Hằng năm ở Nhật Bản, có nhiều trường hợp tử vong vì bị ong bắp cày có độc đốt. Vào mùa hè và mùa thu, ong xuất hiện nhiều và hung dữ hơn. Trong loạt bài này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về môi trường sống của ong và những điều cần lưu ý để bảo vệ bản thân.

Theo bộ y tế cho biết, năm 2022 ở Nhật Bản đã có 20 người tử vong do bị ong bắp cày đốt.

Vào ngày 4/10 tại thành phố Tateyama thuộc tỉnh Chiba, trong khi đang thao tác thì 1 người gỡ tổ ong chuyên nghiệp đã bị ong đốt vào tai và lưng, dẫn đến tử vong. Mặc dù có mặc đồ bảo hộ trong lúc làm việc nhưng ong đã đốt xuyên qua lớp quần áo khiến người này tử vong.

Hôm 8/10, 42 người tham gia 1 cuộc thi chạy đường mòn trên núi ở thành phố Takayama thuộc tỉnh Gifu cũng bị ong đốt và 3 người đã phải nhập viện.

Ở tỉnh Aomori, 1 một vườn táo tự hái buộc phải ngừng hoạt động do phát hiện bầy ong bắp cày đã ăn và làm hỏng trái cây.

Ngay cạnh nơi ở của chúng ta cũng có thể có ong bắp cày. Vì vậy, mọi người nên cảnh giác bởi ong đốt có thể gây chết người.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 17/10/2023).

Vào mùa xuân, ong chúa thức dậy sau khi ngủ đông và bắt đầu một mình xây tổ. Tổ ong lớn dần, với nhiều lớp chồng lên nhau, và ong chúa đẻ trứng và nuôi ấu trùng trong tổ. Khi mùa hè tới, ấu trùng phát triển thành ong thợ và bắt đầu xây cho tổ lớn hơn cũng như ra ngoài tìm thức ăn để ong chúa tập trung đẻ trứng. Điều này giúp số ong nhân lên nhanh chóng. Vào khoảng tháng 8, số ong trong một tổ ở khoảng 300 tới 400 con. Tuy nhiên, con số này tăng lên khoảng 600 tới 700 con vào tháng 9 và lên đỉnh điểm với khoảng 1.000 con vào tháng 10. Sau thời điểm này, ong chúa mới sẽ đủ trưởng thành và rời tổ để ngủ đông. Tất cả ong thợ đều chết, và tổ trở nên trống rỗng.

Như vậy, ong bắp cày hoạt động mạnh nhất vào mùa hè tới mùa thu. Đó là lý do chúng ta cần đặc biệt cẩn thận trong thời gian này.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 18/10/2023).

Ong bắp cày không chỉ làm tổ ở các khu vực rừng núi mà còn ở các khu dân cư. Chúng thường làm tổ dưới mái hiên, sàn nhà cũng như những khu vực bên trong cửa sập. Loài côn trùng này cũng thích làm tổ ở những nơi chật hẹp mà con người khó phát hiện, chẳng hạn như bên trong của ống thoát nước hay bảng điện.

Mọi người cũng cần lưu ý khi đến gần những chậu cây không được sử dụng trong vườn và những nơi khác. Ong bắp cày thường chui vào bên trong những chậu cây úp ngược để làm tổ vì có không gian thích hợp.

Đôi khi, ong bắp cày làm tổ cả ở bên trong tấm phủ xe đạp khi không sử dụng trong thời gian dài. Mọi người có thể bị ong đốt khi tháo tấm phủ này mà không biết có tổ ong bên trong.

Mọi người cần có các biện pháp đề phòng ong đốt, chẳng hạn như sắp xếp các chậu cây để tránh tạo điều khiện cho ong bắp cày làm tổ.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 19/10/2023).

Ong bắp cày sẽ trở nên cảnh giác và bay lượn quanh người đến gần tổ của chúng. Đây là dấu hiệu để nhận biết có tổ ong ở gần khi làm vườn.

Ong bắp cày cũng có thể dọa lui kẻ địch bằng cách tạo tiếng bằng hàm. Khi ong bắp cày bay đến gần, hãy tránh các cử động đột ngột như phủi tay để đuổi ong, bởi nếu vô tình chạm phải thì ong sẽ cho đây là hành động tấn công và sẽ đốt trả.

Ong bắp cày có thói quen tấn công tất cả mọi vật cử động, nên bạn cần tránh chạy hoặc cử động đột ngột, và hãy lùi lại nhẹ nhàng.

Không nên đến gần tổ ong bắp cày và trách kích động các con ong. Đầu tiên, hãy liên lạc với văn phòng địa phương hoặc trung tâm y tế công cộng. Ngoài ra có cả những người tiêu diệt ong bắp cày chuyên nghiệp có thể xử lý tổ ong.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 20/10/2023).

Ong bắp cày hiếm khi tấn công con người trừ khi cảm thấy nguy hiểm. Vì vậy, chúng ta phải cẩn thận không gây tiếng động lớn gần tổ ong bắp cày hoặc làm điều gì đó khiến tổ ong bị rung chuyển hay xê dịch.

Ong bắp cày được cho là hung hăng hơn khi bắt gặp màu đen. Khi đến những nơi có thể có ong bắp cày, bạn nên tránh mặc đồ đen và mặc quần áo sáng màu để giảm nguy cơ bị ong đốt. Ngoài ra, hãy mặc áo dài tay và quần dài che kín da.

Ong bắp cày bị thu hút bởi mùi hương nhân tạo. Vì vậy, hãy tránh dùng nước hoa, keo xịt tóc cũng như mỹ phẩm có mùi thơm. Ong bắp cày cũng có thể bị thu hút bởi mùi ngọt, vì vậy hãy lưu ý khi uống các đồ uống ngọt như nước trái cây ở ngoài trời.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 23/10/2023).

Trước hết nếu bị ong đốt, cần nhanh chóng rời khỏi chỗ đó để tránh bị đốt thêm.

Tiếp theo, dùng tay nặn nọc độc ở vết đốt ra rồi rửa bằng nước sạch. Tránh dùng miệng để hút độc bởi nếu có vết xước trong miệng thì nọc độc ong có thể xâm nhập. Có thể dùng dụng cụ để hút độc ra, nếu có. Dụng cụ này được bán ở cửa hàng bán đồ thể thao ngoài trời.

Khi bị ong đốt, cần chú ý tới những dấu hiệu nghiêm trọng, ví dụ như nổi mề đay hoặc khó thở. Nếu thấy dấu hiệu này thì phải gọi cấp cứu ngay. Với những người từng bị ong đốt thì nguy cơ gặp triệu chứng trên rất cao. Một phản ứng mạnh có thể gặp là sốc phản vệ. Phản ứng này có thể xảy ra và trong trường hợp xấu nhất sẽ khiến người bị ong đốt tử vong vì ngạt thở.

Vì vậy nếu bị ong đốt, có thể đi khám dị ứng, khám da liễu hoặc các cơ sở khác để kiểm tra mức độ dị ứng. Nếu thấy cần thiết thì nên kiểm tra để được kê thuốc epinephrine, 1 loại thuốc có tác dụng giảm sốc phản vệ.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 24/10/2023).

Có một số trường hợp người từng bị ong đốt có thể bị sốc phản vệ khi tiêm vắc-xin COVID-19.

Theo trang web của bộ y tế, những người bị dị ứng khi bị ong đốt có thể tiêm vắc-xin COVID. Tuy nhiên, bộ yêu cầu những người này sau khi tiêm xong cần phải ở lại điểm tiêm ít nhất 30 phút, lâu hơn so với bình thường, để đề phòng xuất hiện phản ứng dị ứng nghiêm trọng.

Theo bộ y tế, sốc phản vệ sau khi tiêm không nguy hiểm đến tính mạng nếu được tiêm adrenalin giảm triệu chứng dị ứng kịp thời. Điều quan trọng là khi tham vấn với bác sĩ trước khi tiêm thì mọi người cần phải trả lời các câu hỏi một cách chi tiết.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 25/10/2023).