Afete Hazırlık Soru-Cevap

Tehlike haritalarından afet risklerini anlamak

(1) Tehlike haritası nedir?

NHK afetle mücadeleyle ilgili soruları yanıtlıyor. Japonya’da sel, toprak kayması, deprem, tsunami ve volkanik patlamalar gibi doğal afetlere sık rastlanır. Büyük doğal afetlerin sık sık yaşandığı bir ülkede hayatınızı korumanın ilk adımı, tehlike haritaları aracılığıyla bulunduğunuz bölgedeki tehlikeleri bilmektir. Bugün başlayacak yeni serimizde tehlike haritalarına odaklanacağız.

Tehlike haritaları, doğal afetlerden zarar görme riski taşıyan alanları ve hasarın olası ciddiyetini vurgulayan renk kodlu haritalardır. Esas olarak belediye yönetimleri tarafından oluşturulurlar.
Sel, tsunami ve fırtına gibi su kaynaklı felaketlere ilişkin tehlike haritaları, bu tür risklerin mevcut olduğu çoğu belediye tarafından kamuyla paylaşılmaktadır. Ayrıca her belediyenin durumuna göre deprem ve volkanik patlamalara ilişkin tehlike haritaları da bulunmaktadır.
Okayama’daki Kurashiki ilinin Mabi ilçesi, Temmuz 2018’de Japonya’nın batısını vuran sağanak yağışlar nedeniyle büyük hasar görmüştü. Nehirler boyunca uzanan setler çeşitli yerlerde çöktü, ilçenin yaklaşık yüzde 30’u sular altında kaldı ve 51 kişi öldü.
Japonya’nın Jeo-uzaysal Bilgi Otoritesi daha sonra kasabayı vuran selin boyutuyla ilgili tahminlerde bulundu. Su altında kaldığına inanılan alanlar, Kurashiki şehri tarafından felaketten önce yayınlanan sel tehlike haritasındaki yüksek riskli alanlarla yakından eşleşiyor.
Doğal afet sonrasında hasarın beklenenin ötesinde olduğunu sıklıkla duyarız. Ancak aslında doğal afetlerden kaynaklanan hasarlar genellikle beklenen aralıktadır.

Bu bilgiler 21 Mart 2024 tarihi itibarıyla doğrudur.

(2) Tehlike haritalarını bulmak

NHK afetle mücadeleyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik son serimizde bugünün odak noktası bu haritalar hakkında nasıl bilgi bulunacağıdır.

Çoğu zaman internetteki arama motorlarını kullanarak aradığınız belediyenin adını ve “tehlike haritası” ibaresini yazarak tehlike haritalarını bulabilirsiniz. Bu arada afet riskinin türüne bağlı olarak bazı belediyeler tehlike haritası bilgilerini yayımlamayabilir. Bu gibi durumlarda lütfen doğrudan belediyenizle iletişime geçin.
Aileniz veya akrabalarınız uzakta yaşıyorsa veya dil engeli nedeniyle bu bilgileri ararken zorluklarla karşılaşıyorsanız, siteye erişebilen kişilerin bu bilgileri ihtiyaç sahiplerine iletmeleri önem kazanıyor.
Bulunduğunuz bölgede mevcut olan afet risk türlerinin farkında olmanız büyük bir fark yaratır. Tehlike haritalarını önceden kontrol etmek ve bir afet sırasında nasıl tahliye edileceğini planlamak, uygun önlemleri almaya hazırlanmanıza yardımcı olacaktır.

Bu bilgiler 22 Mart 2024 tarihi itibarıyla doğrudur.

(3) Bakanlığın Tehlike Haritası Portal Sitesi

NHK afet hafifletmeyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik son serimizde Arazi, Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı tarafından işletilen MLIT Tehlike Haritası Portal Sitesini tanıtıyoruz. Web sitesi iki tür tehlike haritası hakkında Japonca bilgi sağlar.

“Wagamachi Tehlike Haritası” yani Şehrimin Tehlike Haritası, yerel belediyeler tarafından oluşturulan tehlike haritalarını içeren web sitelerine bağlantılar sunuyor. Belediyeleri seçtiğinizde belediyelerin çeşitli afet türlerine ilişkin tehlike haritalarının yayınladığı web sitelerine yönlendirileceksiniz. Bu afetler arasında yağışların bölgenin drenaj kapasitesini aşması durumunda meydana gelen sel ve su baskınlarının yanısıra delinmiş rezervuarlar, fırtınalar, tsunamiler, toprak kaymaları, volkanik patlamalar ve depremler yer alıyor. Deprem tehlike haritasını inceleyerek yaşadığınız bölgede depremlerin neden olabileceği hasarların düzeylerini ve türlerini öğrenebilirsiniz. Bazı haritalar her bölgenin hassasiyet seviyelerini, toprak sıvılaşması, diğer zemin hasarları ve yangın riskini gösteriyor.

“Kasaneru Tehlike Haritası” yani Katmanlar Haritası, afetle mücadele ve olası riskler için yararlı bilgiler sunar. Adresinizi girdiğinizde web sitesinde yaşadığınız bölgenin haritası görünecektir. Afet türlerini seçtiğinizde bu afet riski taşıyan alanlar farklı renklerle gösterilecektir. Afetler arasında seller, heyelanlar, fırtınalar ve tsunamiler yer alıyor.
Yolların su altında kalabilecek bölümleri de renkli gösterilecek. Su altında kalma riski taşıyan alanları seçtiğinizde beklenen su baskını seviyeleri gösterilecektir.

Bu bilgi 25 Mart 2024 tarihi itibarıyla doğrudur.

▼”Wagamachi Tehlike Haritası”
https://disaportal.gsi.go.jp/hazardmapportal/hazardmap/index.html
(NHK WORLD-JAPAN web sitesinden ayrılacaksınız)
▼”Kasaneru Tehlike Haritası”
https://disaportal.gsi.go.jp/maps/?ll=35.371135,138.735352&z=5&base=pale&vs=c1j0l0u0t0h0z0
(NHK WORLD-JAPAN web sitesinden ayrılacaksınız)

(4) Tehlike haritalarında riskler nasıl belirlenir?

NHK afetle mücadeleyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik serimizde bugün bu haritalardaki risklerin belirlenmesinde önemli noktalara odaklanıyoruz.

Taşan nehirlerden ve diğer doğa olaylarından kaynaklanan su baskınlarına hazırlanırken yerel tehlike haritalarında gösterilen renklere dikkat etmelisiniz. Her renk, su basan suyun ne kadar derin olacağını gösterir, dolayısıyla renge bağlı olarak tahliye yönteminiz değişecektir.

Özellikle sel sularının 5 metre ve üzerine çıkmasının beklendiği bölgelerde (iki katlı bir binayı dahi su basabileceği seviye)
ve yıkıcı su baskını riski altında olacak alanlarda (evlerin yıkılıp yok sürükleneceği yerler) önlem alınması gerekmektedir. Bu tür bölgelerde evlerinde kalan insanların sel mağduru olma ihtimali oldukça yüksetir. Bu nedenle durum kötüleşmeden erken tahliye hayati önem taşır.

Ayrıca hangi tahliye yolunu izlemeniz gerektiğini, evinizin ve sığınağınızın haritada nerede olduğunu da kontrol etmelisiniz. Tahliye sırasında su baskını ve heyelan riski olan bölgelerden uzak durmalısınız.
Renkli olmayan alanlar bile mutlak güvenli olduğu anlamına gelmez. Özellikle orta ve küçük nehirlerin çevresinde, geçmişte çeşitli felaketler yaşamış ancak tehlike haritalarında risk alanı olarak işaretlenmemiş bazı alanlar bulunmaktadır.
Bu nedenle set veya köprülerden daha alçakta veya uçurum ve yamaçlara yakın olan alanların afet riski altında olduğunu bilmeli ve erken tahliye etmeye çalışmalısınız.

Bu bilgiler 2024 Mart 26 itibarıyla doğrudur.

(5) “Tahliye merkezleri” ile “tahliye bölgeleri” arasındaki fark

NHK afetle mücadeleyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik serimizde bugünün odak noktası, bu tür haritalarda “tahliye merkezleri” ve “tahliye alanları” arasındaki farkı anlamak.

Tehlike haritaları, durum tehlikeli kabul edildiğinde insanların tahliye edebileceği yerleri gösterir. Acil durumlarda nereye gidileceğini bilmek önemlidir ve dikkat edilmesi gereken bir nokta da hinanjo, yani “tahliye merkezleri” ile hinan basho, yani “tahliye alanları” arasındaki farktır.
“Tahliye merkezleri” insanların kalabileceği ve yaşayabileceği tesislerdir. Okul spor salonları gibi kamu tesisleri genellikle sığınak olarak belirlenir.
“Tahliye alanları” ise acil durumlarda insanların güvenle sığınabileceği yerlerdir. Spor salonları gibi tesislerin yanı sıra parklar gibi büyük açıklıklar da “tahliye alanları” olarak belirlenebilir.
Tsunami veya sel meydana geldiğinde “tahliye merkezleri” suyla dolabilir veya sular altında kalabilir. Temel kural, tehlike yaklaştığında “merkezlere” gitmek yerine tahliye “bölgelerine” gitmektir.
“Tahliye alanları” afetin türüne bağlı olarak değişecektir. Örneğin kıyı bölgeleri daha yüksek tsunami riskiyle karşı karşıyayken dağlara yakın alanlar daha yüksek heyelan riski altındadır. Önceden tehlikeleri teyit etmeniz gerekir.
Japon hükümeti, Mart 2011’deki deprem ve tsunami felaketinden alınan derslere dayanarak “tahliye merkezleri” ve “tahliye alanları” arasındaki ayrımı netleştirdi. O dönemde birçok insan tehlikeli “merkezlere” tahliye edildiği için hayatını kaybetti.
Koşullar tehlikeli hale geldiğinde nereye gideceğinizi önceden teyit etmelisiniz.

Bu bilgiler 27 Mart 2024 itibarıyla doğrudur.

(6) NHK tarafından sağlanan afetle ilgili bilgiler

NHK afet hafifletmeyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik serimizde bugün NHK’nın ne tür bilgiler sunduğuna odaklanıyoruz.

Tehlike haritalarını NHK’nin web sitesindeki “Hava Durumu ve Bosai” bölümünde ve NHK’nin “Haberler/Bosai uygulamasında” görüntüleyebilirsiniz. Bilgiler yalnızca Japonca olarak sunuluyor.
Sağ üst köşede görüntülenen “Tehlike Haritası”na tıklarsanız, belediye adını veya posta kodunu girerek ülke çapındaki tehlike haritalarını arayabileceğiniz bir siteye yönlendirileceksiniz.
“Hava Durumu ve Bosai” ayrıca her bölge için hava durumu tahminleri gibi çeşitli bilgiler de sunar.
Japonya Meteoroloji Ajansı’nın, kayıtlı olduğunuz bölgenin yakınındaki gözlem noktalarında kaydedilen sıcaklık, yağış, rüzgar yönü ve rüzgar hızı bilgileri de bulabilirsiniz. Bunların yanı sıra yağmur bulutlarının ve nehirlerin durumuna ilişkin veriler de belirtilir.
Çeşitli alanlarda verilen uyarılar, tavsiyeler ve tahliye bilgileri de gösterilir.
Ayrıca, tayfun, deprem veya diğer felaket durumlarında ise NHK ilgili bültenleri yayınladığında site üzerinden TV yayınını eş zamanlı izleyebilirsiniz. Ancak zaman sinyalleri veya deprem uyarıları gerçekte yayınlandıklarından daha geç geleceğinden bir gecikme olacaktır.

Bu bilgiler 28 Mart 2024 itibarıyla doğrudur.

(7) NHK tarafından sağlanan afetle ilgili bilgiler-2

NHK afet hafifletmeyle ilgili soruları yanıtlıyor. Tehlike haritalarından yerel afet risklerini öğrenmeye yönelik serimizde, NHK’nın ne tür bilgiler sunduğuna anlatmaya devam ediyoruz.

Son bölümümüzde yer alan “Hava Durumu ve Bosai” web sitesinde, “Haberler/Bosai” uygulaması aracılığıyla bölgenize ait tehlike haritalarını da görüntüleyebilirsiniz. Sadece uygulamayı indirip bilgi almak istediğiniz alanı kaydetmeniz yeterli olacaktır.
Bu uygulama, kullanıcı tarafından kaydedilen alanda hava durumu uyarısı veya tahliye bilgisi yayınlandığında anlık bildirimlerin gönderilmesini sağlar. Uygulama ekranında ayrıca tehlike haritalarını, yağmur bulutu dağılım haritalarını ve taşan nehirlerin durumunu da kontrol edebilirsiniz.

Yalnızca Japonca bilgi sunan “Haberler/Bosai” uygulaması, App Store (iOS) ve Google Play’de (Android) mevcuttur.

Uygulama ücretsiz olarak sunulmaktadır ancak internet hizmetlerinin maliyetleri, iletişim ücretleri ve paket iletişim ücretleri kullanıcı tarafından karşılanmalıdır. Uygulama Japonya dışında da kullanılabilir ancak bazı videolar ve görüntüler, telif hakkı ve diğer kısıtlamalar nedeniyle kullanılamayabilir.

Bu bilgiler 29 Mart 2024 itibarıyla doğrudur.