် ရှိနေ လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

စားသောက်ဆိုင်တွေအနေနဲ့ စားပွဲ တစ်လုံးနဲ့ တစ်လုံးအကွာအဝေး ပိုပြီး ခြားထားသင့်ပြီး ဆိုင်ထဲမှာ လေသန့်စင်ဖို့အတွက် လေဝင်လေထွက် ကောင်းတဲ့ စနစ်ကို လုပ်ထားသင့်တယ်လို့ အဲဒီသုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

ဒီ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

37. ၁။ ၃ လ သက်တမ်းတိုးဖို့လျှောက်ထားတဲ့ ကာလ အတွင်း ကိုယ့်ရဲ့ ဗီဇာသက်တမ်း ကုန်နေရင်လည်း အလုပ်ဆက်လုပ်လို့ ရနိုင်ပါသလား။

၁။အဖြေ- ရပါတယ်။ သတ်မှတ်ချက်အနေအထားအလိုက် အလုပ် ဆက်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီ အထူးသက်တမ်းတိုး လျှောက်ထား ထားတဲ့ကာလအတွင်း အရင်က နေထိုင်ခွင့်ရထားတဲ့ အခြေအနေ အတိုင်း အနေအထား အားလုံးအတူတူပဲဆိုရင် အလုပ် ဆက်လုပ်ခွင့် ပြုနိုင်ကြောင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအေဂျင်စီက ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့က NHK World ကို အသိပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အလုပ်ရဲ့ အမျိုးအစားနဲ့ အလုပ်ရှင်အပါအဝင် ဘယ်လို သတ်မှတ်ချက်မဆို ပြောင်းဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုရင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဝန်ဆောင်မှု အေဂျင်စီနဲ့ မဖြစ်မနေ အရင်ဆုံး ဆွေးနွေး တိုင်ပင်ရပါမယ်။

36. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေက မေးထားတာပါ။ ဂျပန်ကို ခေတ္တ အလည်လာသူတွေ ဖြစ်ပြီး နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်း ကုန်သွား ပေမယ့် ကိုယ့်နိုင်ငံကိုလည်း ပြန်လို့မရတဲ့အခါ ဘယ်လို လုပ်ရပါမလဲ။

အဖြေ- အဲဒီလို ခေတ္တအလည်လာတဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို  ဂျပန်က ရက်ပေါင်း ၉၀ ထပ်တိုးပေးပါလိမ့်မယ်။ အသေးစိတ်သိချင်ရင်တော့  ဂျပန်နိုင်ငံ တရားရေးဝန်ကြီးဌာန အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက် မှာကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။ လိပ်စာကတော့-
*NHK WORLD-JAPAN ရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှ ထွက်ခွာမည်
http://www.moj.go.jp/content/001316293.pdf
 ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်မေးခွန်းတစ်ခုက “မတ်လနဲ့ ဇူလိုင်လအတွင်းမှာ အလည်အပတ် ဗီဇာသက်တမ်းကုန်သွားရင် အလိုအလျောက် ၃ လ ဗီဇာ ထပ်တိုးပေးမှာလား” ဖြစ်ပါတယ်။

အဖြေကတော့ မတိုးပေးပါဘူးတဲ့။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေ နေထိုင်ခွင့်ဗီဇာပြောင်းလဲ လျှောက်ထားခြင်းနဲ့  ဗီဇာသက်တမ်း အသစ်တိုး လျှောက်ထားတဲ့ အပေါ်မှာ ၃ လ တိုးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  

ဒီလို လုပ်ဆောင်တာက လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရုံး ကောင်တာမှာ လူတွေ ပြည့်ကျပ်နေမှာကို လျှော့ချဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အခုလို လျှောက်ထားခွင့်ရှိတာ ကတော့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မတ်လကနေ ဇူလိုင်လအတွင်း ဗီဇာသက်တမ်း ကုန်သွားတဲ့ သူတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ နေထိုင်ခွင့် သက်တမ်းကို ၃ လ အထိပဲ ထပ်တိုး လျှောက်ထား ခွင့်ပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- မေလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ကိုယ့်ရဲ့ ဗီဇာသက်တမ်းက ကုန်သွားမယ်ဆိုရင် သြဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့အထိ သက်တမ်းထပ်တိုး လျှောက်ထားနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေကို ဂျပန်တရားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက်လိပ်စာ
*NHK WORLD-JAPAN ရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှ ထွက်ခွာမည်
http://www.moj.go.jp/content/001316300.pdf
 မှာ ဘာသာစကားမျိုးစုံနဲ့ ကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗီဇာလျှောက်ထားမှုအစီအစဉ်တွေက အပြောင်းအလဲရှိနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အခုလို အခြေအနေမှာ ပြောင်းလဲနေတဲ့ အချက်အလက်တွေကို တစ်ဦးချင်းစီက မေးချင်တဲ့ မေးခွန်းတွေ ရှိလို့ရှိရင် ဂျပန်နိုင်ငံ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရုံးကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။

35. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်က အပူချိန် ဘယ်လောက်အထိမှာ အသက်ရှင်နေနိုင်သလဲ။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး သေသွားအောင် အစားအစာတွေကို ဘယ်လို ချက်ပြုတ် စားရမလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်က အပူချိန် ၃၇ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ် မှာ တစ်ရက် အသက်ရှင်နေနိုင်ပေမယ့် အပူချိန် ၅၆ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်မှာ ဆိုရင်တော့ မိနစ် ၃၀ အတွင်း သေဆုံးနိုင်တယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။

အပူချိန် ၇၀ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်စ်ရောက်ရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ၅ မိနစ်အတွင်း ပျောက်သွားတယ်ဆိုတာကို အဲဒီသုတေသီတွေက ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

ဂျပန်လူမှု အဖွဲ့အစည်းအတွက် ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်တားဆီးရေးနဲ့ ထိန်းချုပ်ရေးအဖွဲ့က စူဂါ့ဝါရာ အဲရိစာ (Sugawara Erisa) က အစားအသောက်တွေ အပူပေးထားတာပဲ ဖြစ်ဖြစ် အပူမပေးထားတာဘဲ ဖြစ်ဖြစ် မသန့်ရှင်းတဲ့ အစားအသောက်က တစ်ဆင့်ကူးစက်တဲ့ အတည်ပြုမှု မရှိကြောင်းနဲ့ လုံလောက်တဲ့ အပူချိန်နဲ့ ချက်ပြုတ် လိုက်ရင် ဗိုင်းရပ်စ်က သေနိုင်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဒီ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

34. အိမ်ငှားခပေးဖို့ ရုန်းကန်နေရချိန်မှာ ဘာလုပ်သင့်သလဲ။

အဖြေ- ကပ်ရောဂါကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်တာ ဒါမှမဟုတ် ဝင်ငွေလျော့ကျသွားတဲ့ သူတွေအနေနဲ့ အိမ်ငှားခ ပေးဖို့ အတွက် ထောက်ပံ့ငွေ လျှောက်ထားနိုင်ပါတယ်။

လျှောက်ထားသူတွေကို အိမ်ထောင်စု ဝင်ငွေနဲ့ စုဆောင်းငွေ ပမာဏအပေါ် အခြေခံပြီး တွက်ချက် ဆုံးဖြတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီ ထောက်ပံ့ငွေက အိမ်ငှားခအတွက်သာ ပေးတဲ့ အထောက်အပံ့ ဖြစ် ပါတယ်။ ဒီ အထောက်အပံ့ဟာ အိမ်ဝယ်ထားတဲ့ အကြွေးဆပ်ဖို့ အတွက် အကျုံးမဝင်ပါဘူး။

သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီတယ်ဆိုရင် ဒီထောက်ပံ့ငွေကို အိမ်ငှားခ ၃ လစာ၊ အများဆုံး ၉ လစာ အထိ လျှောက်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။

ဒီထောက်ပံ့ငွေက ပြန်ဆပ်စရာ မလိုပါဘူး။

ဒီထောက်ပံ့ငွေကို မလျှောက်ခင်မှာ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးရုံးရဲ့ အကူအညီပေးရေးစင်တာ (call center )ကို ဖုန်းနဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဂျပန်ဘာသာစကားတစ်မျိုးတည်းနဲ့သာ တိုင်ပင် ဆွေးနွေး နိုင်ပါတယ်။

အဲဒီ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးက အကူအညီပေးရေး စင်တာ (call center )ကို နေ့စဉ် မနက် ၉ နာရီကနေ ည ၉ နာရီအထိ ဂျပန်ဘာသာ စကားနဲ့ ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ ဖုန်းနံပါတ်ကတော့ 0120-23-5572 ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေက မေလ ၂၅ ရက်နေ့က ရရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

33. ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ငွေကြေးဆိုင်ရာ အကူအညီပေးတဲ့ အစီအစဉ်တွေအတွက် ဘယ်လို လျှောက်ထားရမလဲ။

အဖြေ- ခရိုင်တစ်ခုစီရဲ့ လူမှုဖူလုံရေးအဖွဲ့အစည်းက လူမှုဖူလုံရေးရန်ပုံငွေ ချေးငွေစနစ် တစ်ခုကို အလုပ်တွေ နားထား ရတာကြောင့် လူနေမှုစရိတ်တွေ အတွက် ရုန်းကန်နေရတဲ့ မိသားစုတွေ ကို ထောက်ပံ့ဖို့ ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါက ချေးငွေဖြစ်တဲ့အတွက် ပြန်ဆပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

“အရေးပေါ်အသေးစား ချေးငွေ”  ဆိုတာလည်းရှိပါတယ်။ အဓိက အားဖြင့်  အချိန်ပိုင်း အလုပ်တွေ ရပ်နားထားရတာကြောင့် ဝင်ငွေ လျော့နည်းမှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အိမ်ထောင်စုတွေအတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ အများဆုံးယန်း ၂ သိန်းအထိ ရနိုင်ပါတယ်။

“အထွေထွေထောက်ပံ့ရေးရန်ပုံငွေ” ဆိုတာလည်းရှိပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့်  အိမ်ထောင်စု တစ်စုမှာ အခုလက်ရှိ  အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်သွားတဲ့ မိသားစုဝင်တစ်ယောက်ရှိရင် ဒါမှမဟုတ် ဝင်ငွေ အဆမတန် လျော့နည်းသွားတဲ့ မိသားစုဝင်တွေရှိတဲ့ အိမ်ထောင်စုတွေအတွက် ဖြစ်ပါတယ်။

လူ ၂ ဦး နဲ့ အထက် ရှိတဲ့ အိမ်ထောင်စုတစ်စုအတွက် တစ်လကို ယန်း ၂ သိန်း ချေးယူနိုင်ပါတယ်။ လူ ၁ ဦးပဲရှိတဲ့ အိမ်ထောင်စုအတွက် တစ်လကို ယန်း ၁ သိန်းခွဲ ချေးယူနိုင်ပါတယ်။ ချေးယူနိုင်တဲ့ ကာလ အပိုင်းအခြားကို မူအရ ၃ လ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။

ဒီငွေ ချေးယူနိုင်တဲ့ အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ်သိချင်ရင် call center ကို နေ့စဉ် မနက် ၉ နာရီကနေ ည ၉ နာရီအထိ ဂျပန်ဘာသာစကားနဲ့  ဆက်သွယ် မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ ဖုန်းနံပါတ် ကတော့ 0120-46-1999 ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားနဲ့ ကြည့်ရှုနိုင်တဲ့ အင်တာနက်လိပ်စာ ကတော့
*NHK WORLD-JAPAN ရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာမှ ထွက်ခွာမည်
https://www.mhlw.go.jp/content/000621849.pdf  ဖြစ်ပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက မေလ ၂၂ ရက်နေ့က သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

32. ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ဟာ အိမ်မွေးကြောင်တွေ အချင်းချင်း ကူးစက်နိုင်ပါသလား။

အဖြေ-တိုကျိုတက္ကသိုလ် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာသိပ္ပံဌာနက ပါမောက္ခ ခါဝါ့အိုကာ ယိုရှိဟိရို (Kawaoka Yoshihiro) နဲ့ Wisconsin တက္ကသိုလ်က တခြား ပညာရှင်တွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကြောင် ၃ ကောင်ကို ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရမှု မရှိသေးတဲ့ ကြောင် ၁ ကောင် စီနဲ့ တွဲပြီး တစ်အိမ်စီ ထားလိုက်ပါတယ်။

ကူးစက်ခံရတဲ့ ကြောင်တွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာ မပြပေမယ့် အဲဒီ ကြောင်အားလုံးရဲ့ နှာခေါင်းတို့ဖတ် နမူနာယူ စစ်ဆေးရာမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ ကြောင် ၃ ကောင်ကို ၆ ရက်ကြာမှာ ရောဂါပိုးစမ်းသပ်တာမှာ ၂ ကောင်က positive ဆက်ပြနေခဲ့ပါတယ်။

ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုမရှိတဲ့ ကြောင် ၃ ကောင်ကို ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကြောင် ၃ ကောင်နဲ့ အတူထားလိုက်ပြီးတဲ့နောက် ၃ ရက်ကနေ ၆ ရက်အတွင်းမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပြန့်ပွား နေတယ်ဆိုတာကို စစ်ဆေး တွေ့ရှိခဲ့လို့ အဲဒီ သုတေသီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အင်္ဂါတွေမှာ အလျင်အမြန် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ကြောင်းနဲ့ ကြောင်အချင်းချင်း အလွယ်တကူ ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်တယ်ဆိုတာကို ဒီရလဒ်က ထောက်ပြနေတယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။

ကူးစက်ခံရတဲ့ ကြောင်တွေဟာ ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာမှ မပြကြောင်းနဲ့ အိမ်ရှင်က မသိလိုက်ဘဲ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က ကြောင်မှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ကြောင်း သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။ ကြောင်ပိုင်ရှင်တွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေကို ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာပဲ ထားဖို့ အဲဒီ သုတေသီတွေက အကြံပြုထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက မေလ ၂၁ ရက်နေ့က ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

31. ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ဘယ်မှာနေရမလဲ။

အဖြေ- အခုအချိန်အထိတော့ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတယ်လို့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိထားသူတွေကို ဆေးရုံမှာ ထားထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဂျပန်အစိုးရက အဲဒီ မူဝါဒကို ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ တိုကျိုလို လူနာအရေအတွက် တစ်ဟုန်ထိုးများပြားတဲ့ ဧရိယာတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်တဲ့ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ လူနာတွေက အသည်းအသန် နေမကောင်းဖြစ်နေတဲ့ လူနာတွေ အတွက် ဆေးရုံခုတင်တွေ ရရှိစေဖို့ ဆရာဝန်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ် မူတည်ပြီး ကိုယ့်ဘာသာ ဒါမှမဟုတ် တခြားနေရာတွေမှာ ကုသဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေနဲ့ အတူနေတဲ့ လူနာတွေအတွက် အန္တရာယ်များတဲ့ အတွက်ကြောင့် အိမ်မှာနေပြီး ကုသဖို့ဆိုတာ အခက်အခဲရှိပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် သူတို့ကို ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့တွေက စီစဉ်ပေးတဲ့ ဟိုတယ်တွေလို တည်းခိုခန်းတွေမှာ ထားသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအဆောက်အအုံတွေမှာ နေတဲ့အခါ လူနာတွေအနေနဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ချင်းစီက ပြဋ္ဌာန်း ထားတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြသနိုင်တာနဲ့ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေ ဒါမှမဟုတ် တခြား လိုအပ်ချက်တွေလိုမျိုး စံနှုန်းတွေကို လိုက်နာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

30. အစားအသောက်တွေကို အရသာ ခံလို့ မရတော့တဲ့အခါ ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် လူနာတွေရဲ့ အများစု ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က အစားအသောက်တွေရဲ့ အနံ့နဲ့ အရသာကို ခံလို့ မရတဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီလို လက္ခဏာတွေ ပြသလာပြီဆိုရင် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထား ရနိုင်ခြေရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အလားတူလက္ခဏာမျိုးက တခြား ကူးစက်ရောဂါ အကူးခံရတဲ့ အခါမှာလည်း ဖြစ်ပေါ် တတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာရင် သတိထား စောင့်ကြည့်ပြီးတော့ ဆက်တိုက်ဖျားလာတာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူရခက်နေတာတွေ ဖြစ်လာရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ ပြဖို့ စဉ်းစားရပါမယ်။

29. ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အချိန်မှာ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အတူ အပြင်ထွက်ပြီး ကလေးတွေ ကစားတဲ့ အခါ မှာ အန္တရာယ်ရှိ နိုင်ပါသလား။

အဖြေ- ဂျပန် နိုင်ငံမှာ ကျောင်းတွေကို အချိန်အကြာကြီး ပိတ်ထားတဲ့ အချိန်အတွင်းမှာ တချို့ မူလတန်းကျောင်းနဲ့ အလယ်တန်းကျောင်း တွေမှာတော့ ကလေးတွေ ကျောင်းကို လာပြီး ကစားဖို့အတွက် ကျောင်းရဲ့ ကစားကွင်းတွေကို ဖွင့်ထားပေးပါတယ်။ မိဘ တော်တော်များများက သူတို့ရဲ့ ကလေးတွေ အိမ်မှာ ရက်အကြာကြီး နေ နေရတဲ့အတွက် စိတ်ဖိစီးမှုတွေ ဖြစ်လာတာကို လျှော့ချဖို့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့အတူ ကစားစေချင်ပေမယ့် ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိ မရှိကို သိချင်နေကြပါတယ်။
ကလေးတွေကစားတဲ့အခါမှာ အတူတူ ကစားတဲ့ ကလေး အရေအတွက် မများစေဖို့၊ အချိန်အကြာကြီး မကစားဖို့နဲ့ ကစားပြီးလို့ အိမ်ပြန်လာတဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ လက်တွေကို သေသေချာချာဆေးကြောဖို့ စတဲ့ အချက်တွေကို မိဘတွေ အနေနဲ့ ဂရုစိုက် သတိထား လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် သိပ်ပြီး ပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား မရှိနိုင်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအချက်တွေက အခုလက်ရှိ အခြေအနေကို အခြေခံပြီး သူ့ရဲ့ ထင်မြင်ချက်ကို ပြောထားတာ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း အခြေအနေ ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ပြောင်းလဲကောင်း ပြောင်းလဲ နိုင်တယ်လို့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

28. အပြင်ထွက်ပြီး လမ်းလျှောက်တဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် jogging လို့ခေါ်တဲ့ ဖြည်းဖြည်းမှန်မှန် အပြေးလေ့ကျင့်ခန်းကို လုပ်တဲ့အခါ အန္တရာယ် ဖြစ်လာနိုင်သလား။

အဖြေ- ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် အာဘဲ ရှင်းဇိုး (Abe Shinzo) က သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့ချိန်က အရေးကြီးကိစ္စ မရှိရင် အပြင်မထွက်ကြဖို့နဲ့ မလိုအပ်ဘဲ ခရီးတွေ ထွက်တာမျိုးတွေ ရှောင်ကြဉ်ဖို့ ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

မစ္စတာ အာဘဲက အပြင်ထွက်ပြီး လမ်းလျှောက်တာ ဒါမှမဟုတ် အပြေး လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာမျိုးက ပြဿနာ မရှိဘူးလို့ ဆိုပေမယ့် ရှေ့နောက် မညီဘူးလို့ ယူဆရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မီးစ် စာခါ့တိုမိုက ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ကြေညာချက်ရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ကို မမေ့သင့်ကြောင်းနဲ့ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း သေသေ ချာချာ ခပ်ခွာခွာနေဖို့ လူတွေကို အားပေးလှုံ့ဆော်ရမယ် ဆိုပါတယ်။

တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ စကားပြောရင်း အပြေး လေ့ကျင့်ခန်းကို လုပ်နေတာ ဆိုရင် စကားပြောတဲ့အခါ ထွက်တဲ့ အရည်အစက်တွေက တစ်ယောက်ကနေ တစ်ယောက်ကို ပျံ့သွားနိုင်တဲ့အတွက် အဲဒီလို မလုပ်ရပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ တစ်ယောက်မှ မရှိတဲ့ အပြင်မှာ တစ်ယောက်ထဲ jogging အပြေးလေ့ကျင့်တာ လုပ်နေတာဆိုရင်တော့ ကြီးကြီးမားမား အန္တရာယ် မရှိနိုင်တဲ့အတွက် ကောင်းကောင်းလေ့ကျင့်ခန်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။

27. စူပါမားကတ်တွေမှာ ဈေးဝယ်တဲ့အခါ ဘယ်လို သတိထား ဝယ်ယူရမလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်း ဖြစ်ပါတယ်။

အဖြေ- စူပါမားကတ်တွေထဲကို မဝင်ခင်မှာ ပိုးသတ်ဆေး ပါဝင်တဲ့ ဆေးရည်နဲ့ လက်ဖဝါးတွေ၊ လက်ချောင်းထိပ်လေးတွေ၊ လက်ကောက်ဝတ်နဲ့ လက်နှစ်ဖက်စလုံးကို ပိုးသတ် ပြီး သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ မပျက်ကွက် သင့်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စူပါမားကတ်တွေမှာ လူသိပ်မများတဲ့အချိန်ကို ရွေးပြီး စျေးသွားဝယ်တာက ပိုကောင်း လိမ့်မယ်လို့လည်း ဂျပန်က St. Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူက ပြောကြားပါတယ်။

25. ဂေါက်ကွင်းတွေမှာ ဘယ်လို ဂရုစိုက်နေထိုင်ရမလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်း ဖြစ်ပါတယ်။

အဖြေ- ဂေါက်ရိုက်ကစားနည်းက အပြင်မှာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကစားရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် တချို့လူတွေက ဂေါက်ကွင်းမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု အန္တရာယ် မရှိနိုင်ဘူးဆိုပြီး ထင်ကောင်း ထင်နေနိုင်တယ်လို့ ဂျပန်က St. Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။ လူအများကြီးနဲ့ ဂေါက်ရိုက်တာဟာ အလွန် အန္တရာယ်များပါတယ်။ ဂေါက်ကွင်းတွေမှာ လေ အလုံပိတ်ထားတဲ့ နေရာဆိုတာမရှိပါဘူး။ အပြင်ဘက်မှာပဲ ကစားကြတာများတဲ့အတွက် အားလုံး လဟာပြင်မှာပဲ ကစားတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကစားတဲ့ လူတွေ အသုံးပြုတဲ့ အဝတ်လဲခန်းတွေ ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ့လိုက် စုပြီး လူအများနဲ့ အခန်းကျယ်ထဲမှာ စားကြသောက်ကြနဲ့ ကူးစက်နိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ ရောဂါပိုး ရှိ မရှိ မသေချာတဲ့ သူတွေ ထိတွေ့ထားတဲ့ နေရာတော်တော်များများကို ထိမိ ကိုမိပြီး အဲဒီလက်နဲ့ မျက်နှာကို သာမန်ကာ လျှံကာ တစ်ချက်လောက် ကိုင်မိ လိုက်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ် ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို အချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတိထားသင့်ပါတယ်။

24. shared house လို့ခေါ်တဲ့ အခန်းတစ်ခန်း( သို့မဟုတ်) အိမ်တစ်အိမ်ကို အတူမျှဝေ အသုံးပြုကြတဲ့ သူတွေထဲမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့သူရှိရင် အခြေအနေကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းမလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်း ဖြစ်ပါတယ်။

အဖြေ- shared house အိမ်တစ်လုံးမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ သူတိုင်းဟာ သီးသန့် အိပ်ခန်း တစ်ခန်းစီ ရှိကြပေမယ့် သူတို့တွေဟာ မီးဖိုခန်းနဲ့ ဧည့်ခန်းကိုတော့ အတူတူ မျှသုံးကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် မကြာခဏ ထိတွေ့ ကိုင်တွယ်လေ့ရှိတဲ့ နေရာတွေဖြစ်တဲ့ ရေဘုံပိုင်ခေါင်းတွေ ဒါမှမဟုတ် လျှပ်စစ်မီးခလုတ် စတဲ့ အများကိုင်တွယ် အသုံးပြုတဲ့ နေရာတွေကို အာနိသင်ပျော့တဲ့ ကြေးချွတ်ဆေး ဒါမှမဟုတ် အရက်ပြန်ကို အခြေခံပြီး လုပ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးနဲ့ ပိုးသတ်ပြီး သန့်ရှင်းအောင် ထားဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ဂျပန်က St. Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

23. ဓာတ်လှေကား စီးနေတဲ့အချိန်မှာ သတိထားသင့်တဲ့ အချက်တွေအကြောင်း မေးထားပါတယ်။

အဖြေ- ရောဂါပိုးကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့ ကျွန်တော်တို့တွေ ဘာလုပ်နိုင်သလဲဆိုတော့ လူအများကြီးနဲ့ ဓာတ်လှေကားစီးတာ ရှောင်ကြည်ဖို့ လိုပါတယ်။ ၁၀ ထပ် ဒါမှမဟုတ် အထပ် ၂၀ ရှိတဲ့ အဆောက်အဦတွေပေါ်ကို လှေကားကနေ မတက်နိုင်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဓာတ်လှေကား စီးနေရချိန်မှာ တခြားလူတွေနဲ့ စကားပြောဆိုတာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့ လိုပါတယ်လို့ မစ္စတာ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

ဒီလို ဓာတ်လှေကားထဲမှာ စကားမပြောခြင်းက ကူးစက်မှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင် ပါတယ်။

ဓာတ်လှေကားခလုတ်တွေကို နှိပ်တဲ့ လက်နဲ့ မျက်နှာကို မထိ၊ မကိုင်မိဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ဂျပန်က St. Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ စာခါ့မိုတို က ဖြည့်စွက်ပြောပါတယ်။ ဓာတ်လှေကားခလုတ်တွေကို ကိုင်ထားတဲ့ လက်နဲ့ ထိမိပြီးရင် အမြန်ဆုံး ဆပ်ပြာနဲ့ ရေနဲ့ ဆေးပါ။ လက်တွေကို သေသေချာချာ ဆေးကြောကြဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။

22. မေးခွန်းကတော့ တစ်ခါသုံး နှာခေါင်းစည်းတွေနဲ့ ပြန်လျှော်ပြီး သုံးနိုင်တဲ့ အဝတ်နဲ့ လုပ်ထားတဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေရဲ့ ထိရောက်မှုအကြောင်းကို မေးထားတာပါ။

အဖြေ- ဘယ်လို နှာခေါင်းစည်းမျိုးက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်နိုင်သလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စမ်းသပ်မှု အမျိုးမျိုးကို လုပ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

စမ်းသပ် တွေ့ရှိမှုတွေအရ ဘယ်လို နှာခေါင်းစည်း အမျိုးအစားမဆို ချောင်းဆိုး၊ နှာချေတဲ့အခါမှာ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိတော့ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ဘယ်နည်းလမ်းနဲ့မှ ထိရောက်မှု အပြည့်အစုံ ရမယ်ရယ်လို့ မရှိပါဘူး။ ချောင်းဆိုး၊ နှာချေတဲ့အခါမှာ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက် အနည်းငယ်လောက်ပဲ ဖြစ်ဖြစ် အပြင်မှာတော့ ပျံ့နှံ့ နေနိုင်ပါတယ်လို့ ဂျပန်က St. Lukes International Hospital က ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ စာခါ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

အဲဒါကြောင့် ချောင်းဆိုးနေရင်၊ နှာချေတာမျိုးတွေ ဖြစ်နေရင် အပြင်ကို မထွက်တာက အားလုံးကို ဘေးကင်းစေပါတယ်။

21. "ဗိုင်းရပ်စ် ပိုး ကူးစက်ခံရတယ်ဆိုတာကို စမ်းသပ်တွေ့ရှိ ခဲ့ရင်တောင်မှ ရောဂါလက္ခဏာ လုံးဝ မပြတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေ ကို ဘယ်လို လုပ်မလဲ"

တချို့ လူတွေဟာ ကူးစက်ခံရပေမယ့် ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာမှ မပြဘဲ သူတို့ဘာသာ ပြန်ကောင်းလာနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက သုတေသနအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့က သူတို့ စစ်တမ်းကောက်ယူထားတဲ့ လူနာ ထက်ဝက်လောက်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာ မရှိတာ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါလက္ခဏာ သိပ် မပြင်းထန်တာ ၂ မျိုးစလုံး တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အဲဒီသူတွေထဲက တချို့ဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာလာတာကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ မပြ တော့လည်းဘဲ တစ်ပတ်လောက် အဲဒီလူနာတွေကို ဆက် သတိထား စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။

20. "လက်သန့်ဆေးရည်အစား အယ်လ်ကိုဟော ပါဝင်နှုန်းများတဲ့ အရက်လို အရည်တွေကို အသုံးပြုနိုင်ပါသလား"

ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပစ္စည်းတွေ ပြတ်လပ်မှု ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက် ဂျပန် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက လက်သန့်ဆေးရည်အစား အယ်လ်ကိုဟော ပါဝင်နှုန်းများတဲ့ အရက် စတဲ့ အရည်တွေကို အသုံးပြုခွင့် ပေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။

ဆေးကုသပေးတဲ့ ဆေးရုံ၊ဆေးခန်း စတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး ‌ဂေဟာတွေမှာ အရက်ပြန်ထည့်ပြီး လုပ်ထားတဲ့ လက်သန့်ဆေးရည်ရရှိဖို့ ခက်ခဲနေတဲ့ အတွက် တောင်းဆိုလာကြတာကို အဲဒီဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ လက်သန့်ဆေးရည် မရနိုင်ခဲ့လို့ရှိရင် အဖျော်ရည်မကာ ကုမ္ပဏီတွေက ထုတ်လုပ်တဲ့ အယ်လ်ကိုဟော ပါဝင်နှုန်း မြင့်မားတဲ့ အရည်တွေကို အသုံးပြုဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက အဲဒီ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဧပြီလက ပြောခဲ့ပါတယ်။

အယ်လ်ကိုဟော ၇၀ ကနေ ၈၃ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း ပါဝင်တဲ့ သောက်သုံးတဲ့ အရည်တွေကို လက်သန့်ဆေးရည် အစား အသုံးပြုနိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ တချို့ ဗော့ဒ်ကာအရက်တွေဟာ အဲဒီ လို အသုံးပြုနိုင်တဲ့ အရည်အမျိုးအစားထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။

လက်သန့်ဆေးရည်မှာ ပါတဲ့ အရက်ပြန်ထက် အာနိသင်က ပိုပြင်းတဲ့အတွက် အယ်လ်ကိုဟော ပါဝင်နှုန်းမြင့်မားတဲ့ အရည်တွေကို အသုံးပြုတဲ့အခါ ရေ ရောစပ်အသုံးပြုသင့်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ပြ ပြောဆိုထားပါတယ်။

အဓိက အားဖြင့် ဆေးကုသတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ လက်သန့် ဆေးရည်တွေ ပြတ်လပ်နေတာကို လုပ်နေကျ မဟုတ်တဲ့ နည်းနဲ့ ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းရတာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန အရာရှိတွေက အလေးထား ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ အိမ်မှာလည်း ရောဂါကူးစက် ပြန့်ပွားမှု မရှိအောင် ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ လက်ကို သေသေချာချာ ဂရုတစ်စိုက် ဆေးကြောကြပါလို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းနေပါတယ်။

အခု ရေးသားခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဧပြီလ ၂၇ ရက်နေ့က သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

18. "အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာတဲ့အခါ ဘာတွေ ဖြစ်လာနိုင်သလဲ"

ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဖြေ ဒုတိယပိုင်းကို ပြောပြပေးမှာပါ။ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မျက်နှာနဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ ဝယ်ယူဖို့ ခက်ခဲလာနေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရင်ဆုံး ပြောပြ ပေးပါမယ်။

ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အထူးဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အခြေခံပြီး ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ဥပဒေအရ မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်ဟာ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေက နှာခေါင်းစည်းတွေနဲ့ တခြားလိုအပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို ရောင်းချပေးဖို့အတွက် တောင်းဆိုနိုင်တယ်။

ကုမ္ပဏီတွေက အဲဒီတောင်းဆိုချက်ကို လိုက်နာဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့ရင် အဲဒီကုမ္ပဏီက ကုန်ပစ္စည်းတွေကို မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်က သိမ်းယူခွင့် ပြုထားပါတယ်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေနံအကျပ်အတည်းကို တုံ့ပြန်ဖို့အတွက် သီးခြားဥပဒေ အဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ အများပြည်သူ အေးချမ်းတည်ငြိမ်စွာ နေထိုင်နိုင်ရေးအတွက် အရေးပေါ် ဆောင်ရွက်ချက် ၁၉၇၃အက်ဥပဒေ အရ ဗဟိုအစိုးရဟာ ဟော့ကိုင်းဒိုးမှာ နေထိုင်သူတွေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေကို နှာခေါင်းစည်းတွေ ဝယ်ယူပြီး ဖြန့်ချိပေးခဲ့ပါတယ်။

အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာချက် တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်လိုက်ရင် မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေက ဥပဒေနဲ့အညီ တချို့သော ကိစ္စတွေကို အတင်းအကျပ် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ခွင့် ပြုပါတယ်။

မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင် တွေဟာ ယာယီ ဆေးဝါးကုသရေး ဆိုင်ရာ အဆောက် အအုံတွေ တည်ဆောက်ဖို့ ပိုင်ရှင်တွေဆီကနေ သဘော တူညီချက် ယူစရာမလိုဘဲ မြေနဲ့ အိမ်တွေ၊ အဆောက်အအုံတွေကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေ၊ အစားအစာနဲ့ တခြားလိုအပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ စုဆောင်းသိုလှောင်ထားဖို့ မြို့ အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေက ကုမ္ပဏီတွေကို အမိန့်ညွှန်ကြားချက် ပေးနိုင် ပါတယ်။

အကယ်၍ အဲဒီ ညွှန်ကြားချက်တွေကို ကုမ္ပဏီတွေက မလိုက်နာဘဲ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ဖွက်ထားတာ ဒါမှမဟုတ် လွှင့်ပစ်ရင် ဥပမာ-သူတို့တွေကို ထောင်ဒဏ် ၆ လ၊ သို့မဟုတ်၊ ယန်း ၃ သိန်း ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၈၀၀ လောက် ငွေဒဏ်လည်း ချမှတ်နိုင်ပါတယ်။ ပြစ်ဒဏ်တွေ ပါဝင်တာ ဒီဆောင်ရွက်ချက် ၂ မျိုးပဲ ပါပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အရေးပေါ်ကြေညာချက်မှာ တင်းကျပ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေက အနည်းငယ်ပဲ ပါဝင်ပြီး တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ lockdown အမျိုးအစားနဲ့တော့ တူမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ အရေးပေါ် ကြေညာချက် ဆိုတာဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် အများပြည်သူ ရော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကို နှိုးဆော် နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပြီး လုပ်တာဖြစ်ပါတယ်။

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုတွေအပေါ်မှာ‌ရော အရေးပေါ် ကြေငြာချက်က ဘယ်လောက် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိပါသလဲ?
မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေက ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံတွေ ဆေးရုံတွေကို ပိတ်ဖို့ မတောင်းဆိုနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဆေးရုံတွေက ဆက်ဖွင့်သွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အိမ်မှာပဲ နေဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက် အောက်မှာ တောင်မှ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေကို သွားတဲ့အပေါ် အကန့်အသတ် မရှိ ပါဘူး။ မဖြစ်မနေ သွားနိုင်တဲ့ နေရာအဖြစ် ထည့်သွင်း စဉ်းစားထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ အရမ်း များလာမယ့် အချိန်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်တဲ့ အနေနဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေကို အဓိကအားဖြင့် ကုသနိုင်ဖို့ ဆေးရုံတွေ ရွေးချယ်ထားဖို့နဲ့ တခြား ရောဂါနဲ့ လူနာတွေကို သီးခြား ရွှေ့ပြောင်းကုသဖို့ ဆေးရုံကို ကြိုတင်စီစဉ် ထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂျပန်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ဆရာဝန်နဲ့ အွန်လိုင်းမှာ တိုင်ပင် ဆွေးနွေးနိုင်ဖို့အတွက် လိုအပ်ချက်တွေကို အလွယ်တကူ လုပ်နိုင်ဖို့ စီစဉ် နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အွန်လိုင်းအကြံပေးဆွေးနွေးမှုတွေကို ဆရာဝန်နဲ့ တစ်ဦးချင်း ပထမ တစ်ကြိမ် ကိုယ်တိုင် တွေ့ဆုံပြီးနောက်မှသာ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဝန်ကြီးဌာနက အွန်လိုင်း ကနေ ပထမ တစ်ကြိမ် ကတည်းက စပြီး ဆရာဝန်နဲ့ တွေ့ဆုံ ကုသခွင့်ပြု သွားဖို့ ရှိပါတယ်။

သက်ကြီးရွယ်အို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်မှုအပေါ်မှာရော ဘယ်လို အကျိုး သက်ရောက်မှုရှိသလဲ?
အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ ခရိုင်တွေက အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင် တွေဟာ နေ့ပိုင်း သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေးနဲ့ ရက်တို စောင့်ရှောက်ရေးစင်တာတွေကို ပိတ်ပစ်ဖို့နဲ့ အချိန် လျှော့ချဖို့ တောင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။

ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးတဲ့ အဆောက်အအုံတွေ ပိတ်ထားတဲ့အတွက် စောင့်ရှောက်ပေးနေကျသူတွေရဲ့ အိမ်တွေကို ဝန်ထမ်းတွေ စေလွှတ်တာလိုမျိုး တခြားနည်းလမ်းတွေနဲ့ လိုအပ်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ဆက်ပြီး ပေးဖို့ တောင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။ မြို့အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေက လူနာ အိမ်မှာနေပြီး ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး လုပ်ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေနဲ့ အိမ်တွေမှာလိုက်ပြီး ပြုစု စောင့်ရှောက် မှု လုပ်ပေးသူတွေကို လုပ်ငန်းပိတ်သိမ်းဖို့ မတောင်းဆိုနိုင်ပါဘူး။ အဲဒီလို အိမ်တိုင်ရာရောက် ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးနေသူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်တဲ့အခါ ရောဂါ ကူးစက်မှု ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အစွမ်းကုန် လုပ်ရမယ်လို့ တောင်းဆိုထား ပါတယ်။

နေ့ကလေးထိန်းဌာနတွေကရော ဘယ်လို လုပ်ရပါမလဲ?
ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လိုအပ်မယ်ဆိုရင် အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေဟာ နေ့ကလေးထိန်းစင်တာတွေရဲ့ အသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီ အဆောက်အအုံတွေကို ယာယီ ပိတ်ထား တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာပိုင်တွေဆီကနေ တောင်းဆိုမှု မရှိဘူးဆိုရင်တောင်မှ သတ်မှတ်ထားတဲ့ မြူနီစပယ် ဧရိယာက တာဝန်ရှိသူက လက်ခံတဲ့ ကလေးအရေအတွက်ကို လျှော့ချဖို့ လိုအပ်သလား ဆိုတာကို စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။ အိမ်မှာပဲ နေရင်း အလုပ်လုပ်နေတဲ့ မိဘ ဒါမှမဟုတ် ခွင့်ယူထားတဲ့ မိဘတွေအနေနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းဌာန အသုံးမပြုဘဲ ကလေးကို အိမ်မှာပဲထားဖို့ တောင်းဆိုပါလိမ့်မယ်။

ကလေးတစ်ဦး ဒါမှမဟုတ် ကလေးစောင့်ရှောက်သူက ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရတာ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီဒေသမှာ ကူးစက်ခံရမှု အရေအတွက် သိသိသာသာ မြင့်တက်လာတယ်ဆိုရင် နေ့ကလေးထိန်းဌာနတွေကို ယာယီပိတ်ထားဖို့ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးက ဆုံးဖြတ် နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြို့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဟာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုလုပ်သားတွေနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းပုံမှန်လည်ပတ်ဖို့ မရှိမဖြစ် အလုပ်လုပ်ရတဲ့ တခြားလုပ်သားတွေ၊ မိခင် သို့မဟုတ် ဖခင် တစ်ဦးတည်းက ကလေးကို ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက်ပြီး နေ့စဉ်ဝင်‌ငွေအတွက် အလုပ်လုပ်ရမယ့်သူတွေရဲ့ ကလေး တွေကို စောင့်ရှောက်မှုပေးဖို့ တခြားနည်းလမ်းတွေကို လည်း လေ့လာထားရ ပါလိမ့်မယ်။

အလုပ်သမား စံချိန်စံညွှန်း စစ်ဆေးရေးရုံးတွေနဲ့ အလုပ်နေရာ ချထားရေး စင်တာတွေအကြောင်း ဆက်ပြောပါမယ်။

အခြေခံသဘောတရားအရ အလုပ်ခန့်ထားရေးနဲ့ အလုပ်ခန့်အပ်တာနဲ့ ဆက်နွှယ် ပတ်သက်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးနေတဲ့ ဌာန အဆောက် အအုံတွေဟာ ပုံမှန်အတိုင်း ဆက်ဖွင့်ထားရပါလိမ့်မယ်။

ဒါပေမဲ့ အလုပ်နေရာ ချထားရေး စင်တာတွေဟာ ဒေသ တစ်ခုချင်းစီမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ကူးစက်မှုအခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်း လည်ပတ်မှုကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဝန်ဆောင်မှုတွေမှာရော ဘာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ?
ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့က ဝန်ကြီးချုပ် အာဘဲ ရှင်းဇိုး (Abe Shinzo) အရေးပေါ်အခြေအနေ မကြေညာခင်မှာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီး အာကာ့ဘာ့ ခါဇုယိုရှိ (Akaba Kazuyoshi) က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားရာမှာ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရင်တောင်မှ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းနဲ့ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေက လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်း ရမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

အခု ရေးသားခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့က သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

17. “နိုင်ငံ တစ်ခုမှာ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာတာက ပြည်သူတွေရဲ့ နေထိုင်မှုဘဝကို ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်မှုတွေရှိပါသလဲ”

ဒီမေးခွန်းရဲ့ အဖြေ ပထမပိုင်းကို ကြည့်ရအောင်။ အရင်ဆုံး အပြင်ထွက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပါမယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံက ခရိုင်အသီးသီးက ခန့်အပ်ထားတဲ့ ခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး တွေဟာ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာထားတဲ့ ကာလ အတွင်းမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဧရိယာမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ ဒေသခံတွေကို အရေးသိပ်မကြီးတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ မလုပ်ဖို့အတွက်၊ အပြင်ထွက်တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့အတွက် တောင်းဆို နိုင်ပါတယ်။

ဆေးရုံသွားတာ၊ ကုန်စုံဆိုင်တွေမှာ စျေးဝယ်တာနဲ့ အလုပ်ဆင်းဖို့ သွားလာ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။ ဒီလို အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက တောင်းဆိုချက်တွေက မဖြစ်မနေ လုပ်ရမှာ မဟုတ်ပေမဲ့ နိုင်ငံသားတိုင်း ပူပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ အကောင်းဆုံး ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြဖို့ တာဝန်ရှိတာ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက ကျောင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောပါမယ်။

မြို့အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက ကျောင်းတွေပိတ်ဖို့ တောင်းဆိုတာ ဒါမှမဟုတ် အမိန့်ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်နိုင်ပါတယ်။ ဂျပန်မှာတော့ မတ်လတုန်းက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အထူး ဥပဒေကို အခြေခံ ပြီး ထုတ်ပြန် ပါတယ်။

အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ ခရိုင် အထက်တန်းကျောင်းတွေကို ပိတ်ပစ်ဖို့ အခွင့်အာဏာရှိပါတယ်။ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ တရားစီရင် ဆုံးဖြတ် ပိုင်ခွင့်အရ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေ၊ မူလတန်းနဲ့ အလယ်တန်းကျောင်းတွေကိုလည်း ပိတ်ဖို့ ညွှန်ကြားနိုင်ပါတယ်။ ကျောင်းတွေပိတ်ပါလို့ အမိန့်ညွှန်ကြားချက် ချနိုင်ပေမယ့် အကယ်၍ ကျောင်းတွေက မလိုက်နာဘူးဆိုရင် အရေးယူလို့တော့ မရပါဘူး။

အဆောက်အအုံတွေနဲ့ စတိုးဆိုင်တွေကိုတော့ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတားဆီးဖို့ အဆောက်အအုံတွေ အသုံးပြုခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားဖို့ အာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ဥပဒေအရညွှန်ကြား နိုင်ပါတယ်။

စတုရန်းမီတာ ၁၀၀၀ ကျော် အကျယ်ရှိတဲ့ အဆောက်အအုံကြီးတွေ ရဲ့ အသုံးပြုမှုတို ကန့်သတ်တာ ဒါမှမဟုတ် တားမြစ်တာ လည်း လုပ်နိုင် ပါတယ်။ လိုအပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် အရွယ်အစား ငယ်တဲ့ အဆောက်အအုံတွေကိုလည်း အလားတူ အမိန့်ညွှန်ကြားချက် ထုတ်နိုင်ပါတယ်။

တားမြစ် ပိတ်ပစ်နိုင်တဲ့ အဆောက်အအုံအမျိုးအစားတွေကတော့- ပြဇာတ်ရုံတွေ၊ ရုပ်ရှင်ရုံတွေ၊ ပြပွဲ ကျင်းပတဲ့ နေရာတွေ၊ စတိုးဆိုင်ကြီးတွေ၊ စူပါမားကတ်တွေ၊ ဟိုတယ်ကြီးတွေနဲ့ အသေးစားတည်းခိုခန်းတွေ၊ အားကစားလေ့ကျင့်ရုံတွေနဲ့ ရေကူးကန်တွေ၊ ပြတိုက်တွေ၊ စာကြည့်တိုက်တွေ၊ နိုက်ကကပ်တွေ၊ ယာဉ်မောင်း သင်တန်းကျောင်းတွေနဲ့ ကျူရှင်ကျောင်းတွေ ပါဝင် ပါတယ်။

စူပါမားကတ်တွေကိုတော့ အစားအသောက်၊ ဆေးဝါးနဲ့ နေ့စဉ်သုံး သန့်ရှင်းရေး ပစ္စည်းတွေလိုမျိုး လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရောင်းချဖို့အတွက် ဆက်ဖွင့်ခွင့် ပြုထားပါတယ်။ မေတ္တာရပ်ခံချက်တွေကို မလိုက်နာတဲ့ တချို့အဆောက်အအုံတွေကို အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်း အနေနဲ့ အမိန့် ညွှန်ကြားချက်ထုတ်ပြန် နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို အမိန့်ထုတ်ပြန်တဲ့ အဲဒီအဆောက်အအုံတွေရဲ့ အမည်ကို လူသိရှင်ကြား အသိပေး ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ပွဲလမ်းတွေနဲ့ ကုန်စည်ပြပွဲတွေကတော့ ဂျပန်မှာ ဥပဒေသစ်အရ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက ပြပွဲစီစဉ်သူတွေကို ပွဲ မကျင်းပဖို့ တောင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။ ပွဲစီစဉ်သူက မလိုက်နာဘူးဆိုရင် အဲဒီပြပွဲကို အစိုးရ အမိန့်နဲ့ ပိတ်ပစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေဟာ ခရိုင်ရဲ့ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ဒါမှမဟုတ် တခြား မီဒီယာတွေမှာ ပွဲစီစဉ်သူတွေရဲ့ အမည်ကို ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေအကြောင်းပြောပါမယ်။

နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံက အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပေမယ့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဖြစ်တဲ့ လျှပ်စစ်၊ ဂတ်စ် နဲ့ ရေ စတဲ့ လုပ်ငန်းတွေအပေါ် သက်ရောက်မှု မရှိပါဘူး။ ခရိုင် အာဏာပိုင်တွေက ရေ၊မီး၊ဂတ်စ် ဖြန့်ဖြူးသူတွေကို သေသေချာချာ ပုံမှန်ဖြန့်ဝေ ပေးနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်ဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်။

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ တယ်လီဖုန်း၊ အင်တာနက်နဲ့ စာတိုက်လုပ်ငန်း ဝန်ဆောင်သူတွေကိုလည်း လုပ်ငန်းတွေကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင် ဖို့ အာဏာပိုင်တွေက တောင်းဆိုပါတယ်။

အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုပ်ဆောင်တာကို ကန့်သတ်ထားတာမျိုး ဥပဒေမှာ မရှိပါဘူး။ ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ခရိုင်အလိုက် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာပိုင်တွေဟာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်ရဲ့ အောက်ဆုံးအဆင့် လိုအပ်ချက် ပြည့်မှီအောင် လည်ပတ်ဖို့ ဆောင်ရွက် မှုတွေ လုပ်နိုင်ပါတယ်။

အခု ရေးသားခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့က သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

16. "Avigan ဆေးက ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိပါသလဲ"

အဖြေ- Favipiravir အဖြစ် သိကြတဲ့ Avigan ဆေးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆ နှစ်လောက်က ဂျပန်ဆေးဝါးဖြန့်ချိရေး ကုမ္ပဏီတစ်ခုက တီထွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ တုပ်ကွေးရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။

တိရစ္ဆာန်တွေကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုမှာ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးကို သိထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဂျပန်အစိုးရဟာ အဲဒီဆေးကို ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေလိုမျိုး တချို့လူတွေကို ကုသရာမှာ အသုံးပြုဖို့အတွက် အတည်မပြုခဲ့ပါဘူး။ အခုအချိန်မှာ အစိုးရက ခွင့်ပြုတဲ့ ကုသမှုမှာပဲ Avigan ဆေးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေကို တိုက်ပါလိမ့်မယ်။

အခုထိတော့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာတွေကို ထိရောက်တဲ့ ကုသမှုတွေ လုပ်နိုင်တဲ့ တခြားသိပြီးသား ဆေးဝါးတွေ မရှိသေးပေမဲ့ တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ အလားတူတဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ကုသဖို့ Avigan ဆေးက ထိရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။

ဒီဆေးရဲ့ အာနိသင်ထိရောက်မှုကို ကမ္ဘာ့နေရာ အနှံ့အပြားမှာ စမ်းသပ် သုတေသန လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။

ဆေးဖက်ဆိုင်ရာ သုတေသနဌာန ၂ ခုမှာ စမ်းသပ်ခဲ့တဲ့ ရလဒ်တွေကို တရုတ်အစိုးရက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကွမ်တုံ (Guangdong) ပြည်နယ် ရှန်ကျန်း (Shenzhen) မြို့က သုတေသန ဌာနတစ်ခုမှာ လူနာ ၈၀ ကို လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသခဲ့ပါတယ်။

စမ်းသပ်ကုသ မှုရလဒ်တွေသိရဖို့အတွက် Avigan ဆေးမတိုက် ထားတဲ့ လူနာတွေကို ရောဂါလက္ခဏာ တွေ့ထားရာကနေ မတွေ့တော့တဲ့ အထိ ၁၁ ရက် ကြာခဲ့ကြပါတယ်။ Avigan ဆေးတိုက်ထားတဲ့ သူတွေကတော့ ၄ ရက်ပဲ ကြာပါတယ်။

Avigan ဆေးမတိုက်ထားတဲ့ လူနာ ၆၂ ရာခိုင်နှုန်းရဲ့ အဆုတ် အခြေအနေတိုးတက်ကောင်းမွန်လာချိန်မှာ Avigan ဆေးတိုက် ထားတဲ့ လူနာ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းက ပိုပြီးကောင်းမွန်လာတာကို အဲဒီလူနာတွေရဲ့ ဓာတ်မှန်တွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။

ဒီရလဒ်တွေဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ် ကူးစက်ခံရသူ လူနာတွေကို ကုသဖို့ ဆေးဝါးတွေထဲက တစ်မျိုးအဖြစ် Avigan ဆေးကို တရားဝင်ထည့်သွင်းမယ်လို့ တရုတ်အစိုးရက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မတ်လကတည်းက အိုင်းချိခရိုင်မှာ ရှိတဲ့ ဖူဂျိတ ကျန်းမာရေး တက္ကသိုလ်ဆေးရုံလိုမျိုး ကျန်းမာရေးဌာန တွေမှာ ရောဂါ လက္ခဏာမပြ သူနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာ အနည်းငယ်ပဲပြတဲ့ လူနာစုစုပေါင်း ၈၀ ကို လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသတဲ့ သုတေသန ပြုမှုကို ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဒီဆေးပေးပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပမာဏကို ဘယ်လောက်အထိ လျှော့ချနိုင်မလဲဆိုတာနဲ့ ဆေးမပေးဘဲ ဘယ်လောက်လျော့ချနိုင်မလဲ ဆိုတာကို နှိုင်းယှဉ်သုတေသနပြု နေပါ တယ်။

ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ လက်တွေ့စမ်းသပ် ကုသ မှုတွေကို စတင်နေပြီလို့ Avigan ဆေးထုတ်လုပ်တဲ့ ဂျပန်ကုမ္ပဏီက ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆေးရဲ့အာနိသင်နဲ့ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုကို အတည်ပြုနိုင်ရင် အဲဒီကုမ္ပဏီက အစိုးရရဲ့ခွင့်ပြုချက်ရဖို့အတွက် လျှောက်ထားဖို့ အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ ဧပြီ ၆ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

15. "တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့၊ အီတလီနဲ့ တခြားဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပင်ကိုယ်သဘာဝက အသွင်ပြောင်းတာမျိုး ဖြစ်နေပါသလား"

အဖြေ-မတ်လ အစောပိုင်းတုန်းက တရုတ်သုတေသီအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့ဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရတဲ့ လူနာ ၁၀၀ ကျော်ဆီကနေ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့ မျိုးစေ့ဗီဇကိုယူပြီး လေ့လာ ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလို လေ့လာတဲ့အခါမှာ L နဲ့ S ဆိုပြီး မျိုးစေ့ ဗီဇလက္ခဏာ မတူတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား ၂ ခုကို အဲဒီ သုတေသီအဖွဲ့က တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

S အမျိုးအစားဟာ လင်းနို့တွေမှာ တွေ့ရတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မျိုးစေ့ဗီဇ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ အနီးစပ်ဆုံး တူနေတာကို အဲဒီအဖွဲ့က တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

L အမျိုးအစား မျိုးစေ့ဗီဇရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကတော့ ဥရောပနိုင်ငံတွေက လူနာတွေမှာ အများဆုံးတွေ့ရပြီး S အမျိုးအစားနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်တဲ့ အခါမှာ ဗိုင်းရပ်စ် အသစ်ပုံစံတစ်ခု ဖြစ်နေတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ လက္ခဏာတွေကို လေ့လာနေတဲ့ Ritsumeikan University Colleage of Life Sciences Department က ပါမောက္ခ အိတို မာစာ့ဟီရို (Ito Masahiro) က ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ သဘာဝအတိုင်း အသွင်လက္ခဏာ ပြောင်းလွယ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူတွေကနေတစ်ဆင့် ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အသွင်လက္ခဏာပြောင်းသွားတာဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အဆင့်ဆင့် အကြိမ်ကြိမ်ဖြစ်ပွား လာရာကနေ ဖြစ်လာတာလို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။

တစ်ချိန်တည်းမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အလွယ်တကူ ကူးစက်နိုင်တဲ့ အစွမ်းရှိလာအောင် အသွင်ပြောင်းလဲလာဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးစေ့ဗီဇဆိုင်ရာဖွဲ့စည်းပုံကတော့ မပြောင်းသေးဘူးလို့ ယူဆရကြောင်း ပါမောက္ခ အိတိုက ပြောပါတယ်။

L အမျိုးအစား မျိုးစေ့ဗီဇနဲ့ S အမျိုးအစားမျိုးစေ့ ဗီဇတွေမှာ ခြားနားချက်တွေရှိတယ်ဆိုရင်တောင်မှ ဘယ်အမျိုးအစားက ရောဂါ လက္ခဏာ ပြင်းထန်စေတယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်း အချက်အလက်ကတော့ မရရှိသေးပါဘူး။ ရောဂါပြင်းထန် မှုနှုန်းနဲ့ အသေအပျောက်နှုန်းတွေကတော့ တစ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်နိုင်ငံ မတူဘူးလို့ ပါမောက္ခ အိတိုက ပြောပါတယ်။

ဒီလိုမျိုး ကွဲပြားနေတာက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို လူဦးရေအချိုး၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့နဲ့ အစားအသောက် ယဉ်ကျေးမှုတွေ မတူကွဲပြားတာတွေနဲ့ ဆိုင်တယ်လို့ ပါမောက္ခ အိတိုက ယူဆထားပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ ဧပြီလ ၃ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

14. " ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လူငယ်တွေ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါဝေဒနာ ခံစားရနိုင်သလား"

အဖြေ- အသက်ကြီးသူတွေနဲ့ ကျန်းမာရေး ချို့တဲ့သူတွေဟာ ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ ဝေဒနာတွေ ခံစားရလေ့ရှိတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းက ဗြိတိန်က အသက် ၂၁နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးနဲ့ ပြင်သစ်က အသက် ၁၆နှစ်အရွယ် မိန်းကလေးတစ်ဦးတို့ဟာ ရောဂါဝေဒနာ အခံတွေမရှိပါဘဲ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခဲ့တာကနေ သေဆုံးခဲ့ကြပါတယ်။ လတ်တလော ဖြစ်ရပ်တွေမှာ တချို့ လူငယ်တွေလည်း ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ ဝေဒနာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဂျပန်မှာလည်းအတော်အသင့် ငယ်ရွယ်တဲ့ လူငယ်တွေထဲမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါဝေဒနာခံစားရတာတွေ ပေါ်ထွက်လာနေပါတယ်။ ဂျပန် နိုင်ငံပိုင်ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးစင်တာ က မစ္စတာ ခတ်ဆုနူမ စာ့တိုရှီ (Katsunuma Satoshi) က သူကုသခဲ့တဲ့ လူနာ ၃၀ကျော်ထဲမှာ အသက် ၄၀ကျော်ကျော် အရွယ် အမျိုးသားဟာ ကြီးမားတဲ့ ကျန်းမာရေးချို့ယွင်းမှုအနေအထားတွေ မရှိဘဲနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အဲဒီအမျိုးသားဟာ အစောပိုင်းရက်အတော်ကြာ ကိုယ်ပူတာနဲ့ ခေျာင်းဆိုးတာတွေပဲဖြစ်နေခဲ့ပေမဲ့ တစ်ပတ်လောက်အကြာမှာ ဆိုးရွားတဲ့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်လာပြီး အသက်ရှူကြပ်တဲ့ အနေအထား ဟာ အချိန်တိုအတွင်းမှာ ဆိုးရွားလာခဲ့ပါတယ်။ အဲတာကြောင့် အသက်ရှူစက်တပ်ဖို့ လိုအပ်လာခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာ ခတ်ဆုနူမ က ပြောပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အဲဒီ အမျိုးသားဟာ ပြန်ပြီး နေကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။

ငယ်ရွယ်သူတွေလည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် နာမကျန်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အသက် ငယ်ရွယ်လို့ စိုးရိမ်စရာမရှိဘူးလို့ လူငယ် လူရွယ် တွေ အနေနဲ့ မတွေးကြစေလိုဘူးလို့ မစ္စတာ ခတ်ဆုနူမ က ပြောပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း (WHO) ကလည်း အသက် ၅၀အောက် လူတွေ ဆေးရုံတက်ရတာ အများအပြားရှိတယ်လို့ သတိပေးနေပါတယ်။ အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ် တားဆီးရေး စင်တာ က အသက် ၂၀နဲ့ ၄၄နှစ်အကြား အရွယ် ကူးစက်ခံရသူတွေရဲ့ ၂ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၄ရာခိုင်နှုန်းဟာ အထူးကြပ်မတ် ကုသဆောင်တွေမှာ ရောက်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတင်ပြခဲ့တဲ့ သတင်း အချက်အလက်တွေကို NHK World Japan ရဲ့ အင်တာနက်စာမျက်နှာ ဒါမှမဟုတ် NHK ရဲ့ ဂျပန်ဘာသာနဲ့ လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာ စာမျက်နှာတွေမှာ အတည်ပြုချက် ရယူနိုင်ပါတယ်။

13. "၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက SARS ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုအတွင်း ရေနုတ်ပိုက်လိုင်းကနေ စိမ့်ထွက်လာတဲ့ စွန့်ပစ်ရေတွေကနေ တစ်ဆင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ကြားသိရ ပါတယ်။ COVIC19 ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်က SARS ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆင်တယ်လို့ ပြောကြတယ်။ ဒီကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် အသစ်က အလားတူ ပုံစံနဲ့ တစ်ခုခု ဖြစ်လာနိုင်ပါသလား?

အဖြေ- ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်နဲ့ SARS ဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် မျိုးတူ အုပ်စုဝင်တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ SARS ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်က လည်ချောင်းနဲ့ အဆုတ်ကိုသာမက အူထဲမှာလည်း ကောင်းကောင်း ရှင်သန်နေနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်က ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နေရာအနှံ့အပြားမှာ လူတွေအကြား SARS ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားခဲ့တဲ့ အချိန်တုန်းက ဟောင်ကောင်က လူနေတိုက်ခန်းတစ်ခုမှာ အကြီးအကျယ်ကူးစက်မှု ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါဟာ ရေနုတ်ပိုက်လိုင်းအဟောင်းတွေကနေ ယိုစိမ့်ထွက်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေပါတဲ့ရေစက်တွေကြောင့် အခုလို အကြီးအကျယ် ကူးစက်မှုတွေဖြစ်ပွားတာလို့ သံသယရှိခဲ့ကြပါတယ်။

ရောဂါကူးစက်မှုတားဆီးကာကွယ်ရေးဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Tohoku Medical and Pharmacetical University က ပါမောက္ခ ခါခု မီဆုအို (Kaku Mitsuo) အဆင့်မြင့်နည်းပညာတွေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ရေနုတ်ပိုက်လိုင်းတွေကနေ တစ်ဆင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားတဲ့ အန္တရာယ် နည်း ပါတယ်လို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိမ်သာနဲ့ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်က နေရာတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်မှာ ကပ်နေတဲ့ ရောဂါပိုးမွှားတွေကနေတော့ ကူးစက်နိုင်ခြေရှိတယ်။ ညစ်ပတ်နေတဲ့ မျက်နှာပြင်ကို လက်နဲ့ ကိုင်တွယ်မိတာကနေ ကူးစက်နိုင်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။

လူတွေအနေနဲ့ အိမ်သာတက်ပြီးလို့ ရေမဆွဲချခင်မှာ အဖုံးကို ပိတ်ထားသင့်ပြီး အိမ်သာက ထွက်လာတဲ့နောက်မှာလည်း လက်ကို သေသေချာချာ ရေနဲ့ဆေးသင့်တယ်လို့ ပါမောက္ခ ခါခုက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူတွေအနေနဲ့ ဘုံဘိုင်ခေါင်းတွေ၊ လက်ကိုင်ရေကရားတွေနဲ့ တံခါးလက်ကိုင်ဘု တွေကို သေသေချာချာ ပိုးသတ်တာလိုမျိုး နေ့စဉ်နေထိုင်မှုဘဝမှာ တစ်ကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုကို မဖြစ်မနေ လုပ်ရမယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

11. "ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးပြီးပိုးသတ်တာဟာ အရက်ပြန် အသုံးပြုပြီး ပိုးသတ်တာနဲ့ ထိရောက်မှုက အတူတူပဲလား"

အဖြေ- တိုကျိုမြို့ St.Luke's International Hospital က ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးပါရဂူ မီးစ် စာကာ့မိုတို ဖူမိအဲ (Sakamoto Fumie က ဖြေကြားပေးပါမယ်။ ဆပ်ပြာနဲ့ ဆေးပြီး ပိုးသတ်တာက အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဆပ်ပြာမှာ အရာဝတ္ထုပစ္စည်းတွေရဲ့ အပေါ်ယံ မျက်နှာပြင်ကို ဖျက်ပစ်နိုင်တဲ့ဓာတ် ပါဝင်တဲ့အတွက် ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အပေါ်ယံအမြှေးပါးကို ပျက်စီးစေပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဆပ်ပြာက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဖျက်ဆီးနိုင်တယ်လို့ မီးစ် စာကာ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

အရက်ပြန်ကလည်း ထိရောက်မှုရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေက ညစ်ပတ်နေမယ်ဆိုရင် ရောဂါပိုးရှိနေနိုင်တဲ့ လက်ကြို လက်ကြားအထိ ရောက်အောင် ပိုးသတ်ဖို့အတွက် တစ်ခါတလေ ခက်ခဲမယ်လို့ မီးစ် စာကာ့မိုတိုက ပြောပါတယ်။

လူတွေအနေနဲ့ လက်တွေကို ဆပ်ပြာနဲ့ မကြာခဏ ဆေးကြဖို့ မီးစ် စာကာ့မိုတိုက တိုက်တွန်းပါတယ်။

10. "ဘယ်လို အခြေအနေမျိုးကို ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ပြီးဆုံးတဲ့ အခြေအနေလို့ ပြောလို့ ရပါမလဲ"

အဖြေ- ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) မှာ အရင်က ကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရက ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်အဖွဲ့ရဲ့ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်တဲ့ ဂျပန်ဒေသန္တရ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်း ဖြစ်သူ မစ္စတာ ရှီဂဲရု အိုးမိ (Shigeru Omi) ကဖြေကြားပေးတာဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါ ကူးစက်မှု ကွင်းဆက်တွေ ပြတ်သွားပြီး ကူးစက်ခံရသူ တစ်ယောက်မှ မရှိတော့ရင် ကူးစက်မှုအဆုံးသတ်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ WHO ရဲ့ စံသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ အချိန်အတိုင်း အတာ တစ်ခု ရှိလာတဲ့အခါမှာ အသစ်ကူးစက်ခံရတဲ့သူ တစ်ယောက်မှ မရှိတော့ဘူးလို့ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ရင် ကျန်းမာရေး အာဏာပိုင်တွေက ဒီရောဂါကူးစက်မှု အဆုံးသတ်ကြောင်း ကြေညာနိုင်လာပါလိမ့်မယ်။

ဥပမာ- ၂၀၀၃ ခုနှစ်တုန်းက တရုတ်နဲ့ အခြားအာရှနိုင်ငံတွေမှာ SARS ရောဂါ အကြီးအကျယ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်ခဲ့တယ်။ WHO က ပထမဆုံးလူနာတစ်ယောက် တွေ့ရှိအတည်ပြုပြီးနောက် ၈ လကျော် အကြာမှာ အဲဒီလို ကူးစက်မှု အဆုံးသတ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

တခြားတစ်ဖက်ကကြည့်မယ်ဆိုရင် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေဟာ လူတွေကို အပြင်မထွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းတဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ လုပ်ဆောင်ခြင်းအားဖြင့် ဒေသတစ်ခုခု သို့မဟုတ် နိုင်ငံတစ်ခုခုမှာ ကာလအတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ ထိန်းချုပ်မှုတွေရှိ လာပါလိမ့်မယ်။

ဒါပေမဲ့ ကူးစက်မှုဆိုတာ အဲဒီဒေသရဲ့ အပြင်ကနေ ဝင်လာတဲ့ တခြားဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် နောက်တစ်ကြိမ် ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ထပ်ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဥပမာ နှစ်စဉ် ဆောင်းရာသီမှာဆိုရင် ရာသီတုပ်ကွေး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ဖြစ်လေ့ရှိတယ်။ ဆောင်းရာသီကုန်ရင် ကူးစက်မှု ယာယီလျော့နည်းသွားနိုင်ပေမယ့် ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု အဆုံးသတ်တာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကုသဆေးတွေဟာ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ပြင်းထန်မလာစေဖို့ ထိန်းချုပ်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ကုသဆေးတွေ ရရှိနိုင်တာနဲ့ ဘယ်တော့ ရောဂါကူးစက်မှု အဆုံးသတ်မှာလဲဆိုတဲ့ အချက် ၂ ချက်ဟာ သပ်သပ်စီ လို့ မစ္စတာ အိုမိက ပြောပါတယ်။

ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု လုံးဝ အဆုံးသတ် သွားဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ကို ကြိုးပမ်းပြီး ဆက်လုပ်ဖို့ လိုသေးတယ်လို့ မစ္စတာ အိုမိက ပြောပါတယ်။ အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

9. "အာဖရိကလို ပူပြင်းတဲ့ ရာသီဥတုမှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဖြစ်နိုင်သလား"

အဖြေ- ဂျပန်နိုင်ငံလို ရာသီ ၄ မျိုးရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာ သာမန်တုပ်ကွေးရောဂါဖြစ်တဲ့ လူနာအရေ အတွက်ဟာ ဆောင်းရာသီမှာ တိုးလာပါတယ်။ နွေရာသီမှာ ကူးစက်မှုတွေ ရပ်သွားမယ် ဒါမှမဟုတ် ပူပြင်းတဲ့ဒေသတွေမှာ ဒီကူးစက်မှု အကြီးအကျယ် မဖြစ်ပွားနိုင်ဘူးလို့ တချို့လူတွေက ထင်နေကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ တိုးဟိုကု က ဆေးကုသမှုနဲ့ ဆေးဝါးဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်မှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ကူးစက်ရောဂါဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ ပါမောက္ခ မစ်ဆုအိုး ခါ့ခု (Mitsuo Kaku) က အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေလို အပူချိန်မြင့်မားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ တစ်နှစ်လုံး တုပ်ကွေးရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုတွေ ဖြစ်နေတဲ့အချက်ကို ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

သူက ရာသီဥတု၊ အပူချိန်နဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်အကြား မှာ ဆက်နွှယ်မှု ဘယ်လို ရှိသလဲဆိုတာ မသိနိုင်သေးဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဆက်လက် သုတေသနပြု လေ့လာဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

WHO ရဲ့ အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ် အရေးပေါ် အခြေအနေဆိုင်ရာ ထိပ်တန်းကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်တဲ့ မိုက်ကယ် ရိုင်ယန် (Michael Ryan) ကတော့ ရာသီဥတု အခြေအနေအမျိုးမျိုး ကွဲပြားချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်လို လှုပ်ရှားမှုတွေလုပ်သလဲဆိုတာနဲ့ သူ့ရဲ့ အမူအကျင့်တွေကို မသိရ သေးဘူးလို့ မတ်လ ၆ ရက်နေ့က ဂျီနီဗာမြို့မှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ COVID-19 ဟာ နွေရာသီမှာ ပျောက်ကွယ်သွားမယ်ဆိုတာ "မှားယွင်းတဲ့ မျှော်လင့်ချက်" တစ်ခုပဲလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ မတ်လ ၂၆ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

8. "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု တားဆီး ကာကွယ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ကုသဖို့ ထိရောက်တဲ့ ကုထုံး ဂျပန်မှာ တွေ့နေပြီလား"

အဖြေ - စိတ်မကောင်းစရာ အဖြေတော့ ဖြစ်နေပါတယ်။ တုပ်ကွေးရောဂါ ကုသရေး အတွက်သုံးတဲ့ Tamiflu နဲ့ Xofluza စတဲ့ ဆေးတွေလို ထိရောက်တယ်လို့ ထင်ထင်ရှားရှား အတည်ပြုနိုင်တဲ့ဆေးမျိုး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါပိုးသစ် အတွက် မရှိသေးပါဘူး။ တခြားနိုင်ငံနဲ့ ဒေသတွေလိုပဲ ဂျပန်က ဆရာဝန်တွေဟာ လူနာတွေကို အောက်ဆီဂျင်ပေးတဲ့ ကုထုံး၊ ရေဓာတ် ခန်းခြောက်မှုအတွက် အကြောဆေးသွင်းတဲ့ ကုထုံးတွေနဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေကို အာရုံစိုက် ကုသနေကြပါတယ်။ ဂျပန်နဲ့ ကမ္ဘာတစ်လွှားက ဆရာဝန်တွေက ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ထိရောက်တဲ့ ဆေးဝါး မထုတ်ရသေးဘူးဆိုပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုးသစ်ကို ကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိနိုင်တဲ့ တခြား ရောဂါတွေကို ကုသရာမှာ သုံးတဲ့ ရှိပြီးသား ဆေးတွေကို အသုံးပြု ကုသနေကြပါတယ်။

အဲဒီလို ဆေးတွေထဲက တစ်မျိုးကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၆နှစ်တုန်းက ဂျပန်ဆေးကုမ္ပဏီ တစ်ခုက ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ Avigan လို့ အမည်ရတဲ့ တုပ်ကွေးဆေး ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်အာဏာပိုင်တွေက ဒီဆေးနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်တဲ့ လူနာတွေကို ကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဂျပန် နိုင်ငံပိုင်ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးစင်တာ က ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတစ်ဦးကို AIDS ရောဂါ အစပိုင်းမှာ မဖြစ်အောင် ရောဂါ ထိန်းချုပ်ဖို့ သုံးတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကို သတ်တဲ့ ဆေးတစ်မျိုးနဲ့ ကုသခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလူနာရဲ့ ကိုယ်အပူချိန် ကျခဲ့ပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုနဲ့ အသက်ရှူခက်ခဲတာတွေ တိုးတက် ကောင်းမွန်လာခဲ့တယ်လို့ အဲဒီဌာနရဲ့ အရာရှိတွေက ပြောပါတယ်။

အခုအချိန် နိုင်ငံအမျိုးမျိုးမှာ ထိရောက်တဲ့ ကုထုံးရှာဖွေမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ရောဂါထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ ကာကွယ်ရေးစင်တာများ (US Centers for Disease Control and Prevention) က သုတေသီအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့က အီဘိုလာ ရောဂါကုသရာမှာ သုံးဖို့ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကြောင့် အဆုတ်ရောင်နေသူ အမျိုးသားတစ်ဦးကို ကုသခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီဆေးကိုပေးပြီး နောက်တစ်နေ့မှာ အဲဒီအမျိုးသားရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စတင် ကောင်းမွန်လာတယ်လို့ သုတေသီတွေက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလူနာဟာ အောက်ဆီဂျင်ပေးတာတွေကို ဖြုတ်လိုက်ရပြီး သူ့ရဲ့ အဖျားလည်း ကျလာတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ကတော့ တုပ်ကွေးဆေးနဲ့ AIDS ရောဂါ ကုသတဲ့ ဆေးတွေ ပေါင်းစပ်ကုသရာက လူနာတစ်ဦးရဲ့ အနေအထားတွေကို တိုးတက်ကောင်းမွန်လာခဲ့ပြီး သူဟာ နောက်ပိုင်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကင်းစင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒီကုထုံးတွေ အားလုံးမှာ အဲဒီဆေးဝါးတွေရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနဲ့ ထိရောက်မှုတွေကို သုံးသပ်ဆုံးဖြတ်ဖို့ နောက်ထပ် လက်တွေ့ စမ်းသပ်မှုတွေ လိုအပ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ မတ်လ ၂၅ရက်နေ့အထိ သိရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်

7. "ကလေးသူငယ်တွေ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပါသလား"

အဖြေ- ကလေးသူငယ်တွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာတယ် ဆိုတာမျိုး တရုတ်နိုင်ငံက သတင်းတွေမှာ မရှိပါဘူး။ တရုတ်နိုင်ငံ ကူးစက်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဌာန က ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ရက်နေ့အထိ တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၄၄၆၇၂ ရှိပြီး အသက် ၉နှစ် ဒါမှမဟုတ် ၉နှစ်ထက်ငယ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရလည်း သေဆုံးတာမျိုး မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် လူနာတွေထဲမှာ တစ်ဦးသာ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သိခဲ့ရပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ရက်နေ့ အထိ တရုတ်ပြည်မကြီးမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုးရှိတယ်လို့ စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ အသက် ၁လ ကနေ ၁၁လ အတွင်းရှိခဲ့တဲ့ မွေးကင်းစကလေး ၉ဦးရှိတယ်လို့ ဝူဟန် တက္ကသိုလ်နဲ့ တခြား အဖွဲ့အစည်းများရဲ့ သုတေသန ပညာရှင်များ အဖွဲ့က သတင်းပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။ ကလေးအားလုံး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာလာတာမျိုး တစ်ဦးမှ မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

အအိချိ ဆေးပညာ တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ ဆုနဲအို မိုရိရှီမ (Tsuneo Morishima) ဟာ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ အထူးကု ဆရာဝန် တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်အသစ်ဟာ ရှိပြီးသား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်တွေနဲ့ တချို့နေရာတွေမှာ အလားတူပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် သာမန်အအေးမိ ဖျားနာတာမျိုး မကြာခဏဖြစ်တတ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ ကိုယ်ခံစွမ်းအား ရှိနေတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မစ္စတာ မိုရိရှီမ က ဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ကျောင်းနဲ့မူကြိုတွေမှာ ရောဂါပိုး အလျင်အမြန် ပျံ့နှံ့ကူးစက်နိုင်တာကြောင့် သတိထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပါမောက္ခ က ဆိုပါတယ်။ အုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေကို လက်အသေအချာ ဆေးခိုင်းတာနဲ့ သူတို့ကို ထားတဲ့အခန်းတွေကို လေဝင်လေထွက် ကောင်းအောင် ပြုလုပ်ပေးရမယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။

အခုတင်ပြခဲ့တာတွေကတော့ မတ်လ ၂၄ရက်နေ့အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

6. "ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရပြီးနောက် ဘယ်လို လူမျိုးတွေက ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်လာလေ့ရှိပါသလဲ"

အဖြေ-ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရမှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့တဲ့ သူတော်တော်များများဟာ သွေးတိုး၊ ဆီးချိုနဲ့ နှလုံးရောဂါရှိသူတွေ အပါအဝင် ကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေတဲ့ သူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ (WHO) က ပြောပါတယ်။
သေချာတာကတော့ ကိုယ်ခံအားနည်းတဲ့သူတွေဟာ ဒီ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ကို ကာကွယ်ဖို့ တစ်ခုတည်းမဟုတ်ဘဲ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါအပြင် တခြားဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိတဲ့ ကူးစက် ရောဂါတွေကိုလည်း အထူးကာကွယ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူး ဂရုစိုက်ရမယ့်သူတွေထဲမှာတော့ သွေးတိုး၊ ဆီးချိုနဲ့ နှလုံးရောဂါ ခံစားနေတဲ့သူတွေ၊ ကိုယ်ခံအား လျော့ကျစေတဲ့ ဆေးဝါးတွေကို သုံးစွဲနေရတဲ့ အဆစ်အမြစ် နာကျင် ကိုက်ခဲတဲ့ရောဂါရှိသူတွေနဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
နာတာရှည်ဆေးကုသခံနေရတဲ့ သူတွေနဲ့ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါလက္ခဏာ ဘယ်လို ဆက်စပ်နေသလဲဆိုတာကိုတော့ မသိသေးဘူးလို့ သုတေသီတွေက ပြောပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဒီ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်နိုင်ခြေ မြင့်မားတယ်လို့ ပြောနိုင်မယ့် အချက်အလက် လုံးဝ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ယေဘုယျအားဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ် လွယ်ကူစွာ ကူးစက်နိုင်ပြီး သူတို့တွေ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းထန်လာလေ့ ရှိကြပါတယ်။
နို့စို့အရွယ်ကလေးတွေမှာ ဒီကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရင် ဘယ်လို လက္ခဏာမျိုးတွေ တွေ့ရမယ်ဆိုတာ သိနိုင်တဲ့ အချက်အလက်မျိုးလည်း မရှိသေးပါဘူး။ ကလေးတွေက လက်ဆေးတာ၊ လူစုလူဝေး တွေကို ရှောင်ကြဉ်တာလိုမျိုး ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် မလုပ်နိုင်ကြတဲ့အတွက် သူတို့ကို စောင့်ရှောက်ကြတဲ့ မိဘလိုမျိုး လူတွေက ကလေးတွေကို ကာကွယ်ဖို့ သူတို့ လုပ်နိုင်တာ လုပ်ဖို့ သတိပေး တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။

5. "ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရချိန်မှာ ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာမျိုးတွေ တစ်ခုပြီး တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သလဲ?"

အဖြေ-ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) အပါအဝင် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ဒီမေးခွန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သုတေသနစာတမ်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရသူလို့ အတည်ပြုထားတဲ့ လူနာ ၅၅၉၂၄ ဦးရဲ့ လက္ခဏာတွေကို အဲဒီအဖွဲ့က အသေးစိတ် လေ့လာပြီး စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
အဲဒီသုတေသနစာတမ်းမှာ အဖျားရှိတာက လူနာအားလုံးရဲ့ ၈၇.၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ချောင်းဆိုးတာက လူနာအားလုံးရဲ့ ၆၇.၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်နေတဲ့ လူနာက လူနာအားလုံးရဲ့ ၃၈.၁ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ချွဲသလိပ်ထွက်တာက လူနာအားလုံးရဲ့ ၃၃.၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားတာပါတယ်။ တခြား လက္ခဏာတွေ ကတော့ အသက်ရှူရ ခက်ခဲတာ၊ လည်ချောင်းနာတာနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာတွေဟာ ပျမ်းမျှ ၅ ရက်ကနေ ၆ ရက်အတွင်းမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြင်းထန်လာပါတယ်။
ကူးစက်ခံရသူ တွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက်ဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မပြပါဘူး။ တချို့ကူးစက်ခံရသူတွေဆိုရင် အဆုတ်ရောင်ရောဂါ မဖြစ်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကူးစက်ခံရတဲ့သူအားလုံးရဲ့ ၁၃.၈ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖျားနာတာနဲ့ အသက်ရှူရ ခက်ခဲတာမျိုး ဖြစ်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
အသက် ၆၀ တန်းအရွယ်နဲ့ အသက် ၆၀ အထက်ရှိပြီး သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ နှလုံးရောဂါနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါ ရှိသူတွေအပြင် ကင်ဆာ ရောဂါရှိသူတွေဟာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖြစ်လာတာ ဒါမှမဟုတ် သေဆုံးနိုင် ခြေရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ကူးစက်ခံရတာ ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်ခံရပြီး ရောဂါပြင်းထန်တဲ့ ကလေးအနည်းငယ်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်း အချက်အလက်တချို့လည်း ရှိပါတယ်။ အသက် ၁၈ နှစ်နဲ့ အောက် ငယ်ရွယ်တဲ့ သူတွေ ရောဂါကူးစက်ခံရတာဟာ စုစုပေါင်း အရေအတွက်ရဲ့ ၂.၄ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ဆေးဝါးဆိုင်ရာ အစိုးရစင်တာက ဒေါက်တာ စာတိုးရှိ ခူဆုနာ့ (Satoshi Kutsuna) ဟာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရပြီး စမ်းသပ် အတည်ပြု ထားတဲ့ လူနာတွေကို ကုသမှု ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာ ခူဆုနာ့က ကုသပေးတဲ့ လူနာတွေထဲမှာ နှာရည်ယိုတာ၊ လည်ချောင်းနာတာနဲ့ ချောင်းဆိုးတဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့အားလုံးဟာ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး သီတင်းတစ်ပတ်လောက်အကြာမှာ ကိုယ်လက် ကိုက်ခဲပြီး ကိုယ်အပူချိန် ၃၇ ဒီဂရီ ဒါမှမဟုတ် ၃၇ ဒီဂရီ နဲ့ အထက် ရှိခဲ့တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
တချို့လူနာတွေကတော့ သီတင်းတစ်ပတ် ကြာပြီး နောက်ပိုင်းမှသာ ကိုယ် အပူချိန် တက်လာခဲ့တယ်လို့ မစ္စတာ ခူဆုနာ့က ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ရာသီတုပ်ကွေး ဒါမှမဟုတ် တခြား ကူးစက်ရောဂါ လက္ခဏာတွေထက် ကြာတတ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
အခု ရေးသားခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေက မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့က သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

4. "အဝတ်အစားတွေပေါ်က ပိုးမွှားတွေကို ဘယ်လို သတ်လို့ရနိုင်မလဲ"

အဖြေ-ဂျပန်ရောဂါပိုးကာကွယ်တားဆီးရေးနဲ့ ထိန်းချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက မီးစ် အဲရိစာ့ စူဂါဝါရာ့ (Erisa Sugawara) က အဝတ်အစားတွေအပေါ် အရက်ပြန်ပါတဲ့ ရောဂါ ပိုးသတ်ဆေးတွေ သုံးဖို့ မလိုအပ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
အဝတ်အစားတွေကို ပုံမှန် လျှော်နေကျအတိုင်း လျှော်လိုက်ရုံနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးအများစုကို ဖယ်ရှားနိုင်ပေမယ့် ဒီ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသစ်ကတော့ ဒီလို လျှော်ရုံနဲ့ ရ မရ မသေချာသေးဘူးလို့ သူက ရှင်းပြပါတယ်။
ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် နှာချေတဲ့အခါမှာ ပါးစပ်ကို အုပ်ဖို့ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ လက်ကိုင်ပုဝါလိုမျိုး အထူးသဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ ထင်ရတဲ့ အဝတ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မီးစ် စူဂါဝါရာဟာ အဝတ်တွေကို ၁၅ မိနစ် ကနေ မိနစ်၂၀ အထိ ပွက်ပွက်ဆူနေတဲ့ ရေနွေးထဲမှာ စိမ်ထားဖို့ အကြံပြုထား ပါတယ်။

3. "ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး ဂရုစိုက်သင့်ပါသလဲ"

အဖြေ-ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဂျပန် သားဖွားနဲ့ မီးယပ်ရောဂါကု ပညာရပ် ကူးစက်ရောဂါ ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းက ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေနဲ့ သားသမီးမွေးချင်တဲ့အမျိုးသမီးတွေအတွက် အကြံပြုချက်တွေ ပါဝင်တဲ့ ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ ဒီ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများတယ် ဒါမှမဟုတ် ဒီဗိုင်းရပ်စ်က သန္ဓေသားကလေးမှာ ပြဿနာတွေ ဖြစ်စေတယ်လိုမျိုး သတင်းတွေ အခုအချိန်အထိတော့ မရှိသေးဘူးလို့ အဲဒီအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ မူအားဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့ရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖျားနာမှု တွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ အဲဒီအဖွဲ့က သတိပေးနေပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ အထူးသဖြင့် အပြင်သွားပြီးနောက်နဲ့ ထမင်းမစားခင်မှာ လက်တွေကို ဆပ်ပြာနဲ့ သေသေချာချာ ပွတ်တိုက်ပြီး ရေနဲ့ ဆေးချဖို့၊ အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ ရောဂါပိုးသတ်ဆေးတွေကို အသုံးပြုဖို့ စတဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ အဲဒီအဖွဲ့က အကြံပြုထားပါတယ်။
တခြားကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေအဖြစ် ဖျားနေတဲ့သူ၊ ချောင်းဆိုးတဲ့သူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့၊ ပါးစပ်နဲ့ နှာခေါင်းစည်း ဝတ်ဆင်ဖို့နဲ့ မိမိရဲ့ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်ကို လက်တွေနဲ့ ထိတွေ့ကိုင်တွယ်တာတွေကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
အဲဒီညွှန်ကြားချက်တွေကို ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ နီဟွန်း တက္ကသိုလ် ဆေးပညာရပ်ဌာနက ပါမောက္ခ စာတိုးရှိ ဟာယာခါဝါ (Satoshi Hayakawa) က ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုတွေ ခံစားနေရမယ်ဆိုတာ သူ နားလည်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါပိုးပြန့်ပွားနေတဲ့ကာလအတွင်းမှာ သတင်းအမှားအမျိုးမျိုးက အတားအဆီးမရှိ ပျံ့နှံ့နေတာကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရပြီး တိကျမှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်အပေါ်မှာ အခြေခံပြီး လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ကြဖို့ ပါမောက္ခ ဟာယာခါဝါက အကြံပြုတိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

2. "ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဘယ်လို ကူးစက်ခံရနိုင် ပါသလဲ" နဲ့ "ကူးစက်ခံရမှုကို ဘယ်လို တားဆီးနိုင်ပါသလဲ"

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားသစ်ဟာ ရာသီတုပ်ကွေး ဒါမှမဟုတ် သာမန်အဖျားရောဂါလိုပဲ ရောဂါပိုးပါတဲ့ အရည်အစက်လေးတွေ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါပိုးရှိနေတဲ့ မျက်နှာပြင်ကို ထိတွေ့မှုတွေကနေ ကူးစက်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ယူဆထားပါတယ်။
ကူးစက်ခံရသူ ချောင်းဆိုး နှာချေတာတွေကနေ ထွက်လာတဲ့ အရည်အစက်တွေကနေ ဒီ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြန့်ပွားတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ် ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးတွေနဲ့ ညစ်ညမ်းနေတဲ့ တံခါးလက်ကိုင်ဘုတွေ ဒါမှမဟုတ် ကား၊ ရထားတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်တွေ၊ လက်ကိုင်၊ လက်ရန်းတွေကို ထိတွေ့မိပြီး အဲဒီ လက်နဲ့ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်တွေကို ထိကိုင်မိတာ မျိုးကနေလည်း ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ကူးစက်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်က ရာသီတုပ်ကွေးထက် ပိုမြင့်ပါတယ်။ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှု ကာကွယ်တားဆီးဖို့အတွက် အခြေခံ ဆောင်ရွက်ချက် တွေကတော့ ရာသီတုပ်ကွေးတွေအတွက် လုပ်ဆောင်တာတွေနဲ့ အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ လက်ဆေးဖို့နဲ့ နှာချေချောင်းဆိုးချိန်မှာ ကျင့်ဝတ်တွေကို လိုက်နာဖို့တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ဆေးတဲ့အခါမှာ လက်ကောက်ဝတ်အပါအဝင် လက်ချောင်း၊ လက်သည်း၊ လက်ကြိုလက်ကြားအစိတ် အပိုင်း အားလုံးကို ဆပ်ပြာနဲ့ ပွတ်တိုက်ပြီး အနည်းဆုံး စက္ကန့် ၂၀ ကြာအောင် ပွတ်ပြီးမှ ရေနဲ့ ဆေးချရပါမယ်။ ဒါမှမဟုတ် အရက်ပြန်ပါဝင်တဲ့ လက်ဆေးအရည် ဒါမှမဟုတ် ဂျယ် ကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

နှာချေ ချောင်းဆိုးတဲ့ ကျင့်ဝတ်ကို လိုက်နာတာဟာလည်း ကူးစက် ပြန့်ပွားမှု ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။
ရောဂါပိုးပါတဲ့ အရည်အစက်တွေ တခြားသူတွေဆီ လွင့်စင်မှာကို တားဆီးဖို့အတွက် နှာချေ ချောင်းဆိုးတဲ့အခါ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်ကို တစ်ရှူးစက္ကူ ဒါမှမဟုတ် အင်္ကျီလက်တွေနဲ့ အုပ်ထားရပါမယ်။ ညစ်ပေနေတဲ့ တစ်ရှူးစက္ကူ တွေကို စနစ်တကျ အမှိုက်ပုံးထဲကို လွှင့်ပစ်ပါ။

ထိရောက်တဲ့ တခြား လုပ်ဆောင်ချက်တွေကတော့ လူစုလူဝေး ရှိတဲ့နေရာတွေကို ရှောင်ကြဉ်တာနဲ့ အိမ်မှာနေတဲ့အချိန်မှာ အခန်းတွင်း လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ပြတင်းပေါက်တွေကို မကြာခဏ ဖွင့်ပေးတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ရထားကုမ္ပဏီတစ်ခုက ခရီးသည်တင်တွဲရဲ့ ပြတင်းပေါက်တွေကို ဖွင့်ထားပါတယ်။ဘူတာတွေမှာ ရထားရပ်တဲ့ အခါ ခရီးသည် အတက်အဆင်းအတွက် တံခါးတွေကို ဖွင့်ရတာ ကြောင့် လေဝင်လေထွက် အတန်အသင့် ကောင်းပြီးသားဖြစ်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။

1. "ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုတာ ဘာပါလဲ"

အဖြေ- ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဆိုတာ လူနဲ့ တခြားတိရစ္ဆာန်တွေကို ကူးစက်တတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းအားဖြင့် လူသားတွေအကြားမှာ ကူးစက်ပြန့်ပွားပြီး ချောင်းဆိုးတာ၊ ကိုယ်ပူတာနဲ့ နှာရည်ယိုတာတွေလို သာမန် အဖျားရောဂါနဲ့ ဆင်တူတဲ့ လက္ခဏာတွေကို ဖြစ်စေပါတယ်။ ၂၀၁၂ခုနှစ်တုန်းက ဆော်ဒီအာရေဗီးယားမှာ ပထမဦးဆုံး အတည်ပြုခဲ့တဲ့ MERS (Middle East Respiratory Syndrome) လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါကို ဖြစ်စေတဲ့ အမျိုးအစားလို တချို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားတွေဟာ အဆုတ်ရောင်တာနဲ့ တခြား ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပါတယ်။

အခု ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်စေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကတော့ အမျိုးအစားအသစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူတွေဟာ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာ၊ အသက်ရှူမဝတာ၊ လည်ချောင်းနာတာနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာတွေစတဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။

လူနာတွေရဲ့ ၈၀ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ မပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေကို ခံစားရပြီးနောက် နေပြန်ကောင်းခဲ့ပါတယ်။ ၂၀ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဟာ အဆုတ်ရောင်တာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အများအပြား ယိုယွင်းတာမျိုးအထိ ပြင်းထန်တဲ့ အနေအထားတွေ ဖြစ်ပွားပါတယ်။ အသက် ၆၀ကျော်သူတွေ ဒါမှမဟုတ် သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ နှလုံး၊ အသက်ရှူမှုဆိုင်ရာ ဒါမှမဟုတ် ကင်ဆာ လို ရောဂါ အခံရှိသူတွေမှာ ပြင်းထန်နဲ့ အနေအထားတွေ ဖြစ်ပေါ်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ဆုံးတာမျိုး ပိုပြီးဖြစ်ပွားပုံရပါတယ်။ ကလေးငယ်တွေ ကူးစက်ခံရမှု အနည်းငယ် သိရှိရပြီး သူတို့ရဲ့ ဝေဒနာလက္ခဏာတွေက အတော်လေး ပေါ့ပါးပါတယ်။
TOP