Ở Nhật Bản, có nhiều trường hợp tử vong do sét đánh. Số lượng sét đánh xuống mặt đất mỗi tháng là từ 100 nghìn và khi nhiều có thể lên đến một triệu lượt. Sét thường xảy ra vào mùa hè khi tình trạng khí quyển không ổn định. Mùa hè đang đến gần nên loạt bài này sẽ tập trung vào các biện pháp tự bảo vệ mình khỏi nguy cơ bị sét đánh.

Mây vũ tích có thể gây mưa to, gió lớn và sét. Khi nghe tiếng sấm, hãy lập tức đến nơi an toàn bên trong nhà. Ngay cả khi có một khoảng thời gian giữa tia chớp và tiếng sấm thì cũng không có gì đảm bảo rằng bạn sẽ an toàn.

Âm thanh di chuyển với vận tốc khoảng 340 mét/giây. Ví dụ, khoảng cách thời gian từ lúc có chớp tới lúc nghe tới sấm là 10 giây có nghĩa là tia chớp cách xa 3,4 km. Nhưng kích thước của một đám mây sét được cho là dài vài chục kilômét. Nói cách khác, nếu bạn nghe thấy sấm sét, điều đó có nghĩa là có thể bạn đã ở dưới một đám mây sét và sét đã ở khoảng cách gần, có thể đánh xuống.

Hơn nữa, nếu bạn thấy gần mình có đám mây vũ tích đang hình thành thì nên cảnh giác với những thay đổi thời tiết đột ngột ví dụ như bầu trời tối đột ngột, gió lạnh, hoặc đột nhiên có mưa đá. Tất cả những dấu hiệu đó cho thấy rất có thể sét sẽ xảy ra.

Nếu Cục Khí tượng đưa ra cảnh báo khẩn cấp thì các bạn nên tránh đi ra ngoài hoặc hãy chờ cho đến khi ngớt mưa rồi hãy đi.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 25/5/2023).

Khu vực trống trải thoáng đãng như bãi đất bằng, bờ biển, đỉnh núi và sống lưng núi là những nơi ta dễ bị sét đánh. Đặc biệt, khu đất bằng xung quanh không có nhà cao tầng thường là những nơi nguy hiểm, ví dụ như sân golf, khu cắm trại, sân bóng. Những sân bóng như sân bóng chày cũng có lắp cột thu lôi, nhưng chúng chỉ bảo vệ được trong bán kính nhiều nhất là vài chục mét. Vì thế, nếu sân rộng mà ta lại ở ngoài phạm vi này thì rất nguy hiểm.

Sét cũng thường đánh vào những vật cao, nhọn. Ô nhọn đặc biệt nguy hiểm, vì vậy đừng sử dụng ô khi có giông bão.

Ngoài ra, khi ở trên biển nơi không có vật thể cao, càng dễ bị sét đánh hơn. Đã có ghi nhận các trường hợp đuối nước vì bị điện giật do sét đánh xuyên qua nước biển.

Tháng 7/2016, sét đánh ở một quảng trường ven biển ở thành phố Itoman, tỉnh Okinawa khiến 4 người bị thương. Vậy nên, ngay cả khi không ở trên biển cũng không phải là an toàn.

Nếu thấy có sấm, hãy tránh xa nước ngay lập tức và trú ẩn trong những tòa nhà kiên cố.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 26/5/2023).

Khi có nguy cơ bị sét đánh thì đừng trú ẩn dưới gốc cây. Dòng điện từ sét đánh vào thân cây có thể sẽ nhảy sang cơ thể người vì cơ thể người dễ truyền điện. Đây là hiện tượng “side flash”, tức là hiện tượng sét đánh gần. Rừng hoặc nơi cây mọc dày cũng không an toàn. Nhưng nếu có một cây cao từ 5 đến 30 mét, bạn có thể đứng cách xa gốc cây ít nhất 4 mét để an toàn, tức là trong phạm vi đáy hình tròn của một hình nón lập thể có góc nghiêng 45 độ tính từ đỉnh cây. Phạm vi này được gọi “hình nón an toàn”.

Nếu bạn đang tham gia lễ hội ngoài trời hoặc các địa điểm bắn pháo hoa, có thể bạn không thể di chuyển nhanh theo ý muốn bởi vì xung quanh quá đông đúc. Vào tháng 8 năm 2017, một số người bị thương sau khi sét đánh vào bờ sông Tama, nơi đang diễn ra lễ hội bắn pháo hoa. Bờ sông cũng nguy hiểm tương tự như các bãi biển và rặng núi vì không có nơi nào để có thể trú ẩn. Khi ở một nơi đông đúc, bạn có thể không di chuyển nhanh như mong muốn và như vậy có thể không sơ tán kịp thời. Nên điều quan trọng là chúng ta cần thường xuyên theo dõi thời tiết và quyết định rời khỏi nơi có thể xảy ra sét đánh trước khi quá muộn.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 29/5/2023).

Để tránh bị sét đánh, có thể tìm chỗ trú an toàn trong các tòa nhà làm bằng bê tông và những ngôi nhà kiên cố. Nếu như sét có đánh trúng nhà thì vẫn sẽ an toàn bởi tia sét được dẫn xuống đất theo tường nhà.

Nhà kiên cố bằng gỗ cũng là nơi an toàn.

Nếu có gặp sét mà lại đang ở ngoài trời, cần di chuyển ngay vào trong tòa nhà gần nhất.

Khi có sét thì cũng sẽ an toàn nếu ở trong ô tô, trên tàu, xe buýt và trên máy bay. Điều cần lưu ý là cửa sổ các phương tiện này phải luôn đóng kín. Cũng không được chạm vào các bộ phận kim loại trên tàu hoặc trên các phương tiện khác.

Nếu không tìm được tòa nhà hay chỗ trú nào để tránh sét thì hãy lập tức ngồi xuống. Trước hết, chụm bàn chân vào nhau, sau đó trùng gối rồi ngồi thấp xuống. Lưu ý, ngồi bằng đầu ngón chân để có thể giảm tối đa tiếp xúc giữa bàn chân với mặt đất. Cũng phải dùng tay bịt cả 2 tai để tránh chói tai do tiếng sét.

Cũng có thể giảm được nhiều nguy hiểm sét đánh nếu đứng dưới đường điện bởi cáp điện có tác dụng giống như thu lôi.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 30/5/2023).

Một trong những tiêu chí để quyết định nối lại hoạt động là khi 30 phút trôi qua mà không có tiếng sấm. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nên kiểm tra xem ở quanh khu vực mình có còn mây vũ tích hay không, thông qua dữ liệu về ra-đa mây mưa trên trang web của Cơ quan Khí tượng hoặc ứng dụng tin tức của NHK.

Nếu ai đó bị sét đánh, việc hồi sức hô hấp khẩn cấp sẽ tăng khả năng sống sót. Hãy sử dụng máy khử rung tự động ở bên ngoài (AED) nếu có. Nếu không, hãy xoa bóp tim và liên lạc với dịch vụ cứu hộ khẩn cấp.

Việc tháo trang sức và các phụ kiện khác bằng kim loại không có tác dụng giúp tránh bị sét đánh. Ngược lại, các phụ kiện này có thể giúp ích nếu bị sét đánh, bởi chúng giúp giảm dòng điện chạy qua cơ thể. Điều này được gọi là “zipper effect” (tạm dịch: hiệu ứng khóa kéo).

(Thông tin được cập nhật đến ngày 31/5/2023).

Nếu bạn đang ở trong công trình được xây dựng chắc chắn như trong tòa nhà bê tông, ngay cả khi sét đánh vào tòa nhà, bạn vẫn tương đối an toàn vì điện sẽ truyền qua tường và đi xuống đất.

Các công trình bằng gỗ cũng khá an toàn, nhưng vẫn có nguy cơ bị điện giật khi chạm vào điện thoại, thiết bị điện và các vật dụng bằng kim loại như vòi nước.

Do đó, khi ở trong các công trình bê tông hoặc bằng gỗ, hãy đảm bảo tránh xa các thiết bị điện, tường và trần nhà hơn 1 mét.

Tuy nhiên, ở trong nhà không có nghĩa là bạn sẽ an toàn tuyệt đối khi có sét đánh. Đã có nhiều trường hợp bị thương do điện giật khi đang ở trong ô tô hoặc ở trong nhà.

Ngoài ra, để bảo vệ máy tính và các thiết bị khác, hãy rút tất cả thiết bị khỏi ổ cắm điện, cáp mạng LAN và lưu dữ liệu để đảm bảo an toàn.

Các công ty bảo hiểm ước tính thiệt hại hàng năm do sét đánh có thể lên đến 100 đến 200 tỷ yên, tương đương 715 triệu đến 1,4 tỷ đôla Mỹ. Do đó các công ty nên áp dụng các biện pháp như lắp đặt thiết bị chống sét (SPD) ở văn phòng để bảo vệ trang thiết bị và máy móc.

(Thông tin được cập nhật đến ngày 1/6/2023).